SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm:
A-stroom
Graad:
Eerste graad
Leerjaar:
Tweede leerjaar
KEUZEGEDEELTE Basisoptie:
ARTISTIEKE VORMING
Vak(ken):
KV Hedendaagse dans
Vakkencode:
KU-g
Leerplannummer:
2001/007 (vervangt 99047)
2 Lt/w
1
SPECIFIEKE VISIE Een gevarieerde en authentieke beweeglijkheid is van groot belang voor leerlingen die zich voorbereiden op podiumkunsten. Het lichaam is een instrument. Het beweegt met een variëteit aan uitdrukkingen en kwaliteiten die het de beweger mogelijk maakt om een verband te leggen met zijn omgeving. Alle vormen van dans hebben fundamentele eigenschappen gemeen. Deze fundamentele eigenschappen worden via dit keuzevak Dans nagestreefd.
BEGINSITUATIE De lichaamsscholing die de leerlingen verworven hebben via de lessen lichamelijke opvoeding in de eerste graad van het secundair zijn voldoende als vooropleiding voor het vak Dans.
2
ALGEMENE DOELSTELLINGEN De bewegingsopvoeding mag niet alleen gericht zijn op het lichaam. Er moet gestreefd worden naar het vormen van evenwichtige personen.
1. Lichaamsscholing en -ontplooiing - ontwikkelen van lichaams- en bewegingsbewustzijn en de mogelijkheid tot analyseren - het bestuderen van de betekenis van kracht en ruimtelijke aspecten van de beweging - ontwikkelen van ruimtebesef - ontwikkelen van het besef van spanning en ontspanning in de spieren - ontwikkelen van tijdsbesef: ervaring en besef van tempo, ritme, accentuatie, duur
2. Oriëntatie op en inleiding in de cultuur - het zich eigen maken van de terminologie analoog met de aangeboden dansstijl ( en eventueel ook vergelijkingen en overeenkomsten in terminologie met andere stijlen) - aandacht richten naar de dans als cultuurvorm
3. Persoonlijke, maatschappelijke en sociale ontwikkeling - ontwikkelen van zelfbewustzijn door vormbewustzijn, zintuiglijke waarneming en ritme in individuele studie en in groepsprojecten - ontwikkelen van het bewustzijn en de mogelijkheid tot analyseren - bestuderen van de kwalitatieve en ruimtelijke aspecten van beweging als communicatie - vormen van evenwichtige personen die vrij hun lichaam kunnen gebruiken en open van geest zijn - verwerven van attitudes als doorzettingsvermogen, creativiteit, wilskracht
3
LEERPLANDOELSTELLINGEN Alle vormen van dans en beweging hebben fundamentele eigenschappen gemeen. Het zijn deze fundamentele eigenschappen die moeten nagestreefd worden.
1 Lichaamsscholing en -ontplooiing 1.1 Ontwikkelen van het lichaamsbewustzijn - activiteiten en acties met het hele lichaam en verschillende delen: in isolatie in spanning en ontspanning in lichaamsbewustzijn in basishouding in alerte stilte - relatie van het lichaam tot het instrument relatie van het lichaam tot gevoelens relatie van het lichaam tot anderen
1.2. Kennis en inzicht in de bewegingsfactoren en -elementen Gewicht kracht Ruimte - projectie in persoonlijke en in generale ruimte - extensie in de ruimte - perifere en centrale bewegingen - ruimte-acties Tijd Dynamiek "flow"
2 Oriëntatie op en inleiding in de cultuur - ontwikkelen van de culturele belangstelling - aandacht richten op de dans als cultuurvorm
3 Persoonlijke, maatschappelijke en sociale ontwikkeling - persoonlijkheidsontwikkeling door socialisering, integratie en bevrijding - ontwikkeling van expressiviteit en innerlijke beleving
4
GLOBALE PLANNING
•
Jazzdans:
•
Het resterende aantal lestijden wordt ingevuld door een dansvorm in functie van de specialiteit van de lesgever en na advies van de pedagogisch adviseur.
