vormingsbrochure 2013
Inhoud vormingsbrochure 2013 omgaan met kinderen
7 7 8 8
13/A01 Communicatie met en participatie van kinderen 13/A02 Positief omgaan met kinderen 13/A03 Wat kinderen nodig hebben 13/A04 Reageren op signalen 13/A05 Blij, bang, boos 13/A06 Rollen, kruipen, lopen 13/A07 Leefgroepenstructuur 13/A08 Babymassage 13/A09 Kinderrechten in de opvang 13/A10 Luister nu eens naar mij! 13/A11 Praten met kinderen, hoe doe je dat? 13/A12 Wat bedoel je? 13/A13 Tieners een plaats geven in de buitenschoolse opvang 13/A14 Seksueel gedrag van kinderen 13/A15 Over de grens? Seksueel opvoeden met het Vlaggensysteem 13/A16 Pesten, help ’t de wereld uit! 13/A17 Filosoferen met kinderen 13/A18 Verdriet en rouw 13/A19 Mindful opvoeden
9 9 9 9
13/B01 Samenwerken met ouders: waarom, wat en hoe 13/B02 Competent communiceren met ouders 13/B03 Communicatie met ouders vanuit het systeemdenken 13/B04 Ouderparticipatie in jouw opvang
3 3 3 3 4 4 4 4 5 5 5 6 6 6 7
omgaan met ouders
Samenwerken in het team 10 10 10 11
13/C01 Een team lerend in beweging 13/C02 Team onder de loep 13/C03 Communicatie in team 13/C04 Verschillen en toch goed samenwerken
CREATIEF DENKEN EN DOEN IN DE KINDEROPVANG 12 12 12 13 13 13 13 14 14 14 14 15 15
13/D01 Creatief denken 13/D02 Creatief denken met kinderen 13/D03 Inkleding en themawerking 13/D04 Superspelsysteem 13/D05 Welkom in Spelgië 13/D06 Met een boekje in een hoekje, over voorlezen 13/D07 Het land hier ver vandaan, over vertellen 13/D08 Tekenen met kinderen 13/D09 Kribbel krabbel 13/D10 Recycleerhelden 13/D11 Popgepast! Het leeft! 13/D12 Showtime! 13/D13 Een wereldontdekkingsreis via muziek
15 15 16 16 16 16 17
13/D14 Themaliederen, meezingsongs en klankspelletjes 13/D15 Liefde voor muziek 13/D16 Puur in de natuur 13/D17 Naar buiten 13/D18 Zintuiglijk activeren 13/D19 Het geheim achter regenmakers … 13/D20 De architectuur van het snoezelen
OMGAAN MET VERSCHILLEN IN DE KINDEROPVANG 18 18 18 19 19 19 20 20 20
13/E01 Je eigen achtergrond in diversiteit 13/E02 Werken rond vooroordelen en discriminatie 13/E03 Diversiteit in jouw kinderopvang 13/E04 Inclusieve kinderopvang: wie, wat, waarom en hoe? 13/E05 Kind met specifieke zorgbehoefte en zijn ouders 13/E06 Kind met specifieke zorgbehoefte in de groep 13/E07 Het verhaal van taal, over taalstimulering en meertaligheid 13/E08 Omgaan met gezinnen die in armoede leven 13/E09 Leven bij apart wonende ouders
21 21 22 22
13/F01 Inspiratie uit Reggio Emilia: kennismaking 13/F02 Ruimte en materialen als pedagoog voor kinderen 13/F03 Pedagogisch documenteren: wat, wie, hoe en waarom 13/F04 De 100 talen van kinderen
23 23 23 24 24
13/G01 Communiceren, dat doe je voortdurend 13/G02 Evenwicht tussen lusten en lasten: zorg voor jezelf 13/G03 Stressbehendigheid 13/G04 Naar een beter functioneren 13/G05 Aan tafel
Inspiratie uit de Reggio-Emilia centra
ER IS NOG MEER …
TRAJECTEN 25 25 25 26 26 27
13/TR01 Communicatie en participatie met kinderen 13/TR02 Communicatie en participatie met ouders 13/TR03 Creatief denken en doen 13/TR04 Omgaan met diversiteit 13/TR05 Inclusieve kinderopvang 13/TR06 Onderzoeken om te weten: inspiratie uit de Reggio Emilia centra
28 28 28 29 29
13/MA01 Team in moeilijkheden 13/MA02 Samen werken aan kwaliteit 13/MA03 Werkbegeleiding 13/MA04 Coaching 13/MA05 Advies
MAATWERK
Omgaan met kinderen Omgaan met kinderen
3-12j
Communicatie met en participatie van kinderen Over gesprekken met kinderen en kinderparticipatie. Kinderen hebben een eigen denk-, gevoel- en beleefwereld en willen dat dit gezien wordt. Luisteren naar kinderen is daartoe bijzonder interessant en waardevol. Dit vereist van de begeleiding enkele specifieke vaardigheden. Welke vaardigheden moet je in de vingers krijgen? Met welke thema’s komen kinderen op je af? Hoe ga je om met specifieke vragen van kinderen? Hoe kunnen kinderen meer impact hebben op het reilen en zeilen in de opvang? We vertrekken van een krachtig zelfbeeld van kinderen. We geven zicht op vaardigheden in het communiceren met en het participeren van kinderen. We leren methodieken aan om kinderen goed te observeren en plannen te maken die rekening houden met wat de kinderen aangeven. Omgaan met kinderen
Positief omgaan met kinderen
0-12j
Over positief omgaan met kinderen. Negatieve opmerkingen kunnen kinderen ontmoedigen. Afkeurend en afbrekend reageren helpt kinderen niet, integendeel. Het is belangrijk dat ouders en professionele opvoeders durven stilstaan bij hun reacties op gedrag van kinderen. Opvoeders en kinderen werken immers sterk op elkaar in. Negatief gedrag lokt vaak negatief gedrag uit en positief gedrag moedigt vaak positief gedrag aan. Kunnen we vaardiger worden zodat een negatieve spiraal wordt voorkomen? Hoe gaan we positieve interacties tussen opvoeder en kinderen bevorderen? Omgaan met kinderen
Wat kinderen nodig hebben
0-3j
Over gepast reageren op behoeften en signalen. Kinderen opvoeden, kinderen begeleiden … dit is niet altijd een gemakkelijke opgave. Alle kinderen zijn verschillend, ze hebben een eigen karakter, eigen mogelijkheden en beperkingen. Daarenboven hebben sommige kinderen reeds een eigen – soms ongekende – voorgeschiedenis op het ogenblik dat we met hen in contact komen. Gelukkig beschikken we over een aantal handvatten die een houvast kunnen bieden in dit opvoedingsproces en die bruikbaar zijn in alle opvoedingssituaties. Iedereen weet wel dat kinderen nood hebben aan een plek, aan contact, aan steun, bescherming en begrenzing. Iedereen houdt er ook rekening mee in de manier waarop hij of zij omgaat met baby of peuter. Belangrijk hierbij is dat deze behoeften op een rijtje gezet worden en dat we er even bewust bij stilstaan. Omgaan met kinderen
Reageren op signalen
0-3j
Over sensitieve responsiviteit. Pasgeboren baby’s voelen, ruiken, proeven en zien al heel veel. Ze kunnen zintuiglijke waarnemingen ook onthouden en uitdrukken. Het hechtingsproces geeft een leidraad bij het begrijpen van de emotionele ontwikkeling van jonge kinderen. Het is belangrijk dat opvoeders gevoelig zijn voor de signalen die kinderen geven en dat ze er gepast op reageren. Dit noemen we sensitieve responsiviteit. We gebruiken videobeelden en foto’s om die sensitiviteit aan te scherpen en om te leren hoe we signalen van kinderen gepast kunnen beantwoorden.
Begeleider Isabelle Desegher Code 13/A01
Begeleider Lut Celie Julie Breemersch Gwendolyn Van Cauwelaert Code 13/A02
Begeleider Ingrid Cafmeyer Code 13/A03
Begeleider Mich Daix Nadine Meeus Code 13/A04
3
Omgaan met kinderen
Blij, bang, boos
0-3j
Begeleider Claudine Crommar Code 13/A05
0-3j
Begeleider Nina Vens Code 13/A06
Over de emotionele ontwikkeling bij jonge kinderen. We vertrekken van een algemeen inleidende uiteenzetting over de psychische en emotionele ontwikkeling vanaf de geboorte tot de leeftijd van 3 jaar. We werken met voorbeelden van interacties tussen baby en kindbegeleider. We nemen tijd om in te gaan op vragen die de praktijk m.b.t. ontwikkeling oproepen. Vervolgens kan, naargelang de vraag van de deelnemers, dieper ingegaan worden op thema’s als agressief gedrag, angst bij jonge kinderen en slaap- en eetproblemen. We maken gebruik van filmbeelden om bepaalde aspecten te verduidelijken. Omgaan met kinderen
Rollen, kruipen, lopen
Over de motorische ontwikkeling van baby’s en jonge kinderen. Kruipen, lopen, klimmen, klauteren, rollen, sluipen, pakken, weggooien… Kinderen bewegen voortdurend! In deze vorming krijg je informatie over de spontane motorische ontwikkeling van jonge kinderen. We bespreken ook mogelijke knelpunten in die ontwikkeling. We bekijken hoe je een kind motorische groeikansen kan geven zonder te forceren. We tonen hoe je een leefruimte zo kan inrichten dat ze uitnodigt tot exploreren en spelen. We onderzoeken de invloed van spel en speelgoed op de motorische ontwikkeling. Omgaan met kinderen
Leefgroepenstructuur
0-3j
Groot en klein samen. Steeds meer opvangvoorzieningen kiezen voor semi-verticale of verticale groepen. Zowel voor kinderen, ouders als begeleiders bieden deze indelingen heel wat voordelen. Zo kunnen kinderen leren van hun oudere groepsgenoten, wordt het contact met ouders constanter en wordt de job van de begeleider flexibeler. In deze vorming wordt er stilgestaan bij de voordelen die de verschillende groepsvormen met zich meebrengen. Natuurlijk zijn er aan elke indeling ook knelpunten en moeilijkheden verbonden. Samen met de groep gaan we op zoek naar manieren om deze moeilijkheden op te vangen. We zetten enkele bezwaren op een rijtje waar we in de verdere uitbouw van een groepsindeling rekening moeten mee houden (ruimte, activiteiten, dagindeling,…). Omgaan met kinderen
Babymassage
0-3j
Over tactiele en motorische stimulering bij baby’s. Motoriek hangt samen met contact nemen, voelen, zien, horen, willen en durven. Alle zintuiglijke kanalen zijn erg met elkaar verbonden. We besteden vaak veel aandacht aan het visuele en het auditieve terwijl we het tactiele uit het oog verliezen. Nochtans is het één van de belangrijkste en eerste zintuigen om tot interactie met de omgeving te komen. We geven aan welk tactiel contact leuk kan zijn voor de baby. We tonen hoe te masseren. Graag losse kledij voor de dag – per persoon één handdoek en een pop meebrengen.
