Vrijdag 8 februari 2013, uur Nicolaaskerk, Dorpsstraat, Zoetermeer. Charpentier. algehele muzikale leiding. Marco Kalkman

CD

Chr. Zang- en Oratoriumvereniging

Cantate Deo

Vrijdag 8 februari 2013, 20.00 uur Nicolaaskerk, Dorpsstraat, Zoetermeer

Claude Goudimel

Marc-Antoine Charpentier

Serena Jansen - sopraan Linde Schinkel - sopraan Petra Ehrismann - alt Adrian Fernandes - tenor David Visser - bariton Jeroen Manders - bas

medewerking

John Blow

theorbe - Arjen Verhage theorbe - Giulio Quirici theorbe - Javier Mayoral fagot, blokfluit - Margreet van Schie viool - Javier Lupiáñez cello - Inés Salinas Blasco

algehele muzikale leiding

Marco Kalkman Aangesloten bij de Kon. Chr. Zangersbond

Colofon: Uitgave: Samenstelling en lay-out: Advertentieacquisitie: Foto van koor en dirigent: Reproductie:

COV Cantate Deo, Zoetermeer Aad Baak Gina v.d. Vorm Wim Mulder Blomsma Print & Sign, Zoetermeer 2

Geachte concertbezoeker, Namens bestuur, dirigent en leden van de Chr. Zang- en Oratoriumvereniging “Cantate Deo” heet ik u van harte welkom bij een heel bijzondere uitvoering onder de titel ‘Oude Muziek van Grote Meesters’. Muziek uit de 16e en 17e eeuw van gerenommeerde componisten: Claude Goudimel, Marc-Antoine Charpentier en John Blow. De muzikale begeleiding is geheel in stijl met instrumenten die passen bij muziek uit deze tijd. Als solisten werken mee Serena Jansen sopraan, Linde Schinkel, sopraan, Petra Ehrismann, alt, Adrian Fernandes, tenor, David Visser, bariton, Jeroen Manders, bas. De algehele muzikale leiding is in handen van onze dirigent Marco Kalkman. Voor koor en dirigent was het een flinke uitdaging om deze muziek onder de knie te krijgen. Met veel inzet en passie zijn de nootjes aaneengesmeed tot een klankrijk geheel. Dit keer hebben we gekozen voor de locatie van de Nicolaaskerk. De muziek komt goed tot zijn recht in deze meer traditioneel gebouwde kerkruimte. Een uitgebreide toelichting van Marco Kalkman vindt u op pagina 16. Er zijn al weer volop plannen voor volgende activiteiten. Om te beginnen maakt Cantate Deo in april a.s. een koorreis naar Reims, met een tussenstop in Brussel. Op beide locaties brengen wij een selectie van dezelfde muziek ten gehore, en zullen we de naam van Zoetermeer hoog houden. Als eerstvolgende grote uitvoering staat een programma van werken van de beroemde componist Wolfgang Amadeus Mozart op stapel, met onder andere het bekende en mooie Requiem. Dit staat gepland om in het voorjaar van 2014 in het Stadstheater voor u ten gehore te brengen. Houdt u verdere informatie in de gaten op, onder andere, onze website www.covcantatedeo.nl. Tot slot: bent u geïnteresseerd om mee te zingen met ons koor dan bent u van harte welkom op ons Open Huis op donderdag 14 maart a.s. om 20.00 uur in ’t Centrum te Zoetermeer (achter de Pelgrimskerk). Ervaar de gezellige sfeer en de passie van het zingen bij Cantate Deo. Goede stemmen, vooral bij de tenoren, kunnen we altijd gebruiken. Ik wens u een bijzonder muzikale avond toe.

Ben Holtslag, voorzitter

3

Van Veen. De Goede Herder Dorpsstraat 74 2712 AM Zoetermeer Tel. 079 – 3162081 www.ichthusboekandel.nl

Dorpsstraat 83 2712 AE Zoetermeer Tel. 079 – 3163165

4

C.O.V. “Cantate Deo” De Christelijke Zang- en Oratoriumvereniging “Cantate Deo” is een enthousiast koor met ca. 90 leden. Sinds haar oprichting in 1958 heeft Cantate Deo vele oratoriumwerken ten gehore gebracht, zoals Die Schöpfung, het Weihnachts-oratorium, Die Jahreszeiten, de Messiah en vele malen de Matthäus Passion van Telemann. Om de kwaliteit van het koor te waarborgen worden stemvorminglessen gegeven en om te zorgen dat nieuwe leden de weg naar “Cantate Deo” vinden, worden regelmatig activiteiten georganiseerd, zoals een cursus koorscholing of een project waarbij geïnteresseerden kunnen inschrijven. In december 2011 werd op deze manier het concert Highlights Messiah uitgevoerd met een groot aantal projectleden. Cantate Deo streeft er elke keer naar een aantrekkelijk en vernieuwend programma te brengen. Ter afsluiting van het 50-jarig jubileum werd in 2009, onder leiding van dirigent Marco Kalkman, op spectaculaire wijze de Elias van Mendelssohn scenisch uitgevoerd. Het concert “Vivaldi in Viervoud” in maart 2011 werd volgens de Venetiaanse traditie omkleed met een eenvoudige enscenering. Het verval van de Venetiaanse cultuur werd gesymboliseerd door afbeeldingen van prachtige fresco’s, die tijdens het concert kundig “gerestaureerd” werden. Naast concerten verleent het koor regelmatig medewerking aan zang- en kerkdiensten. In 2010 werd in een Cantatedienst in de Oude Kerk van Zoetermeer de cantate Jona uitgevoerd, een bijzondere compositie van Marco Kalkman. In december vorig jaar brachten we weer een Cantatedienst in deze kerk, met enkele delen uit het Weihnachtsoratorium van J.S Bach Bij Zoetermeerse en regionale evenementen is Cantate Deo eveneens een graag geziene gast. Ook op het internationale vlak heeft Cantate Deo haar sporen verdiend. Vele koorreizen werden gemaakt, ondermeer naar Berlijn (2001) en Parijs (2004) waar o.a. in de Notre Dame werd gezongen. In het kader van het Mozartjaar 2006, was onze laatste reis met dirigent Sander van Marion naar Salzburg, met optredens in de Dom en de Franziskaner Kirche. In het najaar van 2010 hebben wij onze eerste koorreis gemaakt met Marco Kalkman en wel naar Londen, waar we zongen in de prachtige Southwark Cathedral en in de intieme All Saints’ Church Blackheath. In april 2013 gaat Cantate Deo naar Reims voor ons volgende buitenlandse optreden. Vanavond mag Cantate Deo zich verheugen in uw komst naar de Nicolaaskerk voor de uitvoering van Oude Muziek van Grote Meesters.

