Vwo 4 Module 1: Schaarste,geld en handel Domein: Ruil en schaarste
De partij wil de bezuinigingen op kinderopvang (250 miljoen) en infrastructuur (ook 250 miljoen) terugdraaien. ''Die bezuinigingen zijn vrij fors", zegt Rutte in de krant. ''We moeten voorkomen dat minder vrouwen aan het werk gaan.'' Nu.nl 22 augustus 2012 (gedeelte)
Keuze maken; waarom vwo 4 module 1 2011 - 2012
2
Keuze maken; waarom, AMSTERDAM - Bouwbedrijf Ballast Nedam schrapt voordeel 45 van de 146 banen bij zijn divisie Bouw & Ontwikkeling in de regio Noordwest. Aanleiding voor de reorganisatie zijn de verslechterende marktomstandigheden. Dat maakte het bedrijf woensdag bekend. De divisie waar de ontslagen vallen, is verlieslatend. Over het geheel draaide Ballast Nedam in het eerste halfjaar een break-even nettoresultaat. Nu.nl 22 augustus 2012
3 vwo 4 module 1 2011 - 2012
Wat kies jij; experiment Zakgeld (budget) van € 200 per week Hoe ga je het zakgeld inzetten? Artikel
Prijs
Belminuut
€0,25 per belminuut
Sporten
€2 per uur
Kleding
€20 per stuk
Vervoer
€0,10 per kilometer
Eten
€5 per maaltijd
Je bent niet verplicht om aan alle producten geld te besteden. Wel het hele budget besteden. Niet besteed, dan kwijt!! vwo 4 module 1 2011 - 2012
4
Registratieformulier Naam Prijzen
Producten Belminuten
Sport
Kleding
Vervoer
Eten
€0,25
€2
€20
€0,10
€5
Besteding Hoeveelheid Gewichten Bijdrage aan nutsbeleving Totaal
Registratieformulier vwo 4 module 1 2011 - 2012
5
Behoeften Middelen Schaarste Alternatief aanwendbaar Aanwendingsrichtingen Budget Kosten en baten(=opbrengsten) Nutsbeleving Opofferingskosten
Begrippen vwo 4 module 1 2011 - 2012
6
Activiteit
Kosten
Baten
Netto baten
Opofferingskost Gecorrigeerde en baten
• Voordelen (=opbrengsten = baten) Nadelen (= kosten)
Meehelpen keuken • Werken bij C1000 Uitgaan
Opofferingskosten vwo 4 module 1 2011 - 2012
(zie blz 12)
7
Activiteit
Kosten
Baten
Netto baten
Opofferingskost Gecorrigeerde en baten
• Voordelen (=opbrengsten = baten) €3 € 12 €9 €5 Nadelen (= kosten)
€4
Meehelpen keuken • Werken bij C1000
€8
€ 10
€2
€9
€ -7
Uitgaan
€0
€5
€5
€9
€ -4
Opofferingskosten: de kosten voor het beste alternatief (dus de netto baten van het beste alternatief)
Opofferingskosten vwo 4 module 1 2011 - 2012
(zie blz 12)
8
• Eigendom: dus aantekeningen maken mag • Lees de informatie vooraf. Zie studiewijzer op ELO. • Maak altijd de opdrachten. Antwoorden op ELO. Nakijken met andere kleur. • Toepassing veelal in de les. • Einde hoofdstuk: samenvatting • ELO (epack) staan proeftoetsen. • Schrift; gewoon rekenmachine • Goede zin, nadenken, eigen initiatief, werklust
Boek gebruiken vwo 4 module 1 2011 - 2012
9
Budget gebruik je helemaal!! Wat kan niet?? Budget € 12 Stuks
Budgetlijn vwo 4 module 1 2011 - 2012
IJS (€ 2)
Drinken (€ 1)
2
8
3
6
4
5
5
3
6
2
0
?
?
0
10
18
Budget
16 14 12 Drinken
10 8
Bud…
6 4 2 0 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
IJS
11 B = 2*IJs + 1* drinken vwo 4 module 1 2011 - 2012
B = 2q1 +q2
Aan de slag Opdracht 13 t/m 15 en alle toepassingsvragen hoofdstuk 1 Zelf uittreksel maken mag altijd.
Module 1 vwo 4 Hoofdstuk 2 (vervolg)
specialisatie
Arbeid: 4 mensen Productie: 400 producten Productie per mens 100 producten Arbeidsproductiviteit
Consument
Kosten voordelen Productie zonder arbeidsverdeling Aantal fietsen
Aantal scooters
Benodigde tijd voor de fietsen
Benodigde tijd voor de scooters
Totaal benodigde tijd
Nathan
8
8*30 min = 4 uur
8
Frosina
6
6 *20 min = 2 uur
8
Totaal
14
Wie kan het goedkoopst produceren?
