Coloscopie Voorbereiding in het ziekenhuis met Klean Prep
Inhoud Inleiding Uw afspraak • Wat neemt u mee • Afspraak afzeggen of verplaatsen Wat is een coloscopie Welke voorbereidingen zijn nodig • Bent u zwanger • Heeft u diabetes • Pacemaker of inwendige defibrillator • Medicijnen Vervoer naar huis na het onderzoek Het schoonmaken van uw darm Vijf dagen voor het onderzoek Een dag voor het onderzoek Dag van het onderzoek Controle Hoe gaat het onderzoek Na het onderzoek De uitslag Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis Risico’s bij een coloscopie Vragen
Inleiding U heeft binnenkort een onderzoek van de dikke darm, een coloscopie. In deze folder leest u waar, waarom en hoe het onderzoek gaat en welke voorbereiding nodig is. Het is belangrijk dat u de aanwijzingen voor dit onderzoek en de voorbereiding goed opvolgt. Wanneer uw dikke darm niet goed schoon is kan de coloscopie niet gedaan worden. Ook als tijdens het onderzoek de darm niet goed s choon is, wordt het onderzoek soms gestopt. Het onderzoek moet dan op een andere datum opnieuw worden gedaan. En ook dan krijgt u weer de voorbereiding voor het schoonmaken van uw darm. Voor dit onderzoek wordt u opgenomen op de afdeling Interne/MDL. Ook ontvangt u de folder ‘Opname en verblijf in het Spaarne Ziekenhuis’.
S P EC I AL IS TE N IN M ENS E NW E RK
Uw afspraak Krijgt u voor de eerste keer een coloscopie, of is het langer dan 1 jaar geleden dat u een coloscopie heeft gehad? Dan krijgt u ruim voor het onderzoek een intakegesprek met de verpleegkundige. Deze verpleegkundige geeft uitleg over het onderzoek. En bespreekt ook met u de voorbereiding, de risico’s en uw medicijn gebruik. Ook u kunt vragen stellen. Afspraak voor het intake gesprek U komt naar de polikliniek Endoscopie Spaarne Ziekenhuis Hoofddorp (volg nummer 11) Dag
__________________________________
Datum
__________________________________
Tijd
__________________________________
Datum van de opname Dag
__________________________________
Datum
__________________________________
Tijd
__________________________________
Afdeling
___________________________________
Afspraak voor de Coloscopie op de polikliniek Endoscopie Dag
__________________________________
Datum
__________________________________
Tijd
__________________________________
In de centrale hal van het Spaarne Ziekenhuis Hoofddorp vindt u een duidelijke wegwijzer naar alle afdelingen en poliklinieken. Wat neemt u mee [subkop] Bij uw eerste bezoek aan het Spaarne Ziekenhuis, schrijft u zich in bij de Receptie/Inschrijving in de centrale hal van het ziekenhuis. Bent u al ingeschreven maar zijn uw gegevens veranderd? Ook dan gaat u naar de Receptie/Inschrijving voor het aanpassen van uw gegevens. Bij elk bezoek aan het Spaarne Ziekenhuis neemt u mee: • Bewijs van inschrijving van uw zorgverzekering • Geldig legitimatiebewijs (paspoort, rijbewijs of identiteitskaart) • Een actueel overzicht van uw medicijnen en de medicijnen die u gebruikt. • gebruikt u trombosedienst medicijnen? Neem dan ook uw doseringslijst van de trombosedienst mee met de laatste INR waarde. • Wat u verder meeneemt naar het ziekenhuis leest u in de folder “Opname en verblijf in het Spaarne Ziekenhuis”.
Colos copie | pagina 2
Uw afspraak afzeggen of verplaatsen [subkop] U heeft een dag en tijd afspraak gekregen voor de opname en het onderzoek. Heeft u een dringende reden waarom u niet naar deze afspraak kunt komen? Geeft u dit dan direct door aan de balieassistente van de polikliniek Endoscopie. Komt u niet op de gemaakte afspraak en heeft u deze niet tenminste 24 uur van tevoren afgezegd, dan moet u een wegblijftarief betalen.
