2de fase hervorming asielprocedure: voornaamste wijzigingen vanaf 1 december 2006 In navolging van onze vorige praktische handleiding rond de invoering van de subsidiaire bescherming op 10 oktober 2006 biedt Vluchtelingenwerk Vlaanderen een overzicht van de belangrijkste wijzigingen van de asielprocedure die vanaf 1 december 2006 van kracht zullen zijn. Deze nota met eventuele aanpassingen of aanvullingen na 1 december is ook te raadplegen op de website www.vluchtelingenwerk.be. De hervorming van de asielprocedure treedt in werking in drie fasen. 1. De eerste fase ging in op 10 oktober 2006 met de invoering van de subsidiaire bescherming. 2. De tweede fase van de hervorming gaat in vanaf 1 december en bestaat uit twee pijlers: - De Vaste Beroepscommissie voor Vluchtelingen (VBV) treedt op alsof het de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen is; - De procedure voor de Raad van State wijzigt voor wat betreft beroepen tegen arresten van de VBV; 3. De derde fase gaat pas in de lente van 2007 van start en dan treedt de volledige hervorming in werking. De eerste pijler van deze tweede hervorming van de asielprocedure is de oprichting van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (de RVV) en de verdwijning van de huidige Vaste Beroepscommissie voor Vluchtelingen (de VBV). De RVV vervangt de VBV vanaf een bij koninklijk besluit vastgestelde datum, en uiterlijk één jaar na de bekendmaking van de wet van 15 september 2006 tot hervorming van de Raad van State en tot oprichting van een Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (B.S. 6 oktober 2006). Dit koninklijk besluit is er voorlopig nog niet en de RVV is nog niet operationeel vanaf 1 december. Vanaf 1 december zal de VBV echter rechtspreken alsof het de RVV is, volgens de nieuwe, schriftelijke procedure en met de bevoegdheden zoals voorzien voor de RVV. De nieuwe procedure is vanaf dan van toepassing op alle hangende dossiers waarvoor op 1 december nog geen rechtsdag is vastgelegd. Voor dossiers waarvoor op 1 december een rechtsdag werd vastgelegd geldt nog de oude procedure. Een andere pijler van deze tweede fase van de asielprocedure is de wijziging van de procedure voor de Raad van State met als belangrijkste nieuwigheid de invoering van de zgn. filterprocedure bij de Raad van State. Beide zaken worden geregeld in de Wet van 15 september 2006 tot hervorming van de Raad van State en tot oprichting van een Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (B.S. 6 oktober 2006).
VLUCHTELINGENWERK VLAANDEREN • GAUCHERETSTRAAT 164 • 1030 BRUSSEL • B ANK 001-1559883-05 TEL .: 02/ 274 00 20 • FAX 02/ 201 03 76 • E-MAIL:
[email protected] URL: http://www.vluchtelingenwerk.be
I. VBV treedt op als Raad Voor Vreemdelingenbetwistingen Regel: schriftelijke procedure
Vanaf 1 december is de procedure hoofdzakelijk schriftelijk. Opgelet: de nieuwe procedureregels zijn van toepassing op alle nieuwe beroepen die worden ingediend bij VBV vanaf 1 december, zijnde de datum van ontvangst op de VBV, en niet de datum van beslissing van het CGVS. Daarnaast is de nieuwe procedure ook van toepassing op alle hangende dossiers bij de VBV waarvoor op 1 december 2006 nog geen rechtsdag is vastgelegd. Vanaf 1 december is het in principe niet meer mogelijk andere middelen aan te voeren dan deze in het verzoekschrift uiteengezet. De partijen en hun advocaat kunnen hun bemerkingen mondeling op de zitting toelichten maar enkel voor zover deze werden vermeld in het verzoekschrift. Het wordt dus van cruciaal belang om alle relevante elementen op te nemen in het verzoekschrift. De RVV (en vanaf 1 december de VBV) heeft immers geen eigen onderzoeksbevoegdheid. De rol van de advocaat wordt belangrijker. Ook elementen omtrent subsidiaire bescherming moeten uitdrukkelijk worden opgenomen in het verzoekschrift!
