Vrijwilligerswerk verrijkt!
JAARVERSLAG 2011
WWW.VRIJWILLIGEINZETARNHEM.NL
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
1
Verslag Raad van Toezicht. In veel opzichten kan 2011 worden gezien als het jaar van transitie en ‘in afwachting van’. Veel van de activiteiten stonden dit jaar in het teken van de voorbereiding van de verhuizing naar “De Weerd” aan de Weerdjesstraat in Arnhem die in 2012 gestalte zal gaan krijgen en waar met spanning naar wordt uitgekeken. Maar dat wil niet zeggen dat er in 2011 niet ook heel veel is gebeurd. Als u het nu volgende verslag leest dan valt op hoeveel werk er is verzet met een relatief kleine staf van betrokken medewerkers. De doelstellingen en resultaatverplichtingen zoals neergelegd in het jaarplan 2011 zijn vrijwel zonder uitzondering gerealiseerd en vaak meer dan dat. Door de bestuurder wordt daarbij regelmatig opgemerkt dat we ‘ruim op koers’ liggen; een eufemisme voor een knappe prestatie. Dit alles in een tijdsgewricht dat niet eenvoudig is en ook niet altijd motiverend voor onze medewerkers. In de periode van 2007 tot nu is als gevolg van veranderingen en bezuinigingen in het overheidsbeleid, de formatie met niet minder dan 6 medewerkers afgenomen. Dat heeft ontegenzeggelijk geleid tot een verlies van kwaliteit en van mogelijkheden om nieuw werk aan te trekken. Bij onze medewerkers roept dat soms de vraag op of er wel voldoende maatschappelijke waardering is voor al het (vrijwilligers)werk dat wordt verzet. Medio dit jaar heeft dit de bestuurder aanleiding gegeven tot een heroriëntatie op de komende jaren. Tegen deze achtergrond spreken we als Raad van Toezicht nog eens expliciet onze waardering uit voor de getoonde inzet en het evidente vakmanschap van de medewerkers. Medio 2011 is ook de gemeentelijke Beleidsnota met als titel ‘Ondersteuning vrijwillige inzet en mantelzorg’ van de gemeente Arnhem voor de periode 2011-2014 beschikbaar gekomen. Veel van het gedachtegoed van VIA vinden we in deze nota terug en aan VIA wordt dan ook terecht in de nota een duidelijke positie toegekend. In aansluiting op de gemeentelijke visie werd door de medewerkers het meerjarenplan 2012-2015 en daarvan afgeleid het jaarplan 2012 opgesteld. In het jaarplan worden een vijftal kernfuncties centraal gesteld met als missie ‘VIA verrijkt Arnhemmers met vrijwilligerswerk’. Als Raad van Toezicht volgen wij de bestuurder en zijn medewerkers, waarbij niet verhuld kan worden dat er bij de Raad medio dit jaar wel sprake was van enige zorg met betrekking tot de uitvoering van het verbeterplan. Inmiddels is er een nieuw elan gevonden in het vooruitzicht van de komende verhuizing naar De Weerd. Ook de Raad zelf heeft een periode van wijzigingen achter de rug. Op 24 januari werd afscheid genomen van Cees In ’t Veld die vanaf 2005 deel van de Raad heeft uitgemaakt. Vervolgens werd op 28 maart afscheid genomen van Peter Manders die eveneens vanaf 2005 als voorzitter aan de Raad heeft deelgenomen. Voor de inbreng van zowel Cees als Peter is grote waardering en deze is zo ook uitgesproken tijdens het afscheid dat op passende wijze van hen werd genomen. Voor hen in de plaats werden Margret Vincent en Bert Kuijf per 1 april benoemd. Door Bert werd tijdens de vergadering op 28 maart het voorzitterschap van Peter Manders overgenomen. Ultimo 2011 was de Raad uiteindelijk als volgt samengesteld: • • • • •
Anne-Marie van Bergen Rebecca Hendriksen Bert Kuijf, (voorzitter), Margret Vincent Marco de Wilde
senior adviseur Movisie Utrecht HEAD/financieel manager Driestroom Elst directeur GGD-regio Nijmegen directeur FPO ROC A12 directeur Portaal Arnhem
De Raad vergaderde 5 maal. Naast bespreking van de jaarstukken 2010 en van de begroting voor 2012 werd aandacht gegeven aan het meerjarenbeleidplan, zowel van VIA zelf als van de gemeente Arnhem en aan de voortgangsverslagen die door de bestuurder periodiek worden overlegd. De bepalingen vanuit de Governance Code voor instellingen op het domein van zorg&welzijn worden in acht genomen. Intern evalueert de Raad haar eigen functioneren in de maand december en in diezelfde maand vindt het jaarlijkse evaluatiegesprek met de bestuurder plaats. Als Raad zien we met vertrouwen, maar ook met enige zorg de komende jaren tegemoet. Vertrouwen, omdat wij verwachten dat het besef dat VIA met vrijwilligerswerk Arnhemmers inderdaad ‘verrijkt’ alleen maar zal toenemen. Zorg, omdat we met elkaar bij afne-
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
2
mende middelen wel in de gelegenheid moeten worden gesteld om dit mooie werk op voldoende niveau te kunnen blijven uitvoeren. Namens de Raad van Toezicht,
Bert Kuijf, voorzitter.
Verslag bestuurder Als ik naar ons werkterrein – het Arnhemse vrijwilligersveld – kijk, was er in 2011 sprake van een bijzondere samenloop van omstandigheden. Het gaat goed met het vrijwilligerswerk. In tijdschriften en kranten krijgt het onderwerp regelmatig en serieus aandacht. De negatieve associatie met ‘voor nop werken’ is vervangen door het positievere ‘vrijwilligerswerk verrijkt je leven’. Het imago van vrijwilligerswerk is veranderd van ‘charitatief werk’ naar ‘actief burgerschap’. Deze verandering valt samen met de grotere rol die de overheid toekent aan burgers en daarmee aan de civil society. Vrijwilligerswerk wordt nu in één adem genoemd met burgerkracht, burgers in hun kracht zetten of burgers op hun kracht aanspreken. Volgens deze burgerschapsbenadering doet in principe elke burger maatschappelijk mee, ongeacht leeftijd, etniciteit, opleiding, maatschappelijke positie en lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking. Bij deze benadering past een diversiteit aan manieren om maatschappelijk actief te zijn. Van werknemersvrijwilligerswerk, maatjesprojecten, NL Doet tot maatschappelijke stages, buurtnetwerken, Arnhem Cares en sociale activering. VIA ontleent haar bestaansrecht aan het toegankelijk maken van vrijwilligerswerk voor zoveel mogelijk mensen. Bij dat toegankelijk maken zijn twee collega-organisaties van belang: Volare, omdat zij vrijwilligers(werk) aantrekkelijker maakt door het organiseren van deskundigheidsbevordering en de Arnhemse Uitdaging, omdat die Arnhemse bedrijven mogelijkheden biedt om hun maatschappelijke betrokkenheid tot uitdrukking te brengen, o.a. door medewerkers te stimuleren tot vrijwilligerswerk of door vrijwilligersinitiatieven te ondersteunen. Met deze twee collega’s gaan wij in 2012 vanuit In de Weerd weerdjesstraat 168, het Arnhemse vrijwilligerswerk ondersteunen. Op datzelfde adres gaan we met andere partijen, als RIBW, APCG, Presikhaaf Bedrijven en SIZA, Arnhemmers met een psychische, verstandelijke, lichamelijke beperking, ‘inspireren tot actief meedoen’, o.a. in het vrijwilligerswerk. In In de Weerd viert VIA eind 2012 haar 40e verjaardag. In 40 jaar is het vrijwilligerslandschap flink veranderd. Datzelfde geldt voor de verwachtingen die burgers, vrijwilligersorganisaties en de gemeente aan VIA stellen. De verhuizing naar In de Weerd – de 5e in ons bestaan – luidt een nieuwe fase in. Een fase waarin VIA nadrukkelijk de samenwerking zal zoeken met andere partijen. We denken dan beter in te kunnen spelen op de toegenomen en soms tegenstrijdige verwachtingen, die onze klanten van vrijwilligerswerk hebben.
Cees van den Bos
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
3
Samenvatting en conclusies •
•
•
•
•
•
• •
•
• •
Op allerlei terreinen verschuiven verantwoordelijkheden van overheid naar burgers. Beleidsmakers die deze verschuiving in gang moeten zetten, tonen eenverrassende interesse voor vrijwilligerswerk. VIA werd het afgelopen jaar vaak betrokken bij de ontwikkeling van beleid om op uiteenlopende terreinen meer burgers tot vrijwillige inzet te stimuleren. In september stelde de Gemeenteraad een nieuwe beleidsnota voor vrijwillige inzet & mantelzorgondersteuning vast. Aan de uitvoering van dat beleid werd een prominente rol toegeschreven aan VIA. Deze verschuiving – in beleidsjargon ‘Kanteling’ genoemd – stelt andere eisen aan beroepskrachten. Om de zelfredzaamheid en vrijwillige inzet van mensen te stimuleren, moeten ze zich terughoudender opstellen en vaak op hun handen gaan zitten. Om deze nieuwe beroepshouding in de vingers te krijgen, organiseerde VIA met Rijnstad twee goed bezochte kennisdelingsbijeenkomsten. Het aantal mensen dat via VIA vrijwilligerswerk gaat doen, vertoonde t.o.v. 2010 een stijgende lijn. Het aantal mensen dat een afspraak maakte voor een persoonlijk advies steeg met ruim 30%. Het aantal Arnhemmers dat aan de landelijke actie NL Doet meedeed, nam met bijna 100% toe. Met ingang van het schooljaar 2011/2012 zijn maatschappelijke stages een wettelijke verplichting geworden in het voortgezet onderwijs. Scholieren blijken er boven verwachting goed in te slagen om zelf, via de club waar ze lid van zijn of via het netwerk van hun ouders, een stageplek te vinden. VIA en Arnhemse Uitdaging organiseerden dit jaar geen Beursvloer, waar maatschappelijke organisaties contact kunnen leggen met vertegenwoordigers van bedrijven. Na negen edities begon de formule tekenen van metaalmoeheid te vertonen. De zoektocht naar een andere opzet heeft nog niet tot resultaat geleid. Het driejarig (2009-2012) project Taalmaatjes dat VIA samen met Rijnstad en Vluchtelingenwerk uitvoert is een succes: gedurende de projectperiode zijn bijna 400 Taalkoppels gevormd. Hoewel het project afloopt, is er nog steeds vraag naar en aanbod van Taalmaatjes. Reden voor VIA om binnen haar reguliere activiteiten door te gaan met het koppelen van vraag en aanbod. VIA benut het project Taalmaatjes om allochtone deelnemers te interesseren voor vrijwilligerswerk. Het Platform Buurtprojecten vervult een waardevolle functie voor initiatieven op het terrein van informele hulp en buurtnetwerken. Deelnemers aan het platform delen hun kennis en ontwikkelen nieuwe inzichten over hoe je wijkbewoners kunt stimuleren om meer naar elkaar om te zien. VIA organiseert al 30 jaar netwerkbijeenkomsten voor vrijwilligerscoördinatoren op het terrein van zorg, welzijn, cultuur en natuur. Samen met het Sportbedrijf Arnhem, afdeling Verenigingsondersteuning, is dit jaar voor het eerst een netwerkbijeenkomst voor vrijwilligerscoördinatoren van sportverenigingen georganiseerd. Het idee om in Arnhem een ‘vrijwilligershuis’ op te zetten voor de ondersteuning van het vrijwilligersveld is verbreed tot een centrum (In de Weerd) dat ‘Arnhemmers inspireert tot actief meedoen’. Dat centrum gaat in april 2012 open. Het gaat goed met de publieke waardering voor vrijwilligerswerk. De belangstelling voor de Spekcheque (een bonus voor vrijwillige inzet in de eigen leefwereld) en voor de Burgemeester Drijberprijs voor Vrijwilligerswerk was groter dan ooit. Tijdens het Arnhems Vrijwilligersgala in Musis Sacrum werd voor het eerst een Vrijwilligers Award uitgereikt. Er werden in Arnhem diverse promotionele activiteiten georganiseerd in verband met de viering van het Europees Jaar voor Vrijwilligerswerk. Steeds meer bedrijven stimuleren hun medewerkers tot vrijwillige inzet en jongeren blijken vrijwilligerswerk vanzelfsprekend en zelfs cool te vinden.