5

Dorpsstraat 101 2712 AE Zoetermeer 079 – 3190684 [email protected] www.visvanlon.nl

Dorpsstraat 156 2712 AP Zoetermeer Tel. 079 - 3163103

Di t/m vr: 09.00 – 19.00 u Zaterdag: 09.00 – 18.00 u

www.party-point.nl

De Binnentuin Pannenkoeken Lunch – Diner High Tea Borrel en Receptie Buffetten Vergaderingen Kinderfeestjes

Reeuwijk

Renate Kromkamp

Miereakker 20 tel 182-300797

Dorpsstraat 97 P 2712 AE Zoetermeer

Zoetermeer

06 - 23 82 43 67

Dorpsstraat 103 tel 079-317616

[email protected] 6

Marco Kalkman, dirigent Marco Kalkman (1966) hield zich al vanaf zeer jeugdige leeftijd bezig met alles wat met muziek te maken had. Hij studeerde al vroeg viool, blokfluit, piano en zang. Eenmaal toegelaten op het conservatorium begon hij aan de vooropleiding Koordirectie bij Barend Schuurman. Een jaar later begon hij aan de opleiding zang. Zo heeft hij een gedegen opleiding gekregen, die hij al enige jaren in praktijk brengt. Tijdens de laatste jaren van zijn studie heeft hij met enkele mede zangstudenten de Stichting Intorno Ensemble opgericht die tot doel had nieuwe opera’s voor het voetlicht te brengen. In 2000 is deze Stichting uitgegroeid tot een professioneel gezelschap waarmee muziektheater gemaakt wordt voor zowel volwassenen als voor kinderen. De jeugdmuziektheatervoorstellingen van Marco hebben inmiddels landelijke bekendheid en worden geprogrammeerd door bekende concertzalen zoals Vredenburg, De Doelen en de Frits Philipszaal. Marco Kalkman maakt ook graag eigen composities. In 2010 bracht Cantate Deo zijn cantate “Jona” ten gehore in de Oude Kerk in Zoetermeer. Voor het Rotterdams Philharmonisch Orkest heeft hij de afgelopen twee jaar drie stukken gecomponeerd voor jongeren en deze zijn al meer dan 20 keer uitgevoerd. Naast zijn veelzijdige bezigheden in de muziek blijft hij ook graag dirigeren. Zijn voorkeur gaat uit naar zowel opera als oratorium. Naast de muzikale leiding van Cantate Deo is Marco ook Cantor in Warmond en dirigeert hij de Cantorij daar.

Serena Jansen, sopraan en blokfluit Na het cum laude behalen van haar beide zangdiploma’s aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag, vervolgde Serena Jansen haar zangstudie bij Heent Prins. Serena zingt als soliste in oratoria en concerten. Zij werkte met de dirigenten William Christie, Christophe Coin, Kenneth Montgomery en Jan Willem de Vriend in producties van ondermeer L’incoronazione di Poppea, Le Nozze di Figaro, Dido and Aeneas en Die Fledermaus. Via stichting YO-opera trad Serena o.a. op in de festivals YO te Utrecht en Oerol op Terschelling. Zij zong in de eigentijdse (familie)opera’s Slik, een ingewandenopera van Bob Zimmerman, La Famiglia van Ferdinand Boland. Ook in verschillende producties van Marco Kalkman is zij te horen, zoals in ‘De Gelukkige Familie’, ‘A is een aapje’, ‘Het zingende botje’ (de rol van’ Prinses’) en als ‘zangeres’ in ‘De rode klompjes‘. Met haar trio voor italiaanse volksliederen “Serenatella” geeft ze regelmatig concerten en produceerde zij de cd “Fior di Verbena” (www.serenatella.nl). Daarnaast dirigeert Serena het Italiaanse koor "La Siepe Sonora", dat in september 2012 opgericht werd.

7

Linde Schinkel, sopraan Linde Schinkel behaalde haar masterdiploma als student van Xenia Meijer aan het Fontys Conservatorium. Aan het Rotterdams Conservatorium haalde ze eerder haar Bachelor-diploma als student van Frans Huijts en Roberta Alexander. Daarnaast volgde ze vele masterclasses (o.a. Nelly Miricioiu, Margreet Honig, Carolyn Watkinson en Evelyn Tubb) en interpretatielessen (Richard Egarr, Fabio Bonizzoni, Fred Jacobs).

Foto: Wouter van Belle

Zij zingt solo in vele oratoria, waaronder Bachs Matthäus Passion, de Messiah van Händel, het Requiem van Mozart en Hör mein Bitten van Mendelssohn. Zij werkte als solist onder meer samen met dirigenten Conrad van Alphen, Jan Stulen, Jules van Hessen en Patrick van der Linden. Op uitnodiging van het Noorse Aust-Agder Kamerorkest gaf zij verschillende concerten in Noorwegen. Eerder zong zij als solist met kamerorkest Sinfonia Rotterdam. Linde is verbonden aan twee oude muziek ensembles; ‘Udite!’ en ‘Rood Hout’ waarmee ze regelmatig optreedt. Februari 2013 verschijnt de eerste CD van Rood Hout waarop Linde o.a. te horen is in werken van Händel, Telemann en Vivaldi. Naast haar werkzaamheden als oratoriumsolist maakt Linde eigentijdse programma’s onder de naam VOX Muziektheater. Hiermee weet ze een jong en nieuw publiek met klassieke muziek te raken. Haar programma Vers Hartzeer met barokke solocantates won de publieksprijs 2010 van het Ostadetheater in Amsterdam.

