Waarom zijn Knabbels en Babbel en dit kookboekje ontstaan?

n e E

ond kookb z e g o

e

e kj

Waarom zijn “Knabbels en Babbel” en dit kookboekje ontstaan?

Omdat gezonde voeding… …meer is dan sla en tomaten… …niet altijd duur hoeft te zijn… …goed is voor je gezondheid… …niet voor iedereen zo vanzelfsprekend is…

&

omdat iedereen er altijd de mond van vol heeft…

3

Inleiding Wat staat er in dit kookboekje Recepten

........................................................................................................ 5

Inhoudstafel

. ........... 8

. ................................................................................................... 9

Gezon d e h a pj es .......................................................................................... 9 Soepen .................................................................................................................... 13 Courgettesoep met prei..................................................................... 13 Linzensoep............................................................................................... 14 Slasoep...................................................................................................... 15 Wortelsoep............................................................................................... 15 Sa la d es ................................................................................................................. 17 Frisse fetasalade................................................................................... 17 Gerec h ten met groen ten e n f rui t . ............................. 19 Appelmoes............................................................................................... 19 Groentenpuree....................................................................................... 20 Gekookte rijst op Afghaanse wijze............................................... 21 Okra’s met look en gember.............................................................. 22 Spinazie met prei.................................................................................. 22 Bruine bonen met aardappelen in tomatensaus................... 23

4

G ere c h te n m e t vl ees ....................................................................... 25 Gebakken kip in de oven................................................................... 25 Bulgaarse moussaka (met aardappelen).................................. 26 Dolma’s (gevulde paprika’s)............................................................ 27 Groententaart met ham..................................................................... 28 Kip met rijst in de oven....................................................................... 29 Kip in rode wijn....................................................................................... 30 Kofta’s (gehakballetjes)...................................................................... 31 Moussaka (met aubergines)............................................................ 32 Pasta met asperges en gekookte hamblokjes........................ 33 Wokgerecht.............................................................................................. 34

Lekker en Gezond: weetjes en tips

. ......................................................................... 45

Gezon d én lek k er . ......................................................................... 45 Niet d u u r! . .................................................................................................. 47 Versc h illen d e b erei d in g s wi jz e n ........................... 48 Hygi ën e in d e k eu k en ................................................................. 50 Bood sc h a ppen d oen ................................................................... 51

G ere c h te n m e t vis ................................................................................ 35 Volkoren pasta met spinazie en zalm......................................... 35 Koolvis met witlof. ................................................................................. 36 N agerec h te n ................................................................................................. 37 Appelflappen........................................................................................... 37 Appelpannenkoeken............................................................................ 38 Broodpudding. ........................................................................................ 38 Appeltaart................................................................................................. 39 Astorya Kurabiyes (koekjes)............................................................ 40 Cacaokoekjes met kokosnoot......................................................... 40 Kaastaart. ................................................................................................. 41 Perentiramisu.......................................................................................... 42 Tweekleurenpudding........................................................................... 43 Vanillepudding met kardemon........................................................ 43

Hoe b ewa a r j e fru it ................................................................... 51 Bewa a rwij zer . ..................................................................................... 52 Seizoen sk a len d er s . .................................................................... 54 Fruitkalender. .......................................................................................... 54 Groentenkalender................................................................................. 55 Viskalender.............................................................................................. 56

5



Inleiding

Knabbels en Babbels: een apart project…

Er wordt de laatste tijd zeer veel geschreven en gepraat over gezonde voeding. Iedereen weet ondertussen wel dat een gezonde en evenwichtige voeding noodzakelijk is voor een lang en gezond leven: “Je bent wat je eet!” Toch is gezonde voeding niet voor iedereen zo vanzelfsprekend! Naast geld spelen nog vele andere dingen mee, je moet: thuis het juiste materiaal hebben, de ingrediënten kennen, de kans krijgen om nieuwe smaken te leren kennen,… Om een beter beeld te krijgen van wat allemaal kan meespelen, gingen we in 2007 “knabbelen en babbelen” met 6 verschillende groepen: mensen in armoede, mensen met een psychiatrische problematiek, oudere thuislozen, senioren, jonge allochtone moeders en jongeren in begeleid zelfstandig wonen. We kwamen met elke groep 3 keer samen om telkens: • Samen te koken, ervaringen uit te wisselen en te leren van elkaar • Samen in groep te eten (KNABBELEN) • Samen nog na te praten over gezonde en betaalbare voeding en waarom dit nog niet zo vanzelfsprekend is (BABBELEN) We stelden in elke groep steeds de volgende vraag: ”wat eten jullie nu en wat is nodig om gezonder te kunnen eten?” We startten dus steeds vanuit gerechten en voorkeuren van de groepen zelf en zochten samen naar een gezonder alternatief, door bvb. te letten op het gebruik van vetten, suikers en zout of door gerechten op een andere manier klaar te maken.

6

Wat speelt een rol om wel of niet gezond te eten… We ontdekten doorheen de bijeenkomsten dat elke groep de betaalbaarheid van gezonde voeding naar voor bracht als één van de grootste belemmeringen om gezonder te eten. Daarnaast gaven de groepen ook heel specifieke elementen aan: • Voor mensen in armoede is betaalbaarheid en koken met de inhoud van een voedselpakket zeer bepalend voor wat er op het menu staat. Maar ook beweging vinden ze belangrijk bij een gezond leven. Ze hadden dan ook veel vragen en opmerkingen rond (betaalbare) beweging. • Bij mensen met een psychiatrische problematiek is de betaalbaarheid vaak gelinkt aan de hoge kosten van de medicatie die ze moeten innemen. Verder bleek ook dat wanneer ze in een dagcentrum verblijven of opgenomen worden voor therapie ze niet steeds kunnen kiezen wat ze eten. • Oudere thuislozen laten zich bij de keuze van maaltijden vaak leiden door de ‘boerenkost’ en “de cultuur van vroeger”: frieten met een gebakken ei, hoofdvlees, … Ook eet iedereen - binnen zorgwonen - van dezelfde pot waardoor het soms moeilijk is wanneer je een specifiek dieet moet volgen bvb. voor suikerziekte of zonder zout,… • Bij de senioren speelt naast betaalbaarheid ook de afhankelijk van het aanbod van de buurtwinkeltjes een rol. Ze kunnen zich niet zo gemakkelijk meer verplaatsen en hebben nog maar weinig contact met andere (jongere) mensen. Ook moeten ze rekening houden met wat ze nog mogen eten (suiker, zout,…). • Voor jonge allochtone moeders speelde betaalbaarheid iets minder mee. Ze verkozen nl. om bijna dagelijks kleine hoeveelheden

7

in Turkse buurtwinkels te kopen ipv naar de supermarkt te gaan. Dit had niets te maken met de prijs of mobiliteit, maar eerder met cultuur. Bij het bereiden van de maaltijden was opvallend dat gewoonte een belangrijke rol speelde bij het gebruik van (te veel) olie, suiker en zout. • Met jongeren in begeleid zelfstandig wonen hebben we uiteindelijk niet gekookt omdat de jongeren zelf het uiteindelijk niet echt zagen zitten om aan dit project mee te doen. Ze hadden vooral een vraag naar ontmoeting. Het is ook niet zo vanzelfsprekend dat mensen allerlei (keuken) materiaal thuis hebben. Daarnaast speelt de kennis van bereidingswijzen, kruiden, voedingswaarde,… ook een rol, om met een beperkt budget voldoende gezond en afwisselend te eten. We merkten wel op dat veel mensen al voldoende kennis hebben over gezonde voeding, maar het moeten redden met de middelen die ze voorhanden hebben.

Knabbelen en babbelen: een manier om samen gezond en betaalbaar te eten… Per bijeenkomst kookten we voor een groep van minstens 10 deelnemers, met een budget van maximaal 50 euro. Daarvoor hadden de deelnemers een maaltijd dat bestond uit een hoofdschotel met ofwel een soep ofwel een dessert.

We kozen er ook steeds voor om te werken met producten uit winkels waar de verschillende groepen vaak boodschappen doen (bvb. Turkse kruidenier, Aldi, Lidl,…). Zodat de deelnemers de gebruikte producten ook kunnen herkennen wanneer ze zelf boodschappen doen. Samen koken in groep slaat zeker aan en dit niet enkel door de gratis maaltijd die de deelnemers krijgen. Het is een leuke en gezellige manier om nieuwe mensen te ontmoeten en je eigen (kook)kennis te delen met anderen. Tijdens de bijeenkomsten krijg je de kans om samen nieuwe bereidingswijzen, nieuwe smaken en gerechten te leren kennen. Knabbelen en Babbelen is een aantrekkelijke manier om al doende te praten en bij te leren over gezonde voeding en leefgewoontes. De verschillende ervaringen en opmerkingen van de deelnemers hebben we ook telkens gebundeld en besproken met de organisaties waarmee we samenwerkten doorheen het project. We hopen op deze manier ook binnen de werkingen iets te veranderen voor de groepen. We deelden onze ervaringen ook met de wijkgezondheidscentra, de gezondheidsdienst van Stad Gent en de leden het projectnetwerk rond gezonde voeding van de Koning Boudewijnstichting. Op deze manier kan er misschien iets op grotere schaal veranderen.