Begeleider Fien Lannoye Code 13/A07
Begeleider Nina Vens Els Proost Code 13/A08
4
Omgaan met kinderen
Kinderrechten in de opvang
3-12j
Over kinderrechten in spel. Ben je op zoek naar fijne spelletjes die je met je kinderen kan spelen? Wil je je kinderen op een laagdrempelige manier laten ervaren wat kinderrechten betekenen? Heb je zin om samen met je kinderen te spelen (door te ravotten, te knutselen, (voor) te lezen, poppenkast te spelen,…) rond thema’s als ‘gezond eten’, ‘samen spelen’, ‘serieus genomen worden’ en ‘zorgen voor elkaar’? Kom dan gerust naar deze vorming. Je maakt er kennis met een hele waaier aan activiteiten die kinderrechten in de kijker stellen en die jij direct kan toepassen als begeleider van kinderen in de voor- en buitenschoolse opvang. Louter praktijkgericht en met ruimte voor uitwisseling van ervaringen. Omgaan met kinderen
Luister nu eens naar mij!
3-12j
Over signalen opvangen van kwetsbare kinderen. Hoe kunnen we kinderen beter leren begrijpen? Wat te doen met hun gekraste ziel, hun ontploffingen, ontembare emoties, hun apathisch gedrag? Er is soms zoveel emotionele woekering en achtergebleven pijn, ondergesneeuwde gevoelens die we niet altijd zien. Een geladen gevoelswereld wordt bij kinderen meestal omgezet in gedrag! Zij geven signalen, zij tonen dat er iets niet lukt. Milan verwoest Eva’s blokkentoren en gooit de blokken in het rond. De nieuwe baby verstoort de rust in huis en het oudere broertje begint prompt stoelgang te smeren. Deze vorming gaat over de signalen die kinderen geven, over hun beleving en hun taal. Van onlust over kleine kwetsuren tot groot verlies. We gaan op zoek naar mogelijkheden om het gedrag te normaliseren en om de kinderen te helpen om hun grote gevoelens constructief te veruiterlijken. Omgaan met kinderen
Praten met kinderen, hoe doe je dat?
3-12j
Over een rijkere communicatie met kinderen. Begrijpen is de eerste stap, begrijpen van achterliggende gevoelens en van reacties van kinderen. Wat is de functie van de basisemoties? Wat vertellen kinderen ons? Hoe kunnen we ‘echt’ contact maken met een kind? Hoe kunnen we gevoelens van kinderen begrijpen? Als kinderen de kans krijgen om hun gevoelens te verkennen en te accepteren, dan wordt hun gevoel van eigenwaarde versterkt. Wat met een kind dat de pijn in alle hevigheid toont? Hoe kunnen we een kind troosten zonder de pijn over te nemen? Hoe kan je een kind erkennen in de pijn en tegelijk begrenzen? Kinderen tonen dikwijls een ander gevoel dan wel het ‘kerngevoel’. Het gedrag dat we zien geeft dus niet onmiddellijk uitleg over de onderliggende emotie. We noemen dit gedrag afweer. Signaalgedrag is ook vaak afweer. En hoe maak je dan contact met deze binnenwereld? We maken gebruik van onszelf als hulpbron want we zijn ook kind geweest. Wat is de invloed van onze kindertijd? Af en toe duikt het ‘kind-inons’ op en komen we iets te weten over onze favoriete afweermechanismen. Dat helpt ons om kinderen beter te begrijpen en om onze communicatie met kinderen te verrijken.
Begeleider Fiona Ang Code 13/A09
Begeleider Lut Celie Julie Breemersch Gwendolyn Van Cauwelaert Code 13/A10
Begeleider Ida Dom Lies Ledegen Code 13/A11
5
Omgaan met kinderen
Wat bedoel je?
3-12j
Over een prettige conversatie met kinderen. Communicatie is een belangrijk, doch geen gemakkelijk aspect in het opvoeden van kinderen. Evenals bij volwassenen, moeten we bij kinderen een onderscheid maken tussen wat ze bedoelen (de binnenkant) en wat er effectief gezegd en getoond wordt (de buitenkant). Als we kinderen willen stimuleren in het praten met ons en met elkaar, is het onze opdracht écht contact met hen te maken en open te staan voor wat zij ons willen vertellen. Hierbij is het in de eerste plaats belangrijk dat ook wij, volwassenen, authentiek zijn in onze contacten met kinderen. In de vorming zoeken we naar manieren om ‘goede’ gesprekken te hebben met kinderen. De eerlijkheid en openheid van een driejarige kan daarbij een leidraad zijn. Heel vaak interpreteren we gedrag en/of uitspraken te vlug, te veel naar ons eigen idee. Omgaan met kinderen
Tieners een plaats geven in de buitenschoolse opvang
3-12j
Over de omgang met de oudste kinderen in de buitenschoolse kinderopvang. Tieners zich goed laten voelen en een plek geven binnen de buitenschoolse kinderopvang kan een moeilijke opdracht zijn. Tieners voelen zich groot en vinden dat ze niet langer thuis horen in een ‘kinderlijke’ opvang. Ze hebben hun eigen gedachtenkronkels, eigen taaltje, eigen humor, eigen verlangens en eigen behoeften. Gelijktijdig gedragen ze zich ook nog als jonge kinderen met hun grillen en hevige uitbarstingen. Voor kindbegeleiders zijn de oudere kinderen soms aangenaam, soms een hulp maar soms ook een raadsel en heel moeilijk om mee om te gaan. In dit programma proberen we een brede visie weer te geven over het omgaan met deze oudste kinderen in de kinderopvang: hun leefwereld, hun onzekerheid, hun behoefte aan ‘een andere aanpak’ en natuurlijk ook aan de aangename kanten van het omgaan met tieners. We wisselen tips uit om als kindbegeleider deze tieners op een goede manier aan te spreken op hun eigenheid en goede activiteiten aan te bieden, zodat ze de opvang ook een leuke pauze kunnen vinden in de dagelijkse routine. Omgaan met kinderen
Seksueel gedrag van kinderen
0-12j
Over omgaan met seksueel gedrag bij kinderen. Kinderen zijn seksuele wezens en ontwikkelen zich door ervaring en experiment. Opvoeders krijgen wel eens te maken met gedrag bij jonge kinderen dat verrast en waarop het moeilijk reageren is. We kijken vanuit enkele nieuwe invalshoeken naar seksueel gedrag van kinderen. We gaan na welke boodschappen we als opvoeders aan kinderen geven over seksualiteit, en we voorzien in constructieve reacties op seksueel gedrag van kinderen.
Begeleider Mich Daix Code 13/A12
Begeleider Fien Lannoye Steve Lapére Code 13/A13
Begeleider Fien Lannoye Jef Scheirlinck Code 13/A14
6
Omgaan met kinderen
Over de grens? Seksueel opvoeden met het Vlaggensysteem
0-12j
Over de seksuele ontwikkeling van kinderen en gepast reageren. Kinderen komen regelmatig in aanraking met seksualiteit. Op internet, op tv … Ze spelen doktertje, ze worden verliefd, ze kussen, ze praten of chatten erover … Dit is perfect normaal. Betekent dit dan dat je kinderen hun gang maar moet laten gaan? In geen geval. Je kan kinderen aanleren welk seksueel gedrag oké is en welk seksueel gedrag minder oké of grensoverschrijdend is. In deze vorming maken we kennis met het Vlaggensysteem. Dit systeem maakt gebruik van zes criteria voor gezond seksueel gedrag. Door kinderen deze criteria aan te leren, kan je hen de spelregels voor seksueel gedrag bijbrengen. Het Vlaggensysteem helpt ook om het seksueel gedrag van kinderen juist te beoordelen, om in te schatten of het gedrag wel of niet oké is en er gepast op te reageren. Omgaan met kinderen
Pesten, help ’t de wereld uit!
3-12j
Over reageren op pestgedrag. Pesten kan heel wat teweeg brengen. Het loont de moeite om daar even bij stil te staan. We belichten de rol van diegenen die pesten en diegenen die gepest worden. Maar evengoed kijken we naar de andere betrokkenen en hoe meelopers of onopvallende kinderen ook invloed hebben op de pestsituatie. In de vorming zetten we de focus op het bespreekbaar maken van pesten en hoe je dat doet in de kinderopvang. Daarnaast is er ook aandacht voor het sociaal vaardiger maken van kinderen en vergroten van hun weerbaarheid. Omgaan met kinderen
Filosoferen met kinderen
3-12j
Ondersteunende technieken om zelf aan de slag te gaan en te filosoferen met kinderen. Zijn kikkers echt? Zijn mensen altijd lief voor elkaar? Begrijpen we alle woorden? Zijn gevangenen ook vrij? Hoe mooi is kunst? Zijn sommige vrienden ook vijanden? Bestaan er ook lieve monsters? En kunnen bloemen gelukkig zijn? Thema’s om over te filosoferen met kinderen zijn eindeloos en onuitputtelijk. We bieden geen antwoorden op deze vragen maar stellen een leuke werkwijze voor om met kinderen verder te gaan dan het stellen van de vraag en te filosoferen. We gebruiken prikkelende manieren en meten ons een ‘socratische’ houding aan om te filosoferen met kinderen.