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
4
Vrijwillige Inzet Arnhem (VIA) is een zelfstandige maatschappelijke organisatie, die op verschillende manieren en voor verschillende opdrachtgevers vrijwilligerswerk bevordert. In 2011 voerde VIA 9 verschillende opdrachten uit: 4 voor de gemeente Arnhem(95% omzet) en 5 voor randgemeenten en maatschappelijke organisaties (5% omzet). VIA behoort tot de werksoort vrijwilligerscentrale. Deze werksoort voert vijf basisfuncties uit, om het lokale vrijwilligerswerk te ondersteunen. De activiteiten waarmee VIA deze basisfuncties in 2011 heeft uitgevoerd, worden hieronder verantwoord.
1. Vertalen van maatschappelijke ontwikkelingen Doel: ontwikkel een visie op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen die van belang zijn voor vrijwilligerswerk, formuleer daar op interactieve manier beleid op en voer dat beleid vervolgens uit. Deze functie ziet nieuwe ontwikkelingen als kansen om actief burgerschap te bevorderen, bijvoorbeeld bij specifieke groepen als jongeren, ouderen en nieuwe Nederlanders of rond bepaalde thema’s zoals informele zorg en leefbare wijken 1.1 Innovatie Uitgangspunt: het gemeentelijke beleid vindt vrijwilligerswerk belangrijk omdat: - burgers diensten verlenen aan stichtingen en verenigingen (dienstverleningsmodel) - burgers maatschappelijke meedoen (participatiemodel) - burgers meer betrokken zijn bij elkaar (netwerkmodel) - burgers hun stem laten horen bij de vaststelling en uitvoering van beleid (burgerschapsmodel). Doen zich kansen voor om binnen deze vier aandachtsgebieden nieuwe vormen van vrijwillige inzet tot ontwikkeling te brengen of nieuwe groepen deel te laten nemen aan vrijwilligerswerk, dan zal VIA die benutten. Door initiatieven van anderen te ondersteunen, of door zelf initiatieven te nemen. Resultaat: vier initiatieven ondersteund - Meegewerkt om het begrip Pedagogische Civil Society handen en voeten te geven in Arnhem. Aan dit begrip ligt de uitspraak van Hillary Clinton ‘it takes a village to raise a child’ ten grondslag. Deelname aan het landelijke project De Vonk, bood kansen om ideeën rond opvoeden en opgroeien in praktijk te brengen in Arnhemse wijken. VIA heeft deelgenomen aan dit project. Het idee was om Arnhemmers door middel van een publiciteitscampagne op te roepen om met ideeën voor opvoedingsondersteuning te komen. Een jury zou de 10 beste ideeën selecteren, waarna de indieners geholpen zouden worden bij het realiseren van hun ideeën. De gemeente heeft de uitvoering van dit idee om budgettaire redenen afgeblazen. - Een initiatief van de Arnhemse Uitdaging ondersteund om in Arnhem een Adviesbrigade voor besturen van verenigingen en stichtingen op te zetten. Bij de Arnhemse Uitdaging en VIA kloppen regelmatig besturen op de deur met de vraag om hen aan nieuwe bestuursleden te helpen. Wanneer het een bestuur niet lukt om op eigen kracht nieuwe bestuursleden te vinden, vanwege problemen in de club, kan het zittende bestuur beter geholpen worden om de eerst de problemen op te lossen. De kans is namelijk klein dat een potentieel bestuurslid zich ‘in een wespennest’ wil steken’. De gedachte achter de Adviesbrigade is, om een pool te vormen met ervaren bestuurders, die bereid zijn om in dit soort situaties te helpen. Dit initiatief werkt samen met de landelijke Sesamacademie, die gepensioneerden met bestuurlijke ervaring opleidt tot en inzet als vrijwillige adviseurs. VIA heeft als klankbord gefungeerd voor de initiatiefnemers. Fondsen hebben inmiddels middelen toegezegd aan de Adviesbrigade. De Adviesbrigade zal in 2012 met een kort lijntje naar de Arnhemse Uitdaging en VIA vanuit In De Weerd gaan opereren. - De afdeling verenigingsondersteuning van het Sportbedrijf zocht naar mogelijkheden om voor sportclubs steun te verwerven bij het Arnhemse bedrijfsleven. VIA heeft voorgesteld om daar geen nieuwe organisatie voor op te richten, maar gebruik te maken van de infrastructuur die de afgelopen tien jaar tussen de Arnhemse Uitdaging en het Arnhemse bedrijfsleven is opgebouwd. Dit heeft geleid tot een aantal gesprekken tussen Sportbedrijf, Arnhemse Uitdaging, Rijnstad, VIA en de ambtenaar voor vrijwilligerswerkbeleid. Daarbij is ook gesproken over de betekenis die bovengenoemde Adviesbrigade voor besturen van sportverenigingen kan hebben.
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
5
- In het kader van de beleidsvisie ‘Vitale Sportvereniging’ heeft VIA het Sportbedrijf Arnhem voorgesteld om een netwerk te starten voor degenen die in een sportvereniging verantwoordelijk zijn voor het vrijwilligersbeleid. Deze eerste netwerkbijeenkomst voor vrijwilligerscoördinatoren van sportverenigingen hebben VIA en het Sportbedrijf Arnhem op 7 november georganiseerd voor 20 deelnemers. De bijeenkomst was en succes wordt vervolgd over een half jaar. - VIA gaat volgend jaar met vier andere organisaties (RIBW, SIZA, Rijnstad, APCG) samenwonen in het gebouw ‘In de Weerd’ . Deze organisaties willen meer zijn dan voordeurdelers en hebben de ambitie om samen de missie ‘Arnhemmers inspireren tot actief meedoen’ uit te voeren. Dat is een verbreding van het idee ‘vrijwilligershuis’ dat VIA met Rijnstad uitwerkt (zie 3.10), met innovatieve waarde. VIA heeft op verschillende manieren geïnvesteerd in de ontwikkeling van deze gezamenlijke missie: het inhoudelijke concept van ‘In de Weerd’ beschreven, dit concept mee helpen vertalen in een plan van aanpak, en de fondswerving voor het tekort in de investeringskosten op zich genomen. De volgende stap is de vormgeving van een gezamenlijk frontoffice in ‘In de Weerd’ en de concretisering van shared services met Rijnstad. 1.2 Advies bij ontwikkeling van visie & beleid m.b.t. vrijwillige inzet Uitgangspunt: er zijn allerlei partijen zoals de gemeente, maatschappelijke organisaties, educatieve instellingen, bedrijven en last but not least de burger zelf, die hun eigen – en soms uiteenlopende – verwachtingen hebben van vrijwilligerswerk. VIA probeert de verwachtingen die al deze partijen van vrijwilligers(werk) hebben zo goed mogelijk te honoreren. Prognose 2011: gemeenten, maatschappelijke instellingen en scholen geadviseerd bij de ontwikkeling van visie & beleid op vrijwillige inzet Resultaat: veel verzoeken om advies gehonoreerd - Op uitnodiging van de Rabobank meegedacht hoe het landelijke project ‘De Belevenis’ dat dit najaar zes weken activiteiten gaat uitvoeren voor zwaar gehandicapte mensen, ondersteund kan worden door vrijwilligers en Arnhemse bedrijven. - Op uitnodiging van Rijnstad een bijdrage geleverd aan drie gesprekken met de Rabobank over de concretisering van de MVO-missie van de Rabobank. Daarbij lag de focus op een rol die de Rabobank voor of in ‘In de Weerd’ zou kunnen spelen. - Een presentatie over vrijwilligerswerk verzorgd voor het directieteam Arnhem-Zuid van Quadraam, met het oog op de ontwikkeling van beleid t.a.v. maatschappelijke stages. - Manager van de sector Werk (IZ) geïnformeerd over de betekenis van vrijwilligerswerk bij de activering van mensen in de bijstand - Beleidscoördinator van Arnhem Card/Armoedebeleid (IZ), wegwijs gemaakt in het fenomeen serviceclub en geïnformeerd over de community service van Arnhemse serviceclubs. - Commentaar gegeven op de nieuwe vrijwilligersnota van Rijnstad - Inleiding verzorgd op de jaarvergadering van Humanitas over hoe organisaties als Humanitas zouden kunnen reageren op de veranderende rol van de overheid - Verschillende malen en in verschillende settingen bijdragen geleverd aan de totstandkoming van de nieuwe Gemeentelijke Vrijwilligersnota - Bijdrage geleverd aan Rondetafelgesprek ‘Vitale sportverenigingen’ over gemeentelijk sportbeleid; met verenigingsondersteuner van het Sportbedrijf Arnhem de ontwikkeling en ondersteuning van vrijwilligersbeleid in de sport besproken - Bijdrage geleverd aan Stadsdebat over bezuinigingen en de grotere verantwoordelijkheid die de gemeente aan burgers/vrijwilligers toedicht - Twee adviesgesprek met de directie van De Driestroom over vrijwilligersbeleid en maatschappelijke participatie van cliënten. - Team van de Siza-lokatie aan de Römerselaan geadviseerd over de maatschappelijke participatie van hun bewoners. De Römerselaan is één van de eerste decentrale vestigingen van Het Dorp. Bedoeling is dat bewoners gebruik gaan maken van, maar ook hun steentje gaan bijdragen aan wijkvoorzieningen. - Deelgenomen aan een bijeenkomst over ‘Ketensamenwerking Dementie’. Ingebracht welke betekenis buurtnetwerken en vrijwilligersorganisaties hier kunnen hebben. - Deelgenomen aan Participatiedebat van de gemeente Arnhem. Input geleverd voor de nota ‘Integratie door participatie’. - Gemeentelijke beleidsmakers die een Advies moeten schrijven over ‘Uitstroom Maatschappelijke Opvang’ geïnformeerd over de mogelijkheden/randvoorwaarden voor deelname aan vrijwilligerswerk voor deze doelgroep.
