War & Peace Show 2015 (2), K5 Leopold (9) Amerikaahse banden ih WO2 Joegoslavische M.84 Forten rond Luik (6)
o
rrn
!TT
Egn
We wêten allemaal dat de meeste Amerikaanse voertuigen in de Tweede wereldoorlog op hchtbanden íeden. Ook met banden waren de Amêrikanen êÍg sterk in standaaÍdisering.
q€sroeíd Pronei. Hij is ontwikkeld voor een geÍinge slijtàge en goede wegligginq op de verhaÍde weg. Hij
Allereerst, hoe is eên band opgebouwd? Op de aíbêelding hiernaasi staat een band en velg mêt hun onderdelen benoemd.ln de Twêede Wereldoorlog zijn vieÍ typên bandênproieL te onderscheiden:
zand. dan
Highway:
DaaÍbj eigen ljk gladde
Dit profiel weÍd vooral qebruikt oP burqêrvoertuiqen zoàG buesen en
ballonband. Ht werd met name gebrulkt op voertuigen achter de
vÍachtwaqens. De band heeft s.heÍpe
fÍontlinle en op niet aangedreven assen
(aanhangwaqens en geÍokken geschLrt) Hlj werd echtêr regelmatig vervangen door andêIe bandsoorten vanwegê de
, e.hte beschlkbaarhêid. Directional: Deze soori was eên dooroniwjkke lnq
van de tractorband. Hlj kwam vooral voor oP ha frupsên en verkennlngsvoeÍuigen. Van
de
band
werd in l942gezegd datdeze de nreêste tractie had, maar dêsondanks werd toen voorde Non DirectionalN4ud and Snow
L
f Te
Dewielenvan een bontrailet ner Highwav
Een aantalvaatbeelden van Highway prcfrel. zien ap vetschi ende sootten geíhuÍ.
band gekozen. De Directional
bdnd
werd daarna nlet vee meer qez en. Het was van belang deze bànd in de goede rijÍichting te monteren. Dit weíd mede bêpaà d door of de band oP êen wel oí niet aangedreven as gemonteerd
was. Ër waÍen voor en nadelen aan beide Íichtinqen. Bli de ene was de slijtag-. van de band groter op vêÍharde wegên en bij de andeÍe had de band oP onveÍharde wegen de neiging om vol te
open met moddeÍ. Èij was daaÍbij niet mêeÍ "zelfreiniqend" waardoor er een glàdde band (zonder tractie) ontstond Toch weÍd de band ook wel eens in
DFTANK237 december2015
de Duitse Panzer De moeilUke vraàg
Zoals beloofd nu het wat zwaardere mateÍieel van The WAR and PEACE
achter ons liggende econoÍnische crisis of dat eí andeÍe olrzaken voor zijn,
Revivêl 2015. Zover ik het heb kunnen
kan ik niet beooÍdelen.lk heb me maaí
daarbij is inmiddels of het een origineel ofêên rêproductie beÍeft. LethieÍop de
bêkijken was êr mindêr pantsêr dan in voorgaande jaÍen. Of dit komt door de
bezig gehouden met de tanks dle er
verschillende nummers op de STUGs.
wel waÍen. EeÍst een paar plaatjes van
^:
DE TANK 237 -
december 2015
sh'G's lll
in.l. arena
Wel, zoa s ik in hêt voriqe deel aangaf
was het nog een hee toer om ales netjes op en aan elkaaÍ vast te kriqen.
Nu dat k aar is en met lijmklemmen
ligt
rê dÍogen, is het tijd om weer terug te gaan naar hêt kanon (^).lk heb tijdens de bouw a vooÍbereiding gêtrofíen voor een elektrische motoÍ die dê loop
moei gaan bewegen. MaaÍ wat??? Hoê???? Waarmee???? Lk wisi we dat dezeinde egê Íuimie moest komen van
rmpr€ssie gehêel met a le
van
het
deondêrde enE-9,E 26,E 24en E 23 Dat i5 het voorste deelvan de K 5 (v) ïjjd om hu p in te roepên. k heb d€
assoniment digitalê motoren. Het grote voordee is dai deze anqzaam beginnen ên je kuntze op heiiuiste moment ook
aten sioppen( afstellen). l\rlaar ja...het geheelweegt nog alwat, ên zo grooizijn die motoren niet.