Begeleider Jef Scheirlinck Fien Lannoye Code 13/A15
Begeleider Mich Daix Code 13/A16
Begeleider Isabelle Desegher Code 13/A17
7
Omgaan met kinderen
Verdriet en rouw
0-12j
Over verdriet en rouwverwerking bij jonge kinderen. Ook kinderen kennen verlies en afscheid, ook zij worden geconfronteerd met loslaten, scheiden en doodgaan. Het verdriet van kinderen is even reëel en intens als bij volwassenen. Maar kinderen hanteren verlies en verdriet op een bijzondere manier: ze plaatsen blije en droeve momenten mooi naast elkaar en ze ontwikkelen een aparte vorm van spiritualiteit. Beter dan verlieservaringen van kinderen weg te duwen en ‘dood’ te zwijgen, geven we ze een plaats in het dagelijkse leven. Daartoe moeten we enkele vragen beantwoorden. Herkennen wij hun verdriet? Hoe denken zij over doodgaan? Wat zijn hun signalen? Hoe gaan we om met afscheidsmomenten? We bekijken hoe we kinderen best kunnen helpen en vinden mogelijkheden om emoties eigen aan verlies, een plaats te geven. Omgaan met kinderen
Mindful opvoeden
0-12j
Over anders kijken naar en reageren op gedrag van kinderen. Mindful opvoeden betekent: “Op een aandachtige manier met ons kind aanwezig zijn in het hier en nu, met een vriendelijke, milde houding.” In een wereld waarin vaak meer aandacht is voor doen dan voor zijn, helpt mindfulness ons op een andere manier kijken naar het gedrag van kinderen. Wat zijn de effecten van de opvoeding die ik geef en hoe kan ik bewuste aandacht in de opvoeding brengen? Hoe kan ik mijn eigen kennis over opvoeden aanboren, hoe kan ik opvoeden uit mezelf laten opborrelen? Hoe kan ik goed omgaan met stress en overbelasting in de opvoedingssituatie? We werken met situaties uit ons eigen dagelijks opvoeden. Er worden een aantal oefeningen aangeboden om mindfulness te kunnen toepassen. Ontwikkeld door ITAM, Instituut voor Training van Aandacht en Meditatie
Begeleider Claudine Crommar Maika Luyssaert Code 13/A18
Begeleider Silvia Dumazy Code 13/A19
8
Omgaan met ouders Omgaan met ouders
Samenwerken met ouders: waarom, wat en hoe
0-12j
Begeleider Fien Lannoye Code 13/B01
We zijn het er allemaal over eens dat ouders een rol moeten spelen in de kinderopvang. De vraag is alleen ‘welke’? In deze vorming gaan we na hoe we het best met ouders kunnen samenwerken. Wie zijn deze ouders en wat zijn hun verwachtingen? Hoe kunnen we het best met ouders communiceren tijdens de dagelijkse breng- en haalmomenten, intake, wennen,… En waarom is dit nu zo belangrijk? We nemen verschillende vormen van samenwerken onder de loep en onderzoeken onze eigen praktijk. Moeilijkheden worden besproken en er is ruimte om concrete vraagstukken te onderzoeken. Omgaan met ouders
Competent communiceren met ouders
0-12j
Elk gezin is anders, elk kind is anders. Communicatie met ouders doet elke medewerker maar is ook zaak van het team. In deze vorming gaan we op zoek naar de competenties die we meest geschikt achten als het gaat over goede communicatie met ouders. De deelnemers gaan ook na in welke mate ze over die competentie beschikken, zowel op individueel niveau als op teamniveau. Want in elke opvang zijn er verschillende functies en het is interessant om na te gaan wie wat wanneer aan wie communiceert. Omgaan met ouders
Communicatie met ouders vanuit het systeemdenken
0-12j
Begeleider Jef Scheirlinck Code 13/B02
Begeleider Jef Scheirlinck Code 13/B03
We zetten de focus op de communicatietheorie. We starten met wat theorie over wat er gebeurt als mensen met elkaar omgaan, welke boodschappen ze geven, wat de effecten zijn en hoe gelaagd dit alles verloopt. Nadien gaan we oefenen met een fictieve werksituatie zodat we verschillende manieren kunnen uitproberen. We bekijken vooral de mogelijke effecten bij onze ouders. Als we anders tussenkomen gaan we misschien ook andere effecten hebben. Er is ook aandacht voor vragen en cases van de deelnemers. We werken met de feitenkaart en leren eigen invloed zien. Omgaan met ouders
Ouderparticipatie in jouw opvang
0-12j
Heel wat onderwerpen komen in deze sessie aan bod zoals partners in de opvoeding, het wennen, het eerste contact met ouders, de diverse mogelijkheden van participatie, belang van wederzijdse verwachtingen, complexiteit van tevredenheidgesprekken. Het accent ligt hier op ouderbetrokkenheid. Hoe kan je die realiseren, welke aanpak werkt goed en wat kan je verwachten. Er bestaat geen beste vorm van participatie. Elk gezin, elke ouder participeert op zijn of haar manier.
Begeleider Jef Scheirlinck Code 13/B04
9
Samenwerken in het team Samenwerken in het team
Een team lerend in beweging
0-12j
Teambuilding. Deze vorming geeft de kans om in team speels te werken aan ‘samenwerken’ en ‘afstemmen op elkaar’. We gaan aan de slag met activiteiten die overleg en samenwerking aanspreken. ‘Samen doen’ verbindt medewerkers met elkaar. Indien gewenst kan na de activiteit een korte nabespreking gebeuren. In elk geval beleef je als team een onvergetelijke dag! Er zijn verschillende formules want de eigenheid van de locatie speelt mee in de keuzen van de groepsmethodieken. formule: de stad (Locatie: Gent of Diest) Het team doorkruist straten en pleinen op zoek naar de oplossing van een mysterie. Legende of waarheid? Door samen te werken bekomt de groep antwoorden die zouden kunnen leiden naar de oplossing van het raadsel. formule: aan zee (Locatie: Oostende) De zee en het strand vormen het decor voor een teamdag die start met een flinke wandeling. In de namiddag zijn zand en water de ingrediënten voor groepsoefeningen. formule: het bos (Locatie: Remouchamps of Kasterlee) De bosrijke omgeving nodigt uit tot het gebruik van tochttechnieken. Groepsoverleg is nodig om de weg naar de picknickplaats te vinden. Een open plek in het bos is de uitvalsbasis voor enkele pittige uitdagingen. Voor een meer grondige bespreking van groepsdynamieken, samenwerkings- en communicatie-aspecten biedt alleen de formule ‘Kasterlee’ de nodige en aangepaste accommodatie. Samenwerken in het team
Team onder de loep
0-12j
Analyseren van de samenwerking in het team. ‘Regelmatige aandacht voor samenwerkingsrelaties komt elk team ten goede’. Samenwerken in een team is leuk, efficiënt en effectief. Teamwerk is voor velen vanzelfsprekend. Af en toe moet de motor worden nagezien. Via verschillende teamoefeningen richten we ons op de samenwerking van de teamleden. Na een grondige analyse van teamrollen, succesfactoren en kwadranten stellen we samen een verbeterplan op. Samenwerken in het team
Communicatie in team
0-12j
Over communiceren in team. De manier waarop we kijken naar mensen, feiten en voorvallen bepaalt heel erg ons gedrag. Vanuit deze wetenschap gaan we op zoek naar wat in onze communicatie tot misverstanden of remming leidt. Wat is onze waarheid, en hoe werkt die door in onze uitspraken? Ondersteunt onze lichaamstaal die boodschap, of spreekt ze die juist tegen? Lukt het ons om kritiek te geven en te krijgen? Hoe delen we slecht nieuws mee? Kunnen we makkelijk ‘neen’ zeggen? Op deze interactieve vormingsdag gaan we met deze thema’s aan de slag. We verwachten van de cursisten een open en actieve houding.
Begeleider Veerle Derave Jef Scheirlinck Code 13/C01
Begeleider Jef Scheirlinck Code 13/C02
Begeleider Jef Scheirlinck Luc Bequé Code 13/C03
10
Samenwerken in het team
Verschillen en toch goed samenwerken
0-12j
Over de samenwerking binnen het team. Opvoeden doen we in een bepaalde context met meestal veel diversiteit. We spreken over een interculturele omgeving zodra verschillende meningen, achtergronden en geschiedenissen van mensen samenkomen en invloed circuleert. Meningen over opvoeden botsen vaak, dat is normaal. Omgaan met de botsingen kan je leren. We stellen een integratief model voor gebaseerd op de communicatie- en systeemtheorie met focus op het erkennen van zelfbeelden van mensen. We gebruiken de methode van decentratie om eigen waarden en normen boven water te krijgen en werken met de principieel onderhandelingsmethode. In oefeningen werken we uit hoe we in de kinderopvang kunnen ‘omgaan met botsingen’.