Petra Ehrismann, alt Petra is geboren in Zwitserland. Na haar studie dwarsfluit aan de Musikhochschule Winterthur-Zürich, die ze met onderscheiding afrondde, kwam zij in 2001 naar Nederland om zang te studeren aan het Conservatorium van Amsterdam, waar ze in 2006 haar diploma behaalde. Belangrijke docenten voor haar waren en zijn nog steeds Margreet Honig (Amsterdam) en Sarah Castle (Manchester). Zij werkt als soliste in oratorium en muziektheater en verleent haar medewerking regelmatig aan professionele ensembles als Cappella Amsterdam, het Nederlands Kamerkoor, het Balthasar Neumann Chor (D) en het VocaalLAB Nederland. Bovendien is zij lid van het vocaal kwartet Quatre Bouches en medeoprichter van Zangstudio Haarlem. Websites: www.quatrebouches.com, www.zangstudiohaarlem.nl, www.petraehrismann.com

8

Adrian Fernandes, tenor Adrian is geboren op 28 september 1987 te Curaçao. Toen hij op driejarige leeftijd al begon te zingen, herkende zijn moeder snel het talent. Nog geen 9 jaar oud zong hij al in verschillende kinderkoren. Toen hij 14 jaar was begon Adrian met zingen in het grote kerkelijke klassieke koor Orfeon Allegro. Hierdoor werd de passie voor klassieke zang duidelijk en het duurde niet lang tot hij bij diverse andere koren zong. Ook werd Adrian regelmatig door andere koren gevraagd als solist. Vanaf 2008 studeert Adrian klassieke zang aan de Rotterdamse Conservatoriumafdeling van Codarts met als hoofdvakdocent Roberta Alexander. Inmiddels is Adrian een, door het hele land, veel gevraagd tenor solist. Daarnaast is hij Cantor van de Kathedraal in Rotterdam waar hij elke zondag de liturgische zang doet en geeft Adrian zanglessen in verschillende genres.

David Visser, bariton David studeerde in 2012 af bij Carolyn Watkinson aan het Rotterdams Conservatorium Codarts, waar hij tevens zanglessen kreeg van Cora Peeters en Charlotte Riedijk. Sinds 2010 wordt hij gecoacht door Meinard Kraak, bij wie hij ook in Frankrijk masterclasses volgde. Tevens kreeg hij masterclasses van Peter Kooij en Wolfgang Holzmair. Op zevenjarige leeftijd werd David aangenomen als leerling van de Koorschool St. Bavo te Haarlem. Hij zong tot aan zijn studietijd in het Kathedrale Koor van de St. Bavo onder leiding van Fons Ziekman. Van 2004 tot 2008 studeerde hij psychologie aan de Universiteit van Amsterdam. Naast deze studie was hij zeer actief als koorzanger in verscheidene projectkoren uit de randstad. Hij kreeg zanglessen van Jeroen Spitteler. Als concertzanger zong David onder meer de Matthäus Passion van Schütz, Händel’s Messiah en Rossini’s Petite Messe Solennelle. Ook zong hij met het Erasmus Kamerkoor de première van een compositie van Ruben Naeff en met ASKO Kamerkoor de première van een werk van Arnold Marinissen. David vertolkte spreekrollen in Honegger’s Roi David en Distler’s Totentanz. Als koorzanger is hij verbonden aan verscheidene professionele ensembles, waaronder Cappella Amsterdam, het Laurens Collegium Rotterdam en Bachkoor Holland. Samen met pianist Mark van Nispen vormt David sinds 2012 een liedduo. Sinds 2011 is David Visser zangcoach van de Verenigde Zangers te Barendrecht.

9

Jeroen Manders, bas Al vanaf zijn tiende levensjaar beklimt "veelzijdig artiest" Jeroen Manders (1966) met grote regelmaat het podium, als acteur, cabaretmaker, zanger en acrobaat. Jeroen soleerde in vele producties en projecten, zowel als zanger als verteller, en in de meest uiteenlopende muziekstijlen. Hij werkte samen met het Ricciotti Ensemble (o.a. het AVRO-kinder-Prinsengrachtconcert 1998), met “Het Wereldorkest”, het Brabants Orkest en met de postpunkband “De Kift”. Regelmatig werkte hij samen met Marco Kalkman, en in 2011 was hij als solist te horen hij Cantate Deo. Hij is freelance koorlid bij De Nederlandse Opera. Jeroen studeert aanvankelijk aan de TU in Delft en treedt in die tijd al in heel Nederland op als zanger van verschillende soorten licht repertoire. In Delft ontstaat eind jaren '80 "duo Heer Halewijn", waarmee hij vooroorlogs Nederlands repertoire brengt, en ontstaat "Hoog&Laag", een komische act met Jeroen als zingende acrobaat. Aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag studeerde hij klassieke zang. Hij kreeg zanglessen van Meinard Kraak en Maria Acda. Na zijn afstuderen in 1997 volgde hij nog "masterclasses" bij Bernard Kruysen, Wilma Driessen, Frans Huijts en Roberta Alexander. Tegenwoordig neemt hij af en toe zangles bij Jorn Thorsteinson. Naast dit alles heeft hij als helft van het duo "Hoog&Laag" diverse prijzen gewonnen en trad hij veel op in binnen- en buitenland met verschillende acts (o.a. Juste Pour Rire Festival in Montréal en The Fringe Festival in New York) Ook componeert hij op bescheiden schaal, maakt kostuums, schrijft, vertaalt en bewerkt teksten, werkt hij als acteur of als presentator, organiseert en programmeert concerten, geeft lessen en workshops etc, etc, etc...

10

BLOEMEN EN PLANTEN Oranjelaan 111 2712 GC Zoetermeer Tel 079 – 316 43 30 e-mail: [email protected]

11

Arjen Verhage, theorbe Arjen Verhage (1982) studeerde aanvankelijk gitaar aan het Sweelinckconservatorium bij Lydia Kennedy. Sinds 2004 heeft hij zich gespecialiseerd in de oude muziek, op renaissanceluit en theorbe bij Fred Jakobs. Daarnaast heeft hij een half jaar bij Hopkinson Smith gestudeerd in Basel. Hij begeleidt diverse solozangers in het luitlied en concerteerde als zodanig op diverse plaatsen in ons land. Arjen heeft gespeeld onder dirigenten als Jos van Veldhoven en Glen Willson. De Nederlandse muziek uit de 17e eeuw heeft Arjen’s speciale interesse. Samen met Leonore van Sloten vormt hij het Huygens Duo, dat zich toelegt op het 17e-eeuwse Nederlandse luitlied. Komend jaar zal hij meewerken aan een cd-opname van de luitkwartetten van Nicolas Vallet.

