nummer FAMILIEBLAD VOOR HET GESLACHT ZUM VORDE SIVE VORTMANN / VORTMANN / VORTMAN / VOORTMAN
24
juli 2008 jaargang 17 ISSN 1383-858X
Inhoudsopagve Voorwoord ......................................................................................................................3 Familiearchief Familieberichten .......................................................................................................... 31 Familiearchief Evaluaties............................................................................................ 29 De wereld van Emilia en Lloyd................................................................................. 30 Agenda .......................................................................................................................... 32 Geografisch Fortman in Amerika.................................................................................................... 25 Historisch Fortman (Ravenstein - Leiden) ....................................................................................5 Johannes Fortmann (1567-1654) .............................................................................. 17 Snippers Leeuwarder Courant ......................................................................................................4 Fortman (Kjobenhavn - Denemarken).................................................................... 16 Ingekomen burgers (Utrecht).................................................................................... 16 Ton Vorde (Menslage)................................................................................................ 24 Monsterrol Groningen................................................................................................ 24
Vortmes 24 - juli 2008
1
Colofon: Vortmes is een halfjaarlijkse uitgave van het familiearchief zum Vorde Vortman(n) - Voortman. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de ondertekende stukken en behoudt zich het recht voor om binnengekomen artikelen te redigeren. Overname toegestaan mits nadrukkelijke bronvermelding. Jaargang 17 nr. 24 versie 1.0 ISSN 1383-858X Redactieadres: R. Voortman Vroegeling 39 1964 KR Heemskerk tel. 0251 - 25 10 23
[email protected] Het familiearchief zum Vorde Vortman(n) - Voortman is een particuliere collectie op naam van de heren J.G. Voortman en G.J. Voortman te Zaandam en R. Voortman te Heemskerk. Bezoekadres: (uitsluitend na afspraak) J.G. Voortman Vermiljoenweg 64 1503 MR Zaandam tel. 075 - 6700 114
[email protected] Website: www.vortmes.nl
2
Vortmes 24 - juli 2008
VOORWOORD Het is alweer ruim een jaar geleden dat het vorige familie magazine Vortmes verscheen. Niet dat er ondertussen niets gebeurt is, maar soms vraagt het gezin en dagelijks werk zoveel aandacht dat 24-uur in een dag gewoon weg te kort is. Stukje bij beetje worden de snippers toch bij elkaar geraapt om dit nummer te kunnen vullen. Derhalve is nummer 24 van Vortmes flink verlaat, inplaats van december 2007 verscheen deze pas juli 2008. Het streven is wel om het ritme weer op te pakken zodat in de winter van 2008-2009 exemplaar nr. 25 te verwachten is. De rode draad van dit voert ons langs gelijknamige familie’s waarvan (nog) niet is komen vast te staan dat zij tot onze familie behoren; zoals de familie Fortman uit Ravenstein waaruit de befaamde goud- en zilversmeden uit Leiden en de niet minder bekende familie de Gaay Fortman is ontstaan. Daarnaast een uitvoerig verslag over Johannes Fortman (1576-1654) die uit een Bremer familie afkomstig was. Op de laatste pagina heb ik in de agenda een paar familieleden gekozen waarvan ik denk dat hierover iets te schrijven valt. In de komende Vortmes nummers kunt u daar meer over gaan lezen. R. Voortman, Heemskerk.
Vortmes 24 - juli 2008
3
SNIPPERS LEEUWARDER COURANT De Leeuwarder Courant werd opgericht in 1752 en is hiermee de oudste onder dezelfde naam opererende krant van Nederland. Het dagblad is de grootste krant van Friesland en wordt uitgegeven door NDC Mediagroep, met o.a. het Dagblad van het Noorden. In het begin stond er alleen maar buitenlands nieuws in, want dit was wat de lezers, voornamelijk kooplieden, aansprak. Later kwam er ook nationaal nieuws in de krant en pas sinds 1850 ook provinciaal nieuws. De krant wilde een beschaafde krant zijn dus plaatste het alleen maar "serieus" nieuws en was ook principieel tegen interviews. In 1893 kwam er een nieuwe hoofdredacteur die ook zorgde voor andere genres in de krant, maar interviews bleven tot 1930 uit den boze. Daarna verschenen er ook strips, reportages en verhalen over het dagelijks leven. In deze krant vinden we een aantal artikelen terug waarin familieleden vermeld staan. Twee opmerkelijke vindt u hieronder terug: 12 juli 1883;
03-01-1894;
4
Vortmes 24 - juli 2008
HISTORISCH FORTMAN (RAVENSTEIN - LEIDEN) De familie Fortman uit de regio Leiden is vooral bekend van de zilversmeden. Wanneer we sporen de familie terug in de tijd volgen, komen we uit bij Jacob Fortman in het midden van de 17e eeuw in Ravenstein. De familie valt op door goed geschoolde familieleden en een protestantse achtergrond. Waar Jacob vandaan komt is tot nu toe nog niet bekend. Ravenstein Ravenstein werd in 1360 gesticht door Walraven van Valkenburg, leenman van de hertog van Brabant, die toen aan de oever van de Maas een kasteel liet bouwen, na daarvoor jarenlang vanuit zijn kasteel te Herpen tol te hebben geheven over het verkeer op de rivier. In 1364 probeerde de hertog tevergeefs een einde te maken aan deze praktijk door het kasteel te belegeren. Bij het kasteel ontstond het plaatsje Ravenstein, dat reeds in 1380 stadsrechten kreeg van Reinout van Valkenburg. In 1396 werd de heer van Ravenstein bij de slag bij Kleverham verslagen en gevangen genomen. De stad werd vervolgens Kleefs bezit. In 1522 werd de stad versterkt met wallen en bastions. Al in 1543 liet Karel V deze afbreken, met uitzondering van de stadspoorten waarvan er twee zijn behouden. Nadat in 1609 Johan Willem van Kleef en Gulik kinderloos stierf maakten verschillende