nr.28
september 2009
WaterLIJN Nieuwsbrief van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie
4 6 7
BIJZONDERE TENTOONSTELLING WATERLINIE NIEUWE FIETSBRUG BIJ DE PLOFSLUIS ‘ER KOMT GEEN GELD VAN HET RIJK’
Project Hoofdkwartier: economische ontwikkeling
‘De Waterlinie én de ondernemers profiteren’
H
Terras Fort aan de Klop
Fortenmaand vol variatie
V
oor de 16e keer openen in september weer een groot aantal forten uit de Nieuwe Hollandse Waterlinie hun deuren. De Fortenmaand staat in het teken van ‘Het Fort als Podium’. Er zijn diverse theatervoorstellingen, rondleidingen, tentoonstellingen, wandelingen, begeleide fietsroutes, muziekoptredens, excursies, vaartochten en kinderactiviteiten. De folder met het hele programma is bij deze editie van Waterlijn gevoegd. De folder is ook gratis verkrijgbaar bij VVVkantoren, forten en bibliotheken in de Waterlinieprovincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Gelderland en NoordBrabant. Het hele programma met routebeschrijvingen is te vinden op www.fortenmaand.nl. •
Kindertheater Fort Nieuwe Steeg
www.hollandsewaterlinie.nl
et vergroten van de economische betekenis van de Nieuwe Hollandse Waterlinie door de ondernemers in het gebied beter met elkaar te laten samenwerken. Dat is het belangrijkste doel van het project Hoofdkwartier, dat vorig jaar van start ging. Inmiddels zijn de eerste netwerkbijeenkomsten achter de rug, vertelt projectleider Arleen van Londen. ‘Het mes snijdt daarbij aan twee kanten: de Waterlinie profiteert van de economische spin-off van de activiteiten van de ondernemers, en de ondernemers op hun beurt leggen waardevolle contacten, en kunnen het merk Waterlinie gebruiken bij de promotie van hun activiteiten.’ De eerste netwerkbijeenkomsten vonden begin juli plaats. ‘Het enthousiasme was groot,’ vertelt ICT-ondernemer Tjeerd Visser. Hij is samen met Nanny Blank van Fort Werk IV voorzitter van de Loge Noord, een van de drie afdelingen waarin het project is opgedeeld. ‘We hebben ondernemers in onze loge die al langer werken met de Waterlinie, en ondernemers die dat voor het eerst doen, zoals ik. Ik denk dat we veel aan elkaar kunnen hebben. Je wisselt ideeën uit, maakt plannen en doet nuttige contacten op. En dat alles in de inspirerende context van de Waterlinie. Wat mij betreft is het een succesformule.’ Lees verder op pagina 2
Fort Hoofddijk
actueel
column
Vervolg pag. 1
‘Organiseren van evenementen’
Ruiterroute op landgoed Mariënwaerdt
De ‘nieuwe’ ondernemers die bij het Hoofdkwartier zijn betrokken hebben vaak een creatief beroep. Dat was een bewuste keuze, vertelt Arleen van Londen. ‘De pioniers, zoals we de ondernemers noemen die vanaf het begin bij de Waterlinie zijn betrokken, zijn doorgaans niet actief in deze branche. Deze nieuwe groep kan een extra dimensie geven aan de uitvoering van onze plannen, onder meer door hun ervaring met het organiseren van evenementen en culturele bijeenkomsten en de marketing daarvan. Aan dergelijke activiteiten is behoefte bij onze doelgroepen, ouderen, gezinnen met kinderen en de laatste tijd ook dertigers, blijkt uit marktonderzoek.’
