Voormalig Bond-girl Ursula Andress spoort vrouwen aan om “Doctor: No” te zeggen tegen osteoporose In een recente enquête wordt de achterhaalde publieke opinie, waarbij vrouwen met osteoporose als broos en kwetsbaar worden afgeschilderd, in vraag gesteld. Meer dan 90% van de ondervraagde vrouwen zeggen immers dat de ziekte hen er niet van zal weerhouden om met volle teugen van het leven te genieten1. Deze enquête-resultaten worden bekend gemaakt naar aanleiding van de lancering van de internationale campagne ‘Tijdloze Vrouwen – De Campagne voor Sterkere Botten’, die een ommekeer beoogt in de huidige houding t.o.v. osteoporose. Ursula Andress, die deze campagne ondersteunt, raadt vrouwen aan: “Laat jaarlijks uw botten onderzoeken. Osteoporose heeft mij niet klein gekregen, en zou dat met u evenmin moeten doen.” Osteoporose is een ziekte die als een “stille epidemie” om zich heen grijpt. Osteoporose treft wereldwijd 200 miljoen mensen, die vaak niet eens beseffen dat ze aan de ziekte lijden, tot ze op een dag een bot breken2.
Brussel, 13 oktober 2008 – Uit een nieuwe internationale enquête, waarvan de resultaten vandaag worden bekendgemaakt, blijkt heel duidelijk dat vrouwen vandaag de dag totaal anders aankijken tegen osteoporose. Het klassieke beeld van de osteoporosepatiënte als broze, kwetsbare vrouw wordt van tafel geveegd door een internationale enquête waarbij 500 artsen en 1000 vrouwen uit vijf verschillende landen werden geïnterviewd. Uit deze enquête blijkt met name dat 93% van de ondervraagden vastberaden is om te beletten dat osteoporose hen zou verhinderen om volop van het leven te genieteni. De enquête vormt de hoeksteen van een nieuwe campagne die vandaag wordt gelanceerd door de International Osteoporosis Foundation (IOF) en de Medical Women’s International Association (MWIA), met de bedoeling de achterhaalde vooroordelen in vraag te stellen en vrouwen een beter inzicht te geven in osteoporose. De lancering in Brussel wordt bijgewoond door actrice Ursula Andress, die in 1962 de rol vertolkte van het iconische James Bond meisje Honey Ryder in de film “Dr. No”. Mevrouw Andress, die zelf te horen kreeg dat zij aan een prille vorm van osteoporose leed, zegt onder meer: “Ik vind het geweldig om de ‘Tijdloze vrouwen’ campagne te kunnen ondersteunen omdat deze zich richt tot onafhankelijke, actieve vrouwen die niet willen dat osteoporose hun levenslust zou aantasten of in hen in haar greep zou houden. Osteoporose is een ‘stille dief’ die de kracht uit je botten kan halen, waardoor je niet langer actief kunt blijven, zonder het zelf te beseffen. Maar met een vroegtijdige diagnose, een positieve ingesteldheid en de behandeling die het best bij jouw levensstijl past, hoeft osteoporose je dagdagelijkse leven niet aan te tasten.” Vrouwen met osteoporose bouwen een carrière uit, hebben een gezin, gaan op reis en genieten volop van het leven, iets wat hun moeders alleen maar verstomd kan doen staan.