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
6
- Raadsleden geadviseerd ivm de behandeling van de nieuwe gemeentelijke vrijwilligersnota. - Bijdrage geleverd aan de evaluatie van een participatie- en activeringsproject in Malburgen en Immerloo. - Geinterviewd door drie beleidsmedewerkers van de gemeente Arnhem over de wenselijke inrichting van de gemeentelijke organisatie - Bijdrage geleverd aan de evaluatie van het Inburgeringsbeleid van de gemeente Arnhem - Bijdrage geleverd aan een expertmeeting over de vormgeving en exploitatie van ontmoetingspunten in de wijk en een grotere rol van wijkbewoners in het beheer ervan. - Bijdrage geleverd aan expertmeeting over ‘cliëntondersteuning, mantelzorg, ggz en lvgparticipatie’. - Een inleiding verzorgd op de 10e verjaardag van de Vrijwilligerscentrale Houten 1.3 Welzijn Nieuwe Stijl Uitgangspunt: de WMO verschuift veel verantwoordelijkheden op het terrein van zorg & welzijn, van de overheid naar de burgers. Van professionele organisaties vraagt dat een andere manier van werken, ‘Welzijn Nieuwe Stijl’ genaamd. De burger wordt geacht steeds meer zaken zelf te gaan doen, zonodig met inschakeling van zijn persoonlijke netwerk, buurtbewoners, vrijwilligers of een beroepskracht. Deze nieuwe rolverdeling zal in Arnhem in ieder geval via de WMO-Startpunten in Geitenkamp en Malburgen, ‘Straat in Beweging’ (Rijnstad) en in andere pilots voor ‘zorgzame buurten’ (verenigd in het Platform Buurtprojecten) in praktijk gebracht worden. Het gaat hier om het aanboren en organiseren van nieuwe bronnen voor vrijwillige inzet, met de bedoeling de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van wijkbewoners die hulp nodig hebben, te versterken. Op dit terrein zal VIA gemeente en particuliere organisaties adviseren bij de ontwikkeling en uitvoering van beleid. Prognose 2011: samenwerkingsverbanden, netwerken en pilots die deze nieuwe rolverdeling willen invoeren, geadviseerd en gefaciliteerd Resultaat: ruim op koers - Samen met Rijnstad op 3 maart kennisdelingsbijeenkomst ‘Andersom Denken’ georganiseerd voor 80 beleidsmakers en professionals, m.m.v. Jos van der Lans en Barth van Eeten. Op verzoek van de deelnemers op 3 november een vervolg op deze bijeenkomst georganiseerd, i.s.m. de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Dit vervolg dat in het najaar van 2011 plaatsvond, was praktischer van aard en ging over bevoegdheden, handelingsruimte, specifieke vaardigheden en ‘lef’ van professionals. Hieraan namen 40 personen deel. - Deelname aan startbijeenkomst ‘Welzijn Nieuwe Stijl’ van de gemeente op 22 juni. Ná de zomervakantie volgden nog twee vervolgbijeenkomsten. Besloten is om het samenwerkingsproject met 5 collega-organisaties mbt 2 WMO-Startpunten in Geitenkamp en Malburgen om te buigen in de richting van één pilot Welzijn Nieuwe Stijl in de Geitenkamp - Deelname aan landelijke RMO-expertmeeting over Welzijn Nieuwe Stijl en Andersom Denken, die heeft geleid tot publicatie “Burgerkracht, de toekomst van het sociaal werk in Nederland - Organisatie van drie bijeenkomsten van het Platform buurtprojecten (zie 3.5) - VIA plaatste haar najaarsconferentie in het Elektrum in het teken van ‘Welzijn Nieuwe Stijl’ (zie 3.4)
2. Verbinden en makelen Doel: verbindt verwachtingen en belangen van verschillende maatschappelijke spelers m.b.t. vrijwillige inzet met elkaar. Makel vraag en aanbod op terreinen die de gemeente van speciaal belang acht. Deze functie brengt partijen actief en bewust met elkaar in verbinding om tot zaken te komen. Verbinden kan op verschillende niveaus: tussen personen, personen en organisaties en tussen organisaties onderling. 2.1 Digitale vacaturebank Uitgangspunt: VIA heeft een digitale vacaturebank met een gevarieerd en actueel aanbod van ongeveer 300 verschillende vrijwilligersvacatures. Elke eerste woensdagmiddag van de maand is er Open Huis voor mensen die voor persoonlijke informatie of advies willen bin-
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
7
nenlopen. Daarnaast kunnen mensen ook een afspraak maken voor een persoonlijk adviesgesprek. Op drie filialen van de Arnhemse Bibliotheek kan men de digitale vacaturebank van VIA gratis bezoeken. in Prognose 2011: 1000 digitale bemiddelingen, 100 bemiddelingen tijdens Open Huis, 100 bezoekers via de Arnhemse Bibliotheken Maand Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December
Open huis 3 5 4 2 4 3 1 3 4 9 6 6 50
Afspraak 6 17 21 11 11 7 13 20 19 20 16 5 166
+ beg 10 2 1 4 3 1 1 1 23
Via website 131 76 114 99 100 80 86 71 78 101 91 38 1065
Totaal 140 108 141 112 116 94 103 94 102 131 114 49 1304
Resultaat:ten opzicht van 2010 is de belangstelling voor het open huis met 35% gedaald, voor afspraken met 38% gestegen, voor afspraken waarbij een begeleider aanwezig is met 35% gestegen, voor digitale bemiddelingen met 8% gestegen. Het totale aantal contacten is met 8% gestegen. Toelichting: ten opzichte van 2010 vertoont het totale aantal contacten een lichte stijging. De stijging is in onder andere toe te schrijven aan een toename van het aantal mensen dat een afspraak maakt voor een adviesgesprek (2.3). Alleen de belangstelling voor het Open Huis is afgenomen. We hebben hier geen verklaring voor. We verwachten dat die belangstelling zal stijgen na de verhuizing naar ‘In de Weerd’. Daar kunnen mensen de hele dag zonder afspraak binnen lopen voor informatie. 2.2 Stedelijk makelaarschap maatschappelijk stages Uitgangspunt: met ingang van het schooljaar 2011/2012 is voor leerlingen in het middelbaar onderwijs de maatschappelijke stage (MaS) een wettelijke verplichting geworden. Tijdens hun schoolloopbaan moeten leerlingen tenminste 30 uur vrijwilligerswerk doen. VIA zorgt ervoor dat leerlingen en vrijwilligersorganisaties elkaar kunnen vinden en dat de stage beiden een positieve ervaring oplevert. . Prognose 2011: 80 klassen voorgelicht; voor 1000 leerlingen een stageplek beschikbaar gesteld; website gevuld en geactualiseerd; aantal stagemogelijkheden uitgebreid, Resultaat maar in beperkte mate gehaald In totaal 15 klassen voorgelicht op Beekdal Lyceum, Rijn IJssel, VMBO `t Venster; VMBO Middachtensingel en Leerpark Presikhaaf. Leerlingen slagen er boven verwachting goed in om zelf, in hun club of via het netwerk van hun ouders een stageplek te vinden. Dit zou een verklaring kunnen zijn voor de beperkte interesse voor klassikale voorlichting over vrijwilligerswerk door VIA. VIA heeft veel energie gestoken in de website www.masxpress.nl. De vacature-database van deze site is gebruiksvriendelijker gemaakt en VIA heeft vrijwilligersorganisaties gestimuleerd om hun stageplekken op deze site te plaatsen. Daarvoor heeft VIA tientallen vrijwilligersorganisaties bezocht om hen te motiveren tot deelname aan MaS. Steeds meer scholen zetten de stageplaatsen die leerlingen zelf vinden, op MasXpress. De database bevat inmiddels meer dan 1000 stageplaatsen. Scholen kunnen de website koppelen aan de leerlingenadministratie en via de website het stageproces van hun leerlingen volgen. Met name het leerlingenvolgsysteem verklaart het enthousiasme van scholen voor de site. 2.3 Adviesgesprekken met burgers Uitgangspunt: mensen, die persoonlijk advies willen bij het vinden van vrijwilligerswerk, kunnen van maandag tot en met donderdag een afspraak maken met VIA. VIA maakt onderscheid tussen een standaard advies: ‘wát kun je doen’, en maatwerk advies: ‘hóe ga je het doen?’ Deze dienst biedt VIA ook aan aan de deelnemers van informatiebijeenkomsten
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
8
over vrijwilligerswerk (zie 4.3) die VIA voor verschillende groepen organiseert, zowel centraal als op locatie. Prognose 2011: 200 gesprekken Resultaat: behaald Toelichting: het aantal mensen dat samen met een begeleider een afspraak maakt voor een adviesgesprek, is ten opzichte van vorig jaar met 35% toegenomen. We zijn erin geslaagd om deze ambitie te realiseren. Dat zien we als een positieve ontwikkeling: klanten die samen met een begeleider komen, worden voorafgaand aan en na de afspraak beter begeleid bij het vinden van vrijwilligerswerk; begeleiders krijgen een reëler beeld van de (on)mogelijkheden van vrijwilligerswerk voor hun cliënten. 