052
vreemd vermogen HOE U ÓÓK IN CRISISTIJD VAN EEN DUBBELTJE EEN KWARTJE MAAKT
Vroeger, tot pakweg 2008, kon u nog prettig rijk worden door te investeren op de beurs of in stenen. Maar waar moet u uw spaargeld heden ten dage in steken opdat het meer waard wordt? Tip: koop een oude auto. Of ga stripboeken verzamelen. Het zal u verbazen hoeveel die opleveren.
tekst Joost van Kleef, Nikki Sterkenburg beeld Vincent van Gurp
48IWLQGG
30
053
Had u in 1992 een Porsche Carrera 964 RS gekocht, dan had u ’m nu voor twee keer de aanschafwaarde van de hand kunnen doen. Eric Wolbert: ‘Soms zeggen klanten: “Ik wil die 964 RS wel van je hebben, maar wat is ’ie duur.” Dan zeg ik: “Ja, dat klopt, maar volgend jaar is ’ie nog duurder”’
x2
Eric Wolbert
48IWLQGG
30
054
Geld moet rollen, ook in deze ellendige crisis. Maar waar naartoe in vredesnaam? Naar stenen? Daar hebt u het net uit getrokken. Naar de beurs? Nee, u bent niet levensmoe. Op de bank laten staan tegen drie, vier, vijf procent – als u mazzel hebt? Alsjeblieft, weggeven kan altijd nog. Oude meesters? Kan, maar de aanschaf is bijzonder begrotelijk en de vraag is of u die gigantische sommen er ooit voor terugkrijgt. Goud dan maar? Zeg, u bent geen kermisklant. Waarheen dan wel? Nou, naar slimme alternatieven. Zijn die er dan? Jawel. U moet er alleen wel naar zoeken en veelal ook een beetje geluk hebben, maar dan haalt u ook een heel aardig rendement. Quote fluistert u bij wijze van inspiratie een paar succesverhalen in.
AUTO’S
48IWLQGG
welteverstaan. Rond de eeuwwisseling circa vijftigduizend euro, nu twee ton. Vincent van der Vinne, auteur van het boek De auto als belegging: ‘Maar dat is nog niks vergeleken bij de BMW 507 Roadster uit de jaren vijftig. Midden jaren tachtig stond er op het prijskaartje tachtigduizend euro, afgelopen augustus is er een geveild voor 750 duizend euro.’ Maar daar koopt u natuurlijk niets voor, want voor genoemde wagens betaalt u reeds de hoofdprijs. Voor de volgende modellen – relatief – nog niet, zo fluisterden kenners tegen Quote, maar dat gaat aanstonds veranderen, dus doe er uw voordeel mee. Neem de Porsche Carrera GT. Kost nu rond de drie ton, de prijs van een nieuwe Ferrari 458, ‘maar deze Porsches zijn veel exclusiever en gaan in waarde stijgen’. De Bugatti EB 110 dan. Als u er eentje ziet voor weinig, meteen kopen. Idem voor de Porsche 959, Porsche 993 4S (de laatste luchtgekoelde!), Jaguar XJS, Aston Martin DB7 Zagato en alle speciale versies van de luchtgekoelde Porsche 911. Eric Wolbert, de grootste handelaar in gebruikte Porsches van Nederland: ‘Soms zeggen klanten tegen mij: “Ja Eric, ik wil die 964 RS wel van je hebben,
maar wat is ’ie duur.” Dan zeg ik: “Ja, dat klopt, maar volgend jaar is ’ie nog duurder.”’ Overigens heeft Guus Boon, makelaar te Bosch en Duin, in de jaren negentig een Ferrari van de fabriek naar zijn garage gereden, alwaar de investering sindsdien bijkans explodeert in waarde, net zo lang tot een connaisseur de juiste prijs biedt. Iets voor u?
