Nr Nr..
188
Pr ijs 1 St e eu uro : n 2 prij eu s ro :
Krant van de socialistische organisatie Offensief, Nederlandse afdeling van het Comité voor een ArbeidersInternationale (CAI)
Laat de bankiers betalen! In april schreven we in onze krant al over de drievoudige crisis: hypotheekcrisis, financiële crisis en recessie. De hypotheekcrisis is nog niet opgelost, tenminste niet voor de miljoenen mensen in de VS en in Engeland die hun hypotheken niet kunnen betalen, wel voor de banken die zich er geen grote buil meer aan kunnen vallen, dank zij het ingrijpen van de overheid. Door Pieter Brans, Offensief Amsterdam De financiële crisis lijkt wat minder, maar nog steeds dreigen er grote banken om te vallen, zoals Citibank op dit moment. Ook daar is dankzij miljardengaranties van overheden (200 miljard in Nederland) voor de banken niet heel veel risico meer. Maar omdat zij weigeren aan elkaar geld te lenen, zit het verkeer tussen banken toch nog behoorlijk vast. De bankiers in Nederland ontkenden in de Tweede Kamer schandelijk genoeg dat zij er iets mee te maken hadden, dat het hun schuld was, kortom: zij waren net zo goed slachtoffers van de kredietcrisis als iedereen! Voor een club van slachtoffers van de kredietcrisis zagen zij er behoorlijk welvarend uit…geen wonder ook, ieder van hen verdient zonder bonus meer dan een miljoen euro per jaar! Zij kunnen nu voor bijna niks geld van de overheid lenen, maar kredieten voor bedrijven of hypotheken voor huizenkopers worden nauwelijks meer verstrekt, of er worden hoge rentes voor gevraagd, vanwege het risico… Het geld dat zij verloren met de crisis, proberen ze over de ruggen van bedrijven en hypotheeknemers weer terug te krijgen! Dat heet twee keer vangen: één keer van de overheid (ons belastinggeld) en de tweede keer van bedrijven en huizenbezitters. En dan de recessie in de reële economie. Die is nog maar net begonnen: in één week in november verdwenen er al 80.000 banen! Wat voor soort recessie staat ons te wachten? Ook in Nederland verdwijnen flexbanen als chocoladeletters in de zak van Sinterklaas. Er waren ontslagen bij ASML, Scania, Sabic, DAF, Dow Chemical, NedCar, Philips, Nedschroef, Corus, Neways, Aalberts Industries, Océ, het Groningse glasvezelbedrijf PPG. Ook een aantal grote Nederlandse bedrijven, Philips, Akzo Nobel, Telegraaf, kondigde al ontslagen aan.
VERDER IN DEZE KRANT Stop de afbraak van de GGZ!
blz 2
30 puntenprogramma van de SP
blz 3
Vakbondstop door de knieën voor crisis
blz 4
Recessie in China
blz 5
Maakt Obama het waar?
blz 6
België: Campagne tegen hoge studiekosten blz 7 Nieuwe schoolstrijd nodig
blz 8
Lange recessie In het begin van de crisis dachten burgerlijke economen nog aan een korte recessie, een soort V-vormige economische
verzekeringsbedrijven zullen jaren nodig hebben om weer overeind te krabbelen van de zwarte gaten die de crisis in hun balans heeft geslagen. De situatie is nu dramatisch: honderden bedrijven hebben te maken met het plotseling wegvallen van orders. Massaontslagen dreigen. In Rotterdam komen steeds minder schepen uit China aan. En dat is geen tijdelijke zaak. Een paar maanden terug leek het er nog op dat de rekening van de crisis voor de arbeiders kwam in de vorm van hoge prijzen, voor
economische teruggang. Autoverkopen, vakantieboekingen, omzetten in winkels lopen terug. Alleen de daling van de benzineprijzen geeft nu wat verzachting. Werktijdverkorting met doorbetaling van loon, zoals voorgesteld door werkgevers, FNV en SP, is een maatregel die alleen tijdelijk soelaas kan bieden. Het legt de rekening via de ww-premies bij de arbeiders. De schuldigen blijven op deze manier buiten schot. De SP heeft terecht een campagne opgestart ter bescherming van flexwerkers, want die komen zwaar in de vuurlinie. Volgende crisis Om de zware recessie te bestrijden hebben de centrale banken de rente verlaagd. In sommige landen zo ver dat er nauwelijks nog verdere verlagingen mogelijk zijn. Maar wacht eens even, was lage rente, ingevoerd na de ineenstorting van de dotcom-bubbel in 2001, niet de oorzaak van de huidige crisis en recessie? Het antwoord is ja. Het kapitalisme probeert zich door de recessie heen te slaan en legt met goedkoop krediet nu al de basis voor de volgende zeepbel en dus van de volgende crisis. Misschien wilt u de vorige alinea nog eens goed doorlezen en tot u laten doordringen. De financiële autoriteiten, ministeries van financiën en centrale banken, doen precies hetzelfde als na de crisis van 2001. En leggen zo het fundament voor de volgende crisis al klaar. Houdt het dan nooit op? Nee, zolang het kapitalisme bestaat, komt het voortdurend in crises terecht. Wie zeiden dat ook al weer? Ja, Marx en Engels, 150 jaar geleden… Waren dat niet die kerels die door duizenden economen waren uitgelachen, doodverklaard, begraven, gevierendeeld en nog veel meer? Ja, inderdaad, door al die duizenden economen die niet in staat waren deze crisis te voorspellen of hem op te lossen.
teruggang. Dat bleek al te optimistisch. Een U-vorm dan, iets langer in de tijd. Ook nog te positief ingeschat. De letter L met een hele lange onderkant, met een recessie van twee tot drie jaar, is nu het meest waarschijnlijk. Vorige recessies waren meestal korter dan de langere industriële recessies in de wereld in 1975 en 1981. De economie in Nederland bestaat voor een groter gedeelte uit diensten die zich sneller herstellen. Dit keer is het anders. De dienstensector is in zijn hart getroffen: de financiële dienstverlening. Banken en
benzine en diesel, voor gas en licht, een hogere rente. Maar door het intreden van de ernstigste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog ziet het er nu anders uit. Geld lenen gaat niet meer: mensen, vooral jonge mensen, krijgen nauwelijks nog een hypotheek. De werkgevers denken aan werktijdverkorting. Ze willen hun werknemers niet meteen kwijt, moeilijk om ze weer terug te krijgen als het later weer beter gaat. Ze vinden dat de regering de loondaling dan maar moet opvangen. Iedereen begint iets te merken van de
Het is voor jaren crisis. Het ergste is nog niet voorbij. Dat moet nog komen. Met bezuinigen maken de overheid en de werkgevers de crisis alleen maar erger, dus dat doen ze niet zo gauw. Maar het helpt ook niet om miljarden in de economie te pompen die ze later weer bij de arbeiders ophalen in de vorm van belastingen. Met al die geldinjecties leg je alleen de basis voor nieuwe zeepbellen in de toekomst. Wat dan? Nationalisatie van de grote bedrijven en een geplande economie, gerund door en voor de arbeidersklasse, is de enige uitweg uit dit kapitalistische moeras.
Weg met Balkenende 4!
W WWWW. O WF. FO EF NF S E IN ESFI . ENFL. N L
2 - Offensief Nr. 188 Binnenland
SP: Werk maken van socialisme! De crisis van het kapitalisme veroorzaakt flinke verschuivingen in de Nederlandse politiek. Alle kampioenen van het neoliberalisme aan de rechterzijde hebben het zwaar. De VVD, maar ook Wilders en Verdonk hebben er onder te lijden. Wilders en Verdonk mogen vanwege hun racisme nog altijd op aanhang rekenen, maar economisch hebben ze geen verhaal meer. En dat laatste geldt ook voor de VVD. Burgerlijke politieke partijen die nu nog de vrije markt aanhangen en het allemaal aan het vrije spel van krachten in het kapitalisme willen overlaten, zitten na 30 jaar eindelijk in het verdomhoekje. Door Pieter Brans, Offensief Amsterdam
peilingen.