Nathan maakt 2 scooters, Frosina 9
Frosina
Benodigde tijd per scooter?
Kosten voordelen Productie zonder arbeidsverdeling Aantal fietsen
Aantal scooters
Benodigde tijd voor de fietsen
Nathan
8
2
8*30 min = 4 uur
8
Frosina
6
9
6 *20 min = 2 uur
8
Totaal
14
Wie kan het goedkoopst produceren?
Nathan maakt 2 scooters, Frosina 9
Benodigde tijd voor de scooters
Totaal benodigde tijd
Frosina
Benodigde tijd per scooter?
Kosten voordelen Productie zonder arbeidsverdeling Aantal fietsen
Aantal scooters
Benodigde tijd voor de fietsen
Benodigde tijd voor de scooters
Totaal benodigde tijd
Nathan
8
2
8*30 min = 4 uur
4 uur/2 = 2 uur
8
Frosina
6
9
6 *20 min = 2 uur
6 uur/9= 40 minuten
8
Totaal
14
Wie kan het goedkoopst produceren?
Nathan maakt 2 scooters, Frosina 9
Frosina
Benodigde tijd per scooter?
Frosina maakt scooters en Nathan fietsen het beste.
Kosten voordelen Productie zonder arbeidsverdeling Aantal fietsen
Aantal scooters
Benodigde tijd voor de fietsen
Benodigde tijd voor de scooters
Totaal benodigde tijd
Nathan
8
2
8*30 min = 4 uur
4 uur/2 = 2 uur
8
Frosina
6
9
6 *20 min = 2 uur
6 uur/9= 40 minuten
8
Totaal
14
Nathan maakt alle fietsen
14 dus 7 uur werk
Frosina alle scooters
10* 40/60 ° 6 2/3 uur
Frosina maakt scooters en Nathan fietsen het beste.
Ruilverhouding: Nathan geeft 3 fietsen voor 1 scooter. Dat is voor beide gunstig. Zou Nathan ook nog tevreden zijn als hij 4 fietsen voor 1 scooter krijgt?
HOOFDSTUK 3 Wet van Gresham (pepermuntexperiment)
• • • • •
• FILMPJE
• • •
•
• Geld de smeerolie van ruil
Geld Algemeen aanvaard ruilmiddel Soorten: Chartaal (bankbiljetten en munten) Giraal: bankrekening waarover je kan beschikken met je pinpas Fiduciair geld: materiaal waarde is lager dan nominale waarde Intrinsieke waarde: materiaalwaarde Nominale waarde= extrinsieke waarde = staat op de munt/bankbiljet Interne waarde = ruilwaarde: koopkracht van het geld Bij inflatie daalt de koopkracht van het geld
• • • • •
Functies van geld: Denk aan winkel Rekenmiddel(=waardemeter) Ruilmiddel Oppotmiddel
• Eisen aan geld: • Algemeen aanvaard, • Deelbaar zijn, handzaam zijn duurzaam zijn, niet (gemakkelijk) na te maken
Geld de smeerolie van ruil
• Hoe kan een bank geld creëren? • Geldschepping door primaire banken: • Centrale bank: ECB (voor Nederland DNB): chartaal geld • Commerciële banken: giraal geld • Rentetarieven • Banken moeten dekking aanhouden als iemand in contanten geld op komt halen • Liquiditeitspercentage = dekkingspercentage= • Kas/rekeningcouranttegoed*100%
debet Kas
credit 15
Krediet
Rek cour
200
Spaarre kening
hypoth eek
Geldlen ing ECB
Enz.
-------
Enz
-----
Totaal
------
Totaal
------
Geld de smeerolie van ruil
• Liquiditeitspercentage = dekkingspercentage= • Kas/rekeningcouranttegoed*100% • 15 / 200 *100 = 7,5% • Stel dat de minimale eis is 20% aanhouden. • Bank een probleem.
debet Kas
credit 90
Rek cour
Krediet
Spaarre kening
hypoth eek
Geldlen ing ECB
200
Enz.
-------
Enz
-----
Totaal
------
Totaal
------
Geld de smeerolie van ruil
• Liquiditeitspercentage = dekkingspercentage= • Kas/rekeningcouranttegoed*100% • 90 / 200 *100 = 45% • Stel dat de minimale eis is 20% aanhouden. • Bank geen probleem. • Maar hoeveel nog uitlenen? • Giraal: • Kas / liq % *100 = rek cour. • 90/20*100 = 450 • Rek cour mag nog 250 meer worden. • Dus giraal geld uitlenen • Deze vorm van geldschepping heet wederzijdse schuldaanvaarding.
