Walloniëspecial 2, februari Welkom in Wallonië. Handelsmissie naar Wallonië. Hoge kwaliteit bedrijvenparken

Walloniëspecial 2, februari 2013

Welkom in Wallonië Handelsmissie naar Wallonië Hoge kwaliteit bedrijvenparken

Welkom in Wallonië Meer en meer Nederlandse ondernemingen die hun grenzen willen verleggen, weten de weg naar Wallonië te vinden. In de afgelopen jaren hebben zowel grote bedrijven als mkb-bedrijven uit Nederland nieuwe vestigingen geopend in Wallonië. Royal Haskoning/DHV, Van Gansewinkel, Randstad, ING, Steenbergen Transport, Spronken Orthopedie en vele andere bedrijven hebben een goede locatie gevonden om de business uit te breiden. Soms komt het voor dat het beeld dat Nederlandse ondernemers van Wallonië hebben nog wordt gedomineerd door historische indrukken van een periode waarin de kolenindustrie de economie beheerste. Ik kan u vertellen dat dat beeld echt niet meer klopt met de werkelijkheid. De economie in Wallonië wordt tegenwoordig bepaald door moderne topsectoren (pôles de compétitivité, zoals wij deze noemen), als life sciences, Mecatech, lucht- en ruimtevaart, logistiek en distributie, agrifood, Greentech, ICT en media. Niet voor niets hebben multinationals als Google, Microsoft, Exxon Mobil en Johnson&Johnson gekozen voor Wallonië. Op het gebied van logistiek en distributie wordt Wallonië alom als topregio gezien op de internationale schaal. Naast de sterke sectoren heeft Wallonië nog een sterke troef in handen. Meer dan in Nederland is er in Wallonië sprake van thematische bedrijvenparken waar bedrijven uit hetzelfde economische cluster elkaar kunnen versterken. Zo zijn er scienceparken als Aeropole Science Park in Charleroi en multimodale distriparken als Liege logistics in Luik. We werken er hard aan om Nederlandse bedrijven in staat te stellen succesvol te opereren vanuit Wallonië. Daartoe heeft de Waalse regering in 2005 een Marshallplan voor de economie vastgesteld. Dit plan biedt onder meer goede fiscale incentives voor bedrijven, alsmede subsidies bij investeringen voor de vestiging in Wallonië en voor de inzet van nieuw personeel. Daarbij komt dat de grondprijzen in Wallonië zeer aantrekkelijk zijn ten opzichte van de omringende landen. Overtuig uzelf en wees welkom in Wallonië. Het investeringsbureau van de Waalse overheid, AWEX, biedt u kostenloos advies en begeleiding bij vestiging. Ook vanuit Nederland zijn adviseurs van AWEX actief. Ik heet u graag van harte welkom in Wallonië! Jean-Claude Marcourt, Minister van Economie, Werkgelegenheid en Buitenlandse Handel

Bedrijvenparken in Wallonië

4

Taalgrens in België niet meer het belangrijkste

6

Regionale ontwikkelingsmaatschappijen: samen sterker

8

Nieuw leven op oude fundamenten 10 Economische clusters in Wallonië

12

Logistiek centrum Luik dichtbij maar nog onbekend

14

Handelsmissie naar Wallonië

16

De tien belangrijkste redenen om 17 te investeren in Wallonïe Weg naar Wallonië loopt via Randstad

18

Lokaal Verhaal

20

Interview Bernard Deltour Liedekerke

22

Adressen en websites

23

inhoud ••••

Bedrijvenparken in Wallonië een doordacht concept

Het idee achter de ontwikkeling van bedrijvenparken in Wallonië bestaat uit een sterk inhoudelijk concept dat op grote schaal succesvol wordt toegepast. De kracht van specifieke economische sectoren wordt daardoor optimaal benut. Het is een aanpak die Nederlandse ondernemers zeker zal aanspreken.

Thema is sleutelwoord Op Nederlandse bedrijvenparken komt het vaak voor dat de loods van de metselaar gevestigd is tussen een strak accountantskantoor en een medisch laboratorium. Om kort te gaan: een bonte mengeling van ondernemingen. In Wallonië komt dit beeld ook wel voor, maar in veel mindere mate. Vooral de vele nieuwe bedrijvenparken die de afgelopen 10 jaar zijn ontstaan, zijn gebaseerd op een thematische aanpak. Dat betekent dat deze bedrijvenparken rondom een bepaalde economische sector worden opgebouwd. Deze sectorale aanpak

structuur in Wallonië maakt dat logistieke bedrijvenparken langs de belangrijkste infrastructuurassen garant staan voor succes. Een ander goed voorbeeld is de sterk groeiende sector van de life sciences. Verschillende partijen die actief zijn in deze sector vullen elkaar aan en zoeken elkaar daarom op. Op scienceparken werken onderzoeksinstellingen van topuniversiteiten samen met private laboratoria en firma’s op het gebied van farmacie en medische techniek. Naast de reguliere samenwerking maken medewerkers van de verschillende bedrijven gebruik van gezamenlijke voorzieningen als kinderopvang, bedrijfsrestaurants en sportfaciliteiten. Zo wordt een uitstekende voedingsbodem gerealiseerd om met vakgenoten en andere deskundigen dagelijks in contact te blijven.

Duurzaamheid als standaard Bij het invullen van thematische bedrijvenparken wordt ook heel nadrukkelijk gekeken naar de mogelijkheden om het bedrijvenpark zo duurzaam mogelijk te laten functioneren. Dit komt op velerlei gebieden tot uiting. Zo zijn zaken als groenbeheer, afvalinzameling, energiebeheer, gebruik van gezamenlijke vergaderruimten, ecologische inrichting van de ruimte en gebruik van natuurlijke materialen in belangrijke mate al standaard bij het ontwikkelen van nieuwe bedrijvenparken. In Wallonië beschouwt men het verduurzamen van bedrijven-

wordt wel aangevuld met bedrijven die op enigerlei wijze aanvullend of ondersteunend kunnen zijn voor een dergelijke sector. Om die reden tref je op dergelijke bedrijvenparken ook banken, uitzendbureaus, adviseurs en andere relevante ondernemingen aan.

Topsectoren faciliteren Het kiezen voor een thematische aanpak werkt in het bijzonder stimulerend voor de topsectoren van de Waalse economie. Neem de logistieke sector in Wallonië. Jaar op jaar scoort deze sector in de absolute top van de logistieke regio’s in Europa. De combinatie van de ligging ten opzichte van handelslanden als Duitsland, Frankrijk en Nederland met de aanwezige multimodale infra-

4

parken als vanzelfsprekend en wordt het daarom niet zozeer als verkoopargument benut. Sommigen zeggen dat in Nederland meer over duurzaamheid wordt gesproken. Wellicht is dat ook het probleem in Nederland. In Wallonië wordt het gewoon gedaan. Ideaal voor Nederlandse bedrijven De thematische aanpak van bedrijvenparken in Wallo-

nië spreken succesvolle Nederlandse ondernemingen die hun grenzen willen verleggen bijzonder aan. De mogelijkheid om een nieuwe vestiging te openen op een bedrijvenpark waar men weet wat de sector nodig heeft, biedt kansen. Daar komt nog bij dat de grondprijzen in deze internationaal aantrekkelijke regio een stuk lager zijn dan waar in Nederland dan ook. Zo kunnen ondernemers in de lucht- en ruimtevaart zelf op eigen thematische bedrijvenparken terecht en zijn er ook specifieke bedrijvenparken voor bedrijven in de AV- en mediasector. Eigenlijk ligt Wallonië vol met Silicon Valleys.

bezoek bedrijvenparken in Wallonië

Nederlandse ondernemers die nieuwsgierig zijn geworden en zelf eens willen kijken hoe het thematische bedrijvenpark voor hun eigen sector er in Wallonië uitziet, zijn van harte welkom voor een bezoek. Heeft u interesse voor een kennismaking met bedrijvenparken in Wallonië? Laat dit weten aan Ton Sels, adviseur AWEX bij de Belgische ambassade in Den Haag. Geef in uw mail aan in welke sector u onderneemt en welke soorten bedrijvenparken u zou willen bezoeken in Wallonië. Wij zorgen dan voor een afspraak op locatie. U kunt mailen naar [email protected]. Ton Sels