‘Midden jaren tachtig bedroeg het prijskaartje van een BMW 507 Roadster uit de jaren vijftig tachtigduizend euro, afgelopen augustus is er eentje geveild voor 750 duizend euro’
beeld Jiri Büller
Auto's? Zijn ze daar bij Quote wel helemaal goed bij hun hoofd? Zeker wel. We doelen niet op een splinternieuwe Mercedes, die meteen een aantal maanden alimentatie minder waard is geworden du moment dat u hem uit de showroom rijdt. Nee, we hebben het over bijzondere wagens waarvan er weinig zijn en die velen willen hebben. U had in 1992 dus een Alfa RZ ‘limited edition’ moeten aanschaffen. Zoals drugshandelaar Charles Zwolsman; die had er niet een, die had er drie. Van de RZ zijn slechts driehonderd exemplaren gemaakt (in rood, geel en zwart) en complete volksstammen zijn ernaar op zoek. Het Beest (Il Mostro) luidt zijn bijnaam, en dat slaat niet alleen op zijn prestaties, maar inmiddels ook op zijn prijs: tussen de vijftig- en honderdduizend euro Een paar jaar later, rond 1995, had u opnieuw een kans. Een gebruikte Porsche 964 Carrera RS, drie jaar eerder geïntroduceerd, stond toen voor 45 duizend euro in de etalage. Nu doet een goede minstens het dubbele en een exemplaar met een nagenoeg maagdelijke kilometerstand het drievoudige. Nog beter rendeert overigens de 911 Carrera RS uit 1973, in topstaat
$0
055
WIJN
x10
Hengst Totilas werd in vier jaar tijd tien keer zoveel waard
KNOLLEN (VOOR CITROENEN) Hoewel de paardenmarkt deels is ingestort en steeds meer stallen failliet gaan – en denkt u aan de naderende btw-verhogingen betreffende de paardenhandel – kan een investerinkje in een beoogd olympisch prijspaard nog steeds lucratief zijn. Meest recente voorbeeld: het wonderpaard Totilas. Vastgoedprojectontwikkelaar Kees Visser van Eurocommerce kocht de hengst in 2006 voor een onbekend bedrag (bronnen in het knollenveld fluisteren een miljoen euro, maar waarschijnlijk is het minder). In 2009 werd Totilas Paard van het Jaar – eerlijk waar – nadat hij een aantal wereldrecords in de dressuur had gebroken. De hengst brak vervolgens ook records qua prijs per dekking. Visser vroeg – en kreeg – 5600 euro per beurt. Een jaar later bood de Duitse handelaar Paul Schockemöhle tien miljoen euro voor het paard, een bedrag waar Visser geen nee tegen kon zeggen. De Duitser vraagt inmiddels achtduizend euro voor een amoureus onderonsje met Totilas.
48IWLQGG
Overigens zette de verkoop van Nederlands beste dressuurpaard aan aartsrivaal Duitsland zoveel kwaad bloed, dat de stal van Schockemöhle nu extra beveiliging geniet na verschillende pogingen tot brandstichting en diverse doodsbedreigingen. Gaat u beleggen in paardjes, dan bevindt u zich in goed gezelschap. Quote 500-leden als Bob Crébas (nr.394, € 75 miljoen), Wim Zegwaard (nr.281, € 105 miljoen), Wim van der Leegte (nr.33, € 680 miljoen) en Leon Melchior (nr.19, € 1,1 miljard) gingen u voor. Pas wel op dat u zich niet te veel gaat hechten aan uw beestenboel. Melchior moest bijvoorbeeld vorig jaar ‘het springpaard van de eeuw’ Ratina Z laten inslapen en vond dat ‘een hartverscheurende beslissing'. En dan nog iets: knollen die niets kunnen, zijn niets waard. Helemaal niets. Op internet kunt u zat ‘gratis af te halen’-paarden vinden en op paardenmarkten blijft liefst driekwart van het vee onverkocht. U bent gewaarschuwd.
Een amoureus onderonsje met Totilas kost achtduizend euro
x5
De familie Wynants van sterrenrestaurant Comme Chez Soi veilde onlangs een deel van haar wijnkelder voor 301 duizend euro. Aankoopprijs: nog geen 60 duizend euro
Qua investeren: alleen flessen van de betere huizen – goed bewaren en niet in de verleiding komen… Maar ook in wijn zit veel teakhout. Neem het piramidespel van Bordeaux Advisory. De minimale inleg in dit fonds bedroeg vijftigduizend euro, waarmee het wakende oog van de AFM werd gemeden. Het beleggingsvehikel kwam in opspraak toen bleek dat aan deelnemers tegen topprijzen goedkope wijnen werden gesleten. Als particulier hebt u sowieso weinig kans om de topflessen van de topchateaus te kunnen kopen. Die markt is stevig verdeeld en wordt even stevig bewaakt. Joost de Bruijn van (hofleverancier) P. de Bruijn Wijnkopers: ‘Neem het beroemde Franse huis Petrus. Wij kunnen Petrus inkopen dankzij onze goede relatie met het chateau, maar dan nog in zeer geringe hoeveelheid. Zonder relaties kun je ook aan Petrus komen, maar die is dan zo duur dat van enig rendement geen sprake meer kan zijn. Geld in wijn steken voor een eventuele lucratieve opbrengst, heeft een belangrijk voordeel boven bijvoorbeeld investeren in aandelen. Als je fles minder waard wordt, kun je altijd nog met vrienden genieten van de inhoud. Kom daar maar eens om met je aandelen aan toonder.’ Kijk ook eens naar bourgogne in plaats van alleen de dure flessen bordeaux. Dankzij de opkomst van wijnmarkten in Azië zit de bourgogne in de lift. De Bruijn: ‘Het is een interessante en toegankelijke wijn, en dat zijn de prijzen ook. Nog wel.’
