Voor een vlotte overgang van basisonderwijs naar secundair onderwijs. Handleiding BaSO-fiche

Voor een vlotte overgang van basisonderwijs naar secundair onderwijs

Handleiding BaSO-fiche

Versie maart 2014

Inhoud Inleiding

2

Het BaSO-project

4

Concept BaSO-fiche

5

Inhoud van de BaSO-fiche en toelichting

8

Technische handleiding

20

Implementatie in de overgangsbegeleiding

41

Werken met de BaSO-fiche

46

Evaluatie na één jaar werking

48

Verdieping van de contituïteit van zorg

54

Voorbeelden van ingevulde BaSO-fiches

58

Inleiding In deze map stellen we u de BaSO-fiche voor. Deze fiche wil ertoe bijdragen de overgang voor leerlingen van de lagere naar de secundaire school vlot te laten verlopen. De fiche is het resultaat van veel overleg tussen directies, leraren en zorgcoördinatoren van de Scholengemeenschappen Katholiek Basisonderwijs in de regio Leuven, de Scholengemeenschap Katholiek Secundair Onderwijs Leuven (KSLeuven) en medewerkers van het VCLB-Leuven. Deze bijgewerkte handleiding (versie 2011) werd opgesteld naar aanleiding van enkele inhoudelijke en technische aanpassingen. 1

Inhoud

Naast een situering van de BaSO-fiche binnen het proeftuinproject ‘Overgang van BaO naar SO’ en een toelichting bij het concept en de doelstellingen ervan wordt de BaSOfiche gekaderd binnen de overgangsbegeleiding in de derde graad van de lagere school en binnen de aanvangsbegeleiding in de eerste graad van de secundaire school. Om de BaSO-fiche met zorg te kunnen invullen en om de leraren bij deze taak zo goed mogelijk te ondersteunen, heeft de werkgroep geopteerd voor het ontwerpen van een gebruiksvriendelijk computerprogramma en een uitgebreide handleiding. Ze moeten de leraar toelaten om op een efficiënte manier een BaSO-fiche op maat van elke leerling in te vullen. 2

Ouders

Deze BaSO-fiche wordt in overleg met de ouders ingevuld en door de ouders aan de secundaire school bezorgd. We hopen dat met deze BaSO-fiche de communicatie van de school met de ouders over de leervorderingen en de aandachtspunten van hun kind kunnen worden geoptimaliseerd. 3

Werkgroep BaSO-fiche

Tot de werkgroep die het concept en het implementatiemodel heeft uitgewerkt, behoren: - directie en personeel BaO: Jan Bakelants (SKBL), Els Bleukx (De Kraal), Sigrid Colpaert (De Kraal), Ann Meeus (Bleydenberg), Ann Moons (SJO), Damiaan Ovaere (Ter Bank), Leen Schueremans (SML), Hugo Solia (De Kraal), Wim Vanausloos (SPC), Patrick Van Welde (PAR) - directie en personeel KSLeuven: Geert Annaert (MDL), Daniël Caron (HDC), Greet Cauwenberghs (MIN), Lut De Rijck (HHH), Els Lammens (VMSL), Geert Pues (SML), Ria Roger (SJO), Jeannine Willemse (PAR) - medewerkers van het VCLB-Leuven: Monique Cochet (BaO), Filip Mels (SO), David Verhaeren (BaO) - projectleider en -medewerker: Agnes Claeys en Maryleen Verhavert.


Inleiding

2

4

Stuurgroep 2010-2011

Tot de stuurgroep die de werking met de BaSO-fiche opvolgt, behoren: - directie en personeel BaO: Toon Delauré (SKBL), Jo Roels (De Kraal), Marleen Schots (De Kraal), Stefaan Tanghe (HHH), - directie en personeel KSLeuven: Sonia Crabbé (HHH), Kathleen De Goignies (DBG), Els Lammens (VTI), Daniël Caron (HDC), Marc Vandoren (HDC), Gerd van Ael (KSL). - medewerkers van het VCLB-Leuven: Mark Vanderlocht (VCLB Leuven) en Filip Mels (VCLB Leuven) - Externe begeleiders: Chris Elshout (Dep. Ond.), Reinhilde Everts (VVKSO), Rudy Stiens (hoofdbegeleider DPB) , Wim Piqueur (VVKBaO) - projectleider en –medewerker KSLeuven: Danny Pijls en Kathleen Organe 5

Woord van dank

Veel dank aan de werkgroep die onder de stuwende kracht van Agnes Claeys en Maryleen Verhavert het concept van de BaSO-fiche heeft vorm gegeven. Eveneens dank aan de stuurgroep die bereid blijft om de werking met de BaSO-fiche nauwgezet op te volgen, geregeld te evalueren en bij te sturen. Het elektronisch programma werd aangepast door Johan Vrancken (HHH). De nieuwe SQL-versie2011 maakt het voor de leraren mogelijk flexibel, snel en overzichtelijk te werken bij het invullen van de fiche. Veel waardering voor alle leraren van de lagere school die de BaSO-fiche de vorige schooljaren met veel zorg hebben ingevuld en besproken met de ouders. Dankzij hun inbreng heeft de werkgroep enkele bijsturingen doorgevoerd aan de inhoud en meerdere technische verbeteringen aan het elektronisch programma aangebracht. We hopen dat dankzij hun werk de overgang van BaO naar SO voor elke leerling vlotter zal kunnen verlopen. Dank aan Eline Verledens en Hilde Debecker, medewerkers van scholengemeenschap KSLeuven, die de lay-out van deze map hebben verzorgd.

de

Leuven, maart 2011

Danny Pijls projectleider coördinerend directeur KSLeuven


Katheen Organe projectmedewerker beleidsmedewerker KSLeuven

Inleiding

3

Het BaSO-project 1

Aanloop

Tijdens het schooljaar 2002 werd de samenwerking tussen directies van het basisonderwijs in de Leuvense regio en KSLeuven opgestart. De bekommernis groeide om de leerlingen van het zesde leerjaar van de lagere school vlot te laten instappen in het eerste leerjaar van de secundaire school. Bij het uitwerken van concrete actiepunten werden leraren, zorgcoördinatoren en leerlingbegeleiders betrokken. Het basisonderwijs heeft de laatste jaren heel wat expertise opgebouwd in zorg en begeleiding van leerlingen. We hebben echter vastgesteld dat een afdoend systeem ontbreekt om binnen een wettelijk en deontologisch kader de opgebouwde expertise in het begeleiden van de individuele leerling door te geven aan de secundaire school. Hierdoor ontstaat een breuk in de zorg die dringend moet worden weggewerkt. Ook is er nood aan het bevorderen van een vlotte communicatie tussen ouders en school over de specifieke onderwijsbehoeften van de jongere bij de intake in de secundaire school. De BaSO-fiche wil een eerste stap zijn in het realiseren van de continuïteit van zorg tussen BaO en SO.

2

Proeftuinproject ‘Overgang van BaO naar SO’

De BaSO-fiche kadert binnen het proeftuinproject ‘Overgang van BaO naar SO’. In dit project staat het welbevinden van elke leerling centraal met speciale aandacht voor de kansarme leerlingen, de kwetsbare jongeren en andere jongeren met bijzondere onderwijs- en zorgbehoeften. Het proeftuinproject omvat twee deelprojecten waarbinnen deze BaSO-fiche een plaats krijgt, nl. •

continuïteit van zorg

•

continuïteit van methodiek

De BaSO-fiche vindt haar plaats binnen het deelproject ‘Continuïteit van zorg’ en heeft ook duidelijke linken met het tweede deelproject ‘Continuïteit van methodiek’. Immers, de werking met de BaSO-fiche stimuleert ook de samenwerking op het vlak van methodiek.


Het BaSO-project

4

Concept BaSO-fiche 1

Definitie van de BaSO-fiche

De BaSO-fiche is een document dat een vlotte start in het secundair onderwijs moet mogelijk maken. Deze fiche is bedoeld om de ouders te ondersteunen bij hun communicatie met de secundaire school over de noden van en geboden zorg aan hun kind. De inhoud wordt opgesteld door het zorgteam van de basisschool, overlegd met de ouders en in consensus met hen verder ingevuld. De leraar van het zesde leerjaar maakt de eindredactie en overhandigt de fiche aan de leerling en haar/zijn ouders.

2

Doelstellingen

Continuïteit van zorg verzekeren De continuïteit van zorg voor elke leerling bij de overgang van de lagere school naar de secundaire school bevorderen. De ervaring in de begeleiding en de zorg voor de individuele leerlingen opgebouwd in de basisschool, doorgeven aan de secundaire school i.f.v. een efficiënte aansluitingsbegeleiding. Daartoe een bruikbaar instrument, nl. de BaSO-fiche ontwikkelen om relevante informatie door te geven.

Communicatie bevorderen De betrokkenheid van de ouders bij de begeleiding van hun kind in de lagere school doortrekken naar de secundaire school. De communicatie tussen de ouders en de secundaire school over de specifieke onderwijsbehoeften van hun kind bij de intake vergemakkelijken en bevorderen. Vanuit de communicatie van leraren met ouders de noden van de leerling bespreekbaar maken bij de lerarengroep. Een communicatienetwerk ontwikkelen tussen de basisscholen en secundaire scholen. Leraren basis- en secundair onderwijs met elkaar in contact brengen rond zorgleerlingen.

