Waterparagraaf Perron 073 Den Bosch
Auteur
ing. J.A. Wemekamp
Verificatie
ing. L. Dielen
Autorisatie
ing. L. Dielen
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Datum
27 februari 2014
Versie
1.0
Status
Definitief
Heijmans Integrale Projecten B.V. • Graafsebaan 67, 5248 JT Rosmalen • Postbus 37, 5240 AA Rosmalen • Nederland Telefoon +31 (0)73 543 58 73 • Fax +31 (0)73 543 64 12 • E-mail
[email protected] • www.heijmans.nl Niets van dit rapport en/of ontwerp mag worden vermenigvuldigd, openbaar gemaakt en/of overhandigd aan derden, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de samensteller.
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
2 van 10
Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3 1.4
Inleiding Documenthistorie/versiebeheer Achtergrond Leeswijzer Doel
3 3 3 3 3
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
Huidige situatie Plangebied Hemelwater Afvalwater Grondwater Oppervlaktewater
4 4 4 4 5 6
3 3.1 3.2 3.3
Waterbergingsopgave Toekomstige situatie Verhard oppervlak Waterberging
7 7 7 7
4 4.1 4.1.1 4.2 4.3 4.4
Ontwerp nieuw Watersysteem Hemelwater Alternatieven Afvalwater Grondwater Oppervlaktewater
8 8 8 9 9 9
Bijlage 1: Uitgewerkte wateropgave HNO-tool
10
Bijlage 2: Schetsontwerp watersysteem
11
Heijmans Integrale Projecten B.V. Waterparagraaf
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
3 van 9
1
Inleiding
1.1
Documenthistorie/versiebeheer
Revisie 0.1 1.0
1.2
Datum 25-02-2014 27-02-2014
Status Concept Definitief
Toelichting Eerste opzet voor interne verificatie Definitieve uitgave
Achtergrond
Heijmans ontwikkeld nabij station s’-Hertogenbosch het project ‘Perron 073’, een appartementencomplex omgeven door het perron van het station en de Boschveldweg. Voor de toename van het verhard ooppervlak dient watercompensatie gerealiseerd te worden, dit is in deze notitie uitgewerkt.
1.3
Leeswijzer
In Hoofdstuk 2 wordt de huidige situatie van het plangebied besproken. Hier wordt ingegaan op grondwater, oppervlaktewater en de afvoer van hemel- en afvalwater in de bestaande situatie. Hoofdstuk 3 gaat in op de waterbergingsopgave van het ruimtelijk plan. Dit inclusief de wijzigingen in verharding en berekeningsmethodiek. Hoofdstuk 4 beschrijft het ontwerp van het nieuwe watersysteem, hoe wordt omgegaan met de diverse waterstromen in de eindsituatie. In Bijlage 1 staan de resultaten van de ingevulde HNO-tool.
1.4
Doel
Deze waterparagraaf is een hulpmiddel dat dient om een samenhangend beeld te geven van de wijze waarop water een rol speelt in het ruimtelijk plan en om aan te geven hoe binnen het plan rekening is gehouden met duurzaam waterbeheer.
Datum
27 7 februari 2014 4
Kenmerk
27 713024-RAP-W WAT-001
Pagina
4 van 9
2
Hu uidige sittuatie
2.1
Plangebied
De aanleg van v Perron 073 0 te s’-Herttogenbosch is gepland op de locatie ttussen het huidige h statio on s’-Hertogen nbosch (ooste elijk perron) en de Bosch hveldweg, ten n noorden vaan de Station nstunnel. Het plangebied is deels omh heind en besstaat voornam melijk uit groen. Er bevindden zich enk kele bomen en e een klein de eel van het gebied g is in d de huidige sittuatie verhard d (asfalt).
