vruchten over bij bloemclusters die normaal geen enkele vrucht zouden dragen en vermindert het gemiddeld aantal vruchten

NR

1/2013 Maart/April

www.defruitteeltkrant.nl

DE

De Fruitteeltkrant is een uitgave van FruitMedia en Plantpress. De Fruitteeltkrant wordt gratis verspreid onder ruim 2.500 fruittelers in Nederland en België.

DCM MIX 5 DCM MIX 5 is de ideale basisbemesting voor de fruitteelt omdat hij De juiste N-P-K heeft van 10-4-8+3MgO Een lange werkingsduur heeft. Via de organische stof in deze meststof het bodemleven activeert. Een goede vruchtzetting geeft. Een betere vruchtkwaliteit geeft. Lees meer op pagina 7.

Nissodium welkome aanvulling in meeldauwbestrijding Met Nissodium hebben fruittelers een nieuw en krachtig wapen tegen meeldauw in appels en peren. De werkzame stof cyflufenamid komt uit een nieuwe chemische groep en is daardoor een welkome aanvulling. Nissodium is als een van de weinige meeldauwbestrijders voor 1 mei inzetbaar. Nissodium mag twee keer per seizoen worden toegepast, bij voorkeur in blokbespuiting met een interval van 7-10 dagen. De toepassingsperiode loopt van het groene knopstadium tot het afsluiten van de scheuten. Lees meer op pagina 3.

GoëmarB/B86 verhoogt de concurrentie tussen de vruchten. GoëmarB/B86 verhoogt de concurrentie van de vruchten bij het begin van de vruchtzetting. Daardoor blijven er meer alleen-

bij clusters die teveel vruchten dragen. Aangezien deze dunning vroeger plaatsvindt dan een correctiedunning met de hand, heeft dit

ook een positief effect op de vruchtmaat en vruchtsortering bij de oogst. Lees meer op pagina 4.

Exilis: De RV belangbetere vrucht- rijk voor dunner voor dunmiddelen appel en peer Praktijkproeven die uitgevoerd zijn door PPO fruit in 2012 wezen uit dat de relatieve vochtigheid (RV) van de lucht minstens net zo belangrijk is als de temperatuur tijdens een bespuiting met Ethrel. In de praktijkproef in 2012 zijn de middelen Ethrel, MaxCel en ATS toegepast en ook vergeleken met mechanische dunning. Op verschillende rassen werden de middelen getest. Ethrel gaf een goed dunresultaat terwijl de maximumtemperatuur met 16°C op de dag van de bespuiting eigenlijk te laag was. Bovendien werd het middel pas ’s avonds gespoten toen het nog koe-

Voor het seizoen 2013 kan de fruitteler een beroep doen op een nieuw middel Exilis dat nu in zowel België als Nederland is erkend als nabloei vruchtdunner in appel en peer. Exilis is al meerdere jaren erkend in andere EU-landen en de erkenning behoort toe aan Fine Agrochemicals, een Engels bedrijf dat zich uitsluitend toelegt op de ontwikkeling en verkoop van plantengroeiregulatoren. Lees meer op pagina 5.

Perenbladvlo bekent kleur… na behandeling met Surround®. Voor een goede bestrijding van de perenbladvlo moet vroeg gestart worden. In het begin van het seizoen zijn de opties echter beperkt. Lage temperaturen, vorst en compatibiliteit met andere bestrijdingsmiddelen zijn de limiterende omstandigheden waarmee rekening moet gehouden worden. Enkel voor Surround® gelden geen beperkingen. Daardoor is Surround® de robuuste bestrijdingsmethode voor de perenbladvlo in het voorjaar. Lees meer op pagina 9.

staande vruchten over bij bloemclusters die normaal geen enkele vrucht zouden dragen en vermindert het gemiddeld aantal vruchten

Adverteren in De Fruitteeltkrant De Fruitteeltkrant is een gratis krant die wordt gestuurd naar meer dan 2.500 fruittelers in Nederland en België. Met een advertentie in De Fruitteeltkrant bereiken toeleveringsbedrijven heel gericht hun (potentiële) doelgroep; de fruitteler in Nederland en België. In De fruitteeltkrant kunnen toeleveringsbedrijven in de vorm van een advertorial zichzelf, hun producten of diensten onder de aandacht van vrijwel alle fruittelers in Nederland en een groot aantal in België brengen. Daarnaast is het mogelijk om kleinere advertenties in De Fruitteeltkrant te plaatsen. Meer informatie over het plaatsen van advertenties of advertorials is te vinden op www.defruitteeltkrant.nl of op www.fruitmedia.info. FruitMedia BV verzorgt de advertentieverkoop voor De Fruitteeltkrant. De volgende editie van De Fruitteeltkrant verschijnt eind mei 2013,

DE www.defruitteeltkrant.nl

ler was. Het goede resultaat werd bereikt met een dosering van 750 ml/ha bij een RV van 89%. Wanneer de RV van de lucht niet zo hoog is kan een teler dit een beetje compenseren door met extra veel water, 1.000 liter per hectare, te spuiten om zo de opname van het middel te bevorderen.

In dit nummer onder andere: XX Het fruitgebouw van de toekomst XX Starten met een sterke meeldauwbestrijder is gunstig XX GoëmarB/B86 verhoogt de concurrentie tussen de vruchten. XX Exilis: De betere vruchtdunner voor appel en peer XX Certificaten voor Pools sprekende fruittelers XX Waarom DCM zo goed werkt in de fruitteelt! XX Ferro Terra Liquid - IJzersterk! XX Verschuiving in bewaarschimmels en afspuitschema’s bij appel XX Perenbladvlo bekent kleur… na behandeling met Surround®. XX Smaaktest nieuwe perenrassen XX Effect van chemische middelen op nuttigen XX 10 Jaar VOEN – 10% Jubileumkorting op een groot aantal VOEN-artikelen

DE

1/2013

Het fruitgebouw van de toekomst “Als je door een fruitteeltgebied rijdt zie je veel bedrijfsgebouwen die sterk op elkaar lijken. De sector is erg bescheiden. De gebouwen hebben weinig uitstraling, weinig identiteit. Als je trots bent op je bedrijf mag je dit gerust laten zien”. Aan het woord is Paul van Bergen, Projectmanager binnen de J.C. van Kessel Groep uit Geldermalsen. De J.C. van Kessel Groep heeft de afgelopen jaren een groot aantal bedrijfsgebouwen voor fruittelers in zowel binnen- als buitenland ontworpen en gebouwd. “We liepen er bij het ontwerp van een aantal gebouwen bovendien tegenaan dat de steeds groter wordende fruit- en fruithandelsbedrijven ook steeds grotere bedrijfsgebouwen nodig hebben die soms lastig binnen het bouwblok en in het landschap zijn in te passen. Dit was voor ons aanleiding om eens te brainstormen over een oplossing waarbij vormgeving en inpassing in het landschap, maar ook het energieverbruik van een bedrijfsgebouw beter op elkaar zijn afgestemd”. Samen met Adrie van Kessel, directeur van de J.C. van Kessel Groep, en tevens architect en met hulp van een landschapsarchitect werden de ideeën uitgewerkt. Het resultaat: een energiearm en functioneel fruitgebouw wat beter in het landschap past.