30
056
x120 Een 10%-aandeel in voetbalclub Swansea City, gekocht in 2002, rendeert nu 120 ballen, eh, keer
‘Ik dacht dat ik mijn geld in een bodemloze put stopte’
ONZE CLUB Voetbal, valt daar nog wat in te verdienen als je niet op het veld staat? Nee. Als sponsor wordt u businessclubgewijs leeggeschud, als skyboxbezitter roomt men u extra af door u zelfs te verplichten lauwe, sleffe bitterballen bij de kantine van de club in te kopen, en als u een reclamebordje laat plaatsen bij de doelpalen, wordt u de weken daarna platgebeld of u ook niet uw naam op het voetbalshirt wilt laten borduren à raison de nog duurder. Geld en voetbal, het blijft een lastige combinatie – voor de investeerder. Of u moet een mazzeltje hebben, zoals de Haagse behangondernemer John van Zweden (‘Wij zijn met stip de grootste behanger van Europa met altijd minimaal tweehonderdduizend rollen op voorraad’). Negen jaar geleden werd hem gevraagd vijftigduizend pond te investeren in de noodlijdende Britse club Swansea City, derde klasse. Dat is nog niet zo vreemd als het lijkt; Van Zweden sponsorde reeds met gulle hand ADO Den Haag en was via via in contact gekomen met een bestuurslid van Swansea. Of Van Zweden even vijftigduizend pond wilde inleggen voor tien procent van de aandelen. ‘Ik dacht: ik stop het in een bodemloze put’, zegt hij. ‘Ik durfde het aanvankelijk niet eens tegen mijn vrouw te vertellen. Ze had me zeker voor gek verklaard.’ Maar wat gebeurde er? Swansea City promoveerde en promoveerde en
48IWLQGG
speelt inmiddels in de Premier League. De promotie leverde de club honderd miljoen euro aan televisierechten op, waarvan 48 miljoen voor het komende seizoen en de rest verdeeld over drie jaar, ook als de club tussentijds per ongeluk degradeert. Zelf begeeft de mede-eigenaar zich nog wat onwennig in ’s werelds chicste stadions. ‘Dat is toch helemaal te gek? Dit is gewoon een droom die uitkomt.’ Toch is het de vraag hoe lang het duurt voordat de club de hobby wordt van een vermogende oliesjeik, die Swansea City verder zou kunnen helpen dan een man die doordeweeks behangrollen van
twintig euro per strekkende meter verkoopt. Van Zweden: ‘Je moet realistisch zijn, maar het liefst verkopen we onze aandelen nooit. Ze zijn ongetwijfeld een bedrag met nullen waard, maar ik weet niet waar de komma gezet zal worden. De schattingen lopen uiteen van zes tot 130 miljoen pond. Maar ik ben dan wel mijn club, mijn lust en mijn leven kwijt. Vandaar dat ik mijn aandelen niet aan iedereen wil verkopen. Het moet wel iemand zijn met een voetbalhart, die goed is voor de club. Niet iemand die alleen aan geld denkt.’ Dus als u Van Zweden belt, begin dan eerst over een nieuw behangetje.