30/jaar
5
LEERINHOUDEN 1 Lichaamsscholing en ontplooiing
JAZZDANS
1 Danstechnische elementen : 4 hoofdaspecten Lichaamsvorming : posities, houding, conditie, lenigheid, kracht(en) Posities basis voetposities (1ste, 2de positie klassiek/ opengedraaid; parallel gesloten; parallel heupbreedte; 2de positie parallel; jazzfourt) basis armposities (1ste, 2de en 3de klassieke armpositie en jazzarms; down, first down; first; second; straight up; opposite arms Bewegingen van benen en voeten - plié in basispositie - grand plié in 1ste en 2de positie gesloten - pointé; demi pointe; flex; relevé; balances op 2 benen; passé; jeté; verplaatsingen Bewegingen van armen - reeksen van armposities (port de bras; jazzarms) - schwungs (frontale, stijle en horizontale vlakken) Romp - round down/up; flatback; contracties en releases (borst, bekken, volledige romp) Hoofd - rotaties (rechts, links); buigingen (down, up); tilts (rechts, links); rolls Ritme : integratie van verschillende ritmische aspecten in het lichaam - variaties op maatindelingen - ritmesteps (steptouch; touchstep; ballchange; triplets) - dynamische verschillen - accentuaties - stilte (stilstand)
Coördinatie en isolatie : afzonderlijke bewegen van lichaamsdelen, oefening in lichaamscontrole en
6 analyse van beweging isolatie : armen; benen; voeten; handen; hoofd; schouders; romp (buigen; strekken; draaien; flexen; drop) coördinatie : afzonderlijk bewegen van verschillende lichaamsdelen tegelijkertijd symmetrisch; tegelijkertijd tegengesteld; met verschillen in tijd; met verplaatsingen
Ruimte : richtingen, verschillende vormen van bewegen in grotere ruimte, individueel of in groep de ruimte gebruiken ... - rechts/links; voor/achter; hoog/diep - verplaatsingen (gaan; staan; lopen ..) in verschillende dynamische en ritmische variaties - hoogte/diepte (springen en floor (rollen; vallen) - as (draaien) - patrone (individueel, groep) 2 Danstoepassingen Het technisch niveau van de toepassingen ligt nooit hoger dan de behandelde leerstof. Danscombinaties kunnen worden aangebracht door de lesgever of wordt samengesteld door de leerling(en). Deze studies kaderen binnen duidelijk afgebakende lijnen Opdrachten : - ruimte (opéén lijn; binnen een cirkel..) - muziekkeuze (componist; instrument...) - groepssamenstelling (U) (U) (U)
- stijl (afro; musical; pop..) - gebruik van voorwerp (stoel; doek..) - naar thema (gevoelens; anekdote; oerelementen..)
(U) = uitbreidingsleerinhouden
7
2 Oriëntatie op en inleiding in de cultuur Actief kennen en leren gebruiken van de specifieke terminologie Jazzdans:
basis voet- en armposities flex en point plié en relevé round down/up en flat back contraction en release
Herkennen van de specifieke kenmerken van de bewegingspatronen in de dansvorm die de leerlingen onderwezen krijgen.
5.3 Persoonlijke, maatschappelijke en sociale ontwikkeling -
er wordt gewerkt aan bewegingsgevoel en individueel inlevingsvermogen
-
in elementaire dansante combinaties wordt gewerkt aan expressiviteit en beleving
-
dansdiscipline wordt bijgebracht; er wordt veel belang gehecht aan stiptheid, voortdurende aandacht tijdens de lessen
8
MINIMALE MATERIELE VEREISTEN Om de lessen Dans op een verantwoorde wijze te kunnen organiseren dient aan volgende voorwaarden voldaan te worden: - een minimumoppervlakte vereist van 10m op 8m - aanwezigheid van een spiegelwand en barren - een zwevende vloer met dansvloerbekleding (niet rechtstreeks op beton) - een minimumtemperatuur van 18°C bij aanvang van de les - aanwezigheid van een casette/CD-speler ( en toekomstige audio-apparatuur)
9
PEDAGOGISCH DIDACTISCHE WENKEN Er wordt geopteerd voor één dansstijl met het oog op diepgang en intensiteit. Nochtans is het belangrijk dat leerlingen niet verstarren in één bepaalde stijl, maar juist vanuit die stijl een openheid, een integratievermogen ontwikkelen naar andere bewegingsstromingen toe. Onmiddellijk resultaat is bij Hedendaagse dans in de basisoptie niet belangrijk, daarom gebruikt men een leermethode die gericht is op lichaamsbewustzijn, creativiteit, persoonlijkheidsontwikkeling, sociaal meevoelen. Het is belangrijk dat men begint met een fase van verkennen en uitproberen, waardoor men zich bewust wordt van eigen lichaam. Men zal ook experimenteren met verschillende mogelijkheden van bewegen zodat men zich bewust wordt van de aanzet en van de opeenvolging van de beweging. Bovendien zal men de eigenschappen van het lichaam en het instrument leren kennen, zonder zich in het begin te richten naar anderen, of zich met hen te vergelijken, zonder op de vorm van de beweging en de werking naar buiten toe te letten. Door juist die eigenschappen te leren kennen kan men ze nadien ontwikkelen en de grenzen verleggen. Men moet rekening houden met de dansachtergronden en de behoeften van de groep. Men moet variaties ontwikkelen en de oefenstof creatief gebruiken.
