VRIJWILLIGERSWERK, VEELZIJDIG EN VOOR IEDEREEN Vrijwilligerswerk en diversiteit
Voorwoord Voor niets gaat de zon op. Aan dat oude spreekwoord, dat in deze tijd van marktwerking verrassend actueel is, moest ik denken tijdens een politiek debat over vrijwilligerswerk. De vertegenwoordigers van ongeveer alle politieke partijen zongen hun lof over vrijwilligers. Maar sommige politici deden denken aan iron lady Margaret Thatcher, die ooit de uitspraak deed: 'there's no such thing as society, there's only individuals and their families, and government'. Maar nu nèt iets anders: 'there's no such thing as volunteerwork, there's only volunteers and government'. Vrijwilligers die zijn er gewoon, daar hoef je niets specials voor te doen. Oftewel, voor niets staat een vrijwilliger op? Politici die niet zoveel moeten hebben van het maatschappelijk middenveld (of moderner gezegd: van de civil society) hebben veel waardering voor wat vrijwilligers doen, maar als ze het niet (meer) doen, dan houdt het gewoon op. De notie ontbreekt dat vrijwilligerswerk er niet zomaar is, als een weersverschijnsel, maar dat het gestimuleerd moet worden, dat het georganiseerd en onderhouden moet worden. Wie dat
niet beseft kan ook niet verklaren hoe het komt dat er zulke grote verschillen tussen Europese landen zijn. Zo is in Nederland 42% van iedereen boven de achttien vrijwilliger, net als in Scandinavië. Maar in Frankrijk is het 22% en in Portugal daarvan de helft met 11%. Als het een natuurlijk gegeven was dan zou het toch overal ongeveer hetzelfde moeten zijn? Dit boekje laat zien op welke verschillende manieren het stimuleren en organiseren van vrijwilligerswerk concreet gebeurt en wat het resultaat daarvan is. Dat stimuleren en organiseren, vrijwilligerswerk ontwikkelen tot een duurzame kracht in de samenleving, dat is niet gratis, dat kost inspanning, vergt deskundigheid en kost ook geld. Overheden zijn nodig en welkom om aan dat stimuleren en organiseren mee te doen. Maar inderdaad, voor niets gaat de zon op.
Marius Ernsting voorzitter van de vereniging NOV
3
Inhoudsopgave
Voorwoord
3
Inleiding
5
1.
Vrijwilligerswerk; veelzijdig en voor iedereen
7
2.
Meer vrijwilligers werven - tips
9
3.
Het imago van vrijwilligerswerk verbeteren
4.
Trainingen en methodieken:
11 13
Alle handen tellen mee
5.
Trainingen en methodieken: Effectief communiceren in een interculturele samenleving
6.
Trainingen en methodieken:
17
Intercultureel besturen
7.
15
Trainingen en methodieken: Vrijwilligers Inspiratie Practicum - Activeren, inspireren, motiveren (VIP-AIM)
19
Nawoord
21
Handige links
22
4
Inleiding Nederland kent een lange traditie als het gaat om vrijwilligerswerk. Bij de brandweer, goede doelen en sportverenigingen, als vriendendienst of burenhulp; vrijwilligers zijn in Nederland overal actief. Vrijwilligerswerk staat momenteel hoog op de politieke agenda. Zo riep de Europese Unie 2011 uit tot het Europees Jaar voor het vrijwilligerswerk. En gemeenten roepen hun burgers op om meer vrijwilligerswerk te doen zodat er meer dienstverlening en activiteiten mogelijk zijn. Aan de andere kant stellen de burgers steeds hogere eisen aan het werk waarvoor zij zich vrijwillig inzetten. Het moet ook hen iets opleveren. Om lokale vrijwilligersorganisaties en hun steunpunten in Noord-Nederland te ondersteunen bij deze veranderingen zijn er tijdens het Europees Jaar voor het vrijwilligerswerk diverse projecten gestart. Europe For Volunteers (E4V) is daar één van. E4V is er op gericht het vrijwilligerswerk een modern en eigentijds karakter te geven zodat het beter aansluit bij de motivatie en wensen van de huidige generatie vrijwilligers. Het Europafonds van het Ministerie van Buitenlandse Zaken maakt dit project van de drie noordelijke CMO's financieel mogelijk. Dit inspiratieboek en dvd bevatten beschrijvingen en beelden van binnen E4V uitgevoerde trainingen en inspirerende praktijkvoorbeelden die het vrijwilligerswerk toegankelijker maken en het makkelijker maken de grote groep nieuwe vrijwilligers aan te spreken en te binden. Dat maakt deze uitgave niet alleen waardevol voor Noord-Nederland, maar voor heel Nederland en heel Europa. Veel leesplezier!
