Warkplan 2014 van het
Huus van de Taol
Inholdsopgave Veurof
pag. 5
1.
Organisatie
1.1
Algemien
1.2
Maatschappelijke stages
1.3
Erkenning Nedersaksisch volgens hoofdstuk lll van het Europees Handvest
2.
Informatieverstrekking en -dienstverlening aan culturele organisaties en instellingen, particulieren en overheden
2.1
Promotiegerichte informatieverstrekking
2.1.1
Algemiene promotie
2.1.2
Omroepen en bladen
2.1.2.1
RTV Drenthe
2.1.2.2
Dagblad van het Noorden
2.1.2.3
Andere omroepen en bladen
2.1.3
Overheden
2.1.4
Taolschultes en keurnoten
2.1.5
De Kiepshop
2.1.6
De dinger van dizze tied
2.1.7
Donateur- / Huusvriendenactie
2.1.8
Lös Huus
2.2
Informatiedienstverlening
2.2.1
Vraogbaak
2.2.2
Websteden
2.2.2.1
Webstee www.huusvandetaol.nl
2.2.2.2
Webstee www.hetDrentseboek.nl
2.2.3
Lezingen en warkwinkels
2.2.4
Drèents Letterkundig Documentatiecentrum
2.2.5
Bibliotheek van het Huus van de Taol
2.2.6
Drenten in de Vrömde
2.2.7
Kerkdiensten in het Drèents
pag. 7
pag. 10
2
2.2.8
Aandere participanten in streektaollaand
2.2.9
Taolwetenschappelijk underzuuk, studie en publicaties
2.2.10
Vertaolwark
2.2.11
Digitalisering tiedschriften en boeken
3.
Organisatie van culturele activiteiten en evenementen
3.1!
ReuR!
3.2
Meertmaond-Streektaolmaond
3.3
Drèentse-Taolquiz
3.4
Activiteit veur jongern
3.5
Streektaolevenementen
3.6
Neie Koorwarken
4.
Vraoggestuurde ontwikkeling van streektaoleducatieve preducten
4.1
Cursussen veur groten
4.1.1
Kom-in-de-Kunde
4.1.2
Drenthecursus
4.1.3
Dieper-deur-Drenthe
4.1.4
Spellingcursus
4.1.5
Prootcursus Drèents
4.1.6
Moi!
4.1.7
Docentencursus
4.2
Veurschoelse educatie
4.3
Basisunderwies
4.3.1
Veurlichting
4.3.2
Cultuuranbod via Kunst & Cultuur Drenthe
4.3.3
Speulenderwies
4.3.4
Lesmateriaal
4.3.5
Kört wark op schoelen
4.3.6
Peter en de wolf in het Drèents
4.3.7
Seizoensliedties
4.4
Veurtgezet underwies
4.4.1
Algemien
4.4.2
Kört wark op schoelen
4.5
Middelbaar beroepsunderwies
pag. 21
pag. 24
3
4.6
Hoger beroepsunderwies
4.6.1
Algemien
4.6.2
Pabo in Emmen
5.
Verzörging van publicaties in de Drèentse taol en over Drenthe
5.1
Begeleiding en understeuning schrievers
5.2
Boeken en e-boeken
5.3
Drents letterkundig tiedschrift Roet
5.4
Maandewark / Oeze Volk
5.5
De Taolkraant
5.6
Eigen publicaties
5.6.1
B’Art
5.6.2
Bomen over bomen
5.6.3
Taoltunen
5.7
Tenielfonds
5.8
Taal an Taofel
5.9
Schriefwedstried
5.10
Literatuurfestival Zomerzinnen
pag. 30
4
Veurof Het Programma van Eisen dat de Previncie opsteld hef, is vanzölfsprekend het oetgangspunt veur het beleid van het Huus van de Taol. De eisen die de Previncie an het Huus stelt, bint vanzölf weer baseerd op provinciaal beleid en landelijke beleidskaders. Op provinciaal niveau is dat de cultuurnota “Oude wereld, nieuwe mindset, Cultuurbeleid provincie Drenthe 2013-2016”. Over streektaol stiet daorin: “Streektaal verbindt mensen met elkaar en met de streek waar ze wonen. Gebruik van de Drentse streektaal roept solidariteit, vertrouwdheid en herkenning op en draagt bij aan de identiteit van Drenthe. In de afgelopen vier jaar hebben we ons ingezet voor verbetering van het imago van de streektaal. Het Drents is op bijzondere en eigentijdse manieren ‘in de markt’ gezet, door bijvoorbeeld popmuziekprojecten. Zichtbaarheid van de taal nodigt uit tot gebruik. In de komende vier jaar willen wij ons inzetten voor een betere borging van de streektaal. Ook willen we bewustwording van de meerwaarde van streektaal bevorderen. Onderzoek heeft uitgewezen dat meertaligheid goed is voor de sociale, intellectuele en taalontwikkeling van kinderen. Specifieke doelgroepen in Drenthe willen we beter bereiken, zoals jonge kinderen, hun ouders en ouderen. Het Drents maakt onderdeel uit van het Nedersaksisch. Het rijk heeft ons verzoek het Nedersaksisch als regionale taal een hogere status te verlenen in de zin van het Europees handvest voor regionale en minderheidstalen (deel III) afgewezen. De overheden en inwoners in het Nedersaksisch taalgebied leggen zich niet zonder meer neer bij deze afwijzing.
Hoe gaan we dat doen? Om onze doelen te verwezenlijken, willen wij samenwerken met onze buurprovincies waar Nedersaksisch wordt gesproken en met kennisinstituten als de Rijksuniversiteit Groningen. We geven het Huus van de Taol opdrachten voor streektaalontwikkeling, onderzoek, informatieverstrekking en promotie. Wij vragen het Huus verbindingen te leggen met projecten die zich richten op genoemde doelgroepen (ook via moderne, digitale technieken en media). Daarnaast stimuleren wij andere instellingen en organisaties om activiteiten uit te voeren waar streektaal een rol in kan spelen. Onze focus richt zich op: • bewustwording van de waarde van streektaalgebruik bij (toekomstige) docenten basis- en beroepsonderwijs (met name zorg) en bij ouders van jonge schoolkinderen; • streektaalgebruik in het onderwijs en bij ouderen; • streektaal in popmuziek, culturele evenementen en festivals; • streektaalprojecten binnen cultuur- en erfgoededucatie.”
5
In het hoofdstuk over de regionale umroep lees we in Oude wereld, nieuwe mindset: “Ook willen wij dat RTV Drenthe aandacht blijft schenken aan cultuur en streektaal.”
Het Huus van de Taol is bliede met dizze positieve holding van de provinciale overheid in de richting van de streektaol. De oetwarking van de cultuurnota via het Programma van Eisen naor het warkplan veur 2014 is der iene waor het Huus van de Taol zuch weer veur de volle honderd procent achter zetten zal. Beroepskrachten en vrijwilligers strupt de mouwen weer umhoog. Wij gaot derveur.
6
1.
Organisatie
1.1
Algemien
Het Huus van de Taol is een kleine organisatie te numen, maor met de hulp van umdebij tweehonderd vrijwilligers kan dizze kleine instelling toch hiel wat oet het stro zetten. Wij trapt een lösstaonde deur in aw zegt, daw verschrikkelijk wies bint met de gedrevenheid van de betaalde krachten en de geweldige inzet van zo veul vrijwilligers. Wij hoopt dit potentieel an warkkrachten de kommende jaoren beholden te kunnen, maor met het umhoog gaon van de pensioengerechtigde leeftied wordt dit aal stoerder. Wij doet evenwal oes best um jonge(re) mèensen an oes te binden en zo oes tal an warkwillige mèensen op peil te holden en liefst nog oet te breiden,
Veur 2014 stelt de previncie in zien Programma van Eisen as ien van de oetgangspunten: ‘Nadruk op efficiënte inrichting organisatie en activiteiten en meer inkomsten te genereren om de provinciale bezuinigingen op te vangen’. Dit oetgangspunt past feilijk prima bij het Huus van de Taol. Wij bint zo eigenwies um te stellen, daw een goed dreiende, efficiënte organisatie bint. Elk van de personeelsleden hef zien eigen specifieke kwaliteiten en daoroet vortkommende warkzaamheden. Underling overleg gebeurt as dat neudig is - en dat is veulvuldig, maor miest kört um daornao weer an de slag te gaon - maor bij oes kuj absoluut niet proten van een vergadercultuur. Ok wat het bestuur angiet, kuw zeggen dat daor lu in zit met elk heur eigen specifieke kwaliteiten / vakgebieden. Dat dit een gunstig effect hef op het reilen en zeilen van de organisatie mag dudelk weden. De opdracht van de previncie um meer inkomsten te genereren um provinciale bezunigings op te vangen, is der iene diew oeszölf ok al geven hadden. Niet veur niks bin wij in november 2011 begund met de webwinkel Kiepshop en heb wij in 2012 de Huusvrienden-/Donateuractie op touw zet. In 2013 is de sponsoractie Oes Bedrief in de richting van het bedriefsleven begund. Met al dizze taolpromotionele en geld genererende activiteiten gao wij in 2014 wieder. Wieder wil wij - weer met dezölfde dubbele doelstelling as hierboven nuumd - met ingang van 2014 aal jaor een succesvol ‘Jaorboek’ oetgeven, getiteld B’Art. In 2013 is de redactie vörmd en begund met de warkzaamheden. In oeze postieve visie wordt de B’Art een collector’s item, dat deur (grote) instellingen as eindejaorskedo oetlangd wordt en ok veur particulieren slim interessant is. Kernwoorden van de B’Art bint: prikkelnd, interessant, eigentieds, ofwisselnd, Drèents én Nederlands, veul foto’s.
Wij blieft actief op de media van dizze tied as Twitter, Facebook en You Tube. Met groepen, vaak 7
jongere, volgers prebeer we een baand op te bouwen, die op termijn misschien onverwachte wiedere veurdielen oplevert. En dat veul actievelingen op de sociale media het Drèents as voertaol gebroeken gaot, is een bijkommend mooi ding. Op oes eigen You Tube-kanaol zet we aal week een nei filmpie in de rebriek ‘Van huus uut’.