O
p 16 mei 2009 is in aanwezigheid van de Gelderse gedeputeerde Annelies van der Kolk een ruiter- en menroute in gebruik genomen op Landgoed Mariënwaerdt. Het is het eerste deel van een paardenroute langs de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De aanleg is onderdeel van het Masterplan ‘De & Route’, een initiatief van het Stimuleringsprogramma Economie Rivierenland en het Projectbureau Nieuwe Hollandse Waterlinie. De provincie Gelderland heeft in 2006 subsidie verleend voor een economische impuls aan de recreatieve ontsluiting en leefbaarheid van de Waterlinie. Het masterplan bevat tal van initiatieven en suggesties om wandelend, fietsend of te paard de kwaliteiten van de Waterlinie te ontdekken. •
Meerwaarde Op termijn moeten de loges zelfstandig gaan functioneren, aldus Tjeerd Visser. ‘Wil dit initiatief blijvend zijn, dan moeten we op eigen benen kunnen staan. Het is dan ook de bedoeling binnen twee jaar zelfstandig te worden ten opzichte van het Projectbureau. Ik heb er alle vertrouwen in dat dat lukt. De sfeer in de loges is goed, iedereen is enthousiast en ziet mogelijkheden. Tijdens de tweede bijeenkomst waren er binnen een kwartier al een aantal complete Waterlinieprojecten bedacht, inclusief de marketing ervan. Dat is de kracht van dit initiatief: het biedt een meerwaarde voor alle betrokken partijen, zowel voor de Waterlinie als merk als voor de ondernemers in het gebied.’ •
Nieuwe website Waterlinie
D
e website hollandsewaterlinie.nl is vernieuwd. Een belangrijke verandering is dat er nu één website is voor de twee belangrijkste doelgroepen: de toerist/recreant en de professionele bezoeker. In de toekomst komt hier een derde doelgroep bij: scholen. De publieksdoelgroep kan vooral veel beleven op de site, zoals een 3D-animatie, gefilmde interviews met oudmilitairen en de mogelijkheid om virtueel over de Waterlinie te vliegen. De informatie voor de professionele doel-
groep is vooral gericht op kennis en achtergrondinformatie, zoals uitgebreide historische informatie over de Linie en een overzicht van alle projecten die de komende jaren worden uitgevoerd. Bovendien kan men hier binnenkort terecht voor de bibliotheek en de beeldbank, waar via een zoeksysteem alle kennis beschikbaar is over zaken als beplantingsonderzoeken, vleermuizen, recreatie en historische kaarten. De website waterliniekennis.nl is in dit onderdeel van de site geïntegreerd. •
Inundatiebanken langs de Waterlinie
O Vragen over Fort Vechten
R
uim zestig belangstellenden hebben begin juli een inloopavond bezocht over de nieuwe plannen voor Fort Vechten. Tijdens de avond werden de hoofdlijnen van het plan voor een Liniecentrum op het fort uiteengezet. Omwonenden en andere betrokkenen gaven aan veel vragen te hebben bij de verkeerssituatie. Een en ander hangt samen met de Europese aanbesteding van het Liniecentrum, die op 24 juni 2009 van start is gegaan. Op deze manier wordt gezocht naar partijen die dertig jaar lang het Liniecentrum en het fort willen ontwikkelen en onderhouden. Voor een rendabele exploitatie is het toegestaan passende commerciële activiteiten te ontwikkelen. •
p verschillende plaatsen in het zuidelijk deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie zijn de afgelopen periode zogeheten inundatiebanken geplaatst. De zitbanken bieden niet alleen de mogelijkheid om uit te rusten, maar bevatten ook informatie over de geschiedenis van de Waterlinie en de hoogte die het water bij inundatie zou bereiken. De precieze hoogte van de banken is bepaald met behulp van een landmeter die werd ingeschakeld door het GeoFort Nieuwe Steeg. •