8

Wat staat er in dit kookboekje…

In dit kookboekje vind je alle recepten die we tijdens de bijeenkomsten van Knabbels en Babbels met de groepen gemaakt hebben. Bij elk recept verwijzen we ook naar de groep waarmee we het gemaakt hebben. Het gaat steeds om maaltijden die zij zelf kozen en waarbij we samen naar gezondere versies zochten, zonder daarbij dure ingrediënten of ingewikkelde bereidingswijzen te gebruiken. Je vindt bij sommige recepten ook tips om het recept op een andere manier klaar te maken. De recepten zijn telkens voor ongeveer 4 personen, tenzij anders vermeld. In sommige recepten gebruiken we een waterglas als maatbeker, het gaat telkens om een glas met een inhoud van 25cl. Achteraan het boekje vind je ook meer uitleg over: verschillende bereidings- en bewaarwijzen, boodschappen doen, hygiëne in de keuken, seizoenskalenders van groenten en fruit,… Maar over smaken en geuren kan men uren lang discussiëren. Het is dus aan jou om de recepten thuis of in de werking uit te proberen en naar eigen smaak aan te passen. Smakelijk! Het Knabbels en Babbels- team (Natasha, Anne-Maria, Maureen en Stéphanie)

9

Recepten

Gezonde hapjes

Witloofschuitjes met garnalen Benodigdheden: ƒƒ Witloof ƒƒ Garnalen ƒƒ Dressing ƒƒ Peterselie Bereiding: ƒƒ Was de witloofblaadjes en laat ze drogen ƒƒ Doe een beetje dressing door de garnalen ƒƒ Vul het witloofblaadje met garnalen en versier met wat peterselie Tip: Kan eventueel ook met krab

GEZONDE HAPJES

Deze hapjes maakten we met de bezoekers van de ontmoetingsruimte Leiekaai 117 voor de openingsreceptie van hun filmfestival

10

Gehaktballetjes met kriekjes: Benodigdheden: ƒƒ 500 g gehakt ƒƒ 1 ei ƒƒ 50 g paneermeel ƒƒ peper en zout ƒƒ olijfolie ƒƒ bokaal krieken ƒƒ maïzena

Bereiding: ƒƒ Kruid het gehakt met peper en zout ƒƒ Voeg daarbij het ei en paneermeel ƒƒ Kneed dit alles tot een geheel ƒƒ Vorm hiervan kleine balletjes en bak deze gaar ƒƒ Warm de krieken op ƒƒ Bind de saus met wat maïzena (los het eerst op in water) ƒƒ Serveer een de vleesballetjes samen met de krieken op prikkertjes Tip: Je kan hiervoor ook kalfsgehakt gebruiken of de helft gehakt en de helft americain natuur

Warme kruidige kaasrolletjes: Benodigdheden: ƒƒ 1/3 roquefortkaas ƒƒ 1/3 boter ƒƒ 1/3 kruidenkaas ƒƒ Beetje magere melk ƒƒ Boterhammen ƒƒ Vuurvaste schotel ƒƒ Bakpapier

Bereiding: ƒƒ Meng alle ingrediënten door elkaar ƒƒ Snij de korsten van de boterhammen ƒƒ Smeer een laag van de mengeling op de boterham en rol deze op ƒƒ Doe dit in aluminiumfolie en laat wat rusten in de koelkast ƒƒ Snij er daarna rolletjes van 2 cm dik vanaf en leg deze in een vuurvaste schotel waar er een stuk bakpapier in ligt ƒƒ Laat de rolletjes goudbruin bakken in de oven op 180°

11

Gevulde kerstomaatjes met krab

Benodigdheden: ƒƒ Gerookte zalm in schijfjes ƒƒ Kruidenkaas ƒƒ Bruin brood ƒƒ Aluminiumfolie

Benodigdheden: ƒƒ Kerstomaatjes ƒƒ Peper en zout ƒƒ Krab of surimi ƒƒ Dressing

Bereiding: ƒƒ Rol de sneetjes brood met een deegroller (of lege fles) plat ƒƒ Leg daarop dan een schijfje zalm ƒƒ Bestrijk het daarna met kruidenkaas ƒƒ Rol nu alles op en doe het in aluminiumfolie ƒƒ Laat 1u opstijven in de koelkast en snij het daarna in sneetjes

Bereiding: ƒƒ Was de kerstomaatjes en hol ze uit met een lepeltje ƒƒ Kruid met peper en zout ƒƒ Meng de krab met de dressing en vul de tomaatjes ermee

Tip: je kan dit ook doen met hesp

Tip: je kan dit ook doen met tonijn of garnalen

Croque monsieur met rauwe ham en mozzarela: Benodigdheden: ƒƒ Brood ƒƒ Rauwe ham ƒƒ Mozarellakaas ƒƒ Zongedroogde tomaatjes ƒƒ Plantaardige boter

Bereiding: ƒƒ De korsten van de boterhammen verwijderen ƒƒ Een croque maken met de rauwe ham en de mozerella ƒƒ Deze bakken in een croque apparaat ƒƒ In stukjes snijden en versieren met een stukje zongedroogde tomaat

GEZONDE HAPJES

Gevulde zalmrolletjes

12

Rauwe groentjes met dipsausen: Je kan hiervoor verschillende rauwe groenten gebruiken zoals bloemkoolroosjes, wortelstaafjes, paprika’s, radijsjes,…

Dipsaus - cocktailsaus

Dipsaus - tartaarsaus

Benodigdheden: ƒƒ 100 g magere platte kaas ƒƒ 5 eetlepels tomatenketchup ƒƒ snuifje cayennepeper ƒƒ snuifje paprikapoeder ƒƒ koffielepel citroensap

Benodigdheden: ƒƒ 50g magere platte kaas ƒƒ 1 koffielepel mosterd ƒƒ sap van een halve citroen ƒƒ peper en zout ƒƒ 1 hardgekookt ei ƒƒ bieslook en peterselie ƒƒ 2 sjalotjes

Bereiding: ƒƒ Doe alle ingrediënten in een kom ƒƒ Meng alles goed door elkaar tot je een gladde saus bekomt.

Bereiding: ƒƒ Meng de platte kaas, mosterd, citroensap en peper en zout ƒƒ Plet het ei met een vork ƒƒ Snij de sjalotjes fijn ƒƒ Snij de kruiden fijn ƒƒ Meng alles goed door elkaar

Zoete Hapjes:

“California Sunrise” ( een alcoholvrije-cocktail)

Je kan ook verschillende zoete hapjes maken door desserten in kleine potjes of in kleine porties te maken. Zo maakten we kleine appelflappen, perentiramisu en pudding in kleine potjes. Kijk voor de recepten bij de rubriek desserten.

Benodigdheden: ƒƒ 4 cl sinaasappelsap ƒƒ 4 cl pompelmoessap ƒƒ 4 cl ananassap ƒƒ 4 cl tonic Bereiding: ƒƒ Alles mengen, even in de koelkast en in glazen gieten

13

Recepten

Soepen

Met de bezoekers van Aanloophuis Poco Loco Benodigdheden: ƒƒ 2 courgettes ƒƒ 400 g prei ƒƒ 1 ui ƒƒ 1,5 liter water ƒƒ 3 magere vleesbouillonblokjes ƒƒ peper en zout Bereiding: ƒƒ Snij de groenten fijn. ƒƒ Doe ze in een grote kookpot. ƒƒ Giet er het kokend water op. ƒƒ Laat 20 minuten koken. ƒƒ Mix de soep en breng op smaak met peper en zout.

SOEPEN

Courgettesoep met prei

14

Linzensoep Met jonge moeders in Wijkresto ’t Oud Postje Benodigdheden: ƒƒ 2 waterglazen (= 50cl) droge rode linzen ƒƒ 2 uien ƒƒ 2 wortelen ƒƒ 2 liter water ƒƒ 2 magere vleesbouillonblokjes ƒƒ 2 aardappelen ƒƒ peper en zout Bereiding: ƒƒ Was de linzen 2 ∫ 3 maal tot het water helder is. ƒƒ Reinig de uien en snij deze in stukken. ƒƒ Schil de wortelen en de aardappelen en snij ze in blokjes. ƒƒ Doe nu de groenten met de linzen in een grote kookpot. ƒƒ Voeg er koud water aan toe en de bouillonblokjes. ƒƒ Laat dit 20 minuten koken. ƒƒ Mix de soep en breng op smaak met peper en zout.

15

Wortelsoep

Met de bewoners van Emmaüs Gent – CAW Visserij

Met de bezoekers van de ontmoetingsruimte “Leiekaai 117”

Benodigdheden : ƒƒ 1 ui ƒƒ 1 krop sla ƒƒ 1 liter water ƒƒ 2 groentenbouillonblokjes ƒƒ peper en zout

Benodigdheden: ƒƒ 1 kg wortelen ƒƒ 3 uien ƒƒ 1,5 liter water ƒƒ 2 magere vleesbouillonblokjes ƒƒ peper en zout

Bereiding: ƒƒ Pel de ui en snij hem in stukjes. ƒƒ Reinig de sla en snij hem in reepjes. ƒƒ Doe daarna de ui en de sla in een pot en voeg er het water aan toe. ƒƒ Voeg er ook de bouillonblokjes bij. ƒƒ Breng dit alles aan de kook en zet het vuur daarna zachter. ƒƒ Laat 20 minuten doorkoken en kruid met peper en zout.