Burgerlijke partijen die sturing vanuit de overheid voorstaan, hebben de wind nu stevig in de rug. Zij staan met de miljarden van de kapitalistische staat garant voor banken, financiële instellingen en industriële bedrijven die over de kop dreigen te gaan. De kapitalisten hebben de staat en de politieke partijen die deze besturen keihard nodig! CDA en PvdA zijn het juiste soort partijen voor de bourgeoisie op dit moment. Zij zorgen voor stabiliteit nu het kapitalisme in de problemen is. Het is dan ook begrijpelijk dat de PvdA in de peilingen gestegen is en dat Wouter Bos steeds meer vertrouwen geniet. De PvdA is sinds oktober 2008 van 20 naar 34 zetels gestegen in de
De SP moet onder deze omstandigheden een keuze maken. De rechtervleugel van de partij, die de neiging heeft om met het PvdA een coalitie aan te gaan, heeft steun gegeven aan de maatregelen van Bos. Maar het is duidelijk dat de SP als applausmachine voor Bos en de PvdA geen toekomst heeft. Mensen zullen redeneren, als SP-leiders het eens zijn met wat Bos doet, kunnen we net zo goed meteen op hem stemmen. De steun die de SP in de afgelopen jaren heeft gekregen, brokkelt af met deze koers, net zoals de positie van de SP in de peilingen nu afbrokkelt. De SP is van de 25 zetels bij de verkiezingen van 22 november 2006 naar 15-16 zetels in de peilingen nu.
Marijnissen: kapitalisme out of time! Jan Marijnissen in het partijblad “De Tribune”: “Het kapitalisme is out of time, en hoort niet thuis in de eenentwintigste eeuw”. Van dat standpunt zou de SP werk moeten maken! Dan moet de SP in de komende jaren aansluiting zoeken bij het arbeidersverzet tegen de gevolgen van de crisis en een duidelijk socialistisch alternatief naar voren brengen. Veel banken en bedrijven zijn al genationaliseerd of worden dat misschien in de nabije toekomst! Waarom ze dan niet genationaliseerd onder controle en beheer van de arbeiders in plaats van onder bestuur van andere kapitalisten in naam van de overheid? De SP moet werk maken van het socialisme! Maar wat houdt dat in, in deze situatie? De arbeiders kunnen de touwtjes zelf in handen nemen om hun eigen systeem op poten te zetten en op te komen voor een stelsel dat veel democratischer is dan wat we vandaag kennen. In een dergelijke samenleving zouden de beslissingen (zowel economisch als politiek) genomen worden door raden van democratisch
verkozen en afzetbare vertegenwoordigers. In tegenstelling tot de chaos van de vrije markt, zou de economie democratisch worden gepland. Daarbij zouden de behoeften van de meerderheid centraal staan en niet de winsten van een kleine minderheid die leeft van de uitbuiting van de werkende mensen. Om internationaal vooruitgang te kunnen boeken in de richting van een nieuwe socialistische samenleving, zal de arbeidersklasse zich moeten organiseren. De arbeiders vormen de meerderheid van de bevolking, maar ze zullen niet zomaar vrijwillig de macht overgedragen krijgen door de kapitalisten. Een socialistische samenleving zal noodzakelijk zijn om een uitweg te vinden uit de huidige impasse. Zonder een socialistisch alternatief, staat ons steeds meer achteruitgang te wachten. De economische schokken die we vandaag zien, zullen enorme gevolgen hebben voor het bewustzijn van bredere lagen. De SP moet daar gebruik van maken om een socialistisch perspectief naar voren te brengen en ingang te doen vinden bij een steeds grotere groep arbeiders en jongeren.
Stop de afbraak van de GGZ! Van alle kanten wordt de hulp aan mensen met psychische of psychiatrische problemen afgebroken. 60.000 mensen met een handicap of psychische problemen raken hun ondersteunende begeleiding kwijt door de bezuiniging op de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Zorg); de invoering van marktwerking in de GGZ (Geestelijke Gezondheids Zorg) leidt ertoe dat GGZ-instellingen met miljoenentekorten kampen, of zelfs op de rand van faillissement zweven. Zorgverzekeraars maken steeds meer de dienst uit in de GGZ….. Cliënten en hulpverleners zijn hiervan de dupe. De afbraak van de GGZ moet een halt toe geroepen worden! Door Barbara Veger, ambulant woonbegeleider in de GGZ AWBZ Er wordt 800 miljoen bezuinigd op de AWBZ. Mensen die begeleiding krijgen zoals hulp bij het boodschappen doen omdat ze een sociale fobie hebben, dreigen deze hulp kwijt te raken. Alleen de zogenaamde “zware gevallen” houden hun recht op ondersteunende begeleiding. De rest – geschat wordt dat het om 60.000 mensen gaat - moet het zelf maar uitzoeken. Hebben zij geen hulp nodig? Jawel, alleen de regering heeft er het geld niet voor over. Er kunnen tientallen miljarden gevonden worden voor noodlijdende banken, maar voor goede zorg is er zogenaamd geen geld. Tienduizenden mensen dreigen aan hun lot over gelaten te worden. Marktwerking Daarnaast is de invoering van de marktwerking in de GGZ in volle gang. Gevolg hiervan is dat steeds meer instellingen in grote financiële problemen komen. In het nieuwe stelsel krijgen instellingen meestal pas achteraf geld van zorgverzekeraars; daarbij willen zorgverzekeraars ook nog voor een dubbeltje op de eerste rang zitten en stellen hun vergoedingen steeds
naar beneden bij. Instellingen zijn gedwongen veel geld te lenen, wat er met de kredietcrisis niet goedkoper op wordt. De druk om te bezuinigen en steeds grotere “productie te draaien” neemt toe. Hulpverleners moeten steeds harder rennen. Reorganisaties zorgen voor veel onzekerheid. Veel hulpverleners klagen dat ze met de invoering van de marktwerking steeds meer tijd kwijt zijn aan bureaucratie. De zorg aan cliënten lijdt hier natuurlijk onder. Alleen het management profiteert van de marktwerking, hun salarissen schieten de hemel in. Waar gaat het heen? Marktwerking zou meer keuzevrijheid betekenen voor cliënten. Maar niet de “klant” is koning, maar de zorgverzekeraar; die bepaalt in toenemende mate waar je hulp kunt krijgen, welke hulp, voor hoelang, welke medicijnen je mag slikken... De cliënt kan hooguit de zorgverzekeraar kiezen. Maar wie een betere ziektekostenverzekering wil, betaalt daar ook voor met een hogere premie, en niet iedereen kan zich dat veroorloven – integendeel, het aantal onverzekerden neemt alleen maar toe. We dreigen naar een situatie af te glijden zoals in de VS of
– dichter bij huis – Engeland, waar je de beste hulp kunt kopen bij een privé-kliniek als je miljonair bent, maar afgescheept wordt met armzalige hulp als je weinig geld hebt. In Nederland kun je nu ook met 600 euro de wachtlijsten voorbij. Wat is het alternatief? Zorg – zowel geestelijke als lichamelijke zorg – is een basisrecht. Iedereen zou er toegang toe moeten hebben als dat nodig is, ongeacht inkomen. Zorg zou dus gratis moeten zijn, en een publieke dienst - geen winst maken over de ruggen van zieke mensen, dus geen markt in de zorg! Om de kwaliteit van de zorg te herstellen is een “kapitaalinjectie” nodig; met name investeringen in uitbreiding van het aantal banen, om de werkdruk te verlagen en de kwaliteit van de zorg te verhogen. Om dit alles te bekostigen is het nodig om de verzekeringsmaatschappijen, banken
