Voorkom voedselvergiftiging als u een verminderde weerstand heeft
Albert Schweitzer ziekenhuis december 2013 pavo 0562
Inleiding De arts heeft met u besproken dat u een verminderde weerstand heeft. Een verminderde weerstand kan aangeboren zijn of kan ontstaan na een ziekte, een grote operatie of bijvoorbeeld een behandeling met chemotherapie. Door de verminderde weerstand bent u vatbaarder voor infecties. In deze folder geven wij u adviezen hoe u de kans op een voedselvergiftiging kunt verkleinen. In voedsel kunnen namelijk ook ziekteverwekkers zitten die maag- en darmklachten kunnen veroorzaken zoals buikpijn, braken en diarree. Besmet voedsel Voedsel kan zichtbaar besmet zijn met bacteriën. Het voedsel is dan bijvoorbeeld beschimmeld of ruikt vies. Voedsel kan ook onzichtbaar besmet zijn of raken. De ziekteverwekkers kunnen dan bijvoorbeeld al voordat het product in de winkel ligt, in het voedsel gekomen zijn. Verder kan het voedsel thuis besmet raken tijdens het bewaren of bereiden van het voedsel. Producten die (half) rauw gegeten worden kunnen meer bacteriën bevatten dan gare producten. Voorbeelden van deze producten zijn: tartaar, filet americain, haring, zachte kaas gemaakt van rauwe melk, zacht gekookte en rauwe eieren. In kant-en-klare voeding kunnen rauwe etenswaren verwerkt zijn. Zo wordt bavarois vaak gemaakt met rauwe eieren. We raden u daarom aan deze producten niet te eten zolang uw weerstand verminderd is.
Voorzorgsmaatregelen in uw keuken Hieronder geven we u een aantal voorzorgsmaatregelen op waarmee u de kans op een voedselvergiftiging kunt verkleinen.
1 van 8
Schone handen Op de handen zitten altijd bacteriën. Deze bacteriën verspreiden zich via alle voorwerpen die u aanraakt. De bacteriën kunnen ook via uw handen in voedsel en in uw mond terechtkomen. We raden u aan om regelmatig uw handen met water en zeep te wassen. Het is belangrijk om daarna uw handen goed af te drogen met een schone handdoek. Was uw handen in ieder geval: Voordat u eten gaat koken. Voordat u gaat eten. Nadat u rauw vlees heeft aangeraakt. Na ieder toiletbezoek. Na hoesten of niezen. (Of nies of hoest in uw elleboog.) Na het aanraken van huisdieren. Nadat u een luier van een baby heeft verschoond. Nadat u een wondverband, maandverband of incontinentiemateriaal heeft verschoond. Voorkom kruisbesmetting Kruisbesmetting is het overbrengen van ziekteverwekkers van een besmet product op een niet besmet product. In rauwe voeding zitten meer bacteriën dan in gaar voedsel. Via uw handen, bestek en andere keukengerei kunt u de bacteriën overbrengen. We raden u daarom om: Rauwe en gare producten van elkaar gescheiden te houden. Leg bijvoorbeeld geen gaar vlees terug op het bord waar het rauwe vlees op heeft gelegen. Gebruik altijd schone hand-, thee- en vaatdoeken en bestek. Gebruik snijplanken waar geen voedselresten in achter kunnen blijven, bijvoorbeeld een glazen plank. Houten snijplanken en snijplanken waarin messneden zichtbaar zijn, kunnen makkelijker met bacteriën besmet raken. Was het keukengerei dat in aanraking is geweest met rauwe producten, direct af in heet sop. Bewaar levensmiddelen in een afgesloten verpakking. Laat levensmiddelen niet in contact komen met afval.
2 van 8
Schoon en droog Bacteriën kunnen makkelijker overleven in een vochtige en warme omgeving. Het is daarom belangrijk dat alles in de keuken zo schoon en zo droog mogelijk is. Dit kunt u bereiken door: Hand- en theedoeken regelmatig te verschonen en te wassen op een hoge temperatuur. Vaatdoekjes dagelijks te verschonen. Gooi de gebruikte vaatdoekjes bij voorkeur weg of was ze op een hoge temperatuur. Gebruik keukenpapier om vloeistoffen zoals lekvocht van vlees op te vangen. Maak de koelkast minimaal één keer per maand schoon met een schoon vaatdoekje. De afwas Voordat u gaat afwassen verwijdert u zoveel mogelijk voedselresten. Als u geen vaatwasmachine heeft, kunt u erg vuile en vette afwas even in heet water voorweken. Laat de vuile vaat zo kort mogelijk op het aanrecht staan. Gebruik liever geen sponsjes. Deze zijn moeilijk te reinigen en blijven lang nat. Voor de afwas kunt u het beste een afwasborstel gebruiken. Maak de afwasborstel na iedere afwas goed schoon. Vervang de afwasborstel na maximaal drie maanden. Afval Afval kan veel bacteriën bevatten. Het is daarom belangrijk dat u in de keuken een kleine, goed sluitende afvalemmer heeft. Gooi het afval regelmatig weg in een container. Verder raden we u aan om de afvalemmer in de keuken alleen te gebruiken voor keukenafval. Huisdieren Huisdieren kunnen via hun poten en vacht eenvoudig bacteriën verspreiden. Ze kunnen bacteriën van een andere plek meenemen naar uw keuken. Ook in de keuken kunnen ze bacteriën van de ene naar de andere plek verspreiden. Het is daarom beter dat uw huisdier niet op het aanrecht en/of tafel komt.