www.cmogroningen.nl
www.partoer.nl
www.stamm.nl
5
www.e4v.nl
6
1 Vrijwilligerswerk; veelzijdig en voor iedereen Onze samenleving verandert. En daarmee verandert het ontwikkelingswerk. Het is tijd voor imagoverbetering, het aanspreken van nieuwe doelgroepen en het aantrekkelijker en eigentijdser maken van vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk is even veelzijdig als onze samenleving. Veelzijdig in de vele soorten activiteiten; van werk voor de brandweer tot het werk aan de rand van het sportveld, van het doen van een vriendendienst tot het collecteren voor een goed doel. Maar ook veelzijdig in de achtergronden van vrijwilligers. Het samenbrengen van diverse groepen vrijwilligers is een uitdaging. Veelzijdigheid betekent namelijk ook verschillende wensen, mogelijkheden, opvattingen, gedrag, etc. Voor organisaties is het de kunst om optimaal gebruik te maken van deze gevarieerdheid en de verschillen goed te benutten. Dat kan bijvoorbeeld door de mogelijkheden te verruimen en het aanzien van vrijwilligerswerk te verbeteren. Het mes snijdt op deze manier aan meerdere kanten. De samenleving heeft meer vrijwilligers nodig om haar levensstandaard op peil te houden en organisaties om hun diensten te kunnen blijven aanbieden. Individuen kunnen vrijwilligerswerk gebruiken om zich te ontwikkelen. Bijvoorbeeld om ervaring op te doen, iets terug te doen voor de samenleving of een waardevolle mogelijkheid om te participeren in onze samenleving voor mensen voor wie een betaalde baan een brug te ver is.
Berdien Bies | vrijwilliger | gemeente Smallingerland 'Ik wil graag maatschappelijk actief zijn en doe daarom vrijwilligerswerk. Je moet uit het leven halen wat er in zit.' Martin Schomper | hoofd P&O | gemeente Smallingerland 'Met een beetje hulp van collega's kan Berdien prima functioneren.'
7
8
2 Meer vrijwilligers werven – Tips
Maak vrijwilligerswerk aantrekkelijk
Speel in op nieuwe trends
Het tekort aan vrijwilligers bij organisaties is met name te wijten aan het imago van vrijwilligerswerk. Het zou vooral iets voor gepensioneerden zijn. Of het zou elke week weer een enorme tijdsinvestering vergen. Dat beeld kun je tegenspreken, maar woorden zijn niet genoeg. Laat het zien! Bijvoorbeeld door een artikel in de krant of een poster in openbare gebouwen. Maar ook door mogelijke vrijwilligers de kans te geven hun persoonlijke interesses binnen vrijwilligerswerk vorm te geven of korte, afgebakende klussen aan te bieden.
Maak bijvoorbeeld gebruik van sociale media. Het wordt door steeds meer mensen en organisaties gebruikt en is zo een belangrijk communicatiemiddel geworden. Vacatures worden ook steeds vaker via sociale media verspreid en ingevuld. Zet daarom ook uw vrijwilligersvacatures online. Op uw eigen website en binnen LinkedIn en twitter erover. Bovendien kunt u uw vrijwilligers met sociale media betrekken bij uw organisatie en ze ambassadeurs maken van uw organisatie en van het vrijwilligerswerk in het algemeen.