5

Taalgrens in België niet meer het belangrijkste door Koos van Houdt

De cultuur in België is duidelijk aan het veranderen. In Vlaanderen begint men meer naar Frankrijk te kijken en wij in Wallonië kijken meer naar Nederland. De taalbarrière is niet meer het belangrijkste. Er is geen schroom meer voor Vlamingen om als het nodig is Frans te spreken. En in Wallonië wordt steeds meer richting Nederland gekeken. Aan het woord is Rudy Demotte, oud-minister in twee federale Belgische kabinetten onder voorzitterschap van Guy Verhofstadt. Hij is sinds 2007 minister-president van de Waalse deelregering. Hij volgde de huidige Belgische premier Elio Di Rupo op. Eind februari was Demotte op bezoek in Rotterdam. Daar werden overeenkomsten getekend om de havens van Luik en Rotterdam beter met elkaar te verbinden. Demotte zit er die dinsdag op een luxe rondvaartboot van de ‘Spido’ op de Rotterdamse Nieuwe Maas ontspannen bij. “Plezierig”, zegt hij in perfect Nederlands, als hij ontdekt dat er niet alleen de klassieke Hollandse broodjes beschikbaar zijn op het lunchbuffet, maar ook een uitstekende kop soep, smakelijke salades en een goed glas wijn. Belgen lunchen nu eenmaal wat uitvoeriger dan Nederlanders en daar is aan gedacht door de rederij. Demotte werd op 3 juni 1963 geboren in Ronse op de grens van Oost-Vlaanderen en de tot Wallonië behorende provincie Henegouwen. Zijn vader was Waals, zijn moeder Vlaamse. En dus is het geen wonder dat Demotte zowel Frans als Nederlands vloeiend spreekt. Dat komt hem goed van pas nu hij ook richting Nederland kijkt om de economie van Wallonië verder op te krikken. Zijn politieke carrière heeft zich vanaf 1985 volledig afgespeeld binnen de Franstalige Parti Socialiste. Hij begon toen als voorzitter van de jongerenbeweging van deze partij. Hij was verder actief op gemeentelijk niveau in de streek rond Doornik. Het is daarom niet verwonderlijk dat hij ook een belangrijke rol speelt binnen de Eurometropool LilleKortrijk-Doornik. Deze metropool heeft volgens Europees recht een euregionale samenwerking (in vaktaal: EGTC) gevormd, waarbij transport en logistiek een belangrijke rol speelt. Demotte komt in Rotterdam dan ook vooral stappen zetten om de groeiende betekenis van Wallonië in deze sector kracht bij te zetten. “Wallonië is bezig zich te ontwikkelen tot het belangrijkste knooppunt van dit deel van Europa”, stelt hij tevreden vast. Hij wijst op de vergevorderde plannen om tussen Gent, Lille en Parijs een belangrijk kanaal

6

tussen Schelde en Seine te realiseren. Nederland zal daarop kunnen aanhaken, wanneer de grote sluis bij Terneuzen is gerealiseerd, waar in maart van dit jaar belangrijke contracten voor zijn getekend. Maar ook in het oostelijk deel van Wallonië is de transportsector in opkomst. Want daar ligt Luik en daar bevindt zich de derde binnenhaven van Europa. Verbinding met Antwerpen via het Albertkanaal was er al langer. Maar Luik groeit steeds verder, omdat het centraal ligt ten opzichte van grote woonkernen in Duitsland, Frankrijk en Noord-Italië. Samenwerking met Rotterdam is niet alleen in het belang van Luik. Rotterdam slibt logistiek gesproken dicht als het niet snel de containers uit andere werelddelen kan doorvoeren naar grote distributiepunten in het achterland. Rotterdam kan niet meer groeien zonder goede samenwerking met binnenhavens als die van Luik. Demotte zei daarover niet zonder zelfvertrouwen: “We baseren ons op de complementariteit van onze havens”. Op basis daarvan schetste hij in Rotterdam de perspectieven voor een verdere groei van de samenwerking tussen Nederland en Wallonië. ‘Zijn’ Wallonië heeft nadat in het najaar van 2008 de bankencrisis was uitgebroken, voluit gekozen voor investeringen in sleutelsectoren. Eén daarvan is de logistiek, waarbij het transport over water een belangrijke scharnierfunctie vervult. Luik is op dit moment de derde in de rij van belangrijke binnenhavens in de Europese Unie. Het Maasbekken is toegankelijk voor schepen tot 9.000 ton In een straal van 500 km rond Luik woont 60% van de Europese consumenten. Het gaat om 400 miljoen Europeanen, die gemakkelijk bereikbaar zijn en om snelle verbindingen met de 20 grootste Europese steden. Daarom moeten de Waalse waterwegen nu snel op de Europese kaart worden gezet. En dat kan, want Wallonië is op dit moment negende op een ranglijst van 155 landen in de wereld als het gaat om logistiek. In Nederland kunnen eigenlijk alleen Rotterdam en Venlo meekomen in de groeiende betekenis van de logistiek op de Europese interne markt. Politieke ambitie, zegt Demotte, is dus om Wallonië tot het belangrijkste logistieke knooppunt van althans dit deel van de Europese Unie te maken. Het geeft naar zijn mening ook Nederlandse bedrijven meer kansen op de markt in Frankrijk. Samenwerking met bedrijven in Wallonië kunnen die stap gemakkelijker maken, denkt Demotte. Maar het gaat niet om logistiek alleen. Demotte schetst een landsdeel waar het goed wonen en werken is.

Hans Smits, directeur van het Havenbedrijf Rotterdam, en Emile-Louis Bertrand, directeur van de haven van Luik tekenden tijdens het bezoek van de Waalse premier Demotte aan Rotterdam op 28 februari van dit jaar een intentieverklaring. Doel ervan is het verkennen van structurele samenwerkingsmogelijkheden tussen beide havens. Daarbij valt te denken aan water- en spoorverbindingen voor containervervoer, een verbeterde logistiek voor het transport van goederen tussen de havens en aan de versterking van het investeringsklimaat. De samenwerking heeft verder betrekking op douanezaken, het aansluiten van Luik als eerste buitenlandse haven bij Inlandlinks - een kwaliteitsmerk voor containerterminals in het Rotterdamse achterland - en het werken met het geïntegreerde haven ICT systeem van Portbase. “We hebben een natuurlijke aanleg voor onthaal en gezelligheid”. Maar ook “hebben we veel in huis om in te haken op het Europese beleid, vastgelegd in de beleidsnota ‘Horizon 2020’, om belangrijke projecten op te zetten in het kader van de beoogde versterking van het wetenschappelijk en technologisch onderzoek De regionale ontwikkeling kan in het kader van dat Europese beleid tot 2020 een stevig fundament krijgen. Wallonië en Rotterdam kwamen in 2010 overeen om samen te werken op logistiek gebied. Onderdeel daarvan is het intensiveren van de economische bedrijvigheid, waarbij de haven van Luik, de derde Europese binnenhaven, is aangewezen als achterland voor de Rotterdamse haven. Het bezoek van Demotte had als doel deze samenwerking verder invulling te geven. Tijdens de lunch op een luxe rondvaartboot op de Nieuwe Maas bleek dat er onder het Rotterdamse bedrijfsleven veel belangstelling bestaat voor deze samenwerking. Gert Hofsteenge, vertegenwoordiger voor AWEX, het Waalse bureau voor bevordering van de export, toonde zich aan het eind van de rondvaart dan ook een tevreden man. Gezamenlijk willen de twee havens maatregelen doorvoeren die bijdragen aan de verduurzaming van haven, industrie en transport. Daarbij wordt gedacht aan het elkaar bijstaan met kennis en mogelijkheden over en voor de verwerking en opslag van sediment dat vrijkomt bij het aanpassen van de Waalse waterwegen, het toepassen van walstroom en het benutten van LNG als brandstof voor de binnenvaart. De overeenkomst past in het beleid van het Havenbedrijf om de achterlandverbindingen te verbeteren van Rotterdam, de grootste haven van Europa. Op 3 december 2011 heeft Luik al een vergelijkbare overeenkomst gesloten met het Havenbedrijf Antwerpen. Van oudsher richt de haven van Luik – de derde binnenhaven van Europa – zich vooral op deze Belgische zeehaven. (een deel van dit artikel werd geciteerd via het vakblad ©Transport Online)

interview met Rudy Demotte en Mark Rutte

7

Regionale ontwikkelingsmaatschappijen: samen sterker Het vestigen en het faciliteren van bedrijven is in Wallonië volstrekt anders geregeld dan in Nederland. Daar waar in Nederland gemeenten elkaar proberen af te troeven bij het aantrekken van nieuwe bedrijven werken de Waalse gemeenten eendrachtig samen om dit doel te bereiken. Intercommunales Het beste kunnen de intercommunales omschreven worden als regionale ontwikkelingsmaatschappijen. Het zijn sterke samenwerkingsverbanden waar gemeenten uit dezelfde regio belangrijke bevoegdheden op het gebied van ontwikkeling van bedrijvenparken en aantrekken van nieuwe bedrijven aan hebben overgedragen. Op deze wijze wordt het regionale economisch beleid optimaal bevorderd. Er zijn in Wallonië 8 intercommunales die voor het gehele gewest zorgen voor de ontwikkeling van de regionale economie.