2.4 Beursvloer Uitgangspunt: ‘De Beursvloer’ is een formule die bestuurders van maatschappelijke organisaties de gelegenheid biedt om vertegenwoordigers van bedrijven te ontmoeten en om ondersteuning vragen. Deze formule is bedacht door VIA en de Arnhemse Uitdaging wordt onder andere ondersteund door Kamer van Koophandel, PricewaterhouseCoopers en Serviceclubs. Na negen edities – viermaal in de Kamer van Koophandel en vijfmaal tijdens de Bedrijven Kontakt Dagen in de Rijnhal – georganiseerd te hebben, willen we de opzet en locatie van de Beursvloer in 2011 vernieuwen en doorborduren op de succesvolle in 2010 geïntroduceerde speeddates tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties. Prognose 2011: Beursvloer georganiseerd met minimaal 50 maatschappelijke organisaties, 50 bedrijven en 50 matches Resultaat: niet gehaald, onderzoek naar de toekomstmogelijkheden van de Beursvloer De ontwikkeling van een nieuw Beursvloerformat lag tijdelijk stil vanwege een wisseling in de leiding van de Arnhemse Uitdaging en vanwege het vertrek van de persoon die vanuit het bedrijfsleven de organisatie van de Beursvloer coördineerde. Na de zomervakantie is de oriëntatie op een andere opzet weer opgepakt. Er is een presentatie gehouden voor een business club, om te onderzoeken of deze club de ambiance voor een Beursvloer wil bieden. De Beursvloer van Tilburg – de meest succesvolle van Nederland op dit moment – is bezocht en er is van gedachten gewisseld met een vertegenwoordiger van MVO-Nederland. Het feit dat de Beursvloer in Arnhem uitgevonden is en Arnhem dus de oudste Beursvloer heeft, kan betekenen dat de Arnhemse Beursvloer als eerste met verschijnselen van ‘metaalmoeheid’ te maken krijgt. Er zijn echter ook nog een andere mogelijke verklaring voor de teruglopende resultaten van de Arnhemse Beursvloer. De rol die de Beursvloer in veel Nederlandse steden – zoals Tilburg – vervult, wordt in Arnhem in feite het gehele jaar door, door de Arnhemse Uitdaging vervuld. Het aantal matches dat de Arnhemse Uitdaging in één jaar maakt, komt overeen met het aantal matches dat de Tilburgse Beursvloer op één dag maakt. Het apparaat achter de Tilburgse Beursvloer is echter van vergelijkbare omvang als het apparaat achter de Arnhemse Uitdaging. Op basis van deze inzichten vragen we ons af of het wijs is om te investeren in een revitalisering van de huidige Beursvloerformule. We neigen naar de ontwikkeling van formats, waarmee we onaangeboorde MVO-bronnen kunnen aanspreken of ontmoetingen tussen bedrijven en maatschappelijke organisaties rond bepaalde thema’s (sport, cultuur, zorg, buurt) gaan faciliteren. Deze opties moeten nader onderzocht worden. 2.5 NL Doet Uitgangspunt: met een landelijke actie op 18 en 19 maart 2011 zoveel mogelijk vrijwilligers aan de slag laten gaan. VIA organiseert samen met de Arnhemse Uitdaging de lokale editie: maatschappelijke organisaties stimuleren om klussen in te dienen en vrijwilligersteams werven bij bedrijven, gemeentelijke diensten en serviceclubs om deze klussen uit te voeren. NL Doet wordt landelijk gepromoot en gefaciliteerd door het Oranje Fonds. Prognose 2011: 15 teams met in totaal 150 vrijwilligers hebben een klus uitgevoerd bij een Arnhemse maatschappelijke organisatie. Resultaat: deelname verdubbeld Toelichting: op de site van NL DOET zijn 64 Arnhemse klussen geplaatst, waarvan er tenminste 28 (40%) zijn uitgevoerd. Bij de uitvoering waren minstens 300 vrijwilligers betrokken. De getallen zijn geschat, omdat alle bemiddelingen via de landelijke website lopen en de exacte aantallen voor ons niet zichtbaar zijn. Met steun van het Oranjefonds hebben we een workshop ontwikkeld om organisaties te leren wat een klus aantrekkelijke maakt en hoe je die klus vervolgens beknopt en uitnodigend kunt omschrijven. Van dit aanbod is
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
9
enthousiast gebruik gemaakt. De publicitaire ondersteuning was zowel lokaal (De Gelderlander/RTV-Arnhem) als nationaal (TV- en radiocommercials) uitstekend. In het najaar van 2011 is de voorbereiding van NL DOET 2012 opgepakt. Voor bedrijven, serviceclubs en andere groeperingen blijkt NL DOET een uitstekend middel te zijn voor teambuilding of om uitdrukking geven aan hun maatschappelijke betrokkenheid. 2.6 Taalmaatjes Uitgangspunt: Taalmaatjes brengt anderstalige en autochtone Arnhemmers met elkaar in contact, om Nederlands te spreken, kennis te maken met elkaars cultuur, eventueel het inburgeringsexamen voor te bereiden, of samen activiteiten te ondernemen. Deelnemers ontmoeten elkaar wekelijks gedurende een jaar. VIA voert het project Taalmaatjes samen met Vluchtelingenwerk Midden Gelderland en Rijnstad uit. Doelstelling is om tussen april 2009 - april 2012, 450 taalkoppels te vormen, waarvan VIA er 90 voor haar rekening neemt. Prognose 2011: realisatie van 30 koppels door VIA. Resultaat: ruimschoots gehaald VIA is er voor het tweede jaar (april/april) in geslaagd om haar aandeel in het afgesproken aantal koppels ruimschoots te halen. Eind 2011 stond de teller bij VIA op totaal 104 koppels. Waarmee de opdracht van 90 koppels in 3 jaar, ruimschoots gehaald is. De overheid is gestopt met inburgeringsbeleid. Desondanks is er bij anderstalige Arnhemmers nog steeds vraag naar Taalmaatjes en blijven vrijwilligers zich als Taalmaatje aanbieden. Om die reden heeft VIA de gemeente voorgesteld om het Taalmaatjesproject binnen haar reguliere activiteiten voort te blijven zetten. Bij deze doorstart van Taalmaatjes wil VIA de anderstalige deelnemers nadrukkelijk bekend maken met vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk biedt hen de kans om hun Nederlandse spreekvaardigheid en hun deelname aan de Nederlandse samenleving te vergroten. 2.7 1001 Kracht Uitgangspunt: allochtone vrouwen stimuleren om deel te nemen aan de samenleving, door hen de ‘participatieladder’ te laten bestijgen. Die ladder heeft de volgende treden: deelname aan sociale contacten buitenshuis; deelname aan georganiseerde activiteiten; deelname aan onbetaald (vrijwilligers) werk; deelname aan betaald werk met ondersteuning (scholing); betaald werk. Zeven organisaties die in staat zijn om deze vrouwen te helpen om de afzonderlijke stapjes op de ladder te zetten, zijn met elkaar een ketensamenwerking aangegaan: Rijnstad, Rijn IJssel afd. Educatie; Vluchtelingenwerk; VIA; 2Switch; Afd. Inburgering gemeente Arnhem; Participatiecoaches gemeente Arnhem. In deze keten stimuleert VIA allochtone vrouwen tot deelname aan vrijwilligerswerk. Daarnaast stimuleert VIA maatschappelijke organisaties om aandacht te besteden aan de interculturalisatie van hun beleid en hun deuren open te zetten voor allochtone vrijwilligers. VIA heeft samen met Rijn IJssel bij het Innovatiefonds WMO een plan ingediend om 15 allochtone vrouwen een traject (‘Van oriëntatie naar participatie’) naar vrijwilligerswerk aan te bieden. Prognose 2011: 10 maatschappelijke organisaties gestimuleerd om hun vrijwilligersbeleid te ‘verkleuren’; 15 allochtone vrouwen bemiddeld naar vrijwilligerswerk; deelgenomen aan de ketensamenwerking, deelgenomen aan dossierbesprekingen. Resultaat: inspanningen geleverd, resultaten niet volledig bereikt Toelichting: de uitvoering van deze activiteit verloopt langs twee lijnen: 1. borgen van de ketensamenwerking in onze reguliere werkprocessen en 2. activeren van allochtone vrouwen om vrijwilligerswerk te doen. Er zijn verschillende activiteiten uitgevoerd om de ketensamenwerking te versterken en een vaste bedding te geven. Het goede nieuws is, dat bij deze activiteiten, die door Rijnstad worden geregisseerd, steeds meer partijen betrokken raken, ook uit het bedrijfsleven. De ketensamenwerking heeft ook op andere terreinen (zoals Taalmaatjes en ‘Werk’ zie 2.8) een positief effect gehad. Het slechte nieuws is, dat we er niet in geslaagd zijn om voldoende allochtone vrouwen te vinden voor het traject ‘Van oriëntatie naar participatie’. Daarvoor waren er minimaal 12 nodig, maar zijn we niet verder dan tot 8 gekomen. Deze 8 vrouwen heeft VIA een adviesgesprek en hulp bij het vinden van passend vrijwilligerswerk aangeboden. Vier vrouwen hebben van dit aanbod gebruik gemaakt. De ketensamenwerking die opgebouwd is, ontleent zijn waarde aan deelnemers die er gebruik van willen maken. Die deelnemers laten zich vooralsnog moeilijk vinden. Juist om die reden willen we het project Taalmaatjes voortzetten, omdat we met dit project over een direct kanaal beschikken om met allochtone vrouwen in contact te komen.
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
10
2.8 Ketensamenwerking ‘Werk’ Uitgangspunt. Het RIBW is op verschillende terreinen ketensamenwerking aangegaan met maatschappelijke partijen, om hun cliënten van een passende en zinvolle dagbesteding te voorzien. VIA neemt samen met de Sociale Werkvoorziening Presikhaaf en 2Switch deel aan een ketensamenwerking op het terrein van werk. GGZ cliënten blijken een grote afstand tot de arbeidsmarkt te hebben. Omdat een zinvolle dagbesteding een waardevolle bijdrage levert aan het welbevinden van mensen, wordt in de Keten Werk zowel naar de toeleiding naar regulier werk als naar alternatieven gekeken. VIA zorgt binnen deze keten voor de toeleiding naar vrijwilligerswerk. Wanneer voor die toeleiding extra begeleiding nodig is, koopt het RIBW deze begeleiding bij VIA in. Prognose 2011: deelgenomen aan dossierbesprekingen in de ketensamenwerking en 10 RIBW cliënten bemiddeld naar vrijwilligerswerk Resultaat: beoogd aantal bemiddelingen niet gehaald, ketensamenwerking verbreed Toelichting: met 6 RIBW-cliënten heeft VIA adviesgesprekken gevoerd over vrijwilligerswerk en hen passende vrijwilligersplekken aangeboden. Voor zover ons bekend heeft dit bij 5 personen niet (direct) tot deelname aan vrijwilligerswerk geleid. Er loopt nog 1 begeleidingstraject. Met 3 cliënten is een in 2010 gestart traject afgerond. In één geval succesvol. In de praktijk blijkt dat RIBW-cliënten zich vaak niet op hun plek voelen in een vrijwilligersorganisatie, of niet kunnen voldoen aan de eisen van deze organisatie. Voor een zeer klein percentage is vrijwilligerswerk een reële optie. Ketensamenwerking tussen aanbieders van werk en dagbesteding vergroot de kans om cliënten de plek te bieden die het beste bij hen past. Het aantal deelnemers aan de ketensamenwerking is uitgebreid met vertegenwoordigers van SIZA, IrisZorg en Rijnstad (methodiek ‘Kwartier maken’). Die uitbreiding is noodzakelijk om de ketensamenwerking sluitend en effectief te maken en past bij het beleid van AWBZ-instellingen om hun cliënten te beschouwen als Arnhemse burgers die zoveel mogelijk deelnemen aan algemene activiteiten in hun wijk en in de stad.