$0
057
COMICS ‘Strips verdubbelen elke vijf jaar in waarde'
Als u toch weer eens in de VS bent in plaats van China en u ziet een wat verschoten tweedehandsboekwinkeltje, moet u even naar binnen gaan. Als u daar bijvoorbeeld het eerste exemplaar van het stripblaadje Fantastic Four voor een dollar weet te bemachtigen, kunt u first class naar huis. In 1963 kostte het blaadje in de winkel tien dollarcent, in 2008 werd een gaaf exemplaar verkocht voor 36 duizend dollar. Over rendement gesproken. Tonnen meer leveren de eerste edities van Batman, Spiderman en Superman op, maar dat weet iedere kenner en die blaadjes zijn voor zover bekend niet meer in handen van niet-verzamelaars – en dus duur. Maar ook dichter bij huis zijn plaatjes (goud) geld waard. Stripconnaisseur Hans Matla, samensteller van de Nederlandse Stripkatalogus met richtprijzen voor tweedehandsstrips: ‘Grofweg kun je zeggen dat de laatste veer-
tig jaar de handelswaarde van strips elke vijf jaar is verdubbeld.’ Let wel: stripboeken dienen puntgaaf te zijn, willen ze in uw kluis een beetje kunnen renderen. Het duurste oorspronkelijk Nederlandstalige stripboek is Doris Dobbel uit 1952, getekend door de Belgische tekenaar Marc Sleen. Er zijn zo'n honderd exemplaren gedrukt en er zijn slechts acht exemplaren bekend, dus kunt u er nog 92 vinden. In 2002 werd in Gent een exemplaar geveild voor 9735 euro. Een beter exemplaar, voor één euro in een kringloopwinkel gekocht, ging eind 2010 voor twaalfduizend euro van de hand. Dat is 1,2 miljoen procent rendement. Kom er maar eens om bij de AEX. De in de polder meest waardevaste stripreeksen zijn Kuifje, Blake en Mortimer en Ollie B. Bommel. Eind november werd voor 1,8 miljoen euro aan Kuifjecuriosa geveild in Parijs. Klapstuk was
Peter Ottens, stripmiljonair
‘I
k was de eerste en enige verzamelaar die alle eerste drukken van Kuifje bij elkaar had. In uitzonderlijk goede staat, ook dat nog. Wat dat waard is, is eigenlijk niet te zeggen. Het is een unieke verzameling, niemand anders heeft die. Ik heb de collectie een aantal jaar geleden van de hand gedaan. Ik mag niet zeggen voor hoeveel, maar het was een offer you can’t refuse. Nee, ik heb er geen spijt van, want het bezit bezwaarde ook. Je denkt: o god, wat als het dak gaat lekken? Naast ver zamelaar ben ik ook handelaar via mijn stripwinkel Bul Super in Den Haag, een van de eerste stripwinkels van Europa. Sinds 1978 koop ik strips in. Leidraad daarbij zijn de handelsprijzen van Hans Matla, maar ja, de laatste Stripkatalogus dateert uit 1998, dus je kunt er niet blind op varen. Het duurste wat ik nu in de winkel heb, is een sprookjesboek van Hergé, de tekenaar van Kuifje. Dat kost 2500 euro. Ik kan u aanraden om het aan te schaffen, want er zijn maar heel weinig exemplaren van en Hergé geldt als de Rembrandt van de stripwereld. Met strips kopen op internet moet je erg uitkijken; de prijzen vind ik daar vaak hoog. Op het internet worden met veelal gemanipuleerde foto’s en verkeerde prijsinformatie foute objecten bovenmatig gunstig gepresenteerd. O ja, denk ik dan, wat nu weer? Als ik iets inkoop voor een te lage prijs, dan kun je later bij mij declameren. Alle strips staan namelijk met verkoopprijs in mijn winkel, dus al zou ik het willen – en dat wil ik niet – ik kan niemand belazeren. Daarom heet mijn winkel ook Bul Super, naar de boef uit de verhalen van Ollie B. Bommel. Alleen een goudeerlijke handelaar kan zijn nering vernoemen naar een oplichter. Mijn beste klant was enige tijd de Belgische beursgoeroe Jean-Pierre van Rossum. Die kwam altijd langs in zijn rode Ferrari. Na zijn faillissement heb ik bij de curator geïnformeerd naar zijn stripverzameling, maar die wist van niks. Bleek Van Rossum zijn gehele collectie bij zijn kinderen op zolder te hebben gezet. Duizenden en duizenden exemplaren. Kon de curator er niet aankomen. Wat dat betreft biedt beleggen in strips grote mogelijkheden…’
48IWLQGG
een waterverftekening uit de episode Kuifje en het geheim van de eenhoorn. Gerekend was op een opbrengst van 35 duizend euro, de tekening werd afgehamerd op 168.900 euro. Aan de andere kant is een populaire strip als Asterix niks waard. ‘Want de allereerste Nederlandse druk daarvan bestond al uit een behoorlijke oplage. De strip was namelijk al erg populair in Frankrijk.’ Let u tevens een beetje op waar u uw waardevolle strips inkoopt. In de gespecialiseerde stripwinkel betaalt u de hoofdprijs, op internet wordt u opgelicht (zie kader hieronder). Nog een tip van Matla: ‘Mensen zien originele striptekeningen als kunst tegenwoordig. De prijzen zijn navenant.’ Koopje volgens connaisseurs: een originele pagina van De Smurfen hebt u voor rond de tienduizend euro. Maar er circuleren er steeds minder, zodat de prijs aan het oplopen is. Smurf uw slag nu het nog kan.