Begeleider Luc Bequé Code 13/C04
11
Creatief denken en doen in de kinderopvang Creatief denken en doen in de kinderopvang
Creatief denken
0-12j
Over het creatief denkvermogen bij begeleiders. Op creatief denktalent wordt dikwijls beroep gedaan in de opvang zoals meestappen in de fantasiewereld van de kinderen, bedenken van een spetterende activiteit, organiseren van een verfrissende ouderavond, herinrichten van een ruimte, veel doen met weinig materiaal, bedenken van creatieve oplossingen in noodsituaties. Soms overkomt het ons dat we niet meer weten hoe we nog dingen kunnen verzinnen. We blijven dan ‘hangen’ in het bekende. In deze vorming stimuleren we je eigen creatief denken. We stappen af van ons logisch denken en gaan denken via omweggetjes. We exploreren allerlei creatieve denktechnieken zoals patroondoorbrekend denken, flexibel associëren, brainstormen en we gaan er mee oefenen. We belichten het creatieve denkvermogen in zijn verschillende aspecten en nemen het creatieve proces onder de loep. Doelen: – je eigen creativiteit ontdekken – verschillende technieken leren kennen om creatiever te denken – vaardigheden aanscherpen om creatief te denken – zicht krijgen op denkprocessen en op het creatief proces Creatief denken en doen in de kinderopvang
Creatief denken met kinderen
3-12j
Voorwaarde: vorming ‘Creatief denken’ gevolgd hebben. Elk kind heeft van nature het talent om creatief te zijn. Ze bedenken nieuwe oplossingen, ze zien heel andere invalshoeken en ze gebruiken voortdurend hun fantasie. Dat merk je wanneer ze spelen maar ook in hoe ze omgaan met andere kinderen. Of nog in het ontlopen van een lastig karweitje of het bedenken van een alternatieve oplossing voor de wereldvrede. De kinderopvang kan net dé plaats zijn waar kinderen dit talent verder kunnen ontplooien. Hoe werk je activiteiten uit die kinderen uitdagen tot creatief denken? Hoe begeleid je kinderen in dit talent? We geven jullie enkele methodieken en je krijgt de kans om te oefenen met jouw manier van werken. Doelen: – begrijpen hoe jouw houding als begeleider de creativiteit van kinderen kan stimuleren of afremmen – kennismaken met andere methoden om kinderen tot spel en denken aan te zetten – op verschillende manieren creatief denken in activiteiten verwerken – vaardigheden i.v.m. creatief denken aanscherpen en inoefenen Creatief denken en doen in de kinderopvang
Inkleding en themawerking
3-12j
Over spelactiviteiten met inkleding. In elke opleiding voor mensen die activiteiten voor kinderen zullen geven is ‘aanbreng en inkleding’ een vast onderdeel. En toch komt het er in de praktijk niet altijd van. Kindbegeleiders aarzelen omdat het teveel werk met zich zou meebrengen en omdat men denkt dat er heel wat lef voor nodig is. In deze vorming bewijzen we het tegendeel. Het scheppen van sfeer bij een activiteit kan een evidentie worden in de opvang maar dan zonder overlast en zonder plankenkoorts voor de kindbegeleiders. We vertrekken van wat kinderen gebruiken aan aanbreng en inkleding bij hun spontaan spel.
Begeleider Veerle Derave Code 13/D01
Begeleider Veerle Derave Code 13/D02
Begeleider Wouter Verdegem Code 13/D03
12
Creatief denken en doen in de kinderopvang
Superspelsysteem
3-12j
Over spelactiviteiten. Hoe organiseer je een leuke activiteit met een maximum aan inbreng van de kinderen? Hoe breng je structuur aan in de BKO waardoor kinderen plaats en ruimte krijgen om hun ‘ding’ te doen? We testen enkele spelsystemen uit en gaan op zoek naar mogelijkheden en valkuilen. Zo vervagen de grenzen tussen spelaanbod van begeleiding en spontaan spel van kinderen en verkennen we heel wat tussenvormen. Kinderen krijgen maximale inbreng. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Welkom in Spelgië
3-12j
Over themawerking. Waar haal je telkens opnieuw de inspiratie voor het bedenken van leuke thema’s voor de kinderen? We maken een aantal thema-uitstappen, ter voorbereiding van je eigen vakantiewerking. Brainstormen over vakantiethema’s, de beste hieruit selecteren, spetterende activiteiten bedenken, weekoverzichten samenstellen, uitwerken van je inkleding, … het hoort er allemaal bij. Creatief denken en doen in de kinderopvang
0-3j
Met een boekje in een hoekje, over voorlezen
Over boeken en voorlezen bij jonge kinderen. Gezellig samen met wat kinderen en een boek in een knusse knuffelhoek. Maar wat zijn goede voorleesboeken? Hoe kun je het voorlezen boeiend houden? En hoe kun je kinderen het verhaal laten beleven met al hun zintuigen? In deze cursus stap je in het verhaal en ga je op zoek naar de geheimen tussen de regels. Je ontdekt hoe je voorleesmomenten met de allerkleinsten spannender, geheimzinniger, griezeliger of grappiger kan maken. Je leert hoe je met toverpoeder, poppen, een verhalenkoffertje, instrumentjes, een kamishibai en de juiste sfeer het voorlezen tot een magisch moment kunt maken. Breng zelf je leukste kinderboeken mee. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Het land hier ver vandaan, over vertellen
3-12j
Over verhalen en creatief vertellen. Verhalen kunnen kleine en grote oren verwennen, harten verwarmen en hoofden op hol doen slaan. Wie herinnert zich niet die opa of meester of begeleider die je met een verhaal naar het eind van de wereld kon ontvoeren en weer terug? Maar waar schuilt het geheim om kinderen met je mee te krijgen naar dat land-hier-ver-vandaan waar het vol zit met kriebelende kikkers, pientere prinsessen en dolle draken? Hoe kun je kleine kabouters op het puntje van hun stoel naar je laten luisteren en laten klappertanden van plezier? Vertellen kan je leren! In deze cursus leren we de basisbeginselen van het vertellen: de opbouw, structuur van verhalen en boeiend vertellen. We gebruiken daarbij beelden, sfeer en fantasie. Aan het eind van de dag zie je dat het geheime verteltalent bij iedereen gewoon in zijn of haar kleine teen schuilt.
Begeleider Wouter Verdegem Code 13/D04
Begeleider Wouter Verdegem Code 13/D05
Begeleider Joke Guns Code 13/D06
Begeleider Isabelle Desegher Code 13/D07
13
Creatief denken en doen in de kinderopvang
Tekenen met kinderen
3-12j
Over tekenen met kinderen. Tekenen en kleuren is niet weg te denken uit de opvang. Kinderen tekenen van nature, ze kribbelen wat lijnen op papier, dan worden het koppoters, later worden het meer herkenbare figuren tot ze hele scènes in beeld brengen. Kinderen willen iets uitdrukken of zich op een leuke manier ontspannen. Als volwassenen zijn we de durf om te tekenen vaak verloren omdat wat we tekenen niet helemaal ‘juist’ is. We zoeken manieren om zelf grappige figuurtjes te ontwerpen. We ervaren plezier bij het tekenen, proberen leuke tekenspelletjes uit, maken alternatieven voor de kleurprenten van internet en verzinnen uitdagende tekenactiviteiten voor grote kinderen. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Kribbel krabbel
0-3j
Over tekenen, schilderen en veel meer. Tekenen en schilderen zijn voor peuters een hele belevenis. Als kindbegeleider ben je een goede observator en speel je in op de interesses van kinderen. Je biedt hen de kans om te experimenteren met allerlei materiaal. Je zorgt ervoor dat de activiteiten aansluiten bij de individuele vaardigheden van elk kind. Vele tekenmaterialen zorgen voor heel wat plezier en geven kinderen de kans om zich te uiten in kribbels en krabbels. Er zal tijdens deze vorming veel uitgeprobeerd worden en we gebruiken ook fantastische verhalen om met verf en vetkrijt leuke ideeën om te zetten in geweldige tekenverhalen. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Recycleerhelden
3-12j
Creatief werken met waardevol kosteloos materiaal. Je creëert je wondere wereld met materiaal dat je in de eerste plaats zou weggooien. Je zou versteld staan welke schatten je allemaal kan verzamelen zoals lintjes, plankjes, buisjes, doosjes, fietsbanden. Kinderen spelen inventief met dit vindmateriaal, niets lijkt nog wat het was. Kinderen herformuleren de wereld van dingen. Tijdens deze vorming gaan we met jouw meegebracht recyclagemateriaal aan de slag. We verzamelen, we sorteren, spelen en bouwen. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Popgepast! Het leeft!
3-12j
Over poppenspel. Elke pop en elk voorwerp heeft zijn verhaal en als je goed luistert hoor je het vertellen. Je fantasie slaat op hol bij een gesprek tussen de banaan en je schoenen … en wat heeft die oude lamp te vertellen? We laten voorwerpen tot leven komen en verzinnen de gekste verhalen voor bestaande en zelfgemaakte handpoppen. Met een paar doeken hebben we zo een decor. We gaan aan de slag met bestaande verhalen of improviseren er zelf op los.
Begeleider Veerle Derave Code 13/D08
Begeleider Marleen Boudry Code 13/D09
Begeleider Marleen Boudry Code 13/D10
Begeleider Veerle Derave Code 13/D11
14
Creatief denken en doen in de kinderopvang
Showtime!
