Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem (VIA)
vrijwilligerswerk verrijkt Vooruitblik op 2010 VIA fungeert in Arnhem als een soort TOMTOM die haar klanten wegwijs maakt in het vrijwilligerswerk. Onze klanten zijn burgers die vrijwilligerswerk willen doen, organisaties die met vrijwilligers werken en beleidsmakers die condities moeten scheppen die uitnodigen tot vrijwillige inzet. Met een klein team van specialisten bestrijkt VIA het brede terrein waarop deze klantengroep vragen heeft over allerlei aspecten van vrijwilligerswerk. Hoewel het moeilijk is om vooraf precies te voorspellen welke vragen VIA kan verwachten, geeft het verleden daar wel de nodige aanwijzingen voor. Deze aanwijzingen, die het karakter van prognoses hebben, liggen ten grondslag aan bijgaand werkprogramma. Van een aantal ontwikkelingen vermoeden we dat die in 2010 impact gaan hebben op dienstverlening alleen weten we nog niet precies welke. De voorspelde toename van werkloosheid zal zeker een rol gaan spelen. Uit de jaren tachtig vorige eeuw weten we dat veel werklozen voor vrijwilligerswerk kiezen om hun tijd zinvol te besteden, hun CV te versterken, hun professionele vaardigheden te onderhouden en ‘onder de mensen’ te blijven. We verwachten dat werklozen ook nu op zoek gaan naar vrijwilligersfuncties. Hun specifieke wensen zijn niet zonder meer in het bestaande vrijwilligerswerk te realiseren. Soms zijn aparte projecten of regelingen nodig om deze verwachtingen te koppelen aan de mogelijkheden van vrijwilligersorganisaties en de bepalingen van uitkeringsverstrekkers. Hier liggen veel kansen voor zowel vrijwilligers als organisaties. Samen met o.a. CWI en Dienst Inwonerszaken willen we die kansen benutten. Overheidsbezuinigingen (zullen) leiden tot afname van professionele dienstverlening, bijvoorbeeld in de dagbesteding van ouderen en mensen met verstandelijke en psychische beperkingen, en in de ondersteuning van mantelzorgers. Om de nadelige gevolgen van deze bezuinigingen te beperken, zullen maatschappelijke organisaties en overheden ongetwijfeld een appèl doen op de vrijwillige inzet van burgers. Ook zullen burgers zelf reageren met initiatieven. Vrijwillige inzet krijgt op drie terreinen van gemeentelijk beleid aandacht in 2010. 1. Er vindt een herijking plaats van het gemeentelijk vrijwilligerswerkbeleid. De WMO kent steeds meer betekenissen toe aan vrijwilligerswerk – voor de samenhang in buurten, als uiting van actief burgerschap, als middel om in te burgeren en maatschappelijk mee te doen - die hun plek in het gemeentelijk beleid moeten krijgen. Vrijwillige inzet is een facet van verschillende gemeentelijke beleidsterreinen geworden en dat vraagt om een integrale aanpak. De gemeentelijke waarderingscampagne ‘Vrijwillige Inzet Loont’ die eind 2009 start en doorloopt in 2010, is een mooi voorbeeld van integraal beleid. 2. De bedoeling van de WMO om burgers te stimuleren elkaar lichte vormen van zorg te bieden, zal in 2010 ook extra aandacht krijgen in het gemeentelijk beleid. Zowel wijkbewoners als professionals nemen op dit terrein al initiatieven. De volgende stap is dat deze initiatieven verbonden worden met de WMO-startpunten in verschillende wijken. 3. In het project Vernieuwend Welzijn, waarin gemeente, welzijnsorganisaties, corporaties en bewonersinitiatieven in 2010 hun beleid en activiteiten onderling beter gaan afstemmen, neemt vrijwilligerswerk een prominente plaats in. Op al deze drie beleidsterreinen speelt VIA een centrale rol. Kortom, er is veel werk aan de winkel. Dan de nuchtere werkelijkheid. De gemeente Arnhem hanteert in 2010 voor gesubsidieerde organisaties de nul-lijn. Door meerjarige CAO afspraken hebben Welzijnsorganisaties in 2010 te maken met een stijging van 6,8% in hun salariskosten. Om het dienstverleningspakket – zoals omschreven in dit werkprogramma - ook in 2010 te kunnen continueren, is het gemeentelijke budget €10.500 te laag.