8

Maatwerk in incentives Net als in Nederland zijn er in Wallonië economische verschillen tussen regio’s. Regio’s waar meer ruimte is om nieuwe ontwikkelingen toe te staan, kennen bijvoorbeeld hogere subsidiepercentages als bedrijven zich vestigen. Dit is voor Nederlandse ondernemingen interessant, omdat de regio’s waar nog volop ruimte is om te ontwikkelen beslist niet onder doen voor andere regio’s. Belangrijk aandachtspunt is dat er in Wallonië maatwerk wordt geleverd bij het faciliteren van de vestiging van nieuwe ondernemingen. Dit geldt niet alleen voor vestigingssubsidies bij de kosten van nieuwbouw, maar ook bij het in dienst nemen van personeel uit de regio. Welke intercommunales zijn er? Elke intercommunale is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de regionale economie en het aantrekken van bedrijven in de eigen regio. Sommige intercommunales zijn ook verantwoordelijk voor meer gemeenschappelijke taken, zoals waterbeheer en ruimtelijke planning.

Wallonië kent de volgende intercommunales: BEP Bureau Economique de la Province de Namur. Dit is de intercommunale voor de regio rond de Waalse hoofdstad Namen. Het hoofdkantoor van BEP is dan ook in Namen gevestigd. Info: www.bep.be IBW Intercommunale du Brabant Wallon. In Nijvel (Nivelles) staat het hoofdkantoor voor de intercommunale voor Waals Brabant. Deze regio ligt vlak onder Brussel. Info: www.ibw.be IDEA Intercommunale pour le developpement economique et l’amenagement du territoire des regions CentreBorinage. Vanuit Bergen (Mons) dat in 2015 culturele hoofdstad van Europa is worden de economische activiteiten in de regio gecoördineerd en onder meer de contacten onderhouden met het aangrenzende Noord-Frankrijk. Info: www.idea.be IDELUX Association intercommunale pour le developpement economique durable de la province Luxembourg. In Aarlen (Arlon) is het hoofdkantoor gevestigd van de regio die grenst aan het Hertogdom Luxemburg. Info: www.idelux-aive.be IDETA Intercommunale de developpement des arrondissements de Tournai, th et des communes Avoisinantes. Deze intercommunale met Doornik (Tournai) als hoofdvestiging strekt zich uit van net buiten Brussel tot de Franse metropool Lille. Info: www.ideta.be

IEG Intercommunale d’etude et de gestion. Voor Moeskroen (Mouscron) en omstreken zorgt deze intercommunale voor de economische slagkracht. Info: www.ieg.be IGRETEC Intercommunale pour la gestion et la realisation d’etudes techniques & economiques. Vanuit Charleroi worden de activiteiten voor onder meer bedrijven uitgevoerd in een belangrijk deel van de regio Henegouwen. Info: www.igretec.be SPI Services Promotion Initiatives en province de Liege. SPI is actief voor de regio Luik. Info: www.spi.be Wat kunnen intercommunales doen voor u? Om contact op te nemen met één van bovenstaande intercommunales is het niet noodzakelijk dat u de franse taal beheerst. Ook in Engels en Nederlands kunt u terecht. Ook de websites van de intercommunales biedt informatie in meer talen dan alleen Frans. Elke intercommunale heeft accountmanagers voor bedrijvenparken. Zij staan u graag te woord als u informatie wilt hebben over de mogelijkheden van vestiging. Mocht u behoefte hebben aan enige ondersteuning bij de introductie met een intercommunale, dan kunt u terecht bij de adviseurs van AWEX in Nederland. Aan deze dienstverlening zijn geen kosten verbonden. Neemt u dus gerust contact met ons op. Adviseurs van AWEX in Nederland zijn: Gert Hofsteenge (regio mainport Rotterdam): [email protected] Ton Sels (sectorbranches heel Nederland): [email protected] Ton Sels

9

Nieuw leven op oude fundamenten Op Château Jemeppe wordt Hollandse ondernemersgeest prachtig gecombineerd met Waalse historie. Waar eens de kasteelheer de scepter zwaaide vergaderen nu bedrijven en organisaties in een historische ambiance die met zeer veel zorg tot stand is gekomen.

Bouwkundig werd evenmin stilgezeten. In de periode tot begin 1600 werd de binnenplaats gedeeltelijk opgevuld met stallen, schuren, opslagplaatsen en installaties om Jemeppe in tijden van oorlog zelfvoorzienend te maken. Begin 17e eeuw werd naast de donjon nog een tweede, lagere toren gebouwd. Toen rond 1750 de lokale oorlogvoering was afgelopen, werd Jemeppe een woonkasteel met vensters en zadeldaken. Deze ontwikkeling werd voortgezet onder ridder Adrien de Sauvage-Vercour die het kasteel in 1838 kocht. Nakomelingen van deze kasteelheer hebben het château tot 1990 bewoond. Daarna volgde leegstand en raakte het bouwwerk in verval. In 1997 kocht Blom de restanten van het kasteel en ging aan het werk.

Nieuwe functie

Château Jemeppe is in 15 jaar tijd omgebouwd tot een uiterst fraai gelegen congrescentrum en hotel. Er zijn ruime congreszalen en zalen voor recepties en feesten met een capaciteit van 500 personen. Het complex beschikt over 80 smaakvol ingerichte hotelkamers. Gasten kunnen gebruik maken van het overdekte zwembad, de sauna, de tennisbaan en een uitgestrekt park voor wandelingen. Ook de middel-

Van bouwval tot paradepaardje

De Nederlandse bouw- en vastgoedondernemer Tijs Blom kocht zo’n 15 jaar geleden de restanten van wat eens een fraai kasteel was. Op de weg naar Luxemburg ligt in Hargimont Château Jemeppe. Als je het kasteel binnenkomt, is het moeilijk te beseffen dat het nog niet zo heel lang geleden niets meer dan een ruïne was. Totdat Tijs Blom aan de slag ging. De gedreven ondernemer heeft 15 jaar nodig gehad om het kasteel tot in de puntjes in oude luister te herstellen. Samen met zijn vrouw, die zich bezig hield met de inrichting, is Blom erin geslaagd een prachtige historische beleving op te roepen. Met trots leidt de nieuwe kasteelheer mij rond door het château. Historie De eerste eigenaar was Jan I van Ochain die omstreeks 1245 een ‘donjon’ (rechthoekige natuurstenen toren) bouwde van 15 bij 11 meter, 25 meter hoog met een door kantelen omgeven dak. De donjon stond op zijn beurt binnen een vierkante ommuurde binnenplaats, waarvan de overige hoeken werden gevormd door drie torens met kantelen en schietgaten. Jan van Ochain had de locatie goed gekozen: op de grens van de toenmalige graafschappen Luxemburg en Namen. Lokaal en regionaal verkreeg hij daardoor veel invloed. Toen opvolger Jan van Ochain II ook de hoge rechtspraak over Jemeppe en het nabijgelegen Humain verwierf, nam het belang van de burcht verder toe.

10

eeuwse kapel is in oude glorie hersteld. Natuurlijk kunnen gasten ook genieten van de gastronomische Waalse keuken van het kasteel. Veel bedrijven en organisaties maken gebruik van Jemeppe voor conferenties, trainingen en internationale meetings. Ook de instanties van de Europese Unie hebben de weg naar Jemeppe gevonden voor hun overleggen.

