Vraaggestuurde re-integratie: methode of mythe? Arjan Heyma (SEO Economisch Onderzoek) 27 mei 2011
Onderwerpen presentatie • Definitie vraaggestuurde re-integratie • Aanleiding onderzoek en onderzoeksvraag • Theoretisch kader: Waarom zou het werken? • Empirisch kader: Werkt het (beter)? • Toetsing hypothesen en conclusies
Wat is vraaggestuurde re-integratie? • Definitie 1: “Bij vraaggestuurde re-integratie ligt het primaat van de uitvoering geheel bij de klant. In de eerste plaats heeft hij zelf de regie” (Divosa, Zoetermeer, Meccano, Astri, 2010; In eigen hand, persoonsgebonden budgetten bij re-integratie) • Definitie 2: “Niet de werkzoekende, maar bestaande vacatures zouden meer vetrekpunt bij reïntegratietrajecten moeten zijn” (RWI, 2005; Is de vraag het antwoord?)
Proces vraaggestuurde re-integratie 1.
Vaststelling of inschatting van (verwachte) vacatures in een bedrijf of sector
2. Opstellen functieprofiel, waarmee potentiële kandidaten onder werkzoekenden worden geselecteerd 3. Mogelijke inzet van een gericht opleidingstraject 4. Bemiddeling naar concrete vacature • • •
Niet noodzakelijk via re-integratiebedrijf Sectorale en regionale belangen Uitgangspunt is vraag naar arbeid door werkgevers
Aspecten vraaggerichte benadering • Meer aandacht voor wensen en behoeften werkgever • Om vraaggericht te kunnen werken moet UWV beschikken over relevante arbeidsmarktinformatie • (Vraaggerichte) re-integratie moet mismatch tussen gevraagde en aangeboden capaciteiten (opleiding, competenties, vaardigheden,gedrag) zien op te heffen • Enerzijds door scholing of aanpassing bemiddeling, anderzijds door aanpassen baan of eisen werkgever • Bron: Kenniscentrum UWV (2008); Arbeidsmarkt, werkgevers en vraaggerichte benadering
Aanleiding voor ons onderzoek • Re-integratie dienstverlening vooral aanbodgestuurd: “In trajecten wordt vaak pas aan het einde van de rit gekeken naar de beschikbare vacatures” (RWI, 2005) • Resultaten van re-integratietrajecten vallen tegen: “Het lukt blijkbaar nog onvoldoende om een (duurzame) match tussen werkzoekenden en vacatures te realiseren” (RWI, 2005) “De huidige manier van re-integratie heeft echter nog te weinig opgeleverd, zoals o.a. blijkt uit de beleidsdoorlichting re-integratie van SZW” (UWV, 2008)
Onderzoeksvraag • Vraaggestuurde aanpak als mogelijke oplossing: “De tijd lijkt daarom rijp voor meer vraaggerichte reïntegratie” (RWI, 2005) “Bij alle betrokken partijen in de sociale zekerheid (beleid, toezicht, uitvoering, sociale partners) is het besef doorgedrongen dat er meer aandacht moet komen voor de vraagkant” (UWV, 2008) • Onderzoeksvraag: Biedt een vraaggestuurde aanpak meerwaarde boven een aanbodgestuurde aanpak en waarom?
Waarom zou re-integratie werken? • Werkende bestanddelen van re-integratiediensten: • Contact leggen tussen werkzoekenden en vacatures • Discrepanties tussen gevraagde en aangeboden capaciteiten (kennis, competenties, vaardigheden, gedrag) verkleinen • Werkzoekenden motiveren • Bij aanbodgerichte re-integratie wordt primair uitgegaan van capaciteiten en wensen van de werkzoekende • Vraaggestuurde re-integratie is primair gericht op het afstemmen van capaciteiten op de arbeidsvraag
Theoretisch kader: matching • Mismatch tussen arbeidsvraag en arbeidsaanbod door een verschil in • Informatie over arbeidsvraag en -aanbod • Locatie van arbeidvraag en –aanbod • Moment van arbeidsvraag en –aanbod • Gevraagde en aangeboden capaciteiten • Kennis over gevraagde en aangeboden capaciteiten • Preferenties ten aanzien van arbeidsvoorwaarden • Productiviteit versus reserveringslonen • Als mismatch klein genoeg is kan een match tot stand komen
Theoretisch kader: zoektheorie • Matching in dynamische context: zoeken naar baan totdat een baan voldoende aansluit op wensen • Afweging nut van accepteren van baan versus verwachte nut van niet accepteren van baan • Geschikte match hoeft niet te leiden tot werkelijke match • Werkelijke match vaak geen optimale match
Hypothesen op basis van theorie • Door bemiddeling naar concrete vacatures leidt vraaggestuurde re-integratie tot snellere werkhervatting • Door het beter afstemmen van aangeboden op gevraagde capaciteiten leidt vraaggestuurde reintegratie tot een meer duurzame werkhervatting • Snelle werkhervattingen staan op gespannen voet met duurzame werkhervattingen • Vraaggestuurde re-integratie doorbreekt die spanning
Hoe kun je dat empirisch toetsen? • In kaart brengen van inzet vraaggestuurde re-integratie dienstverlening in de praktijk • Vergelijken van de mate van werkhervatting na vraaggestuurde versus aanbodgestuurde versus het uitblijven van dienstverlening (zelfredzaamheid) • Vergelijken van de kwaliteit van de match tussen werkzoekenden en hun baan na deze verschillende vormen van dienstverlening • Vergelijken van duurzaamheid van baan na deze verschillende vormen van dienstverlening