Leerlingenbegeleiding optimaliseren De BaSO-fiche een plaats geven binnen de overgangsbegeleiding van de derde graad BaO naar de eerste graad SO. De instroom- en aansluitingsbegeleiding in de eerste graad van het secundair onderwijs optimaliseren. Op basis van de leer- en zorgpunten, uitwisseling van expertise en organisatie van vorming de leerlingenbegeleiding bijsturen. De afstemming tussen de zorgsystemen in beide onderwijsniveaus bewerken.


Concept BaSO-fiche

5

3

Engagementsverklaring rond de BaSO-fiche.

Engagement van het Basisonderwijs: De basisschool stelt voor elke leerling een BaSO-fiche op. Ze integreert de werking met de BaSO-fiche in een globaal begeleidingsplan van leerlingen en ouders bij de overgang naar de secundaire school. Ze informeert de ouders over het gebruik van de BaSO-fiche bij de start van het vijfde leerjaar. Het schoolteam (m.a.w. directie, leraren derde graad, zorgteam) neemt de verantwoordelijkheid voor de werking met de BaSO-fiche. Het schoolteam houdt minstens één overleg over de invulling van de BaSO-fiche. De inhoud van de BaSO-fiche wordt in een gesprek met de ouders bepaald. De ouders nemen de eindverantwoordelijkheid. De basisschool is bereid om met de scholen SO samen te werken om knelpunten bij de overgang van BaO naar SO weg te werken.

Engagement van het secundair onderwijs: De secundaire school behandelt de gegevens van de BaSO-fiche die ze van de ouders krijgt, met respect voor de privacy. De verantwoordelijken voor de leerlingbegeleiding bewaken de doorstroming van de gegevens van de BaSO-fiche. Zij bepalen wat in het leerlingendossier bewaard wordt en aan welke betrokkenen de informatie wordt doorgegeven. Ze geven enkel die informatie door die noodzakelijk is voor de begeleiding van de leerling 1. De school respecteert het recht van de ouders om de BaSO-fiche niet af te geven wanneer zij dit niet wensen. Ze spreekt ouders hierop niet in negatieve zin aan. De school contacteert de ouders voor een intakegesprek wanneer ze dit op basis van de verstrekte informatie wenselijk acht of wanneer ouders dat vragen. De school gebruikt – indien wenselijk - de informatie om met de ouders en de leerling de keuze van het optiegedeelte te bespreken. De school respecteert het recht op inschrijving volgens de wettelijke bepalingen. De school engageert zich om aan de scholen BaO feedback te geven over de gevolgde schoolloopbaan (eerste drie leerjaren) en over het behaalde attest. Ze is bereid om met de scholen BaO samen te werken om knelpunten bij de overgang van BaO naar SO weg te werken.

Engagement van het CLB: Het CLB overlegt met de basisschool om een gemeenschappelijk stappenplan te ontwikkelen om leerlingen te ondersteunen bij hun studie- en schoolkeuze en overstap naar het secundair onderwijs. De CLB-medewerker woont minstens één MDO bij over de overgang van de leerlingen naar het secundair onderwijs. De CLB-medewerker ondersteunt de leerling, de leraar en de ouders wanneer dit nodig is. Het CLB organiseert intern de zorgcontinuïteit, met bijzondere aandacht voor zorgleerlingen en kansarme leerlingen.

1

Zie mededeling VVKSO [M-VVKSO-2009-017] ‘leerlingenbegeleiding, communiceren over privacygevoelige informatie’.


Concept BaSO-fiche

6

Stuurgroep BaSO-fiche De stuurgroep bestaat uit drie geledingen (BaO, SO, VCLB), met vertegenwoordiging van elke deelnemende scholengemeenschap. Ze komt jaarlijks minstens eenmaal samen om na te gaan in hoeverre de engagementsverklaring werd opgevolgd en welke toekomstige acties nodig zijn.

Handleiding bij de BaSO-fiche: De stuurgroep van de BaSO-fiche is verantwoordelijk voor de uitgave van een uitvoerige handleiding bij de BaSO-fiche. Deze handleiding zal in het jaarlijks overleg worden geëvalueerd en waar nodig bijgestuurd. Deze handleiding bevat behalve de engagementsverklaring eveneens volgende onderdelen: •

Plaats van de BaSO-fiche in de overgangsbegeleiding

•

De inhoud van de BaSO-fiche

•

De BaSO-fiche als een instrument om leerkansen en studiekeuze te optimaliseren bij kansarme leerlingen.

Evaluatie, updating en opfrissessies De stuurgroep onderzoekt regelmatig of bepaalde facetten van de BaSO-fiche moeten geëvalueerd worden. Ze onderzoekt of handleiding of programmatuur moet geüpdatet worden. Ze waakt er eveneens over dat er regelmatig opfrissessies voor nieuwe directies, zorgcoördinatoren en leraren worden georganiseerd. Studenten van de lerarenopleiding kunnen hierbij aansluiten. Het al dan niet organiseren van deze sessie wordt ieder jaar opnieuw bekeken vanuit de bestaande nood.


Concept BaSO-fiche

7

Inhoud BaSO-fiche en toelichting 1

BaSO-fiche: mogelijk in te vullen rubrieken

Voor alle leerlingen •

Persoonsgegevens

•

Schoolloopbaan

•

Keuzeplan van ouders en kinderen

•

Aandachtspunten voor gesprek met secundaire school

•

Contact tussen de basisschool en de secundaire school

•

Terugkoppeling naar de lagere school

•

Naam van de CLB-medewerker BaO

Voor sommige leerlingen

2

•

Sterke kanten van de leerling

•

Geattesteerde leerstoornis

•

Geattesteerde ontwikkelingsstoornis

•

GON-begeleiding

•

Leervorderingen

•

Leer- en werkhouding

•

Socio-emotioneel functioneren

•

Gezondheid

Leidraad bij het invullen van de BaSO-fiche

Logo en naam van de school •

De gegevens worden eenmaal ingebracht en verschijnen op alle fiches.

Identiteits – en andere gegevens over de leerling •

Naam, geboortedatum, schooljaar, leerjaar, thuistaal, anderstalige nieuwkomer.



8

Schoolloopbaan •

Als het overdoen van een leerjaar te wijten is aan leerachterstand, dan ligt hier een kans voor de ouders om dit te bespreken bij de intake in de secundaire school.

•

Een leerling zit niet op leeftijd.

Mogelijke verklaringen hiervoor kunnen zijn - hoogbegaafdheid - verblijf in het buitenland - schoolse achterstand - langdurige afwezigheid wegens ziekte - speelleerklas gevolgd - … jaar in het buitengewoon lager onderwijs Opmerking: hier kan nog andere relevante informatie worden gegeven. Opgelet! •

Men mag bij de ouders geen valse verwachtingen scheppen. Het doorgeven van de zorg impliceert niet dat alle begeleidingsactiviteiten uit het BaO ook kunnen worden opgenomen in het SO. De BaSO-fiche geeft de gelegenheid aan de ouders om bij de intake in de nieuwe school het gesprek aan te gaan over een haalbare ondersteunende aanpak. De leraar BaO kan daarom best wijzen op mogelijke verschillen in werkmethode tussen BaO en SO.

•

Als met extra steun de achterstand weggewerkt is of indien de ondersteunende aanpak niet rendeerde, wordt dit item niet vermeld, tenzij het relevante informatie is voor het verderzetten van de begeleiding in het SO.

Leer- en ontwikkelingsstoornissen •

Meer informatie i.v.m. leer- en ontwikkelingsstoornissen vindt u in Werkmap Leerzorg, eerste hulp bij leerstoornissen en problemen bij het leren bij normaal begaafde kinderen, uitgegeven door vzw Die-’s-lektikus, Kessel-Lo, 2004 en op de website: www.letop.be.

•

Dat item geeft de mogelijkheid tot een gesprek met de ouders. Er kan gewezen worden op het belang om een leer- of ontwikkelingsstoornis te laten attesteren, indien dit nog niet gebeurde. Dit is belangrijk omdat ondersteunende maatregelen in het SO doorgaans enkel worden aangeboden wanneer een leer- of ontwikkelingsstoornis resp. geattesteerd of gediagnosticeerd is.

•

Opmerking: hier kan relevante informatie over de begeleiding gegeven worden of kan verwezen worden naar documenten die bij de BaSO-fiche worden gevoegd, bv. begeleidingsverslagen en handelingsplannen.



9

•

Een niet-geattesteerde leer- of ontwikkelingsstoornis kan worden vermeld bij ‘aanvullende bemerkingen van de ouders’, achteraan de BaSO-fiche.

•

Bij een leerling met een niet-geattesteerde leerstoornis waarvoor de school een handelingsplan of ondersteunende aanpak heeft uitgewerkt, wordt dit vermeld bij ‘Leervorderingen’ of ‘Leer- en werkhouding’.

GON-begeleiding

•

Hier dient men het doel van de GON-begeleiding aan te geven

•

Gelieve te melden of deze GON-begeleiding is afgesloten, verder loopt of nog moet opgestart worden.

