Inhoud
Voorwoord Deel A Een chaotische klas Pedagogische interventies bij het bemoedigen van een groep 5 in de basisschool 1. 2.
Inleiding "Ik ben de schrik van de school!" De eerste ontmoeting met de klas... .. .en de noodzakelijkheid van de innerlijke instelling
XI
1
3 9 9 12
Scène 1 'Zo gaat dat met leraren!'
14
3.
15
4.
Dennis ... .. .en 'de eenzame prins' - Het negatieve zelfbeeld en de eenzaamheid van 'moeilijke kinderen' "Jij bent zelf ook niet zo'n onschuldig lammetje". Over het ontstaan van een klasseregel... ...of het werken aan de zelfbewustheid van de klas
16 20 20 25
Scène 2 Olaf schrijft: 'Voetbalelftal'
27
5.
28 28
6.
"Dan haal ik uit!" Meppen in plaats van schelden... ...en de activering van een gemeenschapsgevoel in plaats van lichamelijk geweld "Zo is ze gewoon, ik weet het ook niet precies." Een conflict en een vredesaanbod ...en een stil meisje leert 'om te denken'
http://d-nb.info/1015533159
30 35 35 43
VI
DENNIS, DE SCHRIK VAN DE SCHOOL
Scène 3 Björn, Jasper en de carnavalsslinger
44
7.
46 46
8
'Koning Hoektand de Eerste' Werken aan succes:... ...concepten en vaardigheden zichtbaar maken als verworven competenties 'De beste lerares van de wereld'... ...en 'de slechtste die ik ooit ben tegengekomen.' Over kinderen die afhankelijk zijn van het oordeel van anderen
48 51 53 53
Scène 4 Nieuwe plaatsen voor de groepstafel van Björn, en hoe dat fout gaat
55
9
58 58
10.
'Complimenten en terechtwijzingen' of 'bemoedigen'? Twee principieel verschillende houdingen... ...en de noodzakelijkheid om onderscheid te maken tussen het kind en zijn of haar gedrag Gijs: 'de eenzame prins' en de ongelukkige ster... ...en de poging om het te begrijpen Het gesprek met de moeder
61 64 73 73
Scène 5 'Zij rent' - 'Zij rennen'
78
11.
80
12
Stoelkring: duidelijkheid geven, begrip vragen, empathie oefenen.. . ...en het ontstaan van een pedagogisch concept voor een 'eenzame prins' Van geïsoleerde ster tot geïntegreerde helper "Schrijf je over mij?", "Schrijf toch over mij!" Het klasseboek van de kinderen... ...Aanleiding en oefening tot bemoediging
87 87 94 94 98
Scène 6 'Donder en bliksem' - Lars leert met behulp van Gijs
102
13.
De 'Vriendschapsstok' van Nico Sociale competentie van een 'moeilijke leerling'... ...en de betekenis van een zelf ontwikkeld model voor het
103 103
oplossen van problemen 14.
"Vaak ben ik zo als Julia"
106 109 109 117
Een gesprek met Stefanie... ...en de verbetering van een hulpstrategie
INHOUD
VII
Scène 7 "Simone slaat niet meer om zich heen"
121
15.
123 123
16.
"Die moet altijd de kleintjes hebben! " Het kleine broertje... ...Hoe broertjes en zusjes in de vorm van 'overdraging' het leven op school moeilijk kunnen maken Het uur van de expert Vier generaties in gesprek over school... ...het plezier om als expert in het middelpunt van de belangstelling te staan
128 135 135 138
Scène 8 "Dat is bij ons nu eenmaal zo. Hier hoef je je niet zo aan te stellen. "
141
17. "En let u vooral op de lichte achtergrond!" Een kunstveiling voor de ouders... ...De kwaliteit van het eigen kunnen verwoorden en daarmee een veiling organiseren 18. "Klopt helemaal niet!" en "Dat heb ik helemaal niet gezien!" Ergens rekening mee houden is een kwestie van goed kijken... ...en dat goed kijken is een kwestie van oefenen
144 144
Scène 9 "Ik voel me vaak zo nutteloos"
170
19.
175 175 181 184 184
20.