Koelhuis in heuvel van grond

Bij een fruitteeltgebouw vragen de koelcellen veruit de meeste energie. “Bij de traditionele fruitteeltgebouwen in Nederland zijn de koelcellen als het ware als een doos in een grotere doos gebouwd. De buitenste doos warmt in de zomer onder invloed van zonlicht snel op, waardoor relatief veel energie nodig is om de warmte er weer uit te krijgen. Door het gebouw te omgeven met een wal van grond hou je de warmte uit de buitenste doos en is aanzienlijk minder energie nodig om de koelcellen op temperatuur te houden”, legt van Bergen uit. Tijdens bezoeken aan fruitteeltgebieden in Oost-Europa viel op dat traditionele bewaarplaatsen en koelcellen voor fruit ook daar vaak half in de grond gebouwd werden. “Je zou een koelcomplex bijvoorbeeld in een heuvel van grond kunnen bouwen. Dit heeft bovendien als groot voordeel dat het gebouw landschappelijk beter ingepast kan worden. Met de heuvel kun je vervolgens allerlei creatieve dingen doen, zoals het een recreatieve bestemming geven”. Van Bergen is ervan overtuigd dat gemeentes veel sneller een toestemming voor uitbreiding van een fruitteeltgebouw zullen geven als het op een dergelijke, minder opvallende en unieke manier in het landschap is gepositioneerd.

Adrie van Kessel (rechts) en Paul van Bergen namen het initiatief om een energiearm, functioneel en landschappelijk goed inpasbaar fruitgebouw van de toekomst te bedenken.

Energiearm koelen

De brainstormgroep bij de J.C. van Kessel Groep is echter nog een stap verder gegaan. “Veruit de meeste energie is nodig tijdens het inkoelen van fruit. Het product moet in een paar dagen van +20 á 30 ºC naar +0 ºC. Alle koelmachines en de stroomvoorziening zijn hierop gebaseerd. Als je een grote stap in de energiebesparing wilt maken, zul je dit tijdens het inkoelen moeten doen”, stelt Van Bergen. De meest effectieve manier om product snel en energiezuinig af te koelen is met water. De brainstormgroep bedacht hiervoor een ingenieuze oplossing: Met behulp van zonnepanelen op het dak van het gebouw en een ijsmachine wordt het hele jaar door ijs gemaakt. Dit ijs wordt tot de pluk opgeslagen. Direct na de pluk worden de appels of peren gekoeld door de kisten door een watertunnel met continue stromend koud water te voeren. Het water wordt koud gemaakt met behulp van het opgeslagen ijs. Op deze manier ontstaat een gesloten systeem waarbij de vruchten door het toevoegen van fungiciden (Filabuster) tegen vruchtrot kunnen worden beschermd. De plannen voor een energiearm, functioneel en in het landschap ingepast fruitgebouw lijken op het eerste gezicht nog erg futuristisch. Zowel Paul van Bergen als Adrie van Kessel zijn er van overtuigd dat de toekomst dichterbij is dan velen denken. Het bedrijf heeft een aantal studenten bouwkunde opdracht gegeven de plannen/ ideeën verder uit te werken en te toetsen op haalbaarheid.

De nieuwe Felco 820 is te koop bij: Garage- & landbouwmechanisatiebedrijf

H. HOL & ZN.

tel: +31 (0)345 569294, www.hholenzoon.nl

Felco 820 In het najaar van 2012 is de nieuwe snoeischaar van Felco, de Felco 820 geïntroduceerd in Nederland. Het voordeel van deze schaar is het gemakkelijke onderhoud. De messen zijn eenvoudig te smeren, wat een groot voordeel is ten opzichte van zijn voorganger. Wanneer het nodig is om de messen te wisselen, kan dit gemakkelijk zonder de behuizing te openen. Nieuw is ook dat de accu en de bedieningskast gescheiden zijn. Zo kan de accu als los onderdeel worden vervangen, wat een voordeel is. De bedieningskast, accu en externe behuizing zijn in een soepele en toch stevige rugtas te dragen. Deze kan dicht tegen het lichaam worden gedragen waardoor de bewegingsvrijheid goed is bij gebruik. Een klein nadeel van deze snoeischaar is dat deze iets zwaarder is dan zijn voorganger met 980 gram ten opzichte van 890 gram. Meer informatie is te vinden op www.felco820.com.

PLUKMACHINE FRUMACO Fruitteelttractoren

• nieuw en gebruikt • diverse typen

Speciale aanbieding: DEMO FRUMACO CF105: NETTO 43.000 € DEMO FENDT 209 VA Vario

Lichtenberglaan 2038- 3800 Sint-Truiden - België Telefoon: +32 (0)11 - 70 70 07/ +32 (0)475-41 01 17

Website: www.wintmolders.be Mail: [email protected] 

DE

1/2013

Ferdy Tolhoek (CAF) over Nissodium: “Starten met een sterke meeldauwbestrijder is gunstig” Met Nissodium hebben fruittelers een nieuw en krachtig wapen tegen meeldauw in appels en peren. De werkzame stof komt uit een nieuwe chemische groep en is daardoor een welkome aanvulling. “Vanwege het belang van resistentiemanagement en afwisselen komt Nissodium als geroepen”, stelt Ferdy Tolhoek van de Centrale Adviesdienst Fruitteelt. “Bovendien is het al voor 1 mei toepasbaar. Dat is een extra voordeel.” De onafhankelijke Centrale Adviesdienst Fruitteelt (CAF) geeft de voorlichters en aangesloten fruittelers van het coöperatieve samenwerkingsverband CropSolutions gerichte, actuele adviezen inzake gewasbescherming, bemesting en teelttechniek. CAF legt ieder jaar demoproeven aan, waarin het de werking van toegelaten en nieuwe middelen vergelijkt.

Drie jaar beproefd

In de aanloop naar een toelating in de teelt van appels en peren deed gewasbeschermingspecialist fruitteelt, Ferdy Tolhoek van de CAF de afgelopen drie jaar ervaring op met Nissodium. “De eerste twee jaar onderzochten we de werking in doorspuitschema’s, vorig jaar deden we dat in een afwisselschema. In beide scenario’s boekte Nissodium uitstekende resultaten.” De werkzame stof cyflufenamid komt uit een nieuwe chemische groep, waartegen meeldauw nog geen resistentie heeft kunnen opbouwen. Daarmee is het volgens Tolhoek een mooie aanvulling op het huidige pakket. “Door frequent gebruik van al langer toegelaten actieve stoffen wordt meeldauw

voor sommige producten minder gevoelig. In peer zijn nog minder meeldauwmiddelen toegelaten dan in appel. Ook voor die teelt komt Nissodium dus als geroepen.”

Voor 1 mei starten

Nissodium is als een van de weinige meeldauwbestrijders voor 1 mei inzetbaar. Dat spreekt Tolhoek erg aan. “Daardoor kun je al in het groene knopstadium met preventieve bescherming beginnen”, legt hij uit. “Op tijd starten met een sterk middel is gunstig om vroege infectie te voorkomen. Wanneer je pas later en met een zwakker middel start, zullen boomgaarden sneller en massaler aangetast worden als de omstandigheden voor meeldauw gunstig zijn. In 2012 verliep de meeldauwbestrijding niet overal vlekkeloos, waardoor er nu veel sporen overwinteren. Op percelen waar een hoge meeldauwdruk was, zou ik zeker met Nissodium starten. Het is ook een goed middel om in te zetten wanneer het spuitinterval door omstandigheden te lang is geworden.”

Twee keer op rij

Nissodium mag twee keer per seizoen worden toegepast, bij voor-

Ferdy Tolhoek: "Ik adviseer fruittelers dit jaar zeker met Nissodium te starten." keur in blokbespuiting met een interval van 7-10 dagen. De toepassingsperiode loopt van het groene knopstadium tot het afsluiten van

de scheuten. Vanwege het belang en de mogelijkheid van een goede start, zullen de meeste telers en adviseurs voor de eerste twee

bespuitingen Nissodium kiezen. Daarna dient de bestrijding met andere middelen in een afwisselschema te worden voortgezet.