Voor meer informatie: www.geofort.nl
Memory makes us
H
et lukt Rotterdam om als stad van Erasmus door het leven te gaan, terwijl de beroemde humanist er maar een paar jaar heeft gewoond en bovendien een hekel had aan zijn geboortestad. Het geeft aan hoe maakbaar identiteit kan zijn en wat de invloed is van cultuur. Wat is Praag nog zonder Kafka? Wat Amsterdam zonder Rembrandt en Van Gogh? Wat Leidsche Rijn zonder Belle van Zuylen (en straks haar toren van 262 meter hoog)? Twaalf jaar geleden bezetten we met mijn theatergezelschap Growing Up In Public de militaire barak uit 1883 op Fort Blauwkapel, en na een heroïsche strijd veroverden we een culturele bestemming voor de gezichtsbepalende plek. Inmiddels is ‘Fort B’ niet meer weg te denken uit de culturele infrastructuur van Utrecht en is het samen met het middeleeuwse kapelletje een onmisbare aanvulling op de woonbestemming van de omgeving. De afgelopen weken volgde ik als toeschouwer het culturele programma van het nieuwe festival de Zomer van Utrecht (onderdeel van de Vrede van Utrecht) en kwam terecht bij allerlei prachtige kunstuitingen op de meest schilderachtige locaties. Van vliegbasis Soesterberg naar Kasteel Duurstede en Kasteel Groeneveld naar Fort Ruigenhoek en Fort Rijnauwen. Schitterende architectuur, vaak gebouwd met een militair oogmerk, die door de kunst in een volkomen nieuw daglicht werd gesteld. En een onverwachte verbinding aanging met de wereld van vandaag en (meer persoonlijk) mijn eigen leven. Hoe het leven ooit was (in de woorden van regisseur Peter Greenaway: ‘memory makes us’) en hoe het straks zal worden vraagt om verbeelding. Kunst is het gebied van de verbeelding. We hebben kunst nodig voor de verbinding tussen verleden, heden en toekomst. De betekenis van kunst ligt in eerste instantie in zichzelf, als element van zingeving, als reflectie op het leven, als ethisch en esthetisch verschijnsel waar je niet buiten kunt: een middel tegen uniformiteit en vervlakking. Maar kunst kan ook worden benut als middel om het land en de tijdgeest te documenteren en verdieping in de samenleving tot stand te brengen door de historische gelaagdheid van een gebied in beeld te brengen. Wat de kunstenaar ervoor terug krijgt is een omgeving vol gecondenseerde tijd waar ook zonder magische spreuken de geesten uit het verleden vrijwillig tot leven komen. Dit is een context en een aanleiding van jewelste om vanuit een verbinding met het verleden een geïnspireerde gooi naar de toekomst te doen.
© Rapp + Rapp
Voor meer informatie: www.liniecentrumfortvechten.nl
2
PAUL FELD, theatermaker en programmamaker Vrede van Utrecht/Zomer van Utrecht
0
10
25
50
Wa t e r L I J N s e p t e m b e r 2 0 0 9
3
reportage
Tentoonstelling kunstenaars met een verstandelijke beperking
De essentie van de Nieuwe Hollandse Waterlinie
Bert de Groot
Outsider Art De Wijde Doelen is een van de twee ateliers van Reinaerde, een zorgorganisatie in de regio Utrecht die zich richt op kinderen, jeugd en volwassenen met een verstandelijke beperking. In De Wijde Doelen is de aandacht gericht op grafiek en keramiek. De kunstwerken worden wel aangeduid als ‘outsider art’. De kunstenaars zijn twee tot vijf dagen per week aanwezig op de Wijde Doelen. Een keer per jaar worden de kunstwerken tentoongesteld. Eerdere thema’s waren ‘hofjes’ en ‘bedrijven in de stad’. Voor meer informatie: www.wijdedoelen.nl.