Het oetgeven van boeken is veur oes slim belangriek. Welke kaant we daormet oet denkt te gaon, stiet beschreven in hoofdstuk vief. Dat we niet allén boeken en tiedschriften oetgeeft, is al een paar jaor een feit. We gaot deur met het in de markt zetten van een grotere verscheidenheid an preducten, met name via oeze Kiepshop. En weer is de doelstelling tweeledig: het geldelijk gewin én het stimuleren van de streektaol (in dit geval veural deur hum zichtbaar te maken).
As gevolg van bezunigingen (of is het toch meer dat ze streektaol minder weerdevol vindt, want het giet ja ‘maor’ um een bedrag van € 1250,00?) hef de helft van de Drentse gemientes in 2013 besleuten het Huus van de Taol niet langer structureel te sponsoren. Vanzölf muit oes dat. Niet allén vanwege het geld, maor zeker ok umdat de structurele baand zo verleuren giet.
De contacten over de landsgrens hebt tot nou an toe beparkt west, niet umdaw het belang der niet van in zagen, maor veural as gevolg van de grote portie heui diew al op de vörk hadden. In 2014 wiw toch wat meer naor oeze Nachbarn toe. In 2013 hew contacten legd met de ‘Fachgruppe Niederdeutsch der Emsländischen Landschaft’. Wij prebeert een mandielig korenpreject van de grond te kriegen, dat oetlopen kan op een mooie oetwisseling tussen zowal jonge as minder jonge lu van beide kanten van de grup. Ok de pabo in Emmen is drok gangs met underwiescontacten tussen Duutsers en Nederlanders. Daorbij kreg streektaol ok een plek. Het Huus van de Taol wordt op de hoogte holden en is in de gelegenheid met te denken en der ok vruchten van te plukken.
1.2
Maatschappelijke stages
Alle schoelieren in het middelbaar underwies moet een maatschappelijke stage (MaS) doen. Wettelijk is vaststeld dat ze tussen heur 12e en 16e levensjaor dartig uur vrijwilligerswark doen moet. Het doel van zo’n MaS is um jongelu meer in contact te brengen met de samenleving, um contact met aandere generaties an te pirdjen en maatschappelijke betrökkenheid te stimuleren. Het Huus van de Taol wil geern dat jong volk meer met en an streektaol döt. Het anbieden van een plek um de MaS te doen, is dus feilijk een mes dat an twee kanten sned. In samenspraak met de stagemakelaar van Meedoen Midden-Drenthe prebeer we in 2014 middelbare schoelieren in het 8
Huus van de Taol te kriegen veur heur MaS. Meugelijkheden bint er wat oes angiet voldoende. Wij kunt denken an: - helpen bij het lös huus in mei; - inpak- en sorteerwark; - warkzaamheden veur het Drents Letterkundig Documentatiecentrum; - wark op het gebied van de sociale media; - organiseren van een streektaolactiviteit op de eigen schoel; - Kiepshop-promotie d.m.v. het maken van filmpies; - underzuuk naor de streektaol in de eigen umgeving; - organiseren van een cursus Drents op de eigen schoel of in de eigen umgeving; - T-shirts ontwarpen met eigentiedse teksten; - activiteiten op het gebied van donateur-/huusvriendenwarving.
1.3
Erkenning Nedersaksisch volgens hoofdstuk lll van het Europees Handvest
De sprekers van het Nedersaksisch in Noordoost-Nederland hebt in meert/april 2012 het lid op de neus kregen. Daor is het leste woord niet over zegd. Het Huus van de Taol zal in 2014 alle metwarking verlienen um de hogere vörm van erkenning derdeur te kriegen.
9
2. Informatieverstrekking en -dienstverlening aan culturele organisaties en instellingen, particulieren en overheden 2.1
Promotiegerichte informatieverstrekking
2.1.1
Algemiene promotie
Met algemiene premotie wordt alle activiteiten bedoeld die goed bint veur het actief en passief gebroek van het Drèents in alle laogen van de samenleving en op zoveul meugelijk maatschappelijke terreinen. Veul activiteiten van dit beleidsterrein hebt raakvlakken met aandere gebieden en bint daor mangs niet van lös te koppeln. Het wark op dit gebied is slim divers en is maor veur een diel lang van teveuren in te plannen. Vaak wor wij op vrij körte termien neugd veur bijienkomsten, markten, festiviteiten - al dan niet um ok een bijdrage te levern an het pregram - die oet taolpremotioneel oogpunt belangriek bint. Veur de algemiene premotie van taol en organisatie bint vanzölf premotiemateriaolen neudig. Die heb we in de vörm van plakplaaties, blikken speldties, boekenleggers, fladderbladties, puten, pennen, memoblokkies en zukswat. De verkoop van taolgerelateerde preducten in De Kiepshop - waorover hierunder meer - is dudelk ók bedoeld um het Drèents an te pidjern. Veul donateurs en huusvrienden zörgt ok veur een stimulans veur de streektaol. Het Lös Huus (open dag) döt hetzölfde.
2.1.2
Umroepen en bladen
De metwarkers van het Huus van de Taol hebt over ‘t algemien een goeie verstandholding met de media. De liefde komt vanzölf niet van ien kaant en een lusternd, geïnteresseerd oor heurt er an beide kanten te weden. Zo zul wij an de iene kaant de neisgaarders zo volledig meugelijk van brandstof veurzien en as ’t kan op specifieke hulpvraogen ingaon. An de aandere kaant vin wij het plezerig as journalisten/programmamakers oeze informatie serieus nimt. Vanzölf wil wij nooit op de stoel van de verslaggever zitten gaon. Wij hebt er begrip veur as de keus op aandere neisunderwarpen valt. Het sprek veur zuch daw oes best doet de goeie relatie in 2014 zo te holden.
2.1.2.1
RTV Drenthe
RTV Drenthe is op veul gebieden een belangrieke en goeie maot. Jasbuus vol Drents is jammer genog stopt per 1 jannewaori 2013 en ok de taolquiz Taoltalent hef in 2013 niet op tillevisie west. Dat muit oes dik. Wij bint wal in gesprek gaon met de regionale umroep um de streektaol weer een
10
structurele plek op tillevisie te geven. Op dit moment kuw nog niet zeggen of dat lukt in 2014. Het Drents Liedtiesfestival wil we in 2014 geern weer in de maande met RTV Drenthe doen gaon. Wij wilt in de meertmaond weer een hiele dag Drèents bij oeze regionale umroep. Zo meugelijk mag dat wat oes angiet gerust een dag in de maond worden, maor dat lek te optimistisch. Het Huus van de Taol zal der - net as an alle streektaolprgramma’s, al dan niet hierveur nuumd - geern zien metwarking an geven.
2.1.2.2
Dagblad van het Noorden
Met Dagblad van het Noorden is de verstandholding ok goed. Wij warkt samen as dat kan. Streektaolfunctionaris Abel Darwinkel verzörgt ienmaol in de drie week de rebriek Strunen in de taoltuun, waorin e van alles vertelt over het Drèents. Ok bij de tweemaondelijkse vraogenliesten in het kader van Vraog & Antwoord is het Dagblad van het Noorden ien van de partners. Wekelijks stiet er een taolartikel in de kraant en zo nou en dan wordt er grotere stukken plaotst. Of Vraog & Antwoord in 2014 een vervolg kreg, is op dit moment nog niet dudelk. Ok in 2014 komt er in de meertmaond weer een grote taolquiz in het Dagblad van het Noorden. Het Huus van de Taol maakt de puzzel, döt de administratie en levert de priezen; het Dagblad zörgt veur plaotsing. Vanzölf kreg het Dagblad van het Noorden de informatie en hulp die wij bieden kunt. Oetbreiding van het streektaolgehalte van de kraant zulden wij toejuichen. Hierbij kuw u.a. dèenken an de kraant as cultureel podium: columns, gedichten, verhalen in de streektaol. Het muit oes biezunder dat de verneiing van de kraant in 2010 niet tot een hoger streektaolgehalte leid hef. De hoofdredactie is van oes standpunt en teleurstelling op de hoogte bracht, maor het hef niet leid tot concreet risseltaot. Wat dit leste angiet, heb we veur 2014 ok niet veul hoop. Dat muit oes en volgens oes mot het Dagblad van het Noorden zuch maor ies achter de oren krabben. Het jaor in jaor oet teruglopende tal an abonnees betiekent dat veul lezers de kraant de rug toe dreit. Aj ze weer terugwinnen wilt, kun het meer verstarken van het regionale karakter en daormet het oetgaon van de regionale identiteit wal ies veul winst oplevern kunnen. En waorin komt de regionale identiteit nou meer hen veuren as in de streektaol?
2.1.2.3
Aandere omroepen en bladen
Met de lokale umroepen en aandere bladen underhol we de contacten zo goed meugelk. Met paartie is een structureel contact. Deur sommige taolschultes en keurnoten wordt volgens een vast tiedschema metwarkt an hoes-an-hoesbladen en een paar lokale umroepen.
11
2.1.3
Overheden
Met de provinciale en gemientelijke overheden heb we goeie contacten. Wij informeert de instanties zo goed meugelk en bint aaid bereid met raod en daod terwille te weden en waor meugelijk in de maande op te trekken. Wij bint bliede met de positieve benadering van zowat alle besturen in oeze previncie. De previncie Drenthe is de overheid die het Huus van de Taol as preferente instelling meugelijk mak. De positieve samenwarking met de previncie wil we in 2014 geern zo deurzetten. Echt jammer is het, dat der nog nooit een Drenthecursus geven is an ambtenaren en bestuurders van de previncie. Dat is aal bij goeie bedoelingen bleven en strand op te drokke agenda’s. Gelukkig is al het wark van het samenstellen van de lessencyclus niet vort, want de cursus wordt op aander steden - bijv. in gemientes - wal gebroekt. Met de helft van de Drentse gemientes hef het Huus van de Taol een ‘overienkomst tot veurdiel van beide partijen’ ofsleuten; bij de aandere zes gemientes kun we ankloppen veur incidenteel geld en dan kuw wieder allén maor hopen op een positieve beoordieling. Het veurdiel veur het Huus van de Taol is de zekerheid van wat extra geld (€ 1250,- per gemiente per jaor). De gemientes kriegt materiaal, hulp bij streektaolactiviteiten en vermelding op briefpapier en websteden van het Huus van de Taol. In alle Drèentse gemientes bint oeze taolschultes de actieve contactpersonen. Zie bint het verlengstuk van het Huus van de Taol en zörgt er deur heur enthousiasme en goeie contacten veur dat der aal meer streektaolige dinger in en met de gemientes oetvoerd wordt. Het sprek vanzölf dat het inzetten van de beroepskrachten van het Huus van de Taol nog aal meugelk is en dat die met raod en daod ter wille bint.