en grote bedrijven te nationaliseren zonder compensatie aan de rijke aandeelhouders, alleen aan de “kleine man of vrouw” die een paar aandelen heeft. De economie zou dan op democratische wijze gepland kunnen worden, ten behoeve van de gehele bevolking in plaats van voor de winsten van enkelen, onder controle en beheer van de arbeiders (werkenden, werklozen en jongeren). De arbeidersbeweging – SP en vakbonden – hebben de macht om voor dergelijke veranderingen te vechten. Initiatieven als “De zorg geen markt” en “De GGZ laat zich horen” zouden een rol kunnen spelen in het aanzwengelen van de discussie hierover, en het bij elkaar brengen van mensen, die willen vechten voor een echte verandering in de zorg. Zie ook de website: www.politiekenpsychiatrie.web-log.nl
Offensief Nr. 188 - 3
SP
30 puntenprogramma van de SP: Het antw oor d op de crisis? antwoor oord ‘Onder druk wordt alles vloeibaar’, is een gevleugeld gezegde. En het wordt vandaag de dag maar weer eens bewaarheid. Tot voor kort sidderden rechtse partijen, van VVD tot PvdA, bij het alleen al horen van het woord ‘nationalisatie’. Nu steunen ze allemaal de nationalisaties van Wouter Bos. En al zijn dat nationalisaties op kapitalistische basis, het toont maar weer eens aan dat de door neoliberalen aangehaalde ijzeren economische wetten, niet van ijzer maar van marsepein zijn. Door Floyd Jansen, Offensief Leeuwarden Door de kredietcrisis is weer eens aangetoond dat het kapitalisme een systeem van onvermijdelijke crisis is, en het neoliberalisme een achterhaalde en schadelijke ideologie. Nationalisatie wordt nu door kapitalisten zelf doorgevoerd om hun systeem overeind te houden. Eigenlijk is dit een moment waarop het ‘enig mogelijke systeem’, zoals Fukuyama (neoliberaal filosoof) het na de val van de muur noemde, bij iedereen ter discussie staat. Radicale oplos- singen zijn in deze tijd van crisis nodig, en ook aantoonbaar mogelijk! Het is daarom jammer dat de Socialistische Partij (SP) met een matte opsomming van mogelijke oplossingen komt, in de vorm van het ‘30 puntenprogramma’. Dat programma bevat dertig eisen, die een oplossing zouden kunnen bieden voor de crisis, zo claimen de schrijvers, SP-kamerleden Ewout Irrgang en Agnes Kant. Maar het lijkt wel of de schrijvers met dit programma achterblijven bij de huidige verhoging van bewustzijn onder de werkende mensen. Zo luidt de eerste eis dat banken die “in de problemen komen en te belangrijk zijn om failliet te laten gaan… zo lang als nodig genationaliseerd” moeten worden. Zo lang als nodig? Waarom niet permanent? Ze zijn immers te belangrijk om failliet te gaan, en dus van te groot belang voor iedereen. Er wordt in deze en andere eisen ook niet uitgewerkt wat nationalisatie nu precies is. En daarmee blijft de verwarring bestaan tussen nationalisatie op kapitalistische basis en nationalisatie volgens socialistische principes. Voor socialisten is het in gemeenschapshanden brengen van de sleutelsectoren van de economie een belangrijk middel om de chaos van de vrije markt te bestrijden. Nu is er door Wouter Bos genationaliseerd om de bankensector en daarmee de aandeelhouders en directeuren te redden. Zodra de crisis over is mag de vrije markt zijn speeltje terug, en weer doorgaan met zakkenvullen en speculeren op de kosten van werkende mensen. Totdat het weer misgaat. Nationaliseren is nog niet in gemeenschapshanden brengen Socialisten moeten ervoor opkomen om bedrijven permanent in gemeenschapshanden te brengen die A. van groot algemeen belang zijn en B. waarvan het voortbestaan niet gegarandeerd kan worden op de vrije markt. Deze bedrijven zouden daarna onder democratisch controle moeten staan, bijvoorbeeld via zeggenschap in het uitvoerend bestuur (de
dagelijkse leiding). Daarbij zouden dan vertegenwoordigers kunnen worden gekozen vanuit de werknemers, de gebruikers (bijv. consumentenorganisaties of cliëntenraden) en de (lokale) overheid. Langs die weg zijn de belangen gegarandeerd van alle partijen die behoefte hebben aan de diensten van bijvoorbeeld een bank. En telt dus niet het belang van de (grote) aandeelhouders die het slechts om de winst gaat, niet om de bank zelf. Alleen door nationalisaties op socialistische basis, kunnen we de economie echt sturen en zo nieuwe crises vermijden en zorgen voor de juiste producten en diensten die mensen echt nodig hebben.
versterken tegen het oprukkende ‘Angelsaksische bedrijfsmodel’ (met harde managementstijl), zijn tandeloos. Het programma stelt voor dat ondernemingsraden, zoals nu al in het ‘Rijnlandse’ Duitsland het geval is, de helft van de leden van de Raad van Commissarissen moet kunnen kiezen. Hebben we het over dezelfde ondernemingsraden die vaak dienen als doekje voor het bloeden en monddood worden gemaakt als ze zeggenschap echt vorm willen geven? En waren de afgelopen jaren juist in Duitsland ondernemingsraadsleden in bestuurlijke posities niet bij de grootste schandalen en omkopingen betrokken? Regelgeving aanpassen blijft symboolpolitiek als er niets veranderd in de economische orde, de basis van elke maatschappij. Rijnlands of Angelsaksisch model? In ieder geval gaat de in het programma aangehaalde tegenstelling tussen Rijnlands en Angelsaksisch uit van de veronderstelling dat 20 of 30 jaar geleden alles beter was. Maar dat was niet zo! Onder Lubbers waren er een miljoen werklozen, onder Den Uyl werd begonnen met de afbraak van de welvaartsstaat. De ultieme uiting van het Rijnlandse model, het voorbeeld van ‘overleg’, was het akkoord van Wassenaar in 1981, waarbij latere premier Wim Kok en nu zakkenvuller, de belangen van werkende mensen in de uitverkoop deed. Waarin was dan precies het Rijnlandse model beter?
Visie ontbreekt En het is juist deze visie die ontbreekt in het 30 puntenprogramma van de SP. Het programma blijft binnen de kaders van de Haagse politiek en lijkt al rekening te houden met mogelijke coalitiepartners in een toekomstige regering. Door deze gematigde weg te kiezen, loopt de SP het risico gezien te worden als een partij die in de kern het crisisbeleid van Wouter Bos steunt. En dat kan nooit de bedoeling zijn. Het 30 puntenprogramma bevat nog vele andere punten, maar slechts enkele, zoals de Tobintaks (een belasting op flitskapitaal) zijn echt aansprekend. De meeste eisen zijn eigenlijk heel acceptabel voor de meeste andere partijen in de Tweede Kamer, zo gaf ook het niet bepaald linkse Financieel Dagblad toe. Alleen de website Geenstijl.nl durfde het ‘communistisch’ te noemen, maar die site staat bekend als weinig serieus en provoceert vooral om het provoceren. Daarmee is het programma geen aanval op of bedreiging voor het kapitalisme, terwijl dat juist nu nodig is! Eisen die het ‘Rijnlandse bedrijfsmodel’ (gericht op overleg) willen
Het 30 puntenprogramma heeft weinig radicale eisen. Het versterkt de illusies in het kapitalisme, in plaats van ze aan diggelen te slaan. De fundamentele kritiek is eigenlijk: het programma zet niet aan tot actie. Er wordt geen enkel handvat gegeven, geen aanzet gegeven over hoe met dit programma zogezegd de straat op te gaan. Het is misschien geschikt voor lezingen en uiteraard voor debatten met andere partijen in het parlement. Maar daarmee worden deze eisen, hoe gematigd ook, niet ingewilligd. Wat nodig is, is een manier om deze eisen te vertalen in concrete politiek op lokaal niveau. En vooral om er mee de discussies aan te jagen binnen de vakbonden en strijdbare ondernemingsraden. En daar op te komen voor actie. Actie om met sluiting bedreigde bedrijven te redden, actie om werkelijke zeggenschap af te dwingen. Wat we nodig hebben is geen programma om het kapitalisme te redden, maar een socialistisch progamma om de strijd aan te gaan voor een maatschappij zonder crisis!