Er
werd aíqesproken
dat ik er een meê naar hr.ris kon nemen en als hei niks werd dan kon hi geruild wordên. Mooi.lk kan aan de bak. Alsje hêt uiipakt zit er een behoonijke
hoeveelheid materiaal
bij om
allerlei
PE
dingen tê laten beweqen. k heb alleen maaÍ de spoel nodiq. De bêdoelng 15 dat ik êen draad ga opwinden(loop qaat omhoog) of laat afwikkelen( oop gêat
hêlvê K 5onderdêaÍm genomen en ben
naar beneden). En k wil deze in elke positievast kunnen zetten. Nu moest iknog een stukdraad hêbben
naar de lokae trêinenwinkel qeqaani
d e sterk is, niet Iafelt en zi.h makkêlijk
AnW MODELTRE NEN hieÍ ln l\4edemblik.
laat opwinden en dfrolen.
DaaÍ Lrltqelectd wat ik in mijn hoofd had en we ke voorbereidlngen
waÍen gedaan.Wat ik hoopte gebeuÍde ook. Ze konden mij hê pen. Gezlên het
gewlcht is er in eerste instantie gedacht àan een analoge motor met waÍte aandr'iv ng, om e.e.a. toch langzaam te
latên Lopen. Wel, dat werd zo'n qloot ding, dat dle optiê vrijweL meteên naar de prulenbak kon. Maar ja, wat dan wel????? Ze hadden daar eên behoorlijk
e.,#
DFr!r?lz:!s!9.!!
Je raadt hêt a, de viskofíeÍ moest underd worden. Even zoeken en ja hoor, gevondên wat lk zocht. cevlochten nylon draad voor karper qêp
vissen, trekkracht
'll
kilo. Dat is zek-"r
stêrkqenoeg. Of hêt past en lukt of niet, ik zal toch een test moeten gaan doen, Dus wat draad op de spoel gewikkeld (een spo€L
vol en een bêetjê exÍa). Goed laten ,oppen n de secondelijm, denk om de 20
.IIJGOSilTVANStit OSNOVNI tlOJNl TÀNt{ U-$,r Kod na het e nde van de Tweede We re doonog ontstond
Socila
bl de eid ng van de
istióka Federaivna
RepLrb ka
Jusos avla (SFR.l oí.vel de Federaiieve
Socalslische Republiek Joegoslavë) het idee een egen natonae tank te oniwikkeen, gebaseerd op dÊ Russ sclre T 3.1/85 Flet beef echter bj een dee $'anl de econornie van het and was geheel geÍicht op de landbo!w De
indlste
was nog nalwe Íks ontwikkeld en technische moge lkheden ontbrakef
ln de jaren 70 ,,!as de sitlate geheet verandeÍd Het land was stelk geln
d
e echler
I
eL nteressant waref. De T
62 bet-êkende sechts een geringe ver beteÍ ng en dê T 72 werd dooÍ [4oskou nog .ei n de gewenste aantalen en
kwaltet vrjgegeven.
Joegoslavsche
lechn ci kregen echier wel toesiemming
Diplomatie ln 1977 wêrden opneuw onderhênde-
ger)
pos t ê van het RLrss sclre m nisteÍle
overeenslemm ng over de verkoop van
belerde vêrsies van cle T 55 tênk aan.
de icente
deÍensre kwanren beide mannen lot Pres{ient Tito maêktê vo trots bekênd dat Joegos avè zln elgef gevechlstank ging bouwen. Bêpaa de krngen in [,4oskoLr warcn her net bÍ
eer ggantische prestatie geeverd
De
productê van een rnodeÍnê gevechts lank s eef geconrplceerd proces en het s hee moe Ík om dêl van de gÍond al êan ie moeten opbouwen. Er zin lreel vee toeleverlngsbedÍrlven bil betrokken a
e
benodigde kenns rnoet \,!oÍden
ale
og
sieke processen
moeten worden bedachl en georgani seerd ln de tweede hêlit van 1979 kreeg de lêbriek de lechnsche docu, mentatê aarrgêleverd, maar die !!as niet compleet, want veel êrvan was noq verlroLrwe ík!!