Deze vrouwen willen niet door hun ziekte worden geleefd. Zo bestempelen 85% van de ondervraagde vrouwen met osteoporose zichzelf als actief en zien slechts 23% zichzelf als ‘broos en breekbaar’, terwijl maar 31% vinden dat de ziekte een negatieve impact heeft op hun leven i. In contrast hiermee hangen de artsen die aan de enquête meewerkten dan weer een meer stereotiep beeld op van de ziekte en van de getroffen patiënten. Meer dan de helft (58%) van deze artsen beschreef vrouwen met osteoporose als ‘broos en breekbaar’1. Globaal bekeken, vonden 75% van deze artsen dat osteoporose een negatieve impact had op de levensverwachtingen van deze vrouwen, terwijl 61% van oordeel waren dat osteoporose de vrouwen belette om deel te nemen aan allerlei dagelijkse activiteiten zoals shoppen en het verenigingsleven i. De opinies van vrouwen en artsen lopen ook uit elkaar als de ideale behandeling van osteoporose ter sprake komt. Gevraagd naar het gedrag van hun eigen patiënten meenden de ondervraagde artsen dat slechts 33% van de vrouwen af en toe een dosis overslaat i. Verontrustend is evenwel dat 70% van de ondervraagde vrouwen toegaven dat ze toevallig, of erger nog bewust, wel eens een dosis overslaan i. Als reden voor het feit dat ze hun medicatie met opzet niet nemen, geven ze onder meer op: angst voor bijwerkingen (18%), verwarrende behandelingsrichtlijnen (11%), een behandeling die niet is af te stemmen op het dagdagelijkse leven (12%), en het gevoel dat de medicatie geen afdoend effect heeft (12%)1. ”Het is duidelijk dat veel van de huidige behandelingen moeilijk correct te volgen zijn, terwijl totale therapietrouw bij de behandeling van osteoporose een absolute noodzaak om de patiënt optimaal te beschermen tegen breuken,” aldus professor Steven Boonen, diensthoofd geriatrie en hoofd van het centrum voor metabole botziekten van het UZ Leuven. “Patiënten die hun medicatie minder dan de helft van de tijd innemen, worden weinig of niet beschermd tegen breukenii. Vandaar dat het belangrijk is dat artsen met hun patiënten samenwerken om tot een beter inzicht te komen in de noden en de levensstijl van vrouwen die aan de ziekte lijden.” Uit de bevindingen van de enquête spreekt duidelijk een gemeenschappelijk doel en de wens om een partnership aan te gaan met zowel vrouwen met osteoporose als artsen. Alle partijen zijn het eens hoe belangrijk het is een afdoende en meer aangepaste behandeling te vinden die de vrouwen in staat stelt om hun levensstijl te behouden en hun ziekte jaar na jaar onder controle te houden. Vrouwen met osteoporose en artsen mogen dan wel relatief tevreden lijken met de bestaande behandelingen, toch hebben 74% van de vrouwen het gevoel dat een minder frequente dosering beter in hun leefstijl zou passen i. Ondanks het feit dat er momenteel meerdere opties voorhanden zijn qua behandeling, kan niet eens de helft van de ondervraagde vrouwen (43%) zich herinneren dat zij het met hun arts effectief over alternatieve behandelingen met andere doseringsfrequenties hebben gehad1. Mevrouw Goossens, een 78-jarige osteoporosepatiënte: “Het nadeel van mijn behandeling is dat ik deze pillen rechtstaand moet innemen en dat ik in het eerste uur na de inname van de pillen niet mag gaan zitten of liggen. Ik heb een vaste dag in de week uitgekozen, die ik bewust plan, zodat ik de pillen inneem en daarna blijf rondlopen of rechtstaan. Een nieuwe behandeling, in 1 toediening per jaar die optimale bescherming biedt, vormt een welkome vooruitgang voor vrouwen met osteoporose.”
