VOORWOORD VAN DE BURGEMEESTER

VOORWOORD VAN DE BURGEMEESTER Op vrijdag 30 april vieren we dit jaar Koninginnedag. Koninginnedag is sinds jaar en dag een echt volksfeest geworden. Een volksfeest in de echte zin van het woord. Kinderen zingen ter ere van het vorstenhuis. Zij doen spelletjes en hebben zo een feestelijke dag. Ouders vieren met hun kinderen mee en dragen bij aan de feestvreugde. Op 30 april wordt de verbondenheid tussen de koningin en het vorstenhuis en de inwoners van Nederland bevestigd en versterkt. Naast de verbondenheid ook dankbaarheid voor de wijze waarop de koningin haar koningsschap gestalte geeft. Het is geweldig te kunnen constateren dat er in de gemeente zoveel mensen zijn die zich met veel energie inzetten om Koninginnedag te laten slagen. Ook dit jaar is er sprake van een gevarieerd programma. Ik hoop dat velen, jong en oud, hieraan zullen deelnemen. J.G. Kristen, burgemeester

VAN DE VOORZITTER Beste lezers, Ik ben zeer vereerd dat ik u als nieuwe voorzitter van de Oranjevereniging Enter mag uitnodigen om op 30 april samen Koninginnedag in ons mooie dorp te vieren. De gebeurtenissen in Apeldoorn van afgelopen jaar hebben diepe indruk gemaakt en de slachtoffers en nabestaanden van de dodelijke slachtoffers verdienen onze aandacht. Deze vreselijke actie heeft in 2009 niet tot gevolg gehad dat er een einde is gekomen aan ons enige nationale volksfeest. Ik spreek de wens uit dat Koninginnedag 2010 voor heel Nederland en voor onze koningin en haar familie in het bijzonder, weer een feestelijke, gezellige en zonovergoten dag mag worden. Als Oranjevereniging Enter zijn wij er trots op u weer een prachtig programma te mogen presenteren. Ook dit jaar weer zullen u herauten te paard kond doen van de verjaardag van onze vorstin. Na de officiële opening van Koninginnedag 2010 is er samen met de ouderraden van de 5 Enterse basisscholen weer een aantrekkelijk programma samengesteld. De optocht en de aubade op het dorpsplein zijn onderdelen waar ik u van harte bij uitnodig. Daarna kunt u rustig blijven genieten van de attracties rond het dorpscentrum en de playbackshow op het plein. We zijn trots dat het een voorbereidings-commissie is gelukt een actief middagprogramma te maken. Wij hopen dat “Koninginneslag 2010” het begin is van een traditie die we nog jaren zullen kunnen voortzetten. Natuurlijk kan er ook worden gefietst en wordt de Koninginnedag traditiegetrouw afgesloten met de lampionoptocht. Dit jaar is het precies 65 jaar geleden dat voor ons land de tweede wereldoorlog eindigde. De Oranjevereniging organiseert dit jaar ter ere van deze gelegenheid extra activiteiten. 9 april j.l., de officiële bevrijdingsdatum van Enter, hebt u hier al wat van gemerkt, toen Keep them Rolling, ons dorp heeft aangedaan voor een bezoek. Ook op 5 mei zal een grote colonne van deze club door ons dorp rijden. Op 4 mei is er weer de traditionele dodenherdenking. Een moment waarvoor ik u allen uitnodig. Een moment waarbij we alle jonge mannen en vrouwen willen eren die vanaf 1940 op welke wijze dan ook hun leven of gezondheid hebben geofferd in naam van ons land. Dit jaar wordt er ook speciaal aandacht besteed aan de slachtoffers van het conflict in het voormalig Nederlands Indië. De herdenking start om 19.45 bij het monument op de brandput en wordt muzikaal omlijst door beide Enterse muziekverenigingen. Voor verdere details verwijs ik u graag naar de programma overzichten verderop in dit boekje.

Tenslotte wil ik hierbij onze donateurs, adverteerders, sponsoren en vrijwilligers hartelijk bedanken voor hun steun. Want zonder hen zouden de festiviteiten niet kunnen plaatsvinden. Bent u nog geen lid of sponsor, geeft u dan op. Verderop in dit boekje staat hoe u dit kunt doen. Tot ziens op Koninginnedag!