John Kusters: “Gewoon het beste Certis en Makhteshim middel voor vroege bestrijding” Agan gaan voor emissiebeperking Toeleverancier en fruitteler John Kusters uit Dreumel volg­ de de praktijkproeven met Nissodium met interesse. Hij heeft een uitgesproken mening over het nieuwe fungicide: “Het geeft de beste resultaten en is vroeg in het seizoen inzetbaar. Met twee bespuitingen in het groene tot roze knopstadium ben je er mooi op tijd bij.”

appelen en peren. Als het om gewasbescherming in hardfruit gaat, staat hij dus met beide benen in de praktijk. Op proeflocaties heeft hij gezien hoe effectief Nissodium is. “Het bestrijdingsresultaat is duidelijk goed”, zegt Kusters. “In België is Nissodium al enkele jaren toegelaten en staat het bekend als de sterkste meeldauwbestrijder in appels en peren.”

John Kusters is directeur van P.G. Kusters Land- en Tuinbo­uw­ benodigdheden en teelt 11 ha

Begin op tijd

Op grond van kennis en ervaring raadt John aan om op tijd met de

meeldauwbestrijding te starten. “Start in het groene knopstadium, dan ben je er op tijd bij. Ik kan dat niet genoeg benadrukken. Veel telers wachten te lang, net zoals bij de schurftbestrijding. Als een aantasting eenmaal om zich heen grijpt, is er soms nauwelijks grip op te krijgen. Dat kost handenvol geld en levert stress op. Doe jezelf een plezier en stel de eerste bespuiting niet uit tot het te laat is. Eenvoudiger kan ik het niet zeggen.”

Oppervlaktewater in fruitgebieden bevat regelmatig grotere hoeveelheden gewasbeschermings­middelen dan toegestaan, onder andere van captan. Wanneer dat zo blijft, kan dat gevolgen hebben voor toelatingen. Om de emissie te verminderen, hebben de producenten Certis en Makhteshim-Agan een project opgezet. Onder het motto ‘Onze Missie: Minder Emissie’ maken zij fruittelers bewust van de mogelijkheden om schoner te werken. De NFO en PPO Randwijk werken mee. Zeventig procent van de fruittelers heeft percelen die grenzen aan watergangen. Juist daar is het zaak om driftbeperkende maatregelen te nemen. “De etiketten van middelen vermelden welke maatregelen nodig zijn”, zegt technisch adviseur Lianne van Wijk van Certis Nederland. “De vraag is natuurlijk hoe telers daar in de praktijk mee omgaan.”

Driftarme doppen

Uit een vorig jaar door de NFO gehouden enquête blijkt dat de meeste telers al driftarme doppen gebruiken. Sommigen merkten op dat die ook nadelen hebben, zoals een hoger waterverbruik, een grotere kans op verstopping en meer zichtbaar residu. Enkele weken voor de oogst schakelt men daarom vaak over op spuitdoppen die wat meer drift geven. “Meer aandacht voor het klaarmaken van de spuitvloeistof, fijnere filters en secuur schoonmaken kunnen die problemen beperken”, stelt Van Wijk. “Ook op andere vlakken kunnen zorgvuldigheid en specifieke maatregelen voor verbetering zorgen. We blijven daarover in gesprek met telers en toeleveranciers.”

De perfecte start tegen meeldauw “Doe jezelf een plezier en stel de eerste bespuiting niet uit tot het te laat is”, adviseert John Kusters.

Bekijk de productvideo op www.certiseurope.nl of scan de QR-code

DE

1/2013

GoëmarB/B86 verhoogt de concurrentie tussen de vruchten.

Bij het manueel dunnen van appels wordt het teveel aan vruchten verwijderd met als doel een optimale maatsortering bij de oogst. Hierbij is niet alleen het aantal vruchten dat overblijft belangrijk, maar evenzeer de verdeling van deze vruchten over de boom en over de clusters. Deze optimale verdeling kan echter reeds ge­ deeltelijk verwezenlijkt worden met GoëmarB/B86. GoëmarB/B86 verhoogt de concurrentie van de vruchten bij het begin van de vruchtzetting. Daardoor blijven er meer alleenstaande vruchten over bij bloemclusters die normaal geen enkele vrucht zouden dragen en vermindert het gemiddeld aantal vruchten bij clusters die teveel vruchten dragen. Aangezien deze dunning vroeger plaatsvindt dan een correctiedunning met de hand, heeft dit ook een positief effect op de vruchtmaat en vruchtsortering bij de oogst.

De grootste vrucht wint niet altijd

In een vruchtcluster gaat natuurlijke dunning optreden doordat alle vruchten concurreren voor nutriënten en water komende van de boom. Onder normale omstandigheden zijn het meestal de grootste vruchten die overblijven. De noodzaak voor handdunning geeft aan dat de onderlinge vruchtconcurrentie echter niet altijd loopt zoals wij willen.

In de praktijk zijn er steeds clusters met teveel vruchten alsook clusters zonder vruchten. Met chemische dunning wordt dit facet van de vruchtzetting ook niet altijd en zeker niet volledig rechtgezet. De chemische dunning die als doel heeft het overtollige fruit te verwijderen, beïnvloedt ook de onderlinge concurrentie van de vruchten. Dit effect van dunmiddelen op de concurrentie kan zowel positief als negatief zijn. In het geval van NAA (naftaleen azijnzuur) is het een positieve beïnvloeding van de concurrentie. Daarom spreken we bij NAA ook over een selectieve dunning omdat het afstoten van vooral de kleine vruchten wordt bevorderd. Dit is niet het geval bij BA (benzyladenine). De dunning van BA is niet selectief aangezien er zowel grote als kleine vruchten afgesto% 60 worden ten door BA. BA heeft een negatief effect op de onderlinge 50 vruchtconcurrentie. Bij BA zien we bij40de oogst van deze negatieve beïnvloeding van de concurren-

GoëmarB/B86 verbetert de vruchtmaat van Conference tie echter niets, omdat BA ook de goemarB celdeling en dus de vruchtmaat direct beïnvloedt.onbehandelde

30 20

GoëmarB/B86 eindresultaat bij de oogst 10

5

4

3

2

1

0

Aantal vruchten/kluster

% 60 % uitgevoerd was er geen effect 50 meer 45 zichtbaar bij de oogst met 50 betrekking tot de verdeling van 40 de35 vruchten over de clusters. Een 40 meting van de vruchtdiameters 30 bij25 30de oogst toonde wel aan dat er20een betere maatsortering was 20 (grafieken 2). Met betrekking tot 15

de totale productiegegevens die goemarB enkel werden geëvalueerd bij de goemarB proef bij pcfruit, onbehandelde was er geen verschil bij de oogst.onbehandelde Tijdens een nat seizoen als dat van 2012 komen de voordelen behaald tijdens het begin van het seizoen minder tot uiting bij de oogst.

10 10 5 Grafiek 1: Het effect van Goemar B bij Conference peren op de verde­ 00

55

44

33

22

11

ling van het aantal vruchten per cluster in een perceel waar geen Aantalwerd vruchten/kluster corrigerende handdunning uitgevoerd. vruchten/kluster

%

goemarB

5

4

2

3

onbehandelde

1

50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

vruchten/kluster

Grafiek 2: Het effect van Goemar B bij Conference peren op de maat­ sortering bij de oogst in een perceel waar een corrigerende hand­ dunning werd uitgevoerd. %

Betrouw­baarheid van GoëmarB/B86 Voor de robuustheid van het effect van GoëmarB/B86 over de jaren en percelen heen, werd in de periode 2003-2006 in Frankrijk een grootschalig onderzoek uitgevoerd naar het effect van GoëmarB/B86 op appel. In 22 proeven verspreid over Frankrijk werd telkens éénzelfde vergelijking gemaakt: het schema van de teler met en zonder GoëmarB/B86. Alle andere behandelingen, inclusief de behandeling uitgevoerd voor het dunnen van de vruchten, waren dezelfde als in het andere deel van de boomgaard dat geen GoëmarB/B86-behandeling onderging. (meer details aangaande de resultaten van deze proeven zijn terug te vinden op www.hermoo.be). De resultaten van deze proeven geven duidelijk aan dat het beloofde voordeel met GoëmarB/B86 wel degelijk bereikt wordt. Er waren boomgaarden waarin gedurende bepaalde jaren het effect zeer gelimiteerd was, maar daartegenover stonden boomgaarden waar het tegenovergesteld waar was. Dit is eigen aan producten die de groei van de boom beïnvloeden. Vandaar dat ook het gemiddelde resultaat, welke een maat is voor de duurzaamheid van de investering van GoëmarB/B86 behandelingen, het belangrijkste is. Dit alles was en is positief voor GoëmarB/B86.