WAAR WIJ VOOR STAAN Werk en inkomen * Voor het afschaffen van de BTW op levensnoodzakelijke producten. Verhoog de winstbelasting. * Voor een minimumloon van 10 euro netto per uur zonder uitzonderingen vanaf 18 jaar. 200 euro loonsverhoging ineens ter compensatie van de invoering van de euro en jaren van "nullijn". Voor een herinvoering van de automatische prijsindex om de inflatie te compenseren. * Voor een 32 urige werkweek met behoud van inkomen en volledige herbezetting door nieuw gecreëerde banen. Garantie op passend werk voor iedereen. * Een einde aan de flexibilisering. Alle arbeiders, inclusief part-timers, invalkrachten en migranten werkers hebben recht op dezelfde arbeidsrechten en loon. Gelijk loon voor gelijk werk! * Voor een nationalisatie onder arbeiderscontrole en -beheer van alle bedrijven die massa-ontslagen willen doorvoeren. Sociale en publieke voorzieningen * Een einde aan de privatiseringen. Voor een investeringsprogramma in het onderwijs, de gezondheidszorg, het openbaar vervoer en de NUTS bedrijven om de jaren van bezuinigingen in te halen. Voor een (her)nationalisatie van deze vitale sectoren onder gemeenschapscontrole en -beheer. Voor gratis toegang tot deze diensten. * Voor een grootscheeps programma van sociaal woningbouw om de enorme tekorten in goedkope en goede woningen op te lossen. Een einde aan de grondspeculatie die de huizenprijzen de pan doet uitschieten door middel van het onderbrengen van alle grond in gemeenschapshanden. * Maak besteding van publieke gelden ook voor iedereen controleerbaar door middel van democratische raden waar zowel de arbeiders van deze diensten zitten als hun gebruikers. * Voor een herstel van de sociale zekerheid. Alle uitkeringen en pensioenen omhoog naar 100% van het laatst verdiende loon met het minimumloon als ondergrens en een koppeling aan de lonen. Stop racisme en fascisme! * Schaf de racistische immigratie-wetgeving af. Onmiddellijke sluiting van alle vluchtelingengevangenissen. Los het armoede- en oorlogsprobleem op in de ontwikkelingslanden waardoor mensen vluchten. Gelijke rechten voor iedereen die hier woont, inclusief actief en passief kiesrecht voor migranten. * Geen spreekrecht voor nazi’s. Voor mobilisering van massale tegenacties om te voorkomen dat extreem-rechts zich kan organiseren en manifesteren. * Voor een socialistisch alternatief op het kapitalisme; ontmasker de volksmennerij van rechts-populisten als Wilders en Verdonk. Milieu * Voor grootsscheeps onderzoek en ontwikkeling van alternatieve vormen van energie, zoals uit zon en wind. * Pak de vervuiling bij de bron aan, voor schonere productie technieken in de industrie. De energiebedrijven in publiek bezit. Controle vanaf de werkvloer of de bestaande milieu-wetgeving en veiligheidsmaatregelen wel wordt nageleefd. * Voor een uitbreiding en gratis beschikbaar stellen van het openbaar vervoer als alternatief voor de auto. Socialistische Partij * Voor een strijdbare SP die opkomt voor een alternatief op het kapitalisme. Nee tegen coalities onder neoliberale vlag. * Voor het standpunt dat de SP lokaal of op andere niveaus waar de partij in een machtspositie zit de burgerlijke wet kan overtreden in naam van de werkende mensen, jongeren en armen in de samen leving. It is better to break the law, than to break the poor. * Voor een politieke en democratische leiding van de SP om zo de strijd te organiseren tegen dit kabinet. Weg met het regeringBalkenende! Arbeidersbeweging * Voor een strijdbare en democratische vakbeweging. Een vertegenwoordiger in de vakbeweging mag niet meer verdienen dan de gemiddelde geschoolde arbeider en dient door de achterban gekozen en direct afzetbaar te zijn. * Voor het recht om te demonstreren en te protesteren! Nee tegen zogenaamde anti-terreur wetten die onze democratische rechten beknotten. * Voor de opening van de boeken van de grote bedrijven. Deze zeggen zogenaamd verlies te draaien terwijl het ze gaat om winstmaximalisatie. Laat ze maar eens bewijzen hoeveel verlies ze draaien, hoeveel ze investeren in hun materiaal en in hun personeel. Vrede * Geen steun aan imperialistische inmenging of oorlogen. In plaats daarvan steun aan de arbeidersbeweging in het buitenland, die als enige in staat zal zijn voor blijvende vrede en democratie te zorgen. * Geen deelname aan ‘vredesmissies’, die, waar dan ook ter wereld, slechts de belangen van de Westerse multinationals dienen en het terrorisme zullen stimuleren, in plaats van het welzijn van de gewone mensen te verbeteren. Troepen terug uit Afghanistan! * Nederland uit de NAVO, de WTO en de Wereldbank. Geen steun aan imperialistische instrumenten van de heersende elite. Socialisme en internationalisme * Onteigening van de grote bedrijven die de economie domineren: industrie, infrastructuur, banken en andere financiële instellingen. Compensatie van aandeelhouders alleen op basis van bewezen behoefte. * De productiemiddelen in handen van de gemeenschap en democratisch gepland voor de voorziening in de behoeften van de miljoenen, niet de miljonairs. * Voor volledige democratie. Alle functionarissen worden gekozen en staan onder controle van diegenen die hen gekozen hebben: niet alleen de regering en de volksvertegenwoording, ook de bestuurders van bedrijven, de rechters en de politiecommissarissen. * Voor een vrijwillige federatie van socialistische staten in Europa als alternatief op het EU van de bazen. Dit als eerste stap op weg naar een wereldfederatie van socialistische staten!
4 - Offensief Nr. 188 Vakbeweging
Vakbondstop door de knieën voor crisis Waar Wilna Wind (FNV-vertegenwoordiger in de SER) altijd al een openlijke propagandist van de zegeningen van het kapitalisme is geweest, hebben over het algemeen de vakbondsbobo’s er toch altijd voor zorg gedragen dat ze de schijn van ‘linkse’ opvattingen hoog hielden. Ook steunden ze zonder gêne de PvdA. Door Peter den Haan, kaderlid FNV-Bondgenoten, sector Spoor Nu de crisis begint te bijten zien we ook deze maskers moeiteloos vallen. Agnes Jongerius riep op om werknemers maar versneld hun spaarloon op te laten nemen, om zo door consumentenbestedingen tijdelijk de effecten van de crisis te kunnen verbloemen. Dit past in het rijtje heroïne aan een verslaafde geven: symptoombestrijding die het feitelijke probleem verergert.
gevuld. De veroorzakers van deze ellende, die met recht de Tony Montana’s van de bovenwereld kunnen worden genoemd, krijgen ook nog eens honderden miljarden toegestoken, opdat het hele systeem niet in elkaar dondert. En uiteraard zal die prijs toch ergens van betaald moeten worden.
Zoals eerder al gesteld, de vakbondstop kiest openlijk voor het kapitalisme. In het wetenschappelijk orgaan van de SP betoogt Tiny Cox nagenoeg woordelijk dat je wel heel goed moet kijken om nog een lijntje tussen Marx en Marijnissen te kunnen ontdekken. Wat dat betreft is die lijn tussen Wouter Bos en Marx, dankzij de nationalisaties die hij tegen zijn zin in heeft moeten verrichten, vele malen dikker. Waarbij niet de denkfout moet worden gemaakt dat de PvdA weer naar het links-reformisme aan het schuiven is. Integendeel, zij wordt steeds openlijker een burgerlijke partij en capituleert met haar ‘harde lijn naar buitenladers’ openlijk
en de bereidheid om strijd te leveren wel resultaat op kan leveren. Niemand de Poort uit. Het werk verdelen met behoud van loon. Open de boeken: laat maar zien waar het geld naar toe verdwenen is en haal het terug. Nationalisatie van het bedrijf bij wanbeheer en/of faillissement. Compensatie (voor aandeelhouders) alleen op basis van bewezen behoefte. Er moet een democratisch beheer over het bedrijf worden ingesteld; een gekozen bedrijfsleiding met vertegenwoordigers van de werknemers zelf en de samenleving (de gebruikers).
De uitverkoop van het “ontslagrechtdossier” is een prachtig cadeautje aan de werkgevers om het ontslaan van mensen goedkoper te maken, terwijl er al veel te veel flexwerkers zijn. Dit is eens te meer het bewijs dat de vakbondsleiding openlijk capituleert voor het altaar van het kapitalisme, elk socialistisch gedachtegoed heeft verworpen en dus ook niet in staat zal zijn ons, de georganiseerde werknemers (laat staan de ongeorganiseerde), te beschermen tegen de aanvallen op werkgelegenheid en inkomen. Het kapitalisme had gewonnen, het socialisme (lees stalinisme) was dood en begraven; de crises waren eind jaren 1990 overwonnen. De internationale vakbondstop conformeert zich in 2001 aan het Verdrag van Lissabon. Ook in Nederland preekt de federatie het heil van Europa en “slimmer werken”, een wazige leus die uiteindelijk neerkomt op harder werken voor minder geld. Ondertussen weet het internationale kapitalisme na de dotcom-crisis tijdelijk haar problemen te overwinnen door kredietmogelijkheden enorm te verruimen (uitvloeisel van het Basel 2-akkoord). Gedreven door de jacht op superwinsten en enorme inhaligheid van bankiers en met name de projectontwikkelaars en bouwbedrijven, werden huizenprijzen torenhoog opgedreven. Deze niet af te lossen hypotheken werden, als bedreven dealers, versneden tot allerlei ondoorzichtige beleggingsproducten en verpakt in een triple-A jasje. Oftewel, een kredietwaardige bank leende er zijn naam aan.
Voor kapitalisten in het algemeen was dat al een uitgemaakte zaak; het systeem draait bij de gratie van het niet terugbetalen aan de arbeidersklasse van een deel van de geproduceerde meerwaarde. Daaraan ontleent zij haar rijkdom en tegelijkertijd is dat de bron van de cyclische crisis in het systeem. Omdat de producenten (arbeiders) niet voldoende betaald krijgen om terug te kopen wat ze maken. Dat surplus wordt opgesoupeerd door de elite.