Ben ter Haar

PROGRAMMA 2010 Ochtendprogramma 7.30 uur Herauten te paard door het dorp. Diverse stop-plaatsen o.a. het Reggedal en het Dorpsplein. 8.30 uur Vlaghijsen onder muzikale begeleiding van een trompettist. 9.00 uur Opstelling en jurering van de versierde wagens op de parkeerplaats naast de RK Kerk 9.30 uur Feestelijke optocht door het dorp onder muzikale begeleiding van de muziekkorpsen ‘St. Caecilia’ en ‘Irene’. 10.40 uur Aubade op het Dorpsplein met medewerking van de beide muziekkorpsen en de prijsuitreiking van de optocht. 11.00Diverse mogelijkheden om met uw kinderen een gezellige voortzetting 14.00 uur van de morgen te hebben. Hier volgt een kort overzicht van de mogelijkheden: • Playback show op het Dorpsplein door de groepen 7 en 8 van de basisscholen .Onder de bezielende leiding van Geert Pluimers met als Jury dedirecteuren van de scholen. schoolhoofden …… • Pony rijden in de Schippersstraat door ’t Zoekerveld • Bungy-trampoline á € 2,00. • Klimwand, Kratklimmen, Ballenbak voor de kleintjes en Springkussens zijn gratis • Demonstratie s.v. Raduga met mogelijkheden om zelf ook eens te springen als een echte turnster. • Penalty schieten verzorgd door sv Enter en Enter Vooruit t.b.v. stichting World Servants (zie artikel van MenM) • Schminken voor de kinderen • Snoep, koek en ijs kunnen tot uiterlijk 12.15 uur worden afgehaald bij de kraampjes op vertoon van een consumptiebon die op school zal worden uitgereikt • Suikerspin (verkoop á € 0,50) • Om het feest extra luister bij te zetten verzorgt Chiel Kamphuis het muziekprogramma vanaf de muziektent op het plein Middagprogramma 14.00 u Fietspuzzeltocht, start tussen 14.00 en 14.30 uur vanaf het Infopunt op het Dorpsplein. Inschrijfgeld € 1,00 per fiets. Prijsuitreiking ca. 17.00 uur op het Dorpsplein. 14:00-

‘Koninginneslag’ tussen diverse jeugdgroepen van 13t/m 17 jaar .Het

17:30 uur

parcours ligt rondom en op het Dorpsplein Het middagprogramma wordt verder luister bijgezet door diverse Enterse jonge bandjes waaronder Mc Cloud en een akoestische formatie van Virago

Avondprogramma 19.30 u Oranjeconcert in het Ned. Herv. Kerk 21.00 uur Lampionnenoptocht Start vanaf het Dorpsplein, waar vooraf lampionnen met kaarsjes gekocht kunnen worden.

M EN M HELPEN ARM JAMAICA Wij zijn Marieke ten Hove en Matthias Schaap en wij gaan aankomende zomer onder leiding van World Servants op ontwikkelingsreis naar de binnenlanden van Jamaica. Er heerst daar nog steeds een grote armoede, ondanks de rijke kuststrook.

Wij gaan helpen drie weken in Springfield. Springfield is een christelijke dorpsgemeenschap met ongeveer driehonderd volwassenen en 150 kinderen. De mensen leven voornamelijk van de landbouw. Op dit moment is er geen elektriciteit aanwezig. De school van Springfield bestaat al vijftig jaar en is ontstaan op initiatief van een dorpsbewoonster. De dochter van deze mevrouw, mevrouw Clarke, is nu hoofd en leraar van de school. Zij wordt nog bijgestaan door iemand die voor de kinderen kookt. Het geld voor de kok en de maaltijden wordt door de ouders bijeengebracht. Twee keer per jaar worden er allerlei activiteiten georganiseerd in het dorp om geld voor de school bijeen te brengen. Het schoolgebouw zelf is erg klein en gemaakt van hout. Naast het gebouwtje staan de toiletten en keuken, maar ook deze zijn in slechte staat. Verder ontbreken er ruimtes voor een kantoor en voor de kinderen om te eten. Een speelplaats is ook niet aanwezig. Er is wel een watertank voor drinkwater en sanitair. In 2009 is er gestart met het nieuwe schoolgebouw. Wij helpen dit jaar mee aan de bouw van een keuken, eetzaal, toiletten en een ziekenzaal. Voor dit project is veel geld nodig. Daarom houden wij een ballonnenactie tijdens de festiviteiten op koninginnedag en hopen zoveel mogelijk ballonnen voor dit goede doel te verkopen.

ACTIVITEITEN 30 APRIL Optocht Koninginnedag

Traditiegetrouw start ’s morgens om 9.30 uur de optocht. Versierde wagens krijgen startgeld van € 25,00. De wagens moeten zich uiterlijk ’s morgens om 9.00 uur opstellen op de parkeerplaats naast de RK Kerk. Hiervoor zijn prijzen beschikbaar van resp. €70,00; €60,00; €50,00; €40,00 en €30,00. Versierde karren, fietsen, loopgroepen e.d. moeten zich melden om 9.00 uur bij hun eigen school. Voor hen zijn er, per school, prijzen beschikbaar gesteld. Daarnaast wordt er een aanmoedigingsprijs van € 20,00 beschikbaar gesteld. Deelnemers met een versierde wagen moeten zich vooraf even aanmelden bij Loes Schuitemaker, Muldershof 23, telefoonnummer 382630. Route optocht