Hollandse trots in Wallonië

Met recht is Tijs Blom trots op zijn kasteel. Wie nu denkt dat hij na vijftien jaar intensief restauratiewerk eindelijk rust gaat nemen, heeft het mis. Inmiddels is een volgend restauratieproject gestart. Het iets zuidelijker gelegen château Mirwart is ook door Blom aangekocht en zal eveneens worden ongebouwd tot hotel en conferentiecentrum. De passie van Tijs Blom zorgt ervoor dat de historische Waalse grandeur ook in de 21e eeuw tot leven komt. Een voorbeeld van mooie samenwerking tussen Hollandse nijver en Waalse historie. Wilt u meer weten over château Jemeppe of over de boekingsmogelijkheden, kijkt u dan op www.chateaujemeppe.eu. Ton Sels

11

Economische clusters in Wallonië

Het concept van netwerken en clusters van ondernemingen vindt overal ter wereld ingang als nieuwe manier om de economie te ontwikkelen, maar ook en vooral als een bron van innovatie in de ruimste betekenis van het woord. Wallonië was een voorloper in deze trend: al in het begin van de jaren ’90 begon het met clustering en in 2005 lanceerde het zijn beleid van de “pôles de compétitivité”.

Krachten bundelen

Een competiviteitspool is een combinatie van ondernemingen, opleidingsinstanties en onderzoekscentra die samenwerken om synergie te bereiken in innovatieve projecten. De polen zijn georganiseerd rond bepaalde markten en technologische en wetenschappelijke domeinen, met de bedoeling een kritieke massa te scheppen om zowel de slagkracht als de internationale zichtbaarheid te verbeteren. Dankzij deze partnerships kunnen bedrijven op grotere schaal werken en een uitmuntendheid bereiken die hun een grotere zichtbaarheid geeft op de Europese en wereldmarkt. Logistics in Wallonia (Transport en Logistiek) Dit cluster werd in het leven geroepen om de transport- en logistieke sector in Wallonië verder te ontwikkelen en in het buitenland te promoten en een gemeenschappelijke strategie te bepalen om inzet van arbeidskrachten en technologie optimaal te realiseren. Logistics in Wallonia heeft drie duidelijke missies: • promotie maken voor Wallonië als centrum voor logistiek en transport; • inzet voor de sector optimaliseren; • het ondersteunen van de bedrijven in de sector. Deze pool neemt initiatieven in drie domeinen van uitmuntendheid, te weten: 1. Veiligheid, betrouwbaarheid, preventie en milieu 2. Transport, distributie en opslag 3. Verpakking

Promotie in het buitenland

Hier is het de bedoeling duidelijk uit te dragen welke mogelijkheden Wallonië biedt voor de sector transport en logistiek. De uitstekende vestigingsvoorwaarden (strategische locaties, lage grondprijzen, goede infrastructuur en fiscale voordelen) blijken bij bedrijven in de transport in het buitenland te weinig bekend. Inzet voor de sector optimaliseren Dit gebeurt o.m. aan de hand van opleidingen (taal, logistiek, techniek) die afgestemd worden op de vraag van bedrijven.

12

Verder wordt de waaier van logistieke activiteiten met hoge meerwaarde verruimd: nieuwe praktijken, uitwisseling van kennis, steun voor innovatie en onderzoek en bevordering van de ontwikkeling van specifieke logistieke oplossingen voor bepaalde sectoren. Ook wordt een proactief investeringsbeleid gevoerd. Ondersteunen van de bedrijven in de sector Voor de bedrijven worden netwerken georganiseerd. Niet alleen met transportbedrijven zelf, maar ook met bedrijven in de keten die gerelateerd zijn aan de sector voor transport en logistiek. Op deze wijze kan de verdere groei van bedrijven worden gefaciliteerd. SKYWIN (Lucht- en ruimtevaart) Skywin Wallonië is de competiviteitspool voor de sector van de lucht- en ruimtevaart. Deze werd in juli 2006 door de regering van het Waalse Gewest erkend en bundelt twee sectoren die samen goed zijn voor meer dan 65.000 directe banen en een omzet van 1.5 miljard euro. Deze pool richt zich op drie thema’s: Composietmaterialen voor vliegtuigen en ruimtevaart Dit thema wil de concurrentiekracht en de bewezen kwaliteit van de composietproducten van de luchtvaartsector in het Waalse Gewest versterken. Het stimuleert de ontwikkeling van nieuwe technologieën en materialen voor zowel structuren als aandrijvingen, bevordert de groei van een industriële capaciteit en ontwikkelt een specifiek softwareplatform voor virtuele prototypering en de optimalisatie van de dimensionering. ‘Intelligentere’ vliegtuigen en ruimteschepen Gewicht als kostprijs van toestellen kunnen worden beperkt, zowel in productie als in exploitatie. Hiervoor worden zogenaamde ‘Health management’ technologieën toegepast en embedded systems, zoals mecatronica, monitoring, energiebeheer en telecom. Industriële diensten en toepassingen Hierbij wordt de focus gelegd op de omschakeling van bestaande industrieën en de stichting van nieuwe activiteiten in het kader van satelliettoepassingen (GALILEO, GMES, TELECOM) en de ontwikkeling van nieuwe productiemodellen voor kleine en middelgrote bedrijven in de sector. MECATECH (Mechanical engineering) Deze pool streeft op de eerste plaats naar het scheppen van werkgelegenheid en economische ontwikkeling in de sector. De projecten zijn gestructureerd rond: • de vorming van netwerken van grote en kleine ondernemingen, onderzoekscentra, universiteiten, hogescholen en opleidingscentra; • innovatie in alle dimensies: technologisch, commercieel, organisatorisch, etc.; • een potentieel voor internationale ontwikkeling.

Mechanical engineering is de wetenschap van beweging, balans en kracht, en van de energie die wordt opgewekt om functionele systemen of machines te leveren. Mechanical engineering is in vrijwel alle industriële en consumptieactiviteiten aanwezig. De competiviteitspool MecaTech heeft dan ook een buitengewoon divers werkterrein. Om het overzichtelijk te houden, structureert deze pool zijn activiteiten rond vier technologische domeinen: 1. Materialen en oppervlakken van de toekomst Creatie van materialen met nieuwe eigenschappen. 2. Totaaltechnologieën Complexe, snelle en voordelige productieprocessen. 3. Microtechnologie en mecatronica Mechanische systemen met inbegrip van intelligete en elektronische systemen. 4. Onderhoud en betrouwbaarheid Integratie van nieuwe technologieën in de onderhoudsdiensten (sensoren, meettechnologie, expertsystems, etc.). BIOWIN (Gezondheidszorg) De competiviteitspool BIOWIN (BIOtechnologie Wallonia INnovation) is een koepel voor alle partijen in de regio die betrokken zijn bij de innovatie en de opleiding in de sector biotechnologie en gezondheid. De doelstellingen zijn: • binnen tien jaar een wereldleider worden in de drie belangrijkste domeinen kanker, ontstekingsziekten en hersenaandoeningen; • een nieuw etos van openheid en samenwerking tot stand brengen die de innovatie in Wallonië zal be vorderen; • het beste talent in Wallonië opleiden, aantrekken en behouden. GREENWIN (Duurzame economie) Met GREENWIN wordt de ontwikkeling van groene economie bevorderd, zowel voor grote als voor kleine bedrijven. In Wallonië zijn op dat vlak veel ontwikkelingen gaande. De overheid vindt het van belang om relevante partners, zoals bedrijfsleven, universiteiten en onderzoeksinstellingen bij elkaar te brengen voor gezamenlijke inzet voor een duurzame economie. GREENWIN richt zich onder meer op versterken van innovaties op het vlak van cradle-to-cradle en recycling van materialen. GREENWIN biedt een kennisplatform en ondersteunt nieuwe projecten