Jacqueline Veldstra | projectcoördinator | Vrijwilligersservicepunt Leeuwarden 'We moeten veel investeren in goede voorlichting omdat we te maken hebben met een groep die niet bekend is met vrijwilligerswerk. Daarom geven we groepsgerichte voorlichting, bijvoorbeeld tijdens inburgeringscursussen. Maar dat levert meestal pas iets op als we daarna persoonlijk contact zoeken.'
Zorg voor goede voorbereiding en begeleiding Om zogenaamde nieuwe vrijwilligers (maatschappelijke stages, geleid vrijwilligerswerk en vrijwilligers met een andere culturele achtergrond) een goede plek binnen uw organisatie te geven, is goede voorbereiding en informatievoorziening van belang. Zaken als voorlichting en begeleiding en matching tussen de persoon en de taak vragen tijd en zorgvuldigheid. Alleen zo voelen de nieuwe vrijwilligers zich thuis bij uw organisatie.
Zorg voor enthousiaste voortrekkers Maak de waardering tastbaar Vrijwilligerswerk staat goed op elke CV. Waardeer daarom de inzet van bijvoorbeeld jongeren en allochtone vrijwilligers met het gebruik van ervaringscertificaten, zodat zij hun kans op de arbeidsmarkt vergroten. Dit kan met zogeheten EVC's (Erkenning Verworven Competenties), dat competentiesysteem is bij opleidingscentra en in het bedrijfsleven al langer in gebruik. (www.kenniscentrumevc.nl) Ook interessant is de Europass. Dit is een soort Europees CV waarbij ervaringen en competenties gestandaardiseerd worden vastgelegd. Het verruimt de mogelijkheden om in de Europese Unie te werken, te studeren en vrijwilligerswerk te doen. (www.europass.nl)
Het vergroten van variatie in het vrijwilligersbestand lukt alleen als er een enthousiaste voortrekker is met een lange adem. Voorlichting speelt ook hier een grote rol. Maak van uw vrijwilligers ambassadeurs door ze bijvoorbeeld op uw website of via sociale media te laten vertellen over hun ervaringen.
9
Benut geleid vrijwilligerswerk
Lever maatwerk
Geleid vrijwilligerswerk is een groeiend fenomeen. Het initiatief tot inzet ligt hier niet bij de vrijwilliger zelf, maar bij de overheid of de vrijwilligersorganisatie. Dat vergt een andere, aanvullende aanpak, extra aandacht, goede begeleiding en heldere afspraken. Zorg dat uw organisatie klaar is voor deze groep extra menskracht.
Zorg dat het vrijwilligerswerk voor diverse groepen vrijwilligers aantrekkelijk is. Lever maatwerk door rekening te houden met de wensen van vrijwilligers op het gebied van bijvoorbeeld werktijden, autonomie, begeleiding en flexibiliteit.
Hedzer Torensma | coördinator vrijwilligerswerk | Dignis, ouderenzorg 'We krijgen steeds vaker aanmeldingen van nieuwe vrijwilligers. Wajongers bijvoorbeeld, maar ook exgedetineerden, vluchtelingen en mensen met een verstandelijke beperking. Deze nieuwe vrijwilligers hebben meer begeleiding nodig. Maar omdat Dignis openstaat voor diversiteit, neemt het aantal vrijwilligers toe. En dat is geweldig, want vrijwilligers zijn voor ons onmisbaar. Ze geven kleur aan het leven van bewoners.'
Jacqueline Veldstra | projectcoördinator | Vrijwilligersservicepunt Leeuwarden 'Ik denk dat veel organisaties vooraf bang zijn dat de begeleiding van nieuwe vrijwilligers hun mogelijkheden te boven gaat. Ik heb veel bedrijven gevraagd of ze plek hadden en gelukkig heeft er geen één nee gezegd. Als er een klik is met de persoon die we voordragen, vallen veel bezwaren weg. En dat is mooi, want nieuwe vrijwilligers bieden ook extra's. Ze openen deuren naar nieuwe klanten of meer vrijwilligers. Bovendien helpen ze organisaties nog meer midden in de samenleving te staan en hun imago te verbeteren.'
