Wat te doen met het moreel kompas wanneer het magnetisch noorden ontbreekt?
© 2015 Dr. Arie Slottje en Servaas Houben
1
© 2015 Dr. Arie Slottje en Servaas Houben
2
© 2015 Dr. Arie Slottje en Servaas Houben
3
SAMENLEVING
ORGANISATIE
INDIVIDU
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
4
Ethiek houdt zich bezig met de vraag welke gedragingen en activiteiten toelaatbaar zijn en welke niet.
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
5
Vertrouwen
In control zijn Verantwoord besturen
Professionaliteit
Evenwichtige belangenafweging
Open communicatie
Verantwoording afleggen
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
6
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
7
Vertrouwen krijgen Kun je er je brood mee verdienen?1. Neen, maar het kan wel o.a. je baan kosten!!!!!!! Dominique Strauss-Kahn ( oud voorzitter IMF) Rupert Murdoch verliest krant “News of the World” Bram Moskowicz Emiel Roozen Jean Frijns © 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
8
Ethiek: meetbaar of slechts mooie woorden? § Wie gaat er weleens vreemd? § Is de focus van de huidige AG code of conduct meetbaar of meer window dressing? » AG De Actuaris, Beroeps- en competentieprofiel, 2006 “Voor het behoud van het aanzien van de professie wil het Actuarieel Genootschap (AG) het maatschappelijk belang van het beroep extern en toekomstgericht profileren.“
§ Door snelle veranderingen kan wet- en regelgeving ingehaald worden door veranderingen in normen
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
9
Ethiek en het AG § KERNVRAAG: wil AG in de voorhoede van de ethiek spelen? § “The CFA Institute Code of Ethics and Standards of Professional Conduct are fundamental to the values of CFA Institute and essential to achieving its mission to lead the investment profession globally by promoting the highest standards of ethics, education, and professional excellence for the ultimate benefit of society. High ethical standards are critical to maintaining the public’s trust in financial markets and in the investment profession.”
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
10
Veranderingen Paradox2. Belangen paradox
ETHIEK Gedrag-Controle Paradox4. Resultatenintegriteit Paradox3.
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
11
Kenmerken van de huidige veranderingen5. § In vergelijking met de industriele revolutie gaat de verandering 10x zo snel en op een veel grotere schaal § Iedereen is bewust van de veranderingen § Mensen krijgen geen grip op de omvang en neveneffecten
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
12
Besluitvorming § “Oude” intuitie niet langer adequaat. § Voorspelbaarheid neemt af § Identificeren welke langdurige trends stoppen § Aanpassen intuitie
Governance § Organisatie anders inrichten § Besluitvormingsproces toetsen § Plannen niet langer extrapoleren © 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
13
Machiavelli (distributief/positioneel)
Harvard (Integratief/principieel)
Op basis van standpunten
Op basis van belangen
Denken in termen van wij/zij
Luisteren en inleven in anderen
Win-lose
Win-win
Tactieken en trucs
Openheid
Vinden van zwakke plek van anderen
Gezamenlijke oplossingen zoeken
Zorgen voor informatie-onbalans
Waarde creëren, waarde verdelen
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
14
Case studies – hoe ontvankelijk zijn wij voor omgevings factoren? 1. Base case: Certificerende actuaris komt tot de conclusie dat jaarwerk niet correct is. 2. Geen (extern) toezicht 3. Veel concurrentie (veel aanbod actuarissen, weinig vraag) 4. (Bedrijfs)cultuur: bedrijf/land waar flexibel met integriteit wordt omgegaan
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
15
Wat zijn de relaties? • • • •
Arbeidsovereenkomst “uitgeleend” door grote consultancy Zelfstandige Lid professionele organisatie
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
16
Wat doet het AG?
Wat zijn de rollen van de actuaris? § § § §
Model ontwikkelaar Rekenaar Adviseur Risk manager
§ Ethiek gewaarborgd via de kernwaarden: § § § § § §
Integriteit Onafhankelijkheid Vertrouwelijkheid Vakkundigheid Herleidbaarheid Zorgvuldigheid © 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
17
Wat doet het AG?
Intervisie model voor omgang dilemma’s § § § § § §
Wat is de kernvraag? Wie zijn de belanghebbenden? Wat zeggen de relevante regels, richtlijnen of afspraken? Welke voor- en welke tegenargumenten zijn er? Wat is mijn conclusie: wat ga ik doen? Toetsvraag: doe ik het ook?