Piramide ingestort
Stilte van vakbeweging en SP
Die bom is nu gebarsten; of beter, deze piramide is ingezakt en raakt de rest van het financiële stelsel tot in het hart, omdat zij grotendeels slechts uit ‘vertrouwen’ bestaat en met meedere luchtbellen is
Wat deze periode nu vooral kenmerkt is de oorverdovende stilte van de zijde van onze ‘professionele’ belangenbehartigers, de leiding van de vakbeweging en van de SP.
voor de argumenten van rechts. Interessant is in wiens belang deze maatregelen plaatsvinden; het zijn wat dat betreft maatregelen om het financierskapitaal van de ondergang te redden. En met haar het hele luchtkasteel van het vrije marktdenken en sociaal-liberalisme. Zelforganisatie Als we niet op de leiding van onze organisaties kunnen rekenen; waarop dan wel? Het havencongres op 13 december 2008 is een goed voorbeeld hoe zelforganisatie
Zo’n programma om ontslaggolven en bedrijfssluitingen tegen te gaan zou een prima startpunt zijn van het aanstaande congres van FNV-bondgenoten in januari 2009 in Rotterdam. Het is zaak de aanstaande kandidaten voor het vakbondsbestuur zo snel mogelijk hierover aan de tand te voelen, zodat het straks in januari duidelijk is waar we het meeste heil van kunnen verwachten; toegeven aan de kapitalistische druk en een reeks van nederlagen, of de belangen van onze leden centraal stellen en het gevecht voorbereiden.
Offensief Nr. 188 - 5
Buitenland
Kan een
het Chinese hulppakket recessie tegenhouden?
De Chinese overheid besliste in november om een immens hulppakket goed te keuren. De regering wil 4 triljoen yuan in de economie pompen, maar toch ziet het er niet zo goed uit voor de Chinese economie. 4 triljoen yuan komt overeen met 586 miljard dollar. Dat bedrag moest een maximale impact hebben om de economie van China en de wereld te stimuleren. Verkorte bewerking van een artikel van Vincent Kolo, Chinaworker.info De Chinese beurzen stegen meteen 7,3% na de aankondiging van het nieuws en de meeste internationale beurzen volgden. Dat bevestigt de Chinese rol binnen de globale kapitalistische economie. Vorig jaar was China goed voor 27% van de globale economische groei, dat was meer dan gelijk welk ander land. Volgens Merril Lynch zal China dit jaar goed zijn voor 40% van de economische groei. De financiële speculanten reageerden bijzonder enthousiast op de Chinese injectie in de economie. Er werd gehoopt dat dit zal leiden tot een nieuwe opleving van de vraag naar grondstoffen, de olieprijzen stegen meteen 5%. Bij een gedetailleerde blik op het Chinese hulppakket zien we dat dit niet zo spectaculair is als het op het eerste gezicht lijkt. IMF-topman Dominique Strauss-Kahn verklaarde erg tevreden te zijn met het Chinese plan. Met dit pakket erkent China sneller dan de meeste andere landen de beperkingen van een monetair beleid. Het makkelijker maken van kredieten voor de banken en het beperken van de rentevoeten moet een oplossing bieden. De afgelopen periode zagen we gelijksoortige maatregelen in tal van andere landen. De heersende “communistische” partij is bang voor de gevolgen van een diepe crisis op de sociale “stabiliteit” en de eigen heerschappij. De Chinese economie kende de afgelopen twee maanden een abrupte verandering. “De gouden jaren kwamen op dramatische wijze ten einde”, stelde Stephen Green van Standard Chartered Bank in Shanghai. De plotsheid en de omvang van de economische crisis heeft de Chinese leiders geschokt. Enkele weken geleden overheerste bij hen nog de Olympische euforie. Een niet nader genoemd regeringslid verklaarde in China Daily: “We komen in een moeilijke periode. Zonder radicale remedies zal het nog moeilijker worden.” De vice-president van de Bank of China waarschuwde dat een recessie in de VS, Japan en Europa grote gevolgen zou hebben voor China. De ontwikkelde kapitalistische economieën zullen volgend jaar 0,3% krimpen op jaarbasis (volgens het IMF). Dat zou de eerste gelijktijdige recessie in de VS, Europa en Japan zijn sinds de Tweede Wereldoorlog. De topbankier van Bank of China stelde: “De financiële crisis zal technisch gezien de voorloper zijn van economische en politieke ellende gedurende acht tot 12 maanden.” Hoeveel? Op het eerste gezicht is de omvang van het Chinese hulppakket erg groot. Vier triljoen yuan komt overeen met één vijfde van het Chinese Bruto Binnenlands Product (BBP). Het zou genoeg zijn om 14 keer de Olympische Spelen te organiseren. Jing Ulrich, een econoom van JP Morgan omschreef het als “een New Deal met Chinese kenmerken”. Het pakket bestrijkt een periode van twee jaar (tot eind 2010) en heeft betrekking op 10 maatregelen waaronder het opdrijven van de uitgaven voor infrastructuur, het beperken van de belastingen voor bedrijven, investeringen in landelijke gebieden, goedkope
woningen en versterking van de technologie. Heel wat commentatoren hebben echter al duidelijk gemaakt dat het pakket niet zo spectaculair is als wordt voorgesteld. Bij een gedetailleerde blik blijkt immers dat heel wat maatregelen eigenlijk al voorzien waren. Het gaat niet om extra middelen die worden vrijgemaakt, maar om een herformulering van eerder aangegane beloften. ”Te lang en te strikt” De Chinese centrale leiding is gealarmeerd door de diepte en de snelheid van de economische vertraging. Ze hebben gelijk. Chinese topfiguren waaronder premier Wen Jiabao liggen steeds meer onder vuur omdat hun monetair beleid “te lang te strikt” werd toegepast bij de strijd tegen de inflatie. Dit beleid werd vorig weekend formeel verlaten en vervangen door een “losser” monetair beleid. Dat werd voorafgegaan door een beleidsverandering waarbij de centrale bank de intrestvoeten sinds september al drie keer had verlaagd (in samenwerking met andere centrale banken waaronder de Fed, de ECB en de BOJ). Er kwamen ook andere maatregelen, zoals het terugbetalen van belastingen aan exportbedrijven. Bedrijven die op de export gericht zijn voelen immers heel sterk de gevolgen van de globale economische crisis. Deze maatregelen hebben echter weinig veranderd. Een terugbetaling van belastingen helpt niet veel als de uitvoer op zich stil valt. Er wordt steeds meer geklaagd over het feit dat contracten worden verbroken – Amerikaanse bedrijven zouden samen voor zowat 100 miljard dollar schulden hebben openstaan bij Chinese exporteurs. Ook het goedkoper maken van leningen zal geen oplossing bieden. Dat zien we nu ook in de Westerse economieën. In het geval van China zijn veel investeringen niet afhankelijk van leningen bij de banken, heel wat grote staatsbedrijven hebben immers grote kapitaalreserves. Het punt is dat ze niet investeren op een ogenblik dat de markt inkrimpt, maar op een ogenblik dat er al een grote overproductiecapaciteit is. Private bedrijven klagen over gelijksoortige omstandigheden als in het westen: een kredietcrisis waarbij banken lenen moeilijker wordt ondanks een losser monetair beleid. De problemen komen ook tot uiting op de beurzen. In oktober verloren de Chinese beurzen 25% van hun waarde, de slechtste prestatie sinds 1994. Wanhopige investeerders waren ervan overtuigd dat de overheid zou tussenkomen om de waarde van de aandelen te redden en te vermijden dat de Shanghai Composite Index onder de 2.000 punten zou vallen (een jaar geleden bedroeg de waarde van deze index nog meer dan 6.000 punten). Dat gebeurde niet en de index daalde tot 1.800 punten. Vandaag is de grens van 1.500 punten in zicht. De ineenstorting van de beurzen heeft de winsten van de bedrijven mee onder druk gezet. Veel bedrijven haalden inkomsten uit speculatie op de beurzen. Daarnaast heeft het ook problemen met zich mee
gebracht voor het spaargeld van de middenklasse en beter betaalde arbeiders. Vorige maand stimuleerde de regering overheidsbedrijven om de beurzen te ondersteunen door veel eigen aandelen in te kopen. Een nieuw “stabiliseringsfonds” (mogelijk ter waarde van 800 miljard yuan) zou moeten dienen om aandelen van 50 beursgenoteerde staatsbedrijven op te kopen. Het resultaat van het privatiseringsbeleid dat werd gevoerd door Wen Jiabao en zijn economisch team is een totaal fiasco geworden. Alles dat werd bereikt, gaat op een recordtempo teniet. Grote sommen papieren rijkdom – maar ook het spaargeld van kleine investeerders – gingen verloren. Zo is er het oliebedrijf PetroChina dat 80% van haar marktwaarde verloor, zeven triljoen yuan, sinds het vorig jaar op de beurs terecht kwam. Kleine investeerders die aandelen kochten, komen nu zwaar in de problemen.
