Waterfront Pernis Receptenboek
juli 2012
Introductie Pernis is een dorp in de haven, aan de rivier de Nieuwe Maas. Het is rustig, ruimtelijk, groen en heeft een rijke historie, die terug gaat tot de 13e eeuw. Het Rotterdamse dorp is goed te bereiken met de auto en openbaar vervoer. Kortom, Pernis heeft alles in zich om nieuwe inwoners en ondernemers te trekken en heeft daarnaast ook veel te bieden aan dagrecreanten. Toch is het inwonersaantal van Pernis teruggelopen en buitenstaanders associeren Pernis vooral met de omliggende industrie. Daarom startten deelgemeente Pernis, gemeente Rotterdam en wooncorporatie Woonbron vorig jaar mei met de imagocampagne “Pernis, dorp in de haven” om de unieke
eigenschappen van het dorp bekend te maken bij het grote publiek om uiteindelijk de mensen aan te trekken, die bij deze eigenschappen passen. Een nieuwe richting met betrekking tot het op de kaart zetten van Pernis is een herontwikkeling van het waterfront. De potentie van dit gebied is hoog. De ruimte, het groen, het water en de oever zijn een verborgen schat van de stad Rotterdam. Hier liggen de kansen om het imago van Pernis een boost te geven. Samen met Schiedam en Heijplaat vormt Pernis een driehoek dat naar de toekomst toe de potentie heeft om een levendige verbinding met elkaar te vormen.
d kookbriga
e
dit zijn de betrokken partijen die het recept tot uitwerking zullen brengen
ingrediënte
n
de recepten bestaan uit een aantal onderdelen die kenmerkend zijn
catie koken op lo een kaartje geeft aan waar het recept zich bevind t.o.v het waterfront
0-5 jaar
de bereidingstijd zal bij alle recepten minder dan 5 jaar zijn
ers smaakmak referentiebeelden geven een impressie van de “smaak” die het recept krijgt
Recepten Introductie blz 02
am an rotterd 1. Entree v blz 04
2. Havenst
rand blz 8
ter 3. Golfclus
6. Sport &
fitness
re 4. Belvede
7. Landart
theater
blz 10
blz 12
5. Groene
zoom blz 14
8. Sfeer va
blz 16
blz 18
n het dorp blz 20
9. Route in
het eten blz 22
10. Coalitie
en Menu sam
model blz 24
stellen blz 26
1. Entree van Rotterdam Kookbriga
de
COALITIE+
DEElgemeente Pernis Provincie Havenbedrijf
RDM heijplaat
Rotterdam festivals
en Ingrediënt
Veerdienst (light)
Fietsroute
vindbaarheid evenementen
Schiedam
historisch
opstapplekken veerdienst
catie
Koken op lo
0-1 jaar
Bereiding: De ligging van het waterfront van Pernis is uniek ten opzichte van Rotterdam. Samen met Schiedam en Heijplaat vormt Pernis een eerste impressie van de stad en havens en daarmee het concept: “entree van Rotterdam”. De beleving van een entree kan vorm krijgen middels een fietsroute die de verschillende dorpskernen met elkaar in verbinding brengt. Opstapplekken van een “light” versie van een veerdienst kunnen deze route extra kracht geven. Dit recept kijkt verder dan Pernis en moet ervoor zorgen dat het dorp op een nieuwe manier te bereiken is. De inzet van een fietsroute is een eenvoudig idee dat met relatief eenvoudige ingrepen realiseerbaar is. Uiteindelijk zal het ervoor zorgen dat Pernis ook vindbaar is. Deze vindbaarheid en bereikbaarheid van Pernis, Schiedam en Heijplaat maakt het mogelijk de entree te gebruiken voor evenementen in de stad. Het is de bedoeling dat dit recept op zeer korte termijn bereid zal worden en daarmee de smaak maakt voor bereiding van de andere recepten in dit boek.