Parkeerplaats naast de R.K. Kerk, Reggestraat Zuid, Dorpsstraat Zuid, Rijssenseweg, Reggedal, Dorpsstraat Noord, Ypeloweg , Reggestraat Noord, Sporthal, Dorpsplein. Wij verzoeken u vriendelijk om tijdens de optocht geen auto’s langs de route te parkeren. Playbackshow

In de muziektent staan ook dit jaar Kane en Leona Lewis weer hun uiterste best te doen om de hoogste punten van een deskundige jury .Gepresenteerd door Geert Pluimers en verzorgd door de groepen 7 en 8 van de basisscholen. Infopunt

Voor al uw vragen of opmerkingen over de Oranjevereniging kunt u terecht bij het infopunt op het Dorpsplein. Penaltybokaal Enter

Zolang u raak schiet kost het u niets, maar iedere gemiste penalty kost u € 0,50. Degene die de langste reeks onafgebroken treffers op zijn naam brengt is de winnaar. Het wordt dit jaar verzorgd door keepers van sv Enter en Enter Vooruit. De opbrengst gaat naar Stichting World Servants. Pony rijden

Ook dit jaar weer in de Schipperstraat en zoals vanouds verzorgd door vrijwilligers van ´t Zoekerveld. Zij vragen hiervoor een vrijwillige bijdrage per rit.

Bungytrampoline

Men kan tegen betaling van € 2,00 gebruik maken van deze attractie. Dit jaar staan de tijden vermeld op het kaartje. Je kunt bij het infopunt aangeven hoe laat je wilt springen. Dit om de lange rijen voor deze attractie te voorkomen! Diverse attracties

Zoals een giga klimwand en het vertrouwde krat stapelen En natuurlijk de ballenbak en springkussens voor de allerkleinsten. Deze zijn allen gratis te gebruiken. Demonstratie sv Raduga

De dansers en turnsters van onze plaatselijke gymvereniging laten op het dorpsplein hun kunnen zien. En op de 9 meter lange luchttumbling kun je zelf ook een poging wagen …. Suikerspin en Schminken

Tegen betaling van € 0,50 kun je een suikerspin kopen op het Dorpsplein. De verkoop van de bonnetjes voor de suikerspin en bungytrampoline vindt plaats bij het Infopunt van de Oranjevereniging op het Dorpsplein. Fietspuzzeltocht

Wij willen de gezinsfietspuzzeltocht graag in ere houden. Wij hopen, net als andere jaren, op een grote deelname. U kunt starten tussen 14.00 en 14.30 uur vanaf het Infopunt op het dorpsplein. Vooraf opgeven is niet nodig. De afstand is ongeveer 20 km. Het inschrijfgeld bedraagt € 1,00 per fiets. De finish is ook weer op het dorpsplein. Prijsuitreiking zal om ongeveer 17.00 uur plaatsvinden. Koninginneslag

Een spel spektakel voor de jeugd van 13 t/m 17 jaar. Het parcours ligt rondom en op het dorpsplein. Van een klimtest via een behendigheidsparcours naar een giga stormbaan. De deelnemers hebben zich inmiddels opgegeven. Meer info via de site www.koninginneslag.nl Muziek in de tent

Tijdens de koninginneslag wordt de live muziek verzorgd door Enterse jonge bands waaronder Mc Cloud en ….. en natuurlijk …… Ook een akoestische formatie van band Virago laat hier ,op eigenzinnige wijze , van zich horen. Lampionnenoptocht

Voor de kleintjes en hun ouders staan de lampionnen met kaarsjes weer klaar om 20:45 uur. Deze kunnen tegen een kleine vergoeding gekocht worden. De Muziekvereniging Irene verleent haar medewerking hierbij.

AUBADELIEDEREN Wilhelmus van Nassouwe Couplet 1

Couplet 6

Wilhelmus van Nassouwe ben ik, van Duitsen bloed, den vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood. Een Prinse van Oranje ben ik, vrij onverveerd, den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd.

Mijn schild en de betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer, Op U zo wil ik bouwen, Verlaat mij nimmermeer. Dat ik toch vroom mag blijven, uw dienaar t'aller stond, de tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt.

niet Wij leven vrij Wij leven vrij, wij leven blij Op Neêrlands dierb're grond Ontworsteld aan de slavernij Zijn wij door eendracht groot en vrij Hier duldt de grond geen dwing'landij Waar vrijheid eeuwen stond (2x) Hoe dierbaar is ons 't vaderland Der helden bakermat Der kunsten wieg, 't gezegend strand Waat 't heilig recht zijn zetel plant En deugd met een fluwelen band Vorstin en volk omvat (2x)

Wij leven vrij, wij leven blij Wij dienen ene God Wat ook 't verschil in dienen zij De wet laat ied're godsdienst vrij Vereend als broeders juichen wij: Gezegend is ons lot (2x) Zo leven w' altijd vrij en blij Op Neêrlands dierb're grond Door trouw aan eigen wetten vrij Praalt Neêrland in der volken rij En 't vaderland blijf groot en vrij Tot 's werelds avondstond (2x)

VOOR ORDE, VREDE, VEILIGHEID EN RECHT…………. DODENHERDENKING 2010

4 mei is elk jaar weer een dag van herdenken. Wij staan dan stil bij alle offers die mensen gebracht hebben in alle conflicten waar ons land bij betrokken was vanaf de Tweede Wereldoorlog.