Bereiding: ƒƒ Schil de wortelen en snij ze in stukken. ƒƒ Reinig de uien en snij deze ook in stukken. ƒƒ Doe nu de groenten in een grote kookpot. ƒƒ Giet er het kokend water op en voeg er de bouillonblokjes aan toe. ƒƒ Laat 20 minuten koken. ƒƒ Mix de soep en breng op smaak met peper en zout.

SOEPEN

Slasoep

notities

16

17

Recepten

Salades

Met jonge moeders in Wijkresto ’t Oud Postje Benodigdheden: ƒƒ 1 kg tomaten ƒƒ 2 kleine komkommers ƒƒ 6 eieren ƒƒ 1 bokaal geroosterde paprika’s (670 g) ƒƒ 500 g zwarte olijven ƒƒ 750 g fetakaas Bereiding: ƒƒ De tomaten wassen en in stukjes snijden. ƒƒ De paprika’s in stukjes snijden. ƒƒ De komkommers wassen en in stukjes snijden. ƒƒ Alles in een kom doen en de fetakaas erover raspen. ƒƒ De olijven ontpitten en erdoor mengen.

SALADES

Frisse fetasalade

notities

18

19

Appelmoes

Gerechten met groenten en fruit

Benodigdheden: ƒƒ 1 kilo renetten (appelen) ƒƒ ongeveer 150 ml water ƒƒ kaneel Bereiding: ƒƒ Schil de appelen, snij ze in 4 en haal het klokhuis eruit. ƒƒ Snij de appelen in schijfjes. ƒƒ Laat deze in een pot op een zacht vuurtje gaarkoken met een klein beetje water tot het moes is. ƒƒ Breng op smaak met kaneel. Tip: • Deze appelmoes kan je zowel warm als koud eten • Je kan de appelmoes verwerken in pannenkoeken, appelflappen, … • Deze appelmoes kan je ook gebruiken om je yoghurt of plattekaas meer smaak te geven of op je boterham als ontbijt

GROENTEN & FRUIT



Recepten

We maakten dit basisrecept in alle groepen

20

Groentenpuree Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje Benodigdheden: ƒƒ 1 kg aardappelen ƒƒ 1 kg wortelen ƒƒ peper, zout en nootmuskaat Bereiding: ƒƒ De aardappelen schillen, wassen en in stukken snijden. ƒƒ In een kookpot doen en net onder water zetten. ƒƒ Snuifje zout aan toevoegen en laten gaarkoken. ƒƒ De wortelen schillen en in stukken snijden. ƒƒ Net als de aardappelen in een kookpot doen en wat water bijdoen. ƒƒ Ook laten gaarkoken. ƒƒ Als beiden gaar zijn ze afgieten, samen doen en met een pureestamper pureren. ƒƒ Op smaak brengen met de kruiden.

Tip: • Je kan in plaats van wortelen ook andere groenten gebruiken zoals andijvie, witloof, prei,…

21

Gekookte rijst op Afghaanse wijze Met leden van de Gentse Levensboom Bereiding: ƒƒ De rijst 2 keer wassen onder koud stromend water. ƒƒ Water koken in een ruime pot. ƒƒ Als het water kookt er de rijst aan toevoegen en een beetje zout. ƒƒ De rijst koken tot deze bijna gaar is. ƒƒ Daarna afgieten. ƒƒ In een pan wat olie opwarmen. ƒƒ Als deze warm is er suiker aan toevoegen en laten karameliseren. ƒƒ Daarna wat water toevoegen om te blussen en er een deksel opzetten. ƒƒ Als het niet meer spat mag je met een lepel alles weer losroeren. ƒƒ Daarna neem je ongeveer 1 soeplepel komijnzaadjes en je wrijft deze tussen je 2 handpalmen en voegt deze bij de gekarameliseerde vloeistof. ƒƒ Doe de rijst weer in de pot en giet het vocht hierover. ƒƒ Leg daarop een handdoek en sluit af met het deksel. ƒƒ Zet dit alles op een heel zacht vuurtje en laat nog 20 minuten stomen.

GROENTEN & FRUIT

Benodigdheden : ƒƒ 1 kg rijst ƒƒ olijfolie ƒƒ beetje suiker ƒƒ water ƒƒ zout ƒƒ komijnzaadjes

22

Okra’s met look en gember (Afghaans recept)

Spinazie met prei (Sabzie- Afghaans recept)

Met leden van de Gentse Levensboom

Met leden van de Gentse Levensboom

Benodigdheden : ƒƒ 1 zak okra’s uit de diepvries (kan je vinden in de Turkse groentenwinkels) ƒƒ olijfolie ƒƒ 2 uien ƒƒ 1 bol look ƒƒ gember (ongeveer een halve cm) ƒƒ zout

Benodigdheden : ƒƒ 1 kg spinazie ƒƒ 2 stronken prei ƒƒ 2 ajuinen ƒƒ olijfolie ƒƒ peper en zout

Bereiding: ƒƒ De uien pellen en fijnsnijden. ƒƒ De gember schillen en heel fijn snijden. ƒƒ De look pellen en eveneens fijn snijden. ƒƒ In een pot wat olijfolie opwarmen en daarin de ajuin, look en gember stoven. ƒƒ Daarna de okra’s erbij doen en deze zacht laten gaarstoven. ƒƒ Beetje zout bijdoen voor de smaak.

Bereiding: ƒƒ Was de spinazie en snij deze in stukken. ƒƒ Reinig de prei en snij deze in kleine stukjes. ƒƒ Snipper de uien fijn. ƒƒ Giet in een pot wat olijfolie en laat de uien daarin gaarstoven. ƒƒ Als ze bijna gaar zijn de prei eraan toevoegen en laten stoven tot deze gaar is. ƒƒ Schep alles uit de pot en doe daarin de spinazie. ƒƒ Laat deze gaarstoven zonder olie. ƒƒ Voeg er daarna de prei aan toe zonder het vocht en laat alles nog wat verder stoven. ƒƒ Kruiden met peper en zout.

23

Bruine bonen met aardappelen in tomatensaus (Loebia – Afghaans recept) Met leden van de Gentse Levensboom Bereiding: De avond ervoor:

ƒƒ Zet de bonen in de week in een ruime pot met voldoende koud water. De dag zelf:

ƒƒ Giet de bonen af, doe er vers water bij en laat ze koken tot ze zacht zijn. ƒƒ Snij de ajuinen fijn en laat deze in een pot met wat olijfolie stoven. ƒƒ Schil de aardappelen, snij ze in grote stukken en doe ze bij de ajuin. ƒƒ Voeg er nog een beetje olijfolie aan toe. ƒƒ Laat dit alles wat bakken terwijl je er af en toe in roert. ƒƒ Voeg daarna de tomatenpuree en de tomatenblokjes eraan toe. ƒƒ Laat de bonen uitlekken en bewaar het vocht. ƒƒ Als de aardappelen zacht beginnen worden mag je de bonen toevoegen. ƒƒ Kruiden met peper en zout. ƒƒ Laat dit alles stoven tot het gaar is. ƒƒ Indien er niet genoeg vocht meer in de pot is en het zou durven aanbakken mag je wat van het vocht van de bonen toevoegen.

GROENTEN & FRUIT

Benodigdheden : ƒƒ 1 zak bruine bonen ƒƒ 1 kg aardappelen ƒƒ ajuin ƒƒ 2 kleine doosjes tomatenpuree ƒƒ 1 doos gepelde tomatenblokjes ƒƒ olijfolie ƒƒ zout

notities

24

25

Gebakken kippenbillen in de oven

Gerechten met vlees

Benodigdheden : ƒƒ Kippenbillen ƒƒ Eventueel een beetje olijfolie ƒƒ Kipkruiden Bereiding: ƒƒ De kippenbillen in een vuurvaste schaal schikken en eventueel kruiden met kipkruiden. ƒƒ Daarover kan je eventueel wat olijfolie sprenkelen. ƒƒ Doe de kip in de oven op 180° en laat gaar bakken. ƒƒ Af en toe omdraaien.