Als gevolg van haar osteoporose heeft mevrouw Goossens haar heup en bovenarm gebroken: “Een nieuwe breuk vermijden en actief blijven, is mijn doel. Mijn gezonde levensstijl en medicatie zouden mij moeten helpen om in dit opzet te slagen.” “De dialoog tussen arts en patiënt is bijzonder belangrijk,” zegt dokter Agnes Vermeulen van de Medical Women’s Association België. “Als organisatie die vrouwenartsen vertegenwoordigt, heeft de MWIA er een dubbel belang bij ervoor te zorgen dat deze nieuwe campagne uitgroeit tot een succes: voor de vrouwen die door de ziekte getroffen zijn en voor diegenen die deze vrouwen behandelen.” Wereldwijd worden meer dan 200 miljoen mensen getroffen door osteoporoseiii. Dit neemt niet weg dat de ziekte ongemerkt verder evolueert en vaak niet gediagnosticeerd wordt, gewoon omdat er geen symptomen optreden. Meestal besef je pas dat je aan de ziekte lijdt wanneer je effectief een bot breekt. “De ernstige gevolgen van osteoporose worden vaak over het hoofd gezien,” aldus nog professor Boonen. “Heel wat mensen weten dat osteoporose tot botfracturen kan leiden, maar men beseft niet dat 25% van alle mannen en vrouwen van boven de 50 die hun heup breken, het risico lopen om binnen het jaar aan de gevolgen hiervan te overlijdeniv,v. Daarom zijn deze campagne – en andere, gelijkaardige campagnes – zo belangrijk.” “Vrouwen dienen over de gezondheid van hun botten te praten en met hun arts te bekijken hoe zij daar het best tegen behandeld kunnen worden,” zegt Ursula Andress. “Zij moeten absoluut op zoek gaan naar een behandeling die hen niet alleen – jaar na jaar – helpt te beschermen tegen osteoporose, maar die ook perfect kan worden afgestemd op hun gevarieerd en actief leven. Ik raad vrouwen met deze ziekte dan ook aan : wees gelukkig, wees bewust van je probleem en wees voorzichtig !”
Wat u moet wete n over osteopo rose i n België
In België lijden meer dan 300.000 vrouwen boven de 50 (zo’n 20%!) en bijna 90.000 mannen boven de 50 (zo’n 5%!) aan osteoporose. Geschat wordt dat slechts 166.000 van hen behandeld worden: niet eens de helft dus! België wordt dan ook geconfronteerd met een duidelijke onderdiagnose en onderbehandeling, terwijl osteoporose écht wel wat meer aandacht verdient! Osteoporose is de voornaamste oorzaak van breuken en 1 op 2 vrouwen boven de 50 en 1 op 4 mannen krijgt ooit te maken met een breuk ingevolge osteoporose! Een cijfer dat met de vergrijzing van onze bevolking enkel nog zal toenemen! In België hangt aan breuken ingevolge osteoporose een jaarlijks prijskaartje van maar liefst 160 miljoen euro! Voor vrijwel 25% van de patiënten heeft een heupfractuur binnen het jaar fatale gevolgen; ook wervelfracturen leiden tot een groter sterfterisico.
Wat u moet wete n over de be ha ndeli ng va n ost eoporose
Een lage therapietrouw leidt tot een verlaagde efficiëntie van de behandeling en een verhoogd risico op breuken. Patiënten zijn geïnteresseerd in minder innamen, en artsen zijn ervan overtuigd dat minder innamen de therapietrouw zal bevorderen De behandeling van osteoporose is een combinatie van algemene maatregelen, het voorkomen van valpartijen en een medicamenteuze behandeling. Bedoeling van de behandeling is om te beletten dat de ziekte zich verder ontwikkelt en om het risico op breuken te verminderen.
