3
VOORWOORD Aan het verzoek van de V. v. V. en Dorps belangen „Engelbert” om voor deze gids een inleidend woord te schrijven, wil ik gaarne voldoen. Velen in de stad Groningen weten niet, waar Engelbert ligt, en daarom is het zeer gewenscht door dit boekje meerdere be kendheid aan dit dorp te geven. Uit het in deze gids voorkomende kaartje blijkt, dat het gelegen is op plm. 8 K.M. afstand van Gro ningen. Het is een zeer vriendelijk dorp, voor zien van een natuurbad met een springtoren die zich mag laten zien. Rondom de plas, die plm. 8 H.A. is, is plantsoen aangelegd en bevinden zich aldaar een dertigtal zomer huisjes. Wanneer deze gids moge mede- werken tot meerdere bekendheid van Engel bert dan is het streven van de Vereeniging ruimschoots beloond. De Burgemeester van Noorddijk
Dorpsgezicht.
WELKOM LEZER! Waarom is deze gids geschreven? Om vrienden te trekken en bekendheid te geven. Om ‘t ideale levensgenot en levensblijheid van onze dorpsgenooten en vreemdelingen te vermeerderen en te waardeeren. Wij streven naar gemeenschappelijke natuur schoonheid. Wij hebben begeerte aan vriendschap en rein, eenvoudig natuurgenot. Getuige onze badinrichting met haar bekoor lijke plantsoenen en omgeving. Getuige onze dorpsparkjes en rustbanken. Doch we geven ook gaarne een vriendelijk woord en welkomstgroet! Welkom dan — Gij vreemden! Welkom — Gij natuurliefhebbers van elken leeftijd, rang of stand. Voor U allen is ons dorp te genieten. Het landgewas, het vee, enz. biedt U volop hun bekoorlijkheden. Voor natuurvrienden zijn er tal van geheimen te bemerken en te bewonderen. Voor de vragers zijn wel vriendelijke ant woorders — en voor kooplustigen zijn wel ge willige leveranciers te vinden. Welkom is onze leus. Mag onze gids U welkom zijn! Op aanvrage wordt ze U gratis en franco toegezonden. A.F. 6
Het Bestuur V. v. V. en D. W. Knollema A. Folkers R. Tamminga P. Timmer. W. de Witt.
Aan de Woortmansdijk
Schilderachtige erfjes. 7
P. TIMMER
ENGELBERT Verhuur van luxe auto V 8, met chauffeur, voor korte en lange afstanden. Zeer b i l l ij k tarief!
H. NOORDHOF Westerbroek
Telefoon 10. Expeditiebedrijf Dagelijksche dienst Gron.— Amsterdam. Handel in brandst. en kunstmest.
R . TA M M I N G A
ENGELBERT Grof-, hoef- en landbouw smederij Landbouwwerktuigen. Rijwiel- en Motorhandel, Huis- en Veedrink waterleiding, Elevators
OUD EN NIEUW ENGELBERT Het dorp Engelbert bestond evenals Middelbert reeds in het jaar 1300. Wegens zijn lage ligging had het oudtijds veel van overstroomingen te lijden. ~ Volgens aanteekeningen zijn bekend de overstroomingen in 1686 en de bekende Kerst vloed in 1717. Vele huizen zijn toen verwoest en veel vee verdronk. Met het oprichten van het zijlvest de drie Delf zijlen kwam hierin veel verbetering. Na dien tijd werden een teweetal watermolens gebouwd en het te bemalen land door dijken omringd. De overstroomingen waren hiermee echter nog niet afgeloopen, nu had men last van het boezemwater van het Waterschap Duurswold. Bij winterdag ‘s avonds luisterde men vaak onder de schoorsteen, werd dan de torenklok geluid, dan moest alle man aan het werk, want dan was er weer een dijk doorgebroken. Met het verplaatsen van de beide molens naar de borgsloot en het leggen van een sluis, waren de dijkbreuken afgeloopen, na dien tijd is er geen doorbraak meer geweest. De kerk van Engelbert is ook van zeer ouden datum. In 1779 werd zij veel vergroot en in 1904 voorzien van een nieuw dak met nieuwe toren. Omstreeks 1874 werd de modderweg van het dorp ver vangen door een grintweg, wat een groote verbetering was. In 1926 is voor rekening der Gem. Hoogezand en Noorddijk de Woortmansdijk verhard en op 17 Maart 1928, werd een schoolplantdag gehouden, waar door de kinderen der scholen te Engelbert en Waterhuizen 750 perebomen werden ge plant. Engelbert bezat vroeger ook een borg. Door de Heer Hendrik Woortman werd in 1779 een borg gebouwd ge naamd het Huis „Delmina”, zoo genoemd naar eenen fort op de kust van Guinea, waarvan de vader van de Heer Woort man directeur-generaal was. Dit huis werd in 1839 afge broken. Zeer waarschijnlijk is de tegenwoordige Woortmansdijk door deze heer aangelegd.