pretendenten aanspraak op zijn gebied, de GulikKleefse kwestie. Brandenburg riep hierbij de hulp in van de Staten van Holland, die de stad in 1621 bezetten. Er werden Staatse troepen in de stad gelegerd, die ook bleven nadat het gebied in 1624 officieel aan Brandenburg werd toegewezen. De protestanten lieten een van de twee kerken slopen en gebruikten de andere kerk zelf. De katholieke kerk werd verboden. De stad werd nogmaals versterkt met fortificaties. In 1630 ging Ravenstein wederom over naar een nieuwe eigenaar, ditmaal het katholieke huis Palts-Neuburg. Het Staatse garnizoen verliet de stad tijdelijk, om in 1635 weer terug te keren. In 1641 werd er een speciale garnizoenskerk gebouwd. Ravenstein bleef echter buiten de Republiek en de vrijheid van godsdienst keerde terug. Het Land van Ravenstein werd hierdoor een toevluchtsoord voor kloosterorden die uit de Republiek waren gevlucht, terwijl katholieken van over de grens in kerken op Ravensteins grondgebied de mis bijwoonden. Bij de komst van de Fransen in 1672 trok het Staatse garnizoen zich weer terug. De vestingwerken werden hierna gesloopt. In 1735 werd in Ravenstein de Sint-Luciakerk gebouwd, de enige Nederlandse kerk in barokstijl buiten de provincie Limburg. In 1794 maakte de Franse bezetting een einde aan de autonomie van Ravenstein. In 1800 werden Ravenstein en het bijbehorende land verkocht aan de Bataafse Republiek. Vortmes 24 - juli 2008
5
Onder Nederlands bestuur werd het kasteel in 1818 tot en met de fundamenten gesloopt. Leiden In de 17e eeuw komt de stad Leiden tot grote bloei, dankzij de impuls die vluchtelingen uit Vlaanderen geven aan de textielnijverheid. De stad, die voor het beleg van 1574 ongeveer 15.000 inwoners had geteld, waarvan tijdens het beleg ongeveer een derde deel het leven had verloren, was in 1622 tot 45.000 inwoners gegroeid, terwijl omstreeks 1670 zelfs een aantal van tegen de 70.000 werd bereikt. In de Gouden Eeuw was Leiden, na Amsterdam, de grootste stad van Holland. De bevolkingsgroei maakte een aanleg van nieuwe grachten en singels noodzakelijk. Het huidige centrum van Leiden, herkenbaar aan het singelpatroon, werd in 1659 voltooid. Tegen het einde van de 16e eeuw ontwikkelde Leiden zich tot een belangrijk centrum van drukkerijen, uitgeverijen en boekhandels. De beroemde drukker Christoffel Plantijn was er enige tijd gevestigd. Eén van zijn leerlingen was Lodewijk Elzevier (1547-1617), een telg uit een beroemd uitgeversgeslacht, wiens boekhandel en drukkerij de grootste van Leiden werd (de naam Elzevier werd enkele eeuwen later gebruikt door de grondlegger van het Elsevierconcern). In de 17e en 18e eeuw had Leiden een grote naam op het gebied van de (wetenschappelijke) uitgeverij en boekhandel. In de 18e eeuw raakt de textielnijverheid in verval. Door protectionistische maatregelen in Frankrijk was de concurrentiepositie verslechterd. Bovendien moesten de lonen relatief hoog zijn, omdat de kosten van levensonderhoud in het gewest Holland hoog waren vanwege de hoge belastingdruk. De Leidse textielondernemers gingen toen delen van het productieproces verplaatsen naar "lagelonenlanden": Twente en de omgeving van Tilburg! Het gevolg was een gestage daling van het inwonertal van Leiden, dat eind 18e eeuw tot 30.000 was gedaald en omstreeks 1815 een dieptepunt van 27.000 zou bereiken. In Leiden waren vanaf de late middeleeuwen zilversmeden bekend. Hoewel Leids zilver soms van zeer hoge kwaliteit was, kende het nog geen eigen stijl als bij voorbeeld Haarlems of Amsterdams zilver. Pas met de komst van de edelsmedenfamilie Fortman in de 18de eeuw ontstond Leids zilver met eigen kenmerken. Hendrik Fortman was met zijn jongere broer Abraham de toonaangevende edelsmid. De toiletspiegel uit 1750 is een van zijn vroegste werken. De pilasters (platte zuilen) en voluten (krulornamenten) van de montuur zijn nog typerend voor de Lodewijk-XIV stijl. Wellicht maakte de spiegel oorspronkelijk deel uit van een complete toiletset, maar bijbehoren de borstels, kandelaars en dozen zijn niet overgeleverd. Vooral de Leidse textielmagnaat en mecenas Allard de la Court bestelde veel zilverwerk 6
Vortmes 24 - juli 2008
bij Fortman, maar het is niet bekend of ook deze spiegel tot zijn rijke verzameling behoorde. In 1795 werd het gilde van de edelsmeden opgeheven, samen met alle andere gilden. Nog tot omstreeks 1820 werd Leids zilver van hoge kwaliteit vervaardigd. Vanaf het midden van de 19de eeuw werd zilver vooral machinaal gemaakt. De zilverfabriek I.M. van Kempen & Zn in Voorschoten, vlakbij Leiden, werd daarin landelijk toonaangevend. Toiletspiegel, datering: 1750, materiaal: zilveren montuur op mahoniehouten standaard, afmeting: 56 x 34,4 cm * inv.nr: 9036 lakenhal Leiden.
Familiewapen Fortman Het hieronder beschreven familiewapen is onder andere terug als lakafdruk te vinden op een missive van de auditeur militair te Ravenstein Jacob Fortman aan de Raad van State d.d. 20 maart 1654 welk stuk op het algemeen rijksarchief te ‘s-Gravenhage berust. Er zijn diverse allianties bekend, waaronder die met van den Es en Willinge Prins. In goud een groene boom waarvan de stam wordt vastgehouden door twee omgewende armen van natuurlijke kleur die uit een van de rechterschildrand uitgaande wolk van natuurlijke kleur komen. Helmteken: een aanziend gestelde uitkomende man met in de linkerhand een zwaard dat tegen zijn linkerschouder rust en met de rechterhand een naar beneden hangende weegschaal vasthoud. Dekkleden goud en groen.
Vortmes 24 - juli 2008
7
Genealogie I.
Jacob Fortman, geb. ca. 1625, beroep auditeur-militair, Gereformeerd, overleden voor 1670, gehuwd 21 april 1652 te Ravenstein met; Helena von Holthausen, weduwe van Wijmans (?), dochter van Derick (von) Holthausen. Jacob Fortman was diaken bij de Gereformeerde kerk in Ravenstein 11 april 1658. Uit dit huwelijk: 1. Willem Fortman, gedoopt 26 oktober 1653 te Ravenstein. 2. Johanna Fortman, gedoopt 21 oktober 1654 te Ravenstein. 3. Dirck Fortman, gedoopt 17 september 1656 te Ravenstein, volgt II.
II.