De Oranjevereniging nodigt u van harte uit tot het bijwonen van de Dodenherdenking op dinsdag 4 mei 2010.

Vaak wordt tijdens de 4 meiviering stilgestaan bij de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog. Logisch, want dat is een trauma die alle Nederlanders aan den lijve hebben ondervonden. Echter in de jaren na 1945 zijn er bij diverse conflicten, waar Nederland bij betrokken was, uit naam van de vrede doden en gewonden gevallen. Ook zij worden herdacht tijdens de 4 meiviering.

kerkdienst 19.30 uur 19.45 uur 19.45-19.55 uur

19.58 uur 20.00-20.02 uur

20.02 uur

Verzamelen voor stille tocht op Dorpsplein Aankomst bij het monument op de brandput -Klokgelui en kranslegging -Declamatie -Gedicht -Koraal Last Post Twee minuten stilte (voorafgegaan en afgesloten door trompetsignaal) Hijsen van de vlag

Eén van de grootste militaire acties van Nederland na de Tweede Wereldoorlog zijn de politionele acties in onze toenmalige kolonie Nederlands-Indië (Indonesië). Bezien door de bril van het heden, met de kennis en de moraal van nu, misschien niet het meest glorieuze moment uit onze geschiedenis. Maar in die tijd werd het door de meesten gezien als een goede zaak, niet in de laatste plaats door de toenmalige regering. Nederland was bevrijd en nu moest “ons” Indië ook bevrijd worden. Daarbij kwam dat men dacht niet zonder de kolonie te kunnen. Een diepgeworteld gevoel in die tijd was: “Indië verloren, alles verloren!”

Na het hijsen van de vlag zingen we 1 en 6 van het Wilhelmus (tekst staat in dit boekje), defilé en gelegenheid tot het leggen van bloemen. Dit jaar zullen er naast de basisscholen en de oranjevereniging ook bloemen gelegd worden door een aantal Indië veteranen. Bent u ook Indië veteraan wilt u aan de bloemlegging deelnemen, dan kunt u contact opnemen met Ben ter Haar telefoon 0547-383130.

10

Deze nieuwe oorlog ging niet ongemerkt aan ons dorp voorbij! Maar liefst 43 Enternaren zijn tussen 1946 en 1949 uitgezonden naar NederlandsIndië. Nu, in 2010 zijn er nog 14 van hen onder ons en met twee van deze krasse tachtigers hebben we uitgebreid gesproken over hun tijd in Indië. Op een koude maandagavond in januari van dit jaar melden wij ons aan de Rondweg 5a. We werden hartelijk ontvangen door Hendrik Kosters (Kleijan), heer des huizes en Henk Schuitemaker (Timmerjans). We hadden onze jassen nog niet uit of de verhalen vlogen al over en weer. Al snel werd duidelijk dat ze in totaal verschillende streken van het grote eilandenrijk hadden gediend. Om het verhaal wat lijn te geven scheiden we de belevenissen van beide heren eerst, om ze later weer in elkaar te laten vloeien.

11

bemanning van de Tegelberg gearresteerd omdat ze veel van het goede voedsel blijken te hebben achtergehouden om dit te kunnen verkopen voor eigen gewin. De 7 decemberdivisie wordt gelegerd langs de kust van Java. Ze blijven daar meer dan een halfjaar tot ze op 20 juli 1947 de zogenaamde demarcatielijn e oversteken voor de 1 politionele actie.

Hendrik Kosters (12-4-1925) wordt op 2 mei 1946 opgeroepen om zich te melden bij de Johan van den Kornput Kazerne in Steenwijk. Hij wordt ingedeeld bij 3-9-RI(Regiment Infanterie) van de (beroemde) 7 december divisie. Net als later Schuitemaker, krijgt hij de basisopleiding van infanterist. Daarna krijgt hij nog een specialistische opleiding omdat hij deel gaat uitmaken van een mortierploeg van een ondersteuningscompagnie. Geen voorbereiding op een tropische omgeving, geen les over het land van bestemming. Alleen wat Maleise les….. “Maar ja, daar heb ik op dat moment niet zo zitten opletten” aldus Kosters. Op 3 oktober 1946 vertrekt hij samen met 3000 andere soldaten op een omgebouwd vrachtschip, de Tegelberg, naar de Oost. “Als haringen in een ton” volgens Kosters. Het is een verschrikkelijke reis. Uit later historisch onderzoek blijkt dat ook. Het eten is slecht, de sanitaire voorzieningen zijn minimaal en als je even niet op let worden je spullen gestolen. Bij aankomst, op 29 oktober, in Tandjong-Priok, wordt een gedeelte van de