x300 ‘Het beest is dood van Calvo uit 1946 is nu zeshonderd euro waard. Daarmee behoort het nog niet tot de top van kostbare stripalbums, maar een waardestijging van dertigduizend procent sinds zijn verschijnen is heel respectabel’
$0
058
WEILAND
PAPIER
Nu de oprichters van de meeste teakhoutfondsen veilig achter tralies zitten en investeren in opgespoten zandeilandjes onder de fata morgaanse zon volstrekt uit de mode is, toveren spiegel- en kraaltjesverkopers een ander konijn uit de hoge hoed. Landbouwgrond. U koopt een perceeltje weiland en dan is het wachten tot dit van bestemming verandert en er een imposante vinexwijk of iets dergelijks op mag verrijzen. Dan verkoopt u uw perceel voor een dikke prijs aan de betreffende projectontwikkelaar. Een hectare landbouwgrond ‘doet’ nu tussen de 25 duizend en vijftigduizend euro. Dat was tien jaar geleden tussen de duizend en 2500 gulden. Een aardig rendement dus. Maar pas op, want net als in de stenen is er bij grond sprake van een zeepbel, dus weet wat u koopt en tegen welke prijs. Stukjes grond rond een stad als Amsterdam zijn veiliger dan een lapje onder de rook van Appelscha. En koop ook niet te veel, want voor u het weet zit u in hetzelfde schuitje als de Wassenaarse familie Poot (Quote 500 nr.498, € 55 miljoen), die in plaats van op de Malediven in de rechtbank zit om met stampende voet haar grondrendement te halen. U bent gewaarschuwd.
Ook met oud papier kunt u scoren. De eerste druk van Charles Darwins The effects of cross and self fertilisation in the vegetable kingdom uit 1876 leverde de Friese oudgeld-familie Liemburg in 2010 22.500 euro op. Vijfduizend euro minder dan de vraagprijs, maar toch. U houdt niet van oud papier? Ook met recente pockets kunt u scoren. Van de eerste druk van de allereerste Britse Harry Potter uit 1997 bestaan slechts vierhonderd exemplaren (dat was de volledige oplage – de uitgever had er alle vertrouwen in). Gesigneerd gaan ze inmiddels voor vijftienduizend pond van de hand. Nederlandse auteurs renderen weinig tot niks. Werk van Jan Wolkers, Gerard Reve, Arnon Grunberg, het kan allemaal de haard in, tenzij het originele manuscripten betreft. En zelfs die nog niet altijd: het manuscript van de ‘onverbiddelijke bestseller’ Ik Jan Cremer haalde vorig jaar de minimumprijs van tweehonderdduizend euro niet.
Grond rond Amsterdam is veiliger dan een lapje bij Appelscha
Voor het overige dient u, als u op zoek bent naar waardevastheid, niets aan te schaffen dat na 1850, 1900 werd gedrukt. En hoed u tevens voor een te grote verzameldrift. Servieshandelaar Joost Ritman stond in 2008 nog met 110 miljoen euro in de Quote 500, maar is daar wegens financiële ellende rondom zijn antiquarische boekenverzameling Bibliotheca Philosophica Hermetica te Amsterdam (topstuk: Corpus Hermeticum, 1471) inmiddels niet meer te vinden. Mocht zijn verzameling overigens ooit worden geveild door huisbankier Friesland Bank, dan zit u uiteraard front row. Houd vooral de atlassen in de gaten, met name die van de beroemde kaartenmaker en drukker Joan Blaeu (1596-1673). Vorig jaar is er een editie voor het fenomenale bedrag van 330 duizend euro geveild – ‘een wereldrecord’, aldus veilinghuis Adams Amsterdam Auctions. De waarde was geschat op negentigduizend tot 120 duizend euro…
x10 ‘E
Michou Daniëls, eigenaar van Famousauctionhouse.com
‘Een hoed van Michael Jackson, ooit gekocht voor tweeduizend euro, moet nu minstens twintigduizend opleveren’
48IWLQGG
igenlijk gaat het in mijn handel altijd om gekke attributen. Het raarste item dat ik heb, is een haarlok van John Lennon, die ik voor 3500 euro heb gekocht. Het is dan toch de vraag waar zo’n lok vandaan komt, want mensen doneren meestal geen haar. Ik heb ook een haarlok van Ruud Gullit, maar die heb ik van z’n kapper gekregen. In elk geval let ik er bij een aankoop altijd op dat ik het koop voor een goede prijs. Ik wacht niet tot iemand sterft, maar vaak is het wel handig om met de markt mee te gaan en te spotten welke mensen iconen worden. Zo heb ik al in een vroeg stadium spullen gekocht van Elton John, Madonna