Uitzondering De wet bepaalt echter een uitzondering op de regel dat het niet mogelijk is ter zitting andere middelen aan te voeren dan die in het verzoekschrift uiteengezet. De RVV kan elk nieuw gegeven in aanmerking nemen dat ter kennis wordt gebracht door 1 de partijen, met inbegrip van hun verklaringen tijdens de zitting onder de cumulatieve voorwaarden dat: 1. deze gegevens steun vinden in het rechtsplegingsdossier; 2. ze van die aard zijn dat ze op zekere wijze het gegrond of ongegrond karakter van het beroep kunnen aantonen; 3. de partij aannemelijk maakt dat zij deze nieuwe gegevens niet eerder in de procedure kon mededelen.
Formaliteiten op straffe van nietigheid De nieuwe wet bepaalt wat in het verzoekschrift moet worden vermeld en aan welke 2 formaliteiten moet worden voldaan op straffe van nietigheid : 1. de naam, nationaliteit, woonplaats van de verzoekende partij en het kenmerk van haar dossier bij de verwerende partij (het CGVS 3 of de DVZ 4); 2. de keuze van woonplaats in België; 3. de beslissing waartegen het beroep is gericht; 4. een uiteenzetting van de feiten en de middelen die ter ondersteuning van het beroep worden ingeroepen, en in geval van nieuwe gegevens een uiteenzetting waarom er ernstige aanwijzingen bestaan van een gegronde vrees voor vervolging in de zin van de Conventie van Genève of van een reëel risico op ernstige schade in de zin van artikel 48/4 van de vreemdelingenwet (subsidiaire bescherming). In geval van nieuwe gegevens moeten tevens de redenen vermeld worden waarom deze niet op het gepaste ogenblik aan het CGVS konden medegedeeld worden; 5. de taal waarin de asielzoeker ter zitting moet worden gehoord; Aan alle voorwaarden tesamen moet zijn voldaan Generlei waarde hebbend, alsof het niet werd ingediend. 3 Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatslozen 4 Dienst Vreemdelingenzaken 1 2
2
6. ingediend in het Nederlands of het Frans, naargelang de taal van behandeling; 7. ondertekend door de verzoeker of zijn advocaat;
Formaliteiten op straffe van niet op de rol plaatsen Volgende zaken worden bovendien niet op de rol geplaatst: 1. beroepen zonder afschrift van de bestreden akte of van het stuk waarbij de handeling ter kennis is gebracht van de verzoekende partij; 2. beroepen waarvan geen zes afschriften bijgevoegd zijn; 3. beroepen waarvoor het geheven rolrecht niet is betaald;
Hangende dossiers:
Een bijzondere procedure is voorzien voor de voortzetting van de behandeling van de hangende dossiers. Aan de asielzoeker wiens asielaanvraag op 1 december hangende is bij de VBV (en zonder rechtsdag bepaald op 1 december) wordt per aangetekende brief gevraagd: 1. of hij de procedure wil verderzetten; 2. om het verzoekschrift aan te vullen zodat het voldoet aan de vereisten van de nieuwe wet. Deze brief zal na 1 december aangetekend worden verstuurd door de VBV. In strijd met eerdere berichten hieromtrent zal deze brief zowel naar de advocaat als naar de gekozen woonplaats worden verstuurd. De VBV is m.a.w. teruggekomen op de eerdere beslissing om in Nederlandstalige zaken enkel naar de gekozen woonplaats te versturen. Asielzoekers moeten in het kader van de asielprocedure een "woonstkeuze" doen bij de asielinstanties. Een adreswijziging in de gemeente of bij het OCMW of opvangcentrum volstaat niet om die woonstkeuze te veranderen. Een wijziging van woonstkeuze moet per aangetekende brief aan VBV, DVZ en CGVS worden doorgegeven, voor alle gezinsleden met namen en handtekeningen van alle meerderjarigen of hun advocaat. Er kan daarvoor een standaardformulier gebruikt worden dat gepubliceerd werd in het Belgisch Staatsblad van 17/9/2003. Men moet alleszins binnen de dertig dagen met een aangetekende brief antwoorden. Er geldt een vermoeden van afstand van geding indien de asielzoeker (of zijn advocaat) niet binnen de dertig dagen reageert(!). Het gevolg van niet of te laat reageren is dus een negatieve beslissing. Opgelet, deze eventuele aanvullingen betreffen niet enkel de formele vereisten en alle elementen en grieven maar ook eventuele toepassing van subsidiaire bescherming. Immers, daar waar sinds 10 oktober de VBV automatisch onderzocht of er eventueel subsidiaire bescherming kan worden toegekend, zal vanaf 1 december expliciet in het verzoekschrift moeten worden vermeld waarom de subsidiaire beschermingsstatus van toepassing zou zijn (voor meer informatie over subsidiaire bescherming zie onze vorige nota).