Figuur 1: Pla angebied (Bron n: Globespotte er)
De huidige maaiveldhoo ogte van het plangebied ligt volgens de d AHN tusssen de circa 6,8m+NAP 6 e en 7,3m+NAP. In de praktijjk ligt het terrrein vrijwel vlak v en heeft het geen nooemenswaard dige hoogteverscchillen. Voorr het plangeb bied wordt uittgegaan van een bestaannde maaiveld dhoogte vna ca. 7,0m+NAP.
2.2
Hem melwater
Hemelwater dat binnen het plangeb ied valt infiltrreert rechtstrreeks in de bbodem en wo ordt niet via voorzieningen afgevoerd d buiten het plangebied. Ook water van v de huidigge verharding g stroomt rechtstreekss op het naastgelegen on nverharde op ppervlak.
2.3
Afv valwater
Binnen het plangebied bevindt b zich g geen DWA-rriolering . In de d aangeleg en Boschvelldweg ligt over het noord-zuid tracé een n gemengd sstelsel bestaa ande uit leidingen (betonn Ø300) en putten. p De afvoerrichtin ng van dit ste elsel is van h het plangebie ed af gericht..
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
5 van 9
2.4
Grondwater
Binnen het plangebied ligt het GHG op een hoogte van 2,00m+NAP. Dit is de stijghoogte van het grondwater onder de aanwezige kleilaag, daarboven kan een schijngrondwaterstand optreden. De GHG in de omgeving van het plangebied is inzichtelijk in Figuur 2.
Figuur 2: GHG Plangebied
De bodemopbouw van het plangebied is in december 2006 bepaalt door Fugro. Hieruit volgt de volgende bodemgesteldheid: Diepte t.o.v. NAP [m] Bodembeschrijving +7,45 à +5,95 Maaiveld +7,45 à +5,95 tot +3,0 à +2,0 Zand, los gepakt. +3,0 à +2,0 tot +1,0 à -1,0 Klei, doorsneden met een zandlaagje. +1,0 à -1,0 tot -5,0 à -9,0 Zand, los tot matig gepakt. -5,0 à -9,0 tot -19,0 Zand, vast tot zeer vast gepakt, plaatselijk doorsneden met een leemlaagje. Tabel 1, bodemopbouw (Bron: Fugro 2007)
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
6 van 9
Volgens de ‘watervisiekaarten’ in Hfst. 3 van het Waterstructuurplan van de gemeente s’-Hertogenbosch is het in het plangebied mogelijk en wenselijk om schoon water te infiltreren. Op basis van de bodemopbouw is de doorlatendheid van de bodem ingeschat op 2 m/dag (goed doorlatend).
2.5
Oppervlaktewater
Nabij het plangebied zijn geen leggerwatergangen of overig oppervlaktewater aanwezig.
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
7 van 9
3
Waterbergingsopgave
3.1
Toekomstige situatie
In de toekomstige situatie wordt op de locatie een appartementencomplex (hoogbouw) van maximaal vier woonlagen inclusief begane grond gerealiseerd. Achter het complex , aan de westzijde, wordt een parkeerplaats gerealiseerd met een toerit naar de Boschveldweg aan de noordzijde.
3.2
Verhard oppervlak
In de nieuwe situatie wordt vrijwel het totale oppervlak geheel verhard. Het betreft de volgende oppervlakten . • •
Dakoppervlak: Verhard oppervlak: o Parkeerplaatsen: o Rijbaan/toerit: o Openbare ruimte: Bestaand [m2]
Dakoppervlak Verhard oppervlak
300
1100 m2 1366 m2 437 m2 663 m2 266 m2 Ontwerp [m2] 1100 1366 Totaal
Toename [m2] 1100 1066 2166
Ondanks dat in de huidige situatie reeds verhard oppervlak aanwezig is wordt het gehele nieuwe verhard oppervlak meegenomen in de berekening. Het bestaande verhard oppervlak infiltreert in de huidige situatie al in het plangebied en dit komt geheel te vervallen. Om hydrologisch neutraal te ontwikkelen zal de nieuwe situatie als geheel moeten worden beschouwd.