en Michael Jackson, omdat al gauw duidelijk werd dat zij wereldartiesten gingen worden. Nu doet Lady Gaga het commercieel heel goed, maar ik verwacht dat vooral spullen van Amy Winehouse heel veel gaan opbrengen. De magie rondom Winehouse blijft, net als bij Kurt Cobain. Van Michael Jackson heb ik bijvoorbeeld een hoed. Die heb ik ooit voor tweeduizend euro gekocht en moet nu minstens twintigduizend euro opleveren. Onlangs ging op een veiling een jasje van hem weg voor 1,8 miljoen dollar, dus de prijzen knallen door het dak. Als je spullen hebt van een groot artiest, die gecertificeerd zijn en ook nog veel in beeld bij het publiek, dan zijn mensen bereid daar veel geld voor te betalen, zeker op de Amerikaanse markt. Ik kocht ooit voor veertienduizend gulden een bed van Madonna, dat ze voor haar tournee gebruikte. Uiteindelijk heb ik het in 2001 voor dertigduizend euro verkocht, omdat ik een winkel wilde beginnen en daarin meer dan alleen een bed wilde neerzetten. Maar nu had ik er nog veel meer voor kunnen krijgen. Hoewel het nog steeds mijn duurst verkochte item is, is die prijs dus relatief. Wil je in deze branche investeren, dan moet je erop letten dat je in elk geval nog een goede prijs betaalt en niet meteen de hoofdprijs neerlegt.’
$0
059
x55
‘Een Gibson Les Paul Standard SG kostte in 1961 rond de 1200 gulden. Ik heb er nu een staan voor dertigduizend euro’
PARAFERNALIA De Amsterdamse zakenvrouw Michou Daniëls (zie kader links) verdient al twintig jaar haar geld met een queeste naar spullen van beroemdheden als Madonna en Michael Jackson, die ze verkoopt via haar website Famousauctionhouse.com. Het is een lucratieve business. De gitaar van John Lennon leverde een andere handelaar enkele jaren terug zo’n 350 duizend dollar op. En in december gingen de garderobe en juwelen van actrice Elizabeth Taylor onder de hamer.
48IWLQGG
Enfin, u snapt het wel. Vergeet ook de koningshuizen niet. Begin 2011 waren er tienduizend stuks persoonlijke items van koningin Juliana te bezichtigen bij veilinghuis Sotheby’s in Amsterdam. Totale opbrengst van de verkoop: vijf miljoen euro. Het duurste stuk was een uitgebreid zilveren theeservies uit de Qing-dynastie, waar een anonieme bieder 204.750 euro voor over had, terwijl de richtprijs veertigduizend euro bedroeg. Een 266-delig porseleinen servies van Doccia Ginori werd voor
170 duizend euro afgehamerd, vier keer zoveel als verwacht. En dan zijn er nog de spullen van het schorem. Ook beroemd, maar om andere redenen dan hun zangkunsten of andere creatieve talenten. Meesteroplichter Bernard Madoff mag dan berooid zijn en op kosten van de staat leven, zijn huisraad is niet failliet. Bij een veiling in 2009 van een deel van zijn persoonlijke spullen ten behoeve van zijn slachtoffers, bedroeg de opbrengst 942.650 dollar, het dubbele van wat er werd verwacht. Ruim vijfhonderd souvenirjagers boden zelfs op de voederbak van de hond. Oorbellen van mevrouw Madoff gingen weg voor zeventigduizend dollar. Bij een beetje juwelier koopt u exact dezelfde voor vijftigduizend dollar minder, maar ja, die hebben niet om de hals van Ruth Madoff gehangen. Een jack van de New York Mets, Bernies favoriete honkbalclub, werd afgehamerd op 14.500 dollar. Marketeer Mark Greenspan kocht een Rolex van Madoff – uiteraard ver boven de waarde – en vertelde tegen The Guardian: ‘Madoff is misschien wel de grootste boef ooit. Dit is een stukje geschiedenis.’ Maar ook parafernalia die niet van sterren zijn geweest kunnen waarde kweken. Een aardige niche als gitaren – zelfs als ze niet van John Lennon of Jimi Hendrix zijn geweest – wisselen soms voor indrukwekkende bedragen van eigenaar. Tophandelaar Peter Boelen: ‘Het is net als met oude Jaguars en topwijnen: het moet wel net het goede model of de juiste fles zijn. Als je een gitaar koopt met bouwjaar 2011, ben ik bang dat je tweehonderd jaar moet wachten wil het wat worden qua waarde. Een Gibson Les Paul Standard SG uit 1961 tikt nu al aan. Die kostte destijds rond de 1200 gulden, maar ik heb er nu een in de winkel staan voor dertigduizend euro.’