10
EVALUATIE De evaluatie bestaat steeds uit een samenstelling van volgende drie componenten: - ATTITUDE :
inzet - motivatie - vorderingen discipline en regelmaat concentratie zelfwerkzaamheid vervullen van taken en opdrachten samenwerking - medewerking - respect ontvankelijkheid voor remediëring flexibiliteit in volgen en leiden
- TECHNIEK : technische uitvoering (zie leerinhoud) gebruik van de ruimte - ARTISTICITEIT:
inleving expressie muzikaliteit creativiteit
na de presentatie van de 'dansstukken', samengesteld door de leerlingen, is een bespreking wenselijk. De evaluatie van de persoonlijke, maatschappelijke en sociale doelstellingen (2.3) gebeurt via de criteria voor attitude en artisticiteit. De evaluatie van de doelstelling "oriëntatie en inleiding op de cultuur" gebeurt via het peilen naar de kennis van de terminologie en inzicht in de plaats van de basiselementen van de hedendaagse dans. Dit gebeurt tijdens de les. Dagelijks werk In het cijfer dagelijks werk wordt rekening gehouden met de drie componenten. 8.2 Examen Examen is een productevaluatie en moet een zo volledig mogelijk beeld geven van de prestatie van de leerling. Techniek en artisticiteit worden in een globaal cijfer weergegeven. Het examen bestaat uit een samengesteld pakket van voorbereide oefeningen
11
BIBLIOGRAFIE ALLCOCK, R Bland, W
Dance in Education, Dance Books LTD, 1980
BARILL, J.
Le dictionnaire de la danse moderne Depuis Ruth St Denis, Fuller ou Graham jusqu'à Jeniffer Muller, Falco Waoner et bien d'autres, l'historique de la danse contemporaine. Paris - Vigor 1977
BERGMAN, V
De functie van dans bij de ontwikkeling van het kind, Kunst en Educatie, 88/3, 22-32
BRANDT, R.M.
An application of Rudolf Laban's principels to human movement to the generating principles of classical ballet, in Laban Center Working Papers, Vol III, 1991, Ed. Laban Center for Movement and Dance, London, pp 20-27
BROUDY, H
Het opnemen van kunstzinnige vakken in het kernleerplan, Kunst en Educatie, 88/3, 10-17
CAYOU, D.K.
Modern jazz Dance, Palo alto,California, 1984
EARLY, P.
Dance education placed under the microscope, proceedings of the VIII Commonwealth and Int. Conference of Sport, Phys. Ed., Dance Recreation and Health, Glasgow, 1986
ELIAS, W.
Kunstzinnige vorming moet een feest zijn; schipperen tussen elitarisme en toegankelijkheid, De Morgen, 1 juni 1990
FELIXDAL, B.
Modern Jazzballet, Zuid Boek produkties, Best, 1984
FURST Cl. ROCKEFELLER M.
The Effective Dance Program in Physical Education, Parker Publishing Company, New York, 1981
GARAUDY, R
"Danser sa vie" Réflexions sur l'engagement psychologique et physique des danseurs
GERNER, M.
Eindtermen voor Dans, Kunst en Educatie, 89/2, 47-53
GRAHAM, M.