Wat is een coloscopie Coloscopie is een inwendig onderzoek van de dikke darm. De binnenkant van de dikke darm wordt bekeken met een endoscoop. Een endoscoop is een fle xibele slang die via de anus in de dikke darm wordt geschoven. In het uiteinde van deze slang zit een cameraatje. Hierdoor kan de maagdarm-leverarts het slijmvlies van de dikke darm op een beeldscherm bekijken. Zo nodig worden stukjes weefsel (biopten) voor verder onderzoek weggenomen. Zijn er poliepen in de darm, dan kunnen deze tijdens het onderzoek worden verwijderd. Het slijmvlies van uw dikke darm kan alleen goed beoordeeld worden als u geen ontlasting meer in uw darmen heeft. Daarom is voorbereiding met een laxeermiddel nodig. Hiervoor krijgt u een recept mee. Wanneer wordt een coloscopie gedaan? Bij mensen: • met klachten die kunnen wijzen op darmkanker • met erfelijke aanleg voor darmkanker • met Diverticulose. Dit zijn uitstulpingen in de wand van de dikke darm. • met poliepen in de darmen • waarbij onderzoek wordt gedaan naar de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. De coloscopie kan dan helpen bij het stellen van de diagnose. Als blijkt dat u één van beide aandoeningen hebt, blijft u onder controle en krijgt u regelmatig een coloscopie. Bij het onderzoek naar de ziekte van Crohn bekijkt de arts naast de dikke darm ook nog het laatste stukje van de dunne darm. Omdat de ziekte van Crohn ook vaak in het laatste deel van de dunne darm zit. Ook de huisarts kan u doorverwijzen voor een coloscopie. Voor meer informatie kunt u ook de website van de Maag-, Lever-, Darmstichting bezoeken, www.mlds.nl
Colos copie | pagina 3
Welke voorbereidingen zijn nodig Bent u zwanger Bent u zwanger, of bestaat de mogelijkheid dat u zwanger bent? Dan moet u dit beslist aan de verwijzende arts maar ook aan de MDL-arts melden. Afhankelijk van uw klachten wordt besloten of en hoe het onderzoek gebeurd. Heeft u diabetes Heeft u diabetes (suikerziekte)? Dan kan het nodig zijn om voor het onderzoek uw medicijnen aan te passen. Overleg dit met uw arts die het onderzoek heeft aangevraagd, of met de diabetesverpleegkundige. Vertel bij het maken van de afspraak dat u diabetes heeft. Om de kans op ontregeling van uw bloedsuiker zo klein mogelijk te houden, wordt een voor u juiste tijd voor het onderzoek afgesproken. N.B. Neem uw medicijnen (insuline) en uw eigen bloedsuiker meter (als u deze heeft) mee. Heeft u een stoma Heeft u een stoma van de dikke darm (colostoma), dan kan de verpleegkundige van de afdeling zorgen voor speciaal opvang materiaal tijdens het laxeren. Maar neem ook uw eigen stomamateriaal mee als u wordt opgenomen. Pacemaker of inwendige defibrillator Heeft u een pacemaker of een inwendige defibrillator (ICD)? Vertel dit dan aan uw behandelend arts. Medicijnen [subkop] Gebruikt u bloedverdunnende middelen bijvoorbeeld: • Marcoumar® of Fenprocoumon • Sintrom® of Acenocoumarol • Ascal® of Carbasalaatcalcium • Plavix® of Clopidogrel • Persantin® of Dipyridamol • Dabigatran • Rivaroxaban • Apixaban Vertelt u dit dan als het onderzoek wordt afgesproken. In overleg met uw behandelend arts kan het nodig zijn dat deze medicijnen een aantal dagen voor het onderzoek tijdelijk worden gestopt. Stop nooit zelf met uw bloed verdunnende medicijnen, zonder overleg met uw arts. Gebruikt u pijnstillers zoals Brufen, Ibuprofen, Voltaren, Diclofenac of Naproxen? Vertelt u dit dan als het onderzoek wordt afgesproken. Gebruikt u ijzertabletten en staaltabletten zoals Fero-Gradumet of Ferrofumaraat, dan stopt u één week voor het onderzoek met deze medicijnen. Na het onderzoek kunt u de ijzertabletten weer gewoon gebruiken. Gebruikt u de anticonceptiepil, dan kan als gevolg van de diarree, de anticonceptie minder betrouwbaar zijn in de betreffende cyclus. Het is verstandig om in de maand van het onderzoek een andere vorm van anticonceptie te gebruiken. Gebruikt u nog andere medicijnen? Dan kunt u deze gewoon innemen, tenzij uw
Colos copie | pagina 4
behandelend arts iets anders met u afspreekt. Kleding en nagellak Trek op de dag van het onderzoek makkelijke kleding aan die niet knelt. Voor het onderzoek is het fijn om een paar warme sokken mee te nemen. Heeft u nagellak, kunstnagels of gel nagels? Dan vragen wij u om tenminste aan één vinger de kunstnagel, gel nagel of nagellak te verwijderen. Hierover later meer in het boekje. Regelen van vervoer naar huis na het onderzoek Meestal mag u na het onderzoek weer naar huis. U krijgt voor de coloscopie een slaapmiddel en een pijnstillend medicijn. Dit is geen narcose. Maar na het onderzoek mag u niet alleen naar huis. Zie hieronder de wettelijke regel. Het is wettelijk niet toegestaan om op de dag van de behandeling zelfstandig aan het verkeer deel te nemen. U mag die dag niet zelf een auto of motorfiets besturen, u mag ook niet zonder begeleiding fietsen of met het openbaar vervoer reizen. Zorg daarom voor begeleiding en vervoer door anderen. Gaat u toch zonder begeleiding naar huis, dan doet u dat op eigen risico. Mag u na het onderzoek naar huis? Dan wordt uw begeleiding gebeld dat u mag worden opgehaald van de afdeling waar u bent opgenomen.