3-12j
Over theater in de opvang. Kinderen maken graag al eens een toneelstukje tijdens het vrij spel. Begeleiders, ouders en andere kinderen worden uitgenodigd voor de voorstelling. Publiek en spelers genieten van het schouwspel. ‘Showtime!’ is een vorming over het maken van toneelstukjes als activiteiten in de kinderopvang. Hoe kan je komen tot een tof resultaat en er tegelijkertijd voor zorgen dat het repetitieproces even leuk blijft? We maken kennis met allerlei techniekjes die je daarvoor kan gebruiken. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Een wereldontdekkingsreis via muziek
0-3j
Over samen zingen en muziek maken. We kennen allemaal de slaapliedjes, maar er zijn ook actieve stap- en speelliedjes die we kunnen gebruiken in de opvang. Dat doen we door de wereld te verkennen via de vele ritmische melodieën gehaald uit verschillende culturen. We beluisteren ze in de oorspronkelijke taal en via beelden komen we te weten waarover ze gaan. We zingen ze na en maken er een nederlandstalige versie van. Ook de liedjes uit eigen erfgoed komen aan bod. Na de selectie gaan we samen oefenen en zingen. Zo maken we onze eigen versie met de voor de kinderen vertrouwde stemmen. Alles wordt opgenomen op CD en kan dus later gebruikt worden bij activiteiten. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Themaliederen, meezingsongs en klankspelletjes
0-3j
Begeleider Wouter Verdegem Code 13/D12
Begeleider Fernand Buyls Code 13/D13
Begeleider Fernand Buyls Code 13/D14
Voorwaarde: vorming ‘Een wereldontdekkingsreis via muziek’ gevolgd hebben. Heb je bij de vorming ‘Een wereldontdekkingsreis via muziek’ de smaak te pakken gekregen om zelf liedjes te maken op wereldritmen? Dan is er dit vervolg waar je in groep themaliederen en meezingsongs bedenkt. En daar houdt het niet op: als een echte componist neem je samen met de anderen de liederen op. Daarvoor is allerlei geluidsmateriaal en apparatuur aanwezig. Bovendien krijg je ook te horen hoe je daarna zelf aan de slag kan gaan in jouw opvang. Verder staat het maken van klankspelletjes op de agenda. Daarmee kan je de jongste kinderen aanzetten tot het luisteren naar klank en muziek. Alle opnamen tijdens deze vormingsdag krijg je mee op CD. Zo kunnen de creatieve vondsten blijven naklinken in je opvang en wie weet misschien wel tot ver daarbuiten … Creatief denken en doen in de kinderopvang
Liefde voor muziek
3-12j
Over samen zingen en muziek maken. Iedereen kan muziekexpressie overbrengen naar kinderen en jongeren. Met percussie-instrumenten geven we de basis van ritme aan. Samenspel creëert een uitbundige teamgeest en gooit remmingen los. Na het ritme komt de zang aan de beurt. ‘Ik kan niet zingen’ is een veel gehoorde kreet. Met een gepaste werkwijze ontpoppen de deelnemers zich echter snel tot echte nachtegalen. De groep leert ook de allernieuwste technische hulpmiddelen hanteren waarmee artiesten wereldhits knutselen. Alle informatie die uit de groep komt, wordt opgenomen op een CD die een basis kan zijn om later zelf aan de slag te gaan.
Begeleider Fernand Buyls Code 13/D15
15
Creatief denken en doen in de kinderopvang
Puur in de natuur
0-3j
Over natuurbeleving bij jonge kinderen. In de natuur kunnen kinderen op verkenning gaan, hun grenzen verleggen en hun mogelijkheden ontdekken. Vormen, kleuren, geuren en materialen zijn telkens anders en geven daardoor andere belevingen. Respect voor de natuur kan maar groeien als je die eerst hebt leren ontdekken en waarderen. We staan stil bij het belang van natuurbeleving voor de ontwikkeling van kinderen, de rol van de begeleiding, veiligheid en uitdaging, de onbeperkte mogelijkheden zowel binnen als buiten. We gaan vooral de zintuiglijke toer op omdat jonge kinderen de wereld vooral zintuiglijk verkennen. We doen dit via creatief agogische werkvormen die makkelijk vertaalbaar zijn naar de eigen praktijk. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Naar buiten
3-12j
Over natuurbeleving bij schoolgaande kinderen. In de natuur kunnen kinderen op verkenning gaan, hun grenzen verleggen en hun mogelijkheden ontdekken. Vormen, kleuren, geuren en materialen zijn telkens anders en geven daardoor andere belevingen. Respect voor de natuur kan maar groeien als je die eerst hebt leren ontdekken en waarderen. We staan stil bij het belang van natuurbeleving voor de ontwikkeling van kinderen, de rol van de begeleiding, veiligheid en uitdaging, mogelijkheden zowel binnen als buiten. We gaan vooral de zintuiglijke toer op omdat kinderen de wereld vooral zintuiglijk verkennen. We doen dit via creatief agogische werkvormen die makkelijk vertaalbaar zijn naar de eigen praktijk. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Zintuiglijk activeren
0-3j
Over snoezelen in de opvang. 1 dagdeel. Snoezelen komt van ‘snuffelen’ en ‘doezelen’. Snuffelen verwijst naar ‘onderzoeken’ en ‘experimenteren’. Doezelen verwijst naar ‘rustig genieten’. Snoezelen is een methode van warme, selectieve zintuiglijke activering. Snoezelen gebeurt in de snoezelruimte. Die ruimte biedt de kinderen een eigen veilige plek waar ze ontsnappen aan technologische overheersing en multimediale gekte. Met foto’s en videobeelden tonen we sfeerelementen: snoezelkermissen, -kastelen en -bossen. Creatief denken en doen in de kinderopvang
Het geheim achter regenmakers…
Over snoezelvoorwerpen maken. 1 dagdeel. Je kan deze sessie enkel aanvragen als vervolg op de initiatievorming ‘zintuiglijk activeren’. We bespreken aan de hand van vele voorbeelden hoe je op een doeltreffende manier snoezelvoorwerpen kan maken. Met kosteloos materiaal tonen we het geheim achter regenmakers, voelborden, schuddoosjes, geluidslingers, voelbuizen, waterbuizen en fluoflesjes. Na de sessie nemen de deelnemers de zelfgemaakte voorwerpen mee naar de opvang. Dit actief snoezelmoment doet alle creativiteit openbloeien!!! Materiaalkost: ¤ 2,50/persoon
0-3j
Begeleider Mich Daix Code 13/D16
Begeleider Veerle Derave Code 13/D17
Begeleider Ronny Vanoosthuyse Joep Derie Code 13/D18
Begeleider Ronny Vanoosthuyse Joep Derie Code 13/D19
16
Creatief denken en doen in de kinderopvang
De architectuur van het snoezelen
0-3j
Over ruimtegebruik bij het snoezelen 1 dagdeel. Je kan deze sessie enkel aanvragen als vervolg op de initiatievorming ‘zintuiglijk activeren’. In deze vorming maak je, door middel van foto’s en filmpjes, kennis met voorbeelden van zintuiglijke ruimtes zoals themagerichte snoezelklassen, rustige ruimtes, actieve experimenteerruimtes. Je krijgt vooral zicht op het ideeëngoed en doet inspiratie op. Tal van mogelijkheden worden besproken: een permanente vaste ruimte, snoezeleiland, snoezelhoek, snoezeltuin, snoezelkast of snoezelkoffer… Bij het uitdenken en ontwerpen houden we rekening met veiligheid, hygiëne, financiële haalbaarheid, multifunctionaliteit, aantrekkelijkheid, flexibiliteit, esthetiek en sfeerschepping. We leren een activiteit of snoezelmoment stapsgewijs en doelgericht opbouwen in verschillende ruimtes. We werken met een gestructureerd stappenplan. Materiaalkost: ¤ 2,50/persoon
Begeleider Ronny Vanoosthuyse Joep Derie Code 13/D20
17
Omgaan met verschillen in de kinderopvang Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Je eigen achtergrond in diversiteit
0-12j
Elke begeleider, elke ouder, elk kind is verschillend. Iedereen is uniek. Je hoeft niet uit een ander land te komen of een andere taal te spreken om uniek te zijn. Diversiteit is een ruim begrip. Tussen mensen bestaan er overeenkomsten en verschillen. Dat maakt het samenwerken met kinderen, ouders en collega’s er niet altijd evidenter op, maar het kan boeiend zijn of een kans bieden om jezelf in vraag te stellen en beter te leren kennen. Die zelfreflectie is een belangrijke basis om rond diversiteit te werken. Je staat stil bij je eigen waarden en normen die geworteld zitten in je persoonlijke achtergrond en hoe die jou beïnvloeden in het opvoeden van kinderen en het werken met gezinnen. Je onderzoekt welke vaardigheden nodig zijn om diversiteit te leren waarderen en om respectvol om te gaan met verscheidenheid. Verder zie je ook verschillende concrete manieren om kinderen, ouders, collega’s het gevoel te geven dat ze erbij horen en om de waarde van diversiteit mee te geven. Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Werken rond vooroordelen en discriminatie
0-12j
Voorwaarde: vorming ‘Je eigen achtergrond in diversiteit’ gevolgd hebben. Op de eerste vormingsdag legde je een basis voor diversiteit, je kreeg inzicht in je eigen achtergrond, je leerde diversiteit waarderen, en je leerde iedereen welkom te heten. Op deze vervolgdag leer je om kinderen op te voeden tot actieve burgers en om met vooroordelen en discriminatie om te gaan. Feiten en meningen durven nogal eens door elkaar te lopen, niet alleen bij collega’s en ouders, maar ook bij kinderen. Je leert alert worden voor valkuilen zoals ‘kleurenblindheid’, ‘toerisme’ en ‘stereotypering’. Op een kritische manier screen je de inrichting, het boeken- en spelaanbod van de opvang op vooroordelen. Daarnaast word je waakzaam voor uitspraken en acties van jonge en oudere kinderen, collega’s en ouders. Je oefent in de methodiek van het meta-denken en creatieve werkvormen om vooroordelen en discriminatie tegen te gaan. Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Diversiteit in jouw kinderopvang
0-12j
Voorwaarde: vorming ‘Je eigen achtergrond in diversiteit’ & ‘Werken rond vooroordelen en discriminatie’ gevolgd hebben. Nu onderzoek je hoe je diversiteit tot een thema van elke dag kunt maken en verankeren in je eigen kinderopvang. Achtereenvolgens komen de verschillende aspecten van diversiteit aan bod: iedereen welkom heten, diversiteit leren waarderen, van elkaar leren over culturele en andere grenzen heen, opvoeden tot actief burgerschap en bewust omgaan met vooroordelen en discriminatie. Aan de hand van concrete opdrachten op maat word je vaardiger en wordt je kinderopvang rijker door respect voor diversiteit. Je krijgt voldoende tijd om samen voor te bereiden, na te bespreken en ervaringen uit te wisselen.