Giulio Quiric, theorbe Giulio Quirici heeft zich gespecialiseerd in luit, theorbe en gitaar aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Naast deze studie volgde hij lessen aan wereldberoemde instellingen als de Berklee College of Music in Boston, de New School for Jazz and Contemporary Music in New York, en de Hochschüle für die Kunsten in Bremen. Van 2006 tot 2009 studeerde hij op de afdeling jazz van de Conservatorio di Musica di Vicenza in zijn geboorteland Italië. Giulio is ook een gedreven muziekleraar en geeft les aan jongeren op verschillende muziekscholen in Nederland. Hij is lid van de nieuwe ensembles voor kamermuziek LaFavilla en Radio Antiqua, dat een plaatsing heeft gewonnen aan het Centre Culturel de Rencontre in Ambronay, Frankrijk.

Javier Ovejero Mayoral, theorbe Na zijn studie klassieke gitaar aan het conservatorium in Madrid bij Gabriel Estrellas, specialiseerde Javier zich in tokkelinstrumenten uit de tijd van de renaissance en de barok bij Juan Carlos de Mulder and Juan Miguel Nieto. Hij volgde cursussen klassieke gitaar bij bekende musici als Miguel Tràpaga, Jose Manuel Fernandez, Ricardo Gallén en Marco Tamayo. Lessen authentieke interpretatie voor luit en theorbe kreeg hij van Hopkinson Smith, Eligio Quinteiro, Robert Barto en Konrad Junghänel. In heel Spanje trad hij op zowel als solist als met ensembles zoals Thesaurus Ensemble, Ars Combinatoria, Compania de Teatro de Manuel Canseco, Capella Saetabis en Anima di Corda. Op dit moment volgt hij een masters opleiding aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij Mike Fentross and Joachim Held voor theorbe- en luitinterpretatie en doet hij onderzoek naar de oorsprong van de theorbe.

12

Margreet van Schie, fagot en blokfluit Margreet van Schie (1958) begon met blokfluitspelen toen zij tien jaar was. Na het horen van de blokfluitist Frans Brüggen wist zij het zeker; ze wilde net zo mooi leren fluiten als hij. Daarna is zij ook barokfagot en moderne fagot gaan spelen. Behalve een lang dienstverband als docent muziek aan de streekmuziekschool Leiden heeft zij meegewerkt aan tal van concerten in diverse vaste en losse samenspeelverbanden. Tegenwoordig combineert zij haar werk als muzikant met dat van godsdienstwetenschapper.

Javier Lupiáñez, viool Javier Lupiáñez werd in Melilla, Spanje, geboren. Hij studeerde aan de universiteit van Salamanca, het Conservatorio Superior de Música in Salamanca en aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Javier is violist, componist en musicoloog. Hij trad op als solist en als leider van het Barok Orkest in Salamanca, en de Europese Barok Academie ‘Academia Montis Regalis’ in Ambronay. Hij ontving diverse prijzen voor uitvoering en compositie. Hij maakt zich sterk voor kamermuziek en treedt op in Spanje, Portugal, Frankrijk, Italië, Duitsland, Japan en Nederland. Hij is artistiek leider van het ensemble ‘Les Esprits Animaux’. Hun eerste cd (label Harmonia Mundi) is door muziekrecensenten geprezen.

Inés Salinas Blasco, barokcello Inés Salinas werd geboren in 1985 in Zaragoza, Spanje. In 2010 behaalde zij haar bachelorsdiploma klassieke cello aan het CMSA (Conservatorio Superior de Música de Aragón). Zij kreeg lessen van Ángel Luis Quintana e.a. Tijdens haar studie kreeg zij belangstelling voor de authentieke uitvoeringspraktijk, ging in diverse ensembles spelen bij de afdeling Oude Muziek van het CMSA en kreeg les van specialisten Silvia Márquez, Saskia Roures en Anna Margules. Daarnaast speelde zij in het barokorkest van het CSMA, o.l.v. de violiste Lina Tur. Vanaf 2007 nam zij deel aan verschillende academies voor oude muziek in Spanje, Portugal en Luxemburg, met Itziar Atutxa, Jaap ter Linden, Rainer Zipperling, Gaetano Nasillo en Balázs Maté. Dankzij een beurs kon zij in 2010 aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag oude muziek en authentieke uitvoeringspraktijk gaan studeren. Dit is het laatste jaar van haar bachelors opleiding bij Lucia Swart. Onlangs volgde zij ook masterclasses bij Wieland Kuijken en Hidemi Suzuki. Van Mieneke van der Velden krijgt zij ook les viola da gamba.

13

Hogeveenseweg 51, 2731 LB Benthuizen

14

Programma Intrada: Psalm 100

Claude Goudimel

Le bien que j’ay

Jakob Arcadelt

Uit de mis ‘’Le bien que j’ay’’ Kyrie - Gloria

Claude Goudimel

Filius Prodigus

Marc-Antoine Charpentier

Psalm 146

Claude Goudimel Pauze

Magnificat

Marc-Antoine Charpentier

Psalm 116

Claude Goudimel

Uit de mis ‘’Le bien que j’ay’’ Sanctus – Hosanna – Benedictus - Hosanna

Claude Goudimel

Lift up your heads, O ye gates John Blow Toccata Arpeggiata Theorbe solo, Arjen Verhage