Marha Graham Notebooks, 1973
GIORDANO, G
Anthology of American Jazz dance, Evanston, Illinois, Orion Publishing House, 1975
HOCKEY, S
Aan examination of the potential use of professional dancers/companies in an educational context. Proceedings of the VIII Commonwealth and Int. Conference on Sport, Phys. Ed., Dan ce, Recreation and Health, Glasgow, 1986
HUMPHREY, D
The Art of making Dances, Grove Press Inc. New York, 1959
JOYCE, M.
Dance Technique for Children, Mayfield Publishing Company, 1984
12 KAVOLIS, V.
Artistic expression, a sociological analysis, Ed. Cornell University press New York, 1968, pp 175-189
KEMPENEERS P.
Kunstbeleving als levensvaardigheid , P & G, 1989/90 (42/1) 21-29
KOOYMAN, R
Kunstzinnige vorming en eigentijdse cultuur, Kunst en Educatie, 88/3, Utrecht
KRUYNE, M.M.
Ritme, De Lichamelijke Opvoeding, 1 januari 1972
LABAN, R.
Modern Educational Dance Mac Donald and Evans Plymouth, 1976 Mastery of Movement Mac Donald and Evans Plymout, 1974
de LEEUWE, H.Swingend lesgeven Rotterdamse Dansacademie, Rotterdam,1988 LEESE, S. PACKER, M.
Dance in schools, Heineman Educational Books, London, 1980i-
NORTH, M.
Introduction to Movement Study Mac donald and Evans plymouth, 1971 Personality Assesssment Through Movement, Mac Donald and Evans , Plymouth, 1972
OTTO, I.
Les en oefenvormen voor ritmische- en jazzgymnastiek, Hollandia b.v. Baam, 1977
PASTORI, J.P.
"L'homme et la danse" Ballet is women, is dance man? Le rôle du danseur du XVIième au XXième siècle Office du livre - Editions VILO Paris
PAUWELS, J.
Kunstzinnige vorming als middel tot het verhogen van cultuurparticipatie, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Vrije Universiteit Brussel, 1990
PUJADE - RENAUD,
Dance et narcissisme dans l'éducation Ed ESF, 1976, Paris, pp 16
REYNA, F.
Histoire du ballet, des primitifs aux romantiques Ed. Aimery Somogy 1964
SCHOLTEN, J
Moderne ritmische gymnastiek en oriëntatie, De Lichamelijke Opvoeding, 20 december 1976
SPILTHOORN, D.
Muziek in de bewegingsopvoeding, onderzoek naar de betekenis van ritmische begeleidingsvormen tijdens het motorisch leerproces. Niet gepubliceerde doctoraatsverhandeling, Vrije Universiteit Brussel, 1983 Jazzdans als onderzoek van de Bewegingsopvoeding, uitbouw van de didactische werkvormen (1 en 2), Tijdschrift voor Lich. Opv. nr 1 en 2, 1989, 19-24 en 20-23
13 SPILTHOORN, D.
The art approach to dance education (ter perse), lezing gehouden op het congres "Dance and Research" te Brussel(VUB), juli 1989
STEARNS, M.
Jazz dance, The Story of vernacular STEARNS, J.dance, Macmillan Publishing Company, London, 1979
VAN DE GUGTEN, G BERKHOFF, H .
Muziek en Bewegen, verslag van studiedagen te Amsterdam, 14 en 15 januari 1972-
VAN DEN EYNDE, C.
Dans in de lift, Dansante vorming in buurtclubhuis. Landelijke ondersteuningsinstituut Kunstzinnige Vorming (LOKV), Utrecht, 1986
VAN DER KAADEN, K Ritme en bewegen, De Lichamelijke Opvoeding, 20 december 1976 VAN DER VLOET, R. BORGERS, B.
Jazzdans, oudere vormen, nieuwe stijlen, SVA, Amsterdam 1985
WIGMAN, M.
The language of dance Mac Donald and Evans Plymouth,1966
WILMANS, J.C. Creatieve dans, De Lich. Opv., 20 december 1976 WYDRO, Kenneth
The Luigi-Jazz Dance Technique, Dolphin Book, New York, 1981
ZEEUWEN, E. VAN HOORN, M.
Langs de lijnen der geleidelijkheid Verslag van een dansproject op een scholengemeenschap. Landelijk ondersteuningsinstituut, Kunstzinnige Vorming (LOKV), Utrecht, 1986