Cees van den Bos, directeur/bestuurder
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
1
Visie VIA vindt vrijwillige inzet van burgers belangrijk omdat het: - onbetaalbare zorg, diensten en activiteiten oplevert - de meest vanzelfsprekende manier is om je maatschappelijke betrokkenheid te uiten - velen de mogelijkheid biedt om maatschappelijk mee te doen - sociaal kapitaal, sociale netwerken en onderling vertrouwen oplevert Missie: VIA stimuleert dat zoveel mogelijk burgers deelnemen aan vrijwilligerswerk
Vanuit bovenstaande visie en missie schrijven wij ons werkprogramma 2010. Daarnaast sluit dit programma aan op de volgende beleidskaders: •
•
•
Gemeentelijk vrijwilligerswerkbeleid: VIA voert op basis van meerjarige afspraken met de gemeente Arnhem het gemeentelijk vrijwilligerswerkbeleid uit. De huidige afspraken dateren uit 1998. De gemeente heeft het voornemen om in 2009 het bestaande beleid te herijken en op basis daarvan haar meerjarige afspraken met VIA te vernieuwen. VIA ondersteunt ook de uitvoering van het vrijwilligerswerkbeleid van de gemeenten Duiven, Rheden, Rozendaal en Westervoort. De gemeente Arnhem heeft in haar WMO-beleid 2009-2011, het Actieprogramma wijkgericht werken 2008-2011 en de nota’s Stad in Balans, Participatie en Werk en ‘Iedereen doet mee’ nieuwe verwachtingen ten aanzien van vrijwilligerswerk en vrijwillige inzet geformuleerd. VIA speelt met dit werkprogramma in op deze beleidsambities. De staatssecretaris van VWS heeft onlangs in haar Beleidsbrief Mantelzorg en Vrijwilligerswerk met de omschrijving van een vijftal basisfuncties, aan gemeenten een handreiking gedaan voor een adequate lokale ondersteuning van het vrijwilligerswerk. Deze functies (‘Vertalen van maatschappelijke ontwikkelingen, Verbinden & makelen, Versterken, Verspreiden, Verankeren”) zijn de leidraad van dit werkprogramma.
Stichting Vrijwillige Inzet Arnhem September 2009
“VIA: voor al uw vragen over vrijwilligerswerk”
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
2
Inleiding: Het Ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) heeft in 2008 een vijftal basisfuncties omschreven, die het noodzakelijk acht voor een adequate lokale ondersteuning van het vrijwilligerswerk. Het Ministerie heeft onder andere VIA betrokken bij de formulering van deze functies. Wij gebruiken deze vijf functies als kapstok voor het werkprogramma 2010. Hieronder geven wij aan met welke activiteiten wij deze functies in 2010 willen uitvoeren .
1. Vertalen van maatschappelijke ontwikkelingen “In de gemeente is men in staat om een visie te ontwikkelen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen en daar door interactieve beleidsvorming beleid op te formuleren en uitvoering aan te geven.” In deze functie worden nieuwe ontwikkelingen gezien als kansen om actief burgerschap te bevorderen, bijvoorbeeld op het terrein van inburgering, maatschappelijke stages en werknemersvrijwilligerswerk. 1.1. Maatschappelijke stages Met ingang van 2011 moet elke middelbare scholier 72 uur vrijwilligerswerk doen. VIA ondersteunt scholen bij de werving en bemiddeling van stageplekken. In 2008 en 2009 hebben VIA en een aantal scholen deelgenomen aan een regionale pilot om de infrastructuur op te bouwen, die nodig is om grote aantallen leerlingen te plaatsen. Medio 2009 heeft de Gemeenteraad aan VIA het lokale makelaarschap maatschappelijke stages opgedragen en middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van deze functie. VIA vult een speciale website – ontwikkeld door scholen en vrijwilligerscentrales in de regio Nijmegen, Arnhem, Doetinchem, Ede - met stageplaatsen voor leerlingen. In 2010 hebben circa 2400 leerlingen een stageplaats nodig, waarbij de verwachting is dat 1/3 van de leerlingen zelf een plek vindt, 1/3 van de plekken via of door de school wordt aangeboden en 1/3 gebruik maakt van de VIA-website. Prognose 2010: website gevuld met stageplaatsen voor 800 leerlingen 1.2. Maatschappelijke meedoen door vrijwilligerswerk . Voor een aantal mensen is vrijwilligerswerk een (of de enige) manier om mee te kunnen doen aan het maatschappelijke verkeer. Soms hebben zij individuele ondersteuning nodig bij het kiezen, uitvoeren en behouden van vrijwilligerswerk. VIA biedt hen ‘vrijwilligerswerk op maat’. Een dergelijk aanbod bestaat uit een intake, oriëntatie, bemiddeling en zonodig begeleiding op de werkplek (jobcoaching), totdat iemand in staat is zelfstandig als vrijwilliger te functioneren. Prognose 2010: 10 cliënten van het RIBW bemiddeld naar vrijwilligerswerk 1.3. Coördinatie ‘Make A Difference Day’ (MADD) Doel van dit landelijke evenement is dat op 19 en 20 maart 2010 zoveel mogelijk vrijwilligers aan de slag gaan. VIA organiseert samen met de Arnhemse Uitdaging de lokale editie: klussen verzamelen bij maatschappelijke organisaties en vrijwilligersteams werven bij bedrijven, gemeentelijke diensten en serviceclubs om deze klussen uit te voeren. Prognose 2010: 10 teams met in totaal 100 vrijwilligers hebben een klus uitgevoerd bij een Arnhemse maatschappelijke organisatie. 1.4. 1001 Kracht 1001 Kracht is een driejarig landelijk programma om allochtone vrouwen te stimuleren vrijwilligerswerk te gaan doen. De gemeente Arnhem heeft ingetekend op dit programma, ontwikkelt momenteel een implementatieplan en ziet in de uitvoering van deze opdracht – die nog concreet geformuleerd moet worden – een rol weggelegd voor onder andere VIA. Prognose 2010: 50 allochtone vrouwen bemiddeld naar vrijwilligerswerk 1.5. Innovatie Waar zich nieuwe kansen voor vrijwillige inzet aandienen, zal VIA die faciliteren of zelf – in de vorm van pilots – tot ontwikkeling brengen. Het uitgangspunt is dat succesvolle projecten die (mede) door VIA ontwikkeld zijn, op den duur verzelfstandigen en zichzelf financieel bedruipen.