Dirck (Theodorus) Fortman, gedoopt 17 september 1656 te Ravenstein, zoon van Jacob Fortman en Helena von Holthausen (zie I), gymnasiast te Tiel, Gereformeerd, begraven 29 februari 1691 te Ravenstein in de Gereformeerde kerk graf nummer 49, gehuwd 3 december 1681 te Ravenstein met; Margaretha van der Banck, geboren te Aken, hertrouwd 10 september 1692 te Ravenstein met Bernard van Loendersloot (geboren te Ravenstein, zoon van tolschrijver Arnoldus van Loendersloot en Metje Jacobsdochter, beroep meester schrijnwerker, weduwnaar van Petronella Lambert Marcelissen). 12 cal. Aprilis (zonder jaar) Theodorus Fortman. Gevierendeeld: 1 en 4 in rood twee uit wolken die van rechterschildrand respectievelijk de delingslijn uitgaan, uitkomende rood beklede rechterarmen, de vleeskleurige handen te zamen een groen palmboompje houdende. 3 en 4 in blauw een zilveren dwarsbalk in het schildhoofd vergezeld van een hellende zespuntige gouden ster. Helmteken de gerechtigheid, voorgesteld als een vrouw, het bovenlijf naakt met rode rok in de rechterhand een gouden weegschaal in de linker een zilveren zwaard met gouden gevest schuinslinks omhoog houdende. Spreuk: Fronti nulla fides (op het uiterlijk is niet te vertrouwen). (uit het album amicorum van Johannes van Aelhuysen, conrector te Tiel 1652, anno 1655, familiewapens van gymnasiasten). Uit dit huwelijk: 1. Jacobus Fortman, gedoopt 2 september 1682 te Ravenstein, volgt III.
8
Vortmes 24 - juli 2008
III
Jacobus Fortman, gedoopt 2 september 1682 te Ravenstein, zoon van Dirck Fortman en Margaretha van der Banck (zie II), beroep zilversmid, Gereformeerd, begraven 28 juni 1747 te Leiden, gehuwd 26 april 1711 te Ravenstein met; Johanna van Loendersloot, gedoopt 22 januari 1688 te Ravenstein, dochter van Bernard van Loendersloot en Petronella Lambert Marcelissen.
Gemaakt door mr. Jacob Fortman Jacobus was sedert 10 juni 1707 in Leideen in 1743. poorter van Leiden. Het testament van het echtpaar werd 19 december 1720 opgemaakt bij notaris Theordorus Schrevelius te Leiden. Uit dit huwelijk: 1. Dirk Fortman, geboren circa 1712, volgt IV.1. 2. Margaretha Fortman, 3. Hendrik Fortman, geboren 1715, volgt IV.2. 4. Barend Fortman, 5. Abraham Fortman, geboren 1722, volgt IV.3. 6. Pieter Fortman, geboren circa 1730, volgt IV.4. 7. Johannes Fortman, geboren circa 1731, volgt IV.5. IV.1. Dirk Fortman, geboren circa 1712, zoon van Jacobus Fortman en Johanna van Loendersloot (zie III), beroep goudsmid, overleden 23 januari 1792 te ‘s-Gravenhage, gehuwd 11 april 1745 te ‘s-Gravenhage (Scheveningerkerk) met; Aletta van Kreevelt. Eedboek 23 maart 1736, nominaties keurmeester 1754, 1762, 1773, deken 1790. Wonende N.z. Harderinnestraat welk huis in 1793 verkocht werd. Vanaf 13 augustus 1736 was Dirk Fortman poorter te ‘sGravenhage. Uit dit huwelijk: 1. Jacobus Fortman, gedoopt 15 maart 1746 te ‘s-Gravenhage, volgt V.
Vortmes 24 - juli 2008
9
IV.2. Hendrik Fortman, geboren 1715 te Leiden, zoon van Jacobus Fortman en Johanna van Loendersloot (zie III), zilversmid, overleden 1807 te Leiden. Een particuliere verzamelaar schonk het museum twee zilveren objecten uit de 18de eeuw: een pijpenkomfoor uit 1751 van Hendrik Fortman (Leiden 1715-1807 Leiden) en een theebus uit 1742 van Andries Akersloot (werkzaam tussen circa 1718 en 1758 in Haarlem) uit 1742. Van dezelfde schenker kreeg het museum in 1990 een verzameling van 56 zilveren miniaturen uit de 18de eeuw. (bron rijksmuseum twente)
Zilveren pijpenkomfoor 1751 7,9 x 16 cm onderzijde: stadskeur Leiden; Hollandse leeuw; jaarletter R; meesterteken HF aaneen]; herkeuringsteken M; in de bak: herkeuringsteken O inv. 4142 schenking particuliere collectie, Enschede zaal 10
10
Vortmes 24 - juli 2008
Paar zilveren zoutvaatjes, Lod. XV, opengewerkt met reliëfdecor van bloemguirlandes, de pootjes met in reliëf rocailles, blauw glazen binnenbakjes, één volledig gem. aan
onderzijde bovenrand Hendrik Fortman, Leiden, jaarl. 1774, de ander alleen gem. met stadswapen Leiden, diam. 6 cm., h. 5 cm.
Vortmes 24 - juli 2008
11
IV.3. Abraham Fortman, geboren 1722 te Leiden, zoon van Jacobus Fortman en Johanna van Loendersloot (zie III), zilversmid, overleden 1808 te Leiden. Leiden Abraham Fortman (1753 1807), 352 g; m: 15,5 cm (bron museum Budapest, Hongarije)
IV.4. Pieter Fortman, geboren circa 1730, zoon van Jacobus Fortman en Johanna van Loendersloot (zie III), gehuwd (I) met; Jannatje van Rijneveld. Gehuwd (II) 13 januari 1757 te Leiden met; Elisabeth van den Bosch. Gehuwd (III) 9 maart 1783 te Leiden met; Neeltje Klinkspaan, gedoopt 1 februari 1741 te Leiden, dochter van Balthe Klinkspaan en Aaltje van Rijndorp, overleden 22 januari 1814 te Veenendaal, weduwe van Jacobus de Gaay. Kinderen uit het huwelijk van Jacobus de Gaay en Neeltje Klinkspaan kregen bij het hertrouwen van Neeltje Klinkspaan met Pieter Fortman de naam Fortman achter hun reeds bestaande familienaam de Gaay. Hierdoor ontstond het geslacht de Gaay Fortman.