2.1.4
Taolschultes en keurnoten
Het Huus van de Taol hef allén al in de personen van taolschultes en keurnoten umdebij niggentig enthousiaste vrijwilligers. Zie bint de ambassadeurs veur de streektaol op gemientelijk en plaotselijk niveau. Zie bint allemaol begaon met de streektaol en heur taak is het um die streektaol an te pidjern. Der is een tweerichtingenverkeer: de taolschulte giet naor de mèensen toe, maor het umgekeerde kan netzogoed gebeuren. De taolschulte as ambassadeur hef drie hoofdtaken: 1. Representeren (is het plaotselijke gezicht); 2. Controleren (an de bel trekken as de streektaol argens onrecht andaon wordt); 3. Organiseren van activiteiten. Elke taolschulte prebeert met vaste regelmaot een artikel in ien van de hoes-an-hoesbladen in de eigen gemiente plaotst te kriegen. 12
Der bint provinciale activiteiten waor alle gemientes metan doet, bijveurbeeld het veurlezen in meert en de donateurwarving. De taolschultes sluut wieder zoveul meugelk an bij plaotselijke activiteiten, maor moet der altied veur zörgen dat ze aandern niet in de wielen riedt. Een maol of vief in ’t jaor komt de taolschultes bij mekaar in het Huus van de Taol um over de lopende zaken te proten en plannen te maken. Twei maol in ’t jaor is der een bijienkomst veur alle taolschultes en keurnoten. Dizze (zaoter)dag stiet in het tieken van het verstarken van de binding en van deskundigheidsbevördering. Bij alles wat de ambassadeurs doet, kunt ze terugvallen op de metwarkers van het Huus van de Taol veur hulp en raod.
2.1.5
De Kiepshop
De verkoop via internet nemp alsmar toe. Dat geldt ok veur streektaolproducten. In 2011 bin wij begund mit de webwinkel www.kiepshop.nl. Dizze webwinkel hef een tweeledig doel: 1. Ideëel: het wieder under de andacht brengen van het Drèents; 2. Commercieel: meer inkomsten veur het Huus van de Taol. De naam kiep is ontliend an de vroggere kiepkerel (marskramer) die mit zien negotie in een maand of kovver (de kiep) langs de deuren gung. Combineerd mit ‘shop’is het een naam met olde en neie elementen. Jaorlijks wordt der een stuk of wat neie producten ontwikkeld en opneumen in de Kiepshop. Der bint o.a. kovviebekers, mouwhemden, vingerhoedties, gastendoekies, veugelhuusies, liefpakketten en nog tal van aandere producten. Vanzölfs allemaol veurzien van mooie Drentstalige teksten. Ok is een diel van oeze Drentse boeken te koop in de Kiepshop. Wij zult in 2014 weer een stuk of wat neie producten ontwikkeln en anbieden. De Kiepshop hef een e-mailbestand waor een paar doezend geïnteresseerden in staot. Minimaal ien maol in ’t kwartaal kriegt de meinsen de Neisbrief en wordt zodoende op de hoogte eholden van de neie producten en anbiedings in de Kiepshop. Wieder wordt mit persberichten en via de sociale media bekendheid geven an de webwinkel en de producten. Naost de webwinkelverkoop is der ok een koppelie Drentse ondernemers dat de kiepshopproducten verkoopt: het Huus met de Belle in Echten, Villa Op Streek in Borger en Collectie Jans Brands op Nei-Dordt. Vanzölf is alles ok te koop in het Huus van de Taol.
2.1.6
De dinger van dizze tied
Het Huus van de Taol is actief op de sociale media. In 2014 wil we preberen te kommen tot 2.000 volgers op Facebook. Het tal an Twitteraars is kleiner, maor wij stelt oes as doel in 2014 een vaste 13
ploeg van 250 volgers te hebben. Het You Tube-kenaol van het Huus van de Taol wordt zoveul meugelijk gebroekt um premotie veur taol of preducten te maken; wekelijks maak we een filmpie in de rebriek ‘Van Huus uut’. Particulieren kunt deur huusvriend of donateur te worden heur verbundenheid met de streektaol blieken laoten. Veur undernemingen geldt een aander verhaal en wij moet die dan ok op een aandere manier benadern. In 2013 biw begund met de zogenuumde Oes Bedrief-actie; hier gaow in 2014 met deur en hoopt in dit jaor al oogsten te kunnen. Vanzölf holdt het Huus van de Taol de media en wensen van dizze tied in de gaten. Waor meugelijk spring wij in de gaten van de markt. Zo prebeer we in 2014 te kommen tot ien of meer literaire routes die via apps op de smartphone te lopen of te rieden bint. Met het Drents Archief is hierover in 2013 oriënterend proot. Ok wil we in 2014 een goeie, eigentiedse premotiefilm klaor hebben um het Huus van de Taol en de streektaol nog beter over het voetlicht brengen te kunnen. Welke ‘neie’ preducten wij wieder in 2014 op de markt zet, is van hiel wat factoren ofhankelijk, maor wij blieft scharp opletten. In zien algemienheid beschouw wij elke inwoner van Drenthe as underdiel van oeze doelgroep en veur elke doelgroep wil wij een passend anbod hebben.
2.1.7
Donateur- / Huusvriendenactie
Van ien meert 2012 of lop oeze donateur-/huusvriendenactie. De eerste twei maond hef dat umdebij 500 neie begunstigers opleverd. De actie hef feilijk gien èende en wij gaot der in 2014 gewoon met wieder. De streektaolbegunstigers kunt underverdield worden in twee categorieën: 1. Huusvrienden. Dit kuj worden veur € 10,00 in ’t jaor; tegenprestatie: digitale neisbrieven en 20% körting op al oeze preducten tiedens het Lös Huus mei. 2. Donateurs. Dit kost € 26,00 in ’t jaor en levert de begunstiger behalve een goed gevuul hetzölfde op as een huusvriend + veer maol in ’t jaor De Taolkraant en ien maol een nei Drentstaolig boek.
2.1.8
Lös Huus
Op een zaoterdag in mei hol we ok in 2014 oeze open dag, het zogenuumde Lös Huus. Alle oeze vrijwilligers, donateurs en huusvrienden hoop we dizze dag in en bij het Huus van de Taol begroeten te muggen.
2.2
Informatiedienstverlening
Elkenien kan een beroep doen op de deskundigheid van de metwarkers van het Huus van de Taol. 14
Met raod en daod stao wij overheden, burgers, instellingen half. Met de aandere streektaolinstituten in het Nedersaksische taolgebied underhol wij een goed contact en over en weer help we mekaar waor dat meugelijk is.
2.2.1
Vraogbaak
De metwarkers van het Huus van de Taol wordt vaak um hulp vraogd. De vraogen bint hiel verschillend en komt oet alle laogen van de samenleving. Het kan gaon um schoelieren en studenten die een warkstuk of scriptie maken moet, um lu die een streektaolige invulling an een evenement geven wilt, um vraogen over woordbetiekenissen of over de taol zölf, um gegevens van schrievers en zangers, um vertaolings van geboortekaorties tot kinderverhalen veur de schoelkraant enzowieder. Veul vraogen komt met de lienpost binnen. Wij vindt het belangriek dat der vlot en adequaat reageerd wordt. Mensen huuft nooit lang op antwoord te wachten; binnen 48 uur kunt ze reken op antwoord of een aandere vörm van een reactie, bijveurbeeld as der meer tied neudig is um tot een bevredigende ofwikkeling van de vraog te kommen. Ien gek kan meer vraogen as dat tien wieze taolmèensen antwoorden kunt. Aw der even niet oet komt, prebeer we via oes netwark tot een goeie beantwoording te kommen. Ok doew wal ies een oproep in de media, zeker in die waorin wij zölf een rol speult. Wij denkt dat een beheurlijk aantal vraogen niet bij oes terecht komt, umdat oeze webstee veurzöt in beantwoording. De vraog um (taol)hulp is de leste paar jaor redelijk stabiel en wij verwacht in 2014 dan ok weer umdebij 250 maol oeze diensten verlienen te kunnen. Vanzölf gef het Huus van de Taol ok gevraogd en mangs ongevraogd advies an overheden, bedrieven, instellingen op het gebied van arfgoed en educatie en aandern.
2.2.2
Websteden
2.2.2.1
Webstee www.huusvandetaol.nl
Op de webstee van het Huus van de Taol vien ie informatie over de Drentse taal en andere wetenswaardigheden op streektaalgebied. Daornaost is er een activiteitenagenda waoras streektalige evenementen anekondigd wordt. Steeds meer instanties stuurt oons een berichie mit het verzuuk heur activiteit bij oons op de webstee te plaatsen. Wieder kunt bezukers reageren op de webstee deur middel van het gastenboek ‘Praoterij, praot mit’. Via oonze webstee kuj via grote knoppen linken naor websteden as: Wies op weg ( het Drentstaolige navigatiesysteem), Taolkaorten ( hoe spreek ie woorden in de diverse delen van Drenthe uut?), Woordenboek Drentse Dialecten ( het digitale Drentse woordenboek) en Schuppies en Schoegies (Drentse plantennamen). Wieder is er over oonze tiedschriften en warkgroepen van alles te lezen op de webstee en is er 15
natuurlijk plek veur oons belangrieke cursuswark. De webstee van het Huus van de Taol wordt dagelijks anevuld mit neis. Wij zult het bezuuk en de inhold van de webstee kritisch volgen en anpassingen deurvoeren as daor anleiding toe is. Wij blieft oes best doen um de kwaliteit hoog te holden en daormet nog meer mensen met belangstelling van dienst te weden. Inmiddels bint gegevens van alle Drentse schrievers actualiseerd en zult opnei anepast worden zodra der ontwikkelings op het gebied van die schrievers bint.