“Toen we aankwamen, werd ons nog weer eens verteld waarvoor we hier waren”: weten beide heren zich nog te herinneren. Conform de dagorder van Generaal Spoor: ('Gij rukt niet op om aan dit land den oorlog te brengen, maar om het de vrede te hergeven. Gij komt niet als veroveraar, maar als bevrijder. Gij komt niet om te straffen, maar om te beschermen') “Jullie zijn hier omdat er chaos in dit land heerst” “Jullie zijn hier om orde, vrede, veiligheid en recht te brengen in dit land!”: aldus de commandanten. “Het was er ook echt een chaos, een bende.” volgens beide heren. “Het recht van de sterkste gold. Er werd geroofd, geplunderd en gemoord. Veel mensen, vooral in de kuststroken van Java zagen ons ook werkelijk als bevrijders en waren erg blij met onze komst. Kampongs (dorpen) die al tijden waren verlaten, raakten weer bewoond omdat mensen zich veilig gingen voelen.” aldus Kosters. Kosters verhaalt verder: “En wij leerden snel. Jongens uit Nederland, de meesten nooit buiten hun dorp geweest, zaten plotseling in een heel vreemd land, waar echt alles eigenlijk anders was.” “’s Nachts moest je op patrouille. Het was daar zo donker dat je de man voor je vast moest houden, anders raakte je hem kwijt.” “Ook op de omgeving en de dierenwereld waren we absoluut niet voorbereid. Sommige van ons waren misschien wel eens in de dierentuin geweest, of hadden een plaatje van wilde dieren gezien………maar dat is toch wel even iets anders dan als je op een boomstronk zit uit te rusten en er glijdt ineens een dikke gifslang tussen je benen door je overhemd in…….” “Een andere keer viel een van onze maten van een dijkje af het water in. We hadden de grootste lol toen hij kopje onder verdween. Toen hij proestend en in paniek boven kwam lieten we hem nog even spartelen om hem vervolgens met een grote zwaai op het droge te trekken. Net op tijd….want nog geen seconde later dook er een groot krokodilachtig beest met een opengesperde bek boven het water uit…..”

12

13

Henk Schuitemaker en Hendrik Kosters anno 2010 met een gedenkbord van de 7 december divisie

Ze leerden snel, beide heren weten zich nog te herinneren wat je moest doen om snel een jonge aap te vangen, om die dan vervolgens als huisdier op te voeden. Je schoot gewoon zijn moeder uit de boom…..dan kwam het jong vanzelf mee!

“ v.l.n.r. : G. Peppels, H. Lammertink, H.Kosters, G.Schrooten, H. a/d Stegge, H. Phillipi voorgrond)

Omdat we te maken hadden met een soort guerrilla, leefden we steeds onder grote druk” vervolgt Kosters. “En in de tropen is het ’s nachts nooit stil, in tegendeel er is enorm veel geluid in het oerwoud.” “We waren erg zenuwachtig in het begin. Als er een kokosnoot uit de boom viel schoot je zo van schrik je magazijn leeg.” Later werd de zenuwachtigheid meer een vorm van continue stress die je te lijf ging met een gelaten onverschilligheid.” Toen we in 1949 na 3 jaar weer naar huis mochten was ons bataljon dan ook in militaire termen “afgeschreven”. Velen van ons zaten er geestelijk en lichamelijk compleet doorheen. In de slaapzalen was het nooit meer stil, nachtmerries verstoorden de nachtrust en menigeen sprong midden in zijn slaap onder zijn bed omdat hij dacht dat hij werd aangevallen en in dekking moest.”