10
3 Het imago van vrijwilligerswerk verbeteren Om vrijwilligerswerk in een nieuwe jas te steken is een eerste belangrijke stap het verstrekken van informatie en het samenstellen van goed voorlichtingsmateriaal. Campagne; wat de politiek kan, kan het vrijwilligerswerk ook. Voer een bepaalde periode lang campagne. Zorg dat je overal bent; maak een reclamespotje, gebruik sociale media, verspreid posters en kaarten, een bijpassende website, zorg voor stukken in de krant en voorlichtingsavonden. Vertel overal en iedereen over de veelzijdigheid van vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk, veelzijdig en voor iedereen is een voorbeeld van zo'n campagne. De nadruk lag op de vele vormen en sectoren van vrijwilligerswerk. Het doel van de campagne was: = jongeren, nieuwe Nederlanders en mensen met een beperking enthousiast maken voor vrijwilligerswerk = organisaties stimuleren meer toegankelijk te zijn voor alle soorten en maten vrijwilligers door te zorgen voor een lage drempel en de uitstraling dat iedereen welkom is. Bonte karavaan; onder de noemer de bonte karavaan kunnen lokale vrijwilligerssteunpunten allerlei activiteiten organiseren om vrijwilligers en hun werkzaamheden in het zonnetje te zetten. Informatiemarkten, foto-exposities van vrijwilligers, feestelijke bijeenkomsten, het uitreiken van een vrijwilligersprijs, leuke workshops. Niemand ontkomt aan de bonte karavaan! Regiomanifestatie; of organiseer een regiomanifestatie om vrijwilligerswerk in de schijnwerpers te zetten. Zorg voor een aantrekkelijk programma met een mix van informatie, workshops, debat en niet te vergeten entertainment. Werk samen met geschikte partners in de regio voor een breder publiek en meer mogelijkheden.
11
12
4
Trainingen en methodieken: Alle handen tellen mee wat duur doelgroep uitvoerder
Alle handen tellen mee drie dagdelen lokale steunpunten vrijwilligerswerk, lokale vrijwilligersorganisaties en instellingen Hazelzet Saddiki
Alle handen tellen mee is een zeer bruikbare training om samen met vrijwilligersorganisaties te komen tot een nieuw en veelzijdig vrijwilligersbeleid. De training kent een train-de-trainer opzet; eerst worden de lokale steunpunten getraind die hun kennis vervolgens overbrengen op vrijwilligersorganisaties.
Over de training Centraal in de training staat de bewustwording van de eigen culturele kaders. Iedere deelnemer maakt met behulp van reflectie, gesprekken en een checklist een diversiteitsscan van zichzelf en de organisatie.
Deze aanpak is gericht op de ontwikkeling van interculturele competenties en is direct toepasbaar. Om de route te verfijnen wordt een diversity roadmap gebruikt om het netwerk van de organisatie goed in beeld brengen. Ook wordt een diversiteitstraining voor het bestuur, de werkgroep communicatie of de werkgroep werving nieuwe vrijwilligers georganiseerd. Welke stappen kun je concreet nemen om de gewenste resultaten te bereiken? Waar en hoe werf je nieuwe vrijwilligers? Zijn er nieuwe faciliteiten nodig?
Doelen = Vrijwilligersorganisaties
Uit Alle handen tellen mee | het Wij-model Stap 1 - Achterhaal welke waarden en belangen een rol spelen in de huidige en gewenste situatie. En hoe zit dat bij anderen? Houding: wees nieuwsgierig en onbevangen Stap 2 - Ga na welke waarden en belangen in jouw communicatie met de vrijwilliger een rol spelen en maak dat duidelijk. Waar loop je tegenaan en wat is er nodig om eventuele dilemma's op te lossen? Niet op een problematiserende manier maar juist praktisch, oplossend en luchtig van toon. Houding: wees oprecht en respectvol
uitdagen na te denken over het veelzijdig maken van hun vrijwilligerswerk (diversiteitsbeleid) = Vrijwilligersorganisaties helpen bij het vergroten van hun toegankelijkheid voor alle vrijwilligers
Resultaat Lokale steunpunten beschikken over kennis en instrumenten om vrijwilligersorganisaties te adviseren, ondersteunen en trainen.