Voor meer informatie : Dialogic, Caroline Vindevogel, 02 423 51 83
[email protected]
Het onderzoek De enquête is in juli 2008 verricht door Double Helix, een onafhankelijk bureau voor marktonderzoek, in Frankrijk, Duitsland, Mexico, Zwitserland en Groot-Brittannië. In elk van deze landen werden zo’n 100 artsen en 200 vrouwen met osteoporose (die 55 of ouder waren) telefonisch geïnterviewd. Alles samen is er door zowat 1500 personen aan de enquête meegewerkt. De patiënten werd gevraagd naar hun eigen ervaring, terwijl de artsen gevraagd werd naar hun ervaring met hun eigen patiënten. Er was wel geen verband tussen de ondervraagde patiënten en artsen. De volledige resultaten van deze enquête staan gebundeld in een rapport dat getiteld is ‘Timeless Women: The Campaign for Stronger Bones’ en dat op het internet: www.fortimelesswomen.com beschikbaar is. De enquête kon rekenen op een onbeperkte educatieve subsidie vanwege Novartis. Over de International Osteoporosis Foundation (IOF) De IOF is een campagne- en researchorganisatie die in Zwitserland gevestigd is en die zich profileert als een wereldwijde bondgenoot voor patiënten-, artsen- en researchverenigingen, wetenschappers, al wie beroepshalve in de gezondheidssector zit, en internationale bedrijven die zich toeleggen op de gezondheid van de botten. Het is de grootste niet-gouvernementele organisatie (NGO) ter wereld die zich inzet voor de preventie, diagnose en behandeling van osteoporose. De IOF ijvert voor een ruimere bewustmaking en meer begrip omtrent osteoporose. Zij wil mensen ertoe aanzetten om de nodige acties te ondernemen om osteoporose te voorkomen, te diagnosticeren en afdoend te behandelen, en steunt de nationale osteoporoseverenigingen om de doeltreffende werking ervan te maximaliseren. Over de Belgian Bone Club, de Belgische vertegenwoordiging binnen de IOF: De Belgian Bone Club is een toonaangevende non profit wetenschappelijke organisatie die promotie maakt rond een beter begrip van osteoporose en botziektes. De Belgian Bone Club telt zo’n 150 leden, waaronder vooral dokters en onderzoekers. Over de Medical Women’s International Association (MWIA) De MWIA is een internationale NGO die vrouwenartsen vanuit alle continenten vertegenwoordigt. De doelstellingen van de MWIA omvatten onder meer: het promoten van de samenwerking tussen de Vrouwenartsen in een aantal landen en het uitbouwen van vriendschapsbanden en begrip tussen de Vrouwenartsen over heel de wereld. Voorts voert zij actief strijd in de medische kringen tegen elke vorm van ongelijkheid op basis van geslacht tussen vrouwelijke en mannelijke artsen, inclusief op het vlak van carrièremogelijkheden en de economische aspecten. Tot slot wil zij de vrouwenartsen de gelegenheid bieden om samen rond de tafel te gaan zitten en allerlei kwesties met elkaar te bespreken omtrent de gezondheid en het welzijn van de mensheid. Over de Medical Womens Association Belgium (MWAB) De MWAB is een non-profit organisatie, en is politiek en religieus neutraal qua instelling en maakt deel uit van de "Medical Women's International Organisation" (MWIA) www.mwia.net
Doelstellingen en achtergrond * Vrouwen stimuleren om voor een medisch beroep te kiezen * Hulp leveren in de optimalisatie van de training van vrouwen in de medische wereld * De mogelijkheid creëren voor medische vrouwen om elkaar te ontmoeten, en om van gedachten te wisselen over gemeenschappelijke interessepunten * Vrouwen aanzetten om hun unieke bijdrage te leveren aan de gemeenschap * Werken aan het opheffen van elke nog bestaande discriminatie tussen mannelijke en vrouwelijke medici * Bevordering van het begrip gender-specificiteit in geneeskunde en wetenschap * Vriendschappen met - en begrip voor- collegae van andere nationaliteiten ontwikkelen en bevorderen. Referenties i
Timeless Women Survey 2008. Data on File. Siris SE at al Adherence to Bisphosphonate Therapy and Fracture Rates in Osteoporotic Women: Relationship to Vertebral and Nonvertebral Fractures, Mayo Clin Proc. August 2006; 81 (8): 1013-1022. iii The International Osteoporosis Foundation. Facts and statistics about osteoporosis and its impact: www.iofbonehealth.org/facts-and-statistics.html#factsheet-category-16. Last accessed September 2008 iv Cooper C, Atkinson EJ, Jacobsen SJ, et al. (1993) Population-based study of survival after osteoporotic fractures. Am J Epidemiol 137:1001 v Leibson CL, Tosteson AN, Gabriel SE, et al. (2002) Mortality, disability, and nursing home use for persons with and without hip fracture: a population-based study. J Am Geriatr Soc 50:1644. ii
Referenties Belgische gegevens http://statbel.fgov.be; Consensus RIZIV 2005, Enquête volksgezondheid; IMS data; Medipulse Patient database (113,000 patient files analysed) Dec 2005