goemarB

0 75

-8

5 -7 70

0 -7 65

5 -6 60

0 -6 55

5 -5 50

0 -5 45

-4

vruchtdiameter (mm) 45 40 35

Indien de onderlinge vruchtconcurrentie verhoogd of vervroegd kan worden, kan dit een positief effect hebben op de verdeling van de vruchten over de boom en over de clusters. Bij clusters waar normaal geen enkele vrucht overblijft na de junirui, geeft een verhoogde/vervroegde concurrentie meer kansen aan de dominante vrucht van dat cluster om over te blijven na de rui. Bij clusters met teveel vruchten na de rui, zal bij een verhoogde onderlinge concurrentie de kans van de kleinste vruchten

afnemen om over te blijven. Met het toepassen van GoëmarB/B86 wordt dit doel verwezenlijkt. De grootste vruchten in het cluster krijgen meer kansen. En deze kansen zijn zowel groter met en zonder chemische dunning. Indien chemische dunning wordt uitgevoerd, zal daar waar GoëmarB/ B86 werd toegepast een meer consistente dunning plaatsvinden. Consistent staat hierbij gelijk aan een meer selectieve dunning (meer selectieve afstoting van kleine vruchten) en een meer uniforme dunning zowel in de boom als in de boomgaard.

onbehandelde

5

45 40 35 30 25 20 15 10 5 0

40

GoëmarB is officieel erkend als groeiregulator in België. Dit betekent dat er officiële proeven werden uitgevoerd bij onderzoeksinstellingen om aan te tonen dat GoëmarB wel degelijk de groei en meerbepaald de vruchtzetting beïnvloedt. In de periode dat deze officiële proeven werden uitgevoerd, was het werkingsmechanisme echter niet bekend, waardoor het middel verkeerdelijk is aangeraden als vruchtzettingsbevorderend middel. Door bepaalde voorlichters werd zelfs beweerd dat GoëmarB/B86 gibberellines bevatten, wat niet het geval is. GoëmarB/B86 verhoogt enkel de concurrentie tussen de vruchten, en de geobserveerde betere maatsortering en meeropbrengst in de proeven is alleen daaraan toe te wijzen. Ter illustratie werden in 2012 nogmaals proeven aangelegd in België om deze beweringen te staven. Omdat het aantal proeven beschikbaar op Conference beperkt zijn, werd vooral het effect van GoëmarB/ B86 op Conference geëvalueerd. De herverdeling van de vruchten op de boom was is alle proeven duidelijk zichtbaar vlak na de junirui, zelfs zonder het uitvoeren van een telling. Ter illustratie wordt hier in een telling getoond van de verdeling van het aantal vruchten per cluster bij de oogst in een perceel waar geen handdunning plaatsvond (grafiek 1). Het percentage alleenstaande vruchten is beduidend hoger in GoëmarB/B86 behandelde deel. In percelen waar daarna een corrigerende handdunning werd

GoëmarB/B86: doping voor grote vruchten

%

goemarB onbehandelde

Voor meer inlichtingen kan u altijd terecht bij HERMOO BELGIUM NV. ([email protected],) R. VAN WESEMAEL ([email protected]) of uw lokale fytohandelaar. Goëmar B 6891P/B, 0.0109 g/l zeealgenextract), Erkenningshouder: Laboratoir Goëmar. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

DE

1/2013

EXILIS: DE BETERE VRUCHTDUNNER VOOR APPEL EN PEER Voor het seizoen 2013 kan de fruitteler een beroep doen op een nieuw middel Exilis dat nu in zowel België als Nederland is erkend als nabloei vruchtdunner in appel en peer. Exilis is al meerdere jaren erkend in andere EU-landen en de erkenning behoort toe aan Fine Agrochemicals, een Engels bedrijf dat zich uitsluitend toelegt op de ontwikkeling en verkoop van plantengroeiregulatoren. Andere al bekende producten van Fine zijn Novagib, Perlan (beiden voorlopig enkel erkend in België) en Falgro tabletten (zowel in België als Nederland op de markt).

Vruchtdunning is vandaag de dag niet meer weg te denken op de moderne fruitteeltbedrijven. De Grafiek 1: Effect van Exilis op de celdeling van peer (Exilis toe­ gepast bij 8-9 mm). Meting uit­ gevoerd aan het einde van de celdelingsperiode.

50

Onbehandeld

vermindering handdunning en verbeterde maatsortering

m m 25

m

m

m

20

m

15

m

10

m

m

m

6

bl oe i

bl oe i

ei nd e

e

lle

vo

nd el d

on be ha

aal waren voor dunning

m m 25

m

m

m 20

m 15

m m

m

10

m 6

i

de

bl oe

bl oe ei n

lle vo

on

be

ha

nd

el de

i

120 100 80 60 40 20 0

Exilis aanbevelingen

120 100 80 60 40 20 0

Exilis is de laatste jaren door Fine Agrochemicals uitvoerig getest in België (voornamelijk in Conference en Civni (Rubens®)) en Nederland (Elstar, Golden) maar ook in andere EU-landen (Duitsland, Polen, UK)150 heeft het middel bewezen 140 effectief te zijn in oa Cox, Gala, Onbehandeld 130 Braeburn en Jonagold. Ter illustratie 120 wordt hier een proefExilis op Elstar

leerd. 6-benzyladenine verhoogt ook de celdeling (grafiek 1). De verhoogde celdeling resulteert in een groter aantal cellen aan het einde van de celdelingsfase van het fruit. Meer cellen betekent meer groeipotentieel voor de vruchten tijdens de rest van het seizoen. Het uiteindelijke positieve resultaat van Exilis bij de oogst op de opbrengst en de maatsortering is het gevolg van zowel de vruchtdunning als de verhoging van het groeipotentieel.

Exilis 0.75 l/hl

Exillis proefresultaten:

vruchten bij de oogst, relatief t. o.v. onbehandelde (%)

80 75 75 70 ere g 65 bet rterin o 60 Grafiek 2: Vruchtdunningsefficiëntie t.o.v. het toepassingstijd­ ats ma 55 stip bij Golden Delicious (2003) tijdens een seizoen wanneer de 50 weersomstandigheden gedurende gans de periodeExilis constant Onbehandeld 0.75 l/hlide­

vruchten bij de oogst, relatief t. o.v. onbehandelde (%)

Exilis is in België en Nederland erkend als dunmiddel in zowel appel als peer

maximale vruchtgrootte in appel % dunning na junirui binnen 61.2bc 70en peer wordt bepaald Onbehandeld 60de 50 dagen 51.8c na de volle bloei en 50hoe langer het overtollig fruit op 40 Exilis der en innadeliger. 30de boom hangt, hoe m unn ei dd 20 o n r a Aantal cellen ter g el 10De aktieve stof van hExilis, 6-bene 0 zyladenine, wordt opgenomen Gro tenti o p 350 Exilis l/hl viaOnbehandeld blad en vrucht. Het0.75 reduceert Onbehandeld de fotosynthese en het verhoogt % vruchten 70-80mm 300 de ademhaling waardoor minder 85 Exilis 81 zijn 80 koolhydraten beschikbaar 250 75 75 voor het aanwezige fruit. Hierdoor Celvolume 70 wordt de competitie tussen ere g de 65 bet rterin legende: Effect van Exilis op de celdeling van 60 vruchten gestimuleerd oen wordt s t a peer (Exilis toegepast bij 8-9 mm). Meting uitge- 55 ma gestimude natuurlijke vruchtrui voerd aan het einde van de celdelingsperiode.