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
3
2. Verbinden en makelen “In de gemeente is men in staat om de verwachtingen en belangen van verschillende maatschappelijke spelers met elkaar te verbinden, meer in het bijzonder het makelen van vraag en aanbod op terreinen die door de gemeente van speciaal belang worden geacht.” In deze functie worden twee (of meer) partijen actief en bewust met elkaar in verbinding gebracht met de bedoeling dat ze concreet tot zaken komen. Makelen kan op verschillende niveaus: tussen personen, tussen personen en instanties, en tussen instanties onderling. 2.1 (digitale) Vrijwilligersvacaturebank VIA beheert een digitale vacaturebank met een gevarieerd en actueel aanbod van ongeveer 300 verschillende vrijwilligersvacatures. Een middag per week is het Informatiepunt van VIA open voor mensen die informatie en of persoonlijk advies willen. Vier dagen per week kan men, op afspraak, individueel advies krijgen. In de drie filialen van de Arnhemse Bibliotheek kunnen mensen gratis de website van VIA, met de digitale vacaturebank, bezoeken. Prognose 2010: 1000 digitale bemiddelingen, 300 bemiddelingen in het Informatiepunt, 300 bezoekers via de Arnhemse Bibliotheken 2.2 Adviesgesprekken Mensen, die persoonlijk advies willen bij het vinden van vrijwilligerswerk, kunnen een afspraak maken met VIA. Daarbij maakt VIA onderscheid in standaard advies: ‘wát kun je doen’, en maatwerk advies ‘hóe kun je het doen?’. Deze dienst biedt VIA ook aan de WMO-Startpunten in de wijk. Prognose 2010: 100 gesprekken 2.3 Taalmaatjes Koppeling van een allochtone aan een autochtone Arnhemmer, die elkaar gedurende één jaar wekelijks ontmoeten, met het oogmerk Nederlands te spreken, kennis te maken met elkaars cultuur, eventueel het inburgeringsexamen voor te bereiden, of samen activiteiten te ondernemen. VIA voert het project Taalmaatjes samen uit met St. Vluchtelingenwerk Midden Gelderland en Rijnstad: in drie jaar worden er in totaal 450 koppels gevormd, waarvan 90 door VIA. Prognose 2010: realisatie van minimaal 30 koppels door VIA. 2.4 Netwerkoverleg voor vrijwilligerscoördinatoren VIA organiseert een netwerkoverleg voor coördinatoren van (vrijwilligers)organisaties, waar actuele ontwikkelingen en thema’s op het terrein van vrijwilligersbeleid worden besproken, ervaringen worden uitgewisseld, kennis gedeeld en initiatieven voor workshops of een werkconferentie worden genomen. Prognose 2010: twee keer per jaar, telkens voor 30 deelnemers 2.5 Makelaar maatschappelijke stages De uitvoering van maatschappelijke stages is een complexe zaak, waarvoor in het onderwijs en in het vrijwilligersveld nog het één en ander moet gebeuren. Om de kansen te benutten die maatschappelijke stages ontegenzeggelijke bieden, zal VIA a. scholen stimuleren om de komende tijd fors te investeren in de ontwikkeling van een duurzame visie en beleid op maatschappelijke stages, b. maatschappelijke organisaties motiveren en ondersteunen om bij deze leeftijdsgroep passende vrijwilligersactiviteiten aan te bieden en te begeleiden. c. nieuwe initiatieven ontwikkelen – bij voorkeur samen met scholen en maatschappelijke organisaties - omdat bestaande vrijwilligersvacatures onvoldoende in aantal en veelal ongeschikt zijn als maatschappelijke stage. Daarbij onderzoekt VIA of maatschappelijke stages een wijkgericht karakter kunnen hebben en kunnen aansluiten bij speerpunten in het gemeentelijk beleid, zoals versterking informele zorg en bevordering integratie. d. de wensen van scholen en de mogelijkheden bij maatschappelijke organisaties op elkaar afstemmen en de beschikbare stageplaatsen door middel van een goede coördinatie en spreiding van de uitvoering, maximaal benutten. e. de ervaringen met maatschappelijke stages benutten om vrijwillige inzet van jongeren – los van hun onderwijsprogramma - duurzaam te organiseren. Prognose 2010: met scholen zijn afspraken gemaakt over aard en omvang van de uitvoering van de onder a/e genoemde taken. (VIA heeft de afgelopen twee jaar binnen haar basisdienstverlening een eerste aanzet gemaakt met de organisatie van maatschappelijke stages. De gemeente Arnhem heeft VIA medio 2009 voor drie jaar subsidie toegekend om als lokale makelaar tussen scholen maatschappelijke organisaties op te treden).