WAGRALIM (Landbouwindustrie) Met WAGRALIM wordt vooral het concurrentievermogen van de ondernemingen in de sector van de agrovoeding versterkt. Op die manier wordt bijgedragen aan de ontwikkeling van de werkgelegenheid in deze voor Wallonië buitengewoon belangrijke industrie. Deze pool volgt een drievoudige strategie: producten met een hogere meerwaarde ontwikkelen door middel van meer innovatie en een betere afstemming op de behoeften van de markt; de rentabiliteit van de kanalen vergroten door ze beter te integreren en hun duurzaamheid te bevorderen; de productcapaciteit en de omvang van de bedrijven vergroten door de positionering op nieuwe markten te bevorderen en de verkoopcapaciteiten te ontwikkelen. Deze strategie wordt in de praktijk gebracht aan de hand van innovatie, onderzoek, opleiding, investering en steun rond vier thema’s: • Gezonde voeding De ontwikkeling van producten en ingrediënten met hoge meerwaarde voor de gezondheid. • Innovatieve producten en bewaringstechnologieën De ontwikkeling van processen en technologieën die de kwaliteiten van de producten in stand hou den, de bewaartijd verlengen en het gebruik van additieven elimineren of tot een minimum beperken. • Bioverpakking De ontwikkeling van biologische voedselverpak kingen, gemaakt van hernieuwbare en biologisch afbreekbare materialen. • Duurzame landbouw Het bevorderen van een efficiëntere productie en van duurzame processen. Meer informatie over de clusters: Transport en Logistiek:

www.logisticsinwallonia.be

skywin: www.skywin.be mecatech: www.polemecatech.be biowin : www.biowin.org wagralim : www.wagralim.be greenwin:

www.greenwin.be

13

Logistiek centrum Luik dichtbij maar nog onbekend door Koos van Houdt

Luik. Een stad, slechts 25 kilometer ten zuiden van Maastricht. Maar ondanks de euregionale banden lijkt de stad voor Nederlanders ver weg te liggen. Een nationale grens, taalverschillen en culturele barrières lijken aan een goede samenwerking in de weg te staan. Economisch blijkt Rotterdam zelfs dichterbij te liggen. Begin dit jaar tekenden beide havens een samenwerkingsovereenkomst. De logistiek vormt de kern daarvan. Luik heeft zijn eigen sterke troeven. Er is een luchthaven met groeiende betekenis voor het transport van goederen. Luik heeft goede verbindingen over het water met Antwerpen en Rotterdam en ontwikkelt zich daardoor als belangrijke binnenhaven op Europese schaal. En Luik is een belangrijk knooppunt van spoorwegen en autosnelwegen. Door het gedeeltelijk wegvallen van de zware industrie (steenkool, mijnen, staal en glas) in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw is het aantal mensen zonder werk gemiddeld hoger dan elders in België. Maar dat geeft ook kansen om de logistiek hier verder te ontwikkelen door de beschikbaarheid van arbeidskrachten. In 2005 kwam de Waalse overheid daarom met het zogenaamde Marshall Plan. Het werd een speciaal plan met duidelijke keuzes voor gerichte investeringen en het inzetten op technologisch onderzoek en innovaties. Een aantal Waalse universiteiten onderzocht welke sectoren in Wallonië het sterkst zijn. Daartoe werden de volgende vijf aangewezen: life sciences, fijne mechanica, agro-voeding, luchtvaart en transport/logistiek. Rondom deze sectoren werden krachtige en concurrerende clusters gevormd. Er werd een oproep naar het bedrijfsleven gedaan om projecten in te dienen. Daarin werden deze vijf projecten herkend en erkend. De Stichting ‘Logistics in Wallonia’ (LiW) werd één van deze clusters. Bernard Piette is directeur van de negen personen tellende staf van deze Stichting. Hij begon in mei 2007 in deze functie. Zijn organisatie moet ervoor zorgen dat met gerichte subsidies de logistiek er niet alleen is, maar dat er ook gericht wordt gespeurd naar verbeteringen en innovaties. Het transport moet efficiënter door betere toepassingen van ict. Het moet ook groener en zuiniger met energie. Piette en zijn team zetten bedrijven en onderzoeksinstellingen bij elkaar. In elk project werken minimaal twee bedrijven, waarbij zo mogelijk ook een kleinere, en twee onderzoeksinstellingen samen. Piette: “Onze rol als clusters is om projecten, die veelal worden opgezet door een paar bedrijven en een paar onderzoeksinstellingen of universiteiten, te initiëren, te ondersteunen en ze te ontwikkelen overeenkomstig de bedoeling van de Waalse deelstaatregering. Ieder land doet dat zo. Dat doen we door netwerkorganisaties te vormen, door bijeenkomsten en seminars te houden en door samen met AWEX promotie in afzonderlijke regio’s te maken.” 14

De Stichting is eind 2006 gestart en vanaf mei 2007 kun je de eerste voorbeelden zien van projecten en van filmpjes die daarover zijn gemaakt. Centrale gedachte is dat een gunstige geografische ligging en natuurlijke voordelen alleen niet voldoende zijn om logistiek op de eerste plaats te komen. Daar is meer voor nodig. Zo zie je in een filmpje dat je op basis van spraaktechniek de sturing van de logistieke keten (Lo-V-Wall) beter kunt regelen. Dat levert alle betrokkenen geld op, omdat de kosten omlaag gaan. In een al in 2007 opgezet project (TransLogisTIC) wordt onder meer door het Franse bedrijf Alstom en het onderzoeksinstituut Multitel samen met tal van Waalse bedrijven en Franssprekende universiteiten ingespeeld op de voordelen van het gebruik van meerdere vormen van vervoer. Door weg, water en spoor als één transportsysteem te zien en te benutten, worden duidelijke voordelen behaald. En in het project Greenrail worden de Belgische spoorwegen bij de tijd gebracht door te streven het transport zo milieuvriendelijk mogelijk te laten verlopen. Zo’n project wordt altijd geleid door een bedrijf. De Stichting fungeert als regisseur, katalysator en aanjager. Tot nu toe werd vooral gewerkt op basis van de afspraken in het Waalse Marshall Plan. Er zijn nog geen concrete voorbeelden van projecten die vanuit Europese fondsen worden gesteund. Maar LiW is inmiddels kort geleden gestart met het voorbereiden van projecten op basis van het Zevende Kaderprogramma Research and Development, dat binnenkort wordt opgevolgd door het beleidsplan ’Horizon 2020 en op basis van mogelijkheden uit het Interreg-programma, zegt Piette. Waarom zetelt de Stichting in Luik? Dat is toevallig zo gekomen. Ik ben Luikenaar en ik heb mijn wortels in deze regio. Maar we werken met een complete Waalse dekking. In het Waalse gewest kennen we drie zwaartepunten. De eerste zit in WestHenegouwen rond Doornik en de Eurometropool met Lille en Kortrijk. De tweede zit in de regio rond Bergen (Mons) en Charleroi. En de derde zit in de regio Luik, waar belangrijke infrastructuur bij elkaar komt. Over de relatie tussen Luik en Rotterdam zegt Piette: “Dat heeft enorm veel potentie. Dat komt onder meer door de mogelijkheden die ontstaan als gevolg van de aanleg van de Tweede Maasvlakte. Daardoor kunnen er straks drie keer zoveel containers in de haven aanlanden als nu nog het geval is. Maar die containers moeten daarna wel zo snel mogelijk ergens naar toe. Anders dreigen de havens van Rotterdam te vol te lopen.” Luik komt na Duisburg al snel in aanmerking om containers direct na aanlanding op de Maasvlakte

op te vangen en verder te distribueren richting ZuidDuitsland, Frankrijk en Italië. Vandaar dat het in het belang van beide steden is om de banden tussen Rotterdam en Luik aan te halen. Daartoe is begin dit jaar ook een samenwerkingsovereenkomst getekend. Niettemin hebben Nederlanders in doorsnee geen idee wat er zich hier in Luik, slechts 25 kilometer ten zuiden van Maastricht, allemaal afspeelt. Piette: “Voor Nederlanders is Wallonië nog een witte vlek op de Europese kaart. Ze weten vaak niet wat hier aan de hand is en wat hier allemaal mogelijk is. In dat opzicht hebben we hier nog heel wat te winnen.” Onze handelsrelatie met Antwerpen is natuurlijk al veel ouder. In Antwerpen is veel aanvoer van grondstoffen. En Luik heeft via het Albertkanaal een goede verbinding over het water met deze haven. Dat is veel minder het geval tussen Antwerpen en Charleroi en tussen Antwerpen en Henegouwen. Daardoor wordt Luik steeds meer een draaischijf voor een veel groter gebied in onder meer Duitsland (binnenhaven van Duisburg) en Frankrijk. In dat verband zijn de ontwikkelingen rond de Schelde en de Seine (Rotterdam-Antwerpen-Gent-Lille-Parijs) met de ontwikkeling van een breed kanaal tussen Schelde en Seine over Vlaams gebied zeker van belang.