W. de WIT T ENGELBERT
SPECIAAL zwartbond
MELKVEE Voormalige boerderij van den Heer R. Weender 8
9
UW ADRES voor goed uitge voerd timmer- en metselwerk is:
H. Kamphuis Engelbert C70
H. HOFSTEE — ENGELBERT — Kruideniers- en Grutterswaren wijnen - likeuren, alsmede borstelwerk - klompen
Kerk te Engelbert
B. KLUNDER ENGELBERT
courante manufacturen, Heeren modes, - dassen, sokken, petten etc. Gestikt een wollen Dekens —
SL AGERIJ
J.DOORNBOS ENGELBERT
ingericht met mo derne koelinstallatie, levert steeds één kwaliteit: DE BESTE!!! 10
In Engelbert was vroeger vooral naar de kant van de Borg sloot veel laagveen, waarvan vooral bargerturf werd ge maakt. De droogmakers van deze turf, kwamen de eerste tijd uit Westfalen. Het waren flinke werkers welker kost meest bestond uit spek-pannekoeken. Ze waren gehuisvest in z.g. hutten. Ieder bakte zijn eigen pannekoek en ging dan dadelijk weer aan het werk. Later leerden ook de ingezetenen dit turf droog te maken. De turf werd overal heen verzonden, vooral naar Holland en Noord-Brabant. Door het verv eenen van het land onstond er natuurlijk veel water, hierin groeide later riet, hetwelk soms een goede opbrengst gaf. Met het oprichten van het stoom-watergemaal kwam hierin weer verandering. Het peil van de polder werd verlaagd en zoo kwamen enkele bezitters van die rietvelden op de ge dachte, deze droog te maken en weer in vruchtbaar land te herschapen. Een enkele kleine watermolen werd gebouwd en ook de zoogenoemde jaspers. Al spoedig werden deze ver- vangen door windmolens welke het water beter de baas konden blijven en ook gemakkelijker te bedienen waren. Op dit oogenblik staan er alleen in Engelbert 18 zulke wind molens. Engelbert ging met reuzen schreden vooruit. het nieuw geschapene land kan met de beste landerijen in den omtrek wedijveren. Met de aanleg van het Woldjerspoor kwam er weer een groote vooruitgang tot stand. Reeds voor de aanleg van het spoor kwamen eenige mannen op het denkbeeld een vereeniging op te richten voor vreem delingen verkeer en dorpsbelangen. Onlangs is hiervan het 10-jarig bestaan herdacht. Deze vereeniging heeft op ver schillende plaatsen langs de wegen plantsoentjes aangelegd en banken geplaatst en gaat nog steeds op deze wijze voort. Door de aanleg van het Woldjerspoor, waarvoor veel zand noodig was, ontstonden te Engelbert een groote plas met mooi zuiver water. Door het bestuur van de vereeniging van vreemdelingen verkeer werd de aandacht op deze plas gevestigd, in het eerst als vischwater. De plas behoorde echter aan de Maatschappij van het Woldjerspoor. Om deze
11
Laagveen ontginning Boerderij van den Heer W. Nijborg, Engelbert
CAFÉ „SPOORZICHT” D. TUINEMA - ENGELBERT - TEL. 19 Volledige vergunning. Onmiddellijk bij Station en Bad. sport en kampeerterrein
Ruime vergaderzalen ~ P r i m a
c o n s u m p t i e.
D. v.d. TUUK
ENGELBERT Aangewezen adres voor zuivel producten - slag room - boter - kaas - melk - pap en eieren.