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
4
2.6 Platform buurtprojecten In verschillende Arnhemse wijken ontstaan initiatieven voor ‘zorgzame buurten’ en buurtzorg. Projecten die de bereidheid van buurtbewoners om voor elkaar klaar te staan mobiliseert. Het gat hier bijvoorbeeld om vervoer, klusjes, tuinonderhoud, boodschappen, maaltijden etc. VIA brengt deze projecten een aantal keren per jaar rond de tafel om ervaringen uit te wisselen, van elkaar te leren, elkaar te ondersteunen en te inspireren en om gezamenlijke belangen te behartigen. Het gaat o.a. om het Wijkplatform Arnhem West, Buur voor Buur (SWOA), Mee Gelderse Poort, 2Switch, Meldpunt Vrijwillige Thuishulp, Servicecentrum Mantelzorg Midden Gelderland. Prognose: organisatie van 3 overleggen, ondersteuning van individuele initiatieven, belangenbehartiging namens de betrokken initiatieven 2.7 Organisatie Beursvloer Eén keer per jaar – in 2010 op 31 maart - organiseert VIA samen met de Arnhemse Uitdaging een Beursvloer tijdens de BedrijvenKontaktDagen in de Rijnhal. Bestuurders van maatschappelijke organisaties kunnen daar vertegenwoordigers van bedrijven ontmoeten en om ondersteuning vragen. Deze activiteit wordt ondersteund door Kamer van Koophandel, PricewaterhouseCoopers, Rabobank en Serviceclubs. Om zich goed op de Beursvloer voor te kunnen bereiden wordt maatschappelijke organisaties vooraf een workshop aangeboden. Prognose 2010: Beursvloer georganiseerd met minimaal 100 maatschappelijke organisaties, 100 matches en 50 deelnemers aan de voorbereidende workshop 2.8 Startpunten Zeven maatschappelijke organisaties (Rijnstad, SWOA, Pleyade, Mee Gelderse Poort, Thuiszorg Midden-Gelderland, VIA) realiseren samen met de gemeente Arnhem WMO-Startpunten in een aantal Arnhemse wijken. Arnhemse burgers kunnen op de Starpunten hulp vragen bij het oplossen van vragen op de terreinen wonen, welzijn en zorg. VIA focust in deze samenwerking op vragen die door vrijwilligers(organisaties) opgelost kunnen worden. Daarvoor probeert VIA vrijwilligersorganisaties bij de Startpunten te betrekken of nieuwe vormen van vrijwillige inzet te stimuleren. Prognose 2010: bij de dienstverlening van de Startpunten gaan ook vrijwilligers(organisaties) een rol spelen.
3. Versterken “In de gemeente is men in staat om een effectieve lokale of regionale ondersteuningsstructuur op te bouwen/en of te onderhouden. Onder lokale ondersteuningsinfrastructuur vrijwilligerswerk kan verstaan worden: de verzameling van georganiseerde netwerken, die op een centraal punt samengebracht, vanuit een specifieke expertise vrijwilligerswerk ondersteunen en onderhouden.” Deze functie houdt onder meer in: - het verstrekken van informatie over nieuwe regelingen die voor vrijwilligers van belang zijn. - (organisatie) advies aan vrijwilligersorganisaties, - het bieden van deskundigheidsbevordering - het bieden van praktische hulp en faciliteiten, zoals vergaderruimtes, hulp bij subsidieaanvragen of het opstellen van een jaarverslag. 3.1. Ondersteuning bij de werving van vrijwilligers Met een vacaturebank en andere middelen ondersteunt VIA organisaties bij de werving van vrijwilligers. Als vacatures langs deze wegen na drie maanden niet vervuld zijn, zoekt VIA met de organisatie naar mogelijke oorzaken en ondersteunt hen bij het vinden van oplossingen. Prognose 2010: 40 organisatiebezoeken/telefonisch adviezen 3.2. Advisering Organisaties die hulp nodig hebben bij het formuleren en uitvoeren van vrijwilligersbeleid, hun bestaande beleid eens tegen het licht willen houden of de bronmethodiek willen toepassen, kunnen een beroep doen op de expertise van VIA. VIA maakt onderscheid tussen een standaard advies ‘wát kun je doen om je organisatie aantrekkelijker te maken voor vrijwilligers’ - en een advies op maat: ‘hóe maak je je organisatie daadwerkelijk aantrekkelijker?’. Advies op maat wordt vooral geboden aan organisaties, die niet over professionele ondersteuning beschikken. Prognose 2010: 40 gesprekken/ adviezen 3.3 Vraagbaak Om de meest gestelde vragen van burgers, vrijwilligersorganisaties en beleidsmakers te beantwoorden, geeft VIA via haar website – naast vrijwilligersvacatures - toegang tot informatie over
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
5