J. H. Kapsberger

O give thanks unto the Lord, for he is gracious

John Blow

Uit de mis ‘’Le bien que j’ay’’ Agnus Dei

Claude Goudimel

Psalm 75

Claude Goudimel

15

Toelichting Vanavond hoort u werken van Claude Goudimel (±1514-1572), Marc-Antoine Charpentier (1643-1704) en John Blow (1649-1708). Charpentier en John Blow waren tijdgenoten, de eerste werkzaam in Frankrijk (Parijs) en de tweede in Engeland (Londen). Beiden leverden een schat aan liturgische muziek, die tot de dag van vandaag bewaard is gebleven. Dit concert vindt plaats tussen twee koorreizen, op zoek naar bijzondere plaatsen in de muziekhistorie. In 2010 ging Cantate Deo naar Engeland en bezocht de St Paul’s Cathedral in Londen, het werkdomein van John Blow. In april dit jaar reist het koor naar Frankrijk, met o.a. een optreden in de kathedraal van Reims. De link met Nederland wordt vanavond door ons gelegd met het zingen van de zogenaamde ‘Geneefse Psalmen’ van Claude Goudimel. Hij is in Nederland bekend geworden door zijn voornamelijk vierstemmige zettingen van deze psalmen. Omdat die zo eenvoudig waren, vonden ze in de Nederlandse koorcultuur een gretige aftrek. Hoewel Goudimel vaak beschouwd wordt als de componist van deze psalmen is dat veelal niet het geval, hij maakte ‘slechts’ de koorzetting. Dat deed hij zo subliem, dat deze nog steeds gebruikt worden. Zijn mis, waaruit we vanavond vier delen zingen, is opgebouwd uit variaties op een lied van een andere componist. Goudimel gebruikte de melodie van een prachtig, bijna mystiek, Frans gedicht “Le bien que j’ay” van Jakob Arcadelt, dat hij kunstig kopieerde en met de bekende misteksten tot een compositie maakte die goed paste in de liturgie van destijds (en dat eigenlijk nog steeds doet). Omdat een mis bedoeld is om op de geëigende liturgische plaats in de kerkdienst gebruikt te worden en alle delen van deze mis bovendien op elkaar lijken, wordt dit werk onderbroken door muziek van Charpentier en Blow. Charpentier is nu vooral bekend dankzij het beginthema van zijn Te Deum, dat gebruikt wordt als tune voor Eurovisie-uitzendingen, zoals het Eurovisiesongfestival. Zijn dramatisch werk rond het verhaal van De Verloren Zoon is minder bekend, maar zeker de moeite waard om te laten horen. Het feestelijke koor ‘Summite Tympana’ vond Charpentier waarschijnlijk zo geslaagd, dat hij het aan het eind van het eerste deel van de cantate zelfs laat herhalen. In dit werk is de hoofdrol weggelegd voor een mannelijke alt. Maar daar wij erg gecharmeerd zijn van de stem van Petra Ehrismann, die eerder met ons de Elias zong, hebben wij dit op creatieve wijze opgelost. Na de pauze hoort u twee prachtige werken van John Blow. In de Engelse kerk is het gebruikelijk dat die worden uitgevoerd vanuit verschillende plaatsen in de kerk. De anthem ‘O give thanks unto the Lord’ is een compositie met maar liefst drie koren. In de compositie staat bijgeschreven ‘het hoge koor’, of ‘het lage koor’, waaruit opgemaakt kan worden wat de plaats van de zangers in de kerk moet zijn geweest. Het orkest: Veel enthousiaste musici die zich hebben gespecialiseerd in de uitvoeringen van barokmuziek, hebben zich ook toegelegd op het bespelen van meerdere instrumenten. Dat was al in de 17e eeuw het geval. Ook vanavond hebben wij verschillende musici en zelfs een zangeres die ons op barokinstrumenten begeleiden. De theorbes waren de begeleidingsinstrumenten van die tijd en vervingen het orgel of klavecimbel. Het zijn indrukwekkende instrumenten, fysiek van grote omvang, met veel snaren en een groot toonbereik. Zeker in Frankrijk bleven deze instrumenten, evenals de luit, nog lang in gebruik. Ik wens u een mooie avond toe en hoop dat u onze bijzondere keuze kunt waarderen.

Marco Kalkman 16

Intrada: Psalm 100 Vous tous qui la terre habitez Chantez tout haut a Dieu, chantez: Servez à Dieu joyeusement, Venez devant lui gayement.

U allen die de wereld bewoont, zingt voor God met luide stem. Dient de Heer met blijdschap en treedt hem vrolijk tegemoet.

~~~~~~~

Le bien que j’ay Koor - orkest - solisten

Le bien que j'ay par foy d'amour conquis, me soit gardé par ma persévérance.

Laat mij het goede, dat ik door de liefde heb verkregen alstublieft behouden door mijn volharding.

Méfiez vous en, ô divine puissance. Car justement j'ay ce trésor acquis;

Bescherm het, o goddelijke macht, want ik heb deze schat zojuist verworven. Zij die steeds meer wensen, verliezen het goede en de verwachting.

Si de plusieurs est désiré et quis, qu’ils perdent tous et bien et espérance. Et que moy seulle aye la jouissance de ce mien heur et trésor tant exquis.

Mag ik slechts vreugde en geluk hebben en genieten van deze zo bijzondere schat.

~~~~~~~~

17

Mis: Le bien que j’ay Kyrie

Koor: Kyrie eleison, Christe eleison, Kyrie eleison

Heer, ontferm u. Christus, ontferm u Heer, ontferm u. Gloria

Solisten: Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te, Benedicimus te, Adoramus te, Glorificamus te. Gratias agimus tibi, propter magnam gloriam tuam. Domine Deus Rex coelestis. Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite Jesu Christe. Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris.

Eer zij God in de hoge en vrede op aarde voor mensen van goede wil. Wij loven u, wij zegenen u, wij vereren u, wij verheerlijken u. Wij danken u voor uw heerlijkheid. Heer God, koning des hemels, God, onze Vader almachtig. Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus. Heer God, Lam van God, Zoon van de Vader.

Koor:

Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Suscipe deprecationem nostram. Quoniam tu solus sanctus. Tu solus Dominus. Tu solus altissimus, Jesu Christe.

Die de zonden der wereld wegdraagt, ontferm u over ons. Hoor ons gebed. Want Gij alleen zijt heilig, u alleen bent de Heer. Gij alleen zijt de allerhoogste, Jezus Christus. Met de heilige geest, in de heerlijkheid van God de Vader. Amen.

Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen.

~~~~~~

18

Filius Prodigus

(De Verloren Zoon)

Vader: Jeroen Manders, bas - zoon: Petra Ehrismann, alt overige rollen: diverse solisten Prélude – orkest

Eerste deel Historicus: Homo quidam duos habebat filios quorum junior paterna domo discedere volens, peregre profecturus, patri suo sic locutus est:

Verteller: Iemand had twee zonen, maar de jongste wilde het huis van zijn vader verlaten en voordat hij op reis ging zei hij tegen zijn vader:

Filius: Pater, pater mi, da mihi portionem substantieae quae me contingit cupio enim longius ire ac peregrinari.

Zoon: Mijn vader, geef mij het deel van uw bezit waarop ik recht heb, want ik wil nu op reis gaan naar een ver land.

Chorus (Mercenarum patris): Accepta ergo a patre suo portione substantiae profectus est in longinquam regionem. Ubi brevi coepit egere, quia erat ibi dira fames et vivendo, vivendo luxuriose, jam dissipaverat omnem substantiam suam.

Koor (dienaren van de vader): Toen gaf zijn vader hem alles wat hij in de toekomst zou erven en zo kon hij op reis gaan naar een ver land. Daar begon hij al snel gebrek te lijden, er kwam hongersnood, maar hij verkwistte al zijn rijkdom door zijn luxe leven. En zo verspilde hij alles wat hijhad.

Atque gravi pressus egestate, ad se reversus, voce lacrymabili sic lugebat in amaritudine animae suae, sic lugebat, dicens.

Door zorgen gekweld kwam hij tot inkeer, hij huilde en weeklaagde en sprak met droeve stem: 19

Filius: Quanti, quanti mercenarii in domo patris mei abundant panibus. Ego autem miseriarum angustiis confectus hic fame pereo, morior. Quid agam, quo me vertam? Surgam ergo, ad patrem redibo ut me revertentem et poenitentem miseratione, commotus excipiat.

Zoon: Hoeveel dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, maar ik kom hier om, door angst, ellende en honger. Help mij, waar moet ik heen? Ik zal opstaan en terugkeren naar mijn vader en berouw tonen, opdat hij mij vol mededogen zal vergeven.

Historicus: Surexit igitur rediit domum suam. Atque patris genibus supplex provolutus, sic lamentabatur gemens ac dicens:

Verteller: Hij stond op en keerde terug naar huis. Hij viel voor zijn vader op de knieën, smeekte en jammerde en zei:

Filius: O clemens, o pie pater mi, peccavi in coelum et coram te, non sum dignus vocari filius tuus.

Zoon: Goedertieren vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben niet waard uw zoon genoemd te worden. Ik dwaalde als een verloren schaap. Red mij uit de put van ellende. Verlos mijn ziel van benauwdheid en angst en maak mij tot een van uw dienaars. Want ik ben een ellendeling, niet waard uw zoon genoemd te worden.

Erravi sicut ovis que periit. Erue me de lacu miseriae et de luto faecis, eripe animam meam de necessitate et angustia, et fac me sicut unum de mercenariis, quia ego miser, non sum dignus vocari filius tuus.

Pater: Accede, fili mi, accede ad caros patris tui amplexus, ut blanda tibi praebeam, oscula pacis Filius: Accedo, pater mi, accedo ad caros patris mei amplexus, ut blanda mihi praebeas, oscula pacis.

Vader: Kom hier, mijn zoon. Sla je arm om me heen, en geef mij een kus als teken van vrede. Zoon: Vader, hier ben ik. Sla uw armen om mij heen, zodat ik u een kus van vrede kan geven.

20

Pater: Cito, cito, afferte stolam primam, induite illum, ferte anulum, date illi calceamenta, occidite saginatum vitulum, comedamus cum eo et epulemur laetantes.

Vader: Breng snel het mooiste kleed en trekt hem dat aan, doe een ring om zijn vinger, doe schoenen aan zijn voeten, slacht het gemeste kalf, laten we eten en feestvieren.

Chorus mercenarium: Summite tympana, psallite buccina Et laeti sonantibus modulis sociemus cantica, quia filius mortuus revixit.

Koor: Neem de drums, speel de trompet. Laten we vrolijke liederen zingen. Want onze zoon die dood was, is weer levend geworden. Want hij die verloren was, is weer gevonden. Neem de drums, speel de trompet.

Quia ille qui perierat inventus est. Summite tympana, psallite buccina

Filius: Gratias ergo, gratias tibi, carissime pater, dulcissime pater et clementissime, posuisti me in domo refectionis, collocasti me in loco pascuae et ubertatis ubi mihi nihil deerit. Me penitentem suscepisti, me pereuntem collegisti, me mortuum suscitasti. Gratias ergo, gratias tibi, carissime pater, dulcissime pater et clementissime.

Zoon: Ik dank u liefdevolle vader, voor uw vriendelijkheid en barmhartigheid. U geeft mij een huis van verkoeling, een weide van gras, waar het mij aan niets zal ontbreken. U hebt mij vergeven, mij bevrijd uit mijn ellende en gered van de dood. Daarom dank ik u, o vader vol van liefde en mededogen. 21

Pater: Eia, eia quid moramur, quid cunctamur? Jam vestes jucunditatis induxit filius meus, jam accepit anulum, data sunt illi calceamenta, assatus est saginatus vitulus, comedamus, cum eo et epulemur laetentes.

Vader: Kom, waarom treuzelen we?

Chorus mercenarium: Summite tympana, psallite buccina Et laeti sonantibus modulis sociemus cantica, quia filius mortuus revixit.

Koor van de dienaars: Neem de drums, speel de trompet. Laten we vrolijke liederen zingen. Want onze zoon die dood was, is weer levend geworden. Want hij die verloren was, is weer gevonden.

Mijn zoon draagt een feestkleed, heeft een ring aan zijn vinger en schoenen aan zijn voeten, het gemeste kalf is geslacht, dus laten we met hem eten en feestvieren.

Quia ille qui perierat inventus est.

Tweede deel Historicus: Filius autem senior rediens ex agro, audiens haec omnia, atque sciens cuncta quae fiebant, voce quaerula sic patrem suum alloquitur:

Verteller: Maar toen de oudste uit het veld kwam en hoorde wat er allemaal gebeurd was, voelde hij zich verongelijkt en zei tegen zijn vader:

Filius senior: Pater mi, pater mi, ecce ego, filius tuus senior totannis servio tibi. Mandatis tuis semper obtemperavi et haedum mihi nunquam desisti ad epulandum cum amicis meis, fratri autem meo juniori, qui substantiam suam luxuriose vivendo totam devoravit, dedisti vitulum saginatum. Mihi autem totannis servienti tibi nihil, nihil unquam dedisti.

Oudste zoon: Vader, luister. Ik, uw oudste zoon, heb u altijd trouw gediend. Ik heb u altijd gehoorzaamd en toch hebt u mij nooit het gemeste kalf gegeven om feest te vieren met mijn vrienden. Maar mijn jongste broer, die alles in losbandigheid verkwist heeft, krijgt wel het gemeste kalf. En ik, die u altijd trouw heb gediend, ik heb nooit, nooit, iets gekregen. 22

Pater: Fili mi, fili mi, tu semper mecum es, et omnia mea sunt tua. Epulari ergo oportebat et gaudere quia frater tuus junior mortuus erat et revixit, perierat et inventus est. Tu vero fili mi, tu semper mecum es et omnia mea tua sunt.

Vader: Mijn zoon, jij bent altijd bij mij en al wat van mij is, is van jou. Laten we nu vrolijk en blij zijn, want je broer was dood en is weer levend geworden, hij was verloren en is weer gevonden. Maar jij, mijn zoon, jij bent altijd bij mij en al wat van mij is, is van jou.

Pater et filius senior: Epulari ergo oportebat et gaudere cum eo. Epulemur, comedamus et laetemur cum eo.

Vader en oudste zoon: Laten we vrolijk en blij zijn met hem. Laten we feestvieren, eten en blij zijn.

Chorus fidelium: Gratias tibi Deus clemens, gratias tibi Pater misericors. Gratias immortales qui errantes dirigis in viam rectam. Qui peccantes vocas ad veniam et errantes dirigis in viam rectam.

Koor van de gelovigen: Dank u, genadige God, dank u, barmhartige Vader. Dank aan de Eeuwige, die hen die afdwalen de juiste weg wijst. Die zondaars vergeving schenkt en wie dwalen het juiste spoor wijst.