Stap 3 - Besluit welke waarden en belangen voor jullie de hoogste prioriteit hebben en maak daarover concrete afspraken Houding: wees authentiek en bescheiden
13
Uit Alle handen tellen mee | het vrijwilligersvierkant
Ontwikkeling
Samenwerking
Uitdaging
Ondernemers zijn goed in uitdagende functies en hebben behoefte aan: = doorgroeien = netwerken = nieuwe initiatieven = samenwerken met professionals = training = publieke erkenning
Stimulators zijn goed in startersfuncties en hebben behoefte aan: doorgroeien = = ondersteunen = ruimte voor overleg = contact = certificaat = coaching
Veiligheid
Regelaars zijn goed in overkoepelende functies en hebben behoefte aan: = informeren en betrekken = formele inspraak = beslissingsbevoegdheid = functieprofielen = procedures, regels, = jaarlijks uitje, flesje wijn, toespraak
Dienstverleners zijn goed in routinematige functies en hebben behoefte aan: = niet teveel verantwoordelijkheid = plek in de luwte = afgebakend takenpakket = schouderklopje = uitje
Bovenstaand vierkant is te gebruiken als instrument om verschillende typen vrijwilligers binnen de organisatie te herkennen en te weten wat iemand nodig heeft en waar bijvoorbeeld sterke en zwakke punten liggen. Deze verschillende typen worden op basis van observaties en gesprekken met de vrijwilliger bepaald. Hiermee wordt bijvoorbeeld duidelijk welk soort functie het best bij iemand past, wat iemand motiveert en welke begeleiding iemand nodig heeft.
DON'TS = begin niet bij beleid, convenanten of interculturele dialogen = begin niet bij het bestuur (tenzij dat al om is) maar bij de basis = gebruik de woorden allochtoon e.d. niet, die irriteren vaak = houd niet te sterk vast aan de witte manier van organiseren: veel papier, veel plannen = begin niet met vacatures, maar begin met klusjes en bouw vandaaruit op
Uit Alle handen tellen mee | De do's-and-don'ts DO's = stap op de mensen af, op hun terrein = ga het gesprek aan, ontdek wat mensen beweegt = nodig ze uit om eens te komen kijken = nodig ze uit om eenmalig een taak te komen uitvoeren (koekjes bakken, koffie schenken) = richt je op het gezamenlijk belang: leuke sportdag, schoon speelveld, leuke plantjes in de wijk = experimenteer eens met zwart organiseren: organisch, improviserend, flexibel = bouw je nieuwe netwerk op via sleutelpersonen, eentje is al genoeg om deuren te openen
Nieuw beleid in zes stappen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
14
Goede samenwerking in het netwerk Goede voorbereiding in de organisatie Goede intake Goede match Goede inwerkperiode Goede begeleiding
5
Trainingen en methodieken: Effectief communiceren in een interculturele samenleving wat duur doelgroep
uitvoerders samenwerkingspartner grondlegger
Interculturele Effectiviteit Training drie dagdelen beroepskrachten en vrijwilligers werkzaam op het brede terrein van wonen, welzijn, zorg en dienstverlening, ondersteuning en veiligheid. Zij hebben in hun dagelijkse praktijk te maken met communicatie met burgers, cliënten, en collega's met verschillende culturen en achtergronden CMO Groningen en Interconnect ISW, Rijksuniversiteit Groningen professor J.P. van Oudenhoven
De Interculturele Effectiviteit Training (IET) is een initiatief van CMO Groningen, Interconnect en het Instituut voor Sociale Weerbaarheid en Integratie (ISW) van de Rijksuniversiteit Groningen en kwam tot stand door een financiële bijdrage van het Europees Integratiefonds. De IET vergroot het inzicht in effectief communiceren en handelen bij het omgaan met mensen uit verschillende culturen.