ook de ÍactoÍ tid speede een Ío, de cêntie had eef looptild van 10
mee en dregden door het ste
wênt
len van niet-accepiabele voor, waaÍden het prolect te dwars
laar. Om toch zovee mogeÍk sneheid te maken werden de eersle tanks ge bolwd net behulp van componenten
bomen.
Tio Íeageede
onm d
de ijk door weer contaci op te nemen met Breznlev en
I
teln
d
ê
n Tsjecho Slowakile
warcf gekocht.
Hel eerste prctotype werr:l n 1982 afge
vtl geboLwd de
dellk werd de icentiê in 1979 vooÍ een bêdrag vêf 39 mil
het Lrlvoeren van dê beproev ngen weeÍ
loen dollar veÍstreki
!il
n 1980 veMierf Joegos avë n Tslecho Slowaktê twee batat-
Joegos avische ngenie!Ís.
lons T 72Í\/l tanks waarmee de
E€n jaar lateÍ werd de eerste sere tánks helemaa op eigen bodem ge
bemanningen vên de nog te bouwen eioen tanks alvast
ïANK
De Durc Dakovid fabrek had hiermee
vaf
nielwe vervangen Weslersê tanks waren veel te dulr Rusland bood ver-
DE
m ita re parade op 9 mei 1985 weÍd de [,4 84 vooÍ het eersl aan hel gíote pu
expon-vers e van de tank
slreeks mel zijn Russrsche amblgenooi Leonid Breznjev en ondanks lorse op
de graas zjn nm ddels veiouderde T 34 ef T-55 tànks d.or
brek in Savonskêg BÍoda Tijdens een
ke prodLctiê mel de Polen ên de
Het Jugosovenska Narodna w
84,
net verder dan een aanbod om
ingen geopend om de rechlen te de producte van dê exporlversle van de Russlsche T 72 Deze keer spÍak maarschalk Tto recht
ArrnÍa (JNA oiwel hel Joegos avische Vo ks e
Nil
de gloednielwe tank bij te wo nen. Deze was zo ovedugend dat Joegoslavè onm dde tk tot aanschai van de iank w de overgaan, maar [4oskor' gng
Tsjechen van de zogênoemde
mogeljkhe
as de
lvloskoL, êen demonstraie van
Hei weÍd echter niel zinvol geachi heemaa bl nul te beginnen het was vee simmer een bestaande iank n icente te gaan boLrwen En dls wendde het
T72
niêuwe tênk. aangedud
bêgon in 1984 bil de DuÍo Dakovd íê,
trêl! zon 30 kilomeier b!len
te partic peref n de gezamenlf
nieuwe sevechtsiank
borwên van de
om bll de [r]litaÍe Academe van Vs
dlsÍalseerd en een egen tank lag n! we degelijk bnfen de mose lkheden.