3. Versterken Doel: bouw en beheer een effectieve ondersteuningsstructuur voor het vrijwilligerswerk. Breng bijvoorbeeld de verschillende netwerken in de gemeente, die vanuit een specifieke expertise vrijwilligerswerk ondersteunen en onderhouden, op een centraal punt samen. Bij deze functie gaat het om informatie over wet & regelgeving die relevant is voor vrijwilligerswerk, organisatie- & beleidsadvies, deskundigheidsbevordering, ondersteunen & faciliteren van vrijwilligersinitiatieven.
3.1 Ondersteuning bij werving van vrijwilligers Uitgangspunt: VIA ondersteunt organisaties bij de werving van vrijwilligers met een vacaturebank en andere middelen (zie 4.1 en 4.2). Als vacatures langs deze wegen na drie maanden niet vervuld zijn, biedt VIA organisaties een adviesgesprek aan, waarin mogelijke oorzaken wordt verkend en adviezen voor oplossingen worden geboden. Prognose 2011: 50 organisatiebezoeken/telefonisch adviezen Resultaat: behaald Toelichting: met 10 organisaties is een afspraak gemaakt om wervingsproblemen te bespreken (o.a. My Next Step, We Yone Women, Felt Factory, Ecovrede, Dierenbescherming, Reumafonds). Ongeveer 40 adviezen zijn telefonisch verstrekt. 3.2 Advisering bij ontwikkeling en uitvoering van vrijwilligersbeleid Uitgangspunt: VIA adviseert organisaties die hulp nodig hebben bij het formuleren en uitvoeren van vrijwilligersbeleid, hun bestaande beleid eens tegen het licht willen houden of de capaciteiten van vrijwilligers, leden of wijkbewoners beter willen benutten. VIA maakt onderscheid tussen een standaard advies - ‘wat kun je doen om je organisatie aantrekkelijker te maken voor vrijwilligers’ - en een advies op maat: ‘hoe maak je je organisatie daadwerkelijk aantrekkelijker?’ Advies op maat wordt vooral geboden aan organisaties zonder beroepskrachten. Prognose 2011: 35 standaard en 5 maatwerk adviezen
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
11
Resultaat: behaald Maatwerkadviezen zijn verstrekt aan de Mode Biënnale, Sensoor, Rijnstad, Gilde Stadswandelingen, Bio-vakantieoord, Burgers Zoo, 2Switch, Skatehal, Museum Deelen, Thuiszorg Evital, Eusebiuskerk, RTV-Arnhem, Ecovrede, Nationaal Centrum Paardrijden Gehandicapten. Een tiental standaardadviezen is telefonisch verstrekt. 3.3 Vraagbaak Uitgangspunt: veelgestelde vragen op het gebied van vrijwilligerswerk probeert VIA zo veel mogelijk op haar website te beantwoorden. Informatie gaat over wet-en-regelgeving, vergoedingen, verzekeringen en vrijwilligersbeleid en met links verwijzen wij naar relevante lokale en landelijke websites. In 2011 wordt een nieuwe website gebouwd, enerzijds omdat de vacaturebank niet meer voldoet aan onze eisen, anderzijds om de informatie op onze site klantvriendelijker te maken. Prognose 2011: een toegankelijke website die jaarlijks minstens 10.000 bezoekers antwoord geeft op de meest gestelde vragen over vrijwilligerswerk. Beantwoording van 1200 telefonische vragen. Resultaat: behaald, telefonische vragen nemen af Toelichting: Onze website vervult – naast de telefoon - een steeds belangrijkere rol in onze dienstverlening en geeft antwoorden op veel gestelde vragen. Ook bij telefonische vragen wijzen we steeds vaker op de informatie die op onze website te vinden is. In december is de vierde editie van onze site in gebruik genomen. Ten opzichte van voorgaande edities is de nieuwe website soberder en overzichtelijker geworden. Uitgangspunt voor de nieuwe site was: wat willen onze klanten weten en hoe vinden zo snel mogelijk het antwoord op hun vraag. De vacaturebank staat nu prominent op de homepage. Organisaties kunnen nu on-line vacatures aanpassen. Internet blijkt een uitstekend medium om nieuwe groepen (mensen met een baan, hoogopgeleide jongeren) te bereiken. Om dit soort groepen op je website te houden, moet de site zoveel mogelijk ‘state of the art’ zijn. Het aantal telefonische vragen neemt af en betreffen vooral onderwerpen die niet op de website behandeld worden. 3.4 Deskundigheidsbevordering Uitgangspunt: VIA bevordert de deskundigheid van het bestuurlijke en coördinerende kader van vrijwilligersorganisaties door het zelf aanbieden van of verwijzen naar relevante workshops van derden. Soms op aanvraag van organisaties, soms in het kader van projecten (zoals 1001 Kracht, maatschappelijke stages) en soms naar aanleiding van signalen uit de praktijk. VIA organiseert jaarlijks een werkconferentie – een combinatie van debat en workshops - over een thema dat relevant is voor vrijwilligersorganisaties. Op dit terrein werkt VIA nauw samen met organisaties als RijnIJssel, Volare (Rijnstad), Spectrum Gelderland en MOVISIE. Prognose 2011: 8 workshops met 10/30 deelnemers en een werkconferentie met 80 deelnemers. Resultaat: ruimschoots gehaald:8 bijeenkomsten, totaal meer dan 250 deelnemers 17/01: ‘Zet je NL DOET klus in de kijker!’ 15 deelnemers 03/03: Kennisdelingsbijeenkomst ‘Andersom Denken’, 80 deelnemers 24/03: Maak vrijwilligersfuncties ‘puberproof’, 13 deelnemers 18/05: ‘Eigentijds vrijwilligerswerk’ 25 deelnemers, op Jaarvergadering Humanitas 24/05: Nut van social media voor vrijwilligersorganisaties, 25 deelnemers 03/11: Kennisdelingsbijeenkomst ‘Andersom Denken’, 40 deelnemers 01/12: ‘Masterclass Netwerken’, 40 deelnemers 01/12: ‘Hoe aantrekkelijk is mijn organisatie voor vrijwilligers?’, 20 deelnemers 3.5 Ontwikkeling en versterking informele zorg Toelichting: VIA vervult een coördinerende en faciliterende rol bij het versterken en uitbreiden van informele zorg. VIA zal zowel een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van beleid (zie 1.3) als aan de opzet en ondersteuning van nieuwe initiatieven gericht op informele zorg en zorgzame buurten. Het Platform Buurtprojecten is een plek waar dergelijke initiatieven terecht kunnen om kennis en ervaring uit te wisselen, nieuwe inzichten te ontwikkelen, in het kader van ‘kanteling van zorg’ ketensamenwerking tussen formele en informele zorg tot stand te brengen. VIA organiseert en faciliteert dit platform, waaraan Informele Netwerk Ondersteuning (MEE Gelderse Poort), Meldpunt Vrijwillige Thuishulp,
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
12
Buurtservicecentrum (2Switch), Straat in Beweging (Rijnstad), Vriendendienst ‘Op Stap’ (Gelderse Roos), Buur&Buur (Wijkplatform Presikhaaf/SWOA); Buur voor Buur (Wijkplatform Arnhem West) deelnemen. Prognose 2011: vier bijeenkomsten van het Buurtplatform georganiseerd en voorbereid; afzonderlijke initiatieven geadviseerd en ondersteund. Resultaat: behaald, maar anders dan verwacht Toelichting: Drie i.p.v. vier netwerkbijeenkomsten georganiseerd. De bijeenkomsten voorzien in de behoefte om kennis te delen, nieuwe inzichten op te doen en van elkaar te leren. VIA heeft geen nieuwe initiatieven ondersteund. Die taak wordt steeds meer door Rijnstad en SWOA vervuld. Deze collega-organisaties hebben in opdracht van de gemeente Arnhem de werkwijze van vier buurtinitiatieven (in Arnhem-West, Presikhaaf en ArnhemZuid) beschreven. VIA heeft bij verschillende gelegenheden (zie 1.3) bijgedragen aan de visie en beleidsontwikkeling van informele zorg, buurtnetwerken en buurtzorg. Partijen die op dit terrein actief zijn hebben wij geïnformeerd over relevante publicaties en onderzoeksrapporten. Met de twee kennisdelingsbijeenkomsten over ‘Andersom Denken’ in maart en november (zie 3.5) hebben we beroepskrachten gestimuleerd en toegerust om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van buurtnetwerken en buurtzorg.
3.6 Netwerkondersteuning Uitgangspunt: Binnen de meeste organisaties die met vrijwilligers werken is een coördinator verantwoordelijk voor het vrijwilligersbeleid. VIA biedt deze vrijwilligerscoördinatoren twee maal per jaar de gelegenheid om met elkaar actuele ontwikkelingen en knelpunten in hun werk te bespreken, ervaringen uit te wisselen en de inhoud van workshops en jaarlijkse conferentie aan te geven. Naast dit halfjaarlijkse overleg organiseert VIA ook netwerkbijeenkomsten rond specifieke thema’s als maatschappelijke stages en ‘1001 Kracht’. Omdat coördinatoren elkaar vaker willen ontmoeten, zal VIA in 2011 ook enkele ‘netwerkborrels’ organiseren. Prognose: twee overleggen voor 30 coördinatoren; twee netwerkborrels voor 30 coördinatoren; vier thematische netwerkbijeenkomsten georganiseerd en gefaciliteerd. Resultaat: ruimschoots behaald Op 1 februari is een netwerkbijeenkomst georganiseerd, waar het idee ontstond om een Linked In groep te starten voor Arnhemse vrijwilligerscoördinatoren. VIA heeft die Linked In groep opgezet. Op 5 april was er een reguliere netwerkbijeenkomst met een presentatie over EVC: een methodiek om de competenties die vrijwilligers door ervaring hebben verworven te wegen en te benutten voor een opleidingsportfolio. Een derde coördinatorenoverleg werd op 4 oktober georganiseerd. Alle bijeenkomsten werden door ruim 25 coördinatoren bezocht. In het kader van het Europees Jaar voor Vrijwilligers (EJV, zie 4.4) heeft VIA samen met de gemeente Arnhem een netwerkbijeenkomst georganiseerd voor coördinatoren van collectes. Een geslaagde bijeenkomst, die waarschijnlijk een vervolg gaat krijgen. Op 7 november organiseerden VIA en Sportbedrijf Arnhem (afd. Verenigingsondersteuning) een netwerkbijeenkomst voor 20 vrijwilligerscoördinatoren binnen sportverenigingen (zie ook 1.1).