Het schoonmaken van de darm. Voor het onderzoek moet uw hele darm goed schoon zijn. Alleen dan is het mogelijk het slijmvlies goed te beoordelen. Om uw darm goed schoon te maken krijgt u op de afdeling Klean-Prep te drinken. Wat is Klean-Prep Klean-Prep is een laxeermiddel dat wordt gebruikt om de darmen schoon en leeg te maken voor een röntgenonderzoek, een coloscopie of een operatie. Het is belangrijk d at u de aanwijzingen voor het gebruik van Klean-Prep in dit boekje helemaal volgt en niet de aanwijzing van de apotheek. Bent u opgenomen in het ziekenhuis, dan krijgt u de aanwijzingen van de verpleegkundige op de afdeling. Klean-Prep wordt meestal goed verdragen. Klean-Prep heeft een vanillesmaak. De oplossing is lekkerder als u het koud uit de koelkast drinkt. U kunt er eventueel limonade siroop aan toevoegen. Of u kunt de Klean-Prep oplossen in een halve liter water en een halve liter appelsap. Ook het drinken van Klean-Prep door een rietje maakt het innemen van de KleanPrep makkelijker.
Vijf dagen voor het onderzoek (thuis) Licht verteerbaar eten Uw darm moet schoon zijn voor het onderzoek. Daarom start u vijf dagen voor het onderzoek met licht verteerbaar eten. U mag alleen licht verteerbaar voedsel eten. Hieronder vindt u lijstjes van wat u wel en niet mag eten.
Colos copie | pagina 5
Uit de lijst van wat u wel mag eten, mag u zoveel en vaak eten als u wilt, zodat u geen gevoel van honger heeft. U mag deze 5 dagen voor de coloscopie het onderstaande NIET eten: • Geen volkoren graanproducten zoals; brood met zaden en volkorenbrood, volkoren en meergranen pasta en zilvervliesrijst. • Geen vezelige groenten zoals; asperges, bleekselderij, zuurkool, snijb onen, sperziebonen, prei, doperwten, peulvruchten, taugé, maïs, champignons, tomaten, ui, knoflook, spinazie, andijvie, paprika of rauwkost. • Geen bepaalde fruitsoorten zoals; sinaasappel, grapefruit, mandarijnen, kiwi’s, bramen, druiven, aardbeien en gedroogde vruchten. • En verder geen pinda’, noten, pitten en zaden. U mag deze 5 dagen voor het coloscopie het onderstaande WEL eten: • Broodmaaltijden zoals: beschuit, wit of licht bruinbrood met margarine of boter. • Magere vleeswaren, magere kaas (20+), gekookt ei, hagelslag, chocoladepasta, honing, stroop en jam zonder pitjes. • Fruit zoals: zacht, rijp fruit of fruitconserven zonder pitjes, vezels of schil. Appelmoes, vruchtenmoes. • Warme maaltijd zoals: soep met stukjes vlees, vermicelli en/of soepballetjes (geen groenten). Aardappelen, witte rijst, pasta, macaroni, licht gebraden mager vlees, vis of kip (zonder vel). Gaar gekookte groenten zoals: bloemkool, broccoli en worteltjes. • Desserts: vla, pudding, kwark of yoghurt
De dag voor het onderzoek Op deze dag wordt u opgenomen in het ziekenhuis. U start met een dieet volgens schema en het laxeermiddel Klean-Prep. • U mag als ontbijt twee beschuiten met 20+ kaas of jam zonder pitjes en een kopje thee of heldere bouillon. • Om 12 uur krijgt u nog een boterham met zoet beleg met een kopje thee of koffie. • Na deze “lunch” mag u niets meer eten tot na het onderzoek. • U mag alleen nog maar heldere vloeistoffen drinken, bijvoorbeeld water (met of zonder smaak), sportdrank, heldere appelsap, heldere gezeefde bouillon, heldere kruiden - of vruchtenthee. • Drink GEEN koffie, zwarte thee, rode vruchtensappen, troebele vruchtensappen en geen melkproducten. • Om 13.30 uur krijgt u van de verpleegkundige het laxeermiddel Klean-Prep. In de loop van de middag krijgt u in totaal vier liter Klean-Prep te drinken. De eerste liter drinkt u tussen 13.30 en 15.00 uur op. De tweede liter drinkt u tussen 15.00 en 16.00 uur op. De derde liter drinkt u tussen 16.00 en 17.00 uur op. De vierde liter drinkt u tussen 17.00 en 18.00 uur op. Drinkt u tot laat in de avond Klean-Prep, dan moet u ook in de nacht naar het toilet.