“Dat volgen we, maar we zijn daarin niet rechtstreeks actief ”. Toch is dat op de ‘postzegel België’ op de grote Europese interne markt en op wereldschaal wel belangrijk. Want België kent een open economie. Voor Wallonië is Vlaanderen wel de eerste handelspartner. Maar, zegt Piette, “onze centrale opdracht als LiW is om zo slim te zijn dat we onze regio Wallonië in Europa op de kaart zetten als belangrijke logistieke omgeving met veel daarbij passende activiteiten.” Je zou in dat verband kunnen zeggen dat de banden langs de Maas tussen Luik en Maastricht ook logistiek van belang zijn. De steden werken samen in dezelfde euregio, de afstand is kort en de Maas goed bevaarbaar. Piette: “Maar toch zijn we een beetje uit elkaar gegroeid. Zelfs in Maastricht is maar weinig bekend over de ontwikkelingen in Luik. Dat heeft ook te maken met de verschillen in taal en cultuur. Maastricht is toch meer Nederlands.” Maar worden die taalbarrières niet steeds lager? “In Wallonië zie je duidelijke ontwikkelingen dat je er meer en meer ook in het Nederlands zaken kunt doen. In Vlaanderen zie je een tegengestelde beweging. Daar wordt minder en minder Frans geleerd en gesproken.”

15

Handelsmissie naar Wallonië Het klinkt wellicht wat vreemd, maar op 11 maart zal de eerste officiële handelsmissie vanuit Nederland plaatsvinden naar Wallonië. Natuurlijk zijn er al vaker handelsmissies naar Wallonië gegaan, maar nooit onder leiding van een Nederlandse minister. Ondanks het belang van handelsmissi es met verre landen is het natuurlijk ook essentieel goed contact met de buren te onderhouden.

Zonder caravan naar Wallonië

Gekscherend wordt weleens gezegd dat de meeste Nederlanders Wallonië slechts ervaren als zij er in de zomer met de caravan doorheen rijden op weg naar Frankrijk. Er zijn echter tal van redenen om als ondernemer een stop te maken in Wallonië, omdat het goede kansen biedt voor Nederlandse bedrijven. Wallonië is logistiek gezien een topper van formaat in Europa. Met uitstekende verbindingen over weg, water, spoor en door de lucht. Veel is mogelijk en er is ook veel multimodaal mogelijk. Ook de realisatie van de hogesnelheidscargolijn die aanhaakt bij Luik Airport is in de maak.

Handelspartners

Voor Wallonië is Nederland de derde grootste handelspartner. Het is daarom goed elkaar beter te leren kennen en de mogelijkheden te onderzoeken voor het intensiveren van de economische contacten. Veel Nederlandse bedrijven hebben de weg naar Wallonië al gevonden en doen daar goede business. Andere Nederlandse bedrijven zoeken uitbreiding van hun afzetmarkt en aantal vestigingen en gaan mee met de handelsmissie om zich te oriënteren. De basis voor deze handelsmissie is gelegd tijdens een gesprek met de vorige minister van economische zaken, Maxime Verhagen.

Gevarieerd programma

De gezamenlijke economische interesses van Nederland en Wallonië bieden goede mogelijkheden voor een gevarieerd programma voor de handelsmissie. Zowel grote Nederlandse bedrijven als bedrijven in het MKB-segment komen ruim aan bod. Sectoren zoals transport & logistiek, agribusiness en life sciences zijn voor beide landen belangrijk. Maar ook nieuwere bedrijvigheid, bijvoorbeeld verenigd in Creative Wallonia zal met name de Nederlandse media- en ict-sector aanspreken. En wat te denken van de geavanceerde Waalse sector space en aeronautics dat aangestuurd wordt vanuit het ultramoderne Galaxia-park in Transinne?

Hoog niveau R&D

Op het vlak van research & development scoort Wallonië hoog met goed geoutilleerde universiteiten en onderzoeksinstellingen. De universiteiten van Namen, Luik, Leuven, Bergen, Aarlen en Gembloux spelen allen een vooraanstaande rol in hun vakgebied.

Handelsmissie

De handelsmissie staat onder leiding van minister Lilianne Ploumen van Buitenlandse Handel. Zakelijk leider van de delegatie is de heer Hans Biesheuvel, voorzitter MKB-NL. De handelsmissie is de aftrap voor het intensiveren van de activiteiten van Nederlandse bedrijven in Wallonië. Na afloop van de handelsmissie kunnen bedrijven die interesse hebben in vestiging in Wallonië zich bij laten staan door het Waals agentschap voor investeringen, AWEX.. De Nederlandse adviseurs van AWEX zijn Ton Sels en Gert Hofsteenge.

een gesprek met de vorige minister van economische zaken, Maxime Verhagen.en Ton Sels

16

De tien belangrijkste redenen om te investeren in Wallonïe 1) De nabijheid van Brussel, de hoofdstad van Europa Gelegen op het kruispunt tussen Parijs, Amsterdam, Londen en Frankfurt kan Brussel met recht het hart van Europa worden genoemd. Wallonië ligt vlak bij Brussel: niet alleen de hoofdstad van België en de thuisbasis van talrijke internationale organisaties (EU, NAVO), maar ook de stad die ruim 1700 multinationals hebben verkozen voor de vestiging van hun Europese hoofdkantoor. Brussel is tevens het op een na belangrijkste perscentrum ter wereld.

2) 500 miljoen consumenten binnen acht uur rijden

Met een uitvalsbasis in Wallonië is de Europese markt binnen uw bereik. Uw distributiemogelijkheden worden vergroot door een hoogwaardige infrastructuur, waaronder 6 multimodale platforms vlak bij Duitsland, Nederland en Frankrijk.

6) Een samenwerkingscultuur dankzij de wetenschappelijke en technologieclusters

Wallonië heeft alles wat nodig is voor een productieve particuliere en onderzoekssamenwerking: 300 onderzoekscentra, 6 wetenschappelijke parken, 20 expertisecentra op het gebied van innovatie, 9 universiteiten. Gedurende de periode 2006-2009 zal de regering van Wallonië 280 miljoen euro investeren in 5 sectoren: lucht- en ruimtevaart, transport en logistiek, biotechnologie, agroindustrie en werktuigbouw.

7) Een positieve omgeving voor export

Wallonië is een van de grootste exportregio’s ter wereld, waar u het volgende vindt: - een cultuur van export en een regio die openstaat voor de wereld - een systeem van overheidssteun ten behoeve van exporterende bedrijven, met financiële prikkels en een netwerk van 105 vertegenwoordigers wereldwijd.

3) Fiscaal aantrekkelijk klimaat voor buitenlandse investeringen

8) Productief, hoogopgeleid, meertalig en beschikbaar personeel

De effectieve belastingtarieven voor bedrijven behoren tot de laagste in Europa (tussen 26% en 28%). Er is een heel aantrekkelijk belastingsysteem voor aandeelhouders en expatriates. (Gedeeltelijke) zelffinanciering van een investering is fiscaal aftrekbaar.

De productiviteit is een van de hoogste ter wereld en het aantal dagen dat verloren gaat als gevolg van sociale conflicten ligt onder het Europese gemiddelde. Een zeer hoog percentage van de bevolking beheerst meerdere talen.

4) Aantrekkelijke premies om buitenlandse investeringen te stimuleren

9) Uitzonderlijke kwaliteit van het bestaan

5) Nu ruim 16 km2 beschikbaar in industriële en onderzoeksparken

10) Toegankelijkheid en efficiency van lokale overheden

Er is een aanzienlijke en niet-belastbare Europese en regionale financiële ondersteuning beschikbaar: tot 30% van de investering, zowel voor kleine en middelgrote bedrijven als voor grote ondernemingen.

Grote terreinen en onmiddellijk te betrekken gebouwen staat tot uw beschikking. Deze gebouwen, ideaal gelegen langs de belangrijkste Europese communicatiewegen, hebben uitstekende voorzieningen voor ongeveer de laagste vastgoedprijzen in Europa.