Smaakma
kers
stadshavens
sh ad st
sha
stad
RDM
stadshavens
ns
s ven
e av
Schiedam
stadshaven
s
ens
shav
stad
Heijplaat
stad
shav ens
Pernis ns
ve
a dsh
sta
stadshavens
stadshavens
Veerdienst Fietsroute Fietseninregiorotterdam.nl volgt een route zoals aangegeven met de doorgaande lijnen in de afbeelding hiernaast. Het zou voor de fietsroutes interessant zijn het fietsnetwerk te koppelen aan het waternetwerk. Met een uitbreiding van een opstapplek in Schiedam en een opstapplek in Pernis zullen er een aantal interessantere fietsroutes bij komen. De fietsroute kan dan langs het waterfront van zowel Schiedam als Pernis lopen en daarmee de historische waterbeleving herintroduceren. De gestippelde waterlijn naar Schiedam en Pernis wordt gezien als een “aqualiner light” verbinding. Dat houdt in dat de veerdienst daar op afroep, met kleinere schepen en/of alleen in het weekend actief is.
RDM-heijplaat Schiedam Pernis
Fietsroute innovatieve campus historische stad waterfrontpark
Evenementen
Pernis Pernis ontstond in de 13e eeuw en is van oudsher een boerendorp. In de 18e en 19e eeuw stond het bekend als vissersdorp dat 22 Pernisse sloepen telde. In de jaren ‘30 zijn er rond het dorp havens gebouwd voor containteroverslag en industrie, zoals de Eemhaven en de petroleumhavens. Door de petrochemische industrie van Shell kreeg het dorp landelijke bekendheid.
Schiedam Schiedam is het historische Rotterdam dat bewaard is gebleven. Het is ontstaan als nederzetting dat men ging gebruiken als overslaghaven van goederen voor het achterland. Rond 1340 kreeg de stad betekenis met de Haringvisserij. Er zijn veel bezienswaardigheden die een beeld geven van hoe de Rotterdamse havens er vroeger uitzagen. In 2005 is hier ook de hoogste molen ter wereld gebouwd.
Heijplaat Heijplaat is ontstaan als woonwijk voor de arbeiders van het RDM (Rotterdamsche Droogdok Maatschappij) dat sinds 1904 begon met het bouwen van schepen. Toendertijd was het een moderne wijk in de vorm van een tuindorp met eigen scholen, winkels en kerken. Sinds de RDM is verdwenen, is er veel levendigheid verloren gegaan dat weer terug moet komen met een, op innovatie gerichte, campus.
De entree van Rotterdam kan een goed startpunt zijn voor evenementen in de stad. De WereldHavenDagen zijn hier een goed voorbeeld van. De drie dorpen kunnen zich hierbij samen goed profileren als entree van Rotterdam. Het waterfront van Pernis als zichtlocatie om de binnenkomende schepen te spotten. Schiedam als historische havenstad en de RDM campus als innovatie showcase. Naar de toekomst toe zijn er evenementen mogelijk die een bijdrage kunnen leveren aan het concept van de entree. Wat vooral belangrijk is bij deze evenementen is het aantrekken van het grotere publiek om zo de drie dorpen op de kaart te zetten in de regio.
2. Havenstrand Kookbriga
de
COALITIE+
DEElgemeente Pernis Havenbedrijf wnf
visser
en Ingrediënt STRAND
catie
sport&recreatie Recreatie deskundige
Visverkoop
Koken op lo
HISWA
HAVEN
Sloepen
3-5 jaar
Provincie
strandhuisjes
Smaakma
Bereiding: Inspelend op de huidige ontwikkelingen op het gebied van waterecologie in de Rotterdamse havens kan dit recept veel betekenen. Het aanleggen van een strand aan de rivier heeft een positieve invloed op de ecologie van het water. Tevens zorgt een frisse duik in de zomer voor de nodige verkoeling in verband met de “hittestress” in de Stad. Een kleine haven voor sloepen, roeiboten en zeilbootjes brengt extra sfeer in de Madroelhaven. Het zorgt voor nieuw publiek dat kan genieten van het hele waterfront. Het is de vraag of deze haven eventueel ook drijvend te realiseren is. Mogelijk zou de visser, die de Madroelhaven als thuishaven beschouwt, hier ook aan kunnen leggen om zijn vis te verkopen. Het idee voor een strand en kleine haven laten de recreatieve potentie zien van deze locatie. Mocht dit ideaalbeeld niet haalbaar zijn, dan zal er nagedacht worden over andere recreatieve varianten die net zoveel potentie hebben om deze plek te transformeren tot nautische dynamiek.
