Potentieelstudie / warmtepomp p p lucht/water in de bestaande bouw
Robert Harmsen NPW Congres, 12 februari 2009
Betrokken partijen Opdrachtgevers: SenterNovem Alklima Daalderop Daikin Inventum
Stiebel-Eltron Techneco Vaillant WAdus Stichting WP
Uitvoerders:
1
Doel van de studie Het vaststellen van het energiebesparing energiebesparingen CO2-reductiepotentieel van de lucht/water warmtepomp voor ruimteverwarming en warm water in de bestaande Nederlandse woningbouw
Hoofdconclusies 1 De lucht/water warmtepomp belooft een 1. groot besparingspotentieel t.o.v. Hr-ketel 2. De lucht/water warmtepomp en na-isolatie versterken elkaars effect
2
Wat is een lucht/water warmtepomp? •Elektrisch aangedreven warmtepomp •Gebruikt buiten- en/of ventilatielucht als bron •Levert in combinatie met een Hr-ketel of elektrische bijstook warmte (verwarming en warm water)
Uitgangspunten •Aansluiting potentieelstudie van microWKK •Vergelijking van beide studies mogelijk: –Twee marktintroductie scenario’s –Uitrol o.b.v grootste besparingpotentieel –Hr-ketel als warmtereferentie –Aardgasgestookte STEG-centrale als referentie voor elektriciteit –Ontwikkeling woningvoorraad en warmtevraag conform Global Economy scenario
3
Energiebesparing t.o.v. Hr-ketel in miljard m3 aardgas 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 00 0.0 2020
2030 Scenario 1
Scenario 2
Verbruik aardgas huishoudens in 2030 = 10 mld m3 ⇒ Lucht/water warmtepomp kan 20% energie besparen
CO2-reductie t.o.v. Hr-ketel in Mton 4 3 2 1 0 2020
2030 Scenario 1
Scenario 2
Directe CO2-emissie huishoudens in 2030 = 18 Mton ⇒ Lucht/water warmtepomp kan 20% CO2 besparen
4
Hoofdconclusies 1 De lucht/water warmtepomp belooft een 1. groot besparingspotentieel t.o.v. Hr-ketel 2. De lucht/water warmtepomp en na-isolatie versterken elkaars effect
Effect van na-isolatie - de case •Woning vóór na na-isolatie: isolatie: –35 GJ warmtevraag (circa 1100 m3) –redelijk geïsoleerd –temperatuur aanvoer/afvoer 90/70
•Woning ná na-isolatie: –16 16 GJ warmtevraag –goed geïsoleerd –overgedimensioneerd –verlaging temperatuur aanvoer/afvoer naar 50/40
5
MZU5
Effect van na-isolatie - het resultaat r3
Effect van na-isolatie - toelichting •Door na na-isolatie isolatie kan de woning met een lage(re) temperatuursysteem verwarmd worden •Gevolg: beter rendement (COP) en een hogere dekkingsgraad van de warmtepomp •Het gecombineerd effect kan leiden tot netto meer CO2-reductie
6
Dia 11 r3
als animatie opbouwen?
MZU5
Kwaliteit moet beter. Check of dit werkt met een beamer.
rha; 4-2-2009
Mirella Zuidgeest; 5-2-2009
Dekkingsgraad afhankelijk van aan-en afvoer temperatuur verwarmingsysteem Totaal vermogen WP
5000 4000 3000 2000 1000
6000 Thermisch vermogen (W) T
Thermisch vermogen (W) T
6000
Totaal vermogen WP
5000 4000 3000 2000 1000 0
0 0
2000
4000
6000
8000
Tijd (uren)
Hoge temperatuur
0
2000
4000
6000
8000
Tijd (uren)
Lage temperatuur
Meer besparing door lage temperatuur verwarming
7
Potentieel voor woningbouwcorporaties •35% van het woningbestand in Nederland •Convenant VROM/corporaties: 20% gasbesparing •Potentieel na-isolatie 2020: 0,5-1 miljard m3 gasbesparing •Lucht/water warmtepomp: 0,3 miljard m3 extra g gasbesparing p g
Effect op de energierekening •Energiebesparing met de lucht/water warmtepomp kan leiden tot lagere energiekosten •Bepaald door prijsverhouding elektriciteit en gas •Verhouding ligt niet vast: het kan vriezen of dooien •Hoe hoger g de COP van de warmtepomp, p p, hoe kleiner de gevoeligheid voor de prijzen
8
Samenvatting •Significante bijdrage klimaatdoelstelling in de gebouwde omgeving •Grootste winst bij toepassing in woningen met lage(re) temperatuur verwarming •Lucht/water warmtepomp + naisolatie = WIN/WIN
Dank voor uw aandacht! Robert Harmsen
[email protected] 030-6623829
9
MZU14
Energiebesparing t.o.v. Hr-ketel in miljard m3 aardgas 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 00 0.0 2020
2030 lucht/water WP
HRE
Verbruik aardgas huishoudens in 2030 = 10 mld m3 ⇒ Lucht/water warmtepomp kan 20% energie besparen
CO2-reductie t.o.v. Hr-ketel in Mton 4 3 2 1 0 2020
2030 lucht/water WP
HRE
Verbruik aardgas huishoudens in 2030 = 10 mld m3 ⇒ Lucht/water warmtepomp kan 20% energie besparen
10
Dia 19 MZU14
Kan deze grafiek ook als de rapport opmaak? Mirella Zuidgeest; 5-2-2009
Effect van referentie elektriciteit
Break-even lijn energiekosten t.o.v. Hrketel
11