14

Henk Schuitemaker (8-8-1927), bakkerszoon uit Enter wordt in 1947 opgeroepen om zich in Assen te melden bij 5-4-RI (Regiment Infanterie) te Assen. Hij krijgt net als Kosters de basis infanterie opleiding. Schuttersputjes graven, schietles en marcheren zijn de dagelijkse bezigheden. Henk vertrekt op 12-11-1947 vanuit Amsterdam met het schip De Grote Beer. Henk herinnert zich nog altijd, dat hij al helemaal onder de indruk was van Amsterdam en de haven. Ook de storm in de golf van Biskaje was heftig. Meer als de helft zeeziek. Het Suezkanaal, een tussenstop in Port Saïd de Indische Oceaan over. Allemaal enorme indrukken voor een jongen van net 20 die tot dan toe zijn leven vooral had gevuld met werken en voetballen. Het regiment van Schuitemaker gaat niet naar Java, maar gaat via het onrustige Celebes naar Borneo. Daar moet Schuitemaker met zijn onderdeel bij Tarenkan de olievelden van de Bataafse Petroleum Maatschappij (BPM), het tegenwoordige Shell beveiligen. “We hebben lang niet zoveel meegemaakt als Henk Kosters en al die andere jongens op Java, Sumatra of Celebes.” aldus Schuitemaker. “Op Borneo was het rustiger, er was wel veel jungle waar we steeds doorheen patrouilleerden, maar de bevolking was vooral anders dan op bijv. Java.” Enternaar Huib Koenderink (Konekes) was een van de koks van het regiment. Als het bericht komt dat de vader van Henk te ziek is om thuis te bakkerij te runnen mag Henk vervroegd naar huis. Een kleine maand eerder dan de rest van de Nederlandse troepen gaat hij naar huis om het werk in de bakkerij meteen ter hand te nemen. Contact met thuis Tegenwoordig zijn er legio mogelijkheden om je geliefden te zien als je op missie bent; e-mail, skype, webcams, telefoon, enz. In die tijd was het eigenlijk alleen maar mogelijk om per brief in contact te blijven met het thuisfront. Bij het Katholieke volksdeel was dat goed geregeld. Het thuisfront had zich verenigd in het Enter-Indië comité. Als comité verzorgden zij een soort nieuwsbrief met wetenswaardigheden uit de parochie en de rest van Enter. Dit werd zeer gewaardeerd. Zo bleef je naast het gewone briefverkeer contact houden met je geboortegrond. “Gelukkig hadden we nog geen verkering” grapt Kosters, “Dat scheelde een bult schrijfwerk, en er waren daar leuke meisjes genoeg.” We kregen dan

15

ook sexuele voorlichting, geen overbodige luxe trouwens, maar er werd vooral gewezen op de gevaren van de omgang met die mooie dames.” Beide heren zijn het er roerend over eens dat het eten in Nederlands Indië geweldig was. 2x daags nasi, brood, lekkere sausjes. Vooral de ChineesIndische keuken was geweldig. Allebei zijn ze hun hele verdere leven liefhebbers gebleven.

v.l.n.r.: ? , H. Phillipi, H. de Wilde, ?, H. a/d Stegge, ?, H. Lammertink, H. Kosters, H. Wolters.

Enterse Reünie op Java: Henk Schuitemaker’s broer, Albert, was ook gelegerd op Java. Hij was sergeant-majoor bij de administratieve troepen. Waarschijnlijk omdat hij op de administratie toegang had tot de dossiers, is hij in staat geweest alle Nederlandse jongens op Java op te sporen. Ook is het hem gelukt ze op een gegeven moment bij elkaar te brengen. Een unieke gebeurtenis natuurlijk. De foto’s bij dit artikel zijn daarvan het bewijs. Henk Kosters, die erbij was kan zich echter niet meer precies herinneren wanneer en waar dat geweest is. Wel weet hij dat het een prachtig moment was dorpsgenoten te treffen zo ver van huis. Terug naar huis:

16

Eind 1949 wordt de onafhankelijkheid van Nederlands-Indië, vanaf toen Indonesië, een feit. De mannen kunnen eindelijk naar 3 lange jaren naar huis. Maar zoals gezegd is het bataljon van Kosters helemaal afgeschreven. Jongens vol met trauma’s (zou men nu zeggen) en overspannen van de spanning gingen op het schip terug naar Nederland. De repatriëring ging wel een beetje anders dan tegenwoordig. Nederland zat midden in de wederopbouw en men had geen boodschap aan al die terugkerende jongens van een “verloren zaak”. “140 gulden kregen we bij terugkeer.” “We moesten ons het verder maar zelf uitzoeken.” “De e meesten van ons hadden door de 2 wereldoorlog en de direct daarop volgende tijd in Indië geen enkele opleiding gehad na de lagere school.” “Je moest je maar redden.” Maar dat vonden de heren nog niet het ergste. “We werden door familie en de buurt natuurlijk warm ontvangen.” Kosters kreeg zelfs een fiets van de buurt. Echter het leger en de overheid en de rest van de mensen waren minder waarderend. Kosters:”We kregen dus 140 gulden, maar daar werden nog wel de kosten van bijvoorbeeld kapotte uniformdelen afgehouden.” “Ook werd je kist met persoonlijke spullen geïnspecteerd. Had je uit Indië souvenirs meegenomen (bijv. zo’n beroemde Indische dolk, een Kris) dan moest je daar nog invoerrechten over betalen.” Nederland op zijn smalst, laten we maar zeggen. Toen Kosters zich in het gemeentehuis te Wierden moest melden om zich weer in onze gemeente te laten inschrijven, liet de toenmalige burgermeester Maalderink hem op een hautaine manier weten dat hij maar moest wachten. Toen Kosters ‘boos’ aanstalten maakte weg te gaan wilde Maalderink plotseling hem wel te woord staan….”Echter toen had ik geen tijd voor hem en ben direct na het tekenen van de papieren weggegaan.” Tenslotte: Dat gebrek aan erkenning steekt beide heren (en met hen vele veteranen e die bij conflicten van na de 2 wereldoorlog betrokken waren) nog steeds het meest. “We hoeven geen heldenstatus, geen eer.” Maar we zijn er wel heen gestuurd omdat volgens de toenmalige overtuiging Nederlands Indië en daardoor ook Nederland in gevaar was.” “We zijn niet op zoek naar waardering, maar naar erkenning.” aldus Kosters en Schuitemaker. “In Indië zijn in die drie jaren meer Nederlandse soldaten gesneuveld dan