•

Verdere informatie over de begeleiding hoeft hier niet opgenomen te worden, omdat de scholen voor Buitgewoon Onderwijs het dossier aan elkaar doorgeven. Bij de inschrijving of intake zal ook de BuO-school contact opnemen met de SO-school.

Leervorderingen •

Algemeen: men kan aangeven of er in het algemeen een probleem is wat de leervorderingen betreft. Aandachtspunten die bij meerdere leergebieden voorkomen, worden hier vermeld om herhaling te voorkomen. Ook de geboden ondersteunende aanpak wordt vermeld.

•

Aandachtspunten: punten waarin de basisschool de leerling extra begeleid heeft en resultaten heeft geboekt en waaraan idealiter in de secundaire school aandacht wordt besteed.

•

Na het algemeen gedeelte kunnen per leergebied, Nederlands, Frans en wiskunde, de punten worden vermeld waarvoor een ondersteunende aanpak werd geboden. Verder bestaat dan nog de mogelijkheid om per leergebied te specificeren over welk deelgebied het gaat en ook hier de aandachtspunten en geboden ondersteunende aanpak te vermelden.

Leervorderingen - algemeen Aandachtspunten Voorbeelden - eerder talig aangelegd. Wiskunde moet over de hele lijn opgevolgd worden - problemen met automatiseren, ziet weinig verbanden; werken met teksten is niet eenvoudig Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - aanmoedigen en opvolgen - samenvattingen samen maken en/of meegeven



10

Leervorderingen - Nederlands Algemeen Aandachtspunten Voorbeelden - Thuistaal niet Nederlands; taalaanvoelen moet nog groeien Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - woordenboek gebruiken - aangepast materiaal - opdrachten voorlezen - begrip van de opdracht verifiëren - geheugensteuntjes - meer tijd geven - enkel basisopdrachten - gestructureerd blad - huiswerktips - controle van schriftelijke neerslag van de les

Spreken Aandachtspunten Voorbeelden - Stotteren - Spreekangst voor een groep Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - trefwoorden op papier - oefenpartner als ondersteuning - gebruik van schriftelijke voorbereiding

Lezen: technisch lezen - begrijpend lezen Aandachtspunten Voorbeelden - zwak technisch lezen - zwak begrijpend lezen - leestempo Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - tekst meegeven naar huis - klassikaal lezen van de tekst - afstand tussen de verschillende regels uitvergroten - controleren of de opdracht begrepen is - kernwoorden markeren - met leeslat tekst volgen - vragen op toets luidop voorlezen - vrijgesteld van onvoorbereid luidop lezen in de klaslectuuropdracht met boeken voor moeilijk lezers, kortverhalen, boeken op cassette



11

Spelling Aandachtspunten Voorbeelden - spellingsregels onvoldoende geautomatiseerd Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - spellingsregels zichtbaar - zinnendictee thuis voorbereiden - mondeling ondervragen - werkwoordkaarten - alleen de gevraagde spellingafspraak beoordelen - notities van klasgenoten kopiëren - kruisje voor de zin met een fout; kans om te verbeteren - enkel beoordelen van eindresultaat - woorddictee i.p.v. zinnendictee - overschrijfdictee - meer tijd bij voorbereiding dictee

Taalbeschouwing: werken met zinnen - werken met woorden Aandachtspunten Voorbeelden - zinsontleding - opzoeken van onderwerp, persoonsvorm, gezegde in de zin - vrije schrijfopdrachten Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - gebruik van hulpfiches, stappenplan voor taalsystematiek - schema met stappen voor zinsontleding - aparte beoordeling voor taal, spelling en inhoud

Leervorderingen - wiskunde Algemeen Aandachtspunten Voorbeelden - ruimtelijk-visuele problemen - kan theorie niet toepassen in nieuwe situaties



12

Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - aangepast materiaal - opdrachten voorlezen - begrip van de opdracht verifiëren - geheugensteuntjes - meer tijd geven - enkel basisopdrachten - gestructureerd blad - huiswerktips - controle van schriftelijke neerslag van de les

Getallenkennis Aandachtspunten Voorbeelden - breuken - getalinzicht - percent Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - tabel van getallen - stappenplan breuken - concreet materiaal - schema Romeinse cijfers

Bewerkingen: cijferen – hoofdrekenen Aandachtspunten Voorbeelden - Cijferen - Hoofdrekenen - tafels Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - tafelkaart op de bank - rekenmachine gebruiken - geruit papier gebruiken - blad voorstructureren - tussenuitkomsten laten noteren - splitsingen en tafels vaker herhalen - splitskaart gebruiken - niet hoofdrekenen, enkel cijferen - geen onvoorbereide oefeningen aan het bord - hoeveelheid oefeningen beperken - bewerkingsteken kleuren



13

Meetkunde Aandachtspunten Voorbeelden - ruimtelijk-visueel inzicht Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - ervaringsgericht met materiaal werken

Meten en metend rekenen Aandachtspunten Voorbeelden - inzicht in de verschillende maten - omtrek, oppervlaktematen, landmaten, volume - kloklezen, rekenen met tijd Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - herleidingstabel gebruiken - rekenmachine gebruiken - formulekaarten gebruiken

Probleemoplossend denken Aandachtspunten Voorbeelden - begrijpend lezen - starten met vraagstukken Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - schema - gegevens selecteren - voorlezen - visueel voorstellen - rekenmachine gebruiken - schema’s en geheugensteuntjes gebruiken - stap voor stap tot oplossing komen

Leervorderingen - Frans Algemeen Aandachtspunten Voorbeelden - Frans is derde taal Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden Handleiding BaSO-fiche


14

-

woordenlijst individuele hulp tijdens oefenmomenten

Mondeling taalgebruik Aandachtspunten Voorbeelden - zwakke uitspraak - verklanken van woorden Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - in dialogen minder zware rol - oefenpartner

Woordenschat Aandachtspunten Voorbeelden - gebrekkig woordbeeld - woordenschat beklijft niet Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - woordenlijst gebruiken - studeerschrift gebruiken - veel herhalen

Grammatica Aandachtspunten Voorbeelden - grammaticaregels toepassen - vervoegen regelmatige en onregelmatige werkwoorden Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - werken met voorbeeldzinnen - typewerkwoorden aanbieden



15

Leer- en werkhouding •

Hiermee wordt bedoeld: betrokkenheid, zelfstandig werken in de klas, zelfstandig werken thuis, … .

•

Bij dit en bij het volgende item bestaat het gevaar van etikettering. Het vermelden van het zorgpunt kan soms delicaat zijn. In die gevallen wordt aanbevolen om de positieve ervaringen met de ondersteunende aanpak te vermelden.

Aandachtspunten Voorbeelden - de leerling heeft baat bij… - de leerling heeft nood aan huiswerkklas, ondersteuning thuis Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - kortere taken - pauze inlassen - instructies beperken - instructie herhalen/individuele instructie geven - doorwerken in tijd beperken - hoeveelheid zaken op de bank van de leerling beperken - uitdagende taken voorzien - variatie in materiaal aanbieden - veel bevestiging geven, positieve aansporingen - begrip van de opdracht verifiëren - prikkelarme omgeving - duidelijke klassenregels - regelmatig coachen - positieve aansporingen - controle bij stille, teruggetrokken kinderen - beloningssysteem voor goede werkhouding inbouwen - hulp van de leraar bij het uitvoeren van een taak (eerst een voorbeeld geven, de hele handeling uitleggen en handelingen voordoen, met hints de leerling weer op het spoor zetten, algemene aansporingen

Socio-emotioneel functioneren Hiermee wordt bedoeld: welbevinden, persoonlijkheid van de leerling, leefhouding (= gedrag en problematisch afwezig zijn), interactie leeftijdgenoten, interactie met volwassenen, … . Hier worden eerst de aandachtspunten vermeld met aansluitend de geboden ondersteunende aanpak in en buiten de school. Aandachtspunten Voorbeelden - negatief zelfbeeld - onzeker - faalangstig - pestprobleem - trauma (wegens echtscheiding, rouwproces, vluchtelingenprobleem) Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden Handleiding BaSO-fiche


16

-

de leerling heeft een warme omgeving nodig de leerling heeft nood aan extra aandacht, extra aanhaling, een extra schouderklopje… peter / meter

Aanbevolen wordt om bij deze rubriek geen voorstel van formulering aan de ouders voor te leggen, maar eerst met de ouders te overleggen. Hierboven zijn enkele items aangebracht bij wijze van voorbeeld. Ook hier wordt aanbevolen om de ervaringen opgedaan bij de ondersteunende aanpak positief te vermelden.

Gezondheid Aanbevolen wordt om bij deze rubriek geen voorstel van formulering aan de ouders voor te leggen, maar eerst met de ouders te overleggen. Ook handicaps worden hier vermeld samen met de aandachtspunten en de geboden ondersteunende aanpak. Aandachtspunten Voorbeelden - slechthorend - slechtziend Geboden ondersteunende aanpak Voorbeelden - vooraan in de klas zitten - de leerling heeft het probleem voorgesteld in de klas en dat had een positief effect

Sterke kanten van de leerling die van belang kunnen zijn voor de leerlingbegeleiding Alleen invullen bij zorgleerlingen. Kunnen inspelen op speciale talenten van een zorgleerling kan immers een dankbaar aanknopingspunt vormen bij de begeleiding. De sterke kanten van de leerling komen bij het afdrukken vooraan te staan op de BaSO-fiche na de schoolloopbaangegevens.