kers
Strand 9700m2 8 strandhuisjes zwemwater
Haven 5200m2 16 aanlegplekken 1 havenhuisje
3. Golfcluster Kookbriga
de
DEELgemeente Pernis Ondernemer(s)
en Ingrediënt
COALITIE+ sport&recreatie VV Pernis
Golf afslagbaan
bedrijfsuitjes horeca
catie
Koken op lo
0-1 jaar
10
Golf putting-area
Smaakma
Bereiding: Het gebied naast het strand is bedoeld voor ontwikkeling van een nieuwe woonwijk. Zoals het er nu uitziet, is woningbouw daar de komende 10 jaar onzeker. De twee voetbalclubs van Pernis zijn samen gegaan en zullen naar verwachting gebruik gaan maken van het voormalige “dotocomplex” (de Loswal). Er ligt een kans de velden van het Madroelpark tijdelijk te herontwikkelen tot een golfafslagbaan en een puttingarea. De bestaande kantine gebouwen kunnen met een opknapbeurt dienen als een nieuwe horeca gelegenheid. Het idee van een golfcluster is op korte termijn haalbaar en het is een unieke plek dat met relatief weinig ingrepen gerealiseerd kan worden. Het is interessant voor bedrijven als het gaat om seminars, vergaderingen en bedrijfsuitjes, etc. Het hoge net kan gebruikt worden om reclames op te plaatsen of kan als icoon dienen voor Pernis. Dit recept heeft de potentie een katalyserend effect te hebben op de ontwikkeling van het waterfront. Een toekomstig ondernemer van dit plan ziet hier een duidelijk concept dat verder gaat dan recreatievoorziening.
kers
n Afslagbaa 15000m2 afslaghuisjes net (reclame)
Horeca 600m2 best. bebouwing nieuw ombouw
ea Putting Ar 7800m2 5 putting greens heuvellandschap
11
4. Belvedere Kookbriga
de
Bereiding: COALITIE+
DEElgemeente Pernis Ondernemer(s) petrochemische industrie
en Ingrediënt
uitzicht expositie
terras
horeca
catie
Koken op lo
2-3 jaar
12
Smaakma
vergaderen Radarpost
Naast de authentieke radarpost aan het water is een gebied bestemd voor horeca. Een terras zou op deze locatie zeer geschikt zijn. De activiteit op het water is een schouwspel waar urenlang van genoten kan worden. Naast het feit dat horeca gewenst is op deze plek is dit recept ook een mogelijkheid een beetje historie van Pernis te tonen aan de bezoekers. Het imago dat Shell aan dit dorp heeft gegeven, kan getransformeerd worden tot een duurzaam en innovatief beeld van deze industrie door er een kennis “centrum” van te maken. Daarnaast vertelt de gedempte haven het verhaal van de oorsprong van Pernis als visserdorp en de transformatie tot entree van Rotterdam. De radarpost kan in de toekomst in combinatie met een opstapplek voor een veerdienst een rol spelen in de ontwikkeling van deze Belvedere van Pernis. De horecagelegenheid kan ook een basis vormen voor het recept “Groene Zoom” en een soort werkplaats voor de mobiele huisjes zijn. Bezoekers en bewoners van Pernis ontmoeten elkaar op deze unieke locatie.
kers
Horeca 160m2 expositieruimte keuken
Terras 160m2 buitenterras zitplekken
Radarpost 160m2 vergaderplekken uitkijkpunt
13
5. Groene Zoom Kookbriga
de
Bereiding: COALITIE+
DEElgemeente Pernis sport&recreatie
bezoekers
Bewoners Pernis
en Ingrediënt natuur
tijdelijke plekken Verhuur
vakantiegevoel
catie
Koken op lo
1-3 jaar
14
mobiele huisjes
Zoals beschreven in het recept “Belvedere” zijn varianten van mobiele huisjes de mogelijkheid tijdelijke plekken te creëren in het groen aan het water. De bezoekers van Pernis en de Pernisser zelf kunnen met, een te huren, mobiel huisje een plek zoeken om bijvoorbeeld te barbecuen, een feestje te geven of juist een plek van rust te vinden. Dit recept is zeer interessant voor investeerders, het is een goedkoop eenvoudig realiseerbaar idee. Het zorgt voor een soort vakantiegevoel en met het juiste sfeerbeheer is een uitgesproken leefkwaliteit van het waterfront te realiseren. Kleine ingrepen in de groene zoom zorgen voor plekken met voorzieningen ten aanzien van stroom, water of andere basisbehoeften van deze mobiele huisjes. Een ander idee is deze mobiele huisjes casco aan te bieden, waarmee de gebruiker een eigen invulling kan geven aan het gebruik ervan. Zo kan ieder huisje een persoonlijke vertaling zijn van bijvoorbeeld: een buitenkeuken, studio, atelier, vergaderruimte, lounge, galerie etc. Dit recept zou ook onderdeel kunnen uitmaken van de andere recepten en daarmee een schakel kunnen vormen voor alle recepten.