2.2.2.2
Webstee www.hetdrentseboek.nl
De webstee www.hetdrentseboek.nl gef alle neudige informatie wat de uutgeverij angiet. Schrievers die van plan bint een boek uut te geven, viendt hier informatie over de criteria die der geldt. Vanzölf wordt hier de neie boeken van Het Drentse Boek prissenteerd, maor je kunt der ok schrieversfestivals, boekrecensies enzowieder tegenkommen. De webwinkel van Het Drentse Boek is moderniseerd. In de neie webwinkel (www.drentheboeken.com ) staot de boeken overzichtelijker ofebeeld en wordt het veur de klaanten gemakkelijker um boeken te bestellen. In de webwinkel van Het Drentse Boek kuj alle boeken uut het lopende fonds van Het Drentse Boek bestellen.
2.2.3
Lezingen en warkwinkels
Metwarkers van het Huus van de Taol geeft lezingen en warkwinkels. Zie wordt vanoet een min of meer vaste basis op maot maakt veur de vraogende partij. De vraog naor lezings is stabiel; umdebij viefentwintig maol in ’t jaor wordt metwarkers van het Huus van de Taol vraogd. Dit tal wil we in 2014 ok weer halen. De bestaonde lezingen wordt bijholden en, as ‘t neudig is, anpast. De tiekens van de tied wordt in de gaten holden. Waor meugelijk wordt gebroek maakt van neie media. Het gebeurt ok dat wij in het Huus van de Taol groepen ontvangt, die dan ok geern een lezing of warkwinkel wilt. Dit heurt tot de meugelijkheden, vanzölf tegen betaling.
2.2.4
Drèents Letterkundig Documentatiecentrum
In het DLD is het Drèents letterkundig arfgoed underbracht. Umdebij 350 letterkundigen hebt der een plekkie in kregen. Aal week wordt neie artikels en krantenberichten toevoegd. In 2014 wordt wieder gaon met het inventariseren en catalogiseren van het anwezige materiaal. Met al dat wark bint aal week drie vrijwilligers gedurende een dagdiel drok gangs. Wij blieft het DLD under de aandacht van het pebliek (underzukers, studenten, schoelieren, leden van historische verienings, gemientes en aandere belangstellenden) brengen. 16
Met behulp van het materiaal oet het DLD verzörgt het Huus van de Taol publicaties, u.a. veur de eigen webstee en veur het Dablad van het Noorden. Ok bij het maken van schrieverspetretten wordt dankbaar gebroek maakt van het DLD. Het wordt hoog tied dat der een begun maakt wordt met de digitalisering van het materiaal dat een plek hef in het DLD. In de loop van 2014 wil we der wark van maken. De eerste contacten met het Drents Archief hierover bint in 2013 legd.
2.2.5
Bibliotheek van het Huus van de Taol
Het boekenbezit van het Huus van de Taol is opnummen in een digitale catalogus. Neie ankopen en oetgaven van Het Drentse Boek kunt daorin gemakkelijk een plek kriegen. Mèensen kunt naor het Huus van de Taol kommen um de catalogus te raodplegen en de boeken in te zien. Zo understeunt de bibliotheek de informatiedienstverlening van het Drents Letterkundig Documentatiecentrum van het Huus van de Taol. De bibliotheek wordt bijholden deur een vrijwilliger, die aal week een dagdiel komt um neie oetgaves in te warken en um de bibliotheek op örder te holden.
2.2.6
Drenten in de Vrömde
In Drenthe ontstun tientallen jaoren leden de behoefte um het contact met Drenten in het hiele laand goed vast te holden. Vanoet het niet meer bestaonde Drents Genootschap (de Culturele Raod van Drenthe) weur der een sectie opricht die zuch bezigholdt met die contacten. En ok vandaag an de dag nog bestiet dizze sectie under de naam Warkgroep Drenten in de Vrömde. Een veurzitter en een aantal bestuursleden, recruteerd oet de ofdielings in het laand, doet coördinerend wark. De warkgroep ‘Drenten in de Vrömde’ is nou het overkoepelnde, coördinerende bestuur van de twaalf Drèentse verienings, die der verspreid over Nederland nog bint. Veur de warkgroep is het Huus van de Taol het contactpunt en de vergaderplaots. Het Huus van de Taol understeunt de warkgroep en adviseert as daor behoefte an is. In 2014 bestiet het wark van de warkgroep Drenten in de Vrömde veural oet het underholden van de contacten met de verscheiden verienings. Organisatorisch hebt ze in dat jaor de landelijke, tweejaorlijkse Drentendag te regeln.
2.2.7
Kerkdiensten in het Drèents
De Warkgroep Drèentstaolige Kerkdiensten wil in 2014 wieder gaon op de weg die van 2007 of volgd is. De tien leden van de warkgroep komt elf maol in het jaor een dag bij mekaar in het Huus van de Taol um de ontwikkelings en evt. neie ideeën te bepraoten en um wieder te gaon met het
17
vertaolwark. In twee groepen wordt warkt an het umzetten van theologische teksten in het Drèents. Oetgangspunt is de taol van Westerbörk en Beilen. De liedgroep vertaalt liedern op een zodaonige manier, dat ze gebruukt worden kunt in de eredienst. In 2013 bint umdebij honderd vertaolde psalms en gezangen op internet publiceerd. In 2014 wordt wiedergaon met het overzetten van gezangen. De biebelgroep warkt wieder an het boek Genesis. Regelmaotig wordt wark van en over de warkgroep opneumen in het Drèentse tiedschrift Maandewark / Oeze Volk. De warkgroep blef bekendheid geven an kerkdiensten in de streektaol, waorin ok leden van de warkgroep veurgaot. Der wordt oetgaon van umdebij 25 diensten, waorvan vier rechtstreeks uutzunden wordt deur Radio Drenthe. Publicaties hierover verschient regelmaotig in de kerkbladen en de regionale kranten. Het contact met aandere warkgroepen in het Nedersaksische taolgebied wordt underholden, u.a. deur dielname an de jaorlijkse conferentie, die in 2013 in het Huus van de Taol is. Het christelijk Drèents projectkoor Met An Doen, een initiatief van de warkgroep, zal in een aantal Drèentstalige diensten de liturgie en de gemeentezang ondersteunen. Projecten waor leden van de Warkgroep an metdoet: * Kinderbiebel in het Drents * Drie profeten en een visioen (warktitel), umzetten van de biebelboeken Jesaja, Jeremia, Klaagliedern, Ezechiël en Daniël in het Drèents.
2.2.8
Aandere participanten in streektaollaand
Met de aandere streektaolorganisaties in Nederland wordt de contacten zo goed meugelijk underholden. Dat gebeurt u.a. op initiatief van Sont, maor meer nog in aander verbaand. Wij holdt mekaar op de hoogte van ontwikkelingen en as ’t kan en neudig is, staow mekaar half. Regelmaotig wordt der via tillefoon of lienpost overleg pleegd en proot we mekaar bij over initiatieven die der bint. Abel Darwinkel hef zitting in het bestuur van de Stichting Nederlandse Dialecten. Hie bouwt zo een netwark an belangrieke contacten op met taolwetenschappers oet aandere dielen van Nederland en België. Jan Germs zit in het algemien bestuur van het Europeesk Buro foar Lytse Talen (EBLT) wat weer aandere contacten oplevert. Zunder aandern tekört te doen kuw gerust stellen, daw veural veul steun hebt an prof. dr. Siemon Reker van het Bureau Groninger Taal en Cultuur, die oes vanoet zien geweldige kennis en ervaring slim vaak met raod en daod helpt. Under andern de samenwarking in het kader van 18
Vraog&Antwoord / Vroag&Antwoord is niet allén plezerig, maor ok oetermaote zinvol. In 2013 hef het Bureau Groninger Taal en Cultuur in de persoon van Eline Brontsema verstarking kregen; met heur bint de contacten net zo goed as met heur baos. In 2013 bin we dermet begund een grensoverschriedend korenpreject in de bienen te kriegen. Daorin warkt het Huus van de Taol samen met de Fachgruppe Niederdeutsch der Emsländischen Landschaft. Vanoet dizze activiteit is wiedergaond contact over de grup denkbaar. Dat zal de toekomst oetwiezen. Ok de pabo in Emmen (Stenden Hogeschoel) underholdt prima contacten met oeze oosterburen. Umdat het Huus van de Taol nauw samenwarkt met dizze underwiesinstelling kuw ok daor lichtkans vruchten van plukken.
2.2.9
Taolwetenschappelijk underzuuk, studie en publicaties
Ien van de streektaolfunctionarissen hef hum de leste jaoren aal meer ontwikkeld tot taolspecialist. De taolkundige kennis die hij vergaart, wordt under andern dield in zien artikel Taoltuun in ’t Dagblad van het Noorden en in ’t radioprogramma De Brink bij RTV Drenthe op de dinsdagmörgen. Saomenwarking met Siemon Reker, hoogleraor Grunnegs an de Rijksuniversiteit Groningen, hef in de ofgelopen jaoren mooie dingen opleverd veur het Huus van de Taol. Zo is der in 2010 een taolkaortenwebsite - www.drenthe.digitaalkaart.nl - ontwikkeld die aal wieder gruit. In 2014 zult der zo’n 225 taolkaorten op staon. In meert 2012 is der deur Reker en Darwinkel een boekie met de titel Taolkiekjes uit Groningen en Drenthe prissenteerd op Reur. Èend 2012 is het Huus van de Taol saomen met het Bureau Groninger Taal en Cultuur begund met een streektaolenquête via internet. In 2013 hebben daor elke tweei maond meer as 600 mèensen an metdaon. De deelnemers an de enquête moeten vraogen over de Drèentse taol beantwoorden en zinnen en woorden vertaolen. Het aantal deelnemers is zu’n groot succes dat de enquête ok in 2014 lichtkaans nog deurlopen zal; hielemaol zeker biw daor op moment van schrieven nog niet van. Over de risseltaoten van de enquête wordt verteld in De Brink op radio Drenthe en over publiceerd in het Dagblad van het Noorden en op de eigen website. Verkleinwoorden worden ok ofvraogd in de streektaalenquête. De risseltaoten daorvan worden metnommen in het onderzuuk naor het systeem van Drentse verkleinwoorden waor Abel Darwinkel met gangs is. In 2014 komp der een publicaotsie over het systeem van Drentse verkleinwoorden. Het Huus van de Taol ondersteunt ok aander mèensen die underzuuk doen naor ’t Drents, zoas beveurbeeld in 2012 Klaas Koops met zien underzuuk naor de taol van Assen. Studenten die underzuuk doet naor de Drentse taol wordt vanzölf in 2014 ok weer ondersteund.