Keuzeplan Keuzeplan

Hier komt het keuzeplan van de ouders en de leerling. Daarbij wordt liefst vermeld: 1A of 1B, keuzegedeelte en school. Daarnaast kan het keuzeplan op langere termijn worden vermeld. Voorbeeld Dirk wil graag verder in de richting van sport. We denken op dit moment aan een technische richting vanaf het derde leerjaar.



17

De formulering kan ook twijfel uitdrukken. Ouders en leerlingen kunnen immers nog onbeslist zijn en daarom de intake met de secundaire school of de resultaten op het einde van het schooljaar afwachten om te beslissen.

Opmerkingen van de school

Hierna formuleren school en ouders samen eventueel een commentaar die ze relevant vinden voor de secundaire school. Voorbeeld - Els weet dat ze zich flink zal moeten inzetten voor Klassieke Talen. - We hebben 1B overwogen maar denken dat Jan toch zijn kans kan wagen in 1A. - De extra lestijden van de basisvakken Nederlands en wiskunde zullen een goede hulp zijn voor Rachida. - Max heeft nu al veel interesse in technologie. - De kleine klasgroep in 1B zou Tine goed doen.

Aandachtspunten voor gesprek met de secundaire school bij inschrijving of intake Voorbeeld - familiale situatie - thuistaal - studiekosten - ouder die zijn kind niet mag ophalen Dit punt biedt de gelegenheid aan de lagere school om de ouders te stimuleren belangrijke punten te bespreken met de nieuwe school bij de inschrijving en/of intake. Het item ‘Studiekosten’ is een delicaat gespreksonderwerp. Het kan zijn dat ouders dit probleem niet graag op de BaSO-fiche (laten) noteren. Belangrijk is dat de lagere school (directeur of lid zorgteam) de gelegenheid heeft om ouders erop te wijzen dat in de secundaire school voor dergelijke problemen ook naar haalbare oplossingen wordt gezocht. Ouders doen er goed aan dit te bespreken met de nieuwe school bij de intake of in een gesprek met de directie.

Contact tussen de lagere school en de secundaire school Dit item moet zeker met de ouders worden besproken.

Terugkoppeling naar de lagere school Dit item moet eveneens met ouders doorgenomen worden.

Naam van de CLB-medewerker BaO Hier de naam van de CLB-medewerker vermelden indien deze actief betrokken is geweest bij de begeleiding van de leerling.



18

Ondertekenen van de BaSO-fiche Midden mei zorgt de leraar van het zesde leerjaar voor het op punt stellen van de ingevulde BaSO-fiche. De ingevulde BaSO-fiche wordt ondertekend door één of meerdere leden van het zorgteam. Aangezien de personen die ondertekenen, kunnen verschillen van school tot school, wordt de mogelijkheid gelaten om zelf de naam in te vullen.

Aanvullende bemerkingen van ouders Dit item wordt onder de handtekeningen geplaatst zodat ouders de kans hebben om na het gesprek met de school zelf nog aanvullende bedenkingen te formuleren op de BaSO-fiche. Ouders kunnen hier ook aankruisen of zij al of niet een (intake)gesprek wensen in de secundaire school.

BaSO-fiche in uitzonderlijke gevallen niet meegeven Als er geen mondeling overleg met de ouders over de inhoud heeft kunnen plaatsvinden, dan wordt er voor die leerling geen BaSO-fiche bij het Getuigschrift BaO gevoegd. Ook als er ondanks mondeling overleg helemaal geen overeenstemming bereikt wordt tussen de visie van de ouders en het zorgteam of indien ouders geen zorgpunten wensen door te geven, dan wordt geopteerd om in dat uitzonderlijke geval geen BaSO-fiche mee te geven.



19

Technische handleiding Bij de uitwerking van het programma BaSO-fiche hebben we ervoor gezorgd het geheel zo gebruiksvriendelijk en efficiënt mogelijk te houden.

1

Licentieovereenkomst

Het concept van BaSO-fiche en bijhorend computerprogramma zijn het werk van de Leuvense scholengemeenschappen die deelnemen aan de proeftuin ‘Overgang van BaO en SO’. Als derden dit concept en het programma wensen te gebruiken, dienen ze vooraf schriftelijk toestemming te vragen aan de projectleider van de proeftuin. Contact: [email protected] - 016 24 05 10.

2

Privacyverklaring

Vanaf versie 2011 werkt het programma met SQL-databestanden. Dit heeft als voordeel dat meerdere gebruikers tegelijkertijd kunnen werken in één databank over het internet. Overal werkt u op dezelfde databank. Kopiëren van de data is niet meer nodig. KSLeuven zorgt voor back-ups, de beveiliging en de bescherming van de gegevens in het kader van de wet op de privacy.



20

3

Installeren van het programma

Belangrijk: Deze installatie dient u uit te voeren op elke computer waarop u de BaSO-fiches wil intikken. Voor de installatie van de elektronische BaSO-fiche doorloopt u het volgende eenvoudige stappenplan. •

U hebt internetverbinding en u opent uw browser

•

U typt bovenaan in de adresbalk het volgende adres in: ftp://ftp.hhh.be (let op: zonder http!)

•

U tikt de gebruikersnaam en het wachtwoord in en klikt nadien op aanmelden. Indien u deze gegevens (nog) niet hebt, dient u deze aan te vragen bij [email protected] (zie Procedure aanvraag gebruikersnaam en paswoorden)

•

U opent het bestand BaSOKSL door er op te klikken



21

•

Daarna opent u het bestand updatebaso2014-3028.exe door er op te klikken.

•

U kiest voor Uitvoeren

•

Het bestand wordt gedownload, u krijgt dit scherm en u klikt op acties.



22

•

U kiest Toch uitvoeren (= installeren van het programma)

•

U klikt op JA

•

Het programma begint zich te downloaden.

•

U klikt op volgende



23

•

Het programma begint zich te installeren

•

U kiest Voltooien

Opmerking: indien u een andere browser gebruikt dan Windows Internet Explorer (bv. Mozilla Firefox), zal u andere schermen zien dan hierboven. U dient dan misschien eerst het bestand op te slaan op de harde schijf alvorens het te kunnen uitvoeren. Nu is het programma geïnstalleerd en staat snelkoppeling om het programma op te starten.

op

uw

bureaublad

een

Het spreekt voor zich dat deze installatieprocedure maar één keer doorlopen moet worden. Wanneer u het programma wil opstarten, dubbelklikt u op de snelkoppeling BaSO2011 op uw bureaublad. Indien het icoontje NIET op het voorblad verschijnt  U gaat naar START  COMPUTER  C-schijf  BaSO2011  baso2011.exe  klik op rechtermuisknop  kopieëren naar  bureaublad.



24

4

Updates van het programma Voor de goede werking van een programma moeten regelmatig aanpassingen gebeuren, voor of achter de schermen. Via updates zal uw BaSO-ficheprogramma regelmatig worden bijgewerkt tot de laatste versie. Indien er een update moet uitgevoerd worden, kan dit vanaf versie 2011 op een heel eenvoudige wijze via de ftp-server. Bij het opstarten van het programma BaSO-fiche controleert het programma automatisch zelf of er eventueel updates klaar staan. Indien dit inderdaad zo is, zal op het scherm hiervan een boodschap verschijnen. Er zal gevraagd worden om de update al dan niet dadelijk uit te voeren of uit te stellen naar later. We raden u aan om de updates altijd uit te voeren. Indien er een update is, krijgt u bij het opstarten van het programma (via de snelkoppeling op uw bureaublad) dit scherm en kiest u best Download update. Eventueel kan u ook kiezen voor Update later uitvoeren, maar dit raden wij af. Na het updaten, is het programma immers aangepast en

De update wordt geïnstalleerd. U wacht enkele minuten tot hetvolgende scherm en klikt telkens op Volgende.



25

U kiest Standaard + Volgende:

Dit scherm verschijnt en u wacht… en kiest daarna Voltooien

Het programma is nu bijgewerkt tot de laatste versie. Als u bovenaan het scherm in de balk op Info klikt krijgt u te zien welke versie het programma momenteel heeft. Indien u klikt op de knop Update zoeken, wordt er gecontroleerd of er een nieuwe update beschikbaar is.

.



26

5

Opstarten van het programma BaSO-fiche Na het installeren van het programma vindt u op uw bureaublad deze snelkoppeling om het programma op te starten. Voor de meeste nieuwe dubbelklikt u hierop:

versie

van

het

programma

BaSO-fiche

Indien op uw computer ook nog de vorige versie van de BaSO-fiche staat, bent u niet verplicht deze te verwijderen.U kan immers nog de (oude) gegevens raadplegen. Maar… Let op: U moet er echter wel op letten dat u de juiste snelkoppeling op uw bureaublad aanklikt om de juiste versie van het programma (oude/nieuwe) op te starten! Na enkele seconden start het programma automatisch op en krijgt u het inlogscherm.