4
B
ob van Buren heeft niet alle forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie gezien, maar wel een groot aantal. Hij vond ze heel bijzonder. Van bijna allemaal heeft hij een tekening of een schilderij gemaakt. Ze zijn gedetailleerd, vooral de muren, die steen voor steen zorgvuldig in beeld zijn gebracht. Ook is er een harnas te zien, en een hemelbed. ‘Ik vond het mooi op de forten,’ zegt Bob nog een keer. ‘Heel mooi.’ Bob is kunstenaar, en verstandelijk beperkt. Nog niet zo lang geleden was hij te zien in een programma van televisiepersoonlijkheid Johnny de Mol, die het leven van verstandelijk gehandicapten vastlegt in een serie voor Veronica. ‘Ik ben volwassen, maar ik denk als een jongen van dertien,’ had Bob daar gezegd. Ook had hij laten zien wat hij momenteel aan het doen is: een serie kunstwerken maken over de Nieuwe Hollandse Waterlinie. ‘Elk jaar kiezen we voor een thema,’ zegt Bert de Groot van kunstatelier De Wijde Doelen in Utrecht, ‘en dit jaar waren de forten van de Waterlinie aan de beurt. Het zijn prachtige plekken in het landschap, en ze spreken enorm tot de verbeelding en zijn soms zelfs een beetje spannend, met hun donkere gangen en geheimzinnige ruimten. Een mooie plek dus om kunstwerken te maken. We zijn er het afgelopen half jaar vaak geweest, elke week op een ander fort. Klapstoeltjes mee, tekenborden, en gaan. We vonden het allemaal geweldig. Zeker ook toen het nog winter was, en we binnen moesten werken, met potkachels aan.’ De Wijde Doelen is een atelier voor grafiek en keramiek voor mensen met een verstandelijke beperking. ‘Het is een vorm van dagbesteding, maar dan geheel toegespitst op beeldende kunst,’ legt Bert de Groot uit. ‘We nemen onze rol daarbij serieus. We streven naar het maken van kunst, niet naar zomaar een plaatje. We zorgen dan ook voor professionele middelen, mooi papier en een goede kwaliteit verf, en we vragen iets van onze kunstenaars. Ze moeten zich ontwikkelen. We geven echt kunstonderwijs.’ Onderdeel van dat onderwijs is het zoeken naar een eigen invalshoek. ‘Het werk van onze kunstenaars is vaak adembenemend direct. Diepere lagen zijn er niet, wat je ziet is wat je krijgt. Maar er is vaak wel de neiging om voor het meest voor de hand liggende te kiezen, een plaatje van het hele fort op afstand bijvoorbeeld. Dan helpen we ze met het zoeken naar details. In de forten wijs je dan op een bijzondere nis, of een wachthuisje, of een harnas. Onderdelen die op zichzelf staan, maar toch ook iets zeggen over het grotere geheel.’
Boven: werk van Bob van Buren. Rechts: portret van de kunstenaar
Bert de Groot, terwijl hij door de mappen met kunstwerken bladert. ‘Er is maar ruimte voor zo’n vijftig schilderijen, terwijl we er uit driehonderd konden kiezen, en dan hadden we ook nog een paar prachtige stukken keramiek. Maar we zijn er uitgekomen, en ik kan iedereen van harte aanbevelen om te komen kijken. Deze kunstwerken geven een heel apart beeld van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, dat anders is dan wat de meeste kunstenaars te bieden hebben. En ik denk dat de essentie van de forten minstens zo goed wordt weergegeven, en misschien wel beter.’ © Arie de Leeuw
Het Utrechtse atelier De Wijde Doelen is een opleiding voor kunstenaars met een verstandelijke beperking. Binnenkort is in Fort aan de Klop een tentoonstelling te zien met oliepastels, tekeningen en keramiek over de Nieuwe Hollandse Waterlinie. ‘Het werk van onze kunstenaars is vaak adembenemend direct.’
De tentoonstelling van werken uit atelier De Wijde Doelen is te zien van 4 september 2009 tot en met 27 september 2009 in Fort aan de Klop, 1e Polderweg 4, Utrecht. De tentoonstelling is geopend op vrijdag, zaterdag en zondag van 12-18 uur. De toegang is gratis. Voor meer informatie: www.fortaandeklop.com.