17

tijdens de hele Tweede Wereldoorlog. Veel jongens zijn nooit over de opgelopen trauma’s heen gekomen en dat heeft in de jaren na 1949 nog vele onnodige slachtoffers opgeleverd.” “We hadden de grootste moeite om weer te wennen in Enter.””Je broers en zussen zijn toch andere mensen dan je kameraden in wiens handen je leven soms lag.” “Je miste die kameraadschap, gek, maar waar.” Kosters: “Gelukkig was in die tijd en daarna het geloof een belangrijke steun voor ons.” “Ik durf rustig te beweren dat ik zonder het vertrouwen in mijn geloof het niet zou hebben gered.”

Met dank aan: Henk Schuitemaker, Hendrik Kosters, Frank Bokkers (OV Enter) en Wilfred Lieffers (Indië Specialist) ©2010 Ben ter Haar – Enter

Van de 43 Enterse jongens die naar Indië zijn gestuurd is er niemand gesneuveld. Toch heeft Indië wel een rechtstreeks Enters slachtoffer op haar geweten. Gerard Schrooten (Kasperspruusse) overlijdt enkele weken na terugkomst aan de gevolgen van Malaria. Enkele feiten: -Tijdens het conflict zijn er ongeveer 6000 Nederlandse soldaten gesneuveld of omgekomen door ziektes etc. -In 1998 hebben alle nog levende Indië veteranen een geldelijke blijk van waardering van de Nederlandse regering gekregen. Dit gaf echter zoveel politiek krakeel en negatieve publiciteit dat het compleet zijn doel voorbij is geschoten. -In Roermond staat sinds 1962 een monument ter nagedachtenis van de Indië gangers. In 1988 is daar een Nationaal Monument van gemaakt met de namen van alle gevallenen. Het is onthuld door Prins Bernhard. Elk jaar, op 7 september is er een grote herdenking. -Schuitemaker en Kosters hebben regelmatig reünies van hun eigen onderdelen bezocht. Daar blijkt dat Indië een band voor het leven heeft geschapen. -Er is één keer een reünie voor de Enterse veteranen georganiseerd. Echter daar is lang niet iedereen geweest. Een aantal bleek niet te zijn uitgenodigd. -Henk Schuitemaker is samen met zijn vrouw in de jaren negentig teruggeweest naar Indië. Helaas ging de reis niet langs Borneo, maar verder was het één groot weerzien. -Op 4 mei 2010 wordt er voorzover bekend, in Enter voor het eerst speciale aandacht besteed aan de gevallenen in Nederlands-Indië.

18

19

Aan alle wagenbouwers en deelnemers

ALGEMENE LEDENVERGADERING VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN t.b.v. optocht Koninginnedag 30 april 2010 Om te voldoen aan de aangescherpte wettelijke eisen voor optochten e.d. geven wij u hierbij de regels waaraan u zich als wagenbouwer en /of deelnemer van de optocht dient te houden: a)

De wagens dienen rondom relingen te hebben waardoor kinderen en/of ouders beschermd worden tegen het van de wagen vallen. b) Op de wagen dienen bankjes of stoeltjes gemonteerd te zijn waarop de kinderen en/of ouders dienen plaats te nemen. c) Naast iedere wagen waarop kinderen mee rijden dienen aan weerszijden van die wagens ouders mee te lopen. Dit om de kinderen in de gaten te kunnen houden. d) Met de wagens dient tijdens de optocht stapvoets gereden te worden waarbij de instructies van de politie en het oranjecomité opgevolgd dienen te worden. e) Het trekkende voertuig dient aan de wettelijke eisen te voldoen (deugdelijke verlichting, spiegels enz.), verzekerd te zijn en bereden te worden door personen van 18 jaar of ouder en in het bezit van rijbewijs.

20

De Oranjevereniging Enter nodigt u uit voor de algemene ledenvergadering op dinsdag ?? september 2010. Aanvang 19.30 uur in de Sporthal De Zomp (japinkkamer). Agenda 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Opening Verslag vorige vergadering Financieel verslag Verslag kascommissie 2009 Evaluatie Koninginnedag Evaluatie 4 meiviering Rondvraag Sluiting

21

zoals: examen, jubileum, etc. VLAGINSTRUCTIES HET IS ABSOLUUT VERBODEN DE NEDERLANDSE VLAG TE GEBRUIKEN VOOR RECLAME DOELEINDEN