Tip: • Je kan er eventueel tijm en rozemarijn aan toevoegen of andere kruiden. • Je kan ook groenten en aardappelen in de schaal leggen en mee in de oven garen

VLEESRECEPTEN



Recepten

Met de bewoners van Emmaüs- CAW Visserij

26

Bulgaarse moussaka Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje Benodigdheden voor 10 personen: ƒƒ 4 kg aardappelen ƒƒ 2 kg rundsgehakt ƒƒ 3 tomaten ƒƒ yoghurt ƒƒ 4 groene paprika’s ƒƒ 4 ∫ 5 uien ƒƒ 3 teentjes look ƒƒ 1 doosje gedroogde peterselie ƒƒ paprikapoeder ƒƒ 4 eieren ƒƒ olijfolie ƒƒ bloem

Bereiding: ƒƒ Aardappelen schillen en in blokjes snijden. ƒƒ De uien pellen en fijn snijden. ƒƒ De tomaten wassen en in blokjes snijden. ƒƒ De lookteentjes fijnsnijden. ƒƒ De paprika’s wassen, de zaadlijsten verwijderen en in blokjes snijden. ƒƒ Olie in een pot doen en de ajuin laten aanstoven. ƒƒ De paprika’s toevoegen, kruiden met peper en zout en verder laten stoven. ƒƒ Daarna de aardappelen toevoegen en nog eventjes laten stoven. ƒƒ Dan pas het vlees erbij voegen en laten kleuren. ƒƒ Peterselie toevoegen. ƒƒ Als het vlees gekleurd is de tomaten toevoegen en de helft van de look. ƒƒ 3 handjes bloem erover strooien en paprikapoeder toevoegen. ƒƒ Een beetje water toevoegen, roeren en nog even laten doorkoken. ƒƒ Daarna 10 minuten in de oven plaatsen om de aardappelen te laten garen. ƒƒ Ondertussen 4 eieren in een pot loskloppen. ƒƒ De yoghurt erbij doen, fijngehakte look en peterselie. ƒƒ Dit mengen en er een beetje vocht van het mengsel uit de oven bijdoen (om schiften te voorkomen). ƒƒ Daarna dit mengsel over de rest gieten , ervoor zorgen dat alles bedekt is, en nog 3 minuten laten bakken.

27

Dolma’s (gevulde paprika’s) Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje

Tip: • Je kan bij deze bereiding apart yoghurt serveren. Dan verteerd het iets makkelijk.

Bereiding: ƒƒ De paprika’s wassen, het hoedje eraf snijden en de zaadlijsten eruit trekken. ƒƒ Het vlees in een pot doen. ƒƒ De ajuinen pellen, raspen en bij het vlees voegen. ƒƒ Evenals de look. ƒƒ De peterselie wassen, fijnhakken en eveneens toevoegen. ƒƒ Kruiden met peper, zout en paprikapoeder. ƒƒ Als laatste ook de bulgur en de rijst eronder mengen. ƒƒ De paprika’s voor 2/3 met dit mengsel opvullen. (zeker niet meer omdat de rijst nog opzwelt) ƒƒ De tomaten wassen en er langs alle kanten schijven afsnijden. ƒƒ In elke paprika een schijfje tomaat doen als hoedje voor de paprika. ƒƒ Daarna in elke paprika een aantal keer onderaan prikken met een vork zodat het vocht aan de rijst kan). ƒƒ In een pot ongeveer 1,5 l water doen en daar de tomatenpuree aan toevoegen + zout. ƒƒ De paprika’s in een vuurvaste pot stellen en daar het vocht bijgieten tot de paprika’s bijna volledig onder zitten. ƒƒ Gedurende 25 minuten in een oven plaatsen van 170°. ƒƒ Kijken of het gaar is en anders nog wat langer in de oven laten.

VLEESRECEPTEN

Benodigdheden: ƒƒ 4 rode paprika’s ƒƒ 4 groene paprika’s ƒƒ 4 gele paprika’s ƒƒ 1 kg rundsgehakt ƒƒ 3 uien ƒƒ 3 tomaten ƒƒ 2 teentjes look ƒƒ 1 bos peterselie ƒƒ zwarte peper ƒƒ paprikapoeder ƒƒ zout ƒƒ 1 glas (25 cl) bulgur (bruine rijst) ƒƒ 2 glazen (50cl) gewone rijst ƒƒ zonnebloem- of maïsolie ƒƒ water

28

Groententaart met ham Met leden van de Gentse Levensboom Benodigdheden: ƒƒ 1 rol (voorgemaakt) bladerdeeg ƒƒ 200 g hamblokjes ƒƒ 2 preistengels ƒƒ 1 broccoli ƒƒ 3 stronken witlof ƒƒ 150 ml melk ƒƒ 150 ml room ƒƒ 3 eieren ƒƒ 150 g gemalen kaas ƒƒ peper en zout

Tip: • De ham kan vervangen worden door bv voorgekookte koolvis of kaas (zoals gruy¯re, feta,…) • Ook met groenten alleen kun je een taart maken. • De groenten uit het recept kunnen vervangen worden door andere groenten die je lekker vindt. • Uitproberen is de boodschap!

Bereiding: ƒƒ Spoel de prei en snij hem in dunne reepjes. ƒƒ Snij de broccoliroosjes van de stronk en was ze. ƒƒ Schil de wortelen en snij ze in blokjes. ƒƒ Snij de witloofstronken in 2 en daarna eveneens in reepjes. ƒƒ Laat alle groenten samen in een pan wat gaarstoven. ƒƒ Doe ze daarna in een zeef om het overtollige vocht eruit te halen. ƒƒ Leg de bladerdeeg in een taartvorm. ƒƒ Doe de hamblokjes op de bodem. ƒƒ Schep er daarna de groenten bij en verdeel ze over de ganse taartvorm. ƒƒ Giet de room samen met de melk en de eieren in een kom en klop goed. ƒƒ Doe hier de gemalen kaas bij en kruid met peper en zout. ƒƒ Bak de taart ongeveer 30 minuten in een oven van 225°. ƒƒ De taart is klaar als ze niet meer vloeibaar aanvoelt als je er in prikt.

29

Kip met rijst in de oven Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje Bereiding: ƒƒ Laat de kippenbillen koken met water en de ajuin tot de kip gaar is. ƒƒ Bewaar dit vocht! ƒƒ Zet de oven op 175°. ƒƒ De rijst goed spoelen en in een braadslede doen samen met een beetje boter en laat dit op het vuur 2 a 3 minuten stoven. ƒƒ Neem de bouillon van de kippenbillen en voeg het bij de rijst tot het bedekt is ƒƒ Alles in de oven plaatsen en ongeveer 5 minuten laten trekken. ƒƒ Haal de rijst uit het oven en doe er de kippenbillen bij met de rest van de bouillon. ƒƒ Doe alles terug in de oven gedurende 30 minuten om het geheel gaar te laten worden.

Tip: • Lekker met een salade.

VLEESRECEPTEN

Benodigdheden voor 4 personen: ƒƒ 4 kippenbillen ƒƒ 2 uien ƒƒ 2 liter water ƒƒ 3 waterglazen rijst ƒƒ peper en zout ƒƒ beetje boter

30

Kip in rode wijnsaus Met bewoners van Emmaüs- CAW Visserij Benodigdheden: ƒƒ 2 uien ƒƒ 2 wortelen ƒƒ 2 teentjes knoflook ƒƒ 2 blaadjes laurier ƒƒ een beetje tijm ƒƒ 2 cl olijfolie ƒƒ 75 cl (1 fles) rode wijn ƒƒ 250 g champignons ƒƒ 10 sjalotjes ƒƒ 150 g magere spekblokjes ƒƒ 4 kippenbillen of 1 kip ƒƒ 75 g bakboter ƒƒ sausbinder ƒƒ peper en zout ƒƒ een snuifje suiker

Tip: • Lekker met kroketten en extra groenten (bv wortelen).

Bereiding: ƒƒ Reinig de uien en wortelen en snij deze in stukken. ƒƒ Pel de look en snij hem in kleine stukjes. ƒƒ Doe deze groenten in een pot samen met de kip, wijn, tijm, laurier en peper. ƒƒ Laat dit marineren (je kan dit bv de dag ervoor al doen). ƒƒ Haal de kip uit de marinade en dep ze droog met keukenpapier. ƒƒ Zeef de marinade. ƒƒ Pel de sjalotten en doe ze in een braadpan met wat zout, een snuifje suiker, wat olie en een beetje water op een zacht vuurtje stoven tot ze mooi glazig zijn. ƒƒ Bruin wat olie in een diepe pot, laat de stukken kip erin kleuren en voeg er daarna de marinade aan toe. ƒƒ Kruid met peper en zout en laat dit alles gedurende een 30 tot 40 minuten sudderen. ƒƒ Dik daarna met sausbinder. ƒƒ Borstel de champignons schoon (geen water). ƒƒ Laat het spek een beetje stoven in een pan. Geen extra vetstof gebruiken. ƒƒ Als het spek gestoofd is haal je het eruit en doe je in dezelfde pan de champignons. ƒƒ Laat deze ook gaarstoven. ƒƒ Voeg de sjalotten, champignons en spekblokjes bij het geheel en kruid af

31

Kofta’s (gehaktballetjes) Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje

Bereiding: ƒƒ De ajuin pellen en fijn raspen. ƒƒ Deze mengen samen met het vlees en een klein beetje olie zodat de kofta’s niet te droog zouden worden. ƒƒ Tomatenpuree, paprikapoeder, peper, zout en ei toevoegen. ƒƒ Alles samen goed kneden en er platte balletjes van maken. ƒƒ Deze bakken in een beetje olie.