Colos copie | pagina 6
Hoe maakt u de Klean-Prep klaar
Hoe snel werkt de Klean-Prep De diarree door de Klean-Prep ontstaat meestal na 2 tot 3,5 uur na het innemen van het eerste zakje. Dit kan bij iedereen verschillen. Wanneer is de darm goed schoon De ontlasting na gebruik van Klean-Prep zou er net zo uit moeten zien als datgene dat u heeft gedronken, namelijk helder en zonder veel vaste deeltjes. U bent klaar wanneer uw ontlasting geel, licht, waterig en helder (net als urine) is. Wat doet u bij problemen met de voorbereiding Heeft u problemen met het drinken van de vloeistof? Heeft u bijvoorbeeld last van misselijkheid of braken? Vertel dit dan aan de verpleegkundige van de afdeling. Op de dag van het onderzoek • Op de dag van het onderzoek krijgt om 6.00 uur in de morgen nog één liter Klean-Prep te drinken. Ook deze liter drinkt u in één uur op. • Bestaat het vermoeden dat uw darmen niet schoon genoeg zijn. Uw ontlasting is dan niet geel, licht, waterig en helder (net als urine). Dan krijgt u nog een klysma. Deze krijgt u dan een half uur voor het onderzoek op de verpleegafdeling. • U mag tot twee uur vóór het onderzoek heldere dranken drinken zoals hierboven beschreven. Daarna stopt u met drinken tot na het onderzoek. Rookt u, stop dan ook met roken tot na het onderzoek, • U krijgt op de afdeling een infuusnaaldje in een bloedvat van uw arm voor het toedienen van het slaapmiddel en pijnstilling. • U wordt met bed naar de polikliniek Endoscopie gebracht, waar het onderzoek gedaan wordt.
Colos copie | pagina 7
Controle Voor elk onderzoek worden uw gegevens iedere keer gecontroleerd. U merkt dit doordat u steeds gevraagd wordt wie u bent en waarvoor u komt. Vlak voor het onderzoek komt het team bij elkaar om met een lijst uw gegevens nogmaals te controleren. Klopt er een onderdeel niet dan wordt alles opnieuw gecontroleerd. Dit heet een Time – out procedure en is belangrijk voor een veilige behandeling.
Hoe gaat het onderzoek De maag-darm-leverarts doet het onderzoek samen met een endoscopie-verpleegkundige. De kleding van uw onderlichaam trekt u uit en u gaat op het onderzoeksbed liggen. Uw kleding, schoenen en persoonlijke spullen gaan in een plastic tasje met u mee , in een speciaal daarvoor bestemde bak onder het bed. U krijgt een infuusnaaldje in een bloedvat van uw arm. Tijdens het onderzoek ligt u aan een monitor. Uw bloeddruk wordt gemeten en u krijgt een zuurstofmeter op één van uw vingers. Hiermee wordt uw hartslag en het zuurstofgehalte in uw bloed gecontroleerd. Daarom mag u aan tenminste één vinger geen kunstnagel, gelnagel en/of nagellak te dragen. Roesje en pijnstilling. Om u te helpen ontspannen wordt via het infuus een slaapmiddel Dormicum®. Dit is geen narcose. Ook krijgt u via het infuus het pijnstillend middel Fentanyl®. Terwijl u met opgetrokken knieën op uw linkerzij ligt, wordt de endoscoop via uw anus naar binnen gebracht en langzaam verder de dikke darm ingeschoven. Om de darmen te ontplooien wordt er lucht naar binnen geblazen. Dit kan een druk of darmkramp gevoel veroorzaken in de buik. Af en toe diep doorzuchten verlicht het kramende gevoel. De maag-darm-leverarts bekijkt het slijmvlies van de dikke darm via een beeldscherm. Zo nodig worden stukjes weefsel (biopten) voor verder onderzoek weggeno men. Zijn er poliepen in de darm, dan kunnen deze tijdens het onderzoek worden verwijderd. Het onderzoek duurt twintig tot veertig minuten.