producenten. Het private autobedrijf Chery kondigde aan dat 5.000 banen moeten verdwijnen, andere automobielbedrijven volgen dit voorbeeld. De vertraging van de export heeft de Chinese scheepsbouw verzwakt, in de eerste negen maanden van dit jaar waren er 34% minder bestellingen. De neergang komt vooral hard aan in de rijkere kustprovincies – de meest geglobaliseerde delen van China. In Guangdong, de rijkste provincie van het land, zal er in 2008 wellicht een groei van het BBP zijn met 10,2. Vorig jaar was dat nog 14,5%. Het zou het laagste niveau zijn sinds 1979. De regionale regering kondigde meteen aan dat het 2,3 triljoen yuan zou investeren. Bedrijven vragen nu van de regering een bevriezing van de minimumlonen en ze vragen ook het schrappen van de arbeidsovereenkomstenwet, een wet die amper een jaar oud is. Een baas in Dongguan klaagde erover dat zijn arbeiders weigeren zonder een extra vergoeding voor zaterdagarbeid te werken sinds ze die wet hebben gelezen. Ook in de twee andere motoren van de Chinese economische groei, Bohai Rim (Peking en de regio Tianjin) en de delta van de rivier Yangtze, is er een vertraging van de economie. Lokale regeringen in de problemen
Angst domineert Het nieuwe hulppakket werd omschreven als een poging om een “harde landing” te voorkomen. Twee maanden geleden waren de meeste Chinese economen nog gerust in de gevolgen van de globale kapitalistische crisis voor China. De Chinese vice-president van de Wereldbank, Lin Yifu, stelde in oktober nog dat de gevolgen voor China “beperkt” zouden zijn. Dergelijk misplaatst vertrouwen is de afgelopen weken verdwenen. Alle vooruitzichten voor 2009-2010 worden in snel tempo naar beneden herzien. Het groeicijfer zal wellicht onder de 8% liggen: Stephen Green van Standard Chartered ziet een groei van 7,9% in 2009, USB gaat uit van 7,5% en Credit Suisse 7,2%. Voor het Chinese regime is een groei van 8% de ondergrens. Alles daaronder betekent dat er een economisch “harde landing” is of een recessie met stijgende werkloosheid, dalende inkomens en een toename van het ongenoegen. De cijfers van industriële productie tonen aan dat de groei al vertraagd is tot zowat 8% op jaarbasis in oktober. In China was er sinds 2001 nooit een groei die lager was dan 10%. China Daily had het over een “snelle afname” in het verbruik van elektriciteit. In augustus nam de groei ervan nog toe met 5,1%, in september was die 3,6. De uitgaven voor infrastructuur daalden met 10% in de eerste negen maanden van dit jaar. Dat zorgde ervoor dat staalbedrijven hun productie moesten beperken, aangezien ze al jaren een overcapaciteit kennen na de periode van enorme investeringen en uitbreidingen. De ruwe staalproductie daalde met 9,1% op jaarbasis in september. De moeilijkheden in de automobielsector en de scheepsbouwwerven raken eveneens de staal-
Een ander probleem voor het hulppakket is dat de regionale regeringen zelf in de moeilijkheden komen met hun begrotingen omwille van de dalende vastgoedprijzen. De afgelopen jaren werden de inkomsten van de lokale overheden in grote mate gestimuleerd door de verkoop van grond aan bedrijven en speculanten. De vastgoedprijzen zijn in Guangdong echter al met 30% achteruit gegaan sinds de piek van vorig jaar. In augustus waren er al 25 steden met dalende vastgoedprijzen, tegenover 5 in april. Een topbankier, Yan Qingmin, waarschuwde dat een daling van de nationale vastgoedprijzen van 30% “het volledige banksysteem en de hele Chinese economie” zou bedreigen. De regering lijkt te kiezen voor grote infrastructuurprojecten ondanks alle eerdere verklaringen over het stimuleren van de particuliere consumptie als antwoord op de dalende export. De consumptie is vandaag slechts goed voor 40% van het BBP. Om daar iets aan te doen wil de regering zorgen voor goedkopere huisvesting, onderwijs en gezondheidszorg. Een recent verslag in het magazine “The Lancet” toont aan dat het fenomeen van “gezondheidsarmoede” vandaag breed verspreid is in China met families die op de rand van het faillissement staan omdat een gezinslid ziek werd. Het is heel problematisch om van China een land te maken met 1,3 miljard consumenten die de neergang van de Westerse kapitalistische economie kunnen stoppen. Voor honderden miljoenen arbeiders en arme boeren zal de economische crisis leiden tot nieuwe aanvallen, armoede en ellende. De afgelopen weken zijn er op diverse plaatsen in China sociale protesten geweest van werklozen taxichauffeurs, bouwvakkers e.d. De verdeeldheid en het gebrek aan antwoorden bij de Chinese leiders zullen ruimte creëren voor politieke discussie. Meer dan ooit is er behoefte aan onafhankelijke vakbonden en een strijdbare arbeiderspartij met een socialistisch programma waarmee de crisis kan worden bestreden.
6 - Offensief Nr. 188 Buitenland
Maakt Obama het waar? De verkiezingen in november in de VS leidden tot een overweldigende overwinning voor Barack Obama en de Democratische Partij. Het verlies van de Republikeinen en de verkiezing van de eerste Afro-Amerikaanse president – een gebeurtenis van enorm historisch belang – werd massaal gevierd. Obama heeft bij arbeiders en jongeren enorme verwachtingen gewekt dat hij met zijn beleid oplossingen zal bieden voor hun gigantische problemen. Vertaling en bewerking van een artikel door Philip Locker, Socialist Alternative, Amerikaanse zusterorganisatie van Offensief Maar nu de opwinding langzaam voorbij is, moeten belangrijke vragen worden beantwoord. Hoe zullen Obama en de Democraten hun verworven macht gebruiken? Zal Obama zijn beloften, vooral met betrekking tot de belangrijke kwesties als economie, gezondheidszorg en de oorlog in Irak, waarmaken? Brengt zijn overwinning de fundamentele verandering waar zijn achterban zo op hoopt?
Rahm Emmanuel - lid van het Amerikaanse Congres (vergelijkbaar met in Nederland de gezamenlijke vergadering van Eerste en Tweede Kamer van het parlement – red.) - benoemde tot zijn stafchef. Emmanuel speelde als een van de voornaamste adviseurs van de regering Clinton een voortrekkersrol bij het omarmen door de Democratische Partij van diverse vrijhandelsakkoorden voor
bankiers, bestuurders van grote ondernemingen en conservatieve economen uit de Democratische Partij. Kortom: veel van het soort mensen die verantwoordelijk zijn voor de economische crisis die zij nu zouden moeten oplossen. In Obama’s team van economische adviseurs zit geen enkele afgevaardigde van de vakbonden, die honderden miljoenen dollars aan campagnedonaties hebben gegeven aan Obama en de Democraten. Ook zit er geen enkele vertegenwoordiger in van de mensenrechten- of vrouwenrechtenbeweging. Obama krijgt ongetwijfeld genoeg advies van de grote ondernemers en bankiers die in zijn persoonlijk samengestelde adviesraad zitten, maar hoe kunnen arbeiders, werklozen en mogelijke slachtoffers van de huizencrisis hun stem laten horen? Obama’s programma Gelet op de enorme tekorten op de Amerikaanse begroting, zo’n 6% van het Bruto Binnenlands Product (BBP), zullen de mogelijkheden voor Obama om positieve hervormingen door te voeren in het belang van de arbeidersklasse beperkt zijn. Desondanks is Obama in discussie met leden van het Amerikaanse congres over een plan om 100 miljard dollar vrij te maken voor investeringen in publieke voorzieningen, het verhogen van de werkloosheidsuitkering, noodverwarming tijdens de winterperiode, het verstrekken van voedselbonnen en extra financiële bijstand aan staten en steden. Zelfs de bedrijfselite ziet in dat deze beperkte maatregelen nodig zijn om een verdere economische ineenstorting en het verder beschadigen van de reputatie van het kapitalisme te voorkomen. Zulke maatregelen betekenen echter slechts uitstel en geen afstel van de enorme verslechtering van de leefomstandigheden waardoor arbeiders en hun gezinnen nu al worden getroffen.