3.3
Waterberging
Om de vereiste waterberging inzichtelijk te maken wordt gebruik gemaakt van de HNO-tool van het Waterschap Aa en Maas. Hierbij wordt er gekeken naar de benodigde berging bij een T=10+10% neerslaggebeurtenis en een doorkijk gegeven naar T=100+10%. Conform de afvoercoëfficiëntenkaart van het Waterschap Aa en Maas heeft het plangebied een afvoercoëfficiënt van 1,67 l/s/ha. Door middel van een drain in de bergingsvoorziening wordt dit vertraagd afgevoerd naar het dichtstbijzijnde stelsel. Uitvoeren van de berekening met de HNO-tool levert een te bergen of infiltreren hoeveelheid van 98 m3. Bij een T100+10% komt hier nog 37 m3 bij tot een totaal van 135 m3.
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
8 van 9
4
Ontwerp nieuw Watersysteem
Uitgangspunt bij het Hydrologisch Neutraal Ontwikkelen is het niet hoger belasten van de bestaande hemelwater- en oppervlaktewatervoorzieningen. Om dit te verwezenlijken wordt het hemelwater dat op het nieuwe verhard oppervlak valt gebruikt of geborgen en geïnfiltreerd.
4.1
Hemelwater
Binnen het ontwerp van de afwatering wordt de benodigde watercompensatie gerealiseerd door berging en infiltratie onder de nieuwe verharding. Het is in het plangebied niet mogelijk om bovengrondse berging te creëren. Vanuit het Waterstructuurplan wordt geëist dat de waterberging controleerbaar op werking en te reinigen en inspecteren is. Om dit mogelijk te maken wordt met een krattenberging gewerkt worden. Deze kratten, omhuld met waterdoorlatend geotextiel, worden in/onder de fundering van de parkeerplaats aangebracht en bergen het hemelwater tijdelijk en infiltreren het vertraagd in de ondergrond. Deze ontwerpoplossing is ingevoerd in de HNO-tool met de volgende uitgangspunten en uitkomsten. Zie ook Bijlage 1: Uitgangspunten: • Verhard oppervlak • Afvoercoëfficiënt • Infiltratiesnelheid • GHG • Maaiveldniveau • Porositeit • Hoogte
2466 m2 1,67 l/s/ha 2 m/d (aanname op basis van zandgrond) 2,0m+NAP 7,0+NAP 95% (vrije ruimte kratten) 0,60m
Uitkomst: • Benodigde oppervlakte voorziening
96 m2
De voorziening is gedimensioneerd voor een T=10-+10% situatie. Bij een T100+10% situatie inunderen, door het overtollige hemelwater, de parkeerplaats en de toerit. Door circa 37 m3 water ontstaat een inundatie van 0,035 m1. Bij een inundatie van 40mm water in de openbare ruimte zijn verkeersroutes niet meer voldoende toegankelijk (Leidraad Riolering C2150), de inundatie blijft onder deze waarde en is acceptabel. Wel dient hier in het ontwerp van de buitenruimte rekening mee gehouden te worden. De verharding dient dan circa 0,05 m onder vloerpeil/drempel van het gebouw te liggen om schade te voorkomen Het hemelwater infiltreert vanuit de voorziening in de bodem. Om, in extreme situaties overlast te voorkomen wordt een overlaatconstructie gerealiseerd. Dit kan via de bladvangers. Een andere optie is om de ontstoppingsput, de scheiding tussen particulier en openbaar gebied, te voorzien van een roosterdeksel. 4.1.1 Alternatieven Naast het toepassen van kratten is het ook mogelijk om waterbergende fundering onder het verhard oppervlak toe te passen. Bij een funderingsdikte van 0,40 m en een porositeit van 45% moet er 183 m2 aan oppervlakte toegepast worden. Wanneer in plaats van kratten een infiltratieriool toegepast wordt zal er 157 m1 aan leiding aangebracht moeten worden, dit bij een leidingdiameter van Ø600mm.