12
Vortmes 24 - juli 2008
IV.5. Johannes Fortman, geboren circa 1731, zoon van Jacobus Fortman en Johanna van Loendersloot (zie III), overleden in 1808. Fortman , Joan (1731-1808), Leidenaar van geboorte en van studie, werd 1754 leraar aan de Latijnse school te Hoorn en klom op tot conrector 1776. Op 11 juni 1762 bracht v. Lelyveld hem als gast mee in de vergadering van Minima crescunt. Hij en N. Hinlópen werkten al mee aan de N. Bydr. en waren in de Maatschappij van de aanvang af de actieve vertegenwoordigers van het Hoornse letterlievende gezelschap Magna molimur parvi. In tegenstelling tot Hinlópen, die een trouw bezoeker van de jaarvergaderingen was, verscheen Fortman maar enkele keren in sept. '66 en juli '67; wel was hij een geregeld briefschrijver en lid van allerlei commissies over taal- en woordkunde, meestal samen met Hinlópen. Hij bedankte in 1804 voor het lidmaatschap. (Zie: R. Zuidema in NNBW. IX, 260; Wille, v. Goens, 158, 162.) Verhandeling over een ontelbaer nakroost van Duitsche woorden gesproten uit het stamwoord fee. NB. I, 353-390. Dit met de letters J.F. ondertekende stuk is volgens een voetnoot aan het begin ‘vertaeld uit de Dissertationes anthologicae van Georg Christian Gebauer (Lipsiae 1723) onder welke het de vierde is, lopende van blz. 229 tot 265 ... Wy plaetzen hetzelve hier, niet om daer mede all' den inhoude goed te keuren, ofte de verdediging van zoo veele in verscheiden opzichte vreemd schynende afleidingen, voor onze rekening te nemen’; maar het zou stof kunnen opleveren tot nuttige discussie; en als dit waardering vindt, zal er ‘nog vry zeldsamer kost opteschaffen’ zijn.[p. 84]Dichtkundige verhandeling ... NB. I, 501-558. Deze zal worden vermeld onder het werk van Hinlópen, maar is wellicht gedeeltelijk van de hand van Fortman. Antwoord op de vraag ...[over het] Moesogotthisch en Angelsaxisch... W. VII, 1-67. (Vgl. boven op: Antwoord). Volgens de Handel. 1780 blz. 8 werd Fortman gevraagd deze niet bekroonde en daardoor anoniem gebleven verhandeling te vertalen, daar sommige van de beoordelaars uitgave toch wel nuttig vonden; een jaar later verzocht Hinlópen mede namens F. om toezending van de laatste drukproef (Handel. 1781, 5). Behalve deze bescheiden bijdragen verscheen van Fortman een zelfstandig boek: Dichtlievende mengelingen, verzeld van taal- en dichtkundige aanmerkingen . Hoorn, T. Tjallingius, 1772. XII, 160, 92 blz. In zijn voorrede en in twee van zijn dichtstukken betoogt hij dat dichten en taalstudie onverbrekelijk bijeen horen, al erkent hij dat het ongebruikelijk is ‘zyn eigen werk tot een onderwerp zyner aantekeningen te nemen’. Maar Adr. Kluit was hem daarin voorgegaan (in de Bydragen van mei en juni 1760); en ook Huydecoper had, al was het dan aan de hand van een Vondeltekst, zijn taalkennis in de vorm van aantekeningen ten beste gegeven. Hij waagt niet zich ‘met zulke ervaren kenners gelyk te Vortmes 24 - juli 2008
13
stellen’, maar poogt, ‘hoewel op een' verren afstand, hunne voetstappen na te treden’. Zo zijn hier dan zijn eigen mengeldichten met lexicografische aantekeningen en een register op de behandelde woorden eendrachtig in één boekdeeltje verenigd. Enkele jaren later verschenen de Aanmerkingen van de veel oudere Bernard de Bosch ter toelichting en verbetering van zijn eigen vroegere bundels (in deel II van de Werken der Maatschappij). Gelukkig is de tweeeenheid dichter en philoloog in de rol van auto-commentator niet levensvatbaar, gebleken. Fortman (Joan), van Leiden geboortig en daar reeds op dertienjarigen leeftijd den 15 Maart 1743 in het studentenalbum vermeld, werd praeceptor aan de Lat. scholen te Hoorn en schreef: Dichtlievende Mengelingen, vergezeld van taal- en dichtkundige aanmerk., 1772; de laatste werden door Siegenbeek geprezen. Fortman (Joannes), Praeceptor der Latijnsche schole te Hoorn, gaf aldaar in 1772 een bundeltje dichtstukken in het licht, getiteld: Dichtlievende Mengelingen, verzeld van Taal- en Dichtkundige Aanmerkingen; deze verzelschapping went daardoor noodzakelijk, omdat de dichter gebruik gemaakt had van verouderde, in beteekenis veranderde of veel geheel vergeten woorden en spreekwijzen, die hij opzettelijk daartoe (elk heeft toch zijne liefhebberij) uit allerlei oude boeken en handschriftenzorgvuldig opspoorde, om daarmede zijne weinig beduidende gedichten te versieren (?) en cum notis te kunnen uitgeven; bezwaarlijk zou hij ook een' anderen commentator gevonden hebben dan zichzelven; want het zal elk', die fortmans gedichten inziet, al dadelijk vrij onverschillig zijn, of eenig door hem gebezigd vreemd luidend woord ook bij maerlant, de casteleyn, van ghistele, houwaert en anderen gevonden wordt of niet. Fortmans dwaasheid, die, om zijne Nederduitsche gedichten voor Nederlanders verstaanbaar te maken, geleerde aanteekeningen daarop schreef, is regt geestig berispt in het luimig werkje: De vermakelijke Slaatuintjes, behelzende ontzaglijk geleerde noten in het Latijn op eenige Amsterdamsche straatliedjes, en in 1775 te Utrecht gedrukt. De Franschen hebben ook een dergelijk hekelschrift op deze pédanterie, in denzelfden smaak, in het bekende Chef-d'oeuvre d'un Inconnu.
14
Vortmes 24 - juli 2008
V.
Jacobus Fortman, gedoopt 15 maart 1746 te ‘s-Gravenhage, zoon van Dirk Fortman en Aletta van Kreevelt (zie IV.1.), beroep goud- en zilversmid, gehuwd 28 april 1782 te ‘s-Gravenhage (Kleine kerk) met; Anna Maria Loucadou. Eedboek 15 november 1773, nominaties 1775, 1779, 1798 zevenman, deken, keurmeester. Woonde Lange Poten K 424. Komt voor op de beroeplijst 1800. Gebruikte meesterteken: 1785, IF (gekroond?) volgens eedboek. 1785, IF (type?), gouden ring, idem 1802 en 1803, geessaieerd in 1800 en 1802. Deze schijnbare tegenstrijdigheid kan veroorzaakt zijn doordat met het slaan van de letter H reeds in dec. 1802 werd begonnen. 1786, IF (type?), gouden ring, geessaieerd in 1803. 1798, IF gekroond, kluwendrager (in bezit van gemeentemuseum). 1799 en 1800, gouden ringen (als in 1786) geessaieerd in 1805. 1803, gouden ring (als in 1786) geessaieerd in 1804.