~~~~~~

Psalm 146 Sus, mon âme, qu’on bénie Le Souverain; car il faut tant que durera ma vie que je loue le Treshaut et tant que je dureray psaumes je lui chanteray

Loof de Here, mijn ziel, de Machtige: want ik zal zo lang ik leef de Allerhoogste prijzen en mijn leven lang psalmen voor hem zingen.

~~~~~~ Pauze

23

Cantate Deo bedankt de volgende instellingen die dit concert mede mogelijk gemaakt hebben:

Gilles hondius foundation

en haar donateurs en adverteerders

De bloemstukken bij dit concert werden geleverd door

24

Magnificat Tenor, bariton, bas

Magnificat anima mea Dominum Et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo. Quia respexit humilitatem ancillæ suæ: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes. Quia fecit mihi magna qui potens est, et sanctum nomen eius. Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum.

Mijn ziel prijst en looft de Heer, mijn hart juicht om God, mijn redder: hij heeft oog gehad voor mij, zijn minste dienares, alle geslachten zullen mij voortaan gelukkig prijzen.

Fecit potentiam in bracchio suo, dispersit superbos mente cordis sui.

Hij toont zijn macht en de kracht van zijn arm en drijft uiteen wie zich verheven wanen. Heersers stoot hij van hun troon en wie gering is geeft hij aanzien.

Ja grote dingen heeft de Machtige voor mij gedaan, heilig is zijn naam. Barmhartig is hij, van geslacht op geslacht, voor al wie hem vereert.

Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles. Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes,

Wie honger heeft overlaadt hij met gaven, maar rijken stuurt hij weg met lege handen. Hij trekt zich het lot aan van Israël, zijn dienaar, zoals hij aan onze voorouders heeft beloofd; hij herinnert zich zijn barmhartigheid jegens Abraham en zijn nageslacht tot in eeuwigheid.

Suscepit Israel puerum suum recordatus misericordiæ suæ, Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini eius in sæcula.

(De Nieuwe Bijbelvertaling, © NBG 2004)

~~~~~~

25

Psalm 116 J’aime mon Dieu, car lorsque j’ay crié, Je say qu’il a ma clameur entendue: Et puisqu’il m’a son aureille tendue, En mon dur temps par moy sera prié.

God heb ik lief, want toen ik riep hoorde hij mijn hulpgeroep. Omdat naar mij geluisterd heeft zal ik hem aanroepen, mijn leven lang

~~~~~~

Mis: Le bien que j’ay Sanctus

Koor: Sanctus Dominus Deus Sabaoth. Plenisunt coeli et terra, gloria tua. Hosanna in excelsis.

Heilig is de heer, de God der heerscharen. Hemel en aarde zijn vol van uw heerlijkheid. Hosanna in de hoge.

Solisten: Benedictus, qui venit in nomine Domini.

Gezegend Hij, die komt in de naam van de HEER.

Koor: Hosanna in excelsis.

Hosanna in de hoge. ~~~~~~

Anthem: Lift up your heads, O ye gates Koor en solisten

Lift up your heads, O ye gates, and be ye lift up, ye everlasting doors. And the King of glory shall come in.

Hef, poorten, uw hoofd op, verhef u, aloude ingangen. En de Koning der heerlijkheid zal binnenkomen. Wie is deze Koning der Heerlijkheid? Het is de Heer, sterk en machtig, de heer, machtig in de strijd. De Heer der heerscharen, Hij is de Koning der heerlijkheid.

Who is the King of glory? It is the Lord strong and mighty, ev'n the Lord mighty in battle. Ev'n the Lord of hosts, he is the King of glory, he, he is the King of glory.