Selectie De kunstenaars van De Wijde Doelen hebben de afgelopen maanden onder meer het Muiderslot en de vesting Naarden bezocht, evenals de forten Rijnauwen en Vechten, Asperen, ’t Hemeltje, De Gagel, De Bilt en Fort aan de Klop. In dat laatste fort worden vanaf 4 september de kunstwerken van De Wijde Doelen geëxposeerd. De selectie was nog lastig, vertelt
Fort Vechten, Rob Morren
Vesting Naarden. Links: Katinka Wassink, rechts: Edward Linnebank
Wa t e r L I J N s e p t e m b e r 2 0 0 9
5
achtergrond
agenda
bestuurlijk
De Waterlinie-agenda
In een weiland bij Fort Ruigenhoek ten noorden van de stad Utrecht worden in de Fortenmaand een radiostation en zeven ontvangstruimtes gebouwd. Vanuit ‘RadioBaken’ maakt kunstenaar Robbert van der Horst dagelijks een radiouitzending over het fort en zijn omgeving. Het publiek kan in de ontvangstruimtes luisteren naar de uitzending die binnen gezichtsveld van het fort wordt gemaakt. De uitzendingen vinden plaats van 3 t/m 13 september, de toegangsprijs is € 5. Voor meer informatie: www.radiobaken.nl
Een fietsbrug bij de Plofsluis
KOORFESTIVAL IN DE VESTINGDRIEHOEK Op zaterdag 19 september wordt in de vestingdriehoek Gorinchem-Woudrichem-Loevestein een korenfestival georganiseerd. De koren treden op vanaf 11 uur op verschillende plekken. De veerpont over de Merwede brengt toeschouwers en deelnemers naar de locaties. Het festival sluit af rond 17.30 uur met een optreden van alle deelnemende koren op de Grote Markt. Voor meer informatie: www.vvvgorinchem.nl
Impressie van de nieuwe boogbrug (links)
e eerste vermeldingen dateren van rond het jaar 1000. Door de woeste gronden ten zuidwesten van de stad Utrecht was sprake van een verbindingsweg tussen Montfoort en Houten. Eeuwenlang was deze Nedereindseweg een belangrijke verkeersader tussen de dorpen die eraan gelegen waren, waaronder Jutphaas, een van de twee kernen van het latere Nieuwegein. De vaarroutes vanuit Utrecht naar het zuiden vormden geen belemmering, dankzij bruggen over de Vaartsche Rijn en later het Merwedekanaal. Zelfs de aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal in de jaren dertig was geen probleem, maar wel voor de inundaties van de Waterlinie. Daarom werd de Plosfluis ontworpen, om zo snel het kanaal te kunnen afsluiten.
GROEIKERN
In de laatste decennia van de twintigste eeuw ging de functie van de Nedereindseweg echter verloren. De groei van Nieuwegein maakte een brede weg – de Plettenburgerbaan – naar de A12 noodzakelijk. Bovendien bleek de Plofsluis te laag voor de moderne scheepvaart. Weghalen van de Plofsluis was moeilijk en kostbaar. Daarom werd het kanaal er omheen verlegd. Op twee plaatsen werd de Nedereindseweg dus onderbroken. Aan een geschiedenis van bijna duizend jaar kwam abrupt een einde. In brede kring werd deze ontwikkeling betreurd. ‘Daarom willen we de historische oost-westverbinding herstellen,’ zegt Bart-Peter van Asselt, projectleider bij de gemeente Nieuwegein. Een haalbaarheidsonderzoek in 2008 maakte duidelijk dat dit in principe mogelijk is. Voorlopig wordt gedacht aan een fietstunnel onder de Plettenburgerbaan en een fietsbrug over het Amsterdam-Rijnkanaal. ‘Er moet nog een flinke inspanning geleverd voor de financiering,’ zegt Van Asselt. ‘Omdat de fietsbrug straks langs de Plofsluis loopt, speelt de nieuwe verbinding een belangrijke rol in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In het Uitvoe-