Bronnen: Digitale bibliotheek van de Nederlandse letteren. Gens Nostra Navorscher 1911, pag. 277 Nederlandse Leeuw 1911, pag. 203. Nederlandse Leeuw 1950, pag. 121-124. Nederlandse Leeuw 1980, pag. 425. Nederlansds Patriciaat 1950 pag. 159-160. Wikipedia (Ravenstein) Heemkundige vereniging Ravenstein Stedelijkmuseum De Lakenhal Leiden Vortmes 24 - juli 2008
15
SNIPPERS FORTMAN (KJØBENHAVN - DENEMARKEN)
809. 20 Dec. 1720. Privilegium for en Væver. Kiøbenhavns magistrat. F. 4. Vor bevaagenhed tilforn. Vi give eder hermed allernaadigst tilkiende, at vi efter Johan Fortman, som udi aar skal have været matross i vores tieniste, hans allerunderdanigste etc. allernaadigst have bevilget, at naar hand haver vundet sit borgerskab, maa hand sig her i vores etc. Kiøbenhavn u-formeent af væver lauget ernære med at væve dreyel, dynevaar, fiint og grovt læret, saa vit hand og hans hustru med egne hænder uden enten svenne, drenge eller piger der paa at holde kand afsted komme. Der efter j etc. og vedkommende sligt etc. Befalendes etc. Hafniæ den 20 decembris 1720. bron: Kjøbenhavns Diplomatarium Bind: VIII Side: 505 Nummer: 809 SNIPPERS INGKOMEN BURGERS (UTRECHT)
14 augustus 1761 Hendrik Voortman, van Hern in het graafschap Mark, Luthers 19 november 1765 Hendrik Diedrich Fortman van Herne in het graafschap Mark, Lutherse knecht op het zuikerhuis.
16
Vortmes 24 - juli 2008
HISTORISCH JOHANNES FORTMANN (1576-1654) De evangelische theoloog en dichter Johannes Fortmann werd op 25 november 1576 geboren als zoon van Justus Fortmann en Barbara Stehlein. Zijn ouders waren afkomstig uit Bremen, maar bronnen vertellen dat Johannes geboren was in Elbingerode (Harz). Op 10-jarige leeftijd verloor Johannes zijn moeder aan de pest en een jaar later overleed ook zijn vader. Johannes groeide daarna op bij zijn grootmoeder Catharina Stehlein geboren Heimbold in Elbingerode, waar hij ook de school bezocht. Vermoedelijk ging hij vanaf 1583 de school in Quedlinburg en later in Wernigerode en de latijnse school in Halberstadt waar hij koorknaap was. Op 18-jarige leeftijd bezocht hij in 1594 de universiteit in Wittenberg en kreeg hij in 1595 de academisch graad van magister en werd hij aansluitend in 1596 voor anderhalf jaar hofmeester in Wernigerode aan het hof van graaf Wolf Ernst zu Stolberg (1546-1606). In 1598 gaat hij opnieuw voor een jaar naar de universiteit in Wittenberg. Van 1599 tot 1604 is Johannes Fortmann konrektor in Wernigerode en in 1604 werd de 28-jarige “ poeta laureatus” gekroond om zijn dichtkunst. Tot 1609 werd hij rektor genoemd. Vanaf 1609 is Johannes diaken en hofprediker van Graaf Hendrik. In 1611 schenkt hij samen met Matthias Lutterodt (nauw verwandte van zijn vrouw) een kansel aan de (in 1873 afgebroken) Nikolaikerk. Het kansel met het wapen van beiden staan nu in de kapel van de Altlutheraner in Wenigerode. Van 1614 tot 1654 was Johannes Fortmann Oberhofprediker aan de Sylvestri et Georgi en geestelijke inspector van het graafschap. Vanwege zijn aanstelling als geestelijke inspector van het graafschap in 1614, hield hij toezicht op de Stolbergse Bibliotheek die tussen 1570 en 1606 gesticht
Stad en slot Wernigerode. Vortmes 24 - juli 2008
17
werd. Tijdens de Dertigjarige Oorlog redde Johannes Fortmann de bibliotheek van brandstichting. Johannes predikte in Braunschweig (1619-1621) en in Salzwedel (vanaf 1621, meer dan 50 jaar superintendentur). In 1648, aan het einde van de Dertigjarige Oorlog wordt er een olieverf schilderij van Johannes Fortmann gemaakt: 72 jaar oud, 51 jaar predikant. Hij overlijdt zes jaar later op 9 september 1654 in Wernigerode. Zijn schoonzoon Dr. Medicus Jacobus Haberstroh, die op 13 januari 1645 trouwde met Anna Catharina Fortmann (geboren in 1616) werd zijn opvolger. „F., der sich [...] viel in historischen, geistlichen und Gelegenheitsgedichten, Komödien in heroischem Versmaß versuchte, ist weniger durch diese und durch seine verschiedenen gedruckten Schriften zur Predigtliteratur, als durch sein in einer Zeit großer wissenschaftlicher Oede und Verwüstung bethätigtes unermüdliches wissenschaftliches Streben bemerkenswerth. Unter den gelehrten Zeitgenossen, mit denen er in fleißigem Briefwechsel stand, galt er als einer der kundigsten Männer Niedersachsens. Von seinen ungedruckten Schriften verdienen fünf zu Wernigerode im Privatbesitz befindliche Bände meist specialgeschichtlicher Aufzeichnungen erwähnt zu werden. Er selbst sammelte mit großen Opfern eine eigene Bibliothek.“ (Ed. JACOBS in: Allgemeine Deutsche Biographie Bd. 7 S. 193, Leipzig 1878). Familiebanden Op 10 oktober 1603 trouwt Johannes als 27-jarige met de drie jaar jongere Ursula Hayn (1579-1641), dochter van Johannes Hayn († 1579) en Maria Lutterodt († 1593). De bruid werd door de regerende Landheer Wolf Ernst graaf van Stolberg naar de kerk begeleid. Op 20 januari 1593 was de moeder van Ursula gestorven; Ursula was toen 13 jaar oud. Ze heeft acht zusters waarvan vijf jonger waren dan Ursula. Ursula ging als dienstmaagd werken bij Ursula Kaltenback, vrouw van Hermannus Lüddeke, secreatris van graafschap Stolberg. In bijna 13 jaar tijd werden elf kinderen geboren: drie zonen (een doodgeboren) en acht dochters. Zes kinderen sterven jong. Op 10 oktober 1616 werd de jongste dochter geboren, Anna Catharina. In 1626 sterven drie volwassen kinderen (Adrianus, Johannes en een dochter) binnen 14 dagen aan de pest. In 1632 ligt zijn vrouw Ursula meer dan 12 weken in ziekbed, maar ze hersteld. Op 12 mei 1640 sterft de schoonzoon, de man van de oudste dochter Barbara, Dr. Phil. Et med. Tobias Haberstroh op 56 jarige leeftijd. Op 15 oktober 1640 loopt zijn vrouw Ursala een hoofdwond op, waar zij op 29 januari 1641 aan overlijd. Zij werd bijgezet in het graf van haar schoonzoon Tobias. Bij het overlijden van Johannes leeft alleen nog de oudste en de jongste dochters; Barbara en Anna Catharina. Alle andere kinderen werden in Wenigerode begraven.