"Je moet het beleefd zeggen" "En hoe gaat dat?"... ...De kunst om nee te zeggen zonder te kwetsten "Mijn hoofd en mijn lichaam hebben hartstikke hard gewerkt" Kinderen schrijven een leerdagboek
148 162 162 163
Scène 10 "Ramona zoekt God"
187
Deel B DENNIS Van gepokte en gemazelde buitenstaander tot een gewaardeerd lid van de groep
191
1.
193 193 195 195
2.
"Ik ben hier de schrik van de school" Invloed en macht van een moeilijk kind "Ik heb geen medelijden meer" De vragenlijst bij het godsdienstonderwijs
VIII
DENNIS, DE SCHRIK VAN DE SCHOOL
Scène 1 "Laat me met rust, Dennis!"
198
3.
199 199
4.
De 'Overheadprojectorklus' Aanzet tot een pedagogisch concept voor Dennis "Het 'A - B - A - Principe' en andere kleine maatregelen die het leven verlichten"
207
Scène 2 "Ik heb het gezien! Ik heb het gezien!"
209
5.
213 213 215 215
6.
'Dennis doet meer mee.' De veranderde sleer 'Het muisje en de olifant' Een goed begin met een treurig einde
Scène 3 "Ik ben geen indiaan!"
218
7.
219
8.
"Alle passagiers alstublieft de riemen vastmaken. We gaan landen!" Een 'Uur van de expert' over vliegtuigen, netwerken en de bouwtechniek van meneer Fokker "Kun je die pruik eigenlijk ook wassen?" Beproeving of een kans?
219 223 223
Scène 4 "Dat is de Boeing 727"
225
9.
227 227 232 232
10.
"Jouw gevoel is belangrijk, jouw gevoel" Een droomgesprek in de stoelkring "Dat noem ik echte vriendschap." Een 'vertrouwenskind' en een 'echte vriend'
Scène 5
236
"Dat gebeurt je beslist geen tweede keer!" 11.
"Het liefste timmerde ik je op je gezicht." De moeilijke taak van een vertrouwenskind
238 238
12.
"Kilian en de metro"
244
Een goed opstel met een vrolijk einde
244
Scène 6 "We hebben toch gezegd dat je elkaar niet moet laten vallen, of zoiets."
246
INHOUD
13. 14.
IX
"Mijn Butje is dood!" Afscheid van een vriend "Dat wenst je jouw vriend Dennis." Een brief aan Björn
249 249 252 252
Scène 7 "En zo lang hebben jullie de tijd om elkaar weer te verdragen!"
253
Deel C Aanbevelingen voor het bemoedigen van kinderen in het onderwijs
255
1.
Het kind aanspreken en zijn naam noemen in samenhang met positieve situaties 2. het kind zijn gevoelens toestaan en 'valse troost' of 'verkeerde aansporingen' vermijden 3. Foute antwoorden corrigeren helpt en ook het je niet meteen van een kind afkeren (Het 'A-B-A-Principe') 4. Keuzemogelijkheden bieden om het kind uit de oppositie te helpen 5. Oppervlakkige complimentjes vermijden en vervangen door gedifferentieerde terugkoppeling 6. De verwachtingen van kinderen van zichzelf serieus nemen en ze helpen om deze succesvol te realiseren 7. Door middel van consequent gedrag kinderen oriënteringspunten geven en tegelijk de eigen autoriteit als leraar versterken 8. Structuren bij het onderwijzen zichtbaar maken en tussendoelen noemen 9. De interne logica van een leerweg zichtbaar maken en gebruik maken van formuleringen van leerlingen in leerprocessen 10. Op destructieve bedoelingen van een kind met een constructieve intentie reageren en daardoor medewerking verkrijgen 11. Ongestructureerd gedrag tegemoet treden met heldere aanwijzingen om het kind oriëntatie te geven 12. Het kind uitdagen om na te denken en impulsen pedagogisch benutten 13. Het sociale perspectief positief beïnvloeden en de kinderen tot wederzijdse waardering aanzetten 14. Het gedrag van het kind begrijpen als uitdrukking van leerervaringen en projecties daarin herkennen
Het kind activeren en zijn vaardigheden benutten voor de gemeenschap 16. Hoog inzetten waar het gaat om prestaties van kinderen en onderpresteren tegen gaan
257 258 261 263 265 267 269 271 273 277 280 284 290 295
15.
298 302
X
DENNIS, DE SCHRIK VAN DE SCHOOL
Aanbevolen literatuur
304
Over de auteur
305