bijvoorbeeld wet-en-regelgeving, vergoedingen, verzekeringen en vrijwilligersbeleid, investeert in de volledigheid en actualiteit van deze informatie en zorgt voor links naar relevante lokale en landelijke websites. Prognose 2010: een toegankelijke website die de gemiddeld 10.000 jaarlijkse bezoekers antwoord geeft op de meest gestelde vragen over vrijwilligerswerk 3.4 Workshops VIA bevordert de deskundigheid van het bestuurlijk en coördinerend kader van vrijwilligersorganisaties door het zelf aanbieden van of verwijzen naar relevante workshops. Soms op aanvraag van organisaties, en soms op basis van praktijksignalen. Op dit terrein werkt VIA nauw samen met RijnIJssel en Volare (Rijnstad) Prognose 2010: vier workshops met 10/30 deelnemers 3.5 Nieuwsbrief Vrijwilligerscoördinatoren Elk kwartaal verspreidt VIA een digitale Nieuwsbrief met informatie over (nieuw) beleid, ontwikkelingen, knelpunten, trends etc. De Nieuwsbrief is bestemd voor coördinatoren, bestuurders, beleidsmakers van vrijwilligersorganisaties en andere belanghebbenden. Informatie over actuele zaken verspreiden wij tussendoor via korte digitale nieuwsflitsen. Prognose 2010: 4 nieuwsbrieven naar 500 e-mailadressen en nieuwsflitsen wanneer nodig 3.6 Werkconferentie Een werkconferentie (een combinatie van lezingen, debat en workshops) is een geschikt middel om coördinatoren, bestuurders en beleidsmakers te informeren en te inspireren op het gebied van vrijwilligersbeleid. VIA organiseert jaarlijks een conferentie rond een thema dat actueel is en bij veel partijen leeft. Prognose 2010: één werkconferentie met minimaal 80 deelnemers 3.7 Ondersteuning vrijwillige thuishulp, informele zorg en mantelzorg in Arnhem De gemeente Arnhem heeft VIA een faciliterende en coördinerende rol toebedeeld in het veld van vrijwillige thuishulp en mantelzorgondersteuning. Het bereiken van specifieke doelgroepen (zoals allochtonen), de positie van vrijwilligers, het ondersteunen van nieuwe initiatieven van buurtzorg en de coördinatie van het ‘spelersveld’ (zie 2.6) moeten daarbij aandacht krijgen. De volgende initiatieven hebben VIA al concreet om ondersteuning gevraagd: project ‘Zelffinanciering Vrijwillige Thuishulp (MVT); project ‘Samen in de Buurt’ (Rijnstad); project ‘Buur & Buur’ in Presikhaaf (SWOA); project ‘Ondersteuning Allochtone Mantelzorgers’ (Servicecentrum Mantelzorg) i.s.m. St. Allochtone Mantelzorgers en Rijnstad. Daarnaast wil VIA mogelijkheden zoeken en zonodig ontwikkelen voor maatschappelijke stages in de zorg, i.s.m. vrijwilligersorganisaties en scholen; kansen creëren voor de ontwikkeling van informele zorg binnen gemeentelijke projecten als ‘Vernieuwend Welzijn’ en ‘Ondersteuning buurtprojecten’ (wijkzaken). Prognose 2010: VIA heeft het Arnhemse spelersveld van informele zorg gefaciliteerd en geïnspireerd; kansen om de vrijwillige thuishulp, informele zorg en mantelzorgondersteuning te versterken benut, nieuwe initiatieven op dit terrein ondersteund. 3.8 Advisering Vrijwilligersbeleid Stadsregio Arnhem Nijmegen (SRAN)- Noord VIA adviseert desgevraagd ook gemeenten en instellingen buiten Arnhem op het gebied van vrijwilligersbeleid. Het gaat daarbij niet alleen om beleid ten aanzien van vrijwillige inzet op het terrein van thuishulp en mantelzorgondersteuning, maar ook om de organisatie van maatschappelijke stages en vrijwillige inzet in de wijk. Prognose 2010: De gemeenten Rheden, Rozendaal, Duiven en Westervoort ondersteund op het genoemde terrein. 3.9 Regionale Coördinatie Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) In de Stads Regio Arnhem-Noord (SRAN) bundelen zeven zelfstandige organisaties, die op lokaal niveau vrijwilligers inzetten bij mensen die thuis willen sterven, hun krachten in één regionale stichting. VIA ondersteunt het regionale bestuur en de coördinator van deze regionale VPTZstichting bij de ontwikkeling van beleid en het aanvragen en verantwoorden van subsidies Prognose 2010: het bestuur van de VPTZ regio Arnhem ondersteund; subsidies aangevraagd en verantwoord. 3.10 Belangenbehartiging Vrijwillige inzet wordt soms gefrustreerd door wet- en regelgeving, bureaucratie, lastendruk, bepalingen van uitkerende instanties of de belastingdienst. Ook op de ‘werkvloer’ kunnen zich onduidelijkheden voordoen in de relatie tussen vrijwilligers en beroepskrachten, op het gebied van inspraak en medezeggenschap, rechten en plichten. VIA is in dit soort zaken vraagbaak voor burgers en