18
Vortmes 24 - juli 2008
Johann Fortmann (1576-1654): Carmina Lvgvbria, In Obitvm Pientissimi Et. Maximae Spei Pveri Iacobi Donati, Pavli viri Reipublicæ VVernigerodanæ Consularis, filij, qui 26. Martij die, horá 3. pomeridianâ, subito mortis genere extinctus ex hac mortali in alteram immortalem vitam discessit: Anno 1601. A Etatis mense minus anno decimo completo. Testficandi veri amoris ergò conscripta à M. Iohanne Fortvmano, scholæ VVernigerodanæ Conrectore. Helmaestadii, Typis Iacobi Lucij. Anno 1601. VD17 14:640875L — Sächsische Landesbibliothek, Staats- und Universitätsbibliothek, Dresden
Vortmes 24 - juli 2008
19
Johann Fortmann (1576-1654): Honori Nuptiarum Doctissimi humanissimiq[ue] viri, M. Ioannis Fortmanni, scholæ VVernigerodanæ Conrectoris digniss. Sponsi: & Honestæ formæq[ue] elegantiá praæstantis virginis Vrsvlæ, Doctissimi consultissimique viri, Ioannis Hayn, Secretarij quondam Reip. eiusdem fidelissimi, relictæ filiæ, Sponsae, Gratulantur amici. Helmaestadii, Ex officina Iacobi Lucij. Anno M.D.CIII. VD17 23:629955L — Herzog-August-Bibliothek, Wolfenbüttel
Geschriften 1. Fortmann, Johann (1576-1654 ; Poeta Caesareus; Theologe; Pastor; Konrektor, später Rektor in Wernigerode) 23:263640C Eine Christliche Leich- und Trostpredigt uber das Sterbgebetlein Davids im 31. Psalm : Bey der Adelichen Leichbegengnis des ... Achatii von der Schulenburgk ... welcher den 7. Septembris ... des abgewichenen 1616. Jahrs ... zu Oldenroda ... entschlaffen: Dessen Cörper hernach den 15. Octobris ... in die Stadt Wernigeroda ... geführet: und ferner darauff den 22. Octobris 20
Vortmes 24 - juli 2008
... daselbst in der Oberpfarrkirche SS. Sylvestri unnd Georgii ... zur Erden in sein Ruhekämmerlein bestattet worden / Fortmann, Johann. - Goßlar : Vogt, 1617 2. Versus Sententiosi Et Eximii / Schönborn, Bartholomaeus. - Witebergae : Schurerius, 1602 3. Pia Mortis Meditatio, Das ist: Christliche Gottselige Sterbegedancken und TodesBetrachtunge: Aus dem 90. Psalm v. 13. : In einer Christlichen Leichund Ehrenpredigt Bey dem Adelichen begrebnisse der WolEdlen ... Frawen Anna gebornen von Stöckheimb: Des ... Achatii von der Schulenburgk seligern hinterlassenen Witwen/ Welche allhier zu Wernigeroda den 13. Februarii ... verstorben: Und hernach den 7. Martii ... zur Erden bestattet worden: / Fortmann, Johann. - Goßlar : Vogt, 1622 4. Pia Et Christiana De piorum subitanea & improvisa morte sententia: Das ist: Gottseliges/ Christliches Bedencken/ Vom schnellen und plötzlichen Tode und Absterben frommer gleubiger Christen/ Was davon zu halten : Aus dem 9. Cap. des Predigers Salomonis v. 12. Bey ... Leichbegengnis/ Der ... Margarethae/ gebornen von Dorrstadt/ Des ... Bartholdt von Gadenstedt/ gewesenen vielgeliebten Ehelichen Haußfrawen: Welche zu Wernigeroda den 30. Augusti Freytages ... im abgewichenen 1622. Jahr ... diese Welt gesegnet: Und folgents darauff den 3. Octobris ... in der StifftKirchen SS. Sylvestri und Georgii ... zur Erden bestattet worden / Fortmann, Johann. - Goßlar : Voigt, 1623 5. Elegia Funebris In Obitum Illustris & Generosi Domini, Dn. Christophori, Comitis In Stolberg, Konigstein, Ruperfort, Wernigeroda & Hohnstein ... Placidissime ex hisce terris abeuntis circa horam 1. noctis 21. Diem Novembris antecedentis, Anno Christi 1638. Aetatis suae anno 71. minus 11. diebus completo 6. Fortmann, Johann. - Halberstadi[i] : Colwaldus, 1639 7. Viro pl. Reverendo, Clarißimo, Doctißimo Dn. M. Joanni Fortumanno P. L. Reverend. Minist. In Comitat. Wernigrod. Seniori Et Superintendenti Maecenati, susceptori & promotori suo singulari observantiae genere prosequeno felix ineuntis MDCXLVII anni auspicium, feliciorem successum, felicißimum exitum Precatur Michael Schneidewinus, Quenstad. Halberstadensis Opt. Art. Cultor / Schneidewin, Michael. - Helmaestadi[i] : Mullerus, 1647 8. Puer Laudabilis Vel Amabilis: Das Löbeliche Kindelein/ Das ist: FUnff Christliche ... Weihnachten Predigten/ uber den alten Kirchengesang: Ein Kindelein so löbelich/ etc. : Darinnen die Lehr von der Menschwerdung des Sohns Gottes nützlich erkläret wird 9. Fortmann, Johann. - Wittenberg : Schürer, 1612 9. 23:319490M Visio Apocalyptica Triumphantis Ecclesiae in Coelis, Das ist: Eine Vortmes 24 - juli 2008
21
Christliche und in Gottes Wort wolgegründete Predigt/ aus dem 7. Cap. der Geistreichen Offenbarung Joannis des Evangelisten/ Von der grossen Schaar aller Außerwehlten für dem Stuel des Lambs : Bey der Leichbegängniß der Ehrentugendsamen Matronen Gertruden Tratzigers/ Des ... Johann Penselins/ Vornehmen Rahtßkämmerern zu Wernigeroda/ gewesenen lieben Ehefrawen/ Welche den 18. Aprilis ... entschlaffen/ und ... 