3.7 Organiseren en faciliteren van maatschappelijke stages Prognose 2011: individuele schoolcoördinatoren geadviseerd en gefaciliteerd; netwerkbijeenkomsten voor schoolcoördinatoren georganiseerd; stagebieders ondersteund bij het organiseren en begeleiden van de stages; schoolleiders gestimuleerd om visie en beleid op maatschappelijke stages te ontwikkelen; schoolleiders gefaciliteerd bij de ontwikkeling en uitvoering van dat beleid; Resultaat: minder grote inspanning hoeven leveren dan verwacht Toelichting: de algemene indruk is, dat Arnhemse scholen beperkte hulp van buitenaf nodig hebben om maatschappelijke stages te organiseren. De rol van VIA is faciliterend en ondersteunend aan het beleid van de scholen. Er zijn twee netwerkbijeenkomst georganiseerd voor stagecoördinatoren van scholen, waaraan 5 coördinatoren van 3 scholen deelnamen. Er is een Speeddate georganiseerd voor schoolcoördinatoren en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties met ruim 30 deelnemers, waar scholen goed vertegenwoordigd waren. Op twee scholen is een voorlichting voor docenten georganiseerd
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
13
(Montessori College en Stedelijk Gymnasium) en op één school (Stedelijk Gymnasium) voor ouders. Voor stagebieders is een workshop ‘Vrijwilligersfuncties puberproof maken’ ontwikkeld en uitgevoerd, met 13 deelnemers. Tijdens het directieoverleg van Quadraam Arnhem-Zuid heeft VIA een presentatie gegeven over het belang van een duurzaam beleid voor maatschappelijke stages. Met de voorzitter van het directie-team Quadraam ArnhemNoord is een dergelijke presentatie in zijn team besproken en met een notitie voorbereid. De makelaars van VIA hebben regelmatig deelgenomen aan landelijke en regionale makelaarsbijeenkomsten, om ervaringen uit te wisselen en bij te scholen. Onze indruk is dat scholen nauwelijks eisen stellen aan de stageplaatsen die leerlingen zelf aandragen. Sommige scholen verdelen de stage van 30 uur in twee blokken van 15 uur, verdeeld over twee leerjaren. Voor maatschappelijke organisaties is dat belastend. Het fenomeen maatschappelijke stage bevindt zich nog echt in een beginfase. In het lopende schooljaar 2011/12 is MaS pas een wettelijke verplichting geworden. We zien grote verschillen in hoe scholen met MaS omgaan. Welke kant Arnhemse scholen met dit fenomeen opgaan, wat MaS gaat betekenen voor het Arnhemse vrijwilligerswerk en welke steun scholen in de toekomst van VIA nodig hebben, valt nu nog moeilijk te zeggen. . 3.8 Belangenbehartiging Uitgangspunt: vrijwillige inzet wordt soms gefrustreerd door wet- en regelgeving, bureaucratie, lastendruk, bepalingen van uitkerende instanties of de belastingdienst. Ook op de ‘werkvloer’ kunnen zich onduidelijkheden voordoen in de relatie tussen vrijwilligers en beroepskrachten, op het gebied van inspraak en medezeggenschap, rechten en plichten. VIA is in dit soort zaken vraagbaak voor burgers en organisaties, zorgt voor een actuele informatievoorziening die aangesloten is op landelijke kenniscentra, signaleert knelpunten en agendeert deze zonodig op de politieke agenda, adviseert of bemiddelt bij conflicten en verwijst wanneer specifieke deskundigheid of hulp nodig is. Prognose 2011: Vragen en verzoeken van burgers en organisaties om belangenbehartiging beantwoord Resultaat: aan alle individuele verzoeken voldaan. Bijgedragen aan de totstandkoming van de gemeentelijke vrijwilligersnota Toelichting: O.a. bemiddeld in een conflict tussen een vrijwilliger en een organisatie. De organisatie had de samenwerking tegen de zin van de vrijwilliger opgezegd. Meestal gaat het om korte telefonische vragen over rechten, plichten, vergoedingen, rechtspositie en fiscale regelingen. Onder andere over Verklaringen Omtrent Gedrag (VOG), veranderingen in de wetgeving mbt Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI) en over werken-metbehoud-van-uitkering werden vragen gesteld. Een mijlpaal was de vaststelling van een nieuwe gemeentelijke vrijwilligersnota. De nota regelt de ondersteuning van het Arnhemse vrijwilligerswerk. Om te zorgen dat de nota aandacht besteedt aan de belangen van Arnhemse vrijwilligers(organisaties) heeft VIA veel geïnvesteerd in de totstandkoming van de nota. 3.9 Advisering Vrijwilligersbeleid Stadsregio Arnhem Nijmegen (SRAN)- Noord Uitgangspunt: VIA adviseert ook gemeenten en instellingen buiten Arnhem op het gebied van vrijwilligersbeleid. Het kan daarbij gaan om advies ten aanzien van vrijwillige inzet op het terrein van thuishulp en mantelzorgondersteuning, de organisatie van maatschappelijke stages en vrijwillige inzet in de wijk. Prognose 2011: De gemeenten Rheden, Duiven en Westervoort ondersteund op het genoemde terrein. Resultaat: verstrekte opdrachten uitgevoerd Toelichting: ondersteuning in deze gemeenten loopt langs twee lijnen: advisering van de ambtenaar voor vrijwilligerswerkbeleid en ondersteuning van de lokale vrijwilligerscentrales. VIA draagt kennis over die in die gemeenten niet aanwezig is en organiseert extra activiteiten op het gebied van kennisdeling en deskundigheidsbevordering. De Vrijwilligerscentrale Duiven/Westervoort is begeleid bij het doorlopen van een certificeringsproces. De voor 2011 geplande uitvoering van het project ‘Zilveren Kracht’ is verschoven naar 2012. Er is geadviseerd bij de ontwikkeling van beleid voor buurtzorg in Duiven-Zuid. Ambtenaren en medewerkers van MIKADO (brede welzijnsinstelling) namen deel aan de twee kennisdelingsbijeenkomsten over ‘Andersom Denken’ (zie 1.3).
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
14
In de gemeente Rheden heeft VIA het Vrijwilligers Steunpunt ondersteund met de uitvoering van de volgende activiteiten: de organisatie van een coördinatorenoverleg, de verzorging van vier workshops (‘Netwerken’, conflicthantering, ‘oriëntatie op vrijwilligerswerk’, ‘mijn kwaliteiten’), de uitvoering van het project ‘Zilveren Kracht’, intervisie van de steunpunt coördinator en ondersteuning bij de uitvoering van de bronmethodiek in Velp-Zuid. Daarnaast vond een aantal adviesgesprekken plaats met de beleidsambtenaar voor vrijwilligerswerk 3.10 Ontwikkeling ‘Vrijwilligershuis’ Uitgangspunt: binnen een virtueel ‘Vrijwilligershuis’ werken vijf Arnhemse organisaties die in algemene zin vrijwilligerswerk ondersteunen - samen om drie doelen te realiseren: één punt bieden waar men met alle vragen over vrijwilligerswerk terecht kan; het imago van vrijwilligerswerk versterken; werkzaamheden afstemmen en samenwerken. Het gaat om het Meldpunt Vrijwillige Thuishulp, Verenigingsondersteuning (Sportbedrijf Arnhem), VIA, Arnhemse Uitdaging en Volare (beide van Rijnstad). Een (eerste) middel om de bovengenoemde doelen te realiseren is de inrichting van een virtueel Vrijwilligershuis: op een website laten zien wat de vijf organisaties samen aan informatie, kennis en dienstverlening op het terrein van vrijwilligerswerk beschikbaar hebben. De website krijgt een interactief karakter en biedt vrijwilligers en organisaties een platform om elkaar vragen te stellen of discussies te starten. VIA wordt eindverantwoordelijk voor de opzet, het beheer en de actualisatie van de site. De andere partners denken mee over de opzet van de site, leveren een aandeel in de redactie en benutten daarbij de mogelijkheden om bovenstaande drie doelen te realiseren. Begin 2012 zal VIA samen met Rijnstad (Volare, Arnhemse Uitdaging, Buurtbemiddeling en Taalmaatjes), Arnhems Platform voor Chronisch Zieken en Gehandicapten, RIBW (horeca-voorziening) en SIZA-groep een bedrijfsverzamelgebouw in de Weerdjesstraat betrekken en daar - naast het virtuele ook - een fysieke versie van het ‘Vrijwilligershuis’ realiseren. De ontwikkeling van het fysieke concept zal in 2011 aandacht vragen Prognose 2011: Virtueel Vrijwilligershuis operationeel en met een pr-campagne onder de aandacht van het publiek gebracht o.a. door de activiteiten die in het kader van het Europese Jaar voor Vrijwilligers 2011 (zie 4.4) in Arnhem plaatsvinden via deze site te communiceren. Concept voor het fysieke Vrijwilligershuis uitgewerkt en verhuizing voorbereid. Resultaat: doelstelling bijgesteld en gerealiseerd Toelichting: Bij de uitwerking van het concept ‘vrijwilligershuis’ zijn twee lijnen gevolgd: een fysieke en een virtuele. Op basis van voortschrijdend inzicht hebben we er voor gekozen om de virtuele lijn eerst voor onze eigen organisatie (zie 3.3) goed uit te werken. Dat komt neer op een ‘kanteling’ van de huidige aanbodgerichte website (die uitgaat van wat wij graag kwijt willen) naar een website die vooral antwoord geeft op vragen van het publiek (op basis van de ‘Personas-methodiek’). Onze website geeft links naar de websites van de Arnhemse Uitdaging, Volare, MVT en Verenigingsondersteuning. Het concept van een fysieke ‘vrijwilligershuis’ is opgegaan in het breder concept van ‘In de Weerd’ met als missie: ‘Arnhemmers inspireren tot actief meedoen’. De afstemming en samenwerking tussen VIA, Arnhemse Uitdaging, Volare en Verenigingsondersteuning begint steeds meer vorm te krijgen. Inhoudelijke afstemming met het Meldpunt Vrijwillige Thuishulp verloopt goed en blijft in ontwikkeling.