CGVS als verwerende partij Vanaf 1 december treedt het CGVS op voor de VBV als verwerende partij voor alle dossiers, zowel voor de nieuwe beroepen als voor de hangende zaken, met uitzondering van de dossiers waarvoor een rechtsdag werd bepaald vóór 1 december.
3
Het CGVS zal als verwerende partij een verweernota opstellen en op de zitting optreden als verwerende partij.
Verplichte verschijning op de zitting De partij die niet verschijnt op de zittingsdag wordt in het ongelijk gesteld: als de asielzoeker of zijn advocaat niet verschijnt, wordt het beroep verworpen; als het CGVS niet verschijnt, wordt het geacht in te stemmen met de asielzoeker.
Bevoegdheden De VBV die optreedt als RVV blijft vanaf 1/12/2006 enkel bevoegd voor beroepen tegen ontvankelijk maar ongegrond verklaarde asielbeslissingen van het CGVS. Voor “bevestigende beslissingen van weigering van verblijf” (= onontvankelijk verklaringen door CGVS) is de VBV niet bevoegd. Tegen deze beslissingen blijft het bestaande beroep bij de Raad van State mogelijk. Ook tegen beslissingen van de DVZ (bvb. Dublin-beslissing en niet-inoverwegingname meervoudige asielaanvraag) blijft het bestaande beroep bij de Raad van State mogelijk. De RVV (en vanaf 1 december de VBV) zal de beslissingen van het CGVS bevestigen, hervormen of vernietigen. Ze kan vernietigen: - hetzij wegens substantiële onregelmatigheden die niet door de RVV kunnen worden hersteld; - hetzij omdat essentiële elementen ontbreken zodat de Raad niet kan komen tot een beslissing zonder dat aanvullend onderzoek wordt uitgevoerd. In geval van vernietiging gaat het dossier terug naar het CGVS. Een belangrijke wijziging ten opzichte van vroeger is immers, zoals gezegd, dat de RVV (en vanaf 1 december ook de VBV) geen eigen onderzoeksbevoegdheid heeft. Zij zal dus enkel kunnen beslissen op basis van het voorliggende dossier. In geval van bevestiging of hervorming van de beslissing van het CGVS staat er enkel nog cassatieberoep open bij de Raad van State (zie II).
II. Procedure Raad van State De procedure voor de Raad van State tegen beslissingen van de VBV (die optreedt als RVV) wijzigt vanaf 1 december. Zoals hierboven vermeld blijft de Raad van State bevoegd voor de cassatieberoepen tegen al le beslissingen van de VBV. De meest in het oog springende wijziging aan de cassatieprocedure is de invoering van de procedure van toelating, d.i. de zogenaamde ‘filterprocedure’ om misbruiken te vermijden door zgn. dilatoire5 beroepen. Bedoeling is het vreemdelingencontentieux zoveel mogelijk te onttrekken aan de Raad van State. Let op: voor de beroepen bij de Raad van State tegen andere beslissingen (bv tegen een bevestigende beslissing tot weigering van verblijf door CGVS of tegen een Dublin weigering of weigering tot inoverwegingname door DVZ) blijft de bestaande procedure bij de Raad van State voorlopig gelden.