23. Aprilis, bey S. Sylvestri-Kirchen ... bestattet worden / Fortmann, Johann. - Halberstadt : Kolwald, 1637 10. Rorate Propheticum Ecclesiae Veteris: Das ist: Drey Christliche und in Gottes Wort wolgegründete AdventsPredigten über die Weissagung und Gebet der Jüdischen Kirchen Altes Testaments : welches sie zu Gott gethan wegen der Zukunfft und Advent so wol deß zeitlichen und irrdischen Königes Cyri oder Cores/ Als des Geistlichen und Himlischen Cores des Messiae und Heylandes der Welt: und vom Propheten Esaia am 45. beschrieben wird / Fortmann, Johann. - Wittenberg : Schürer, 1625 11. Vocatio verbi Praeconis legitima, Das ist: Rechtmessiger Beruff eines öffentlichen Lehrers und Predigers/ e Num. 27. v. 16. : Bey ... Leichenbestattung Des ... Herrn M. Johannis Fortumanni, P.L. Der Hauptkirchen zu SS. Sylvestri und Georgii in Wernigeroda/ wohlverdienten Pastoris ... Welcher den 9. Septembris dieses 1654. Jahrs ... entschlaffen/ und darauff den 15. desselben Monats allhier ... bestattet/ und in ernanter Kirchen in sein Ruhe-Kämmerlein beygesetzet worden/ Einfältig betrachtet/ und auff begehren herauß gegeben / Gerdangk, Wolfgang. - Quedlinburg : Ockel, 1654 12. Anagrammata ex Nominibus & Titulis Virorum Perquam Reverendi Clarissimique, Dn. M. Joannis Fortumanni, P.L. Ecclesiae ad Dd. Sylvestri & Georgii in Wernigeroda Pastoris primarii ... Dn. Hospitis quondam & promotoris mei plurimum colendi; Virtute, Eruditione, & multa scientia Clariss. Dn. Henrici Baryphoni, Scholae Quedlinburgensis per annos quadraginta novem Praeceptoris atque Musici nobilissimi, Dn. Collegae, & Fautoris mei desideratissimi; P.M. Cheruscorum, eruta; Et in signum gratitudinis & observantiae, Loco Epitaphii, In Famae Templo erecta / Bucholtz, Heinrich. - Quedlinburgi : Ockelius, 1655 13. Katara Methēs, Hoc est Oratio De Vitanda Ebrietate Foedissimo Illo Corporis Et Animi Vitio ... / Fortmann, Johann. - Witebergae : Mullerus, 1602 14. Collegium Musicum Wernigerodanum. Hoc Est, Anagrammata Et Alia Carmina : Ad Amplissimos, amplissimi Collegii & ordinis Musici apud Wernigerodenses Collegas / Fortmann, Johann. - Goslariae : Vogdius, 1609
22
Vortmes 24 - juli 2008
15. Versus Sententiosi Et Eximii : Iuxta Literarum Ordinem, Ex praecipuis veteribus Poetis, qui heroica vel elegiaca scripserunt / Schönborn, Bartholomaeus. - Witebergae : Schurerus, 1613 16. Honori Nuptiarum Doctissimi humanissimiq[ue] viri, M. Joannis fortmanni, scholae Wernigerodanae Conrectoris digniss. Sponsi: & ... Ursulae ... Joannis Hayn ... relictae filiae, Sponsae, Gratulantur amici Helmaestadii : Lucius, 1603 17. Doctissimo, omniumq[ue] virtutum genere ornatiss. M. Johanni Fortumano, Scholae Wernigerod. Conrectoriindustr. Et Virgini lectißimae, Ursulae ... Dn. Johannis Hayn ... filiae: Nuptias Ad d. 10. Octob. anno 1603. Wernigerodae celebrantib. gratulantur Amici Witebergae : Lehmannus, 1603 18. Carmina Lugubria In Praematurum, Tamen Piissimum Obitum ... D. Wolfgangi Ernesti Comitis In Stolberg, Königstein, Rupeforti, Werningeroda Et Hohenstein : Qui ... in arce Wernigerodana ... Die 10. Mensis Aprilis ... Anno post natum Christum 1606. Cum vixisset annos 59. Menses 4. Dies 10. / Fortmann, Johann. - Goslariae : Vogdius, 1606 19. 23:636175V Leo De Tribu Juda: Das ist: Zwo Christliche und Trostreiche OsterPredigten/ Von der frölichen und Sieghafften Aufferstehung ... Jesu Christi/ Uber den Spruch auß der Offenbarung Johannis am 5. Cap. v. 5. ... / Fortmann, Johann. - Wittenberg : Schürer, 1613 20. 3:637923V Panegyris In Festivitatem Solennitatis, Qua ... Christophorus Ioannes Ab Assenburgk Sponsam suam pudicissimam lectissimamq[ue] Elisabetham Filiam ... Statii a Munchausen ... / Fortmann, Johann. - Magdeburgi : Rossius, 1601 19. Carmina Lugubria, In Obitum Pientissimi Et Maximae Spei Pueri Jacobi Donati, Pauli viri Reipublicae Wernigerodanae Consularis, filii, qui 26. Martii die, hora 3. pomeridiana, subito mortis genere extinctus ex hac mortali in alteram immortalem vitam discessit: Anno 1601. A Etatis mense minus anno decimo completo / Fortmann, Johann. - Helmaestadii : Lucius, 1601 20. Pentecoste Frondibus Ornata. Das ist: Drey Christliche und in Gottes Wort wolgegründete Pfingstpredigten/ Von etlichen allgemeinen Circumstantiis und Umbständen/ die billich ein jeglicher Christlicher PfingstSchüler bey Christlicher Feyer der Pfingsten behertzigen und betrachten sol : Gethan in den heiligen Pfingst Feyertagen zu Wernigeroda / Fortmann, Johann. Wittenberg : Schürer, 1619
Vortmes 24 - juli 2008
23
SNIPPERS TON VORDE (MENSLAGE - DUITSLAND)
4 april 1538 Vor Johann Morynck, Richter zu Quakenbrück verkaufen Werneke to Ubbynck, Hermann to Wyllerdinck und die anderen Erbgesessenen zu Renslage dem Rathard ton Ellerkamp einen Zuschlag und einen Garten.Zeugen: Frederich Vorde, Vikar zu Menglage, Daleke Ruter, Vogt. 21 april 1549 / 22 april 1549 Wylke to der Boken, Dyderyck ton Vorde, Johann ton Schurhuß und Claus ton Ascherbell, Kirchgeschworene zu Menslage, verkaufen dem Radthard ton Ellerkampe und seiner Frau Talke den Frederykes Toben Garten zwischen der Beke und Ellerkamps Feld in Renslage.Zeugen: Frederik ton Vorde, Pastor zu Menslage, Hermann to Wyllerdynk und Merten Koster. SNIPPERS MONSTERROL GRONINGEN Rol
Datum
Naam, voornaam Rang
1850-1
18-02-1850 Vortman, Johann kok
Gage Woonplaats lftijd 15 Wagenborgen 23
1862-44 03-05-1862 Vortman, Johan H. matroos
21 Farmsum
33
1878-38 18-03-1878 Vortman, Jan
dekjongen
22 Winschoten
23
1879-61 12-05-1879 Vortman, Jan
lichtmatroos 25 Winschoten
24
1809-13 04-10-1809 Voortman, Jan Berend Hendrik scheepsjong 16 Oldenburg
24
-
Vortmes 24 - juli 2008
GEOGRAFISCH FORTMAN IN AMERIKA Op de webiste ancestry.com de aanwezigheid van een familienaam in Amerika in kaart gebracht worden. In de verschillende volkstellingen is Fortman de oudst bekende spellingsvorm. Na 1840 werd ook Fortmann geregistreerd. Pas in de 20ste eeuw werden de spellingsvormen met de -V- en Voortman vermeld.