Terwijl miljoenen inwoners van Amerika hopen dat Obama hun land een andere, betere toekomst zal bieden, laat de werkelijkheid zien dat hij ondanks al zijn vage beloften over verandering, nauwe banden heeft met het rijke establishment. Daden spreken luider dan woorden De eerste tip van de sluier van Obama’s toekomstig beleid werd opgelicht toen hij
Noord-Amerika, het hervormen (lees: uitkleden) van de sociale zekerheid en het leggen van de nadruk op repressief overheidsoptreden. Tijdens Obama’s eerste publieke optreden na de verkiezingen, dat hij samen met zijn economische adviesraad organiseerde, werd nog duidelijker welke richting zijn regering zal kiezen. Deze economische adviesraad bestaat bijna geheel uit
De toekomst zal aantonen hoe snel of volledig Obama zijn andere campagnebeloften kan inlossen, van belastingaftrek voor ziektekosten tot het sluiten van de gevangenis voor zgn. oorlogsgevangenen in Guantanamo Bay op Cuba. Obama wil het aantal Amerikaanse militairen in Irak in 16 maanden verminderen van 140.000 tot 60-80.000, maar het is de vraag of hij zich aan deze planning zal houden. Zelfs als hij in staat is dit door te voeren, wat niet zo makkelijk zal zijn met een
dreigende toename van de instabiliteit als de VS hun troepen verminderen, is de oorlog nog niet voorbij. Tienduizenden soldaten blijven immers in Irak om de belangen van het Amerikaans imperialisme te verdedigen. Bovendien wil Obama de aanwezigheid van minder Amerikaanse militairen in Irak gebruiken om meer soldaten naar Afghanistan te kunnen sturen. Wittebroodsweken Obama zal zich door de verergerde economische crisis en de toenemende roep om verandering gedwongen zien om verdergaande maatregelen te nemen dan de beperkte maatregelen die nu ter discussie liggen. Zulke maatregelen zouden echter slechts dienen om het kapitalisme te redden, niet vanuit het oogpunt arbeiders en slachtoffers van dit economische systeem te ondersteunen. Zelfs deze beperkte maatregelen van een Obama-regering zullen vanwege het scherpe contrast met het beleid van Bush aan Obama het genot van enkele wittebroodsweken geven. Desondanks hebben miljoenen jongeren, arbeiders en de zwarte bevolking in Amerika hoge verwachtingen van Obama als president. Velen uit zijn achterban zullen door deze verkiezingen politiek actief worden in campagnes en protesten om de aandacht van Obama voor hun belangen vast te houden. Het ontstaan van protestbewegingen in de komende jaren zal ongetwijfeld leiden tot een scherp conflict met een Obamaregering. Het is onmogelijk een precieze planning vast te stellen, maar op een bepaald moment zullen Obama en Democratische leiders in het Congres ontmaskerd worden als de belangenbehartigers van het bedrijfsleven. Dit zal een nieuw politiek- en klassenbewustzijn in de Amerikaanse samenleving veroorzaken. Hierdoor zal meer dan ooit behoefte bestaan in het creëren van een echte politieke vertaling van de belangen van arbeiders en jongeren. Het idee van een nieuwe partij voor arbeiders, die strijdt tegen de uitbuiting door het bedrijfsleven en tegen de oorlog zal steun krijgen onder miljoenen Amerikaanse inwoners in een tijd dat gewone mensen vechten om de huidige economische en maatschappelijke crisis te overleven.
Offensief Nr. 188 - 7
Jongerenstrijd <<< Vervolg van pagina 8: “Nieuwe schoolstrijd nodig”
In 40 regio's werd tegelijkertij actie gevoerd, een nog nooit eerder gezien resultaat! “Respact”-dag in België In België is er op 15 november de “Respact”-dag geweest waar door 200 jongeren het organisatorisch startschot werd gegeven voor een grote nationale demo volgend jaar april. Zie hiervoor het artikel pagina 7. Wat kunnen we leren uit al deze strijdbewegingen internationaal om de handdoek op te pakken in Nederland? In de eerste plaats is duidelijk dat eenheid kracht maakt; totnogtoe is de strijd van scholieren en studenten en die van leerkrachten er vooral een geweest die op zichzelf gevoerd werd. Wellicht voldoende om de directe aanval af te slaan, maar compleet inadequaat om op te komen voor verbetering en het terugdraaien van jaren van asociaal beleid. Ten tweede moet er een duidelijk alternatief geluid zijn en daarbij kunnen ook kleine organisaties en groepen studenten en leraren een belangrijke impact hebben. Aan welke strijdpunten kunnen we dan denken?
Ons socialistisch programma te gen de v erho ging v an de teg verho erhoging van studiek osten: studiekosten: Publieke financiering: 7% van het BBP (Bruto Binnenlands Product) voor het onderwijs! Dit was het geval tot begin jaren 1980 en is nu slechts 5%. Dit komt neer op 12 miljard euro meer voor onderwijs. Deze financiering moet publiek zijn, de privébedrijven zijn enkel geïnteresseerd in de winstgevende onderzoeken en cursussen, de richtingen die dit niet zijn, zullen geleidelijk aan afgeschaft worden. Afschaffing van elke vorm van inschrijf- en collegegeld, voor gratis boeken en andere studiebenodigdheden! Publieke investeringen voor studentenkamers, voor prijzen die betaalbaar zijn voor iedereen! Een openbaar plan voor de massale bouw van kwalitatief goede sociale woningen! Het tekort aan sociale huisvesting drijft de jongeren en arbeiders in handen van huisjesmelkers. Daar bieden eigenaars slechte huisvesting aan tegen woekerprijzen, dit is het gevolg van het gebrek aan publiek gefinancierde huisvesting. Afschaffing van de BTW op levensnoodzakelijke producten! De BTW is een asociale belasting die impliceert dat een arbeider en een bedrijfsleider evenveel belastingen betalen op aangekochte producten. Zo geven de armste gezinnen veel meer uit aan basiszaken als eten en kleding. Voor gratis en degelijk openbaar vervoer, voor iedereen! Studenten ouder dan 18 hebben weliswaar de OV-jaarkaart, maar als je te weinig studiepunten haalt in een jaar, dan worden er duizenden euro's opgeteld bij je studieschuld. Bovendien krijgen jongere studenten en leerlingen geen enkele vorm van compensatie voor hun dagelijkse reis naar school. Voor gratis toegang tot cultuur! Hou multinationals buiten cultuur en vrijetijdsbesteding! Toegang tot cultuur is een recht en zou gratis moeten zijn voor iedereen. De inbeslagname ervan door multinationals en hun winsthonger maakt dit onmogelijk. De prijzen van festivals, bijvoorbeeld, blijven maar stijgen onder druk van de bedrijven die deze organiseren. Een studentenloon dat het onderwijs toegankelijk maakt voor iedereen! Het studentenloon moet de directe en indirecte kosten dekken en wel op zo’n manier dat de minst bedeelde studenten geen beroep moeten doen op een (bij)baan om hun studies te betalen, iets wat hun slaagkansen sterk doet afnemen. Daarbij moet het loononafhankelijkheid ten opzichte van het gezin verzekeren. Een student wiens ouders of verzorgers de studiekosten slechts met moeite kunnen dragen, is sneller geneigd te kiezen voor studies die toegang verschaffen tot een goed betaalde baan in plaats van te kiezen voor studies die hem interesseren. Gratis en kwalitatief goed onderwijs voor iedereen! Een socialistische maatschappij onder democratische controle van de arbeiders, jongeren en armen! Als socialisten zijn we ervan overtuigd dat elke vooruitgang die geboekt wordt in het kapitalisme, slechts tijdelijk is. De sociale diensten waarvoor onze grootouders gevochten hebben, worden vandaag weer uitgekleed. Het zal aan ons zijn de strijd weer op te pakken. Om een eind te maken aan deze situatie moet er ook een eind gemaakt worden aan het systeem dat de collectieve middelen in privé-handen legt: het kapitalisme. Enkel dan zal de winsthonger verbannen kunnen worden en zullen voldoende middelen vrijgemaakt worden voor het onderwijs.