Doelen = Gemakkelijker
communiceren met mensen met een andere (culturele) achtergrond = Bewustwording hoe en wanneer deze competenties in te zetten = Makkelijker kunnen communiceren met anderen zonder specifieke kennis van andere culturen = Een groter vermogen interculturele vraagstukken op te lossen
Over de training De kracht van deze multimediale IET-training ligt in het concrete oefenmateriaal - onder meer zeer diverse gefilmde situaties. Deelnemers krijgen daardoor zicht op hun eigen open houding, culturele empathie en sociaal initiatief. Deze drie vaardigheden zijn in alle culturen toe te passen en blijven altijd bruikbaar. Over deze vaardigheden beschikken mensen veelal wel, maar de IET leert deelnemers deze vaardigheden bewust(er) en effectiever in te zetten. Deze drie competenties zijn ook van essentieel belang in de omgang met personen die anders zijn, zonder dat nationaliteit en/of cultuur een rol spelen.
Resultaat Ruim 200 professionals uit diverse organisaties en gemeenten in de provincies Groningen, Friesland en Drenthe volgden in 2011 de Interculturele Effectiviteit Training (IET). De deelnemers versterken met deze training hun individuele competenties en leren deze competenties effectief in te zetten.
Belangstelling? Neem contact op met CMO Groningen, Femmy Busscher, (050) 577 01 01,
[email protected] www.intercultureelcontact.eu
15
Isabella Magioncalda | voorlichter | Discriminatie Meldpunt Groningen 'Wat ik heel goed vind aan de IET is de benadering vanuit het perspectief van effectiviteit. Dat is een nieuwe invalshoek die zo vanzelfsprekend lijkt, maar blijkbaar niet altijd toegepast wordt. Wij, als medewerkers van twee antidiscriminatie voorzieningen, hadden natuurlijk al een aantal interculturele competenties ontwikkeld in de loop der jaren: de training is daarom aangepast aan ons. Dat vind ik echt maatwerk!'
InterConnect
InterConnect
InterConnect
InterConnect
16
InterConnect
6
Trainingen en methodieken: Intercultureel besturen wat duur doelgroep
uitvoerder
Intercultureel besturen een theoretisch gedeelte van tien dagdelen en een stageperiode van tenminste drie maanden. bewoners van de provincie Groningen met een nietNederlandse achtergrond, mbo+-niveau, beheersen de Nederlandse taal. De cursisten hebben een werkachtergrond en/of werkervaring. Mexit, adviseurs voor intercultureel management
Tijdens de theorielessen worden de deelnemers in de gelegenheid gesteld om praktische ervaring op te doen in een bestuur van een (vrijwilligers)organisatie, zo mogelijk in verschillende functies. De cursisten komen in aanraking met allerlei soorten vergaderingen, vergaderculturen en bestuursfuncties. Deelnemers die de cursus met succes afronden, ontvangen een certificaat. Het theoretische deel behandelt: = de soorten besturen in de Nederlandse context = de rollen/functies van bestuurders en de juridische aspecten daarvan = effectief vergaderen = het schrijven van een CV = sollicitatietraining.
Resultaat Een aantal van de cursisten blijft actief in het bestuur waar ze ook hun stage deden. In totaal hebben in 2011 en 2012 16 mannen en vrouwen deze cursus met goed gevolg afgerond.
Cursisten | intercultureel besturen = 'Ik heb
geleerd om degene die op mijn tenen gaat staan, weg te duwen.' = 'Ik heb geleerd om door te vragen.' = 'Ik heb geleerd om te kijken naar de kansen in plaats van de onmogelijkheden, ook in ouderwetse witte besturen. Kleine stapjes maken, daar gaat het om.'
17
18
7
Trainingen en methodieken: Vrijwilligers Inspiratie Practicum - Activeren, inspireren, motiveren (VIP-AIM)
wat doelgroep
samenwerkingspartners
Vrijwilligers Inspiratie Practicum - Activeren, inspireren, motiveren (VIP-AIM) ouders van schoolgaande kinderen, analfabeten, moeilijk lerende ouderen die niet of nauwelijks binnen het reguliere onderwijs- en inburgeringsysteem functioneren. Daarnaast richt het project zich ook op vrijwilligersorganisaties, etnische zelforganisaties, buurt- en wijkcentra waar vrijwilligers worden ingezet en vrijwilligersactiviteiten en -werk worden uitgevoerd, lokale overheden CMO Groningen, Multicultureel Vrouwencentrum Jasmijn, Stichting voor Inburgering en Integratie en Interconnect
VIP-AIM is gericht op het stimuleren van vrijwilligerswerk voor mensen die buiten Europa geboren zijn en een toekomst willen opbouwen in de Nederlandse samenleving. Het biedt een laagdrempelige mogelijkheid om uit hun isolement te komen, contacten op te bouwen en te werken aan een economisch en sociaal zelfstandig leven.