Tip: • Je kan ook kruiden of munt toevoegen aan het gehakt

VLEESRECEPTEN

Benodigdheden voor 4 personen: ƒƒ 1 kg runds- of lamsgehakt ƒƒ 1 ajuin ƒƒ paprikapoeder ƒƒ zout ƒƒ zwarte peper ƒƒ 1 klein blikje tomatenpuree ƒƒ maïsolie of olijfolie ƒƒ 1 ei

32

Moussaka Met bezoekers van Aanloophuis Poco Loco Benodigdheden voor 8 personen: ƒƒ 3 dikke aubergines ƒƒ 6 koffielepels olie ƒƒ 1 fijngehakte ui ƒƒ 600 g americain natuur ƒƒ 1 blik gepelde tomaten ƒƒ 100 ml witte wijn ƒƒ 30 g maïzena ƒƒ 400 g magere melk ƒƒ nootmuskaat ƒƒ peper en zout

Bereiding: ƒƒ Verwarm de oven voor op 180° ƒƒ Was de aubergines, snij ze in dikke schijven en laat ze 5 minuten stomen. ƒƒ Doe de olie in een kookpot en fruit daarin de ui. ƒƒ Voeg er daarna het vlees aan toe, de gepelde tomaten en de witte wijn. ƒƒ Breng op smaak met peper en zout. ƒƒ Laat dit een 15 minuten inkoken op een zacht vuurtje. ƒƒ Maak intussen de bechamelsaus klaar door : o Maïzena in een pannetje doen. o Beetje bij beetje de melk doorroeren. o Zet dit op het vuur en laat al roerend indikken. o Kruid met zout, peper en nootmuskaat. ƒƒ Meng de vleesbereiding met de bechamelsaus. ƒƒ Doe om beurt een laag aubergines en een laag vlees/ bechamelsaus in een kleefvrije gratineerschotel. ƒƒ Zet het geheel gedurende 35 minuten in de oven.

33

Pasta met asperges en gekookte hamblokjes Met leden van de Gentse Levensboom Bereiding: ƒƒ Zet een ruime pot met water op het vuur. ƒƒ Als het water kookt voeg je er de pasta aan toe. ƒƒ Ondertussen laat je in een ander pot de melk koken. ƒƒ Als dit kookt voeg je er de sausbinder aan toe om de saus wat in te dikken. ƒƒ Daarna voeg je er de gemalen kaas bij en een beetje peper en look. ƒƒ Voeg er daarna ook de kruidenkaas bij. ƒƒ Laat de asperges uitlekken en snij deze in stukjes van ongeveer 3 ∫ 4 cm. ƒƒ Voeg deze dan samen met de hespblokjes bij de saus. ƒƒ Als de pasta gaar is, afgieten en onderroeren in de saus.

VLEESRECEPTEN

Benodigdheden: ƒƒ 500 g pasta (bvb. macaroni) ƒƒ 3 bokaaltjes asperges van 280g ƒƒ 400 g hamblokjes ƒƒ 100 g gemalen kaas ƒƒ 150 g roomkaas met kruiden en knoflook ƒƒ sausbinder ƒƒ 1 liter magere melk ƒƒ peper ƒƒ knoflook

34

Wokgerecht met kip en groenten Met de bezoekers van de ontmoetingsruimte Leiekaai 117 Benodigdheden: ƒƒ 2 paprika’s (geel, rood en/of groen) ƒƒ 1 wit van prei ƒƒ 1 ui ƒƒ 100 g sojascheuten ƒƒ 4 wortelen ƒƒ 2 kipfilets ƒƒ satékruiden ƒƒ flesje chilisaus ƒƒ olijfolie

Bereiding: ƒƒ Was de paprika’s en snij ze in blokjes. ƒƒ Reinig de prei, was ze en snij ze in ringen. ƒƒ Pel de ui en snij hem fijn. ƒƒ Reinig de wortelen en snij ze in blokjes. ƒƒ Snij de kip in stukjes. ƒƒ Voeg dit alles samen in een grote pot en doe er een beetje olijfolie op. ƒƒ Kruid dit nu met de satékruiden en wat van de chilisaus. ƒƒ Meng dit alles goed door elkaar en laat het een tijdje in de ijskast staan. ƒƒ Je kan dit ook de dag voordien doen. ƒƒ Zet nu een wok of een grote pan op het vuur en laat deze heet worden. ƒƒ Voeg de sojascheuten bij de andere ingrediënten. ƒƒ Als de pan heet genoeg is bak je elke keer een beetje van het gerecht, onder voortdurend roeren, gaar.

Tips: • Dit gerecht is lekker met rijst • Als je teveel hebt kan je het de volgende dag koud opeten. • Je kan groenten toevoegen of weglaten. Net als de kip.

35

Volkoren pasta met spinazie en zalm

Recepten

Benodigdheden: ƒƒ Volkoren pasta ƒƒ 1 pakje spinazie uit de diepvries ƒƒ gerookte zalm ƒƒ peper en zout Bereiding: ƒƒ Kook de pasta in voldoende kokend water met een snuifje zout tot deze gaar is. ƒƒ Hou er wel rekening mee dat volkoren pasta iets langer moet koken dan gewone! ƒƒ Giet deze daarna af. ƒƒ Warm ondertussen de diepvriesspinazie op. ƒƒ Snij de zalm in snippers. ƒƒ Meng nu de pasta met de spinazie en doe er zalmsnippers bij. Tip: • Je kan diepvriesspinazie met of zonder room gebruiken • Als je wil kan je er ook wat kruidenkaas aan toevoegen. • Je kan dit ook maken zonder de zalm en met kaas (geraspte gruy¯re, parmezaankaas)

VISRECEPTEN

Gerechten met vis

Met bezoekers van Aanloophuis Poco Loco

36

Koolvis met witlof Met bewoners van Emmaüs- CAW Visserij Benodigdheden: ƒƒ 4 stukken koolvis van 200 g elk ƒƒ 8 stronken witlof ƒƒ 2 visbouillonblokjes ƒƒ peper en zout ƒƒ 200 ml magere melk ƒƒ sausbinder

Bereiding: ƒƒ Spoel de vis onder koud stromend water. ƒƒ Zet een ruime pot op met warm water, doe er de visbouillonblokjes in en breng het water aan de kook. ƒƒ Reinig ondertussen het witlof, snij het in 2 en haal de middelste kern eruit. Daardoor voorkom je dat het witlof bitter smaakt. ƒƒ Snij het daarna in fijne reepjes en doe dit in een pot. ƒƒ Voeg er een beetje water aan toe, kruid met peper en zout en laat dit gaarkoken. ƒƒ Als het water voor de vis kookt verlaag dan de temperatuur zodat het water net onder het kookpunt blijft (pocheren). ƒƒ Leg de vis erin tot hij net gaar is. ƒƒ Haal hem eruit en hou hem warm. ƒƒ Maak nu de saus door wat magere melk aan de kook te brengen. ƒƒ Als de melk kookt dik je met sausbinder en voeg je er ook wat vocht van de vis aan toe. Kruid dit geheel af met peper en zout. ƒƒ Leg op een bord een laagje witlof en schep daarop de vis. ƒƒ Doe er wat saus bij. ƒƒ Lekker met aardappelpuree en eventueel kan je er wat citroen bijgeven.

37

Appelflappen

Recepten

DessertenDesserten

Met bezoekers van Aanloophuis Poco Loco Benodigdheden: ƒƒ bladerdeeg ƒƒ appelen (Jonagold) ƒƒ 1 ei

DESSERTEN

Bereiding: ƒƒ Schil de appelen, snij ze in 4 en haal het klokhuis eruit. ƒƒ Snij de appelen in stukjes. ƒƒ Laat deze in een pot op een zacht vuurtje gaarkoken met een klein beetje water tot het moes is. ƒƒ Laat dit afkoelen. ƒƒ Snij het bladerdeeg in vierkantjes. ƒƒ Doe in een hoekje wat appelmoes en vouw het deeg dan dicht. ƒƒ De zijkanten goed aandrukken. ƒƒ Bestrijk de deeglapjes met eigeel en laat deze 20 minuten bakken in een oven op 225°.

38

Appelpannenkoeken

Broodpudding

Met leden van de Gentse Levensboom

Met bewoners van Emmaüs- CAW Visserij

Benodigdheden: ƒƒ 250 g bloem (tarwebloem) ƒƒ zout ƒƒ 50 g suiker ƒƒ 3 eieren ƒƒ 5 dl magere melk ƒƒ 3 appelen (Jonagold) ƒƒ 40 g plantaardige boter

Benodigdheden: ƒƒ 450 g oud brood ƒƒ 750 ml magere melk ƒƒ 5 eieren ƒƒ 150 g rozijnen ƒƒ 20 g vanillepoeder ƒƒ ½ koffielepel kaneelpoeder ƒƒ 1 zakje vanillesuiker ƒƒ zoetstof naar smaak

Bereiding: ƒƒ De bloem en suiker mengen. ƒƒ De melk en de eieren toevoegen en opkloppen tot een luchtig beslag. ƒƒ De appelen schillen, het klokhuis uitboren en de appels in schijfjes snijden. ƒƒ Enkele appelschijfjes bakken in wat boter, omkeren en overgieten met beslag. ƒƒ De pannenkoeken aan beide kanten laten bakken.