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
6
organisaties, zorgt voor een actuele informatievoorziening die aangesloten is op landelijke kenniscentra, signaleert knelpunten en agendeert deze zonodig op de politieke agenda, adviseert of bemiddelt bij conflicten en verwijst wanneer specifieke deskundigheid of hulp nodig is. Prognose 2010: Vragen en verzoeken van burgers en organisaties om belangenbehartiging beantwoord
4. Verbreiden “In de gemeente is men in staat om het vrijwilligerswerk te promoten en uitdrukking te geven aan de waardering van het vrijwilligerswerk.” In deze functie gaat het om ‘inspireren, verleiden, verbreden en waarderen.’ 4.1 Vacaturerubrieken in media VIA geeft bekendheid aan actuele vrijwilligersvacatures via de Arnhemse Koerier, RTV-Arnhem en de Nieuwsbrief voor klanten van de dienst Inwonerszaken. Prognose 2010: wekelijkse/periodieke aanlevering van persberichten. 4.2 Burgemeester Drijberprijs voor Vrijwilligerswerk VIA organiseert de jaarlijkse uitreiking van de Burgemeester Drijberprijs voor Vrijwilligerswerk en verwerft daarmee publieke waardering voor een bepaald aspect of een bepaalde sector van het vrijwilligerswerk. Prognose 2010: VIA heeft bestuur geadviseerd over jaarthema, wervingscampagne en prijsuitreiking georganiseerd, prijstoekenning inhoudelijk onderbouwd, communicatie geregeld. 4.3 Spekcheque Met de ‘Spekcheque’ uit de gemeente Arnhem waardering voor de vrijwillige bijdrage van burgers individueel of groepsgewijs – aan de leefbaarheid van hun woonomgeving. Het gaat om een diversiteit aan spontane en informele activiteiten die zowel betrekking hebben op de verbetering van fysieke als sociale aspecten van de wijk. VIA levert een bijdrage aan de beleidsontwikkeling van de Spekcheque en de beoordeling van nominaties. Prognose 2010: VIA heeft inhoudelijke bijdrage geleverd aan de opzet en voorbereiding van de prijsuitreiking en aan de jurering van kandidaten voor de prijs 4.4 Vrijwilligersgala Stedelijke waardering voor vrijwilligerswerk wordt ook geuit door een particuliere organisatie als Carnavalsvereniging ‘De Onganse’, die voor het vierde opeenvolgende jaar met een Vrijwilligersgala in Musis Sacrum, 2500 vrijwilligers uit een bepaalde sector van het Arnhemse vrijwilligerswerk een feestelijke avond bezorgt. VIA adviseert het bestuur van de Onganse bij de keuze van een bepaalde vrijwilligerssector, geeft informatie over sleutelfiguren en netwerken in die sector, denkt mee over mogelijke sponsors en over de inhoud van het programma. Prognose 2010: VIA heeft het bestuur van carnavalsvereniging ‘De Onganse’ geadviseerd bij hun beleidsvorming t.a.v. het Vrijwilligersgala 2010 en bij het leggen van verbindingen naar partijen die belang hebben bij of van belang zijn voor het Vrijwilligersgala. 4.5 Gemeentelijke campagne ‘Vrijwillige Inzet Loont!” De afgelopen twee jaar heeft VIA de Gemeente Arnhem geadviseerd bij de opzet van een gemeentelijke waarderingscampagne. De campagne gaat in oktober 2009 van start. Zij brengt enerzijds alle gemeentelijke waarderingsvormen voor vrijwillige inzet (zoals Drijberprijs, Spekcheque, Koninklijke Onderscheiding, Arnhemse Meisje, Vrijwilligersgala, Ondernemerscompliment) en de procedures om daarvoor in aanmerking te komen, onder de aandacht. Anderzijds geeft de campagne met diverse communicatiemiddelen (posters op billboards, bezoek van wethouder aan vrijwilligers) uitdrukking aan het belang dat de gemeente aan vrijwillige inzet hecht. VIA zal de gemeente hierbij blijven adviseren en ondersteunen. Prognose 2010: heeft de uitvoering van de campagne ondersteund 4.6 Uitdragen van visie en standpunten Gevraagd en ongevraagd draagt VIA haar visie en standpunten uit, met de bedoeling het beleid van gemeenten, bedrijven en maatschappelijke organisaties op het gebied van vrijwillige inzet te beïnvloeden. Bijvoorbeeld bij de herijking van het gemeentelijke vrijwilligerswerkbeleid, in 2010 door een nieuwe Gemeenteraad en een nieuw College; in de ketensamenwerking met collegainstellingen rond steeds meer thema’s (inburgering, vrijwilligerswerk door allochtone vrouwen, ondersteuning allochtone mantelzorgers, buurtzorg, maatschappelijke participatie van mensen met