~~~~~~ 26

Toccata Arpeggiata

J.H. Kapsberger (ca 1580 - 1651)

Theorbe solo – Arjen Verhage

Johann(es) Hieronymus Kapsberger was een Duits-Italiaans teorbist, luitist en componist uit de late 16e eeuw en vroege 17e eeuw. Hij was voornamelijk in Italië werkzaam. Schijnt, hoogbejaard, na 1650 overleden te zijn. Zijn nalatenschap bestaat uit zeker een twintigtal boeken met onder andere luit- chitarrone-, gitaartabulaturen, liederen, sinfonia's, madrigalen en aria's. ~~~~~~

Anthem: O give thanks unto the Lord, for he is gracious Koor en solisten

O give thanks unto the Lord, for he is gracious and his mercy endureth for ever. O give thanks unto the God of all gods, Who only doth great wonders, Who by his excellent wisdom made the heav’ns, who laid out the earth above the waters, Who hath made great lights. Who hath made great lights: the sun to rule the day, the moon and stars to govern the night: Who smote Egypt with their first borns, and gave away their land for an heritage, even unto Israel his servant. Who remembered us when we were in trouble and has delivered us from our enemies. Who giveth food to all flesh. O give thanks unto the God of heav’n O give thanks unto the Lord of all lords, for his mercy endureth for ever.

Dank de Heer der heren, want hij is genadig en zijn goedheid duurt eeuwig. Dank de God der goden Die alleen grote wonderen doet Die in zijn wijsheid de hemelen maakte, die de aarde schiep boven het water Die geweldig licht schiep De zon voor de dag de maan en de sterren voor de nacht. Die de eerstgeborenen in Egypte sloeg en hun land als erfdeel gaf aan Israel, zijn dienstknecht. Die aan ons dacht in onze moeilijkheden en ons van onze vijanden bevrijdde. Die aan iedereen te eten geeft. Breng dank aan God in de hemel. Dank de Heer der heren want zijn goedheid duurt eeuwig.

~~~~~~ 27

Mis: Le bien que j’ay Agnus Dei

Solisten: Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis.

Lam Gods, dat de zonden der wereld wegneemt, ontferm u over ons.

Koor: Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Dona nobis pacem.

Lam Gods, dat de zonden der wereld wegneemt, ontferm u over ons. Geef ons vrede. ~~~~~~

Psalm 75 O Seigneur, loué sera, loué sera ton renom: car la gloire de ton Nom. Près de nous s’approchera: et de nous seront chantez les hauts faits de tes bontés.

O Heer, wij loven u, uw roem zal geprezen worden want de glorie van uw naam is ons zeer nabij. en wij zullen zingen over uw weldaden.

o – o - o – o - o - o - o - o - o -o - o – o

28

Monique Mode is een gezellige dorpswinkel met dameskleding in de maten 38 t/m 52.

Cecil Enjoy Angels jeans Gelco Zerres

U kunt bij ons lekker rondkijken maar ook nog echt worden geholpen! Wij verkopen zowel klassieke als sportieve mode.

Roberto Sarto

Kleding voor een feestelijke gelegenheid maar ook voor een boswandeling of een koor-oefenavond!

Frank Walder

Sensia Setterlady

Steilmann

Triumph

Moxx jacks

Chantelle Dorpsstraat 58 ZOETERMEER Tel 079 316 40 84

Mey

Als het net even iets beter moet zijn bent u welkom bij BKJ-BLOEMISTEN.nl Uw bloemstuk, boeket, rouwarrangement of bruidswerk binnen enkele minuten geregeld. Bezorging op elk gewenst adres in regio Haaglanden – zie website

Speciale voorwaarden voor bedrijven en verenigingen Dorpsstraat 119 H - 2712 AE Zoetermeer – tel. 06 533 52294 www. bkj-bloemisten.nl - [email protected]

Touringcarbedrijf Z.D.S. Eerste Stationsstraat 103 2712 HE Zoetermeer Tel. 079 - 3168395  www.zds-online.nl 29

30

Heeft u genoten van ons concert. . . . . . en wilt u met ons meezingen? Wij repeteren elke donderdagavond van 20.00 – 22 uur en houden een

Open Huis op donderdag 14 maart a.s. in ’t Centrum, Frans Halsstraat 1, Zoetermeer (achter de Pelgrimskerk) Goede stemmen zijn van harte welkom. . . . en wilt u op de hoogte gehouden worden van komende concerten en optredens en onze overige activiteiten? Laat het ons weten en stuur een e-mail naar: [email protected] Informatie over “Cantate Deo” kunt u ook inwinnen bij de secretaris, Mw. Tineke Blankespoor, tel (079) 321 21 64 en via www.covcantatedeo.nl

Leden van COV “Cantate Deo” Alten: Bernarda Baak, Mellien Bessembinders, Conny van Binsbergen, Tineke Blankespoor, Aline Breugem, Berna Calis, Marie Louise Dekker, Truus van Druten, Tamanja Edzes, Ria Fieret, Ans Haeser, Ria Hasselman, Jantien Hoekstra, Marja Holtslag, Hilma de Hoop, Rena Jansen, Greet de Jongh, Jannie Krabbendam, Mieke de Kruijff, Olga Offenberg, Marja Oosterveen, Kisa Ravensbergen, Dicky Roos, Joyce Rust, Corry van Slooten, Minke Spikman, Dini Stout, Margriet van Strijen, Thea Veelenturf, Wilma van Veen, Helgamarie v.d. Welle, Margreet Wirschuleit Sopranen: Victorien Badal, Marijke Bal, Nel Behrens, Thea Blankespoor, Polly Bos, Ingrid v.d. Dobbelsteen, Lia Goedkoop, Cobi Guchelaar, Wil Heidema, Toos Janmaat, Lia Ketel, Joke Mets, Hanneke Mulder, Marga Nuijten, Henny Roepers, Janny Rook, Wil van Schijndel, Henny Schuite, Willy Spek, Jacomien van Toor, Trijnie van Toor, Jannie v.d. Veen, Tineke Vierhout, Marieke Visser, Arijanne Vos, Neeltje Voskamp, Leny Witvliet, Janny de Zeeuw Tenoren: Aad Baak, Wim Bal, Bert Boele, Wil van Druten, Emmy van Duijn, Pity Falkena, Lida Gierveld, Tiny Havenaar, Wim Poot, Ger Roos, Dorothee Roos, Frida van Strijen, Guus Teeuwissen, Bea Uiterdijk, Magda Zwart Bassen: Gerrit v.d.Beek, Ton Brabander , Astrid Brouwer, Henk v.d. Brug, Frans van Dort, Wout Haeser, Theun Hoff, Ben Holtslag, Gerard Jansen, Arjen Knibbe, Riekus Kool, Gert Roos, Ben Simmelink, Peter van Strijen, Johan Strijk

31

32