Exilis bevat 20 g/l 6-benzyladenine in een SL formulering en is beschikbaar in 5 L verpakkingen. Het middel wordt zowel bij appel als peer best toegepast tussen de 8 en 12 mm diameter van de hoofdvrucht, maar dit kan ook vroeger of later indien de weers-

omstandigheden op dat moment gunstiger zijn. Contacteer uw teeltbegeleider en/of fytohandelaar op het tijdstip van dunning voor meer advies aangaande specifieke aanbevelingen voor uw boomgaarden. Overleg met hem/haar voor het

vinden van het beste toepassingstijdstip, de toe te passen dosis en het maken van de keuze een deel of heel de boom te behandelen.

van Nederland weergegeven. De resultaten van deze proef illustreren heel goed de voordelen van dunning met Exilis. Toepassingen met Exilis resulteren in verhoogde rui (= minder uren handdunning), % dunning na junirui een betere vruchtmaat en een ho61.2bc 70 ger vruchtgewicht. Niet onbelang51.8c 60 50 is ook dat Exilis de beurtjaren rijk 40 er aanzienlijk vermindert.mindunnen 30

dd 20 han 10 Grafiek (NL). Exilis behandeling bij 14 mm 0 350 Onbehandeld Exilis 0.75 l/hl vruchtdiameter Onbehandeld % vruchten 70-80mm 300 % dunning na junirui 61.2bc 85 Exilis 70 81 handeld 60 80 250 51.8c 75 50 75 Celvolume 40 70 der n ere g 30 min unne 65 bet rterin d d 20 n o 60 s a t h a 10 el ma 55 0 50 Onbehandeld Exilis 0.75 l/hl Onbehandeld Exilis 0.75 l/hl handeld legende: proef Elstar, 2006 (NL). Exilis behandeling bij 14 mm vruchtdiameter % vruchten 70-80mm 85 81 80 120 75 75 100 70 ere g

e oogst, . o.v. lde (%)

wezen dat met Exilis de hoogste dunningsefficiëntie kan behaald worden wanneer de gemiddelde vruchtdiameter zich bevindt tussen 8 en 12 mm. Voorgaande uitspraak is een conclusie gebasseerd op een groot aantal proeven uitgevoerd tijdens verschillende groeiseizoenen. Maar aangezien het effect niet alleen bepaald wordt door de diameter, maar evenzeer door de weersomstandigheden is het optimale toepassingstijdstip elk jaar verschillend. In het ene jaar heeft men de mogelijkheid Exilis % dunning na junirui toe te passen tussen 6 en 14 mm 61.2bc 70en in een ander jaar kan dit soms 51.8c 60 50beperkt zijn tot een toepassings40venster van maar enkele derdagen. n 30 min unne doptimale d 20Voor het zoeken van het n 10toepassingstijdstip ishahet noodza0 kelijk zowel de fenologische evoluOnbehandeld Exilis 0.75 l/hl tie van de bomen te volgen alsook % vruchten 70-80mm dagelijks de weersvoorspellingen 85te evalueren. 81

Celvolume

150 140 130 120 110

oei Aantal cellen ter gr el ie : Proef Elstar, Gro t2006 ent po

weersomstandigheden versus vruchtdiameter

Groei bij planten wordt bepaald door de beschikbaarheid van nutriënten en de weersomstandigheden. Het effect van een behandeling die de groei wil beïnvloeden is afhankelijk van dezelfde factoren. Aangaande de weersomstandigheden zijn vooral de temperatuur en lichtintensiteit de belangrijkste. Voor de werking van Exilis als dunningsmiddel is er voor een werking een minimale temperatuur vereist van 15°C bij de toepassing en stijgende temperaturen (min 18°C) de dagen nadien. Met betrekking tot de lichtintensiteit: een 150 bewolkte hemel na toepassing 140 Onbehandeld 130Exilis verhoogt de efficiëntie. van 120 het weer is ook het ExilisfenoloNaast 110 stadium, meerbepaald gisch oei de Aantal cellen ter gr el e van vruchtdiameter op het tijdstip o t r G ten i po de350 behandeling, van groot belang. Te vroeg of te laat toepassen van Onbehandeld 300 resulteert in een vermindeExilis Exilis ring van het vruchtdunningseffect 250 van Exilis. Onderzoek heeft uitge-

Exilis: vruchtdunning EN verhoging groeipotentieel

110

Positionering Exilis:

Exilis versterkt de rui, zorgt voor een betere vruchtmaat en reduceert beurtjaren bij daarvoor gevoelige rassen als Elstar Voor meer inlichtingen kan u altijd terecht bij Fine chemicals (Wim Aelbrecht: [email protected] / www.fine.eu) of uw lokale fytohandelaar. Exilis (10091P/B,20 g/l 6-benzyladenine), Erkenningshouder: Fine Chemicals Ltd. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

DE

1/2013

Certificaten voor Pools sprekende fruittelers Twintig Nederlandse fruittelers voltooiden succesvol de intensieve taalcursus Pools voor Nederlandstalige fruittelers. Ze ontvingen maandag 4 maart uit handen van docente Agata Wolters van LanguageSwitch hun certificaat. De deelnemers leerden in twaalf weken basis-Pools. Vooral de unieke combinatie; een Poolse docente en tevens fruittelers-vrouw die

Poolse les geeft aan fruittelers sprak de deelnemers zeer aan. Enkele reacties van cursisten: „„ “De cursus is erg leuk en er is een goede open sfeer. Agata geeft goede uitleg; je kon gemakkelijk vragen stellen en ze werden goed beantwoord.” „„ “Online lessen is een goed idee; dwingt je om thuis bezig te blijven”.

„„ "Prettig om op deze manier kennis te maken met de Poolse taal juist ook omdat je zoveel eigen woorden en zinnen in mocht brengen". „„ “Na de cursus kan ik beter communiceren (spreken en begrijpen) met de Poolse medewerkers” „„ “Veel bruikbare zinnen geleerd, gericht op je vakgebied”

Nieuw! Unieke bladmeststoffen voor appel en peer Voor zekerheid en gemak > > > >

Top Trace alimento V Top Trace alimento Mg Top Trace alimento K Top Trace alimento Ca

IJzerbemesting voor fruit Langdurige werking en volledig beschikbaar > IJzerchelaat HBED 9%

Meer inforMatie? Kijk op www.agrifirm.com/plant of bel Verkoopondersteuning: t 088 488 12 50

„„ "Poolse medewerkers waarderen het dat ik mijn best doe om iets meer te leren van hun taal". De cursus werd gegeven bij een van de deelnemers. In dit geval op het bedrijf van Corine en Bertjan Pippel in Haaften. Docente Agata Wolters signaleert een duidelijke belangstelling om Pools te leren. “Half maart is er weer een cursus Pools voor

Nederlandse fruittelers en tevens een cursus Nederlands voor Poolse medewerkers gestart. Daarnaast starten we begin april 2013 met een nieuwe, online-cursus Pools voor Nederlandstaligen. Kijk voor meer informatie over de cursus op www.fruitmedia.info

1/2013

DE

Waarom DCM zo goed werkt DCM MIX 5 in de fruitteelt!

DCM MIX 5 is de ideale basisbemesting voor de fruitteelt omdat hij „„ De juiste N-P-K heeft van 10-4-8+3MgO „„ Een lange werkingsduur heeft. „„ Via de organische stof in deze meststof het bodemleven activeert. „„ Een goede vruchtzetting geeft. „„ Een betere vruchtkwaliteit geeft.