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
7
beperkingen) zijn beslag krijgen; in het concept dat Rijnstad en VIA gaan ontwikkelen voor de gezamenlijke huisvesting van VIA, Volare en Arnhemse Uitdaging aan de Weerdjesstraat. Prognose 2010: Bijgedragen aan beleidsvorming en uitvoering van onder meer WMO-Startpunten, Stad in Balans, Actieplan Krachtwijken, Wet Inburgering, Vernieuwend Welzijn, Maatschappelijke Stages, Maatschappelijk Betrokken Ondernemen. 4.8 Communicatie over vrijwilligerswerk VIA zet sterker in op publieksinformatie over vrijwilligerswerk. Omdat de mogelijkheden voor free publicity in Arnhemse media nagenoeg verdwenen zijn, zal VIA met een eigen advertorial in de Arnhemse Koerier maandelijks aandacht besteden aan onderwerpen op het terrein van vrijwilligerswerk. Daarnaast zullen we onderwerpen die een relatie hebben met gemeentelijk beleid, voortaan ook via gemeentelijke communicatiekanalen naar buiten brengen. Prognose 2010: maandelijks publiciteit over vrijwilligerswerk in Arnhemse media 4.9 Informatiebijeenkomsten over vrijwilligerswerk VIA gaat tenminste 2x per jaar (januari en september) een algemene informatieavond organiseren voor mensen die geïnteresseerd zijn in vrijwilligerswerk, maar nog niet goed weten wat ze willen en kunnen doen. Samen met SWOA gaat VIA in Alteveer-Cranevelt een informatieproject over vrijwilligerswerk organiseren voor 60-plussers onder de noemer “Zilveren Kracht”. Na de informatiebijeenkomsten bieden wij deelnemers een persoonlijk gesprek aan om tot de keuze van een geschikte vrijwilligersplek te komen. Bij voldoende belangstelling gaan we dit soort bijeenkomsten ook in andere wijken aanbieden. Prognose 2010: tenminste vier bijeenkomsten georganiseerd voor minimaal 4 x 15 deelnemers. Minimaal 40 mensen bemiddeld naar vrijwilligerswerk
5. Verankeren “In de gemeente is men in staat om de opgedane kennis en ervaring in het vrijwilligerswerk te borgen en vast te leggen.” In deze functie gaat het om het evalueren van programma’s, de functie van netwerken, het effect van trainingen en cursussen, en de kennisuitwisseling op regionaal of provinciaal niveau. 5.1. Implementatie Bronmethodiek VIA heeft samen met Rijnstad een methodiek ontwikkeld om vrijwilligers te werven, die uitgaat van de capaciteiten en voorkeuren van mensen, en niet van vacatures van organisaties. Deze methodiek is bedoeld voor organisaties die meer profijt willen halen uit de betrokkenheid van hun achterban (bijvoorbeeld leden of wijkbewoners). VIA en Rijnstad leren geïnteresseerde Arnhemse organisaties om deze methodiek toe te passen. VIA draagt de methodiek ook over aan lokale ondersteuningspunten vrijwilligerswerk in Nederland, biedt gebruikers een helpdesk en organiseert samen met Rijnstad jaarlijks een kennisdelingsbijeenkomst voor gebruikers. Prognose 2010: de methodiek is overgedragen aan geïnteresseerde organisaties. Zij hebben de helpdesk en kennisdelingsbijeenkomst benut. 5.2. Aansluiting op de landelijke infrastructuur voor vrijwilligerswerk Om op lokaal niveau een goede ondersteuning te kunnen bieden aan het vrijwilligerswerk is een goede wisselwerking met regionale en landelijke ondersteunings- en kennisinstituten van groot belang. VIA maakt de expertise van Spectrum Gelderland en MOVISIE toegankelijk voor het Arnhemse vrijwilligersveld en beïnvloedt het beleid van deze organisaties m.b.t. lokale ondersteuning. VIA is lid van NOV, de landelijke brancheorganisatie voor vrijwilligerswerk. NOV heeft een aparte sectie voor lokale ondersteuningsorganisaties, waarvan VIA een actief lid is. Daarnaast volgt VIA de onderzoeken van RMO, SCP en de leerstoel ‘Vrijwilligerswerk, Civil Society en Maatschappelijk Betrokken Ondernemen aan de Erasmusuniversiteit. Prognose 2010: kennisgenomen van ontwikkelingen en onderzoek op het terrein van lokale ondersteuning vrijwilligerswerk en zomogelijk invloed uitgeoefend op het beleid van deze instellingen 5.3 Keurmerk ‘Goed Geregeld’ MOVISIE, landelijk kenniscentrum voor vrijwillige inzet, heeft een keurmerk voor vrijwilligersbeleid ontwikkeld. Sinds 2009 is VIA officieel keurmerkadviseur en kan ze de implementatie en toekenning van deze kwaliteitsonderscheiding bij Arnhemse organisaties uitvoeren. Prognose 2010: vijf Arnhemse organisaties begeleid bij het behalen van het keurmerk.