§ Voordelen: bewustwording, situatie afhankelijk § Nadelen: fluide, geen AG-brede richtlijnen § Woord ethiek wordt niet genoemd in AG meerjarenplan 20142017 of Statuten vereniging AG! § Geen PE verplichting ethiek © 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
18
Wat doen andere actuariele verenigingen? § Oudste Engelse verzekeraar Equitable life niet in staat om in 2000 aan verplichtingen te voldoen § Actuaris Roy Ranson is zowel CEO als appointed actuary § Institute of Actuaries verbant Roy Ranson
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
19
Wat doen andere societies? Rule based CFA
© 2015 Dr. Arie Slottje en Servaas Houben
20
Wat doen andere societies? Rule based CFA
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
21
Wat doen andere societies? Rule based CFA
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
22
Take aways § Pas op voor window dressing -> maak het meetbaar/testbaar § Niet alleen van toepassing op anderen § Pas op het gebruik van de term markt- en bedrijfsgevoelige informatie § Keep it Simple (reflectie en discussie een plaats geven) § To-do AG: § Geef ethiek een centrale rol in examens § Stel een minimum PE-vereiste voor ethiek § Waarborg audit trails voor actuarissen die door intercollegiaal consult besproken worden § Voer een klokkeluider-regeling in © 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
23
Referenties
§ AG » » » »
Kernwaarden voor leden van het AG, 2012 Meerjarenplan 2014-2017 AG, mei 2014 Statuten vereniging AG, 14 december 2011 Toelichting reglement permanente educatie (PE), 27 mei 2013
§ CFA » Statistics, http://www.cfainstitute.org/ethics/conduct/sanctions/Pages/index.a spx » Code of ethics, http://www.cfainstitute.org/ethics/codes/ethics/Pages/index.aspx
§ Equitable life, » https://en.wikipedia.org/wiki/The_Equitable_Life_Assurance_Society » http://www.equitable.co.uk/media/32300/king's%20final%20report0 7092012final.pdf » http://www.theguardian.com/business/2007/mar/03/6 © 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
24
Referenties 1.
2.
3. 4. 5. 6. 7.
Möller, G. (2012), Waardenloos: Banking on Ethics. Barnyard Publishing, Bilthoven, p79 The Concept of Emergence," in Herbert Feigl and Michael Scriven, eds., Minnesota Studies in the Philosophy of Science, Volume I: The Foundations of Science and the Concepts of Psychology and Psychoanalysis (University of Minnesota Press, 1956), pp. 239-252 Meyer, Marshall W. and Vipin Gupta. 1994. “The Performance Paradox.” search in Organizational Behavior(16): 309-69. Ajzen, Icek (1991). "The theory of planned behavior". Organizational Behavior and Human Decision Processes 50 (2): 179–211 Dobbs, R. and Maniyka, J.(2015), No Ordinary Disruption: the Four Global Forces Breaking All the Trends, Public Affairs Hirshleifer, David A., Investor Psychology and Asset Pricing (February 26, 2001). AFA 2001 New Orleans Meetings. Kanhneman, D (2011), Thinking Fast and Slow. Penguin Group, London © 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
25
About us Servaas Houben leidt het actuariaat team van ENNIA in Willemstad, Curacao. Hij studeerde econometrie in Nederland en werkte daar voor de eerste 4 jaar van zijn carriere. Daarna werkte Servaas in Dublin en Londen. Naast actuariaat heeft Servaas de CFA en FRM kwalificaties afgerond. Servaas schrijft regelmatig voor zijn blog, voor CFA digest en (actuariele) magazines. Email:
[email protected] Blog: http://actuaryabroad.wordpress.com Dr. Arie Slottje, MBA studeerde personeelswerk, en heeft als promovendus onderzoek gedaan naar de governance, risk management en compliance van enkele ondernemingspensioenfondsen in Nederland en is daar in 2014 op gepromoveerd. Arie is als associate verbonden aan twee organisaties, part-time docent Research Methodology aan een internationale business school, visiteur bij diverse pensioenfondsen en lid van een Verantwoordingsorgaan van een BPF. Arie publiceert regelmatig in diverse bladen.
Email:
[email protected]
© 2015 Arie Slottje en Servaas Houben
26