 Naast het invulveld School klikt u op het pijltje en klikt u op de naam van uw school. Het instellingsnummer van uw school wordt dan automatisch aangevuld in het veld.  In het veld Gebruiker typt u uw gebruikersnaam  In het veld Wachtwoord tikt u uw wachtwoord  Als alles ingevuld is klikt u op OK Per school kan de “beheerder” meerdere gebruikers (die al of niet ook beheerder zijn) aanmaken, zodat ze elk met hun eigen gebruikersnaam en wachtwoord kunnen inloggen (zie verder) Indien u bovenvermeld schermpje niet op uw scherm ziet, kan u ook bovenaan op het scherm klikken op Aanmelden:



27

6

De werkbalk van het programma Bovenaan het scherm vindt u deze werkbalk:

Indien u voor de eerste maal dit schooljaar het programma opstart, kijkt u best eerst de instellingen die van belang zijn voor de goede werking van het programma onder Hulpprogramma’s U klikt hiervoor bovenaan uw scherm op

Bewerken bevat de standaardmogelijkheden knippen, kopiëren en plakken. Hulpprogramma’s Gegevens lagere school U corrigeert en vult de ontbrekende gegevens aan. Deze gegevens komen terug op de afdruk van de BaSO-fiche van de leerlingen. Indien de naam van uw school moet aangepast worden, dient u contact op te nemen met [email protected]



28

Programma-instellingen

 Schooljaar: standaard staat dit op het huidig schooljaar, maar indien nodig kunt u dit hier wijzigen  Logo: als u graag uw schoollogo wenst op de afdruk van de BaSOfiche, duidt u hier het correcte pad aan via Zoeken. Dit kan zich bevinden op lokale pc zijn of op de netwerkserver.  Wisa database: U kunt de leerlinggegevens vanuit Wis@d importeren, op voorwaarde dat u hier de correcte verwijzing naar het bestand opgeeft.  Timer: dit getal hoeft u in principe niet te wijzigen  Verwijder previews: verwijderen van de afdrukvoorbeelden van de BaSO-fiches die via Word werden aangemaakt Beheer van de gebruikers Bij de eerste opstart van het programma wordt door KSLeuven per school reeds één “gebruiker” aangemaakt die tevens “beheerder” is. Een beheerder kan nieuwe gebruikers toevoegen of verwijderen. Een gebruiker die geen beheerder is heeft dat recht niet.

 Een nieuwe gebruiker aanmaken Klik hiervoor op deze knop Handleiding BaSO-fiche


29

U vult de lege (verplichte) velden in: Gebruikersnaam: een nieuwe naam/woord die de gebruiker nodig heeft om het programma op te starten. bv. Voornaam.Familienaam Wachtwoord laat u leeg Nieuw wachtwoord en Bevestig Wachtwoord: geef 2x hetzelfde wachtwoord Naam en Voornaam E-mail, GSM en/of Telefoon Beheerder: indien u dit aanvinkt, krijgt de gebruiker de rechten van een beheerder. Klik op deze knop om de nieuwe/gewijzigde gegevens op te slaan

Geef de gebruikersnaam en wachtwoord door aan de nieuwe gebruiker.  Een gebruiker verwijderen Dit kan alleen door een beheerder. Klik hiervoor op deze knop

 Een gebruiker wijzigen Als U rechts op het scherm de naam van de gebruiker selecteert, kan u de gegevens van de gebruikers links op het scherm wijzigen en bewaren. De beheerder kan ook het wachtwoord wijzigen bv. Indien de gebruiker zijn paswoord vergeten is.



30

7

Gegevens uit Wisa importeren U kunt de klassen en leerlingen uit het programma voor leerlingenadministratie Wis@d importeren. Dit bespaart je veel onnodig tikwerk en mogelijke fouten. Vooraleer u hiermee start, moet u controleren of het juiste bestand geselecteerd wordt. Kies in de menubalk voor Hulpprogramma’s – Programma-instellingen. 1. Tik of selecteer in het veld WISA database het pad in waar de WISA database zich bevindt op uw pc of netwerk. Belangrijk: het importeren kan alleen goed lopen als u hier het correcte bestand aanklikt!

2. Daarna klik u op de knop registreer voor Wisa Dit scherm verschijnt en u klikt op OK:

1 2

3. Ga in de menubalk naar Hulpprogramma’s – Gegevens uit WISA importeren.



31

Selecteer het schooljaar.

Klik op de knop Toon klassen, vink de klassen aan waarvoor je BaSO-fiches wenst aan te maken en klik op de knop Aanmaak klassen .

Klik daarna op de knop Toon leerlingen en vervolgens op de knop Aanmaak BaSO- fiches. De BaSO fiches zijn aangemaakt en consulteerbaar via de module BaSO-fiche wijzigen. Verder in dit hoofdstuk “Technische handleiding” vindt u meer informatie over het invullen van de elektronische BaSO-fiche.



32

8

Een BaSO-fiche aanmaken of openen Modules  geeft u de mogelijkheid om:  een nieuwe BaSO-fiche aan te maken  een bestaande BaSO-fiche te wijzigen  beheer van klassen. 8.1

Een klas aanmaken

Vooraleer u begint met het ingeven van de leerlinggegevens, dient u eerst de klassen aan te maken. Uitzondering: voor de leerlingen die u hebt ingelezen uit Wis@d, hoeft u geen nieuwe klassen meer aan te maken. U gaat naar Modules en Beheer van klassen

 Door gebruik van de knoppen onderaan kan u nieuwe klassen maken, klassen verwijderen en de nieuw ingevulde gegevens opslaan.

    

U vult de velden in en drukt op het icoon opslaan. Met code wordt de klas bedoeld, bv. 6A. Bij de omschrijving kan u bv. zesde leerjaar A invullen U vult ook de naam van de Titularis(sen) aan U klikt op de knop Opslaan (zie hierboven)



33

8.2

Een nieuwe BaSO-fiche aanmaken

VOORBEELD van uitzicht van de elektronische BaSO-fiche

De fiche bestaat uit 7 tabbladen (bovenaan). Elk blad bevat een aantal invoermogelijkheden. We onderscheiden: 1. tekstvelden: hier kunt u met het klavier tekst intikken. 2. keuzevakken: hierbij selecteert u wat van toepassing is. Het aantal mogelijkheden dat u aanvinkt is onbepaald. U kunt geen, één, twee of zelfs alle opties aanvinken. De vakjes hebben een vierkante vorm. 3. keuzeknoppen: ook bij keuzeknoppen selecteert u wat van toepassing is. Het aantal mogelijkheden dat u selecteert is telkens één. Het gaat immers telkens om een lijst van opties waarvan u er exact één moet kiezen. Deze vakjes hebben een ronde vorm. Na verloop van tijd zal u de opbouw van de fiche goed onder de knie hebben. U weet dan direct welke gegevens op welk tabblad staan.



34

8.3

Gegevens invoeren

De basisinvoer van gegevens Het invoeren van gegevens is zeer eenvoudig. U vult op elk tabblad de tekstvelden in of vinkt de juiste mogelijkheden aan. Omdat het programma enkel de invulitems toont die op dat moment van toepassing zijn, is er geen twijfel bij het invoeren. We illustreren dit aan de hand van een uitgewerkt voorbeeld: Dit is een fragment uit het eerste tabblad. Wanneer u onderaan bij Schoolloopbaan aangeeft dat de leerling op leeftijd zit, eindigt het invullen hier. Er zijn immers geen andere vakken invulbaar of aanklikbaar. U gaat in dit geval naar het volgende tabblad.

Dit is een afdruk van hetzelfde scherm. In dit geval is echter bij Schoolloopbaan ingegeven dat de leerling niet op leeftijd zit. U ziet nu dat er andere vakjes verschijnen. Deze waren er niet bij de vorige afbeelding, omdat ze toen niet van toepassing waren voor deze leerling. Nu verschijnen ze wel en kunnen ze verder worden ingevuld. Hierna gaat u naar het volgende tabblad.

Standaardopties De keuzemogelijkheden staan standaard ingevuld op geen aandachtspunten en ondersteunende begeleiding / geen probleem. Dit is de mogelijkheid die voor de meeste leerlingen van toepassing is. Hierdoor hoeft u deze mogelijkheid niet telkens aan te vinken. Wanneer de leerling op een bepaald vlak wel aandachtspunten heeft, kunt u steeds een andere mogelijkheid aanvinken. Bij leerlingen die een normaal leertraject hebben doorlopen en die geen ontwikkelings- of leerstoornissen hebben, moet de leraar enkel het eerste en het laatste tabblad invullen. Door de standaardinstellingen zijn de tussenliggende tabbladen immers al volledig ingevuld. Handleiding BaSO-fiche


35

De verschillende tabbladen In dit deel overlopen we de verschillende tabbladen. Het is van belang dat u bij het invullen van de BaSO-fiche de verschillende tabbladen in volgorde doorloopt. U werkt dus eerst het tabblad Leerlingengegevens af, daarna het tabblad Attesten, vervolgens het tabblad GON-begeleiding enz. Leerlingengegevens Op dit tabblad kunt u: de persoonsgegevens van een leerling invullen, NIEUW: rijksregisternummer van de leerling invullen, aangeven wat de schoolloopbaan van de leerling is. Wanneer u hierbij aangeeft dat de leerling niet op leeftijd zit, vinkt u verder de opties aan die van toepassing zijn, opmerkingen toevoegen. Attesten Op dit tabblad geeft u aan of de leerling in het bezit is van: een geattesteerde leerstoornis een geattesteerde ontwikkelingsstoornis. Wanneer de leerling een attest heeft, krijgt u ook weer de vraag om specifieke gegevens in te vullen. OPGELET: NLD is verdwenen!!!