Na 5 jaar in de fruitteelt kunnen we als DCM meststoffen fabri­ kant eens terugkijken naar de behaalde resultaten.

Eerst even voorstellen:

DCM is een productiebedrijf in organische meststoffen. Deze organische meststoffen worden geproduceerd met een brede waaier van verschillende grondstoffen. Deze gebruikte grondstoffen zijn allang niet meer alleen de kippenof koeienmestkorrels. Zo bestaat DCM MIX 5 o.a. uit beendermeel, haarmeel, vleesbeendermeel, hoefmeel, cacaodoppen, druivenpitten en vinasse-extract. Waarom een menging van deze grondstoffen? Omdat al deze grondstoffen een verschillende werking en voedingswaarde hebben voor de boom of plant. Voor de fruitteelt is de samenstelling en menging van de grondstoffen in DCM MIX 5 ideaal qua basisbemesting. Tevens geeft de 36% organische stof een stimulans van het bodemleven!

DCM meststoffen; de basis voor een prima kwaliteit

Olega® Fer - het vloeibare ijzer voor de perenteelt Ook heeft DCM de Olega® Fer ‘het vloeibare ijzer voor de perenteelt’. Dit product heeft in de proeven zich ruimschoots bewezen en vele collega’s zullen dit beamen. DCM Olega® Fer bladvoeding (3 % N + 3 % Fe + zeewierextract) heeft bewezen dat er: „„ Minder ruwschilligheid was in de oogst van de peren. „„ Geen gevaar voor fytotoxiteit is aangetoond. „„ Een betere opname van ijzer was door het gewas.

DCM producten voor een goede en gezonde teelt U ziet dat DCM de juiste producten heeft voor een goede en gezonde teelt. Voor vragen kunt u contact opnemen met: [email protected] voor Zuid Nederland m.vandulmen@dcmnederland. com voor Noord Nederland Kijk voor meer informatie ook op onze website: www.dcm-info.nl

natuurlijke plantenvoeding

DE

Maak uw perenbomen krachtig voor het nieuwe seizoen

IJzersterk! In de moderne teelt van peren is een bodembemesting van het element ijzer van groot belang om jaarlijks een goede productie van de beste kwaliteit peren te verkrijgen. Het komende jaar zal deze ijzertoepassing op vele percelen nog belangrijker gaan worden. De vorst van begin 2012 heeft een enorme impact gehad op met name de perenaanplanten in Nederland. De volledig dode bomen zijn veelal gerooid en de ‘half gehavende’ bomen staan er nog. Niemand weet exact hoe deze aangetaste bomen zich in 2013 en de jaren daarna zullen ontwikkelen. Eén ding weten we wel; er zal van alles aan gedaan moeten worden om de boom in goede conditie te houden. Een perfecte bemesting is daarom van grootste belang. Met name de ijzerbemesting via de wortels moet optimaal zijn voor het herstel van de boom. Tevens wordt door een goede ijzerbemesting

de kans op gele peren aanzienlijk verkleind.

1/2013

Verschuiving in bewaarschimmels en afspuitschema’s bij appel

„„ U vergroot de kans op herstel en u verbetert de vitaliteit van de boom. „„ U verkleint u de kans op gele peren. „„ EDDHA is objectief beproefd en komt als effectief uit de proeven.

Kjell Hauke van pcfruit liet op de Voorlichtingsdag pitfruit op 18 januari 2013 in Hasselt (B) zien dat er een evolutie is in de bewaarschimmels bij appel waar een fruitteler mee te maken heeft. Sommige bewaarschimmels komen meer voor dan vroeger door verandering in klimaat, adaptatie van de schimmel in de omgeving of door veranderingen in het spuitschema. Bewaarschimmels die nu meer aanwezig zijn bij appel en mogelijk voor meer problemen zorgen zijn: Sphaeropsis en Alternaria. In het algemeen begon een afspuitschema voor appel in België in 2012, zes weken voor de oogst met captan of Switch, een week later gevolgd door TMTD en vervolgens weer captan ongeveer vier weken voor de oogst, vertelde Hauke. Om het goed af te maken twee weken voor de oogst een bespuiting met Bellis gevolgd door Switch drie dagen voor de oogst. Het is een schema dat in België in 2012 wettelijk was toegestaan en goede bescherming biedt tegen resistentievorming. Dan moet er wel rekening mee gehouden dat zes verschillende actieve stoffen op de vruchten kunnen worden teruggevonden. Daarbij is een zeer brede werking gegarandeerd. Voor de retail werd dit afspuitschema in 2012 versoberd naar zes weken voor de oogst Bellis of Switch gevolgd door captan vier weken voor de oogst en tien dagen voor de oogst weer Bellis of Switch. Een teler moet zelf de keuze

Toepassing & dosering:

Tabel . Werkingsspectrum van fungiciden in het afspuitschema

Ferro Terra Liquid

Ferro Terra Liquid - ijzerchelaat 5,4% EDDHA - is zeer doelmatig om de bomen door deze lastige fase te helpen. Deze meststof is goed toepasbaar in fertigatiesystemen en als bodembehandeling door middel van een bespuiting op de zwartstrook. Ferro Terra Liquid is een vloeibare formulering die gemakkelijk uitschenkt en oplost; dit scheelt veel tijd en energie voor de gebruiker. IJzerchelaat EDDHA is wereldwijd, door diverse proefstations objectief beproefd en het is zeer effectief gebleken.

Kort samengevat:

„„ periode maart-april is het meest geschikt. „„ De toepassing van ijzerchelaat 5,4% EDDHA tijdens regen geeft het beste resultaat (inspoeling). „„ Dosering: 10-40 l/ha, dit is afhankelijk van de situatie en de noodzaak. „„ Vloeibare formulier die gemakkelijk uitschenkt en oplost

www.alliancegroep.nl  www.willemsbalgoy.nl

www.profyto.nl

maken tussen Bellis of Switch en dat tweemaal toe moet passen zodat het schema bij de oogst slechts drie actieve stoffen op het product achterlaat. Bij de keuze van Bellis of Switch en bij het maken van een spuitschema is het goed te weten welk rot meer voorkwam in het voorgaande jaar, zodat daar met de keuze van de middelen rekening mee kan worden gehouden. Voor 2013 zal weer een nieuw schema worden vastgesteld op basis van de producten en randvoorwaarden in dit seizoen. Boekje ’Herkennen van bewaarschimmels bij pitfruit’ Om schimmels gemakkelijker te kennen heeft pcfruit een boekje uitgegeven ‘Herkennen van bewaarschimmels bij pitfruit’ Dit is een handige publicatie waarin de belangrijkste bewaarschimmels met een 140-tal foto’s wordt verduidelijkt. Een veiling adviseert de leden de spuitschema’s aan te passen zodat het fruit nog overal naar toe kan. Een teler kan met de voorkennis over zijn percelen het schema aanpassen op de schimmels die daar voorkomen. Want een rotte appel kan helemaal niet worden verkocht. * Producten die in dit artikel worden genoemd, zijn niet in alle landen beschikbaar en/of toegelaten. De lezer wordt erop gewezen altijd de wet- en regelgeving in het eigen land te volgen.

a

m

r ho

riu

m liu

ni

s si

a or

c py

m ht ia is lliu aria hy ria ph rop io sp p l t ci rn p tu lo ae cid do t i to nil ry e m a lo ec hy o ot en lte te en hi ph ha po P S S V P A S P P M B G N o

p os

ria

Topsin M (thiofanaatmethyl)

+

+

-

+

-

+

-

-

+

-

+

+

±

Frugico (diethofencarb + Topsin M)

+

+

-

+

+

±

-

-

±

-

+

+

±

Switch (fluddioxonil+ cyprodinil)

+

±

-

+

+

+

+

+

±

+

+

±

-

Bellis (pyraclostrobin + + boscalid)