Huize „Steenkoelen” van den Heer F. v. Hemmen, te Roodehaan, gelegen tusschen prachtige weiden. plas te verkrijgen was geld noodig. Men wendde zich tot den Burgemeester van de gemeente Noorddijk, den Heer Iwema Bakker. Met diens medewerking werd opgericht een N.V., tot doel hebbende de plas te maken tot een ontspannings terrein vooral voor de Groningers. In het eerst werd de plas met omringend land gehuurd en later van de Spoorweg Maatschappij gekocht. Al spoedig verrezen er zomerhuisjes en werd een gedeelte water inger icht tot zwemmen, met oprichting van een aantal badhuisjes en sinds 1935 een springtoren, zooals er hier in het Noorden nog in geen enkele bad-inrichting bestaat. Eén prent zeg meer dan duizend woorden, zegt een oud spreekwoord. Welnu, wat er zooal meer voor interessants in Engelbert te zien is, moge uit de hiervolgende illustraties blijken. En zij geven nog slechts een gebrekkig beeld weer van de werkelijkheid. Overtuigt U daar zelf eens van.
F. OOSTING
ENGELBERT Brood-, koek- en banketbakkerij. SPECIALITEIT in: H o o g bekroonde — Beschuit — 12
Aan het vee hier, ziet men de welvaart 13
Links: Talrijke handwijzers hel pen U op weg.
Onder: Sprookjes achtig mooi is de weg over Roode haan.
ENGELBERT IS TE BEREIKEN:
Vanuit Groningen:
I VIA Oosterh. brug; Euvelgunne; Olgerweg; Engelbert II VIA Ruischerbrug; Middelbert; Engelbert III VIA Ruischerbrug; Harkstederweg; Stationsweg; Engelbert IV VIA Winschoterdiep; Oud-Roodehaan; Olgerweg; Engelbert V VIA Winschoterdiep; Woortmansdijk; Engelbert VI Een mooie route is over Haren; Waterhuizen; Woort mansdijk; Engelbert VII PER KANO via Eemskanaal of Damsterdiep tot Ruischerbrug, verder Borgsloot tot Engelbert.
14
De kanovaarder ontmoet schitterende natuurtafereeltjes.
Verzendt Uw goe de ren per bode
J.BLAAUW
ENGELBERT Iedere Dinsdag en Vrijdag Arch. P. Th. Holthuis
Engelbert ~ Groningen v.v.
J. HONEBECKE Oude Weg 84a Westerbroek
Het adres voor alle soorten planten, groenten & zaden. Uitsl. 1e kwaliteit.
Bezoekt op Uw uitstapje naar E N G E LBE RT
Café „Roodehaan” Wij schenken Schiedammer van de distall.
de
echte Jenever
Wie Engelbert per kano wil bereiken gaat langs Eemskanaal of Damsterdiep, bij Ruischerbrug verder door Borgsloot, welke aftakt tot ± 100 M. afstand van de Engelberter Plas.
„DE PALMBOOM” Schiedam.
Bel.
aanbev.:
A. SCHUTTER Aankomst bij de plas.
Wagenmakerij van
H.BIELEVELD ENGELBERT Speciaal adres voor houten schoppen en zaaibakken Eens even verkennen. 16
17
Boerderij van
K . S WA L V E
te Engelbert. Disponibel prachtig bouwterrein bij Zwembad en Station.
Langs de mooie rietboorden
Boerderij van den heer W. K N O L L E M A te ENGELBERT
Onder zeil.
P. BRUINIER
Engelbert C 19
Timmerman - Aannemer J. Knollema ENGELBERT
Electrische Koren malerij, Fourage handel. Tel. 15 Ruischerbrug Speciaal adres voor prima kwaliteit pluimveevoeders.
18
De boot wordt opge tuigd
Uw adres voor goed uitgevoerd verf- en behangwerk is
Een dorado voor de visschers
S. FOLKERS
OLGERWEG ENGELBERT
„DE TOKO” Z. G. KOOP, Engelbert
Eén der pittoreske huisjes aan de plas
Kruidenierswaren Comestibles en fijne Vleeschwaren
Arch. P. Th. Holthuis
Tevens pensiongelegen heid, uitzicht op de Plas.