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
8
5.4 Regionale Samenwerking Branchespecifieke zaken die kostbaar zijn of specifieke kennis vereisen probeert VIA met collega’s in de regio te realiseren. VIA maakt deel uit van het regionale samenwerkingsverband Zuid-Oost Gelderland, opgezet om een regionale website met vacaturebank, www.vrijwilligerswerkgelderland.nl te ontwikkelen met 16 vrijwilligerscentrales en gemeentes in Gelderland. Binnen dit samenwerkingsverband is een regionale (digitale) infrastructuur voor maatschappelijke stages ontwikkeld, waarbij ook de scholen in de regio betrokken zijn. In 2010 wordt onderzocht of ook het thema ‘deskundigheidsbevordering’ zich leent om op regionale schaal aan te pakken. Prognose 2010: gebruik gemaakt van en geïnvesteerd in regionale samenwerking 5.5 Duurzame bestuurlijke infrastructuur voor maatschappelijke stages Het project maatschappelijke stages biedt een uitgelezen kans om jongeren te interesseren voor vrijwilligerswerk. Het succes van dit project is afhankelijk van de aanpak van scholen en van de manier waarop maatschappelijke organisaties de jongeren weten te boeien. Om maatschappelijke stages tot een succes te maken, werken de vrijwilligerscentrales Nijmegen en Arnhem samen met schoolbestuurders in die regio (voor Arnhem: Quadraam en Arentheem) aan de noodzakelijke randvoorwaarden om jaarlijks een kleine 10.000 stageplaatsen te realiseren. Voor de kosten van dit samenwerkingsproject, die in 2008-2009 door het ministerie van OCW betaald werden, moet nog dekking gevonden worden Prognose 2010: regionale bestuurlijke samenwerking voortgezet
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
9
Bijlage 1: functie 1. Vertalen maatschappelijke ontwikkelingen Basisdienstverlening : € 7.070
activiteit 1. Maatschappelijke stages 2. Maatschappelijk Meedoen 3. Organisatie MADD 4. 1001 Kracht 5. Innovatie
financier Gemeente, project RIBW basisdienst Gemeente, project basisdienst
2. Verbinden en makelen: Basisdienstverlening:
€ 87.011
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
basisdienst basisdienst Gemeente, project basisdienst Gemeente, project Gemeente, zorg basisdienst Gemeente, zorg
3. Versterken: Basisdienstverlening:
€ 72.976
4. Verspreiden: Basisdienstverlening:
€ 50.787
5. Verankeren: Basisdienstverlening:
€ 14.684
Vacaturebank Adviesgesprekken Taalmaatjes Netwerkoverleg coördinatoren Makelaar maatschappelijke stage Platform buurtprojecten Organisatie Beursvloer WMO-Startpunten
1. Werving 2. Advisering 3. Vraagbaak 4. Workshops 5. Nieuwsbrief coördinatoren 6. Werkconferentie 7. Ondersteuning informele zorg 8. Advisering SRAN-Noord 9. Regionale coördinatie VPTZ 10. Belangenbehartiging
basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst Gemeente, zorg Regio-gemeenten VPTZ basisdienst
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Vacaturerubrieken in media Burgemeester Drijberprijs Spekcheque Vrijwilligersgala Campagne ‘Vrijwillige Inzet Loont’ Uitdragen visie & standpunten Communicatie Informatiebijeenkomsten
basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst basisdienst & project
1. 2. 3. 4. 5.
Implementatie bronmethodiek Landelijke infrastructuur Keurmerk “Goed geregeld” Regionale branchesamenwerking Regionale beleidsstructuur MaS
basisdienst & kostprijs basisdienst basisdienst basisdienst Gemeente, project
Kosten per functie: 1. Vertalen maatschappelijke ontwikkelingen (3, 5) 2. Verbinden en makelen (1, 2, 4, 7) 3. Versterken (1, 2, 3, 4, 5, 6, 10) 4. Verspreiden (1/8) 5. Verankeren (1/4) Totaal € 232.528
€ € € € €
7.070 87.011 72.976 (waarvan € 5.000 act.) 50.787 (waarvan €10.000 act.) 14.684
Vrijwillige Inzet Arnhem September 2009
Werkprogramma 2010 Vrijwillige Inzet Arnhem
10