Ruim vijfhonderd souvenirjagers boden op de spullen van Madoff – zelfs op de voederbak van zijn hond
30
060
DOTCOM
KUNST (EN KITSCH)
En dotcom? Kunnen we nog een nieuwe Nina Brink worden? Jawel, de halve Quote Top 100 Jonge Miljonairs is gevuld met internetondernemers. Zo schatten we het vermogen van Kees Koolen op honderd miljoen euro dankzij de verkoop van Booking.com (zie ook p.86). Maar entrepreneurs als Koolen werken keihard voor een beetje omzet – het is net gewoon ondernemen. Dat heeft weinig met investeren te maken, tenzij u natuurlijk optreedt als financier op de achtergrond. Dan kom je uit bij mensen als Hans Veldhuizen, oprichter van NedStat en via de bv Indictis investeerder in diverse internetbedrijven. Hij cashte miljoenen met foto-ontwikkelwebsite Albumprinter. Via software kunnen klanten hun leukste vakantiefoto’s naar de drukker sturen, waarna ze hun fotoboekjes trots aan familieleden kunnen tonen. Klinkt slim, en dat vond Joop van den Ende ook, die in 2007 een belang van dertig procent nam en een kapitaalinjectie gaf voor buitenlandse expansie en de bouw van een eigen fabriek. Inmiddels heeft Vistaprint de boel voor een slordige 95 miljoen dollar overgenomen. Mooie exit dus voor de musicalproducent, die samen met Hubert Deitmers ook al flink cashte met de verkoop van Hyves. Ook lucratief: webwinkels. Zo startte de Duitser Robert Gents webwinkel Zalando in 2008 vanuit een Berlijnse kelder. Binnen twee jaar werd het de grootste online webshop van Duitsland en tegenwoordig is Zalando ook in Nederland actief. In juli kreeg het een flinke smak geld, vermoedelijk een miljard euro, van de Zweedse investeringsmaatschappij Kinnevik. Ook webwinkels op kleinere schaal halen zo’n vijftien tot dertig miljoen euro op en worden binnen een paar jaar na de start op zo’n honderd à 150 miljoen euro gewaardeerd. Investeerders zijn het erover eens dat dat hoog is, maar betalen het graag vanwege de overnameverwachtingen. O ja, als u in een nog meer booming business wilt stappen: de game-industrie is de filmindustrie inmiddels voorbijgestreefd. Schattingen lopen uiteen, maar naar verwachting zal er rond
Natuurlijk zijn er die pareltjes, zoals dat schilderij dat Ger Eenens kocht en dat een echte Jan Tengnagel bleek te zijn, een zeventiende-eeuwse Amsterdamse kunstenaar die geldt als degene die de weg vrijmaakte voor Rubens en Rembrandt en van wie maar zo’n twintig schilderijen officieel bekend zijn. Eenens: ‘Als kleine jongen ging ik elk jaar mee naar een nieuwjaarsborrel van een gravin die in een kasteel bij ons in de buurt woonde. Dan zat ik in een grote stoel in de rooksalon te wachten en keek naar een schilderij dat boven de open haard hing. Prachtig
48IWLQGG
vond ik dat oosterse tafereel. Toen ik jaren later hoorde dat de gravin gestorven was en het schilderij was verkocht, heb ik stad en land afgelopen om de handelaar te vinden die het had meegenomen. Ik heb dat schilderij toen gekocht en was er heel blij mee. Ik leende het uit aan het Rembrandthuis, waar het een plek kreeg tussen de pre-Rembrandtisten. Toen bleek dat het een Tengnagel was.’ Een jaar eerder al bleek een door Eenens aangeschaft schilderij een originele Hans Makart te zijn. ‘Ik dacht dat het een kopie was!’ In het kader hiernaast geeft Eenens
‘Wat ik dacht dat een kopie was, bleek een honderd procent echte Hans Makart te zijn’
Reinout te Brake, adviseur van dotcominvesteerders
‘I