-

+

+

+

+

+

+

±

+

+

±

+

Philabuster (pyrimethanil + imazalil)

+

±

-

±

+

+

-

-

±

+

±

+

-

Captan (captan)

±

±

±

±

±

±

±

±

+

-

ND ND

-

Thiram (thiram)

±

±

±

±

±

±

±

±

±

-

ND ND

-

Delan (ditianon)

-

-

-

-

-

-

-

-

+

-

ND ND

-

Bron: pcfruit

+ goede werking

± matige werking

- geen werking

www.benfried.com www.gmnbv.nl www.springbv.nl

Alliance is leverancier van:     

advies gewasbeschermingsmiddelen meststoffen BayWa hagelnet- en overkappingssystemen overige fruitteeltmaterialen

nu verkrijgbaar bij Alliance:

Ferro-Terra Liquid

ijzermeststof 5,4% EDDHA

Maak uw perenbomen krachtig voor het nieuwe seizoen met Ferro-Terra Liquid. Een vloeibare formulering die gemakkelijk uitschenkt en oplost. Voor bodemtoepassing. Alliance fruitteeltadviseurs: Arie van Horssen 06 53 202 470 Willem Maris 06 20 053 947 Pieter Aalbers 06 21 421 462

Klompenmaker 9, 5253 RG Nieuwkuijk | Tel: (073) 680 66 00 | www.alliancegroep.nl

ra

a he

DE

1/2013

Perenbladvlo bekent kleur… na behandeling met Surround®. Voor een goede bestrijding van de perenbladvlo moet vroeg gestart worden. In het begin van het seizoen zijn de opties echter beperkt. Lage temperaturen, vorst en compatibiliteit met andere bestrijdingsmiddelen zijn de limiterende omstandigheden waarmee rekening moet gehouden worden. Enkel voor Surround® gelden geen beperkingen. Daardoor is Surround® de robuuste be­ strijdingsmethode voor de perenbladvlo in het voorjaar. De goede efficiëntie van Surround is te danken aan de dubbele werking van Surround: irriteren van de volwassen insecten en de bomen minder aantrekkelijk maken voor de eileg. Een samenvatting van de officiële proeven van de voorbije 10 jaar en verduidelijking van het werkingsmechanisme zijn de bewijsstukken voor de bovenstaande beweringen.

Actieve stof Surround®: Kaolin

Surround® is het resultaat van een samenwerking tussen Amerikaanse onderzoekers en de firma Engelhard, één van de grootste producenten van kaolin in de wereld. De keuze van kaolin, een wit kleimineraal, werd

Minimum vereiste: 30 kg/ha kaolin

Na een behandeling met Surround® ligt er op de plant een witte beschermende laag op takken, bladeren en vruchten. De witte beschermlaag werkt op verschillende manieren tegen de perenbladvlo. De kleine kleipartikels hechten zich aan insecten wanneer deze in contact komen met de boom. Dit irriteert de insecten en verdrijft hen van de boom. De perenbladvlo wordt ook minder vitaal doordat deze veel energie verliest met het trachten te verwijderen van de partikels. Dit is naar alle waarschijnlijkheid het belangrijkste werkingsmechanisme. In de boomgaard is dit na een Surroundbehandeling

Volwassen perenbladvlo met Surround deeltjes aan het lijf

De robuuste bestrijding: officiële proeven 2001-2011 Als bewijs van de goede efficiëntie en vooral de robuustheid van Surround® worden hier de resultaten weergegeven van de proeven die werden uitgevoerd voor het behalen van de registratie als gewasbeschermingsmiddel in België. Deze proeven werden allen uitgevoerd bij officiële onderzoekscentra in Europa. Om een idee te hebben van de robuustheid wordt niet alleen de gemiddelde efficiëntie weergegeven, maar ook de minimale en maximale efficiëntie behaald in deze proeven. Surround® komt in deze vergelijking als beste uit de proeven. De verklaring voor de robuustheid van de behandeling moet gezocht worden in het feit dat de efficiëntie, alsook de toepassing niet afhankelijk is van de weersomstandigheden. Het enige nadeel van Surround® is de slechte regenvastheid. Ook

al is dit facet zeer goed zichtbaar in de boomgaard, beïnvloedt dit de werking minder dan dat men op het eerste zicht zou vermoeden. De aanvangswerking is het belangrijkste omdat hier de basis wordt gelegd voor de irritatie van het insect. Zodra het insect in contact is gekomen met de kaolin, zal dit een negatieve invloed hebben op de vitaliteit. Regen beïnvloedt daarom vooral de duurwerking, maar niet de belangrijke aanvangswerking. De robuustheid komt niet in gedrang, maar bij regen moet wel vlugger terug behandeld worden om de verloren duurwerking op te vangen. Ook belangrijk bij Surround® is het feit dat dit product geen negatieve bijwerkingen heeft op de aanwezige nuttigen. Het past perfect in de geïntegreerde bestrijding in de boomgaarden.

Grafiek 1: Vergelijking van het effect van een éénmalige toepassing van Surround met een toepassing van een synthetisch pyrethroïde.

# volwassen # volwassen Werking (%)# eieren / 10 scheuten # eieren / 10 scheuten perenbladvlooi perenbladvlooi

120

de netto fotosynthese bevordert en de witte film beschermt de boom ook tegen hogere temperaturen en intensere zonneschijn. Deze bescherming tegen stress zorgt tevens voor gladdere peren. Uit onderzoek is echter gebleken dat bovenstaande effecten enkel behaald kunnen worden indien bij de eerste behandeling minimum 30 kg/ha kaolin wordt aangebracht. Het verlagen van de dosis betekent dat de insecten minder worden geïrriteerd en resulteert in een mindere efficiëntie.

Voor meer inlichtingen kan u altijd terecht bij HERMOO BELGIUM NV. ([email protected]) of uw lokale fytohandelaar. Surround WP Crop Protectant (9824P/B, 95% kaolin), Erkenningshouder: Tessenderloo Chemie N.V., Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

Volwassenen

100 20 800

controle

surround® 30 kg/ha

2 DNB 8 DNB synthetisch

60 pyrethroïde 200 40 Eieren 180 2 DNB 13DNB 160 20 140 1200 controle surround® 30 kg/ha synthetisch 100 pyrethroïde 80 200 60 Eieren 180 40 2 DNB 13DNB 160 20 1400 120 controle surround® 30 kg/ha synthetisch 100 pyrethroïde 80 60 legende: Vergelijking van het effect van een éénmalige toepassing van van een synthetisch pyrethroïde. volwassenen 40 80 Surround met een toepassing 20 70 02: Gemiddeld werkingspercentage behaald in de proeven Grafiek60 controle surround® 30 kg/ha synthetisch 50 die in de de registratie pyrethroïde 40periode 2001-2011 werden uitgevoerd voor 30 van SURROUND bij erkende onderzoekscentra 20 volwassenen 10 80 0 70 Surround® synthetisch synthetisch olie 60 pyrethroïde pyrethroïde + olie 50 40 eieren 90 30 80 20 70 10 600 50 Surround® synthetisch synthetisch olie 40 pyrethroïde pyrethroïde + olie 30 20 eieren 90 10 80 0 Surround® synthetisch synthetisch olie 70 pyrethroïde pyrethroïde + olie 60 50 40 larven 100 30 90 20 80 10 70 0 60 Surround® synthetisch synthetisch olie 50 pyrethroïde pyrethroïde + olie 40 30 20 larven 100 10 90 0 80 Surround® synthetisch synthetisch olie 70 pyrethroïde pyrethroïde + olie 60 50 40 30 20 10 0

Werking (%) Werking (%)

goed te zien omdat de aanwezige springers niet meer of niet zo vlug springen. In officiële proeven blijkt uit tellingen dat het effect van Surround® op de volwassen perenbladvlooien dat van pyrethroïden evenaart. De mindere vitaliteit van de insecten resulteert ook in een lagere eiafleg van de overlevende insecten. Daarnaast vinden insecten bomen met kaolin minder aantrekkelijk voor voeding en het leggen van eieren. De witte film heeft geen negatief effect op de groei van de boom. Integendeel, onderzoek heeft uitgewezen dat Surround®

60 120 40

Werking (%)Werking (%)

gedaan op basis van enkele oriënterende studies die uitwezen dat de toepassing ervan resulteerde in de controle van insecten zoals perenbladvlo. Het type kaolin dat werd geselecteerd laat het nodige licht en gas door voor fotosynthese en reflecteert tevens ultraviolet en infrarood licht. De kaolin in Surround® werd door de firma Engelhard zodanig bewerkt dat deze witter is dan de orginele delfstof en zuiverder omdat de aanwezige zware metalen werden verwijderd. Het eindproduct is een fijn wateroplosbaar poeder dat 95% kaolin bevat.