Op deze schermafdruk ziet u de verschillende stappen: u geeft eerst aan dat er een geattesteerde leerstoornis is, dan vinkt u aan welke leerstoornis dit concreet is, vervolgens geeft u de gegevens van het instituut dat het attest verleende, in een laatste stap kunt u nog opmerkingen toevoegen.



36

GON-begeleiding Op dit tabblad kiest u of de leerling al of niet GON-begeleiding krijgt. Wanneer dit het geval is, geeft u hier in waarvoor er begeleiding isOpmerking: In versie 2011 zijn hier enkele mogelijkheden bijgevoegd.

Leervordering In een eerste stap kiest u eerst of er aandachtspunten en ondersteunende aanpak voor de leergebieden zijn. Is dit niet het geval, dan gaat u naar het volgende tabblad (Functioneren). Zijn er wel aandachtspunten en ondersteunende aanpak, dan maakt u een keuze voor welke leergebieden (algemeen, Nederlands, Frans, wiskunde). Het is mogelijk meerdere deelgebieden tegelijk te selecteren.

Wanneer u op de knop Invulling klikt, verschijnt een overzicht met onderdelen van de leergebieden. U vinkt de onderdelen waarvoor er aandachtspunten zijn aan en kan dan de concrete aandachtspunten en geboden ondersteunende aanpak invullen.



37

Functioneren Dit tabblad behandelt: • de leer- en werkhouding van de leerling, • het sociaal-emotioneel functioneren, • de gezondheid van de leerling. Telkens kiest u of er aandachtspunten en/of geboden ondersteunende aanpak is of niet. U kunt dit ook concreet invullen. Sterke punten Wanneer u ingaf dat de leerling • niet op leeftijd zat • GON-begeleiding kreeg voor een vak • aandachtspunten heeft voor de leergebieden • aandachtspunten heeft voor leer- en werkhouding • aandachtspunten heeft bij het sociaal en emotioneel functioneren • of aandachtspunten heeft bij zijn gezondheid, dan ziet u dat de optie ‘Er zijn aandachtspunten voor deze leerling’ is aangevinkt. U kunt nu onmiddellijk de sterktepunten van een leerling selecteren. Wanneer de leerling op leeftijd zit, geen GON-begeleiding heeft en er verder ook geen aandachtspunten zijn, dan ziet u dat de optie ‘Er zijn geen aandachtspunten voor deze leerling’ is aangevinkt. De sterktepunten worden enkel opgenomen als de leerling een zorgleerling is. Bij het invullen van de BaSO-fiche mag u deze optie dus niet manueel aanpassen. De sterktepunten van de leerling verschijnen op de BaSO-fiche vooraan na de schoolloopbaangegevens. BaO SO Hier kan de leraar - het keuzeplan van ouders en leerlingen vermelden en de opmerkingen van de school hierbij invoeren, - aandachtspunten voor het intakegesprek met het secundair onderwijs formuleren (indien gewenst), - aanvinken of de ouders akkoord gaan met de opvolging van en het overleg tussen basisonderwijs en secundair onderwijs.



38

8.4

Gegevens opslaan of afdrukken

U vindt deze iconen terug op elk tabblad. Ze staan in de rechterbovenhoek. De gegevens worden bewaard. U kunt later de BaSO-fiche voor deze leerling openen om wijzigingen aan te brengen. De BaSO-fiche wordt afgedrukt. Dit icoon geeft u de mogelijkheid om een afdrukvoorbeeld te bekijken. Wanneer u het indrukt, opent de afdrukweergave van Word met een preview van de BaSO-fiche. Dit icoon geeft u de mogelijkheid een nieuwe BaSO-fiche aan te maken. Dit icoon geeft u de mogelijkheid de BaSO-fiche te verwijderen.

8.5

Een bestaande BaSO-fiche wijzigen

Indien U de leerlinggegevens uit Wis@d heeft geïmporteerd of indien er gegevens voor een bepaalde leerling moeten aangepast worden, is het niet nodig om de hele fiche opnieuw aan te maken. Het programma laat immers toe een bestaande fiche te openen en deze te bewerken. U klikt hiervoor in de menubalk op Modules en BaSO-fiche wijzigen.

Vervolgens doorloopt u deze drie stappen: • U vult een naam of deel van de naam in en drukt op zoeken. U kunt ook zoeken op klas of schooljaar. • U selecteert de fiche die u wenst te bewerken. • U klikt op het tabblad BaSO-fiche wijzigen. Via deze werkwijze kan u ook verschillende BaSO-fiches tegelijk afdrukken.



39

• •

9

U kan al de gevonden BaSO-fiches gelijktijdig afdrukken. Bv. een volledige klas door op het vak ‘afdrukken van al de gevonden BaSO-fiches’ te klikken U kan al de geselecteerde BaSO-fiches afdrukken. Hier heeft u volgende mogelijkheden: - u kan 1 fiche selecteren en afdrukken - u kan via de ‘shift-toets’ een aantal opeenvolgende fiches selecteren en nadien afdrukken door op het vak ‘afdrukken van al de geselecteerde BaSO-fiches’ te klikken - u kan via de ‘ctrl-toets’ verschillende niet opeenvolgende fiches selecteren en nadien afdrukken door op het vak ‘afdrukken van al de geselecteerde BaSO-fiches’ te klikken.

Helpfunctie

In het programma is een functie voorzien waar u enkele voorbeelden kan raadplegen. U vindt deze bovenaan in de rechterbovenhoek in de vorm van een vraagteken.

• • • •

U gaat met de cursor in het tekstvak staan dat u wil invullen. U klikt op het vraagteken. U gaat opnieuw klikken in het tekstvak De voorbeelden verschijnen.

Voor bepaalde items zijn geen voorbeelden voorhanden. U kan de voorbeelden niet rechtstreeks invoeren. Ze zijn enkel bedoeld ter inspiratie. 10

Technische problemen

Bij technische problemen of vragen kan u contact opnemen met de projectmedewerkers via [email protected] of 016 24 05 10 Handleiding BaSO-fiche


40

Implementatie in de overgangsbegeleiding Om het werken met de BaSO-fiche op de lagere en de secundaire school vlot te laten verlopen en om onnodige planlast te voorkomen, is het belangrijk dat de BaSO-fiche kan geïntegreerd worden in de bestaande overgangsbegeleiding. Volgend stappenplan schetst mogelijke fasen in dit begeleidingsproces, zowel in de lagere school als in de secundaire school. Het wil tevens voldoende ruimte laten aan de scholen om de BaSO-fiche een plaats te geven binnen de schooleigen werking. Basisscholen In het vijfde leerjaar gaat de aandacht vooral uit naar het informeren van de ouders over het keuzeproces op de school en het onderwijsaanbod in de regio. In het zesde leerjaar worden de leerlingen er intens bij betrokken. Voor het concrete stappenplan: zie volgende pagina’s. Secundaire scholen De secundaire scholen dragen er zorg voor dat de gegevens van de BaSO-fiche met respect voor de privacy tijdig worden bezorgd aan de betrokken leraren. Een stappenplan wordt daartoe uitgewerkt. Voor het concrete stappenplan: zie volgende pagina’s.



41

Vijfde leerjaar BaO Op de basisschool

i.s.m. VCLB en SO-scholen

Begin schooljaar: ouders informeren over het keuzeproces en de plaats van de BaSO-fiche daarin. Informatie naar ouders

Eerste trimester (begin december)

De school informeert de ouders bij het begin van het schooljaar over het begeleidingsproces doorheen de derde graad. Dit kan bij voorkeur op een infoavond of ander contactmoment met ouders ofwel via brief of schoolbrochure. Hierbij wordt aan de ouders duidelijk gemaakt dat een heel schoolteam hun kind volgt en begeleidt, nl. de leraar van het vijfde en zesde leerjaar, zorgcoördinator, directie, CLB-medewerker. Dat team zal ook het keuzeproces van de leerling naar het secundair onderwijs begeleiden en advies uitbrengen in de loop van het zesde leerjaar. In dat verhaal van zorgcontinuïteit krijgt ook de BaSO-fiche een plaats. Het CLB geeft hierbij enkel advies op vraag van de ouders.

Ouders kunnen de infoavond, gehouden door het CLB over het studiekeuzeproces en over het onderwijsaanbod in het SO bijwonen. De eerste doelgroep van deze avond zijn de ouders van leerlingen van het zesde leerjaar. Ouders van leerlingen van het vijfde leerjaar worden op de hoogte gebracht.

April - mei: tijdens het MDO leerlingen met extra zorg opsporen en bespreken i.f.v. de continuïteit van zorg in SO. Multidisciplinair overleg (MDO)

Opendeurdagen

Opsporen van leerlingen met extra zorg in het licht van de overgang naar het In SO: leerlingen van het vijfde leerjaar kunnen secundair (o.m. een vervroegde overstap naar het SO). reeds een eerste keer kennismaken met de secundaire scholen.