België: Campagne tegen hoge studiekosten gelanceerd Op zaterdag 15 november werd door een 200-tal jongeren het startschot gegeven voor de campagne “Respact”. Deze campagne wil in april een grote nationale betoging tegen de stijgende studiekosten organiseren. De Respact-dag werd georganiseerd door een platform van een 30-tal politiekeen vakbondsorganisaties. Wij steunen deze campagne en namen actief deel aan de Respact-dag. We organiseerden drie workshops, hadden een uitgebreide infostand en kwamen tussen in verschillende andere discussies. Door Mathias, LSP-MAS, Belgische zusterorganisatie van Offensief De Actief Linkse Studenten (de studentenorganisatie van de LSP-MAS) nemen deel aan de Respact-campagne, omdat verzet tegen de stijgende studiekosten en de afbraak van studentenvoorzieningen belangrijk is. Uit een studie van de Federatie van Franstalige Studenten van september 2007 betaalt een student jaarlijks tussen 7.200 en 12.000 euro om
te kunnen studeren. Intussen zal dat bedrag ongetwijfeld verder opgelopen zijn. Steeds meer jongeren moeten bijklussen om hun studies te betalen. Tegenover het tekort aan middelen, eisen wij het verhogen van de publieke middelen voor onderwijs tot 7% van het BBP (Bruto Binnenlands Product). Wij
denken dat een campagne zich niet mag beperken tot de stijgende inschrijfgelden, maar alle aspecten van de stijgende studiekosten moet aankaarten (dus ook de huurprijs voor een studentenwoning, voedsel, cursussen, vervoer, etc.). Het gebrek aan betaalbare publieke huisvesting en het verder verhogen van de treinprijzen, ondermijnen eveneens de koopkracht van jongeren. Een beweging tegen de stijgende studiekosten moet hand in hand gaan met de beweging voor meer koopkracht. Zowel werkenden als jongeren ervaren immers de gevolgen van het neoliberale beleid. Een gezamenlijke strijd is nodig om veranderingen af te dwingen. De Respact-campagne in zijn huidige vorm is volgens ons te beperkt. Er moeten ook
collectieve oplossingen naar voren worden geschoven rond huisvesting, vervoer, cultuur, voeding, etc., die aansluiten bij de acties voor meer koopkracht die afgelopen jaar door honderdduizenden werknemers werden ondersteund. Een campagne als Respact heeft een enorm potentieel, maar kan dit enkel benutten indien het over een actieve deelname van studenten en werkenden beschikt. Nu blijft het teveel beperkt tot het organiseren van meewerkende organisaties. Om Respact uit te bouwen, zal het noodzakelijk zijn om bredere lagen van studenten bij de campagne te betrekken en acties zoals deze van de vakbondsdelegatie te ondersteunen.
8 - Offensief
Nr. 188
Nieuwe schoolstrijd nodig Met een doodernstig gezicht word al jarenlang beweerd dat er geen geld is voor openbare voorzieningen als gezondheidszorg en onderwijs. De markt deed het immers veel efficiënter en onder die vlag werd er de afgelopen 30 jaar dan ook stevig bezuinigd. Nu met de crisis is er opeens genoeg voorhanden om honderden miljarden te verstrekken aan falende banken... Wat is een socialistisch antwoord op de problemen in het onderwijs? Welke weg vooruit? Door Emil Jacobs, Offensief Limburg
achter wat betreft strijd om dit tegen te gaan. Na de scholierenstakingen rondom de 1040-urennorm van afgelopen jaar is er feitelijk niets verbeterd voor het voortgezet onderwijs en de scholierenvakbonden LAKS en LSVb hebben ook niets
Deze bezuinigingen zijn niet iets “typisch Nederlands”, maar maken onderdeel uit van de zogenaamde Bologna-akkoorden die op Europees niveau aanstuurt op
België is er nogal wat loos! In Italië werd op 14 november hevig gedemonstreerd door 200.000 studenten en scholieren en nog eens 100.000 onderwijzend personeel tegen de plannen van Berlusconi om massaal te bezuinigen, banen te schrappen (25.000 banen staan op het spel!) en te privatiseren in het hele onderwijsspectrum. De maand ervoor groeide het proces gestaag via leerlingen en ouders die scholen bezetten en klassen die in de open lucht werden gegeven om te illustreren wat de bezuinigingen zouden betekenen. Toen Berlusconi dreigde om
verenigen om hem en zijn regering te laten vallen. Scholierenstrijd in Griekenland In Griekenland is de scholierenstrijd al jaren hevig, met hoogtepunten in 2006 en 2007. Uit deze strijdbewegingen is AR.EN. ontstaan, letterlijk “Linkse Eenheid”, die verschillende socialistische en linkse studentenorganisaties verenigt. Het is de studentenbeweging van SYRIZA, een nieuwe linkse partij. Deze beweging staat voorop in de strijd tegen de privatiseringen die een grote invloed hebben op het leven van de studenten en hun families. De privatisering van het hoger onderwijs in Griekenland wordt gekenmerkt door twee processen. Ten eerste wil men de private universiteiten gelijk stellen aan de publieke universiteiten. Ten tweede wordt de privatisering van de huidig publieke universiteiten volop ingezet. Ook onze jonge kameraden doen actief mee met AR.EN. en komen op voor democratische structuren om zo de effectiviteit van de organisatie te verbeteren. Ook doen we concrete voorstellen om stappen vooruit te zetten om privatiseringen te stoppen, terug te draaien en op te komen voor een alternatief. Demo van studenten en docenten in Frankrijk Ook in Frankrijk staan er dik 20.000 banen op het spel. Op 20 november werd er dan ook grootschalig gedemonstreerd tegen deze aanval en de algemene verslechteringen in het Franse onderwijs. Hierbij waren 220.000 mensen in de weer! Net zoals in Italië was ook hier de strijd van studenten en docenten verenigd in één demo. De reactie van de Franse onderwijsminister is er echter een van schouderophalen (hij beweert zelfs dat het ontslaan van leerkrachten en privatiseren van kleuterscholen naar privé-creches het onderwijs efficiënter gaat maken!). Het is duidelijk dat er dan ook meer strijd gaat en moet volgen. Onze Franse kameraden steunen deze strijd volledig, organiseren deze mee en brengen duidelijke eisen naar voren.
Scholierenstaking Museumplein, november 2007
Acties in Duitsland onderwijs voor de elite. In Nederland zagen we afgelopen twee decennia een gestage bezuiniging op basis-, voortgezeten hoger onderwijs. Grotere klassen, “leerfabrieken”, minder begeleiding door de leerkrachten (de Tweede Fase), gestegen levenskosten voor studenten en een ronduit verslechtering in HBO zijn hiervan resultaten. Maar ook voor leerkrachten is de werkdruk dramatisch toegenomen en het loon asociaal achtergebleven. Ondanks dit alles lopen we in Nederland
gedaan aan het verbeteren van deze situatie. De leerkrachten laten hun tanden echter regelmatig zien, zoals bijvoorbeeld bleek bij de demonstratie in Utrecht op 19 november waar 13.000 leerkrachten gestaakt hebben, de helft van het lidmaatschap van de onderwijsvakbonden. Demonstraties in Italië Maar hoe gaat dit in andere landen? In Italië, Griekenland, Frankrijk, Duitsland en
Offensief
zelfs het leger in te zetten om de protesten te breken, had dat alleen maar een averechts effect voor hem: de bezettingen en stakingen werden nog breder verspreid en volhardden in hun terechte standpunt voor goed onderwijs. In deze situatie roept onze zusterorganisatie in Italië, Lotta, op om de staking uit te breiden naar een landelijke 24 uursstaking, om zo de strijd van verschillende secties van arbeiders, jongeren en armen tegen Berlusconi te
Telefoon: 084-8 310 656 (voicebox) Eindredactie: Eefje Schrevel ISSN: 0169-7714
Lees verder op pagina 7 <<<
nr.188 - december 2008-januari 2009 Offensief verschijnt 5 keer per jaar.
Web: www.offensief.nl Mail:
[email protected]
In Duitsland waren op 14 november, dus gelijktijdig met de Italianen, 100.000 scholieren op straat om op te komen voor kleine klassen, gratis onderwijs, een einde aan lotingsprocedures en een afschaffing van de versplintering in het onderwijs. De actiebereidheid was enorm, ondanks repressieve maatregelen van scholen om te voorkomen dat leerlingen zouden actievoeren.
Neem een abonnement op Offensief, of word actief lid. Neem contact met ons op voor het bijwonen van een van bijeenkomst, of om een afspraak te maken voor een gesprek.
Neem een abonnement voor 15 euro per jaar, of 25 euro voor een steunabonnement. Maak een van bovenstaande bedragen over op giro 2079240 t.n.v. Offensief, onder vermelding van “abonnement”.