k geloof niet dat er een nieuwe internetzeepbel aankomt. Er zijn heel veel mensen die in Silicon Valley geld proberen op te halen bij de durfkapitalisten. Maar de meeste venture capitals doen per partner maar twee of drie investeringen per jaar in de dotcomsector. En zelfs als er een terugval komt, kan ik me niet voorstellen dat het net zo hard klapt als in 2000. Toen maakten bedrijven totaal geen omzet en hoefden ze alleen maar spectaculaire plannen te laten zien om geld binnen te halen. Die jongens waren bezig geld op te halen met een idee, niet met investeren en uitbouwen. Als ik nu om me heen kijk, zie ik dat vrijwel iedereen serieus bezig is met zijn onderneming. Ze gaan pas investeringsrondes doen als ze daadwerkelijk omzet te bieden hebben. Daarnaast zullen ze een degelijk en op de toekomst gericht plan moeten hebben. In Nederland zijn de enige echt grote klappers Marktplaats en Hyves geweest (verkocht voor respectievelijk 225 en 44 miljoen euro, red.). In de Europese dotcomsector zie je momenteel niet veel bedrijven een beursgang maken of exit gaan, zeker niet in het online entertainment. In de Verenigde Staten zie je dat meer, zoals recentelijk Groupon en aanstaande ipo’s als Zynga. Wie wil investeren in de dotcomsector, moet zich zeer goed laten adviseren. Gamebedrijven die in 2005 marktleider waren, zijn niet meer toonaangevend. Timing is belangrijk en een bedrijf moet altijd bereid zijn met de markt mee te bewegen en een nieuwe koers durven varen. Het concept moet vooral uniek zijn en internationaal geïnspireerd, wat lastig is als je ziet hoeveel nieuwe dotcombedrijven jaarlijks worden opgericht. En je moet er als investeerder vooral voor zorgen dat de whizzkids die goede ideeën hebben zich zo snel mogelijk omringen met mensen die strategie, marketing, management en dagelijkse uitvoering regelen. In de VS is veel meer kennis op het gebied van start-ups, is meer gekwalificeerd personeel aanwezig en is er begeleiding van succesvolle ondernemers, die ook als angels optreden.’
2015 wereldwijd tussen de vijftig en 85 miljard dollar in omgaan. Dotcomadviseur Reinout te Brake praat u erover bij in het kader hierboven.
Ook kleine webwinkels worden al snel op zo’n honderd miljoen euro gewaardeerd
30
061
Ger Eenens,
eigenaar Ger Eenens Collection (1300 werken), ambassadeur Musée d’Orsay, bruikleengever en adviseur u tips, maar wie niet beschikt over de juiste kunstzinnige voelsprieten, kan zich altijd richten op de dode artistiekelingen. Zo brachten 67 kiekjes van de in 2009 overleden fotograaf Irving Penn in 2010 liefst 3,8 miljoen dollar op. De beelden kwamen uit de collectie van zijn persoonlijke assistente Patricia McCabe, die in 2004 overleed. Pas trouwens wel op met hypes. Zo veilde Damien Hirst in 2008 nog tweehonderd werken voor in totaal 140 miljoen euro, maar tegenwoordig worden zijn op sterk water gezette dieren heel laag gewaardeerd.
‘M
ijn collectie varieert van oude tot hedendaagse kunst, waarbij ik vooral let op kwaliteit, zeldzaamheid en herkomst. Schilderijen, oude boeken, primitieve en Aziatische objecten vormen de kern; de werken zijn onder andere te zien in Musée d’Orsay in Parijs, de National Gallery of Scotland, Boijmans en het Rembrandthuis. Belangrijk bij een aankoop is voorsprong op informatie, die kan worden verkregen door veel te lezen en toonaangevende beurzen en tentoonstellingen te volgen. De kunstmarkt is een marketingmachine; op veilingen worden soms verrassende bedragen betaald, die ontstaan uit hebberigheid van bieders die elkaar niets gunnen. Maar veilingbedragen vertegenwoordigen nooit de werkelijke waarde. Mode, vraag en aanbod, alsmede de economische situatie van een land bepalen de prijs. Kunst volgt de economie, want het moet uiteindelijk wel betaald worden. Uiteraard liggen er altijd kansen voor kwalitatief goede objecten en moet het geluk je in de kaart spelen. Een relatie ontwikkelen met een betrouwbare en onafhankelijke kunstadviseur hoort er ook bij. Leer vooral ook van gekende verzamelaars, die hun leven vaak volledig wijden aan de opbouw van hun collectie en daardoor een waardevolle bron van kennis zijn.’
ADVERTENTIE
48IWLQGG
30