Wat is er van terechtgekomen? • Vraaggestuurde re-integratie geen eenduidig concept • Wel veel plannen voor een vraaggestuurde aanpak, weinig concrete en specifieke uitwerkingen • Geen specifieke vraaggestuurde instrumenten in administratieve bestanden, m.u.v. SVWW-trajecten • We meten het effect op (duurzame) werkhervatting van SVWW-trajecten in vergelijking met andere trajecten • Zeer beperkte informatie beschikbaar over de kwaliteit van de match tussen werkenden en banen
Wat zijn SVWW-trajecten? • Stimuleringsregeling Vacaturevervulling door Werklozen en met werkloosheid bedreigde Werknemers • Uitvoering (subsidie) in 2002 en 2003 door RWI • Trajecten meestal met scholing i.c.m. werkervaring • Hoofddoelstelling: stimuleren van duurzame vervulling van concrete vacatures via • Vraaggerichte benadering • Verknoping met sectoraal en regionaal beleid • Duurzame arbeidsinpassing
Basismateriaal effectmeting • • • •
Focus op WW-populatie: WW-administratie via CBS Werkhervatting op basis van banenbestanden CBS Duurzame werkhervatting = tenminste een half jaar Ingezette re-integratiedienstverlening op basis van UWV-SLAP 2003-2006 bestanden • Voorwaarden onderzoekspopulatie: • Instroom WW en einde baan binnen een maand • WW-perioden lopend in periode 2003-2006 • Slechts één (aselecte) WW-periode per persoon • Proefgroep: iedereen met een traject (n = ±150.000, waarvan 104 SVWW trajecten) • Controlegroep: aselecte steekproef uit WW-ers zonder traject (n = ±300.000)
Rechte tellingen: werkhervatting Zonder
Traject
SVWW
Werkhervatting
71%
73%
91%
Duurzame werkhervatting, binnen 1 jaar na start WW
32%
12%
20%
Duurzaam werkhervatting, binnen 2 jaar na start WW
45%
41%
53%
Effectmeting: duuranalyse • Verklarende variabele: werkloosheidsduur tot werkhervatting • Correctie voor beperkte waarnemingsduur: conditionele kans op werkhervatting op tijdstip t, gegeven werkloosheid tot tijdstip t • Correctie voor duurafhankelijkheid: conditionele kans op werkhervatting op tijdstip t kan verschillen van conditionele kans op tijdstip t-1 • Correctie voor samenstellingseffecten: verschil tussen snelle en trage werkhervatters
Waargenomen werkhervatting 16% Werkhervatting totaal
14%
Duurzame werkhervatting
12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0
3
6
9
12
15
18
21
24
27
30
33
36
39
42
45
48
Mate van werkhervatting per maand, vanaf instroom in de WW
51
54
57
60
‘Gecorrigeerde’ werkhervatting 16% Werkhervatting totaal
14%
Duurzame werkhervatting
12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 0
3
6
9
12
15
18
21
24
27
30
33
36
39
42
45
48
Kans op werkhervatting per maand, vanaf instroom in de WW
51
54
57
60
Samenstellingseffecten • • • • • • • • • • • •
Vrouwen t.o.v. mannen (–) Leeftijd (–) Etniciteit (–) Gezinssituatie en kinderen WW-omvang (+) Soort dienstverband (voltijd, deeltijd, flexibel) Bedrijfssector Bedrijfsgrootte Uurloon (+) Ervaring en mobiliteit op arbeidsmarkt (+) Woonprovincie Jaar van instroom in WW (conjunctuur)
Effecten van re-integratiediensten 100% 90%
90%
89%
80%
81%
80%
70%
71%
60%
63%
50% 40% 30% 20% 10% 0% Zonder traject Werkhervatting totaal
Met traject Duurzame werkhervatting
SVWW traject
Effecten van re-integratiediensten • Vraaggestuurde SVWW-trajecten effectiever dan andere trajecten t.a.v. werkhervatting SVWW zorgt voor meer concrete baankansen • Vraaggestuurde SVWW-trajecten effectiever dan andere trajecten t.a.v. duurzame werkhervatting SVWW zorgt voor betere aansluiting capaciteiten • Werkhervatting lager /later na (aanbodgestuurd) reintegratietraject dan zonder traject dienstverlening heeft lock-in effect • Snelle werkhervatting minder duurzaam
Toetsing van hypothesen • Door bemiddeling naar concrete vacatures leidt vraaggestuurde re-integratie tot snellere werkhervatting • Door het beter afstemmen van aangeboden op gevraagde capaciteiten leidt vraaggestuurde reintegratie tot een meer duurzame werkhervatting • Snelle werkhervattingen staan op gespannen voet met duurzame werkhervattingen • Vraaggestuurde re-integratie doorbreekt die spanning niet
Conclusies • Vraaggestuurde re-integratie geen eenduidige aanpak, wel onderdeel praktijk (bemiddeling naar vacatures, scholing, leer-werktrajecten), maar nog onvoldoende zicht op verwachte vacatures • Vraaggestuurde re-integratie kan effectief zijn wanneer gevraagde en aangeboden capaciteiten goed op elkaar worden afgestemd • Snelle werkhervatting op gespannen voet met duurzame werkhervatting, ook bij vraaggestuurde benadering • Als oplossing eerder mythe dan methode