and zich tot de Sovjêt Unie waar de
fet
konden oeíenen
237 december r0l5
eveÍd. EÍ zijn er
na
elkaar werden gehaald om te dienen as IesÍnatedaê voorr:le nog opte leden
End
1983
werd begonnen nret de sereprcdLrcte
bouwd aígeleveÍ] aan de
Jugoslo-
22
Voor hêt vieÍde jaar op rijzÍf eÍ mensen van onzê bouwgroep op een gezamen
een íod dat gerestalteeÍd wordt door kennlssen van N4aaÍten en Ddi en hel
De tweede stop was het dorpje F eu.Y
jke vakantietÍip geweest Dtmaal was
ligi ook een be-.tle buten de normae WV rolies. Het lort lgi aan de net
acht andere doÍpen in de omgevng, heemaa weggevaagd en daarna niet meer herbouwd. dt vanwege de grote
de bestemming de slagvelden van WW 1 en dan met name omgevng vedln De groep bestond dt jaar ul Johan Bjl
Dt dorp is
geÍoffen kanl van Verdun en heeÍt ook wêinig schade aan de bunkers ln hêi
vervu Ling van de grond door de oonog
We heeft eder dolp nog een burge mêester, die eenmaa PeÍ jaar ler
Abert de Jong Jeroen Terstees, Arjan
Feco Brugman, Henk Plper en PeteÍ ván Siphout. Rob Lnssen was
TánLs,
plaatsê komen ter heÍdenk ng. H eÍvoor
s as
heÍlnnerng alleen een kapel neeruezet oP de Pek van de keÍk en
Er was gekozen voor een B&B verbllf n
het plaatsje Nant
Lo
s
Ujdens de oorog, met nog
Íondom staan nrerktekens met bordles
gerund door een
Nederands ste ( Ddi en N,'laaden Otte,
van vrat er gestaan heefi
ww.14l8Naniil ois corÍ ). Aangezien
woonhujs boerdênj, enz.) De omgevins s nu ÍÍoo begroeid, maar het s dlide
de B&B levens een prlvé mLse!m heeft nrêt als hooídthema aLs
WWl en
Lilk
N,'laarien
ie zen dat er vee
(bakker,
nsagen
zL}T
amateur hlstoriclrs ook rond eidingên
n dê omgeving
geeÍ1. was
de
keuze Derde stop, het Íoft
Do!ámorl Di ls de
groie toerslische trekpester van VeÍ
na aankonrst en kennjsmaklng eelst
d!n. Het betreft hier een groot iort dat in de stÍlld om Verdun zwaar heeft geeden N4en ls dnrk bezig mei restauraiie ( wat ook dudêlllk s te zen door atovl
goed gaan ultrusten in de luin van de B&B (de temperatuuÍ was ongeveer 20o
kend gebÍuik van materaLen ). Het foft heeil ook een hveêtal torcns met ge
De
rt
naar Nantillois dlrurde met één
t!ssenstop maar vier !ur, dus heel goed te doen vanu
i
rcgio Rottêrda'n. We zijn
schlrl en dverse obseÍvatiekoepe s. n hêt lod zln lal van rLrimles te bezoeken (wasÍuimtes, eqeingkamers, geschLrt ru mtes, enz.). Heí s ook dudeLlk le zien dat het een groot rlim foit is ge-
en volop zon) Bi de reseryering hadden
we aanseseven dat we bj de B&B ook hei avondeten wildeÍr gebrulken, d!s we
hadden weing om zell voor te zorgen. A les was ons u I handên genomen
weesl. Het ls voor ongeveer twiniig pÍocent opengeste d.
Dag 2:
Na een goede nachtrLrst en uitgebred
onibll begon de eeÍste tÍp naar omge_ vng VeÍdun, ongeveeÍ 30 kr van Nantillois Na een klen lrali !ur over binnêndoo !êgen door het andschap gereder ie hebben was de eerstê stop het Íort Ouvrage de La Falorse
Dt
is
loÍt zelr zin aan de hand van íotos ult WW T dverse ru mtes ngerichl met poppen en uiÍ!st ngsst!kken. Het heeft ivvee ntrekbare toÍens (1 toren met 2 x 75 mnr en 1 toren nret een dubbee N/lG). Het Lrii\rvendige van het
Íod is
opmerkellke goede siaal en kÍkt ook
in u
t
op een rlime vlakte, weLkê nu aard g be bosl s maar in WW1
Verde stop. de grote FÍanse
begÍaaÍ_
p aais met her Assuane de Dauananl Op deze pLek werden we heel sii en
eerbiedig. Vooral na de
uteg dat
hier
dik T30.000 slachioffeG ggen opgeslagen n de cÍypte lvlaar dan aleen as beenderen en tot op heden worden eÍ nog steeds lichamen geborgen.
een ruinr schoolsveld
bood. Diverse toonde iems over gens
ge-
war-.n
reP ica's
omdat er he aas re ge maiig door onwe willend,.n weÍd Sesto'
DE TANK
237
decernber 2015
2A