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
9 van 9
Bij het toepassen van een sedumdak kan een deel van de waterberging gerealiseerd worden op het complex. Conform het waterstructuurplan van de gemeente s’-Hertogenbosch levert dit een berging van 15mm, wat een totaal van 16,5 m3 aan waterberging oplevert. Daarnaast vertraagd het toepassen van een groendak de afvoer van het hemelwater. Door het toepassen van halfverharding op de parkeerplaatsen en op het maaiveld aan de zijde van de Boschveldweg kan op deze locatie het hemelwater vrij infiltreren en is een besparing van circa 30% op berging mogelijk.
4.2
Afvalwater
Het afvalwater wordt geloosd op het huidige gemend stelsel in de Boschveldweg. Op basis van de Leidraad Riolering C2100 is de piekafvoer 12 l/inw/uur, met 2,5 inwoners per woning. Op basis van 38 appartementen levert dit een belasting op het DWA van 1,14 m3/h, oftewel 0,3 l/s. Dit zorgt voor een insignificante belasting op het huidige stelsel en hier worden geen problemen verwacht.
4.3
Grondwater
In de oorspronkelijke situatie infiltreerde al het hemelwater direct in de grond. In de nieuwe situatie gebeurt dit ook, alleen door een infiltratievoorziening. Er treden dan ook geen noemenswaardige wijzigingen in het grondwatersysteem op.
4.4
Oppervlaktewater
In de nieuwe situatie wordt geen oppervlaktewater gecreëerd. Er treed geen wijziging op ten opzichte van de huidige situatie.
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
10 van 9
Bijlage 1: Uitgewerkte wateropgave HNO-tool
Toetsinstrumentarium Hydrologisch Neutraal Ontwikkelen Compenserende berging voor nieuw verhard gebied Algemeen Naam project
s'-Hertogenbosch
Contactpersoon initiatiefnemer Contactpersoon waterschap
Heijmans -
Datum
26-02-2014
Kenmerken projectgebied
Hydrologisch neutraal ontwikkelen 2
Bestaand verhard oppervlak
0
m
Toekomstig verhard oppervlak
2466
m2
Afvoercoëfficiënt projectgebied
1.67
l/s/ha
Infiltratiesnelheid
2
m/dag
GHG
2
m +NAP
Huidig maaiveldniveau
7
m +NAP
Toekomstig maaiveldniveau
7
m +NAP
De waterschappen Aa en Maas en De Dommel willen met deze berekening in een vroeg stadium de betrokkenen adviseren over de eisen die de waterschappen stellen ten aanzien van hydrologisch neutraal ontwikkelen. Het berekende wateradvies is richtinggevend. Aan de berekening kunnen geen rechten worden ontleend.
Waterschap De Dommel Postbus 10.001 5280 DA Boxtel Bosscheweg 56 5283 WB Boxtel
Kenmerken infiltratievoorziening
Tel: 0411-61 86 18 Fax: 0411-61 86 88 http://www.dommel.nl/
Type
Ondergrondse infiltratievoorziening
Te bergen en/of infiltreren volume T10+10%
98
Extra volume hemelwater T100+10%
37
m3
Porositeit
95
%
Hoogte
.6
m
Oppervlakte
96
m2
m3 Waterschap Aa en Maas Postbus 5049 5201 GA 's-Hertogenbosch Pettelaarpark 70 5216 PP 's-Hertogenbosch Tel: 073-61 566 66 Fax: 073-61 566 00 http://www.aaenmaas.nl/
Pagina 1
Datum
27 februari 2014
Kenmerk
2713024-RAP-WAT-001
Pagina
11 van 9
Bijlage 2: Schetsontwerp watersysteem