Over het practicum De methode Activeren, inspireren en motiveren vormt een cyclus die met behulp van vrijwilligerswerk en -activiteiten bijdraagt aan een duurzame bevordering van sociale integratie van nieuwkomers. Door het activeren van de doelgroep raakt deze geïnspireerd om de eigen mogelijkheden verder te ontwikkelen. Zo groeit het zelfvertrouwen, krijgt men nieuwe sociale contacten en zal men anderen gaan stimuleren en motiveren om ook mee te doen.
Inspireren Na(ast) het activeren van deelnemers om deel te nemen aan activiteiten en zich in te zetten als vrijwilliger worden er diverse workshops en cursussen georganiseerd gericht op theater, creativiteit en de culinaire wereld. De deelnemers worden geïnspireerd en krijgen de kans zich verder te ontwikkelen, samen te werken met autochtone Nederlanders en verhalen te delen.
Motiveren Naast het activeren en inspireren worden de deelnemers gemotiveerd om de ervaringen en activiteiten te delen met belangstellenden en deze te realiseren in de praktijk. De activiteiten zijn gericht op het motiveren van de primaire doelgroep en vrijwilligers(organisaties), om het bereik van de projectresultaten te vergroten en ook andere mensen uit de doelgroep te motiveren om mee te doen.
Activeren De eerste fase van het VIP-project is gericht op het activeren van mensen om mee te doen aan workshops en cursussen om zodoende nieuwe mensen te leren kennen en actief deel te nemen aan de samenleving. In deze fase van de cyclus staat het vinden en bereiken van potentiële deelnemers centraal. Zij moeten enthousiast gemaakt worden om mee te doen. Vindplaatsen zijn wijkactiviteiten en ook huisbezoeken werken goed.
VIPAIM Activeren Inspireren Motiveren
19
Activeren
Inspireren
Motiveren
= Brochure/flyer
= Cursus/workshops
= Handboek
= Voorlichtingsfilm = Website = Succesverhalen = Werving
vrijwilligers/ambassadeurs 30 personen als primaire doelgroep = Coaching/begeleiding tot VIP-ambassadeur = Voorlichting lokale organisaties Groningen = Werving
theater, creativiteit, culinair = Participatie van tenminste 30 deelnemers primaire doelgroep in cursussen/workshops = 6 buurtevenementen voor primaire doelgroep (2x theater, 2x creativiteit en 2x culinair)
VIP-methodiek Sociale activering = Succesverhalen/best practices = 15 voorlichtingsbijeenkomsten in buurt-/wijkcentra en bijeenkomsten i.s.m. vrijwilligerssteunpunten in Noord-Nederland = Landelijke themadag = Landelijke themadag (vervolg)
Doelen Het toepassen van vrijwilligerswerk en -activiteiten als participatie-instrumenten. Gebruik maken van ambassadeurs: de mensen die via vrijwilligerswerk of vrijwilligersprogramma's uit hun isolement komen, zijn de beste ambassadeurs. Juist zij zijn in staat anderen in een vergelijkbare situatie te stimuleren hun sociale isolement te doorbreken.
Saïda | 2006 'Ik schaam mij als ik de mensen moet vertellen dat ik na 25 jaar in Nederland nog steeds niet goed Nederlands kan praten. Maar ik zat thuis opgesloten. Eerst 15 jaar door mijn ex-man, daarna 10 jaar door mijzelf.' Saïda | 2011
Resultaat VIP-AIM heeft zestig potentiële vrijwilligers uit de doelgroepen geworven. Bovendien zijn er VIP-ambassadeurs opgeleid die andere mensen in vergelijkbare situaties stimuleerden om mee te doen. Ook is er een handboek samengesteld met de methodiekbeschrijving, de activiteiten, de processtappen en handige tips. Aangevuld met concrete voorbeelden uit de praktijk van de stad Groningen en Delfzijl.