6
ringsprogramma van de projectenveloppe Linieland is om die reden al sprake van een brug. Dat heeft er toe geleid dat er uit de gelden vanuit de Nota Ruimte voor de Waterlinie een bedrag van ruim acht miljoen euro is aangevraagd. Daarmee zijn de kosten nog lang niet gedekt, ook omdat de helft van het bedrag van lagere overheden moet komen, maar het is een goed begin.’ FLINKE KLIM
Op basis van een workshop waarbij het Kwaliteitsteam Nieuwe Hollandse Waterlinie betrokken was, zijn door een adviesbureau twee brugtypes uitgewerkt, een klassieke boogbrug en een ‘modernere’ tuibrug. Het college van B&W van Nieuwegein neemt hierover later dit jaar een besluit. De eerder gewenste Baileybrug (een van oorspong militaire vakwerkbrug) bleek niet haalbaar, omdat hiervoor extra pijlers noodzakelijk zijn die de scheepvaart storen. ‘Uiteraard moet de brug ook aan de andere eisen van Rijkswaterstaat voldoen, wat onder meer betekent dat het wegdek zich ruim negen meter boven het water bevindt,’ aldus Van Asselt. ‘Dat is voor een fietser een flinke klim, maar omdat deze over een afstand van enkele honderden meters plaatsvindt, is het toch behoorlijk comfortabel. Wel moeten we nog afspraken maken over de plaats waar de brug aan de oostzijde aan land komt. Voor het woon-werkverkeer is een afrit bij Houten-Zuid het meest wenselijk, maar voor de Waterlinie ligt een noordelijker afrit voor de hand. In het plan wordt uitgegaan van een combinatie. ‘Ook willen we een goede inspraakprocedure om alle belangen zorgvuldig te kunnen afwegen. Tot slot moet de benodigde grond worden aangekocht. Er is dus nog veel werk te verzetten voordat de eerste schop in de grond kan, maar ik hoop dat we over een aantal jaren kunnen beginnen.’ Voor informatie: www.nieuwegein.nl/oostwestverbinding
© Wim van Est
D
‘Er komt geen geld van het Rijk’
© Sherry van der Velden
© Ingenieursbureau gemeente Nieuwegein
RADIOBAKEN
‘Al
meteen vanaf mijn aantreden Wilfried Romp is wetals wethouder in 2006 heb ik houder van de mij ingezet voor een natuurvriendelijke gemeente Zaltbommel. ontwikkeling van Munnikenland, ten Hij is verantwoordelijk oosten van Slot Loevestein. Daarmee voor de natuurvriendegaat de traditionele agrarische functie lijke ontwikkeling van van het gebied verloren, en dat is het gebied Munnikennatuurlijk heel jammer voor de direct land, en heeft plannen betrokkenen. Maar je krijgt er wel iets voor restauratie van de geweldigs voor terug. Het meest fanbatterijen Poederoijen tastische natuurgebied van Nederland en Brakel. namelijk. ‘Munnikenland wordt goed toegankelijk voor fietsers en wandelaars. We gaan zelfs zogeheten ‘struinpaden’ aanleggen; paden die door de wandelaars zelf worden gevormd, zoals dat vroeger gewoon was. Ook is er ruimte om te picknicken, afgezien natuurlijk van de perioden dat het gebied onder water staat. Naar verwachting is dat een keer per jaar.’