Colos copie | pagina 8
Na het onderzoek Na het onderzoek gaat u naar de uitslaapkamer van de polikliniek Endoscopie. Hier blijft u nog ongeveer een uur of langer. De eerste tijd na het onderzoek kunt u darmkrampen hebben door de ingeblazen lucht. Hoe sneller u die lucht kwijtraakt (door winden te laten), hoe eerder de krampen voorbij zijn. Na de herstel en rust periode op de uitslaapkamer gaat u terug naar de verpleegafdeling. Meestal mag u na het onderzoek weer naar huis. De arts van de verpleegafdeling bespreekt met u hoe laat u naar huis mag. Daarna wordt uw contact persoon gebeld, zodat u opgehaald kunt worden. De uitslag Een voorlopige uitslag wordt gegeven door de arts van de verpleegafdeling afdeling. De definitieve uitslag krijgt u van de arts die het onderzoek heeft voor u heeft aangevraagd, of door de maag-darm-leverarts. U krijgt hiervoor een afspraak mee. Weer thuis [subkop] Na het onderzoek mag u weer alles eten en drinken zoals u dat gewend bent. Door de darmvoorbereiding en het onderzoek kunt u last hebben van buikpijn, een ander ontlastingspatroon, of lucht in de darmen. Dit kan een paar dagen duren.
Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis Zijn er biopten genomen of poliepen verwijderd? Dan kunt u wat bloed bij de ontlasting verliezen. Een kleine hoeveelheid is niet erg. Heeft u ruim bloedverlies, dit is als u doorlopend bloed of stolsels verliest? Dan moet u contact opnemen met de maag -darmleverarts of dienstdoende internist. Ook bij zeer hevige buikpijn moet u contact opnemen met de maag -darm-leverarts of dienstdoende internist. Telefoonnummers vindt u onder kopje 'Vragen'.
Risico’s bij een coloscopie De kans op complicaties door een coloscopie is kle in. De risico’s nemen toe als er tijdens het onderzoek ingrepen worden gedaan. De grootste gevaren zijn een bloeding en een scheurtje of gaatje in de darmwand. Deze risico’s zijn iets groter: • Bij stenose (afsluiting) in de darm. • Bij ontstoken divertikels, dit zijn uitstulpingen in de darmwand. • Als de darm ernstig ontstoken is. • Als er tijdens de behandeling een of meerdere poliepen worden verwijderd. Door het gebruik van een slaapmiddel en/of pijnstillend middel is er tijdens en kort na het onderzoek kans op problemen met de ademhaling en daling van de bloeddruk.
Colos copie | pagina 9
Vragen Het is belangrijk dat u juiste en duidelijke informatie krijgt. Met deze informatie beslist u, samen met uw arts, of u het onderzoek laat doen. Heeft u na het gesprek met uw arts en na het lezen van deze folder nog vragen, stel deze dan gerust. Schrijf uw vragen van tevoren op, zodat u niets vergeet. Heeft u vragen of kunt u niet naar de afspraak komen? Belt u dan de polikliniek Endoscopie. Bent u opgenomen in het ziekenhuis? Dan kunt u aan de verpleegkundige op de afdeling uw vragen stellen. Voor vragen of problemen kunt u overdag bellen met: • polikliniek Endoscopie (023) 890 71 20 maandag tot en met donderdag van 8.00-16.30 uur vrijdag van 8.00-14.00 uur Bij problemen 's avonds, 's nachts en in het weekeinde kunt u bellen met: • afdeling Spoedeisende hulp Hoofddorp (023) 890 75 20
Algemene adresgegevens Spaarne Ziekenhuis: Algemeen nummer: (023) 890 89 00 Postadres: Postbus 770, 2130 AT Hoofddorp Internet: www.spaarneziekenhuis.nl E-mail:
[email protected] Locatie Hoofddorp Spaarnepoort 1, 2134 TM Hoofddorp Alle voorzieningen Locatie Heemstede Händellaan 2A, 2102 CW Heemstede Dagbehandeling en poliklinieken
© Spaarne Ziekenhuis | eindredactie: Patiëntenvoorlichting | Foldernummer DSZ.567 | augus tus 2014
Colos copie | pagina 10