In Wallonië, gelegen op het kruispunt van de Latijnse en Germaanse culturen, is de levenskunst geperfectioneerd en heeft de kwaliteit van het bestaan een grote hoogte bereikt. De rijke Waalse geschiedenis, talrijke culturele aspecten, de grote gastvrijheid, de talloze uitstekende restaurants en boerenmarkten, een goed onderwijs- en gezondheidszorgsysteem: al deze elementen dragen bij tot een hoge levensstandaard. Wallonië is ook een inspiratiebron voor creatieve geesten: Rene Magritte, Georges Simenon, Cesar Franck, de broers Dardenne, Benoit Poelvoorde en verschillende stripboekauteurs zijn allemaal afkomstig uit Wallonië.

De Waalse regering zet zich in om Wallonië aantrekkelijk te maken voor bedrijven en buitenlandse investeerders. Dit blijkt uit de uitstekende dienstverlening, de vereenvoudigde administratieve procedures en de zeer korte besluitvormingsprocessen.

17

Weg naar Wallonië loopt via Randstad door Koos van Houdt

Randstad. Niet alleen een bekend begrip in Nederland, waar het bedrijf in 1960 werd opgericht. In België was de start in 1965, aanvankelijk onder de merknaam Interlabor en sinds 1999 als Randstad. Randstad is ook in België een belangrijke human resources dienstverlener: uitzendarbeid, rekrutering en selectie, outplacement, opleidingen, inhouse kantoren, human resources projecten, payrolling en projectsourcing. Randstad is zelfs de grootste privéwerkgever van het land. 34 000 mensen werken bij of via Randstad, zowel in Vlaanderen als Wallonië. Het bedrijf is marktleider in het domein van uitzendarbeid, outplacement en dienstencheques, telt 1 640 vaste medewerkers en heeft een netwerk van 258 kantoren in heel het land. In 2011 realiseerde Randstad in België en Luxemburg een omzet van meer dan 1.026 miljoen euro. Wat kan Randstad betekenen voor een Nederlands bedrijf dat overweegt een eigen vestiging in de Waalse regio te beginnen?

Eigenlijk is het heel eenvoudig. Wil je als Nederlands bedrijf wegwijs raken in Wallonië, dan is de beste eerste stap om bij Randstad naar binnen te gaan. Randstad fungeert in België als spin in het web bij het opzetten van bedrijven en bij het vakkundig verzorgen van een goed personeelsbeleid. Randstad doet in dat opzicht veel meer dan alleen uitzendkrachten inhuren voor bedrijven die tijdelijk in nood zitten. Ook wanneer een bedrijf in eerste instantie bij AWEX, het agentschap van de Waalse deelregering voor bevordering van de internationale economische relaties, binnenloopt zal het daar als advies krijgen om samen te werken met Randstad.

Randstad houdt zich bezig met vele sectoren die voor Nederlandse bedrijven interessant zijn, zoals logistiek, transport en bouw. Randstad ziet in de praktijk dat er sprake is van een groeiend aantal activiteiten in Wallonië. De Belgische bevolking ziet ook meer en meer het belang van meertaligheid. Taalonderwijs in de andere taal start tegenwoordig zeer vroeg. In Wallonië soms al op kleuterleeftijd en in Vlaanderen in ieder geval vanaf de vijfde groep. Taalcursussen Nederlands zijn populair in Wallonië. Renaud Deschamps is één van de woordvoerders van Randstad. Hij is zelf afkomstig uit Wallonië. Maar hij draait er zijn hand niet meer voor om, het gesprek in het Nederlands te voeren. “Ik heb hopelijk overtuigend kunnen aantonen dat de Waalse premier Rudy Demotte gelijk heeft, toen hij op die rondvaartboot in de Rotterdamse havens zei dat de economische betrekkingen tussen Nederland en Wallonië steeds beter worden en dat dit mede komt omdat de taalbarrière steeds minder een rol speelt”, zegt hij aan het slot van een enthousiast gesprek dat ik met beide voerde over de positie van Randstad in het proces van toenadering tussen Nederland en Wallonië.

18

Sophie Bertholet: Chief Operations Officer – Randstad Wallonië ([email protected])

Als starter in Wallonië kun je goed met Randstad in zee, omdat het bedrijf alles weet van de vestigingsvoorwaarden. Randstad is thuis in alle regio’s van België. Het bedrijf heeft professionals in huis voor advisering ten aanzien van een goede plek voor het bedrijf, voor het werven en selecteren van personeel en voor het adviseren ten aanzien van opleiding en scholing. Ook kunnen cursussen en opleidingen daadwerkelijk worden gegeven door medewerkers van het bedrijf. En als u dan toch bij Randstad zit te praten, dan kunt u voor personeel dat vanuit Nederland naar Wallonië gaat verhuizen, gelijk een goede “poetsvrouw” inhuren. Let op, dat is geen denigrerend woord. Poetsvrouw is het normale Vlaamse begrip voor een schoonmaakhulp aan huis. En in België is, onder meer door de activiteiten van Randstad, een goede sociale positie voor deze werknemers geregeld. Randstad en AWEX, het Agentschap van de Waalse overheid ter bevordering van de economische ontwikkelingen, werken via het platform ‘Forem’ al heel lang samen. Daarmee is Randstad in staat voor elk bedrijf dat belangstelling voor een nieuwe vestiging in dit gebied heeft, een advies op maat te geven. Wallonië heeft een aantal voordelen voor nieuwe bedrijfsvestigingen. Het gaat dan om de relatief goedkope grond die beschikbaar is, om de beschikbare subsidies voor het realiseren van nieuwe bedrijfsgebouwen, om de gunstige en nog steeds verder in ontwikkeling zijnde infrastructuur (snelwegen, havens, luchthavens), en vaak goed opgeleide mensen, die een passende baan zoeken. Dit gewest van België speelt goed in op nieuwe ontwikkelingen in de economie, zoals goede banden tussen instellingen voor hoger en academisch onderwijs en het bedrijfsleven. Ongeveer een kwart van de inwoners van Wallonië heeft tegenwoordig een hogere opleiding

Renaud Dechamps : PR & PA Manager ([email protected]) afgerond. De OESO heeft de Waalse beroepsbevolking ingedeeld in het hoogste productiviteitsniveau. Bertholet vertelt, dat deze vestigingsvoorwaarden zo gunstig zijn, dat haar ook vaak door klanten in Vlaanderen wordt gevraagd te helpen bij een verhuizing naar Wallonië.

Meer informatie:

www.randstad.be

19

Lokaal Verhaal Winnaar prijsvraag

In de eerste special over ondernemen in Wallonië stond een quiz. De kennis van Nederlandse ondernemers over Wallonië werd getest. Uit de inzenders is de heer Joost de Schepper, directeur eMJé te Ridderkerk, als winnaar uit de bus gekomen. De heer De Schepper wint een weekend voor twee personen in één van de fraaie Waalse hotels van Van der Valk. Deze prijs is beschikbaar gesteld door Van der Valk Hotels.

Tour de France Luik

De start van de Tour de France vond dit jaar plaats in Luik. Een aantal Nederlandse ondernemers met interesse in Wallonië was als VIP-gast van AWEX aanwezig bij dit evenement. Vlakbij de start konden de gasten vanuit de VIP-lounge genieten van alle renners die in de tijdrit (contre-le-montre) elke halve minuut vertrokken in een poging de beste tijd neer te zetten. Naast het bekijken van het tourspektakel werd de tijd ook doorgebracht met het leggen van nuttige zakelijke contacten.

20

Rozen op Luik Airport Elke dag arriveert er minimaal één vrachtvliegtuig vanuit Ethiopië op Luik Airport vol met bloemen van Afrikaanse telers, bestemd voor de veilingklokken van Aalsmeer en Naaldwijk. De vrachtvlucht die vlak voor Moederdag dit jaar landde, zat vol met rozen op weg naar vele moeders. De hele operatie van Addis Abeba tot de veilinghallen in Nederland is een nauwgezet logistiek proces. Luik Airport vervult in dit proces een belangrijke rol, mede dankzij de uitstekende (douane- en keurings-)faciliteiten en de mogelijkheid tot een snelle afhandeling van de vracht. Als voormalige NATO-luchthaven beschikt Luik Airport over een zeer lange landingsbaan en de mogelijkheid om 24/7 te stijgen en te landen zonder slots. Dit maakt Luik Airport tot de zesde cargoluchthaven van Europa.