4. Verbreiden Doel: Promoot vrijwilligerswerk in Arnhem en zorg dat die vrijwillige inzet publiekelijk gewaardeerd wordt Bij deze functie gaat het om inspireren, verleiden, waarderen en verbreden. 4.1 Nieuwsbrief Uitgangspunt: Elk kwartaal verspreidt VIA een digitale Nieuwsbrief met informatie over (nieuw) beleid, ontwikkelingen, knelpunten, trends etc. De Nieuwsbrief is bestemd voor coördinatoren, bestuurders, beleidsmakers van vrijwilligersorganisaties en andere belanghebbenden. Informatie over actuele zaken verspreiden wij tussendoor via korte digitale nieuwsflitsen. . Prognose 2011: 4 nieuwsbrieven naar 500 e-mailadressen en nieuwsflitsen wanneer nodig
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
15
Resultaat: voor 75% gerealiseerd Toelichting: er zijn drie Nieuwsbrieven uitgebracht. De activiteiten die wij in het kader van het Europees Jaar van Vrijwilligerswerk uitvoerden, legden een zware claim op onze prcapaciteit. Daardoor kwam de uitgave van een vierde Nieuwsbrief in het gedrang. Om onze klanten goed geïnformeerd te houden, verstuurden we daarnaast regelmatig Nieuwsflitsen over concrete actuele thema’s. 4.2 Vrijwilligersvacatures in media Toelichting: VIA maakt actuele vrijwilligersvacatures bekend via rubrieken in de Arnhemse Koerier, bij RTV Arnhem en in de nieuwsbrief voor klanten van de dienst Inwonerszaken Prognose 2011: wekelijkse c.q. periodieke aanlevering van vacaturerubrieken Resultaat: nagenoeg op koers Toelichting: het gaat hier om free publicity. Het komt een enkele voor dat onze rubriek niet geplaatst wordt, omdat er te weinig redactionele ruimte is. De rubriek is een belangrijk wervingsinstrument. Wij horen van organisaties terug, dat de respons niet allen kwantitatief, maar vaak ook kwalitatief, verrassend hoog is. 4.3 Informatiebijeenkomsten over vrijwilligerswerk Toelichting: om meer mensen voor vrijwilligerswerk te interesseren organiseert VIA informatiebijeenkomsten voor verschillende doelgroepen. In 2011 wil VIA zich meer gaan richten op het informeren van ‘intermediairen’, die mensen op het spoor van vrijwilligerswerk kunnen zetten: casemanagers en participatiecoaches van de Dienst Inwonerszaken, coaches van het UWV, trajectbegeleiders van Iriszorg en RIBW, uitvoerders van ‘Achter de Voordeur’ projecten. Voorlichting aan deze intermediairen heeft ook nog een ander belang: Intermediairen overschatten soms de mogelijkheden van vrijwilligersorganisaties om veel begeleiding vragende cliënten op te nemen. VIA kan intermediairen dan op alternatieve participatie mogelijkheden wijzen. Prognose 2011: tijdens 10 voorlichtingsbijeenkomsten tenminste 150 personen voor vrijwilligerswerk geïnteresseerd en tenminste drie bijeenkomsten georganiseerd voor intermediairen Resultaat: behaald Op 3 maart en 1 september zijn algemene informatieavonden voor vrijwilligers gehouden waarvoor 15, resp. 13 mensen belangstelling hadden. Er is voorlichting gegeven aan leerlingen van de afd SCW van het Rijn Yssel; er is groepsvoorlichting gegeven aan allochtone cursisten van Rijn Yssel (3x) en Stavoor (2x). De tweede editie van de Zilveren Kracht is op 2 september uitgevoerd met 23 deelnemers. Tweemaal een presentatie gegeven over de lokale ondersteuning van vrijwilligerswerk in Nederland voor 15 beroepskrachten uit Hamburg en 16 vrijwilligerscoördinatoren van de Landes Ehrenamtsagentur Hessen. Er is vijf maal informatie gegeven aan groepjes intermediairen: participatiecoaches van IZ, participatiemedewerkers van Rijnstad, Iriszorg en consulenten van een reïntegratiebureau. 4.4 Waardering van vrijwillige inzet * Europees Jaar voor Vrijwilligerswerk 2011 Uitgangspunt: de Europese Commissie heeft 2011 uitgeroepen tot ‘Europees Jaar voor Vrijwilligerswerk’ om vrijwillige inzet te promoten, te ondersteunen en te erkennen. VIA heeft een lokaal comité gevormd dat deze doelen door het jaar heen met verschillende activiteiten zal realiseren. VIA coördineert en faciliteert de werkzaamheden van dit comité. Prognose 2011: de betekenis van vrijwilligerswerk in het kader van het EJV2011 op verschillende manieren onder de publieke aandacht gebracht. Resultaat: op koers Toelichting: een breed samengesteld comité van vrijwilligerscoördinatoren heeft een serie activiteiten bedacht waarvan de volgende door een kleiner groepje zijn uitgevoerd. De gemeente Arnhem en VIA waren de trekkers van het EJV: - complimentencampagne (format aangeboden aan organisaties om hun vrijwilligers te complimenteren) - artikelenreeks met portretten van vrijwilligers op de Gemeentepagina op Internet en in de Arnhemse Koerier gepubliceerd - van alle geportretteerde vrijwilligers heeft RTV-Arnhem filmpjes gemaakt en uitgezonden. De filmpjes zijn gepost op You-tube
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
16
- De directeur van VIA heeft een speciale EJV-prijs uitgereikt tijdens de Spekchequeuitreiking op 20/4 - ‘Week van het applaus’: bijeenkomst met 10 collecte-coördinatoren. Ideeën uitgewerkt om Arnhemse collectanten te waarderen, wat geresulteerd heeft in de filmvoorstelling Midnight in Paris voor Arnhemse collectanten op 13 september in Focus Filmtheater. - Actie ‘Hulp van Henk’: wethouder Henk Kok heeft zich 5x ingezet voor een vrijwilligersorganisatie - Open Dag 22 juni: Henk Kok (in gezelschap van o.a. de directeur van VIA) bezocht 6 vrijwilligersprojecten. - Centrale inkoop en verkoop van EJV-gadgets voor Arnhemse vrijwilligersorganisaties - Actie gestart om Arnhemse bedrijven en instellingen te bewegen hun waardering voor vrijwilligers te uiten dmv vrijkaartjes, gratis deelname aan activiteiten e.d. Deze actie heeft niet het beoogde resultaat opgeleverd en is in november stopgezet. Alleen Focus Filmtheater bod een filmvoorstelling aan, door Arnhemse collectanten is bezocht. * Burgemeester Drijberprijs voor Vrijwilligerswerk Uitgangspunt: VIA organiseert sinds 1989 de jaarlijkse uitreiking van de Burgemeester Drijberprijs voor Vrijwilligerswerk en verwerft daarmee publieke waardering voor een bepaald aspect of een bepaalde sector van het vrijwilligerswerk. Prognose 2011: VIA heeft het bestuur van het Drijberfonds geadviseerd over jaarthema; de wervingscampagne en prijsuitreiking georganiseer; de prijstoekenning inhoudelijk onderbouwd en de communicatie geregeld. Resultaat: zeer goed, veel kandidaten en grote belangstelling voor de prijsuiteiking Toelichting: thema vastgesteld. Sponsor (Rabobank Arnhem e.o.)voor de prijs gevonden. Werving en prijsuitreiking georganiseerd. Er zijn 50 voordrachten voor de prijs ingediend. Oud-burgemeester Drijber reikte de twee prijzen zelf uit op 9 december a.s. in de Burgerzaal van het Stadhuis. De belangstelling voor de prijsuitreiking was groot: 130 personen. Han Bakker van Arnhem Eagles ontving de individuele en ‘Het Kruispunt’ voor dak- en thuislozen de groepsprijs. * Spekcheque Uitgangspunt: Met de ‘Spekcheque’ uit de gemeente Arnhem waardering voor de vrijwillige bijdrage van burgers - individueel of groepsgewijs – aan de leefbaarheid van hun woonomgeving. Het gaat om een diversiteit aan spontane en informele activiteiten die zowel betrekking hebben op de verbetering van fysieke als sociale aspecten van de wijk. VIA levert een bijdrage aan de beleidsontwikkeling van de Spekcheque en de beoordeling van nominaties. Prognose 2011: VIA heeft inhoudelijke bijdrage geleverd aan de opzet en voorbereiding van de prijsuitreiking en aan de jurering van kandidaten voor de prijs Resultaat: activiteit succesvol uitgevoerd Toelichting: Op 20 april vond de Spekcheque-uitreiking plaats. Er waren meer dan 100 projecten ingediend en bij de uitreiking waren ongeveer 250 mensen aanwezig. Een geslaagde activiteit. Bijdrage geleverd aan de voorbereiding, de selectie van voordrachten en de uitreiking van de cheques. 4.5 Algemene communicatie en pr. Uitgangspunt: om het publiek te informeren over vrijwilligerswerk en te attenderen op de activiteiten van VIA, besteedt VIA aandacht aan publiciteit en pr. VIA benut de mogelijkheden van free publicity en de kanalen van de afdeling communicatie van de gemeente Arnhem. De verwachting is dat het EJV2011 extra p.r. mogelijkheden zal bieden. Soms zal het nodig zijn om advertorials of advertenties te kopen om onze activiteiten onder de aandacht te houden. Prognose 2011: maandelijks aandacht voor vrijwilligerswerk en de activiteiten van VIA in de media Resultaat: zeer succesvol Toelichting: o.a. dankzij het EJV heeft VIA niet te klagen over aandacht in de Arnhemse media. Wethouder Henk Kok werkt van harte mee aan het EJV. Zijn persoonlijke woordvoerder heeft korte lijntjes naar Arnhemse media, daar profiteren wij van. RTV Arnhem heeft diverse filmpje over onze activiteiten uitgezonden en op haar website geposted. Ook
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
17
NL Doet werd ruim in kranten en op de lokale TV uitgemeten. Elke twee weken stond een vrijwilliger prominent op de Gemeentepagina.