19
2.2.10
Vertaolwark
Het is belangriek dat de Drèentse taol zichtbaar is. Veur veul mensen is het Drèents veural een taol veur informeel, mondeling gebroek. Het lezen en het schrieven van de streektaol is evenwal niet zo stoer, maor dan mot het wal vaak en op veul plaotsen zichtbaar weden. Wij juicht het daorum toe as instellingen, bedrieven, overheden, organisaties enz. heur publicaties ok of veur een diel in de streektaol verschienen laot. Wij zegt dudelk ók, want de Nederlandse taol blef vanzölf op de eerste plaots staon. Het Drèents kan en wil daor gien vervanger van weden. Umdaw zo eigenwies bint, dat wij denkt daw aordig nuver vertaolen kunt, kan veur vertaolwark een beroep op oes daon worden. Veur non-profitorganisateis doew dat gratis. Commerciële instellingen betaalt veur het overzetten naor het Drèents € 0,15 per woord. Behalve dat mensen via het veulvuldig zien van het schreven Drèents het woordbeeld opbouwt, is het van belang umdat organisaties, overheden enz. op dizze manier zien laot, dat ze de streektaol hoog hebt.
2.2.11
Digitalisering tiedschriften en boeken
De wereld wordt aal digitaoler, ok de Drèentse wereld. Het Huus van de Taol giet daor in met en dat döt het Huus van de Taol geern, want wij vernimt de veurdielen van digitalisering daogelijks in oes wark. Dankzij ’t weerdevolle contact daw hebt met de Grunneger hoogleraor Siemon Reker bin wij op ’t spoor zet van de landelijk bekende taolkundige en publicist Ewoud Sanders. Hij hef een apparaot waor e raozendsnel boeken en tiedschriften met scannen kan. Van die scans mak e weer een pdf-bestand en die kuj dan weer deurzuken op een bepaold woord, een zinnegie of een naom. Boetendes is der tekst oet te kopieren en kuj ‘t in een wordbestand zetten. Een stuk of wat boeken bint intied digitaliseerd en ok alle jaorgangen van Oeze Volk. In 2013 hew de romans van Harm Tiesing digitaliseerd. In 2014 gaow het tal an Drentse boeken, waor aw een pdf van hebt, oetbreiden met under andern een paor romans van J. Poortman, H. van Dijk en Lukas Jonker.
20
3. Organisatie van culturele activiteiten en evenementen 3.1
!ReuR!
De vierde editie van het streektaolfestival !REUR! is in 2013 jammer genog niet deurgaon. Het eerste plan veur de editie van 2014 is deur de advieskemissie van de previncie ofwezen. Feitelijk komt het erop neer, dat !REUR! hiel aans worden mot. De organisatoren - Vocal MusiC, Theater De Muzeval, Bibliotheek Emmen (i.s.m Biblionet Drenthe en het Drents Netwerk bibliotheken) en het Huus van de Taol - hebt in 2013 verscheiden maol overleg had met vertegenwoordigers van de previncie. Wij bint wies met de wens van de overheid um toch een goed streektaolfestival in de bienen te holden. De organisatoren bint in 2013 kommen tot een aandere opzet en hebt die veurlegd an de regionale overheid. Op dit moment is der nog niks bekend over de reactie van het previnciebestuur op de verneide opzet van !REUR!. Of het streektaolfestival in 2014 deurgang vinden kan, kuw op dit moment dan ok nog niet zeggen. De ambitie is der vanzölf wal.
3.2
Meertmaond-Streektaolmaond
Meertmaond-streektaolmaond is de themamaond veur de premotie van de streektaol. Dit geldt veur het hiele Nedersaksische taolgebied. Met de geweldige hulp van de taolschultes en keurnoten kan het Huus van de Taol op het gebied van p.r., organisatie en coördinatie hiel wat doen. Gelukkig bint er aandere organisaties die ok van alles op streektaolgebied organiseert, zeker in de meertmaond. Gemienten doet vaak ok meertmaondactiviteiten, op eigen initiatief of deurdat ien van oeze taolschultes ze anpidjert. Gemientes kunt altied een beroep doen op de beroepskrachten of taolschultes um tot een goeie invulling te kommen. Vanzölf prebeer we in de media zoveul meugelijk andacht an de streektaolmaond te geven. Under andern komt er weer een grote streektaolpuzzel in het Dagblad van het Noorden.Hopelijk wil RTV Drenthe in 2014 an ’t begun van de meertmaond weer een hiele dag in de streektaol oetzenden.
3.3
Drèentse-Taolquiz
De taolquiz Taoltalent hef in 2010 en 2011 op TV Drenthe te zien en te heuren west. Wij waren daor slim bliede met. Het was een mooie vervanger van het Drents Dictee en feilijk veul beter veur de premotie van de streektaol. Het leut veul underdielen van de taol zien. Jammer genog hef de quiz in 2012 allén op Radio Drenthe west. Wij vunden dat toch dudelk veul minder van gehalte en oetstraoling. In 2013 hef oeze regionale umroep de taolquiz hielemaol achterwege laoten. Wij gaot op tied in gesprek met RTV Drenthe um te kieken of het toch weer meugelijk is de taolquiz op de tillevisie oet te zenden. 21
3.4
Activiteit veur jongern
In het warkplan veur 2013 hadden wij het volgende staon over een activiteit veur jongern: “Wij prebeert in 2013 een ansprekende activiteit véúr jongern déúr jongern van de grond te kriegen. Dit underdiel van oes warkplan stiet en valt met de animo veur het doen van een Maatschappelijke Stage in het Huus van de Taol. As der een geschikt groepie jongelu van een jaor of vieftien / zestien veur heur MaS naor het Huus komt, dan kriegt ze as opdracht een streektaolhappening in de eigen middelbare schoel te organiseren. Zie bint zölf beheurlijk vrij in de opzet. Het Huus van de Taol begeleidt vanzölf, maor stelt ok budget ter beschikking, dat het een warkelijk geslaagde activiteit wordt.“ Op dit moment kuw nog niet zeggen of het veurgaonde lukt. De contacten derover bint legd en met name op het Dr. Nassau College is het plan positief ontvangen, maor het hef nog niet tot concreet risseltaot leid. Veur 2014 is het concrete risseltaot van 2013 van groot belang. Misschien moew een aandere weg inslaon; lichtkans kuw wieder bouwen op wat er in 2013 gebeurt. Umdat in 2013 de Drentse Kinderbiebel oetkommen is, wil we preberen op een drietal plekken in oeze previncie activiteiten rondum dit gegeven te organiseren. Concrete invulling mot nog gestalte kriegen.
3.5
Streektaolevenementen
Het Huus van de Taol prebeert organisaties, overheden, enz. an te pirdjern streektaol (ok) een stee te geven op culturele evenementen, bijv het Bevrijdingsfestival waormet in 2013 contacten legd bint. As daorveur keuzen wordt, doew oes best zo goed meugelk van dienst te weden um tot een nuver pregram te kommen.
3.6
Neie Koorwarken
Der bint in Drenthe hiel wat koren en een groot diel daorvan wil ok geern in de streektaol zingen. In de loop van de tied is der kwalitatief goeie koormeziek in de streektaol op batterij kommen, maor der is nog lang niet genog. In het preject Neie Koorwarken wil het Huus van de Taol tien neie Drentstaolige liedern maken laoten. Dizze neie koormeziek zal instudeerd en oetvoerd worden deur tien koren, die speciaal veur dit doel oetzöcht bint. Maor hier blef het niet bij. Coaches en aandere deskundigen gaot de koren begeleiden um tot een optimaol risseltaot te kommen. Ok wordt der warkwinkels geven. As ofsluting wil we een korenfestival organiseren of ansluten bij een bestaond festival. In het kader van grensoverschriedende contacten en umdat de koorwereld an de aandere kaant van de grup ok wal een druk in de rug gebroeken kan, hef de Emsländische Landschaft in Sögel / 22
Meppen serieus belangstelling toond veur het preject. In 2013 is der een maol of wat overleg west tussen een vertegenwoordiging van het Huus van de Taol en lu oet het Emsland / de Grafschaft Bentheim. In de loop van 2013 wordt de plannen wieder concretiseerd en hoop we tot een grensoverschriedend prejct te kommen, waorbij zowal an de Nederlandse as an de Duutse kaant van de grens tien neie koorwarken ter beschikking van de koren komt. Het is hiel goed meugelijk, dat Overiessel (Twente) ok bij het preject betrökken wordt. Een ofslutend festival zul dan optredens van koren van beide kanten van de grens programmeren kunnen. Lichtkans kan zo’n festival aal jaor terugkommen. Wij hoopt in 2014 concreet gangs te gaon met Neie Koorwarken. Wij wilt geern zo wied weden, dat het schrieven, componeren en arrangeren van de nummers in dat jaor gebeuren kan. Dat geldt ok veur de selectie van koren, warkwinkels, begeleiding e.d. Het korenfestival zal lichtkans niet eerder as in 2015 plaotsvinden kunnen.