Nederlandse boodschappen De Nederlanders die vaker in Wallonië komen, is het al opgevallen. Een groot aantal Nederlandse retailers zijn ook neergestreken in Wallonië. Zo vindt men er winkels van HEMA, Blokker, Free Record Shop, Zeeman, C&A en Gamma. Ook in de supermarktsector zijn bewegingen richting Wallonië waar te nemen.

Nieuw AWEX-kantoor Maastricht Op 4 december hebben de Limburgse commissaris van de koningin Theo Bovens en directeur-generaal AWEX Philip Suinen gezamenlijk de opening verricht van het AWEXkantoor in Maastricht. Dit kantoor zal zich met name bezig houden met het versterken van de handelsrelatie tussen Nederland en Wallonië en het ondersteunen van ondernemers die willen exporteren.

Tijdens de feestelijke opening in het gouvernement werd herinnerd aan de gezamenlijke geschiedenis van Wallonië en Limburg. Gouverneur Bovens gaf aan dat een goede buur beter is dan een verre vriend. Ook in het Frans viel deze oerNederlandse uitspraak in goede aarde. Het kantoor van AWEX in Maastricht is te bereiken op 043 – 389 99 90 of per mail [email protected]. Monique Trapasso is één van de medewerkers van dit nieuwe kantoor.

21

Interview Bernard Deltour Liedekerke Een deskundige partner voor Nederlandse ondernemers Het zakenadvocatenkantoor Liedekerke begeleidt diverse Nederlandse ondernemers die zich in Wallonië willen vestigen. Kijkend naar de ontwikkelingen op juridisch vlak ziet partner Bernard Deltour van Liedekerke veel mogelijkheden voor Wallonië als vestigingsgebied voor internationale ondernemingen. Liedekerke Wolters Waelbroeck Kirkpatrick is het grootste onafhankelijke zakenadvocatenkantoor in België. Het kantoor ondersteunt meerdere Nederlandse ondernemers die zich in Wallonië willen vestigen of daar al gevestigd zijn. Die begeleiding dekt alle facetten van het ondernemingsrecht. Onroerend goed- en milieurecht spelen een belangrijke rol in dat traject. Liedekerke begeleidt onder meer bedrijven uit de farmaceutische en petrochemische industrie, vastgoedondernemingen en firma’s uit de logistieke sectoren. Bernard Deltour is specialist in omgevings- en energierecht bij Liedekerke. Hij ziet vele strategische voordelen in Wallonië als vestigingsgebied.

Aftrekken ‘notionele’ intrest

Volgens Deltour is het meest interessante belastingvoordeel voor ondernemers het legitiem en facilitair aftrekken van intrest op financieringen met eigen vermogen (‘notionele renteaftrek’). Ondernemers mogen in België een fictieve renteaftrek over dat eigen vermogen toepassen, alsof het vreemd vermogen betreft. “België is hiermee het eerste land in de EU dat deze renteaftrek toepast. Met deze maatregel wil de Belgische overheid de bedrijvigheid stimuleren. Het voordeel van deze notionele renteaftrek kan flink oplopen”, aldus Deltour. Naast dit belastingvoordeel zijn er ook gunstige ontwikkelingen op juridisch gebied. Deltour: “Er is een geïntegreerd milieu- en stedenbouwkundig vergunningsstelsel in Wallonië ingevoerd. Dit houdt in dat projecten die zowel een stedenbouwkundige als een milieuvergunning vereisen slechts één enkele – ‘unieke’ – vergunningsaanvraagprocedure dienen te doorlopen. In vergelijking met het verleden, waar men werkte met aparte vergunningen, is de procedure nu vooral een stuk sneller en simpeler. Projecten kunnen nu in een relatief korte tijd worden gerealiseerd. “ Een voorbeeld hiervan is de vestiging van IKEA in Aarlon. Het complete vergunningstraject, inclusief beroep en evaluatie van de grensoverschrijdende milieueffecten, duurder hier maar 15 maanden.

22

Beschikbaarheid bedrijventerreinen

Er wordt ook hard gewerkt aan de beschikbaarheid en aanleg van industrieterreinen. De planning is om de komende jaren een reeks nieuwe terreinen te creëren. “Door de lage bevolkingsdichtheid in Wallonië en de lopende projecten rondom de industrieterreinen is er nog voldoende plek voor bedrijven om zich hier te vestigen,” aldus Deltour. Verder is bodemsanering inmiddels juridisch beter geregeld, waardoor ook het investeren in de reconversie van oude bedrijventerreinen voor ondernemers aantrekkelijk wordt. Trilogiport aan het Albertkanaal in Luik is een mooi voorbeeld van dergelijke dynamische reconversie en uitbouw van een duurzaam en internationaal logistiek platform. Ook ondernemers uit de ‘klassieke industrie’, zoals de verwerking van staal, cement, natuurlijke grondstoffen en metaal blijven in Wallonië actief. Daarnaast is ook de pharma de laatste jaren zeer sterk gegroeid, met specifiek ook logistieke ondersteuning. Uit het een en ander blijkt dat een mix aan investeerders erg tevreden is over dit Belgisch gewest als vestigingsplaats, stelt Deltour. De positieve dynamiek is ook terug te zien op regeringsgebied. De coalitie zorgt ervoor dat duurzaamheid en alles wat met de omgeving te maken heeft, meteen wordt meegenomen in politieke besluitvorming. Dit zorgt voor nieuwe kansen voor duurzame projecten en draagt bij tot het beperken van risico’s voor oppositie tegen innoverende projecten. Deltour is dan ook optimistisch over de toekomst van Wallonië: “De mix van de gunstige geografische ligging, goed opgeleide beroepsbevolking en een aantal fiscale stimuli zijn een paar van de voordelen die Wallonië aan ondernemers te bieden heeft. Na een zwaar industrieel verleden in de jaren ’70 en ’80 is de positieve dynamiek in dit gewest weer terug. Er is zeker een stijgende lijn te zien wat betreft ondernemers die zich willen vestigen in Wallonië. Het gebied is geschikt en de Walen zijn er terug klaar voor. Positieve projecten van ondernemers vinden altijd steun”. Liedekerke Wolters Waelbroeck Kirkpatrick is opgericht in 1965 en is gespecialiseerd in ondernemingsrecht. Het kantoor heeft 130 advocaten werkzaam, waaronder 35 vennoten. Er zijn vestigingen in Brussel en Londen. www.liedekerke.com

Adressen en websites Wilt u meer informatie over ondernemen in Wallonië? Bijvoorbeeld inlichtingen over subsidies en fiscale regelingen? Of over de gunstige prijzen van bouwkavels? Neemt u dan contact op met AWEX. De vertegenwoordiging van AWEX in Nederland is gevestigd aan: Lange Voorhout 86, app. 22 2514 EJ Den Haag

Contactpersoon:

De heer Rodrigo dos Santos, directeur van de economische en handelsvertegenwoordigingvoor Wallonië bij de Ambassade van België in Nederland. Tel: 070 - 365 50 19 Email: [email protected] BEO: Jan van Galenstraat 24, 3115JG Schiedam

Redactie:

Koos van Houdt, Ton Sels, Gert Hofsteenge

foto’s:

AWEX, BEO, Awé Krijger, Sterk Werk

ontwerp:

Mud Company

Adviseurs van AWEX in Nederland zijn: Agentschap Mainport Rotterdam Gert Hofsteenge (06 – 5342 3700), email: [email protected] Agentschap branches en bedrijvenparken Ton Sels (06 – 5144 1005), email: [email protected] Agentschap toerisme voor Wallonië en Brussel Nikoline van der Werf (020 – 524 43 43), email: [email protected] Heeft u vragen over vestigings- en investeringsvragen in Wallonië? Neemt u dan gerust contact op. AWEX heeft voor de economische clusters specialisten in huis die u als ondernemer verder kunnen helpen een prima plek te vinden in Wallonië.

Websites:

www.investinwallonia.be www.awex.be www.lekkerwaals.be www.wallonie.be www.belgie-toersime.nl

Meer informatie over de economische clusters:

Transport en Logitiek: www.logisticsinwallonia.be skywin: www.skywin.be mecatech: www.polemecatech.be biowin : www.biowin.org wagralim : www.wagralim.be greenwin: www.greenwin.be

23

www.wallonia-international.be