THEO J. VAN DAAL
In den cirkel: Eén der mooie wandellaantjes bij de plas.
Maatkleermakerij.
E N G E L B E R T
Arch. P. Th. Holthuis
Dames- & Heerenkleeding, prima coupe en afwerking. Steeds de nieuwste stalen ter in zage ~ Beleefd aanbev.
Voor Uw timmer- en metselwerk naar
W. SWART Roodehaan. Handel in: Bouwmaterialen Corresp. Brandw. borg Mij. „W O U D S E N D ”
20
Boven: Speelterrein achter de zomerhuisjes Rechts: Ook aan de kampeerders is ge dacht
Kruideniers- en Grutterswaren, sigaren, sigaretten, Cho colade- en suikerwerken
koopt u het goedkoopst bij
M. APPELDOORN ENGELBERT 57a.
W. KOOI MIDDELBERT Telefoon 18, Ruischerbrug, Giro 273351.
Electriciteit en Waterleidingen, Installaties. Diploma P.B.N.A.
AUTOVERHUURINRICHTING Boven: Bad Engelbert
EGB. NIEBORG
Schip „Zwerver” BORGSLOOT Leverancier van p r i m a brandstoffen. Beleefd aanbevelend
ZWEMCLUB
„DE WATERGEUZEN” ENGELBERT (Aangesloten bij K.N.Z.B.)
Aangifte bij: Willy van Daal, Engelbert 22
Onder: De gezellige drukte voor de wisselcabine
Klaar voor de start
Speeltuin- en Zwembad Garnituren WESTHOFF’s WERKEN N.V. HOOGKERK
BEZOEKT CAFÉ
„SPORTLUST”
Het kinderbad een en al jool en vreugd
Links: Kraalhelder en ruim zwemwater Onder: Het „Babybad” waar ook de ouderen zich kostelijk vermaken
Oranjeboom Bieren
Aanbevelend,
K.J. de Groot
ENGELBERT BADCOSTUMES P O L O S H I R T S SPORTCOSTUMES SPORTPANTALONS
enz.
Wij brengen in deze artikelen een bijzondere collectie voor buitengewoon lage prijzen
BOUMAN’S
HEEREN-MODEZAKEN
Poelestraat (hoek Schoolstraat) ~ Oosterweg (hoek Jacobstraat)
24
25
De schitterende springtoren Springpl. op 1, 2,. 3 en 5 M. hoogte en glijbaan).
Uw adres voor bestekken, teeke ningen en begroo tingen van a l l e voorkomende bouwwerken.
P.Th.Holthuis Architect
Oosterhoogebrug A 129
Ook de avonden aan de plas hebben hun beko ring
KWEEKERIJ
„MORGENZON”
Tuinarchitectuur. Aanleg en onderhoud van tuinen. Levering van Boomen, Hees ters, Rozen, vaste planten, enz. enz.
Beleefd aanbevelend:
JOH. KWANT Middelbert b. 43 26
27
MELKINRICHTING Fa. VAN LEGGELO & TEULE NIEUWE L AAN (BIJ HOOGEZAND)
Onze producten als: Melk. Koffieroom. Karnemelk. Kaas. Slagroom. Roomboter. En speciaal onze Karnemelksche pap worden s t e e d s m e e r gevraagd. TE ENGELBERT vertegenwoordigd door: D. v. d. TUUK.
CoöperatieveStoomzuivelfabriek„EENSGEZINDHEID”G.A. HARKSTEDE-SCHARMER
Wettig Gedeponeerd Handelsmerk Vraagt
onze
ducten
als
melk,
room
pap, slag-
bij
pro
roomboter,
karnemelk,
melksche riseerde
prima
karne
gepasteu en
onze
koffie venters.
Beleefd aanbevelend.
28
BEZOEKT BAD ENGELBERT!
TARIEVEN:
ENTREE ........... f 0.15 Met zwemmen f 0,20 Kinderen ......... f 0,05
Hiervoor recht tot zwemmen op werkdagben tot 6 uur n.m. Na 6 uur en Zondagen voor zwemmen.............. 5 ct extra.
Het zwemwater staat onder voortdurende controle van het C h e m i s c h P h y s i s c h L a b o r a t o r i u m Dr. v.d. Lely, Groningen