23
4.
Vraoggestuurde ontwikkeling van streektaoleducatieve preducten
4.1
Cursussen veur groten
Zowal Old- as Neidrenten wilt en kunt les kriegen over de Drentse taol en cultuur, belangriek veur het anfietern van de belangstelling. Het Huus van de Taol hef zes cursussen veur dit doel. In 2014 hoop wij an ongeveer 100 cursisten een cursus te geven. Dankzij de actieve docenten die aw hebt en de goeie contacten met externe organisatoren mot dat lukken. 4.1.1
Kom-in-de-Kunde
Dizze eerste oriënterende cursus bestiet oet drei lessen van twei uur. Het is een eerste kennismakende cursus met de Drentse taol en cultuur. 4.1.2
Drenthecursus
Dizze cursus bestiet oet acht bijienkomsten van twei uur en wordt het miest geven. Cursisten leert niet allén over de taol, maor een veulheid van underwarpen oet de Drentse cultuur komt an de orde. 4.1.3
Dieper-deur-Drenthe
Dizze cursus bestiet oet negen lessen van twei uur en wordt net as de Drenthecursus geven in het Drèents. Je kunt het feitelijk zien as een vervolg op de Drenthecursus; we gaot (de naam zeg het al) dieper op de taol en cultuur van Drenthe in. 4.1.4
Spellingcursus
In vief lessen van twei uur kuj bij het Huus van de Taol leren hoe de Drentse spelling in mekaar zit. 4.1.5
Prootcursus Drèents
Um tegemoet te kommen an de vraog naor een conversatiecursus waor mèensen Drèents kunt leren praoten, heb wij een prootcursus ontwikkeld. De ofgelopen jaoren heb wij samen met de vrijwilligers Harm Jan Lesschen, Jan Boelens, Jantien Assies en Joop Fidom en Elly Fidom de inhold van de cursus bepaald. Eind 2011 bint de teksten van de versie Zuud-Oost-Zaand inspreuken op cd. De cursus zal oeteindelijk vertaald worden in de zeuven heufdvarianten van het Drèents. Bij het cursusboek heurt een CD met oetspraakoefenings, ok weer in zeuven varianten. Eind 2012, begun 2013 is de prootcursus met 12 deelnemers in het Zuudoostzaand-Drèents oetprebeerd in de bibliotheek in Hesseln. Dizze praotcursus was een succes en non gaow in 2014 de praotcursus veur ‘t zuudwesten van Drenthe ontwikkeln.
24
4.1.6
Moi!
In 2009 is een cursus van veer bijienkomsten schreven, speciaol veur lu die beroepsmaotig in contact komt met de Drentse taol. Die cursus is beveurbeeld geschikt veur warknimmers van RTV Drenthe en ambtenaoren van de gemiente en de previncie. 4.1.7
Docentencursus
Het Huus van de Taol hef een groep docenten die as vrijwilliger veur het Huus van de Taol cursussen gef. Het groepie wordt met de jaoren kleiner, omdat der docenten bint die der met stopt deurdat ze ’t te drok hebt, ze heurzölf te old vindt, of omdat de gezondheid heur in de steek lat. Het wordt tied dat het Huus van de Taol een neie groep docenten opleidt die het stokkie overnimmen kan. In de periode september 2013 - april 2014 gao wij daorom een neie groep docenten opleiden.
4.2
Veurschoelse educatie
Het preject Klaor veur de start is maakt deur underwiesorganisatie ABCG (nou opgaon in Cedin), welzijnorganisatie Sedna en het Huus van de Taol. De drie instellingen bint elk vanoet heur eigen invalshoek veur 100 % overtuugd van de weerde van taolstimulering deur het inzetten van de streektaol. Evengoed is het preject nao het oetpreberen niet of nauwelijks nog ofnummen, al wordt het bijheurende leesboek + warkboekie wal gebroekt in de VVE-sector. In 2012 is het Huus van de Taol met het preject Mus en Fret an de gang gaon. Mus en Fret is veur een diel ontwikkeld veur de Stellingwarven, maor wij wolden veur Drenthe een oetgebreidere versie en middels maondelijkse warkschriffies een structurelere inbedding in de VVE-sector kriegen. In 2013 is dudelk worden dat de financiering niet rond komt en hew moeten besluten wieder gien tied en energie meer in dit preject te stoppen. Het komt er dus op diel daw incidenteel actief bint in de VVE-sector, namelijk as der van die kaant verzuken komt.
4.3
Basisunderwies
Elke basisschoel in Drenthe kan an de slag met streektaol. Dat kan op incidentele basis; dat kan via prejecten; dat kan structureel. In het kader van arfgoededucatie en op het gebied van oetdagender taolunderwies is materiaal veurhanden. An ’t begun van het schoeljaor kriegt alle schoelen in oeze previncie een overzicht met alles wat het Huus van de Taol veur heur in de anbieding hef.
4.3.1
Veurlichting
Veurlichting in de richting van het underwies blef neudig. Gelukkig bint er aal meer lesgevers, die 25
weet dat meertaoligheid een geweldige riekdom is en dat streektaol ok een underdiel van die meertaoligheid weden kan. Jammer genog staot er ok nog aaid lu veur de klas, die met dreuge ogen duurt te beweren dat het Drèents slecht is veur de ontwikkeling van het Nederlands. Zölfs paartie beleidsbepaolers hebt de denkbeelden oet de niggentiende ieuw nog niet achter zuch laoten. Zie mient ok in 2014 dat allén het Nederlands beschaafd weden kan! Allén een mailing naor de schoelen toe is niet genog, al helpt dat lichtkans ok een klein beetie. Het Huus van de Taol grep alle middeln an um veurlichting te geven over de weerde van streektaol, ok in het underwies. Wij prebeert dat informerend te doen, zunder belerend te weden of het vingerdie op te heffen. Het gebeurt via lezings op zakelijke olderaovends, de sociale media, op underwiesbijienkomsten, informatie die koppeld wordt an prejecten as Peter en de wolf in het Drents en Jamero en gao zo maor deur.
4.3.2
Cultuuranbod via Kunst & Cultuur Drenthe
In het cultuuranbod dat via Kunst & Cultuur Drenthe naor de schoelen giet, bint wat het Drèents angiet, opneumen: - een Drèents veurleesuurtie (veur alle leerjaoren); - tweitaolig poppenspel met de Drèents sprekende pop (groepen 1 t/m 4); - het Drèents: Taolschat - een schat van een taol (groepen 5 t/m 8); - zingen in het Drèents (alle groepen); - Peter en de wolf in het Drèents. Vanzölf stiet dit anbod op de webstee www.cultuuractief.nl , maor die webstee levert slim weinig respons op. Gelukkig hef een organisatie as Scala het anbod overnummen en actief op de schoelen in de gemiente Meppel under de andacht bracht. In 2013 hef dat opleverd dat Zingen in het Drents met Jamero op 15 basisschoelen in 41 groepen in Meppel daon is. Hopelijk vindt dit goeie veurbeeld naovolging.
4.3.3
Speulenderwies
Schoelen kunt ok de leskist ‘Speulenderwies’ een tiedtie tot heur beschikking kriegen. In dizze leskist zit vief underdielen: - Zuuk bij mekaor (een memoryspel met Drèentse woorden en plaaties); - Woordenquiz (een spel over interferentie); - Het jaor deur (veer prootplaten met woordkaorten); - Drenthespel (een groepsspel over Drenthe én het Drèents); - Drenthe in 12 volksverhalen (twaalf bekende Drèentse volksverhalen in het dialect van de streek waor het verhaal zuch ofspeult, mét opdrachten). 26
‘Speulenderwies’ kan van groep 3 of gebroekt worden. Het jaor deur is veural geschikt veur groep 3 (eventueel 4). Zuuk bij mekaor is veural veur de underbouw. De aandere spellen bint veur middenen bovenbouw. ‘Speulenderwies’ kan deur schoelen anvraogd worden bij het Huus van de Taol.
4.3.4
Lesmateriaal
Aal jaor ontwikkelt het Huus van de Taol der lesmateriaal bij. Veur een belangriek diel is dat lesstof veur körte tied. Veur structureel gebroek is der vanzölf oes lessenpakket Krummels. In 2012 is vierdejaors pabostudent Debora Schonewille gangs gaon met het inventariseren van alle lesmaterialen die het Huus van de Taol an de schoelen anbieden kan. En dat bint er nogal wat. Het lig in de bedoeling alle veurraodige lesstof dudelijk overzichtelijk bij mekaar te brengen op een webstee, waorop ok interactief handeld worden kan. Dizze webstee (www.wiesneus.nl) is qua vörmgeving hiel mooi, maor der zit te veul fouten in. De bouwer van de webstee hef opdracht kregen de site te optimaliseren, maor de oetvoering lat (te) lang op zuch wachten. Evengoed hoop we in 2014 tot een prachtige, volweerdige Wiesneus-webstee kommen te kunnen.
4.3.5
Kört wark op schoelen
Wij hebt vanzölf het liefst dat alle basisschoelen in Drenthe structureel andacht an de streektaol geeft. Wij hebt de heilige overtuging dat het oet cultureel perspectief en oet taolig oogpunt geweldig goed veur kinder weden zul. Jammer genog - maor dat is bij de inleiding van dit hoofdstukkie ok al zegd - denkt niet elkenien der zo over. Daorum stimuleer wij ók het incidentele wark op schoelen. Gelukkig weet schoelen oes te vinden en schakelt ze oes in um met raod en mangs ok daod bij te staon. Een geweldig mooi incidentele activiteit is het veurlezen an basisschoelkinder, dat via oeze taolschultes organiseerd wordt. In 2013 is an maor liefst 17.000 kinder veurlezen. Dat is een geweldig succes. En al is het maor een incident, het blef de kinder wal bij. Boetendes kreg elk kind waor an veurlezen is een Junior-tiedschrift, dat de andacht blievender maken kan.