UITZICHTPUNT
KINDERVOORSTELLING: VLEERMUISTHEATER In de Fortenmaand worden diverse theatervoorstellingen voor kinderen opgevoerd over vleermuizen. In het Vleermuistheater leggen Professor Vleerco, mevrouw Zwartjes en kleine Junior op een speelse en visuele manier uit wat het is om een vleermuis te zijn. Waar zouden vleermuizen over dromen tijdens hun winterslaap? En hebben ze dan geen honger? De voorstelling duurt 30 minuten en is geschikt voor kinderen vanaf 4 jaar. Op 5 september speelt het Vleermuistheater op de Batterij onder Poederoijen, op 12 september op Fort aan de Klop en op 13 september op Fort Rijnauwen. Voor meer informatie: www.fortenmaand.nl
‘Vlakbij Munnikenland liggen de batterijen Poederoijen en Brakel, eveneens onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. We hebben een mooi restauratieplan ontwikkeld voor de batterijen. In het kort komt dat er op neer dat de Batterij van Poederoijen toegankelijk wordt voor publiek en dat daar duidelijk wordt hoe zo’n batterij destijds heeft gefunctioneerd. De Batterij van Brakel blijft gesloten maar wordt een uitzichtpunt over de omgeving. ‘We hebben het restauratieplan zorgvuldig aangepakt, en de benodigde cofinanciering van ongeveer drie ton gevonden. Dat was een voorwaarde voor financiering uit Den Haag. Maar enige tijd geleden is bekend geworden dat het Rijk toch niet over de brug komt. Niet met een Brim-subsidie en niet met gelden voor de Nota Ruimte. Daar waren we zeer teleurgesteld over. Ik heb zelfs een brief aan minister Plasterk geschreven en gevraagd om een persoonlijk onderhoud om ons standpunt toe te lichten. ‘Als de financiering van het Rijk niet rond komt, hebben we echt een probleem. We kunnen wel op zoek naar andere middelen, maar die moeten dan komen uit andere potjes dan voor cultuurhistorie. Erg kansrijk is dat niet, ben ik bang. En anders rest ons niets dan een hek te zetten rond de batterijen en ze te laten vervallen. Maar ik zal er alles aan doen om dat te voorkomen.’ Wa t e r L I J N s e p t e m b e r 2 0 0 9
7
een bijzondere plek
‘Het Eiland van Schalkwijk moet open blijven’
‘O
ver mijn favoriete Waterlinielocatie binnen de grenzen van de gemeente Houten hoef ik niet lang na te denken. Dat is de vorig jaar gerestaureerde Gedekte Gemeenschapweg, die de forten Honswijk en Werk aan de Korte Uitweg met elkaar vervindt. Op weinig plaatsen kun je zo goed zien hoe de Nieuwe Hollandse Waterlinie in het ver-
Marianne Kallen
© Arie de Leeuw
Marianne Kallen is wethouder ruimtelijke ordening van de gemeente Houten en daarmee verantwoordelijk voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Begin dit jaar was zij aanwezig bij de officiële opening van de gerestaureerde Gedekte Gemeenschapweg.
leden heeft gefunctioneerd. Om te beginnen is de Linie er ook echt een lijn, en geen verzameling forten. Sinds de restauratie is dankzij de coupures die in de dijk zijn gemaakt, niet alleen zichtbaar welk gebied door de daar gelegerde troepen moest worden verdedigd, maar kun je ook heel goed zien wat hun schootsveld was. ‘Als gemeente zijn we trots op de Gedekte Gemeenschapsweg. Het is een prachtig onderdeel van het al even mooie Eiland van Schalkwijk, dat we als authentiek agrarisch landschap met grote cultuurhistorische waarde graag onder de aandacht willen brengen. Het plannen van nieuwbouw op deze locatie, waarvan in het verleden wel sprake is geweest, is wat ons betreft een slecht idee. Dit gebied moet open blijven en niet veel dichter worden bebouwd dan nu. Als gemeente hebben we namelijk meer te bieden dan de Vinexwijken waarmee buitenstaanders ons soms vooral associëren. We beschikken over een uitgestrekt buitengebied, waarin de Nieuwe Hollandse Waterlinie een centrale rol speelt. De Gedekte Gemeenschapsweg kun je beschouwen als het hart daarvan.’
WaterLIJN is een uitgave van het Nationaal Project Nieuwe Hollandse Waterlinie. Oplage 3.000 Postbus 406, 3500 AK Utrecht Bezoekadres: Muntstraat 7, Utrecht www.hollandsewaterlinie.nl De verpakking van WaterLijn is 100% recyclebaar
Redactie: Projectbureau NHW, Titia de Zeeuw-Blom en Chris Will
[email protected] Tekstverzorging: Bert Bukman Vormgeving: SOK Visueel Management Druk: Calff&Meischke, Amsterdam