3 van 8
Het schoonmaken van een dierenverblijf zoals bijvoorbeeld een vogelkooi of aquarium en de kattenbak, kunt u het beste buiten doen. Als dit niet mogelijk is, kunt u het dierenverblijf in uw badkamer of bijkeuken schoonmaken. Zo voorkomt u dat bacteriën van het dierenverblijf in aanraking kunnen komen met uw voedsel. Insecten Insecten verspreiden via hun pootjes bacteriën. Zorg dat er geen insecten in de buurt van uw voedsel kunnen komen. U kunt een hor(deur) in het raam of de deur plaatsen. We raden u aan om het voedsel altijd goed af te dekken.
Bewaren van voedsel Koeling Voedsel bederft eerder als de omgeving warm is. Een goede koeling en een korte bewaartijd kunnen voedselbederf voorkomen. Als u boodschappen gaat doen, kunt u het beste de bederfelijke producten zoals vlees, vis, zuivel en diepvries als laatste kopen. Breng de producten daarna zo snel mogelijk naar huis. U kunt hierbij het beste een koeltas gebruiken. Berg de producten thuis direct op in de koelkast of vriezer. De koelkast stelt u in op een temperatuur van vier tot maximaal zeven graden. Nadat u een product gebruikt heeft, plaatst u het direct terug in de koeling. Verpakkingen Op alle levensmiddelen staat een bereidings- en bewaaradvies. De houdbaarheidsdatum geeft aan hoe lang een product bewaard kan worden. Er zijn twee verschillende soorten houdbaarheidsdatum:
4 van 8
Te gebruiken tot: Dit is de uiterste datum dat het product gegeten mag worden. Deze vermelding wordt gebruikt op zeer bederfelijke producten zoals vlees, vis, kip, voorgesneden groenten en maaltijden uit het koelvak. Ten minste houdbaar tot: de fabrikant garandeert een goede kwaliteit van het product tot deze datum. Het bewaaradvies geeft aan op welke manier het product bewaard moet worden. Als u het bewaaradvies opvolgt, kunt u het product gebruiken tot de houdbaarheidsdatum. Bij het Voedingscentrum kunt u een bewaarwijzer voor etenswaren aanvragen. Onder het kopje ‘Tot slot’ achter in deze folder leest u hoe u het Voedingscentrum kunt bereiken. Bewaren Zodra een verpakking is geopend is een product nog beperkt houdbaar. Als de verpakking niet hersluitbaar is, verpakt u het product in een vershouddoos of in een plastic zak. Warme producten die u wilt bewaren, laat u zo snel mogelijk afkoelen. U kunt het product in een vershouddoos doen en deze in koud water koelen. Ook het verpakken in kleinere porties zorgt ervoor dat een product sneller afkoelt. Plaats geen warme producten direct in uw koelkast of vriezer. Hierdoor verhoogt u de temperatuur in het apparaat waardoor bederf kan optreden. Ontdooien Ontdooi diepvriesproducten bij voorkeur in de magnetron kort voordat u het product gaat gebruiken. Als u geen magnetron heeft, of het product is niet geschikt voor de magnetron, dan ontdooit u het in de koelkast.
5 van 8
Bereiden van voedsel Goed verhitten De meeste ziekteverwekkers in voedsel verdragen geen hoge temperaturen. Voedsel moet dus goed verhit worden. Voedsel moet tijdens het verhitten regelmatig geroerd of gekeerd worden, zodat het voedsel gelijkmatig verwarmd wordt. Groente en fruit Ook groente en fruit kunnen bacteriën bevatten. Groente en fruit moeten altijd gewassen worden voordat u het kunt bereiden of eten. Het wassen kan het beste onder een stromende kraan gebeuren. Als de groente of het fruit een schil heeft, kunt u deze het beste verwijderen nadat u het product gewassen en afgedroogd heeft.
Tot slot Als u na het lezen van de folder nog vragen heeft, kunt u hiervoor terecht bij een verpleegkundige op de afdeling waar u de folder gekregen heeft. Meer informatie over het bewaren en bereiden van voedsel kunt u krijgen bij het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum is tijdens kantooruren bereikbaar via tel. (070) 306 88 88. Op de website staat ook veel informatie: www.voedingscentrum.nl, waaronder de Bacteriewijzer.
Deze folder is getest door een onafhankelijk patiëntenpanel.
6 van 8
Help ons de informatie verbeteren Graag horen wij uw mening over deze folder. Hiermee kunnen we de informatie beter afstemmen op de wensen van de patiënten. We willen u daarom vragen de enquête op deze laatste bladzijde in te vullen en terug te sturen. U kunt de ingevulde enquête zonder postzegel opsturen naar: Albert Schweitzer ziekenhuis Afdeling Communicatie en Voorlichting Antwoordnummer 3448 3300 VB Dordrecht Of u kunt deze bij een volgend bezoek aan het ziekenhuis afgeven bij de receptie. Bij voorbaat hartelijk dank!
7 van 8
Enquête folder ‘Voorkom voedselvergiftiging’ 1. Wat vindt u van de lettergrootte? goed te groot te klein 2. Wat vindt u van de hoeveelheid tekst? goed te veel te weinig 3. Het taalgebruik is: begrijpelijk te moeilijk
te makkelijk
4. Als er een afbeelding in de folder staat: de afbeelding verduidelijkt de tekst roept juist vragen op is overbodig 5. De informatie in de folder: is de informatie die ik nodig heb wist ik allemaal al is ontoereikend 6. Welke informatie heeft u gemist?
7. Welke tips heeft u om de folder te verbeteren?
Wilt u ook een keer meedoen aan ons testpanel, kijk dan voor meer infor-matie en aanmelding op onze website: www.asz.nl/testpanel
8 van 8