5. Verankeren Doel: borg de kennis en ervaring die in het werken met vrijwilligers wordt opgedaan. Bij deze functie gaat het om het evalueren van programma’s, pilots, methodieken, de functie van netwerken, het effect van trainingen, en om kennisuitwisseling op regionaal en landelijke niveau 5.1 Toekenning kwaliteitsonderscheiding vrijwilligersbeleid Uitgangspunt: MOVISIE, landelijk kenniscentrum voor vrijwillige inzet, heeft een kwaliteitsonderscheiding voor vrijwilligersbeleid ontwikkeld. Sinds 2009 is VIA officieel adviseur en voert ze de implementatie en toekenning van deze kwaliteitsonderscheiding bij Arnhemse organisaties uit. Met een kwaliteitsonderscheiding laat een organisatie aan vrijwilligers en financiers zien dat haar vrijwilligersbeleid aan toetsbare criteria voldoet. Daarmee vergroot een organisatie de kans dat vrijwilligers zich duurzaam zullen blijven inzetten. Prognose 2011: vijf Arnhemse organisaties begeleid bij het behalen van de kwaliteitsonderscheiding. Resultaat: niet gehaald Toelichting: verschillende organisaties geïnformeerd over de procedure om deze kwaliteitsonderscheiding te behalen. In december een workshop voor 20 organisaties een workshop gepresenteerd over de kwaliteitsonderscheiding. Er is serieuze interesse, alleen ziet men erg op tegen de inspanning die geleverd moet worden om de procedure te doorlopen en aan de kwaliteitseisen te voldoen. Om die reden gaan we onderzoeken of we de kwaliteitsonderscheiding in vijf afzonderlijke modules aan kunnen bieden, zodat organisaties stapsgewijs de modules kunnen ‘stapelen’. Audit gedaan bij Sensoor, om de drie jaar geleden verworven onderscheiding te verlengen. Stichting Tendens is met een beoordelingstraject gestart. 5.2 Infrastructuur voor maatschappelijke stages verduurzamen Uitgangspunt: het fenomeen maatschappelijke stage heeft zijn vorm gevonden en is ingebed in het onderwijscurriculum en in het vrijwilligersbeleid van maatschappelijke organisaties Prognose 2011: VIA heeft de uitvoering van maatschappelijke stages gemonitord en succes- en faalfactoren in kaart gebracht; scholen hebben onderling en met het maatschappelijke veld afspraken gemaakt waardoor de organisatie van maatschappelijke stages een duurzaam karakter krijgt. Resultaat: mager en nog ongewis; digitale infrastructuur voorziet in behoefte Toelichting:Met de ontwikkeling van maatschappelijke stages gaat het op zich goed. Leerlingen zijn enthousiast, het vinden van stageplaatsen levert geen problemen op. Maar er is bepaald nog geen sprake van inbedding van dit fenomeen. De 2e Kamer heeft nog maar kort geleden een wettelijke basis aan de MaS gegeven, die het schooljaar 2011/2012 van kracht is geworden. Pas enkele scholen hebben een duidelijk beleid en kwaliteitseisen geformuleerd. Pogingen om over deze onderwerpen met schooldirecties in gesprek te komen, hebben nog niet tot resultaat geleid. Wel betalen bijna alle scholen en gemeenten in de regio mee aan de regionale infrastructuur (website, database, consulenten) die de afgelopen 2½ jaar met pilot-geld van OCW is opgebouwd. Die website voorziet in een behoefte en wordt steeds beter gebruikt 5.3 Vrijwilligersbeleid borgen Uitgangspunt: het gemeentelijke beleid spreekt ten aanzien van vrijwillige inzet vier verwachtingen uit: - burgers verlenen diensten aan stichtingen en verenigingen (dienstverleningsmodel) - burgers doen maatschappelijke mee (participatiemodel) - burgers zorgen meer voor elkaar (netwerkmodel) - burgers zijn betrokken bij de vaststelling en uitvoering van beleid (burgerschapsmodel).
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
18
Om te bereiken dat deze verwachtingen gerealiseerd worden, zijn bepaalde randvoorwaarden noodzakelijk. VIA wil samen met gemeente en instellingen vast stellen welke randvoorwaarden voor de realisatie van de vier modellen nodig zijn en na gaan hoe die randvoorwaarden geboden kunnen worden. Enerzijds door bestaande kennis & ervaring op dit terrein beschikbaar te stellen (vooral mbt het dienstverleningsmodel), anderzijds door een actieve rol te spelen in het ontwikkelen en borgen van kennis en ervaring die in Arnhemse pilots wordt/is opgedaan met de andere drie modellen. We denken bij dat laatste onder andere aan het verbinden van het gedachtegoed van de Bronmethodiek aan Arnhemse participatieprojecten (Participatiecoaches, 1001Kracht, Zilveren Kracht) en aan projecten die burgers een grotere verantwoordelijkheid voor elkaar willen laten dragen (‘Kantelen van Zorg’, Platform Buurtprojecten, Straat in Beweging, WMO-Startpunten). De faciliterende rol van de gemeente Arnhem op dit terrein moet vastgelegd worden in het herijkte gemeentelijke vrijwilligerswerkbeleid (1.2). Prognose 2011: door participatie in en advisering van projecten op dit terrein, of door de organisatie van netwerkbijeenkomsten voor mensen die op dit terrein werkzaam zijn, zichtbaar gemaakt welke randvoorwaarden nodig zijn om het participatie- en netwerkmodel in Arnhem duurzaam uit te voeren en aangegeven hoe deze randvoorwaarden geboden kunnen worden. Resultaat: nieuwe gemeentelijke vrijwilligersnota vastgesteld; gemeente bezuinigt niet op de ondersteuning van vrijwilligerswerk; ’andersom denken’ gestimuleerd met twee kennisdelingsbijeenkomsten Toelichting: Het belang van vrijwilligerswerk is in het gemeentelijke beleid nog nooit zo duidelijk verwoord als op dit moment. Bij de totstandkoming van het gemeentelijke vrijwilligersbeleid is het vrijwilligersveld betrokken en heeft VIA inhoudelijke bijdragen geleverd. De gemeente Arnhem heeft voor de tweede maal de resultaten op dit beleidsterrein gemonitored. De nieuwe vrijwilligersnota is in juni vastgesteld door het College van B&W en 26 september goedgekeurd door de Gemeenteraad. De bronmethodiek – door Rijnstad en VIA samen ontwikkeld - wordt regelmatig verkocht en toegepast in het land. In een landelijke database met 75 Effectieve Sociale Interventies staat ze in de top 5 van de meest geraadpleegde en gedownloade methodieken http://www.movisie.nl/138965/def/home/nieuws/nieuws/databank_effectieve_sociale_inte rventies_stand_van_zaken/). Op basis van het gedachtegoed van de bronmethodiek organiseerden VIA en Rijnstad twee kennisdelingsbijeenkomsten over ‘Andersom Denken’’ (zie 3.4). VIA presenteerde de methodiek in Hilversum en gaf beroepskrachten die de methodiek werken regelmatig feedback. Ook in Velp-Zuid ondersteunde VIA beroepskrachten bij de toepassing van de bronmethodiek. Tijdens het jaarlijkse congres van NOV heeft VIA een workshop verzorgd over de bronmethodiek. N.a.v. deze workshop is een adviesvraag van de gemeente Den Haag beantwoord. 5.4 Aansluiting op regionale en landelijke infrastructuur Uitgangspunt: op regionaal en landelijk niveau wordt kennis op het terrein van vrijwillige inzet verzameld en ontwikkeld die ook relevant is voor Arnhem. Aan de andere kant spelen er zich zaken af in Arnhem die interessant zijn voor het regionale of landelijke niveau. VIA is onderdeel van de landelijke ondersteuningsstructuur voor het vrijwilligerswerk en investeert in de uitwisseling van kennis met regionale en landelijke collega’s en zorgt voor de lokale verspreiding van de verworven kennis. Prognose 2011: Contact onderhouden met regionale en landelijk kennisinstituten op het terrein van vrijwillige inzet en deze verworven kennis beschikbaar gesteld aan Arnhemse organisaties. Resultaat: op koers We zijn uitgenodigd om bijdragen te leveren aan expertmeetings van landelijke en regionale kennisinstituten als CPS, Movisie, NOV, NOVi, Mezzo, RMO, Spectrum-Gelderland en de Onderzoekersdag van de Erasmusuniversiteit. We zijn daarmee goed aangesloten op de beleidsontwikkeling van landelijke en provinciale overheid en van organisaties die van belang zijn voor of belang hebben bij vrijwilligerswerk en kunnen dat beleid ook mede beïnvloeden. We maken ook gebruik van de mogelijkheden die deze instituten bieden voor kennisdeling en deskundigheidsbevordering rond thema’s als maatschappelijke stages, interculturalisatie etc.
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
19
INTERNE ORGANISATIE Financiële verantwoording De besteding van de financiële middelen waarover VIA in 2011 kon beschikken, wordt verantwoord in een aparte jaarrekening. In 2011 ontving VIA financiële middelen uit 9 verschillende bronnen. Vier opdrachten (95%) werden voor de gemeente Arnhem uitgevoerd en vijf opdrachten (5%) voor drie randgemeenten en twee maatschappelijke organisaties. Bij de organisatie van NL Doet en de Burgemeester Drijberprijs voor Vrijwilligerswerk ontvingen we steun van bedrijven (in natura) en fondsen. PERSONEELSFORMATIE op 31-12-11 * Cees van den Bos * Marieke Kramer * Rineke Luijck * Hanneke Schweitzer * Meta van Woudenberg * vacature
4,08 fte bestuurder/directeur adviseur/administratief ondersteuner trajectbegeleider/stagemakelaar adviseur/stagemakelaar adviseur/coördinator communicatiemedewerker
Vrijwilligers Aan de bovenomschreven activiteiten droegen vrijwilligers in verschillende rollen, hun steentje bij: in de Raad van Toezicht, als Taalmaatje, bij de uitvoering van het programma voor het Europees Jaar voor Vrijwilligerswerk en bij de organisatie van informatiebijeenkomsten over vrijwilligerswerk. Managementondersteuning Specifieke expertise kochten we in bij: • Administratiekantoor Grondman: financiële administratie • Grip Adviseurs: financieel beleid & accountancy • CITA, gemeente Arnhem: ICT • Geralda van Ginkel: huisstijl & vormgeving • Djust & Cowpunks: ontwerp en bouw website • Significa: organisatieadvies Samenwerkingspartners APCG Arnhemse Uitdaging Meldpunt Vrijwillige Thuishulp & Mantelzorgondersteuning Portaal Woningcorporatie Rabobank Arnhem & Omstreken RIBW Arnhem & Veluwe Vallei RijnIJssel
Rijnstad, Welzijn & Hulpverlening SIZA Spectrum Gelderland SWOA Vluchtelingenwerk Midden Gelderland Vrijwilligerscentrale Nijmegen Volare Trainingen
Jaarverslag 2011 Vrijwillige Inzet Arnhem
20