42

Zesde leerjaar BaO Op de basisschool

i.s.m. VCLB en SO-scholen

Begin schooljaar: ouders informeren over het keuzeproces en de plaats van de BaSO-fiche daarin. Herhaling van de inforonde voor ouders Cf. begin vijfde leerjaar. Bij het begin van het zesde leerjaar worden de leerlingen bij het keuzeproces betrokken. De ouders ontvangen de kalender met geplande begeleidingsactiviteiten en de folder Op stap naar het secundair onderwijs van het CLB.

Voor de ouders In december houdt het CLB infoavonden voor ouders over het studiekeuzeproces en het studieaanbod in het SO.

Verschillende stappen tijdens het tweede trimester Keuzelessen in de klas Hiervoor wordt het werkboek Op stap naar het secundair onderwijs aanbevolen. De leerlingen krijgen het infoboekje Starten in het secundair onderwijs van het CLB. Ook krijgen de leerlingen voor de kerstvakantie de infobrochure van KSLeuven mee naar huis. Hierin wordt het onderwijsaanbod en de inschrijvingsprocedure voorgesteld. Een vragenlijst i.v.m. de overgang (zie: model van oudervragenlijst van CLB) Deze vragenlijst i.v.m. de overgang naar de secundaire school kan aan de ouders worden voorgelegd. Het biedt de mogelijkheid om ouders expliciet bij het keuzeproces te betrekken en om vragen over de overgang op te sporen.

Infoavonden in de secundaire school Tijdens het tweede trimester hebben in de verschillende secundaire scholen infosessies (op avonden of zaterdagen) plaats. Tijdens deze infomomenten geven de SO-scholen informatie over het opvoedingsproject, het studieaanbod, de schoolwerking en het schoolreglement.

Selectief oudercontact (januari) Ouders van leerlingen waarvoor bepaalde keuzes naar het volgende schooljaar niet evident zijn, worden uitgenodigd voor een gesprek. Eventueel aanvullend onderzoek door school of CLB wordt besproken.



43

Verschillende stappen tijdens het tweede trimester (vervolg) Multidisciplinair overleg (MDO) (januari – februari - maart) Het zorgteam van de derde graad (leraar van het vijfde en zesde leerjaar, zorgbegeleider…) en de CLB-anker bespreken de leerlingen in het licht van zorg en de overgang naar SO. Naast de gegevens waarover de leraar beschikt en de informatie van de oudervragenlijst, wordt gebruik gemaakt van het leerlingendossier en het CLBdossier. Er wordt reeds gewerkt aan een mogelijke invulling van de BaSO-fiche. Eerste redactie van de BaSO-fiche.

Derde trimester: gesprek met ouders - eindredactie BaSO-fiche - meegeven met de ouders Ouders uitnodigen voor gesprek over de inhoud van de BaSO-fiche (april - mei) Opendeurdagen in SO Het voorstel van inhoudelijke invulling van de BaSO-fiche wordt met de ouders Start inschrijvingen eerste jaar besproken. Op basis van dit gesprek kan de invulling worden bijgestuurd. Alle SO-scholen van KSLeuven starten de Daarna volgt de eindredactie van de fiche. inschrijvingen in het eerste jaar op dezelfde dag, nl. de week na de opendeurdag. Zo krijgen de De fiche wordt meegegeven aan de ouders (half mei) basisscholen en de ouders voldoende ruimte De ouders bezorgen de BaSO-fiche aan de secundaire school na de inschrijving. In uitzonderlijke gevallen kan de BaO-school besluiten om eind juni, op basis van tijdens het tweede en begin derde trimester om de nodige informatie te bekomen alvorens hun de resultaten van het derde trimester, de BaSO-fiche nog te wijzigen. schoolkeuze te maken. Getuigschrift BaO en kopie BaSO-fiche (eind juni) Kopie van de BaSO-fiche wordt gevoegd bij het getuigschrift BaO en aan de ouders bezorgd.



44

Naar het eerste leerjaar SO Bij inschrijving in de school (vanaf mei) Ouders bezorgen de BaSO-fiche bij de inschrijving in de SO-school. De ouders kunnen via de BaSO-fiche een gesprek met de school aanvragen. Ze voeren het gesprek over hun keuzeplan en de onderwijsbehoeften van hun kind o.m. aan de hand van de BaSO-fiche. Mei – juni: gesprek met ouders Op basis van de gegevens op de BaSO-fiche kunnen ook scholen ouders uitnodigen voor een gesprek. Dit is het geval voor leerlingen met ernstige zorgvragen. Bij klaarblijkelijk erg problematische studiekeuze kan de school de ouders erover bevragen. De school respecteert echter het keuzeplan van de ouders en kan op die basis de leerling niet weigeren. Juni – september: verwerking van de gegevens De BaSO-fiches worden door de directie en/of cel leerlingenbegeleiding doorgenomen. Ze dragen er zorg voor dat enerzijds met vertrouwelijke gegevens behoedzaam wordt omgegaan en anderzijds dat bij de start van het schooljaar de nodige gegevens aan klasleraren en aan betrokken vakleraren worden bezorgd. De leerlingbegeleiding of klasleraar neemt bij zorgleerlingen - indien nodig - contact op met de contactpersoon in de basisschool. September – oktober: klassenraad Op de klassenraad tijdens het eerste trimester vraagt de klasleraar aandacht voor de gegevens op de BaSO-fiche en evalueert in welke mate de aangeboden ondersteunende aanpak van het BaO kon worden verder gezet. Einde schooljaar: feedback Aan de basisschool wordt meegedeeld welk attest hun oud-leerlingen hebben behaald op het einde van de eerste, tweede en derde jaar in SO.



45

Werken met de BaSO-fiche Communicatie met ouders en leerling: enkele aandachtspunten De communicatie met ouders en leerlingen over de inhoud van de BaSO-fiche vormt een essentieel onderdeel van dit project. Het is belangrijk om de ouders duidelijk over de volgende punten te informeren. •

De BaSO-fiche kadert binnen een project voor een vlotte overgang van basis- naar secundair onderwijs, een project van de katholieke BaOscholen met de secundaire scholen in regio Leuven.

•

De BaSO-fiche heeft tot doel om voor elke leerling de overstap naar de SO-school zo vlot mogelijk te laten verlopen.

•

De secundaire school kan reeds vanaf de eerste schooldag de leerling gericht en doeltreffend begeleiden en de nodige zorg voor opvang en remediëring bieden als de school goed op de hoogte is van de aandachts- en zorgpunten waarvoor de leerling ondersteuning nodig heeft. De BaSO-fiche wil hier een belangrijk hulpinstrument zijn.

•

De BaSO-fiche wordt ingevuld door het zorgteam van de school in overleg met de ouders. De BaSO-fiche wordt voorbereid in het MDO door het zorgteam. De leraar van het zesde leerjaar bespreekt het ontwerp van BaSO-fiche met de ouders. Op basis van de bedenkingen en suggesties van de ouders zal de leraar de BaSO-fiche bijsturen en finaliseren. De ouders hebben dus het laatste woord. Zij dragen immers de eindverantwoordelijkheid voor hun kind.

•

Het is in het belang van de leerling om alle relevante informatie door te geven. Starten met een ‘blanco lei’ ontneemt leerlingen kansen op ondersteuning en begeleiding die ze nodig hebben om de overgang naar het SO vlot te maken en zich vlug en met succes in te werken.

•

Ouders kunnen vertrouwelijke informatie heel bevattelijk, bv. a.h.v. items, laten aanduiden. Bij de intake in de secundaire school kunnen ze dan met de directie of leerlingbegeleiders die punten uitvoeriger bespreken.

•

Het is belangrijk dat ouders met de secundaire school bespreken in welke mate de ondersteunende aanpak, zoals aangeboden in het BaO, ook haalbaar is in het SO.

•

Ouders kunnen – in het belang van hun kind - zelf een intakegesprek in de secundaire school aanvragen. De secundaire school zal op deze vraag van de ouders graag ingaan. De intakegesprekken n.a.v. de BaSO-fiche zullen doorgaans plaatshebben eind augustus of begin september.

•

De secundaire school zal veel zorg dragen voor de gegevens die hen over leerlingen via de BaSO-fiche worden bezorgd. Het zorgteam zal erover waken dat de klasleraar en de vakleraren over de nodige gegevens beschikken om de leerling optimaal te begeleiden.



46

Vertrouwelijke informatie zullen ze niet doorgeven of slechts na het akkoord van de ouders. •

De secundaire school kan op basis van de gegevens van de BaSO-fiche met de ouders het studieplan bespreken. De school kan echter de inhoud van de BaSO-fiche niet aanwenden om een leerling niet in te schrijven.



47

Evaluatie na één jaar werking 1

Evaluatieronde

Tijdens de maand september 2006 is de werking met de BaSO-fiche in het basisonderwijs grondig geëvalueerd. De projectleider en projectmedewerker hebben de verschillende basisscholen bezocht en aan de leraren zesde leerjaar, de zorgcoördinatoren en de directie een vragenlijst voorgelegd. Bedoeling van die bevraging: de sterke en minder sterke punten en werkpunten beluisteren en voorstellen tot bijsturen samenbrengen. De basisscholen (28) en de secundaire scholen (11) werden bevraagd. Meest voorkomende reacties Vanuit BaO •

BaO: het werk was arbeidsintensief maar zeer bevredigend.