Vortmes 24 - juli 2008
25
26
Vortmes 24 - juli 2008
Vortmes 24 - juli 2008
27
Jan Voortman (midden) ontvangt het erelidmaatschap uit handen van Lubbert zur Borg (links). Rechts Willy Voortman-Dekker.
28
Vortmes 24 - juli 2008
FAMILIEARCHIEF EVALUATIES Op 24 mei 2007 heeft de heer J.G. Voortman weer een bezoek gebracht aan kennissen in Duitsland. Van de heer L. Zur Borg in Menslage kreeg hij afschriften van T.H.S Essen (R.K.) in Oldenburg (ten noorden van Quakenbrück), lijst van gesneuvelde militairen uit Oldenburg 1939-1945 en aanvulling van T.H.S Menslage (Ev.L.) tot 1875. Daarna volgde nog een aanvulling tot in het begin van de 20ste eeuw. In mei 2008 werd Jan Gerrit Voortman (1933) aangenaam verrast met het erelidmaatschap van de Heimatverein in Menslage. Voor zijn verdienstelijk werk in het transcriberen van vele oud-Duitse documenten kreeg hij een oorkonde overhandigd van de oud voorzitter Lubbert zur Borg. Voor de Nederlandse Genealogische Vereniging hebben we een lezing gegeven over onze collectie en hoe deze tot stand is gekomen. Deze lezing is gegeven in Amsterdam en Alkmaar. Op onze website Hoewel er het afgelopen jaar weinig nieuwe items aan de website zijn toegevoegd, trekt de website nog steeds veel bezoekers. Gemiddeld zijn er 11 bezoekers per dag. Hoogste score is tot nu toe op 1 mei 2007 geweest. Deze dag bezochten 252 bezoekers onze website www.vortmes.nl. Nieuw op de website is onder andere een link naar allemaal Voortman, een contcatgroep op Hyves voor alle naamgenoten. U kunt deze site vinden door vanuit de Vortmes pagina in het linker menu te kiezen voor links > familie.
Vortmes 24 - juli 2008
29
DE WERELD VAN EMILIA EN LLOYD Inmiddels gaan Lloyd en Emilia beiden naar school en zijn hun ontwikkelingen nauwelijks nog bij te benen. Bijvoorbeeld het toontje waarmee Emilia “pa hap” kan zeggen, wanneer haar vader (schijnbaar) weer eens iets geks gezegd heeft. Of het “mugge-spuch” zoals Lloyd de citroen-spray noemt tegen muggen. Daarnaast schrijven papa en mama te weinig waardoor ook weer veel van deze mooie woorden helaas verloren gaan. Lloyd is nog steeds helemaal weg van ridders en piraten. De meeste tijd besteed hij aan het spelen met zijn playmobil ridders en piraten, maar ook alle afleveringen van “Floris” (in zwart wit) zijn vet cool. Op zijn kamer lig een compleet wapenarsenaal met plastic zwaarden, houten schilden, speren, kruisbogen en wat al niet meer. Emilia wacht - noodgedwongen - tot ze zes jaar is. Dit doet ze in gezelschap van een nog steeds uitbreidend volkje van knuffels. Natuurlijk wil ze nu al zes zijn, maar dat duurt nog twee jaar tot het werkelijk zover is. Wanneer ze zes is mag ze (eindelijk) op paardrijles. Tot die tijd dan toch nog maar een paar danslessen in het buurthuis. Na de eindvoorstelling weet ze het zeker. Dansen in zo’n typisch meisjesachtig roze ballerina pakje is écht niks voor haar. Met een “en het staat je zo goed” probeer ik haar toch nog te stimuleren om nog even door te gaan. Dit wordt dan direct afgewezen met: “Pa-hap, wanneer mag ik nu paardrijles?”
30
Vortmes 24 - juli 2008
FAMILIEARCHIEF FAMILIEBERICHTEN
Familieberichten worden kostenloos opgenomen in deze gelijknamige rubriek. U kunt uw familiebericht sturen naar het redactieadres (zie pagina 2). Op 79-jarige leeftijd is overleden
Op 75-jarige leeftijd is overleden
Geertien Allerdina Voortman
Hendrik Simon Voortman
Geboren 9 oktober 1919 te Norg. Gehuwd geweest met Albert Jansma.
Geboren 11 december 1930 te Monncikendam. Gehuwd geweest met Maria Henrietta Margaretha Valstar.
Peize, 24 mei 1999
Purmerend, 7 oktober 2006
Op 72-jarige leeftijd is overleden Op 87-jarige leeftijd is overleden
Henderica Annechien Voortman Geboren 29 januari 1930 te Leek. Gehuwd geweest met Jan Reinder Smallenbroek. Groningen, 3 maart 2002
Vortmes 24 - juli 2008
Willem Nieuwhof Geboren 4 februari 1921 te Vlagtwedde. Gehuwd geweest met Dina Vortman. Veendam, febuari 2008
31
ACTUEEL AGENDA 2008 13 en 14 september; open monumentendag in het tegen van sporen. Sporen is een breed thema waarvan in elke gemeente in Nederland aanknopingspunten te vinden zijn, en die in elke gemeente zijn eigen vorm zal krijgen. Sporen zijn buiten, in het landschap te vinden, maar ook in steden en dorpen, in stratenplannen en in monumenten zelf. Alle bebouwing is een spoor ergens van, van een menselijk ingrijpen, van een herinnering aan wat ooit was. Met het thema Sporen zullen archeologie en bouwhistorie een prominente rol spelen op de Open Monumentendag 2008. 10 december; 60e verjaardag van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. 2009 12 februari; Festiviteiten ter ere van de 200e geboortedag van Charles Darwin en dat het 150 jaar geleden is dat hij Over de oorsprong der soorten publiceerde. 3 juni; 100-ste sterfdag van Hermann Heinrich Vortmann (1826-1909). Hij emigreerde met zijn ouders, broers en zusters in het midden van de 19e eeuw van Duitsland naar Illinois in de Verenigde Staten. 13 september; 200-ste geboortedag van Johann Gerhard Vortmann (1809-na 1852). Hij kocht in het midden van de 19e eeuw de markkotten ‘Kleine Vortmann’ vrij uit de horigheid.
Aan dit nummer werkten mee: dhr. Zur Borg, Menslage (D); dhr. J.G. Voortman, Zaandam; Paula, Lloyd, Emilia en Ronald Voortman, Heemskerk. 32
Vortmes 24 - juli 2008