Begeleider Isabelle Desegher Fien Lannoye Code 13/E01
Begeleider Isabelle Desegher Fien Lannoye Code 13/E02
Begeleider Isabelle Desegher Fien Lannoye Code 13/E03
18
Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Inclusieve kinderopvang: wie, wat, waarom en hoe?
0-12j
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/E04
Over de betekenis en kernaspecten van inclusieve kinderopvang van kinderen met specifieke zorgbehoefte. Je komt meer te weten over wat inclusieve kinderopvang wel en niet inhoudt en welke visie erachter schuil gaat. Samen met de andere deelnemers onderzoek je jouw kijk op kinderen met een specifieke zorgbehoefte en hun gezin. We zetten de vraag naar zorg en ondersteuning centraal en niet het ‘probleem’ of ‘tekort’. Je ontwikkelt inzichten over wat een inclusieve visie en werking betekent voor de organisatie van de kinderopvang en de competenties van de kindbegeleiders. Via oefeningen, discussies en praktijkvoorbeelden komen we zo tot de kernaspecten van kwaliteitsvolle inclusieve kinderopvang. Aan het einde van de dag krijg je een praktisch instrument voorgeschoteld dat kan helpen bij het in de praktijk brengen van al deze zaken. Samen lijsten we de tips op die doorheen deze vormingsdag aan bod kwamen. Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Kind met specifieke zorgbehoefte en zijn ouders
0-12j
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/E05
Over pedagogisch klimaat, ouderbeleid en communicatie in inclusieve kinderopvang. Voorwaarde: vorming ‘Inclusieve kinderopvang: wie, wat, waarom en hoe?’ gevolgd hebben. Wat hebben kinderen nodig in kinderopvang? Wat moeten kindbegeleiders daarvoor kennen en kunnen? Is dit anders wanneer er een kind in de groep is met specifieke zorgbehoefte? Wat kenmerkt het pedagogisch handelen dan? Via observatie van korte filmfragmenten en analyse van eigen praktijk verzamel je antwoorden op deze vragen. Andere vragen en antwoorden in deze vormingsdag gaan over het contact met de ouders. Waarom kiezen zij voor inclusieve opvang? Hoe zet je een ouderbeleid op dat de inclusieve werking ondersteunt en ouders respecteert in hun ouderrol? Waarop let je in de dagelijkse communicatie over hun kind? Je krijgt tips en inzichten, onder andere door het grondig observeren en analyseren van een beeldfragment over communicatie bij het vermoeden van een ontwikkelingsprobleem. Er is ruimte om eigen cases en vragen in te brengen. Omgaan met verschillen in de kinderopvang
0-12j
Kind met specifieke zorgbehoefte in de groep
Over de contacten tussen kinderen met en zonder specifieke zorgbehoeften. Voorwaarde: vorming ‘Inclusieve kinderopvang: wie, wat, waarom en hoe?’ gevolgd hebben. Wat kan je als begeleider doen om elk kind er werkelijk te laten bijhoren in de groep? Hoe kan een kind met zorgbehoefte kind zijn met de andere kinderen? Hoe communiceer je over de zorgbehoefte van een kind? In welke mate pas je activiteiten aan? Wat kan je doen om respectvolle contacten tussen alle kinderen van de groep te stimuleren? Het denken over respect voor diversiteit en opvoeden zonder vooroordelen helpt jou en andere deelnemers bij het formuleren van antwoorden. Je zal in deze vorming verschillende praktijkvoorbeelden zien en analyseren, kennismaken met bruikbare kinderboeken over dit thema en reflecteren over de sterktes en werkpunten van je eigen opvang. Er is ruimte om eigen cases en vragen in te brengen.
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/E06
19
Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Het verhaal van taal, over taalstimulering en meertaligheid
0-3j
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/E07
Over taalstimulering met aandacht voor de thuistaal. In deze vorming denk je samen met anderen na over vragen als: Waarom is taal zo belangrijk? Hoe communiceer je met de allerkleinsten? Hoe breng je een rijke woordenschat aan op een niet-schoolse manier? Welke vaardigheden heb je als begeleider nodig om taal te stimuleren bij jonge kinderen? Hoe knoop je een gesprek aan? … Je zal bij deze vorming ook meer te weten komen en kunnen uitwisselen over het omgaan met meertaligheid in kinderopvang. Dit zowel ten aanzien van kinderen als ouders. Hoe kan je een evenwicht vinden tussen het stimuleren van het Nederlands en het respecteren van de thuistaal? Wat kan je helpen om te communiceren met anderstalige ouders? Je krijgt boeiende praktijkvoorbeelden te zien die inspireren. Via observatieopdrachten en andere oefeningen reflecteer je samen met anderen over de wondere wereld van taal. Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Omgaan met gezinnen die in armoede leven
0-12j
We krijgen zicht op de dagelijkse realiteit van gezinnen die in armoede leven: hun zorgen en bekommernissen én hun krachten. We kijken vanuit verschillende perspectieven naar deze gezinnen en verruimen onze kijk. We vinden handvatten voor de concrete werksituatie. We gaan na hoe we de communicatie met deze vaders en moeders kunnen verrijken. De vragen en ervaringen van deelnemers krijgen ruim aandacht tijdens de vorming. Omgaan met verschillen in de kinderopvang
Leven bij apart wonende ouders
0-12j
Over scheiding. Apart wonende ouders is een maatschappelijke realiteit. Ouders moeten hun ouderschap anders gaan regelen. Ook voor kinderen ontstaat een nieuwe realiteit. We weten uit onderzoek dat kinderen het goed stellen wanneer ze ondervinden dat hun ouders rekening houden met hen, wanneer ze over de scheiding kunnen spreken en wanneer ze een leefbaar verhaal hebben voor de scheiding. Kindbegeleiders kunnen kinderen helpen om de overgang zo goed mogelijk te maken. Kindbegeleiders ondersteunen kinderen en hun ouders. De vorming verwijst naar de website voor kinderen en ouders: www.tweehuizen.be.
Begeleider Maika Luyssaert Code 13/E08
Begeleider Luc Bequé Sonja Delbeecke Greet Sneyers Ann Van Malderen Code 13/E09
20
Inspiratie uit de Reggio-Emilia centra Inspiratie uit de Reggio-Emilia centra
Inspiratie uit Reggio Emilia: kennismaking
0-12j
Over het krachtige kindbeeld en andere pedagogische basisprincipes. Deze vorming is bedoeld als een inleiding op en kennismaking met het pedagogische gedachtegoed van Loris Malaguzzi. Dit gebeurt aan de hand van interactieve oefeningen en veel inspirerend beeldmateriaal. Zo kom je meer te weten over hoe kinderopvangvoorzieningen in Noord-Italië (o.a. Reggio Emilia) én hier bij ons met deze visie werken in de praktijk van alledag. Centraal daarbij staat het krachtige kindbeeld. Je onderzoekt wat dit kan betekenen bij het organiseren van spel, activiteiten, eten, slapen, dagelijkse omgang, … Je krijgt ook een inleiding op pedagogische principes als de 100 talen van kinderen en de drie pedagogen. Je maakt beknopt kennis met de betekenis en praktijk van pedagogisch documenteren aan de hand van foto’s, observaties, uitspraken van kinderen, … en hoe dit onder andere je contacten met ouders kan ondersteunen. Doorheen deze vormingsdag is er continu aandacht voor zowel de achterliggende visie als voor de praktijk. Aan het einde zal je een meer concreet beeld hebben van deze benadering in al zijn facetten. Inspiratie uit de Reggio-Emilia centra
Ruimte en materialen als pedagoog voor kinderen
0-12j
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/F01
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/F02
Over inrichting van de ruimte en uitdagende spelmaterialen. Kinderen leren niet alleen door tussenkomst van volwassenen en door zelf en samen met andere kinderen te ontdekken. Ook de fysieke omgeving waarin ze vertoeven heeft een sterke pedagogische invloed. In Reggio Emilia en andere Noord-Italiaanse steden spreekt men in navolging van Loris Malaguzzi over ‘ruimte en materialen als derde pedagoog voor kinderen’. In deze vorming kan je door middel van inspirerende foto’s, praktijkvoorbeelden, oefeningen en analyse van de eigen praktijk de betekenis van dit idee ontdekken en uitspitten. Je keert naar je opvang terug met inzichten en concrete ideeën over boeiend en minder alledaags spelmateriaal voor kinderen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan kosteloos waardevol materiaal. Ook aan het inrichten van je leefruimte en het benutten van andere ruimtes in en rond de opvang besteden we veel aandacht.
21
Inspiratie uit de Reggio-Emilia centra
Pedagogisch documenteren: wat, wie, hoe en waarom?