4.3.6
Peter en de wolf in het Drèents
Peter en de wolf in het Drèents is ontwikkeld deur Kunst & Cultuur Drenthe, het Noord-Drèents Kamerorkest Divertimento en het Huus van de Taol. In 2013 is het in de gemiente Assen oetvoerd. In de gemiente De Wolden prebeer we het ok nog van de grond te kriegen, maor het lobbyproces lop daor al zowat drie jaor en hef niks aans opleverd as warme belangstelling. In aandere gemientes is op dit moment gien dudelijke belangstelling.
27
4.3.7
Seizoensliedties
An de implementatie van de zestien neie Drentse kinderliedties van het preject Jamero wordt in 2014 wieder warkt. Ok wordt een vervolgpreject opstart, namelijk het kommen tot seizoens- en gelegenheidsliedties. In de loop van 2013 gaot zangeres Martijje, meziekmannen Marinus Scholten en Jan Kruimink en het Huus van de Taol gangs um tot een realistische planning te kommen.
4.4
Veurtgezet underwies
4.4.1
Algemien
De streektaol blef in het veurtgezet underwies een undergescheuven kind. Der bint een stuk of wat schoelen die aal jaor een preject met een streektaolige invulling doet, maor dat bint er te weinig. Wij blieven perberen om het veurtgezet underwies in contact te brengen met de streektaol. 4.4.2
Kört wark op schoelen
Schoelen die het Drèents under de andacht van kinder brengen wilt, zul wij naor vermogen helpen. De contacten met de schoelen waor we aal jaor actief bint, hol we warm. We prebeert op meer schoelen an ’t wark te kommen. Körtlopende prejecten, die we samen met aandere instellings oetvoeren kunt, zuw niet oet de weg gaon.
4.5
Middelbaar beroepsunderwies
Veur het middelbaor beroepsunderwies hef het Huus van de Taol een module streektaol ontwikkeld: een serie van drie warkwinkels van anderhalf uur, waorbij een drietal cursusboekies en powerpoints as begeleidend materiaol dienst doet. Op het Drenthe College in Emmen is dit streektaolige diel van de opleiding oetprebeerd. Zowal studenten as underwiesgevenden op het Drenthe College waren positief, maor de weerde van gedegen streektaolunderwies in de opleiding wordt klaorbliekelijk niet underkend. Dat is jammer en niet terecht, getuge het underzuuksrapport van Josine Loeven over de meerweerde van het gebroek van streektaol in de zörg. De titel van het rapport is ‘Als je plat kunt praten, moet je het niet laten’. Veur een belangriek diel is dat ok de bosschup: proot plat aj dat kunt, want de zörgbehoevende klanten vaart er wel bij. We prebeert de voet tussen de deur te kriegen en zet oes in um (weer) andacht veur de streektaol op het Middelbaar Beroeps Underwies te kriegen.
4.6
Hoger beroepsunderwies
4.6.1
Algemien
Wat het hoger beroepsunderwies angiet, is de andacht ok in 2014 veural richt op de pabo in Emmen (Stenden Hogeschool). De strucuturele plek veur de streektaol in het curriculum is der op 28
de pabo in Emmen, maor wij blieft betrökken bij activiteiten en blieft waor meugelijk oeze metwarking verlienen. Het zul mooi weden as ok de aandere pabo’s in de previncie Drenthe meer aandacht an de streektaol geven gaot.
4.6.2
Pabo Emmen (Stenden Hogeschool)
De ontwikkeling van de deurgaonde lijn en de daorbij heurende materialen is ofrond. Je zulden zeggen kunnen dat de pabo in Emmen der klaor veur is um studenten langjaorig veul te leren over streektaol en aandere vörms van NT2 in het underwies. Het Huus van de Taol blef op de achtergrond actief en as studenten begeleid worden wilt bij heur minor of expertgebied kan een beroep op oes daon worden. Ok in de oetvoering van de streektaoldagen in pabo 1 en de week in het tweide leerjaor kan van het Huus van de Taol een inbreng verwacht worden.
29
5.
Verzörging van publicaties in de Drèentse taol en over Drenthe
Het Huus van de Taol ondersteunt meinsen en organisaties die te maken hebt mit het uutgeven van boeken en publicaties in Drenthe en het stimuleren van het Drents. Het Huus van de Taol zöcht contact mit aandere uutgevers, culturele instellings en verenigings as er meugelijkheden bint um meer meinsen in contact te brengen mit de Drentse schrieverij. In 2014 stiet op het program: -
Een bundel mit het beste Nedersaksische proza; in samenwarking mit de federatie Sont;
-
oetgave van boeken en E-boeken (zie ok 5.2);
-
Het onderzuken van meuglijkheden an te sluten bij producties die meertalige bijdragen hebt of die meerdere vormen van cultuur umvat, bijv. beeldende kuunst
-
Anlevern van materiaal an diverse neisbrieven, o.a. van K&C Drenthe;
-
Anlevern van gedichten die wekelijks plaatst wordt in kraanten, o.a. Meppeler en Hoogeveense Courant;
-
Hölpen mit diverse vertalings.
-
Contact zuken mit bedrieven en verenigings mit as doel boeken/bundels veur een deel via die kanalen of te zetten of te financieren, bijv. een project mit Drentse restaurants veur een eetleesboek.
Het Huus van de Taol ondersteunt activiteiten daoras Drentse schrievers bij betrökken bint, o.a. deur het geven van advies en invulling van het programma. Dat geldt bijveurbeeld veur bibliotheken, culturele verenigings, verzorgingstehuzen en Verenigings van Vrouwen van Nu. Schrievers kriegt meugelijkheden heur wark te prissenteren op dizze podia en heur naamsbekendheid te vergroten. T.g.v. meertmaond-streektaalmaond wordt veur kiender het tiedschrift Wiesneus emaakt, dat wordt verspreid over de Drentse basisschoelen. Hier kunt kiender, en heur leerkrachten, kennismaken mit moderne verhalen en gedichies in de streektaal .
5.1.
Begeleiding en ondersteuning schrievers
Schrievers van Drentse teksten kunt die anbieden an de redacteur of een aandere mitwarker veur advies en correctie of veur eventuele beoordeling. Ok schrievers die niet direct publicatie veur ogen hebt, kunt op die maniere heur eigen schrieverij verbetern. Naost de bestaonde schriefwarkgroep is een tweede schriefwarkgroep estart: negen begunnende schrievers, die van september tot mei samen het wark bespreekt in het Huus van de Taol. Schrievers van beide warkgroepen schrieft volgens de spellingsveurschriften of volgt een cursus. 30
Mit het oog op kwaliteitsverbetering wordt veur de twee schriefwarkgroepen cursussen egeven. In 2014 stiet onder andere op ‘t programma: - Een cursus poëzie ( 3x een lesaovend); - Een cursus proza ( 3 x een lesaovend); - In 2014 wordt weer een algemene cursus Prissenteren egeven um de podiumvrijheid van schrievers te bevördern ( 3 x een cursusaovend mit een algemene publiekspresentatie as ofsluting). - Workshops tiedens de priesuutreiking van de schriefwedstried Deur neie projecten te bedeinken wordt schrievers uutedaagd nei wark in het Drents te schrieven . Bij activiteiten as het Lös Huus wordt ok begunnende schrievers een podium ebeuden.
5.2.
Boeken en e-boeken
Het stimuleren um over en in de Drentse taal te publiceren, kwaliteitsbevordering van Drentse publicaties te bereiken, neie doelgroepen an te boren en leegdrömpelige podia an Drentse auteurs te bieden is het doel van het Huus van de Taol. De uutgeverijpoot van het Huus van de Taol hef mit dezelfde invloeden van neie ontwikkelingen op de boekenmarkt te maken as elke uutgeverije. E-books, boeken op het internet en neie vormen van schrieven maakt het neudig die voortgang nauwkeurig te volgen. Het Huus van de Taol is veurbereid op neie stappen as die neudig bint, der wordt al boeken als E-book produceerd en er koomt boeken beschikbaar via de webstee (Drentse Literatuurgeschiedenis deel 1 en 2). Toch blek ok in de internationale uutgeverswereld nog kritisch te kieken naor de neie publicatievormen. Ok bij het Huus van de Taol bleek veurig jaor dat het papieren boek nog steeds veul beter verkocht as de E-book-versie. Ter illustratie: Koloniekak gung als boek 5500 keer over de teunbaank ( ook via landelijke kanalen as het Centraal Boekhuis), as E-book bleef de teller stikken op 40 stuks. De ontwikkeling van neie communicatievormen hef as bijkomend effect dat schrievers waorvan het manuscript ofewezen is deur de uutgeverij, ok zelf heur boeken via internetaanbieders kunt laoten printen voor absurd lege priezen. Er is gien enkele kwaliteitsgarantie en verkoop mut deur heurzölf gebeuren. Dat betiekent concreet dat er regelmatig boekies verschient waarvan de spelling en opmaak bedroevend bint. Dit is schadelijk veur het Drents, umdat daormet de suggestie ewekt wordt dat “iedereen maar wat doet”. Onder het motto: if you can’t beat them, join them, begunt het Huus van de Taol een tegenoffensief deur een pakket an te bieden waorbij schrievers - tegen een redelijke vergoeding - gebruuk maken kunt van de adviserende diensten en deskundigheid van het Huus van de Taol, m.b.t. spelling, redactie en opmaak. 31
In 2014 koomt er zo’n zeuven à acht neie boeken uut, waorbij rekening holden wordt mit een goeie mix van commerciële en ideële uutgaven. As het ienigszins meugelijk is zal der een evenwichtige verdeling wezen tussen proza en poëzie en tussen fictie en non-fictie. Vanzölfs is ien en aander ofhankelijk van het anbod. Herdrukken wordt der maakt as dat neudig is. Wij streeft der naor dat in 2014 bellettrie - zowel in de traditionele vorm as in de digitale vorm - te koop is. Veur de poëzie en non-fictie wordt per titel een ofweging maakt. Niet alle boeken lient zich veur publicatie as E-boek. Verkoop van zowel traditionele as digitale boeken kan via de webwinkel.