Belangstelling? www.vip-aim.nl
20
'Ik ben nu vrijwilliger (ambassadeur) bij Jasmijn en stimuleer anderen deel te nemen aan de lessen en activiteiten. Ik bezoek vrouwen thuis, spreek ze aan op straat, op feesten, in de supermarkt, overal waar het kan.'
Warda | 38 jaar 'Ik ben in Somalië nooit naar school geweest. Daardoor heb ik ook nooit leren lezen. Het heeft een kleine twee jaar geduurd voor ik het Nederlands voldoende beheerste. Ik ben toen als vrijwilliger aan de slag gegaan bij Jasmijn en heb heel veel mensen leren kennen. Daar zijn ook echte vriendschappen uit ontstaan.'
Nawoord Een breed scala aan activiteiten en instrumenten heeft meegeholpen het Europe for Volunteers tot een succes te maken. Deze hebben in samenhang met elkaar ook meer impact gehad dan elk afzonderlijk had kunnen hebben. Er is via netwerken gezocht naar activiteiten die op elkaar aansluiten en elkaar versterken. Juist deze samenhang en afstemming vormen de kracht van dit project en de voorwaarde om diversiteitsproof te worden. Zowel voor individuen als voor organisaties. Vrijwilligerswerk en haar diversiteit opent deuren die anders gesloten zouden blijven en biedt veel meer mogelijkheden dan men denkt. En niet alleen voor Noord-Nederland, waar dit project is uitgevoerd. E4V heeft ook landelijke en Europese impact. Immers, de beschreven trajecten kunnen eenvoudig overal toegepast worden en als een sneeuwbal weer anderen inspireren. Net zoals ook de Europese ervaringen van vrijwilligers weer een inspiratiebron zijn voor de lokale projecten en haar vrijwilligers. Mocht u geïnspireerd zijn geraakt en doordrongen van het belang van deze diversiteitsproeven van bekwaamheid, voor ondersteuning kunt u terecht bij de noordelijke CMO's.
www.cmogroningen.nl
www.partoer.nl
www.stamm.nl
21
www.e4v.nl
Handige links
Meer informatie over vrijwilligerswerk in het algemeen = www.vrijwilligerswerk.nl = www.nov.nl = www.movisie.nl = www.vrijwilligerswerk.pagina.nl = www.noordergoud.nl
Vacatures voor vrijwilligers = www.vrijwilligersgroningen.nl = www.frijwilligerswurk.nl = www.vrijwilligerswerkdrenthe.nl
Meer informatie over maatschappelijke stages = www.samenlevenkunjeleren.nl = www.ikbengeweldig.nl = www.vetvrijwillig.nl
Meer informatie over vrijwilligerswerk in het buitenland = www.projects-abroad.nl = www.vrijwilligerswerkinhetbuitenland.nl = www.go-europe.nl = www.siw.nl
Meer informatie over maatschappelijk betrokken ondernemen = www.pmog.nl = www.mvonederland.nl
22
Colofon E4V - Vrijwilligerswerk, veelzijdig en voor iedereen is een gezamenlijke uitgave CMO Groningen, STAMM CMO en Partoer Tekst: CMO Groningen Eindredactie: CMO Groningen Vormgeving: KragtVorm Dvd: Vrijwilligerswerk: veelzijdig en voor iedereen, Gj Film
Met dank aan: alle betrokkenen, professionals, vrijwilligers en andere deelnemers aan in deze brochure genoemde projecten, Marius Ernsting, voorzitter NOV, Jacqueline Veldstra, Vrijwilligersservicepunt Leeuwarden (citaten uit Meeste organisaties doen geen moeite allochtone vrijwilligers te vinden, oktober 2011), Hedzer Torensma, Dignis (citaten uit We staan steeds meer midden in de maatschappij, oktober 2011). Uitgave CMO Groningen Postbus 2266 9704 CG Groningen www.cmogroningen.nl
Oktober 2012
Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het Europafonds van het Ministerie van Buitenlandse Zaken
23