Bereiding: ƒƒ Verwarm de oven op 200°. ƒƒ Warm de melk lichtjes met de zoetstof. ƒƒ Doe het brood in een kom en voeg er de lauwe melk aan toe. ƒƒ Laat het brood weken. ƒƒ Kneed het brood nadien met de vingers tot een dikke brij. ƒƒ Voeg de rozijnen, kaneel, vanillesuiker, vanillepoeder en de losgeklopte eieren toe. ƒƒ Breng het mengsel over in een ovenschotel. ƒƒ Plaats ongeveer 1u in de voorverwarmde oven.

39

Appeltaart Met bezoekers van de ontmoetingsruimte Leiekaai 117 Bereiding: ƒƒ Smelt de vetstof in een pannetje. ƒƒ Meng de eieren met de maïzena, de gesmolten vetstof en de zoetstof. ƒƒ Schik het brickdeeg in een taartvorm. ƒƒ Snij de appelen (ongeschild) in blokjes en schik ze op het deeg. ƒƒ Overgiet het geheel met het eimengsel. ƒƒ Bak 45 minuten in een voorverwarmde oven op 180°.

Tip: • Als je vorm te groot is verdubbel je best alle ingrediënten behalve het brickdeeg. • Je kan in plaats van appelen ook peren gebruiken. • In plaats van vervangsuiker kan je ook gewoon kristalsuiker nemen. • Gebruik je vervangsuiker dan is deze taart ook geschikt voor diabetici.

DESSERTEN

Benodigdheden: ƒƒ 3 vellen brickdeeg ƒƒ 2 appelen (Jonagold) ƒƒ 100 g vetstof ƒƒ 2 eieren ƒƒ 35 g maïzena ƒƒ 14 g hittebestendige vervangzoetstof (Bv Crystal van Canderel)

40

Astorya Kurabiyes (Turkse koekjes)

Cacao koekjes met kokosnoot

Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje

Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje

Benodigdheden: ƒƒ 250 gr plantaardige margarine op kamertemperatuur ƒƒ 1 zakje vanillesuiker ƒƒ 2 waterglazen bloem

Benodigdheden: ƒƒ ½ glas (12.5cl) plantaardige margarine (kamertemperatuur) ƒƒ ½ glas (12.5cl) lauw water ƒƒ ½ glas (12.5cl) chocolade poeder ƒƒ 3 eieren ƒƒ 1 glas (25cl) bloemsuiker ƒƒ ½ glas (12.5cl) gemalen kokosnoot ƒƒ 1 koffielepel gist ( van een gistblokje)

Bereiding: ƒƒ Doe de margarine en de vanillesuiker in een kom. ƒƒ Mix dit gedurende 4 ∫ 5 minuten. ƒƒ Voeg geleidelijk de bloem eraan toe terwijl je het deeg blijft mixen op de laagste stand van je mixer. ƒƒ Maak er daarna kleine vormpjes van en doe ze in een vuurvaste schotel. Let erop dat je tussen de koekjes minstens 1 cm plaats laat. ƒƒ De oven voorverwarmen op 175° en daarna de koekjes gedurende 20 ∫ 25 minuten bakken tot ze een gele kleur krijgen. ƒƒ Laten afkoeken.

Bereiding: ƒƒ De eieren scheiden. ƒƒ Eigeel en suiker in een pot doen met de margarine en met de mixer mixen tot een deeg. ƒƒ Daarna de gist erbij doen en 3 ∫ 4 minuten laten rusten. ƒƒ Het eiwit samen met een theelepel zout mixen bij de hoogste stand gedurende 8 ∫10 minuten tot het sneeuw is. ƒƒ Dan het andere deeg erbij doen en zachtjes ondermengen. ƒƒ Voeg hier ook een klein beetje lauw water bij. ƒƒ Als laatste wat van de kokosnoot eraan toevoegen. ƒƒ In een voorverwarmde oven op 175°, 45 ∫ 50 minuten bakken . ƒƒ Als ze gaar zijn versier je de koekjes met de rest van de kokosnoot.

41

Kaastaart Met jonge moeders in Wijkresto ’t Postje Benodigdheden: voor het deeg:

250 gr bloem 125 gr suiker 125 gr boter 1 ei ½ theelepel bakpoeder 1 ∫ 2 soeplepels magere melk

van het deeg:

ƒƒ Alle benodigdheden voor het deeg samenvoegen en kneden tot een bolletje. ƒƒ Dit daarna in een bakvorm van 25 cm openstrijken met je handen. ƒƒ Laten rusten en ondertussen de vulling maken. voor de vulling:

voor de vulling:

ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ

1 kg magere platte kaas ½ liter room 1 zakje vanille suiker 1 zakje vanille pudding van 125 gr 4 eieren 225 gr suiker sap van een halve citroen

ƒƒ De platte kaas in een diepe kom doen. ƒƒ Wit en geel van de eieren scheiden, het eiwit houden want je hebt het nog nodig. ƒƒ De eidooiers toevoegen bij de platte kaas. ƒƒ Ook de vanillepudding en vanillesuiker, de room, citroensap en suiker erbij doen. ƒƒ Dit alles met de mixer goed kloppen. afwerking:

ƒƒ Het eiwit stijf kloppen en zachtjes door het mengsel scheppen met behulp van een spatel. ƒƒ Schep de vulling in de bakvorm. ƒƒ Laat het geheel in een voorverwarmde oven op 180° ∫ 190°, gedurende 45 ∫ 50 minuten bakken.

DESSERTEN

ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ

Bereiding:

42

Perentiramisu Met bezoekers van Aanloophuis Poco Loco Benodigdheden: ƒƒ 1 kg peren ƒƒ 1 pak lange vingers ƒƒ 500 g magere platte kaas ƒƒ 200 g magere yoghurt ƒƒ 150 ml room ƒƒ 50 g suiker ƒƒ kaneel Bereiding: ƒƒ Schil de peren en stoof ze gaar. ƒƒ Plet ze met een vork en laat ze afkoelen. ƒƒ Leg 21 lange vingers in een bakvorm. ƒƒ Meng de magere platte kaas met de yoghurt. ƒƒ Klop de room op met de suiker en roer dit door het plattekaasmengsel. ƒƒ Giet de afgekoelde perenmoes over de lange vingers en verdeel daarover het kaasmengsel. ƒƒ Laat goed koud worden in de koelkast en bestrooi voor het opdienen met kaneel.

43

Vanillepudding met kardemon

Met jonge moeders in Wijkresto ‘t Postje

Met leden van de Gentse Levensboom

Benodigdheden voor 6 personen: ƒƒ 1,5 l magere melk ƒƒ 1 zakje vanillepoeder ƒƒ 1 zakje chocoladepoeder ƒƒ vervangsuiker

Benodigdheden voor 6 personen: ƒƒ 750 ml magere melk ƒƒ 1 zakje vanillepoeder ƒƒ vervangsuiker ƒƒ kardemonzaadjes

Bereiding:

Bereiding: ƒƒ Los het zakje vanillepoeder op in een beetje koude melk. ƒƒ Breng ¾ l of 750 ml aan de kook samen met een 5-tal kardemonzaadjes die je eerst een beetje openbreekt. ƒƒ Als de melk kookt de zaadjes eruit halen. ƒƒ Voeg er daarna het opgeloste zakje poeder bij. ƒƒ Breng op smaak met een beetje suiker en roer toe de pudding wat is ingedikt. ƒƒ Giet in potjes en laat afkoelen in de ijskast.

Voor de vanilleroom:

ƒƒ ƒƒ ƒƒ ƒƒ

Los het zakje vanillepoeder op in een beetje koude melk. Breng ¾ l of 750 ml aan de kook. Voeg er daarna het opgeloste zakje poeder bij. En breng op smaak met een beetje suiker.

Voor de chocoladeroom:

ƒƒ Hetzelfde als hierboven maar dan met het zakje chocoladepoeder. ƒƒ In aparte glazen eerst een deel van de vanilleroom gieten en daarbovenop chocoladeroom. ƒƒ Laten afkoelen in de ijskast.

DESSERTEN

Twee-kleurenpudding

notities

44

45

Lekker en gezond Een aantal tips en weetjes

Varieer en combineer naar hartelust: Verwerk bijvoorbeeld meerdere soorten (warme en/of koude) groenten in een maaltijd. In plaats van aardappelen kan je ook kiezen voor volkorenpasta, zilvervliesrijst, peulvruchten en granen. Ook in de broodsoorten is er volop keus. Verandering van spijs doet eten!

Maak gebruik van smaakmakers: Om lekker te eten zijn kruiden en specerijen onmisbaar. Je kan kiezen uit verse of gedroogde kruiden, mosterd, ketchup,… Hoewel we het gebruik van suikers zoveel mogelijk willen vermijden, kan je (witte) kristalsuiker vervangen door rietsuiker of vervangsuikers. Kijk bij vervangsuikers goed op de verpakking om te zien of het verwarmd mag worden.

Varieer met de bereiding: Ook de manier waarop je je maaltijd bereidt heeft invloed op de smaak van je eten. Neem eens een kijkje in onze rubriek rond bereidingswijzen. Afwisselen is ook hier de boodschap!

LEKKER EN GEZOND TIPS & WEETJES

Gezond en tegelijk lekker is gemakkelijker dan vele mensen denken.