Smaakma
kers
gen Voorzienin elektriciteit drinkwater opstelplekken
Huisjes mobiele huisjes verhuurbaar multifuntioneel
buitenkeuken
workshops
lounge
picknick
atelier
galerie
mini bungalow
15
6. Sport & Fitness Kookbriga
de
Bereiding: COALITIE+
DEElgemeente Pernis sport&recreatie
en Ingrediënt
outdoor fitness sportplekken
Voetbal
basketbal
catie
Koken op lo
2-3 jaar
16
Voetbalvereniging
krachttraining
Het grasveld rechtsboven de voetbalvelden is ideaal als een plek voor buitensport activiteiten. Kleine, met elkaar verbonden, sportplekken visualiseren de potentie van een sportief en recreatief gebied. Het is een plek met het mooiste uitzicht en de meeste ruimte. Buitensport zal vooral aantrekkelijk zijn voor de Pernisser en zal met behulp van verenigingen zoals bijvoorbeeld de voetbalclub, die gebruik kan maken van fitnesstoestellen, beheerd worden. Het is een rustigere plek binnen het gehele waterfront en daardoor goed geschikt om enigzins “privé” te sporten. Het is een trend aan het worden dat men liever buiten sport, zoals hardlopen, in plaats van binnen sporten in een sportschool. Hierbij zorgt dit recept voor de mogelijkheden om het buitensporten goed te faciliteren.
Smaakma
kers
Sportplek
ken
fitnessapparatuur basketbalveld voetbalveldje
17
7. Landart theater Kookbriga
de
COALITIE+
DEElgemeente Pernis
Theatergroepen Rotterdam festivals
kunsteducatie
evenementen
en Ingrediënt podium
icoon
landart
catie
Koken op lo
2-3 jaar
18
theater
Bereiding: De kop van het waterfront ter hoogte van de Rolls Royce fabriek heeft de potentie om ingezet te worden als evenemententerrein. Het prachtige uitzicht over de Maas biedt een uniek decor voor een theater. Een iconisch gebaar in de vorm van LandArt, waar mensen kunnen zitten en waar van tijd tot tijd evenementen georganiseerd kunnen worden. In samenwerking met 1 of meerdere kunstenaars kan voor deze plek een kunstwerk gerealiseerd worden dat zowel een plek van rust als een plek van interactie zal zijn. Dit podium is ideaal om evenementen zoals theatervoorstellingen, kunsttentoonstellingen, festivals etc. te organiseren. Dit kan vanuit de bewoners van Pernis zelf komen of door de stad Rotterdam geïntegreerd worden.
Smaakma
kers
L and ar t tribune zitplekken podium
19
8. De sfeer van het dorp Kookbriga
de
Bereiding: COALITIE+
DEElgemeente Pernis Havenbedrijf
sport&recreatie
en Ingrediënt looproute
educatie Historie
pastoriedijk
catie
Koken op lo
1-2 jaar
20
Provincie
bewegwijzering
Naast de ontwikkelingen voor het waterfront is het ook van belang om de huidige kwaliteiten van het dorp in te zetten. Dit recept heeft als doel om de kwaliteiten te benoemen en met opties te komen om ze te uiten. De historische route van de Oudheidkamer kan zichtbaar gemaakt worden door informatievoorzieningen. Dit kan weer aansluiten op educatie: “Een dag in Pernis”. Interessant aan Pernis is de schaalsprong tussen de grote industrie en het kleine dorp. Het is belangrijk om gevonden te worden. Er moet een boodschap de deur uit gaan die gericht bezoekers trekt. Daarbij is het vooral belangrijk waar je gevonden wordt, zoals bijvoorbeeld Kinderdijk die op de werelderfgoedlijst staat. Naast bewegwijzering kunnen er duidelijke entrees gemaakt worden richting het dorp. Hierdoor zal het fysiek zichtbaar worden wat Pernis te bieden heeft. Dit recept moet op korte termijn uitgevoerd worden.