Op de planning veur 2014 staot in elk geval: *
Geschiedenis van de Drentse literatuur na 1945. Samenstelling: Henk Nijkeuter. Een overzicht
van de Drentse schrieverij vanof 1945. Dit boek is een vervolg op het eerder verschenen boek Geschiedenis van de Drentse literatuur 1816 – 1956, ok samensteld deur Henk Nijkeuter. Deel 1 komp per direct beschikbaar via de webstee, deel 2 nao een jaor. Hierdeur is de volledige literatuurgeschiedenis as studiemateriaal veur iederiene beschikbaar. * Gedichtenbundel van Anneke Mensen. Nei wark mit een toegankelijk karakter dat veul lezers ansprek. Der bint gien bundels meer te koop van dizze dichteres. * Verhalen van Jan Germs. Vlot eschreven verhalen die speult in het hier en nou in combinatie mit de rasverteller Germs vormt een antrekkelijk boek (ok as E-book). * Gelegenheidsgedichten. Samenesteld deur een redactie van Aagje Blink, Harm Jan Lesschen, Marga Zwiggelaar en Baukje Bloemert. Drentse gedichten en spreuken en citaten die gebruukt kunt worden bij rouwen, trouwen en aandere bijzundere gelegenheden.
5.3.
Drents Letterkundig tiedschrift Roet
Het Drents Letterkundig tiedschrift Roet zal ok in 2014 weer veer keer verschienen. De redactie bestiet uut Lukas Koops, Jan Harbers en Ton Peters. Zij bint mit zien dreien verantwoordelijk veur de inhold. Roet publiceert zowel streektalige- as Nederlandstalige poëzie en proza. Neie boeken wordt bespreuken waorbij het streven is dat de recensent gien directe betrökkenheid hef bij de Drentse schrieverij. Hoewel de redactie verantwoordelijk is veur de inhold van Roet, zul wij der op letten dat er voldoende Drentstalig werk plaatst wordt. Jaorlijks kan er een themanummer verschienen. Op dit moment is nog niet bekend of er in 2014 een zo’n nummer uutkomp. In het naojaor organiseert de redactie het jaorlijkse Schrieverscafé in café De Kruimel in Gasselte. Het schrieverscafé is bedoeld um schrievers te inspireren en um de onderlinge contacten tussen schrievers te bevordern. 32
5.4.
Maandewark / Oeze Volk
Maandewark begunt in 2014 an zien 58e jaorgang, tot 2008 onder de naam Oeze Volk en daornao Maandewark. In dit tweimaondelijkse tiedschrift staot veurnamelijk verhalen en gedichten. En daornaost een stuk of wat vaste rebrieken: Op de brink van… , Van huus uut…. , Commentaor… , Veur de buitels… en Uut de olde deus. Dick Blancke, woonachtig in de Pyreneeën giet in zien column in op de overienkomsten en verschillen tussen Frankriek en Drenthe. De redactie bestiet uut Klaas Koops (endredacteur), Tjaart Imbos en Marry de Lange, mit Abel Darwinkel as adviserend lid. De redactie is verantwoordelijk veur de inhold van dit volledig Drentstalige tiedschrift. Ok in 2014 zal der veur de vaste schrieversgroep van Maandewark een schrieversmiddag organiseerd worden. Ok hier is, net as bij Roet, het inspireren en het leggen en verstevigen van onderlinge contacten tussen schrievers het veurnaamste doel.
5.5
De Taolkraant
De Taolkraant, die in 2014 weer veer keer oetkomp, is een belangrieke bron van informatie veur donateurs en vrijwilligers. Boetendes zörgt het veur een bindend element en is het ok nog ies een podium veur begunnend schrieftalent. Deur de Huusvriendenactie in 2012 bint der ok een paar honderd neie donateurs bij kommen. Alle donateurs kriegt De Taolkraant in hoes en zo is het tal an lezers van De Taolkraant met ongeveer 400 omhoog gaon. De warving van donateurs, en daormet het aantal lezers van De Taolkraant, zal in 2014 deurgaon. De Taolkraant wordt non naor meer as zeuvenhonderd vrijwilligers en donateurs opstuurd. Wij perbeert der veur te zörgen dat de oplage in 2014 wieder omhoog giet.
5.6
Eigen publicaties
5.6.1
B’Art
Met ingang van 2014 wil het Huus van de Taol een jaorlijks oet te kommen succesboek op de markt brengen. Eigentieds, prikkelend, gevarieerd en mooie foto’s bint een paar van de steekwoorden. As veurlopige titel heb we keuzen veur de naam B’Art, waorin een dudelijke verwiezing zit naor oes aller Bartje, maor ok het kunstzinnige zien plek hef. In de eerste maonden van 2014 mot de eerste B’Art in concept klaor maakt worden en komt er een demo-versie. Hiermet gao we de markt op um te kommen tot een gegarandeerde ofzet. Dat is de
33
ienige manier um het boek tot een succes maken te kunnen. Anne Doornbos hef zuch bereid verklaard eindredacteur/ spin-in-het-web te worden. Aandere redactieleden bint aanzöcht en twee hebt al toezegd. Ook twee praktische understeuners bint vunden.
5.6.2
Bomen over bomen
Bomen over bomen of De boom in ons brein was een cultuurhistorisch preject van Jan van Ginkel van Stichting Veldwerk Nederland en het Huus van de Taol um verleuren gegaone kennis over bomen en stroeken in Drenthe naor boven te halen deur bijeenkomsten te organiseren met de bevolking en er vervolgens over te publiceren in de pers. Stichting Veldwerk Nederland hef der subsidie veur anvraogd bij een koppel fondsen, mor jammer genog hef dat te weinig opleverd. Meugelijk wordt der in saomenwarking met Jan van Ginkel, die intied gien warknemer meer is bij Veldwerk Nederland, nog wel een Drents bomenboek schreven, mor dat is op dit moment nog niet zeker.
5.6.3 Taoltunen Sinds oktober 2008 schrif Abel Darwinkel regelmaotig een artikel in het Dagblad van het Noorden onder de titel Strunen in de Taoltuun op de streektaolpagina Schepers Erf. Wij hoopt dat het Dagblad van het Noorden aander jaor deurgiet met dizze streektaolpagina, dan zul wij in 2014 ok weer een interessante Drentse taolcolumn anlevern an ’t Dagblad. Intied hef der dik honderd keer een Taoltuun in het Dagblad van het Noorden staon. Het Huus van de Taol is van plan om in 2013 (op moment van schrieven nog niet bekend wanneer) een bundel met de beste Taoltunen oet te geven.
5.7
Toneelfonds
Het Huus van de Taol is in het bezit een groot aantal Drentstaolige toneelstukken. Het giet um kwalitatief goeie stukken, die um wat veur reden dan ok niet bij de reguliere oetgevers te laande kommen bint. Dat is jammer. Drentstaolig toneel is een belangrieke drager van de taolcultuur. Ienmaol in ’t jaor vertel wij alle Drentse toneelverienings welke stukken wij hebt. Wij gebroekt marktconforme priezen, want het is niet oeze bedoeling um de bestaonde oetgeverijen in de wielen te rieden. In oes toneelfonds heb wij o.a.: blijspeulen, ienakters, kluchten, klassieke stukken, damestoneel, kiendertoneel, kerststukken. In alle genres bint stukken beschikbaar. Schrievers van toneelstukken kunt neie stukken bij oens anbieden. 34
Een kleine redactie, bestaonde uut twee prominenten van de Drentse toneelwereld, beoordielt de stukken en schref een format. Dit format wordt publiceerd op de webstee van het Huus van de Taol. Zo kunt toneelverenigingen in huus het anbod bekieken en heur keuze maken. As der (nei) aanbod is, zul wij in 2014 weer een stuk of wat toneelstukken op de webstee zetten.
5.8
Taal an Taofel
Onder de vleugels van Het Huus van de Taol wordt een aantal activiteiten organiseerd mit as doel een podium te creëren veur schrievers en muzikanten. Ien van dizze activiteiten is Taal an Taofel. In Dwingeloo, Noord-Sleen en Vries wordt dit literaire programma op vèer zundagen in ‘t jaor prissenteerd. Het bestiet uut poëzie, proza, muziek en lekker eten. Veurnamelijk in de streektaal. Wij rekent in 2014 op umendebij 800 bezukers. De organisatie van Taal an Taofel is in handen van vrijwilligersteams van 3 à 4 personen. Het Huus van de Taol ondersteunt en begeleidt dizze vrijwilligers.
5.9
Schriefwedstried
Um het schrieven in de streektaal te bevordern wordt er ok in 2013 een neie schriefwedstried uuteschreven. De priesuutreiking is dan in de eerste helft van 2014.
5.10
Literatuurfestival Zomerzinnen
Samen met Literatuurclubs Drenthe, Taalpodium Emmen, De Literaire Hemel, Bibliotheken Hoogeveen, Assen, Emmen en Eelde en Biblionet Drenthe hef Het Huus van de Taol tussen 2007 en 2011 metwarkt an het tot stand kommen van Zomerzinnen, een Drents literatuurfestival met oetstraling. Het Huus van de Taol zit in de programmakemissie en zörgt derveur dat der ok Drèentstaolige schrievers (under andern Lukas Koops, Suze Sanders, Marga Kool, Jan Veenstra, Gerard Stout, Gerard Nijenhuis en Erik Harteveld) op ’t pregram staon. In september 2011 was der niet genog subsidie veur de organisaotsie van ’t festival Zomerzinnen in 2012, waordeur penvoerder Biblionet niet langer de kar trekken wol. Zomerzinnen is in 2012 een zölfstandige stichting worden en zo is der een deurstart maokt. In september 2012 is Nazomerzinnen organiseerd in De Kolk in Assen en in december 2012 Winterzinnen in De Amer in Amen. In 2013 is Zomerzinnen organiseerd in Meppel, in en om theater Ogterop. Het Huus van de Taol hef veur een Drentse invulling zörgd. As der in 2014 een volgende editie komp van Zomerzinnen, zult de metwarkers van het Huus van de Taol methelpen bij de organisatie van ’t literatuurfestival en derveur zörgen dat der Drèentstaolige schrievers en muzikanten op ’t pregramma kommen. 35