80

2 DNB 8 DNB

Werking (%)

Surround irriteert insecten zoals de perenbladvlo en verdrijft hen van de boom.

Volwassenen

100

Surround®

synthetisch synthetisch olie pyrethroïde pyrethroïde + olie legende: Gemiddeld werkingspercentage behaald in de proeven die in de periode 2001-2011 werden uitgevoerd voor de registratie van SURROUND bij erkende onderzoekscentra

DE

1/2013

VOEN Vöhringer GmbH & Co. KG

Al 10 jaar leverancier van innovatieve overkappingssystemen Wat in 2001 begon met een geniaal idee is de afgelopen 10 jaar ontwikkeld tot een uniek overkappingssysteem voor klein- en steenfruit Vanaf het begin af aan hadden een groot aantal Nederlandse fruittelers vertrouwen in het systeem dat dankzij het gepatenteerde foliedek niet alleen het eronder geteelde gewas beschermt voor regen, hagel en storm, maar ook de groei van het gewas verbetert. Dankzij het unieke VOEN foliedek is er een constante luchtstroming in de beplanting. Dit zorgt voor een duidelijk beter microklimaat onder de overkappingen. Het gewas heeft hierdoor minder last van ziektes. Door een betere gezondheid en regelmatiger groei van het geteelde gewas, hebben de planten niet

te lijden van hittestress. Dit heeft een positief effect op zowel het productieniveau als de kwaliteit. Op basis van ervaringen van klanten heeft VOEN het systeem verder ontwikkeld en verbeterd zodat het een nog grotere meerwaarde aan de klanten biedt. Naast de hoogwaardige kwaliteit van zowel het totale systeem als de materialen alsook een omvangrijk servicepakket, dat zich uitstrekt van de verkoop tot en met de montage en ook ver daarna, hechten wij aan een goede relatie met onze klanten. Het 10-jarige jubileum van het bedrijf willen we graag met al onze bestaande en nieuwe klanten samen vieren. We bieden u daarom een speciale jubileumkorting op alle innovatieve VOEN-

producten. Bij bestelling en af­ name vanaf juli 2013 biedt de firma VOEN een korting van 10% op het VOEN foliemateri­ aal, de nok- en gootplaketten alsook de materialen voor het VOEN overwinteringssysteem. De firma VOEN en haar directe contactpersoon Peter ter Sluysen staan voor alle vragen ter beschikking en hopen op een goede samenwerking. Contactgegevens: VOEN Vöhringer GmbH & Co. KG Aichach 1 88276 Berg- Duitsland Contacpersoon: Peter ter Sluysen Telefoon: +49 (0) 177 2556519 Mail: [email protected] www.voen.de

Effect van chemische middelen op nuttigen Zijn nieuwe middelen als Coragen en Affirm die in de afgelopen jaren zijn toegelaten tegen fruitmot veilig voor de nuttigen in de boomgaarden? Dit is een vraag die Francis Flusu van de Afdeling Duurzame ontwikkeling zich stel-

de. Hij heeft het ook onderzocht. Na een bespuiting van Affirm en Coragen zijn tien en twintig dagen later klopmonsters genomen. Daarbij zijn tien maal tien kloppingen uitgevoerd en is daarna de vangst geïdentificeerd. De resul-

taten staan in de tabel . Het aantal roofwantsen lijkt door een bespuiting van Affirm te zijn gedaald. Beide middelen lijken een negatief effect te hebben op het aantal oorwormen.

Het VOEN overkappingssysteem onderscheidt zich door de uitstekende bestendigheid tegen storm- en harde wind zoals bijvoorbeeld langs de Nederlandse kust.

De Bommelse Bijen

– Voor bedekte en onbedekte fruitteelt.

Tabel. Nevenwerking van Coragen en Affirm op nuttigen Nuttige Perenbladvlooien (Volwassen) Roofwantsen Oorwormen Fluweelmijt Spinnen

Controle 21-7-‘12 07-8-‘12 172 108 41 32 7 11 1 0 3 23

Affirm 21-7-‘12 07-8-‘12 99 64 26 17 0 0 2 2 4 22

H.Hol & ZN. — — — — — —

HSS Boomgaardspuiten 200-2000 liter Müller onkruidspuit en strokenpoester Darwin bloesemdunner Edward mechanische snoeimachine Hoogwerkers en wortelsnijders Spuitdoppen en onderdelen

Alkarinet 100

Carnet Jumbo

Spuitreinigings middelen:

Garage- & landbouwmechanisatiebedrijf H. HOL & ZN. Den Bommel 8, 4194 TZ Meteren, Nederland tel: +31 (0)345 569294, fax: +31 (0)345 569542 www.hholenzoon.nl

Coragen 21-7-‘12 07-8-‘12 115 185 47 28 0 0 3 1 3 16

debommelsebijen.nl voor een betere bestuiving. +31 (0)653 473716

Smaaktest nieuwe perenrassen Op de voorlichtingsdag Pitfruit op 18 januari 2013 in Hasselt (B) lichtte onderzoekster Ann Gomand van pcfruit de smaaktest toe die aldaar door pcfruit was georganiseerd (tabel). De smaak van P2829 viel tegen ten opzichte van eerdere smaaktesten. Dit is te verklaren doordat de peren in 2012 een la-

ger suikergehalte hadden dan normaal voor dit ras. PR12.10 is een hele aparte peer qua smaak, dit is terug te vinden in sterk uiteenlopende cijfers voor de smaak variërend 1 tot en met 9. PR.06.11 die goed uit deze smaaktest kwam, is een volledig gebronsde peer.

Tabel. Smaakbeoordeling van enkele nieuwe perenrassen Peer

Smaak (schaal 1-10)

TE-nr B3F

6,9

PR.06.11

7,3

Regal Red*

6,8

P2829

5,9

PR.12.10

4,9

* mutant van Doyenné de Comice

Colofon Website: www.defruitteeltkrant.nl Uitgever: Plantpress Sp. z o.o. ul. Juliusza Lea 114a 30-133 Kraków Polen Vormgeving: MAK / Andrzej Szmid Multikolor / Mariusz Bibik Redactie: FruitMedia bv / Gerard Poldervaart Rooimond 23 4197 BS Buurmalsen Nederland [email protected] tel: +31(0)618054231 Verspreiding: De Fruitteeltkrant wordt gratis verstuurd aan fruittelers in Nederland en België. Oplage: 4.000 stuks De inhoud van De Fruitteeltkrant is door de auteurs en de uitgever zorgvuldig samengesteld. De uitgever aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook als gevolg van handelingen van lezers die gebaseerd zijn op de inhoud van deze uitgave. De uitgever wijst er op dat producten die in dit blad genoemd worden, niet in alle landen beschikbaar en/of toegelaten zijn. De lezer wordt er op gewezen altijd de wet- en regelgeving in het eigen land te volgen.