Smaakma
kers
k Pastoriedij
21
9. Route in het eten Kookbriga
de
Bereiding: COALITIE+
DEElgemeente Pernis Provincie
en Ingrediënt uitkijkpunt
ontsluitende route parkeren
historie
catie
Koken op lo
5-10 jaar
22
groene gordel
Voorgaande recepten dienen uiteraard een culinair geheel te vormen. Met de inpassing van de verschillende recepten is reservering voor voorzieningen, zoals parkeerplaatsen, essentieel. Met de toename van het programma zal ook de verkeersdruk toenemen. Een ontsluitingsroute door het geheel voorkomt verkeerstechnische knelpunten. Hierdoor kan ook de Pastoriedijk ontlast worden en functioneren als hisorische, langzaam verkeerroute. Dit recept kan gefaseerd in de andere recepten ondergebracht worden en met de tijd vorm krijgen.
Smaakma
kers
Dijkweg 2800m2 ontsluiting pernissehoofd
Parkeren 700m2 uitkijkpunt aan dijkweg P
P
Parkeren
P Dijkweg 3000m2 aansluiting parkeren golfcluster
2300m2 voetbal aan rondweg
P Pastoriedij k
Bu v rg. E ss tra at
23
10. Coalitiemodel Kookbriga
de
DEElgemeente Pernis sonor opbouwwerk
kvk
Ds+V
en Ingrediënt
toezicht receptenboek
haalbaarheid
catie
Koken op lo
0-1 jaar
24
OVP
woonbron
public domain architecten
trekkers
Bereiding:
COALITIE+
terugkoppeling
Bij de uitvoering van het eerste receptenboek was de coalitie de trekker van alle recepten. Tegenwoordig zal hier op een andere manier mee omgegaan moeten worden, omdat er op financieel gebied veel is veranderd. In het nieuwe coalitiemodel zal de coalitie meer de rol vervullen van toezichthouder. Voor de recepten uit het receptenboek zullen trekkers gevonden worden die verantwoordelijk worden voor de uitvoering van een recept. Het voordeel hiervan is dat de coalitie flexibeler kan zijn en dat de projecten minder afhankelijk zijn van het functioneren van de coalitie. De coalitie gaat vooral over communicatie en ondersteuning. Een platform creëren waarbij projecten op elkaar afgestemd kunnen worden. Er moet een ontwikkelingsgroep komen die zorgt voor de algemene promotie van het waterfront. Deze groep richt zich op het uitdragen van de boodschap, de kracht van het waterfront. Hiermee kunnen subsidies gezocht worden zoals bijvoorbeeld de “Kleine kern” subsidie. De uitvoering van de recepten dient altijd teruggekoppeld te worden aan de coalitie.
Smaakma
kers
25
Menu Samenstellen t van In opdrach
Aanpak
26
De financiering en ontwikkeling van de Waterfront recepten vereist een creatieve en zakelijke aanpak. Creativiteit om overheidsinspanningen te verbinden met inzet en inbreng van private investeerders en exploitanten. Zakelijkheid bij de planning en uitvoering van recepten en het toezicht daarop.
Zaken die zich zowel op het promotionele vlak zullen bevinden als projectuitvoering van onderdelen van het plan Waterfront Pernis zullen betreffen.
De behoefte om deze kwaliteiten en taken te bundelen in een meer formele organisatie wordt inmiddels door de coalitiepartners onderschreven. In 2013 zal een stichting het licht zien die de meer formele zaken voor de coalitie zal gaan beheren en uitvoeren.
De kosten gaan voor de baat maar een geruststellende gedachte is dat het water, het fantastische uitzicht en de langsvarende boten die er al zijn, gratis zijn!
Met dit organisatorische recept ingevuld staat Pernis klaar om haar gasten in 2013 en verder te ontvangen.
Visuele ve
rtaling
Innovation Dock Havennummer 2600 Scheepsbouwweg 8 3089 JW Rotterdam Contactpersoon: Pieter Figdor 010 - 244 06 11
[email protected] www.publicdomainarchitecten.nl
27