46

Kies producten met het goede vet: Gezond eten wil niet zeggen dat je geen vetten mag eten. Integendeel, we hebben goede vetten nodig. Kijk op de verpakking om te weten welke vetten in het product zitten. Kies vooral voor producten met onverzadigde vetten, ze kunnen er voor zorgen dat het cholesterolgehalte in het bloed daalt, waardoor de kans op hart- en vaatziekten verkleind wordt. Vaak kan je ook de volgende regel toepassen: • Verzadigde vetten zijn bij kamertemperatuur gestold (vast) en komen meestal van dierlijke oorsprong. ( bvb. kaas en melkproducten, vet rundvlees, … ) • Onverzadigde vetten zijn vloeibaar bij kamertemperatuur en komen vooral uit plantaardige producten ( bvb. olie, sla-dressing, vis en noten)

Maak het uzelf niet moeilijk: Ook zonder uren in de keuken te staan kan je een heerlijke en gezonde maaltijd op tafel zetten. Door kleine dingen te veranderen aan de manier waarop je nu kookt kan al een groot verschil betekenen.

47

Niet duur!

Zuivel:

Tussendoortjes:

• Halfvolle of magere melk is goedkoper dan volle melk en bevat minder vet • Zelfgemaakte desserts zijn voordeliger dan kant-en-klare en bevatten minder suikers en vetten.

• Vers fruit tussendoor is gezond en minder duur dan een snack • Zelfgemaakte sandwiches voor onderweg maken snoep en snacks overbodig.

Groenten en fruit: • Diepvriesgroenten kunnen voordeliger zijn dan vers en ze hebben bijna dezelfde voedingswaarden. • Zelf schillen en snijden is voordeliger dan voorgesneden groenten. • Groenten en fruit van het seizoen zijn beter en goedkoper!

Vlees en vis: • Per dag is 100 gram vlees per persoon al voldoende. • Peulvruchten, zoals bonen en linzen, zijn volwaardige vleesvervangers. • Vis in blik ( zoals tonijn en zalm) of uit de diepvries, zijn goedkoper en even goed als verse vis

Dranken: • Koude thee is even lekker als limonade en beter voor de lijn. • Voeg eens een schijfje citroen of sinaasappel bij je water

Algemeen: • Vermijd dat je dingen moet weggooien! • Koop maar datgene dat je verbruikt • Hou rekening met de houdbaarheidsdata. • Huismerken en andere goedkope merken kan je veilig gebruiken.

LEKKER EN GEZOND TIPS & WEETJES

Door met een aantal dingen rekening te houden valt het best nog mee.

48

Verschillende bereidingswijzen De manier waarop je dingen klaarmaakt veranderd niet alleen iets aan de smaak of het uitzicht, maar ook aan het vetgehalte en de vitamines ervan. Door je bereidingswijze aan te passen kan je gezond en afwisselend eten.

Koken:

Pocheren:

Hierbij wordt het voedsel klaargemaakt met hete vloeistof (meestal water of melk). Gebruik niet meer vocht dan nodig. Voeg het voedingsmiddel pas toe als de vloeistof kookt en zet het vuur dan wat zachter (dit verkort de kooktijd!). Laat ook niet langer koken dan nodig, zo blijft de smaak beter. Te gebruiken voor: aardappelen, peulvruchten, rijst en deegwaren

Dit is gaar maken in vocht dat net niet kookt. Je laat hiervoor het kookvocht eerst koken en daarna zet je het vuur lager. Zodra er geen belletjes meer op de bodem komen is het oke. Omdat de temperatuur lager is dan bij het koken blijven de vitaminen en de smaak beter behouden. Te gebruiken voor: vis, kipfilet en eieren.

Stomen: Het voedingsmiddel gaart in de stoom van een vloeistof (bvb. water met kruiden of bouillon, of wijn). Daardoor blijven de vitaminen, maar ook de smaak beter bewaard. De voedingsmiddelen worden in een mandje met gaatjes (bvb. een vergiet) op een pot met kokende vloeistof geplaatst, het geheel wordt afgedekt. Er bestaan nu ook elektrische stoomkokers in de handel. Te gebruiken voor: vlees, vis, gevogelte, schaal- en schelpdieren, groenten, aardappelen en rijst.

Blancheren: Dit wordt vooral toegepast om groenten te bewaren in de diepvries. Als het water kookt voeg je er de groenten 1 ∫ 2 minuten aan toe zodat ze knapperig blijven. Daarna spoel je ze onder koud stromend water en kan je ze verpakken om te bewaren in de diepvries. Je kan de groenten ook direct wokken.

Koken in de microgolf: Naast restjes opwarmen of ontdooien kan je ook verse ingrediënten klaarmaken in de microgolf. Je maakt wel best kleine porties klaar en het is ook nodig om er af en toe om te roeren.

49

Grillen en roosteren:

Dit is de meest gebruikte bereidingswijze. Vlees, vis of ei wordt gaar gemaakt in een pan met hete vetstof. De pan moet wel heet genoeg zijn dat het voedingsmiddel langs alle kanten kan dichtschroeien.

Is handig voor wie snel en met weinig vet wil koken. Het is nodig de grill goed warm te maken voor men ze gebruikt. Zo kunnen de voedingsmiddelen dichtschroeien en blijven ze sappig. Af en toe draaien is wel de boodschap.

Braden:

Wokken of roerbakken:

Dikke stukken vis, vlees of gevogelte worden best in zijn geheel klaargemaakt. Schroei het vlees eerst langs alle kanten dicht en laat het daarna op een matig vuur of in de oven gaar worden.

Dit is heel snel en onder voortdurend roeren kleingesneden ingrediënten krokant bakken. Op deze manier blijven heel wat voedingsstoffen bewaard. Je kan hiervoor een wok maar je kan evengoed een diepe braadpan gebruiken. Je begint best pas te wokken als de olie goed heet is. Voeg eerst de ingrediënten toe die langer moeten wokken en dan pas degene die minder tijd nodig hebben. Opletten: je moet wel kiezen voor olie die geschikt is voor hoge temperaturen (bvb. arachideolie)

Koken “en papillot”: Dit lijkt op stomen alleen wordt alles samengepakt in aluminiumfolie. Het dichtgevouwen pakketje wordt daarna in de oven klaargemaakt. Hierdoor blijven alle smaken, geuren en vitaminen behouden. Vet toevoegen is niet nodig.

Stoven: Dit duurt langer omdat het op ene lagere temperatuur gebeurt. Om te stoven smelt je een klein beetje vetstof in een pot en daarna worden de groenten lichtjes aangekleurd. Daarna voegt men vocht toe en laat men afgedekt alles garen op een zacht vuur. Groenten zoals andijvie, witlof, courgettes, champignons en kolen kunnen grotendeels stoven in eigen vocht.

Frituren: Hier worden de voedingswaren ondergedompeld in heet vet. Doordat dit vet en calorierijk is, eet je best maar 1 keer per week iets gefrituurd. Zorg ervoor dat de olie goed heet is want hoe lager de temperatuur hoe meer olie er opgenomen wordt. Na 6 ∫ 8 bakbeurten is het ook nodig de olie te verversen en kies voor vloeibare plantaardige frituurolie (met veel onverzadigde vetzuren).

LEKKER EN GEZOND TIPS & WEETJES

Bakken:

50

Hygiëne Hygiëne is een belangrijke voorwaarde om veilig te eten. Je kan zelf met een aantal dingen rekening houden om besmetting en ziekte te voorkomen. Zorg voor schone handen: Was regelmatig de handen met water en zeep en droog ze goed af met een schone handdoek. Voorkom kruisbesmetting: Hou vuile en rauwe producten apart van de gereinigde en bereide voedingsmiddelen. Zorg er ook voor dat al het keukengerei proper is. Was het na elk gebruik. Hou alles schoon en droog: Verschoon regelmatig je handdoeken. Afwasdoekjes vervang je best elke dag. Goed koelen: Voorkom voedselbederf zoveel mogelijk door goed te koelen en producten kort te bewaren.

Volg het advies op de verpakking: Volg de bereidingsen bewaaradviezen op verpakkingen en let op de houdbaarheidsdatum. Reinig de koelkast: Minstens 1 keer per maand met water en een vloeibaar detergent. Goed naspoelen en afdrogen met een schone doek. Onderhoud de dampkap: Vervang elke 2 maanden de filter. Zo vermijd je dat het aanwezige vuil tijdens het koken in de kookpotten zou druppelen. Hou de vuilnisbak gesloten: Was deze geregeld ook uit.

Door en door verhitten: Als je door en door verhit of gaart verklein je de kans op bacteriën in je eten.

Hou huisdieren uit de keuken!

51

Hoe bewaar je fruit het langst?

Houdbaarheid begint bij het boodschappen doen. Hou dus rekening met onderstaande tips: • Bekijk altijd de houdbaarheidsdatum op de verpakking. Denk er ook aan dat deze datum alleen telt voor ongeopende verpakkingen. • Kies producten waarvan de verpakking niet beschadigd is. • Leg zware dingen onderaan in je boodschappentas. • Gebruik een koeltas voor diepvries- of gekoelde producten. • Koop gekoelde en bevroren producten het laatst. • Breng de boodschappen zo snel mogelijk naar huis en berg ze direct op.