Vaste data voor het vlaggen: 31 januari : H.M. Koningin Beatrix BV 27 april : Z.K.H. Prins Willem-Alexander BV 30 april (29 april) : Koninginnedag UV 4 mei : Dodenherdenking UV (vanaf 18.00 uur tot zonsondergang) 5 mei : Bevrijdingsdag UV 17 mei (18 mei) : H.K.H. Prinses Maxima BV e 3 dinsdag Prinsjesdag in september : (alleen in Den Haag) UV 7 december (8 december) : Prinses Catharina-Amalia BV 15 december (16 december) : Koninkrijksdag BV BV: beperkt vlaggen ] geldt alleen voor UV: uitgebreid vlaggen ] overheidsgebouwen Als de vlagdagen verjaardagen van leden van het Koninklijk Huis zijn, wordt over het algemeen een oranje wimpel toegevoegd. Het hijsen van de vlag geschiedt bij zonsopgang, het strijken bij zonsondergang. Het is toegestaan de vlag ‘s avonds buiten te laten hangen, mits de vlag goed verlicht is door een schijnwerper. Vlag bij stormweer met een kleinere vlag. Vlag nooit: met meer dan een vlag per mast met versleten vlaggen met verkleurde vlaggen Bij het halfstok-vlaggen moet men de vlag niet opbinden aan de mast. De vlag moet los kunnen wapperen. Het is altijd toegestaan de vlag te gebruiken voor doeleinden die gunstig zijn voor de gebruiker,

22

23

OPROEP AAN ALLE LEDEN

bankrekening af te schrijven wegens zijn/haar lidmaatschap van ‘Oranjevereniging Enter’.

Korter ijn. Daarvoor onze dank. Toch willen we om uw medewerking vragen. Zoals u weet wordt het lidmaatschapsgeld nog steeds huis aan huis opgehaald. Dit is een behoorlijk intensief en tijdrovend gebeuren. Denk maar aan het slechte weer, mensen die niet thuis zijn etc. Wij willen u vriendelijk verzoeken, ons hiervoor een automatische incasso te verlenen die in maart van het betreffende jaar zal worden afgeschreven. Het is geen verplichting maar u zou ons hiermee enorm kunnen helpen. U kunt hiervoor het formulier aan de achterkant van deze bladzijde gebruiken. Graag volledig invullen en denk aan uw handtekening.

Ondergetekende is bekend met het feit dat, indien hij/zij niet akkoord is met de afschrijving, hij/zij binnen 30 dagen bij zijn/haar eigen giro- of bankkantoor opdracht kan geven het bedrag terug te boeken. Bij een opzegging wordt deze machtiging automatische door ons weer ingetrokken.

Dit formulier kunt u op de volgende manieren inleveren. • bij onze Info-Stand die op Koninginnedag op het dorpsplein staat • bij één van onze bestuursleden • bij de penningmeester: E.J. Schuitert, Erve Oldenhof 16, 7468 JA Enter

Adres:_____________________________________________________________

Bankrekening:_______________________________________________________ Naam en voorletters:_________________________________________________________

Postcode/Woonplaats:_______________________________________________ Handtekening:______________________________________________________ Datum:____________________________2010

U BENT NOG GEEN LID? Ook om lid te worden, kunt u het formulier aan de achterkant van deze pagina gebruiken. Inleveren kan ook op dezelfde 3 manieren als hierboven beschreven.

Dit formulier volledig ingevuld retourneren aan: Oranjevereniging Enter, t.a.v. ledenadministratie, p/a : Erve Oldenhof 16, 7468 JA Enter of inleveren bij één van de bestuursleden of tijdens Koninginnedag bij de Info-Stand op het dorpsplein.

Wij danken u alvast voor uw begrip en medewerking Bestuur Oranjevereniging Enter Machtiging automatische incasso

Ondergetekende verleent hierbij tot wederopzegging machtiging aan: De Oranjevereniging te Enter met banknummer:

3174.13.104

om één keer per jaar het bedrag voor het lidmaatschap van zijn/haar

24

25

ADRESGEGEVENS BESTUUR ORANJEVERENIGING

Emailadres: [email protected] Voorzitter Ben ter Haar, M. Samuelstraat 17, 7468 BN Enter, 383130 Secretariaat Rita de Vos, Wierdenseweg 7b, 7468 PX Enter, 382920 Penningmeester Evert Schuitert, Erve Oldenhof 16, 7468 JA Enter, 382992 Leden Erik Altena, Wierdenseweg 11, 7468 PX Enter, 382237 Toos ten Brinke, Muldershof 1, 7468 GR Enter, 381677 Frank Bokkers, De Akkers 21, 7468 DG Enter, 381940 Loes Schuitemaker, Muldershof 23, 7468 GR Enter, 382630 Marianne Kamphuis, Dorpsstraat 58b, 7468 CL Enter, 385206 Mathilde Ezendam, Athanasiastraat 6, 7468 EA Enter, 381068

COLOFON ©2009

Foto’s zijn (net als vorig jaar) beschikbaar gesteld door Henk Pluimers

26