0-12j
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/F03
Over pedagogisch documenteren met en voor kinderen, ouders, team en buurt. Voorwaarde: vorming ‘Inspiratie uit Reggio Emilia: kennismaking’ gevolgd hebben. Pedagogisch documenteren heeft zijn wortels in Noord-Italië. Het is een manier om te werken aan kwaliteit, te reflecteren over het professionele handelen in de kinderopvang en hierover te communiceren. Een hele mond vol. Op deze vormingsdag ontdek je wat het concreet betekent voor de samenwerking en het overleg in team, je gesprekken met ouders en je contacten met kinderen. Aan het einde van deze vormingsdag ben je vaardiger in het zichtbaar en bespreekbaar maken van de visie en praktijk in jouw kinderopvang. Je gebruikt daarvoor foto’s, observaties, werkstukken van kinderen, uitspraken, … Je komt meer te weten over de methodiek van ‘kijken, luisteren en inspelen’ en hoe je hiermee concreet aan de slag gaat. Je krijgt heel wat tips over en kan oefenen in het verzamelen van documentatiemateriaal, het maken van fotocollages en boekjes, het uitwisselen met ouders, het opzetten van teambesprekingen aan de hand van foto’s, … Inspiratie uit de Reggio-Emilia centra
De 100 talen van kinderen
0-12j
Over activiteiten en spelaanbod volgens de visie van Loris Malaguzzi. Voorwaarde: vorming ‘Inspiratie uit Reggio Emilia: kennismaking’ gevolgd hebben. Wat boeit de kinderen van je groep? Waar zijn ze nieuwsgierig naar? Welke materialen dagen hen uit tot het ontdekken van zichzelf en de wereld? Hoe laat je kinderen mee de richting bepalen die een spelactiviteit uitgaat? … De vorming vertrekt van deze en andere uitgangsvragen. Zo verken je de vele talen waarmee kinderen zich uitdrukken. Je zal nadenken over je eigen rol als begeleider bij spelsituaties. Wanneer grijp je in? Hoe kan je stimuleren zonder het van kinderen over te nemen? Hoe laat je kinderen vrij creëren? … Je oefent tijdens de vorming actief in het organiseren van activiteiten en vrij spelmomenten die echt inspelen op de interesses van kinderen. Na het onderzoeken van enkele inspirerende voorbeelden, ga je praktisch aan de slag met de ‘methodiek van kijken, luisteren en inspelen’. Je gaat naar huis met nieuwe inzichten en plannen voor concrete spelsituaties.
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/F04
22
Er is nog meer … Er is nog meer …
Communiceren, dat doe je voortdurend
0-12j
Over de vaardigheid om te communiceren, om te gaan met conflicten en meningsverschillen. De manier waarop we kijken naar gebeurtenissen, personen, feiten bepaalt heel erg ons gedrag. Met dit gegeven gaan we op zoek naar factoren die onze communicatie bepalen, remmen of tot misverstanden leiden. Wat is onze waarheid, en hoe werkt dit door in onze boodschappen? Ondersteunt onze lichaamstaal die boodschappen, of spreekt ze die juist tegen? Lukt het ons om kritiek te geven en te krijgen? Hoe delen we slecht nieuws mee? Kunnen we makkelijk ‘neen’ zeggen? Op deze interactieve vormingsdag gaan we op zoek naar antwoorden. We verwachten van de cursisten een open en actieve houding.
Er is nog meer …
Evenwicht tussen lusten en lasten: zorg voor jezelf
0-12j
Over zorg dragen voor jezelf als begeleider/onthaalouder. Begeleiders dragen zorg voor andermans kind, leidinggevenden dragen zorg voor de begeleiders. Kunnen we zorgen voor de ander, zonder onszelf daarbij te kort te doen? Hoe is het om dagelijks zorgen voor anderen te combineren met je eigen leven? Hoe kunnen we hierin voldoende evenwicht vinden en behouden? Staan we voldoende stil bij onze situatie, bij onze behoeftes en verlangens? De kwaliteit van de zorgverlener staat of valt met de mate waarin de zorgverlener ook zorg draagt voor zichzelf en de mate waarin hij/zij zich verzorgd weet. In deze vorming bekijken we onze manier van leven en werken. We zoeken de zwakke en sterke kanten van onze aanpak. De vorming wordt afgesloten met duidelijkheid over wat we willen behouden en wat we anders gaan doen. Er is nog meer …
Stressbehendigheid
0-12j
Over omgaan met stress op het werk. Stress kan je omzetten naar aangename ‘workflow’, dat is gemakkelijker dan stress te vermijden maar het vraagt wel enige stressbehendigheid. In het werken met kinderen komt er nog extra stress, zoals storingen in de communicatie, andere verwachtingen, onverwachte wendingen. Om de lastige gevolgen van stress tegen te gaan leer je best je eigen stresspatronen kennen: steeds de beste preventie tegen ernstige gevolgen, eigen aan langdurige stress. In de cursus leer je de signalen die wijzen op stress herkennen. Je leert overtollige stress loslaten en je leert omgaan met de stress die eigen is aan het werken met kinderen, ouders en collega’s.
Begeleider Jef Scheirlinck Code 13/G01
Begeleider Maika Luyssaert Julie Breemersch Code 13/G02
Begeleider Hendrik Gaublomme Code 13/G03
23
Er is nog meer …
Naar een beter functioneren
0-12j
Over persoonlijke groeimogelijkheden kunnen zien. Het is niet steeds gemakkelijk om werk, thuissituatie en hobby’s op een evenwichtige manier te combineren. Je bent tegelijkertijd moeder of vader, werknemer en partner. Wil je al deze rollen goed en nauwgezet vervullen dan is de kans groot dat je je snel overtilt. In deze vorming gaan we op zoek naar persoonlijke mogelijkheden en vaardigheden waarover je reeds beschikt maar waar je je nog niet bewust van bent. Het ontdekken van deze verdoken eigenschappen zal je toestaan om de verschillende ‘rollen’ die je in je leven opneemt, niet stug, maar op een aangename manier te combineren. Je sluimerende mogelijkheden ontdekken en aanwenden in je leven kan resulteren in een dynamische groeimentaliteit en een krachtig groeivermogen, meer zelfvertrouwen, een beter organisatievermogen en communicatieve vaardigheid. Er is nog meer …
Aan tafel
0-12j
Over gezond, gezellig en lekker eten van baby tot lagere schoolkind. Wat eten we vandaag? Wanneer eten we? Voor kinderen zijn dit veel gestelde vragen. Maar ook voor opvoeders zijn dit gewichtige vragen. Hoe vaak breken we ons hoofd over wat we op tafel gaan zetten? Eten is belangrijk. Het beïnvloedt onze gezondheid en levert de nodige energie om te groeien, bewegen, spelen, leren, leven. Het structureert de dag en betekent gezellig samen zijn en bijpraten. Deze vorming gaat over gezond, lekker én gezellig eten met kinderen. De voedingsdriehoek voor kinderen komt aan bod (die is anders dan de driehoek voor volwassenen). Ook de sociale aspecten van tafelen worden besproken. Wat kan je bijvoorbeeld doen als je kind niet wil eten en zelfs niet wil proeven?
Begeleider Lut Celie Gwendolyn Van Cauwelaert Code 13/G04
Begeleider Charlotte Matton Caroline Vandoninck Code 13/G05
24
Trajecten Trajecten
Communicatie en participatie met kinderen
3-12j
Over gesprekken met kinderen en kinderparticipatie. Kinderen hebben een eigen denk-, gevoel- en beleefwereld en willen dat dit gezien wordt. Luisteren naar kinderen is daartoe bijzonder interessant en waardevol. Dit vereist van de begeleiding enkele specifieke vaardigheden. Welke vaardigheden moet je in de vingers krijgen? Met welke thema’s komen kinderen op je af? Hoe ga je om met specifieke vragen van kinderen? Hoe kunnen kinderen meer impact hebben op het reilen en zeilen in de opvang? In de eerste sessie vertrekken we van een goed en krachtig zelfbeeld van kinderen. We geven zicht op vaardigheden in het communiceren met en het participeren van kinderen. Naarmate het traject vordert leren we methodieken aan om kinderen goed te observeren en plannen te maken die rekening houden met wat de kinderen aangeven. Trajecten
Communicatie en participatie met ouders
0-12j
Over ouders en begeleiders, een steeds weerkerend thema. Wat voor iedereen als vanzelfsprekend en belangrijk gevonden wordt, is in de praktijk niet altijd even makkelijk. De basis is een gepast ouderbeleid. De juiste competenties onderkennen en gepast inzetten is de sleutel naar succes. Tijdens dit traject hebben we aandacht voor eigen communicatie. Sterktes en zwaktes en vooral het effect van het eigen gedrag op anderen staan in de kijker. Tijdens dag 1 onderzoeken we samen welke competenties goed van pas komen in onze diverse contacten met ouders. Daarnaast wordt de link gelegd met eisen vanuit het breed maatschappelijk veld. Dag 2 en 3 kenmerken zich door vooral oefenen met competenties, zicht krijgen op sterktes en zwaktes binnen het eigen ouderbeleid en de eigen communicatie. Handvatten en alternatieven worden samen besproken. Trajecten
Creatief denken en doen
0-12j
Over het creatief denkvermogen bij begeleiders. Dag 1: We bespreken allerlei creatieve denktechnieken zoals patroondoorbrekend denken, flexibel associëren, brainstormen. Jullie proberen ze uit en worden hierin vaardig. Dag 2: We gaan op een actieve manier op zoek naar creativiteitsbevorderende tips in het omgaan met kinderen. Hoe bouw je activiteiten op die kinderen uitdagen tot creatief denken? Hoe wordt de opvang een plek waar kinderen hun creativiteit kunnen ontplooien? Hoe begeleid je kinderen in deze vaardigheden? Jullie proberen zelf enkele methodieken uit. Dag 3: Voor dag drie kan je kiezen uit: – Tekenen: het plezier van tekenen, creatieve alternatieven voor kleurprenten, tekenactiviteiten. – Inkleding: hoe kleine of grote activiteiten inkleden? Hoe ideeën verzinnen? Fantasie stimuleren, inleven. – Popgepast: poppen en voorwerpen tot leven brengen, scènes verzinnen, improviseren. – Vertellen: op creatieve manier verhalen vertellen. – Superspelsystemen: spelvormen met maximale inbreng van kinderen.