5
Ten doel hebbend de loop van de procedure op te schorten.
4
Procedure van toelating Elk cassatieberoep tegen een beslissing van de VBV wordt, zodra het op de rol wordt geplaatst, onmiddellijk onderworpen aan een procedure van toelating, de zgn. filterprocedure. Volgende verzoeken worden niet toegelaten: - Cassatieberoepen waarvoor de Raad van State niet bevoegd is of geen rechtsmacht heeft of die kennelijk onontvankelijk zijn Volgende verzoeken worden wel toegelaten: - Cassatieberoepen waarvan de middelen een schending van de wet of een substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormvereiste aanvoeren, voor zover het erin aangevoerde middel niet kennelijk ongegrond is en voor zover die schending daadwerkelijk van die aard is dat ze tot cassatie van de bestreden beslissing kan leiden en de strekking van de beslissing kan hebben beïnvloed; of -
Cassatieberoepen waarvoor de Raad van State niet onbevoegd of zonder rechtsmacht is en die niet zonder voorwerp of kennelijk onontvankelijk zijn en waarvan het onderzoek door de afdeling noodzakelijk blijkt om te zorgen voor de eenheid van rechtspraak.
Binnen de maand na plaatsing op de rol zou er in principe een bondig gemotiveerde beslissing over de toelaatbaarheid moeten vallen. Deze termijn van een maand is voorlopig en wordt na verloop van tijd teruggebracht tot 8 dagen. Deze termijn is een richttermijn en is dus niet bindend. Na een beslissing van toelaatbaarheid bepaalt de wet een termijn van 6 maanden om uitspraak te doen over de gegrondheid van het cassatieberoep.
Overige wijzigingen Verder zijn er nog een aantal punten waarop wij uw aandacht willen vestigen: - Een cassatieberoep bij de Raad van State tegen een arrest van de VBV moet verplicht opgesteld zijn in de taal die gebruikt werd in de asielprocedure. - Een schorsingsberoep bij de Raad van State (enkel mogelijk tegen beslissingen van administratieve overheden zoals DVZ of CGVS, niet tegen arresten van een administratieve rechtbank zoals de VBV) is ofwel een gewoon schorsingsberoep ofwel een schorsingsberoep bij uiterst dringende noodzakelijkheid. Men kan beide schorsingsprocedures vanaf 1 december niet meer cumuleren. Wie een hoogdringende schorsing inroept kan in geval van afwijzing daarna geen gewoon schorsingsberoep meer indienen. Een annulatieberoep blijft wel nog mogelijk (tot 30 dagen na betekening van de bestreden beslissing).
Samenvatting belangrijkste wijzigingen die ingaan op 1 december: - schriftelijke procedure; - formaliteiten op straffe van nietigheid; - overgangsmaatregel voor bepaalde hangende dossiers bij VBV, antwoord
5
-
binnen 30 dagen, zo niet vermoeden van afstand van geding; CGVS als verwerende partij in beroep; nieuwe bevoegdheden VBV ; filterprocedure Raad van State voor beroepen tegen VBV, criteria eenheid van rechtspraak, principiële rechtsvragen of substantiële procedurefouten, kennelijk onontvankelijk.
Voor nadere toelichting bij deze nota kan u steeds contact opnemen met de juridische dienst van Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Mevr Silvija Bašićof Mevr Karolien Polenus, via 02/274.00.20. Voor adviesvragen rond individuele dossiers kan u steeds terecht bij de juridische helpdesk van het Vlaams Minderhedencentrum en Vluchtelingenwerk Vlaanderen op 02/205.00.55, elke dag van 9u tot 12u30 behalve op woensdag, dan is de helpdesk open van 13u30 tot 17u.
"Deze nota kwam tot stand mede door de steun van het Europees Vluchtelingenfonds."
6