• Door fruit voorzichtig te behandelen en in de koelkast te bewaren. • Bewaar verschillende soorten fruit van elkaar, door ze bijvoorbeeld in een afgesloten papieren zak te doen. • Fruit dat niet goed rijp is, zoals peren en perziken, krijgen meer smaak als ze buiten de ijskast bewaard worden. • Tropische vruchten zoals ananas, bananen, mango’s en papaja’s bewaar je beter buiten de koelkast omdat ze anders waterige plekken in de schil krijgen en sneller rotten. • Zachte soorten fruit zoals aardbeien, bessen, kersen en bramen dek je beter niet af. Dit voorkomt kneuzen. Ze zijn langer houdbaar wanneer je het kroontje en steeltje niet verwijderd. • Als fruit gesneden, geschild of op sap wordt verkocht, moet er een houdbaarheidsdatum op staan. Dat is ook zo voor ingeblikt of gedroogd fruit.

Als de ‘te gebruiken tot’ –datum voorbij is, is het verstandig het product weg te gooien. Staat er ‘ten minste houdbaar tot’ op vermeld, dan gaat de kwaliteit van het product bij het ouder worden langzaam achteruit, maar is het niet meteen slecht. De houdbaarheidsdatum geldt alleen als de verpakking nog niet open is geweest!

Op de volgende pagina’s vind je een bewaarwijzer en de seizoenskalenders voor groenten, fruit en vis.

Verschillende seizoenskalenders Je vindt tegenwoordig wel altijd alle groenten en fruit in de winkel. Maar ze zijn: lekkerder, gezonder, goedkoper en beter voor het milieu wanneer je ze koopt tijdens hun hoogseizoen. Buiten “het seizoen” betaal je veel meer omdat de producten soms van ver moeten komen of in warmtekasten (serres) werden gekweekt. 0ok bevatten ze minder vitamines dan tijdens het hoogseizoen. Wanneer is wat het best, kijk snel naar de donkerste vlakken in onze seizoenskalenders!

LEKKER EN GEZOND TIPS & WEETJES

Boodschappen doen

52

PRODUCT

In de koelkast (4 – 7°C)

In de diepvries (-18°C)

2 dagen 2 dagen 2 dagen 1 dag 3 – 4 dagen Niet bewaren!

6 – 12 maanden 4 maanden 9 maanden 2 – 3 maanden 3 maanden -

1 week 4 dagen 4 dagen 2 dagen De dag van aankoop opeten!

1 – 3 maanden 3 maanden 3 maanden 3 maanden -

1 – 2 dagen 1 – 2 dagen 2 dagen 1 – 2 dagen 2 dagen 1 dag 1 dag 1 – 2 dagen

6 maanden 3 maanden 3 maanden 3 maanden 3 maanden 3 maanden 3 maanden

1 dag 2 dagen 7 – 10 dagen

3 maanden, blancheren 12 maanden blancheren 12 maanden, blancheren

Aubergines, courgettes, paprika’s, winterwortel

5 – 7 dagen, buiten de koelkast, koel en donker bewaren

12 maanden, blancheren

Komkommer, tomaten

1 – 2 weken, buiten de koelkast, koel en donker bewaren

-

2 dagen

-

Vlees en kip Rauw rundsvlees Rauw varkensvlees Rauwe kip Rauw gemalen vlees: gehakt, hamburgers, slavink,… Gebakken en gebraden vlees Vleesresten van de barbecue Vleeswaren Gezouten vleeswaren: bacon, cervelaatworst, spek, … Gekookte vleeswaren: boterhamworst, gebraden gehakt,… Ham, casselrib, kipfilet Fricandeau, rosbief Filet américain Vis Magere vis: rauwe kabeljauw, schol, tonijn,… Vette vis: rauwe zalm, makreel,… Gerookte vis: zalm, makreel, paling,… Zoute haring Gebakken vis Garnalen Rauwe mosselen Gekookte mosselen Groenten Gesneden groenten Bladgroenten:andijvie, spinazie,… Sperziebonen, wortelen, broccoli, witlof, bloemkool

Sla

Dit zijn richtlijnen voor geopende producten en (verse) producten zonder houdbaarheidsdatum. (bvb. vlees van de beenhouwer, verse groenten,…)

53

PRODUCT

In de koelkast (4 – 7°C)

In de diepvries (-18°C)

3 dagen 4 dagen 4 dagen 3 dagen 3 dagen

-

1 – 2 weken 4 weken 4 weken 7 dagen 14 dagen 3 dagen 3 dagen 4 dagen 1 week 4 weken 1 week

1 – 2 maanden 1 – 2 maanden 2 – 4 maanden 2 – 4 maanden 3 maanden -

3 – 4 dagen 2 dagen, in bewaarbakje 2 dagen 3 maanden

3 maanden, in bewaarbakje 3 maanden, in bewaarbakje -

9 maanden 1 maand 1 dag 2 dagen 2 dagen 1 dag 3 dagen

3 maanden 3 maanden 1 maand 3 maanden

Zuivel Melk, chocolademelk Karnemelk, drinkyoghurt Yoghurt, kwark Vla Slagroom Boter, kaas en eieren

Vruchtensap of frisdrank met vruchtensap Producten uit blik (geopende) producten uit glazen pot mayonaise, cocktailsaus, knoflooksaus,… Tomatenketchup, curry, barbecuesaus Olijven, augurken, zilveruitjes Huzarensalade, eiersalade Kant- en klaarmaaltijden Bereide soep Gebak met slagroom Appelgebak, vlaai zonder slagroom

Dit zijn richtlijnen voor geopende producten en (verse) producten zonder houdbaarheidsdatum. (bvb. vlees van de beenhouwer, verse groenten,…)

BEWAARWIJZER

Boter Margarine Halvarine Stuk jonge of jong-belegen kaas Stuk belegen of oude kaas Sneden kaas Geraspte kaas Zachte kazen: Brie, camembert,… Smeerkaas Rauwe, ongekookte eieren Gekookt ei Overige

54 Fru itkalender aardbeien abrikozen ananas appelen bananen blauwe bosbes bramen citroenen clementines druiven frambozen grapefruits kersen kiwi kruisbessen kwee-peer mandarijn mango meloen mirabel morellen nectarine peren perzik pruimen rabarber reine claude rode bessen vlierbessen vlierbloesem zwarte bessen

hoogseizoen

januari

februari

maart

april

mei

juni

juli

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

laagseizoen

normaal niet beschikbaar

augustus september

october

november december

55 GROENTENkalender



hoogseizoen

                                                         

februari

                                                         

maart

                                                         

laagseizoen

april

                                                         

mei

                                                         

juni

                                                         

juli

                                                         

normaal niet beschikbaar

augustus september

                                                         

                                                         

october

                                                         

november december

                                                         

                                                         

SEIZOENSKALENDER - FRUIT

aardappelen andijvie artisjokken asperges aubergines avocado bleekselderij bloemkool broccoli champignons chinese kool courgette doperwten eikebladsla groene kool ijsbergsla kastanjes knolselderij komkommer koolraap koolrabi kropsla krulandijvie mais mierikswortel oesterzwam paprika peultjes pompoen

januari

56 GROENTENkalender prei radicchio radijs rode bieten rode kool savooikool schorseneren selderij snijbiet snijbonen sperziebonen spinazie spruitjes stoofsla tomaten tuinbonen uien veldsla venkel voorjaarsuitjes waterkers witlof witte kool wortels



hoogseizoen

januari

                                               

februari

                                               

maart

                                               

laagseizoen

april

                                               

mei

                                               

juni

                                               

juli

                                               

normaal niet beschikbaar

augustus september

                                               

                                               

october

                                               

november december

                                               

                                               

57 V I Skalender

februari

maart

april

mei

juni

juli

augustus september

october

november december

aal

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

beekforel

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

haring

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

inktvis

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

kabeljauw

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

karper

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

koolvis

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

makreel

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

mosselen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

rode poon

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

roodbaars

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

sardines

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

schelvis

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

schol

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

snoek

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

tarbot

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

tong

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

tonijn

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

vlagzalm

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

zeeduivel

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

hoogseizoen

laagseizoen

normaal niet beschikbaar

SEIZOENSKALENDER - GROENTEN



januari

notities

We willen een aantal mensen en organisatie in de bloementjes zetten… In de eerste plaats alle deelnemers van de Knabbels en Babbels – momenten! De medewerkers van: • Aanloophuis Poco loco vzw • De Gentse Levensboom vzw • CAW Visserij – Emmaüs Gent • Wijkresto ’t Postje – vzw Buurtdiensten Gent Noord • Ontmoetingsplaats Leiekaai 117 – Samenlevingsopbouw Gent vzw • LOGO Gent • Gezondheidsdienst Stad Gent De Gentse wijkgezondheidscentra (Botermarkt, Brugse Poort en De Sleep)

Dit project en kookboekje kwamen tot stand met de steun van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij.

Voor informatie over dit project, kan je terecht bij Samenlevingsopbouw Gent vzw, Natasha Van hulle of Stéphanie Staïesse

Samenlevingsopbouw Gent vzw Dok Noord 7 9000 Gent 09 223 95 15