Begeleider Isabelle Desegher Code 13/TR01
Begeleider Jef Scheirlinck Code 13/TR02
Begeleider Veerle Derave Code 13/TR03
25
Trajecten
Omgaan met diversiteit
0-12j
Over respect voor diversiteit in de kinderopvang. We vertrekken vanuit de visie dat zowel kinderen, ouders als collega’s zich welkom moeten voelen in de opvang. We onderzoeken welke vaardigheden nodig zijn om efficiënt en respectvol om te gaan met verscheidenheid. Dag 1: Je leert diversiteit als een ruim begrip zien, je staat stil bij je eigen waarden, normen uit je eigen achtergrond om de invloed daarvan te zien op het opvoeden van kinderen en het werken met gezinnen. Je staat ook stil bij de waarde van diversiteit en denkt na over manieren om kinderen, ouders, collega’s het gevoel te geven dat iedereen erbij hoort. Dag 2: Je traint je in het vaardig worden om met vooroordelen en discriminatie om te gaan. Je leert verschil maken tussen feiten en meningen en je wordt waakzaam voor valkuilen zoals kleurenblindheid, toerisme. Concrete werkvormen komen aan bod. Dag 3: Een terugkomdag waar we zoeken naar manieren om het werken rond diversiteit in onze kinderopvang op een heel eigen manier zichtbaar te maken. Trajecten
Inclusieve kinderopvang
0-12j
Over kwaliteitsvolle inclusieve kinderopvang van kinderen met een specifieke zorgbehoefte. Een kind met specifieke zorgbehoefte heeft het recht om opgevangen te worden in de gewone kinderopvang. Wat betekent dat eigenlijk? Wat is de waarde daarvan voor het kind in kwestie, de andere kinderen, de ouders en de begeleiding? Hoe kan je zorgen voor kwaliteit van de inclusieve werking? Deze en andere vragen staan centraal in deze vorming. Via praktijkvoorbeelden, eigen cases, oefeningen, beeldmateriaal en praktische instrumenten krijg je inzichten aangereikt en kan je het eigen denken hierover en de eigen inclusieve werking verdiepen. Dag 1 gaat over de betekenis en de verschillende kernaspecten van inclusieve kinderopvang. We onderzoeken onze kijk op kinderen met een specifieke zorgbehoefte. Op dag 2 en 3 verdiepen we dit alles en zoomen we in op vaardigheden in de omgang en communicatie met kinderen én hun ouders. We gaan samen na hoe kinderen er echt kunnen bijhoren in de groep. Je komt meer te weten over hoe je kinderopvang zich kan bewegen in het zorgnetwerk van het kind. Ook concrete vraagstukken in verband met jouw inclusieve werking komen aan bod.
Begeleider Isabelle Desegher Code 13/TR04
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/TR05
26
Trajecten
Onderzoeken om te weten: inspiratie uit de Reggio Emilia centra
0-12j
Begeleider Annelies Roelandt Code 13/TR06
Over de visie en praktijk uit kindercentra in Reggio Emilia en andere Noord Italiaanse steden. In dit traject maak je kennis met het pedagogisch gedachtegoed van Loris Malaguzzi. Je komt meer te weten over hoe kinderopvangvoorzieningen in Noord-Italië én hier bij ons met deze visie werken in de praktijk van elke dag. Centraal staat het krachtige kindbeeld, de rol van de kindbegeleider en van de ruimte en materialen. Je wordt uitgenodigd na te denken over wat kinderen echt bezighoudt in plaats van hoe we hen kunnen bezighouden. Je maakt kennis met de betekenis en praktijk van pedagogisch documenteren aan de hand van foto’s, observaties, uitspraken van kinderen,… Je oefent in het organiseren van activiteiten die echt inspelen op de interesses van kinderen. Dag 1: Je maakt kennis met alle aspecten van deze visie en praktijk. Je zal veel inspirerend beeldmateriaal en praktijkvoorbeelden te zien en te horen krijgen en we doen samen enkele oefeningen. Dag 2 en 3: Je onderzoekt wat deze visie kan betekenen voor de eigen praktijk. Je verdiept de inhouden over documenteren, krachtige kindbeeld, de methodiek ‘kijken, luisteren en inspelen’, ruimte en materialen, … Dit gebeurt via beeldmateriaal en in overleg met de deelnemers op basis van opdrachten in ieders eigen praktijk en de reflectie daarop.
27
Maatwerk Maatwerk
Team in moeilijkheden
Code 13/MA01
Samenwerken, het lijkt wel vanzelfsprekend maar baart ons toch zorgen. Spanningen steken de kop op, uitwisseling gebeurt meer in de wandelgangen dan in de vergaderingen, er wordt meer over collega’s gepraat dan met hen, en sommige collega’s worden letterlijk en figuurlijk ‘ziek’ van de sfeer op het werk. Steeds weer opnieuw dreigt de goede werking van het team op de helling te staan. Er is al zoveel geprobeerd en het lijkt stilaan onbegonnen werk om hierin verandering te brengen. En toch. Gedurende vijf sessies maken we samen met het team een analyse van de situatie. Werkpunten worden afgesproken en na verloop van tijd is er een evaluatie en eventueel sturen we het programma bij. De eerste sessie bestaat uit twee dagdelen van telkens drie uur, de volgende sessies zijn telkens dagdelen van drie uur. Maatwerk
Samen werken aan kwaliteit
Code 13/MA02
De afgelopen jaren hebben we als vormingscentrum de kans gekregen om met heel wat medewerkers en verantwoordelijken te werken aan kwaliteit. Soms was het uitgangspunt hiervoor een probleem, soms een controle van Kind & Gezin, soms een conflict, soms een verhuis en soms de wens om een werking uit te bouwen op maat van de medewerkers. Deze ervaringen leverden ons een pakket van methodieken en ideeën op om participatief te werken aan kwaliteit: de leidinggevende samen met de medewerkers. En we hebben het ook een naam gegeven: de regenboogreis. Een werkbegeleiding gericht op het werken aan kwaliteit zien we dus als een reis met jou en je team: waar willen jullie naar toe, hoeveel energie en geld willen jullie er insteken, wat willen jullie zeker meemaken en wat zeker niet en hoelang gaan jullie reizen. Jullie leren de nieuwe methodieken toe te passen, jullie gaan na hoe je hierover in communicatie kan gaan met de ouders, het bestuur, de buurt en andere geïnteresseerden. De werkbegeleiding wordt in samenspraak met de leidinggevende uitgewerkt en vastgelegd. We brengen daartoe ook een aantal voorbeelden mee van acties die andere teams ondernomen hebben. Maatwerk
Werkbegeleiding
Code 13/MA03
Werkbegeleiding staat in functie van het bereiken van een duidelijk en vooropgezet doel. Het hiertoe uitgezette traject voorziet in verschillende stappen en komt in wisselwerking tot stand. De werkbegeleider bewaakt het doorlopen van de verschillende stappen, zorgt voor evaluatie en voor inhoudelijke bijsturing. Voorbeeld: Je medewerkers hebben ervoor gekozen om de jaarlijkse ouderdag een speelse invulling te geven en organiseren daartoe een wandelzoektocht. Goed idee, maar hoe zet je zoiets op? Laat je alle ouders tegelijkertijd vertrekken? Kan zo’n wandeling lang duren? Moet je animatie voorzien voor de kinderen? Werk je met posten? En kunnen ouders betrokken worden bij dit initiatief? De werkbegeleider en alle betrokkenen maken een stappenplan van idee naar geslaagde wandeltocht. Het team onderzoekt, wikt en weegt, maakt keuzes en de voorbereiding slaat over naar uitvoering.
28
Maatwerk
Coaching
Code 13/MA04
Coachen van een leidinggevende, dienstverantwoordelijke en/of medewerker vertrekt van het leerdoel van diegene die de coaching vraagt. De begeleider tracht door brede bevraging het leerproces zo te sturen dat vraagstukken, hindernissen, mogelijkheden en kansen door de coachee zelf in kaart worden gebracht. De inhoudelijke bijdrage van de coach is eerder beperkt. Coachen is niet vrijblijvend: elk gesprek wordt afgesloten met een inventaris van te realiseren actiepunten. De duur van het coachen wordt afgesproken met opdrachtgever en met coachee. Voorbeelden: Je worstelt met de vraag hoe het komt dat je interventies op de werkvloer zo weinig invloed hebben en geen verandering lijken teweeg te brengen. Je zou willen dat je instructies daadwerkelijk opgevolgd worden. In een eerste gesprek komen verschillende vragen aan bod. Op welke manier breng je je instructies? Met welk effect op de medewerker? Hoe verloopt de verdere opvolging? Heeft je opdracht bij verschillende medewerkers een verschillend effect? Vrees je sommige reacties? Voel je jezelf als leidinggevende wel sterk genoeg? Zulke vragen brengen ons bij het zoeken naar hypothesen en het bedenken van mogelijke acties. Stapsgewijs probeert de coachee een nieuwe aanpak uit. Nadien gaan we evalueren. Wat stimuleert en wat hindert? Na dit proces van analyseren en uitproberen zal je effectiever instructies geven of omgaan met de effecten. Je hebt vragen over kwaliteitszorg, over hoe je de kwaliteitsplanning verder kan aanpakken. Ook dat kan het onderwerp van een coaching zijn. Maatwerk
Advies
Code 13/MA05
Bij adviesverlening geeft de consulent zijn visie of standpunt op de vraag van de inbrenger, van de opdrachtgever. Hij/zij doet een inhoudelijke uitspraak over wat hij/ zij denkt dat goed is in de gegeven situatie. De adviseur steunt daartoe op inhoudelijke expertise en ervaring. De adviesvrager volgt dit advies wel of niet. Voorbeeld 1: Omschakelen verticale leefgroepen Je wil omschakelen van een horizontale naar een verticale leefgroepenwerking en je hebt vragen over het hoe en wat van deze verandering in jouw organisatie. Na een overleg en bezoek ter plaatse doet VCOK een voorstel en onderbouwen we dit voorstel met onze overwegingen en argumenten. Voorbeeld 2: Inrichting van de ruimte Ruimte is in kinderopvang een belangrijk gegeven. Kinderen profiteren van een rijke, stimulerende omgeving waarin ze volop kunnen onderzoeken, experimenteren, ontmoeten en zintuiglijke en motorische ervaringen opdoen.
29
T
VCOK vzw Raas Van Gaverestraat 67a 9000 Gent
32 9 232 47 36 F 32 9 232 47 50 E
[email protected] W www.vcok.be