•

BaO: veel leraren zagen er het nut van in en namen de werklast erbij. Het heeft velen deugd gedaan!

•

BaO: de BaSO-fiche leidt tot reflectie over de eigen aanpak en het werken met (zorg)leerlingen, over het spreken met ouders.

•

BaO: graag inpassen in het leerlingvolgsysteem.

•

BaO: kan ook voor leerlingen die na 4e of 5e lj. de overstap maken.

•

BaO: 6 jaar begeleiding in de lagere school wordt positief afgesloten met een BaSO-fiche!

•

BaO: a.h.v. de BaSO-fiche wordt de communicatie met ouders over zorgpunten bevorderd .

•

BaO: het concept van BaSO-fiche inspireert andere SG ‘en.

•

BaO: de cd-rom nodigt andere SG ’en uit ermee te werken.

•

BaO en SO: de BaSO-fiche, een voorbeeld van constructief samenwerken.

Vanuit SO •

SO: dankzij de BaSO-fiche hebben we bij de start een goed beeld van de leerlingen.

•

SO: een rijkdom aan gegevens om continuïteit in zorg te realiseren.

•

SO: BaSO-fiche werd ingevuld met heel veel zorg en toewijding.



48

2

Resultaten van de bevraging

Invullen van de BaSO-fiche Vaststellingen •

Grote zorg besteed aan de verwoording

•

Inhoudelijk rijk gestoffeerd

•

Waardevolle aanwezigheid CLB-anker

•

Aantal zorgleerlingen per school verschillend

•

Alleen relevante informatie genoteerd

Inhoud van de BaSOfiche

uitstekend

goed

minder goed

niet goed

volledigheid

15

13

0

0

duidelijkheid

16

12

0

0

Voorstellen tot bijsturing

gerealiseerd?

•

sterke kanten van de leerling op de fiche meer vooraan plaatsen: ok

•

anderstalige nieuwkomers bij de schoolloopbaangegevens vermelden: ok

•

een afzonderlijk luik voor de leerling voorzien: zie keuzeplan van de leerling

Handleiding

uitstekend

goed

minder goed

niet goed

gebruiksvriendelijk

9

15

1

0

voldoende uitleg en vbn.

9

14

2

0

duidelijk

8

17

1

0

volledig

8

17

1

0



49

Toelichting •

De handleiding werd door leraren BaO niet zoveel gebruikt. De cd-rom was voldoende gebruiksvriendelijk.

•

Helpfunctie op cd-rom werd wel gebruikt.

•

De handleiding is grondig bijgewerkt.

Technische realisatie

uitstekend

goed

minder goed

niet goed

installatie op computer

9

15

1

0

Lay-out / opbouw

9

14

2

0

invoer gegevens

11

14

0

0

uitprinten fiches

8

17

1

0

Belangrijke technische aanpassingen gevraagd •

Lay-out van de uitprint wordt verbeterd

•

Grotere tekstvensters - kon technisch niet gerealiseerd worden

•

Afprinten versnellen

•

Werken op verschillende computers

Implementatie in overgangsbegeleiding Het verliep …

Uitstekend

Goed

Minder goed

Niet goed

7

17

2

1

Vaststellingen •

De implementatie is in de scholen enigszins verschillend verlopen.

•

Integreren in de werking in BaO is belangrijk, anders weegt de planlast teveel door.

•

Gezien het eerste werkjaar: een wat latere start.

•

Bespreking in de MDO werd als belangrijk ervaren!

•

Vooral mee gewerkt in het in 2de en 3de trimester – tijdnood.

•

Voor de aansluiting op de werking in het SO (inschrijving en intake) de BaSO-fiches 2de helft mei aan ouders bezorgen en een kopie eind juni bij Getuigschrift BaO voegen.



50

•

De meeste scholen hebben de afgesproken werkwijze kunnen respecteren!

Betekenis van de BaSO-fiche voor SO •

Socio-emotionele aandachtspunten zijn belangrijk.

•

Vroeger bleven de gegevens over de leerling beperkt tot inbreng van de ouders.

•

Nu heeft de klasleraar begin september een zeer goed beeld van de zorgleerling.

•

De gegevens op de fiche bieden een goede gelegenheid tot gesprek met de ouders.

•

Leerstoornissen: nu kan de school reeds begin september starten met een begeleidingsplan.

•

De aangeboden aanpak in BaO kan worden verdergezet.

Een BaSO-fiche of een blanco lei? 24 BaO-scholen •

878 leerlingen 6e lj. = een BaSO-fiche

•

1 leerling 6e lj. = geen BaSO-fiche

•

6 ouders gaven geen toestemming tot info-uitwisseling

11 SO-scholen van KSLeuven •

618 ouders hebben BaSO-fiche afgegeven.

•

113 ouders hebben geen BaSO-fiche afgegeven.

Nader onderzoek Er wordt nader onderzocht hoe het aantal binnengebrachte BaSO-fiches kan verhoogd worden. Uit het eerste jaar werken met de BaSO-fiche blijkt dat het toch belangrijk is dat de secundaire school de ouders stimuleert om de BaSOfiche af te geven door ze op te vragen bij de inschrijving en/of bij het Getuigschrift BaO.



51

3

Bijsturing op basis van de evaluatieronde

Inhoudelijke aanpassingen 

Anderstalige nieuwkomers: de BaSO-fiche registreert nu expliciet of en wanneer een leerling in BaO als anderstalige nieuwkomer instroomt. Leraren BaO vinden het belangrijk dit te kunnen meedelen aan het SO om zo extra toe te zien op eventuele taalachterstand of andere aandachtspunten.



Thuistaal: dit item is toegevoegd bij de persoonsgegevens omdat de thuistaal het functioneren in het SO kan beïnvloeden.



Afleveren van de BaSO-fiche: om de start in de SO-scholen begin september vlot te laten verlopen wordt de BaSO-fiche door de basisscholen aan de ouders bezorgd in de 2de helft van mei. Ouders kunnen dan na de inschrijving met de BaSO-fiche een gesprek voeren met de secundaire school. De SO-scholen krijgen daardoor ook meer ruimte om met de ouders voor de start van het schooljaar te spreken en de doorstroming van de gegevens van de BaSO-fiches naar de betrokken leraren te realiseren tegen 1 september. De werkgroep vindt het belangrijk dat ook einde juni een kopie van de BaSO-fiche bij het Getuigschrift wordt gevoegd. Indien nodig kan het MDO eind juni de BaSO-fiche in overleg met de ouders nog aanpassen.



Een BaSO-fiche bij de overstap na het 4de of het 5de leerjaar: op vraag van de secundaire scholen wordt aan de basisscholen de aanbeveling gedaan om ook aan leerlingen die vervroegd instromen in het SO, een BaSO-fiche mee te geven.

Besluit De engagementsverklaring blijft gelden Uit de evaluatieronde is gebleken dat zowel basisscholen als de secundaire scholen de verschillende aspecten van het concept, o.m. vervat in de engagementsverklaring, blijven onderschrijven.

•

De doelstellingen reeds gedeeltelijk bereikt -

De communicatie met ouders werd bevorderd.

-

De expertise in zorg werd doorgegeven.

-

De SO-school moet niet vertrekken van een blanco lei, maar kan de begeleiding verderzetten.

-

Er wordt verder gewerkt aan de afstemming van zorg tussen BaO en SO.



52

•

Werkpunten -

Afgeven van BaSO-fiches bevorderen.

-

Uitwisseling van expertise tussen BaO en SO a.h.v. de inhoudelijke gegevens.

•

•

-

Tevredenheidsonderzoek bij ouders voorbereiden.

-

Uitbreiding deelname aan project bevorderen.

Aandachtspunten – valkuilen -

Respect voor de eigenheid van ieder niveau bewaken.

-

Geen strak kader, plaats voor de schooleigen invulling.

-

Ruimte voor weerstanden.

-

Ruimte voor eigen tempo.

-

Expliciet een groeiproces inbouwen.

-

Concrete actiepunten goed spreiden.

-

Beperkte overlegmomenten voorzien.

-

Communicatiedoorstroming bewaken.

Het BaSO-project = een meerjarenplan!



53

Verdieping van de continuïteit van zorg 1. Overlegplatform zorgcoördinatoren en leerlingbegeleiders Uit de BaSO-werking is een Overlegplatform van Zorg ontstaan. De zorgcoördinatoren, leerlingbegeleiders, CLB-medewerkers, directies, … namen deel aan deze overlegplatformen. Volgende thema’s kwamen aan bod: •

16/05/2006

• • •

21/11/2006 20/03/2007 20/11/2007

• •

15/04/2008 24/03/2009

Verkenning van de zorgsystemen in BaO en SO Werken met de BaSO-fiche Basispakketten van zorg in BaO en SO Een basispakket van zorg voor leerlingen met ASS Zorgbreed werken in de klas Profilering van de eerste graad: leerlingen begeleiden bij het kiezen voor en tijdens de eerste graad

2. Overlegplatform van BaSO-fiche (21 november 2006) Die namiddag gaven enkele leerlingbegeleiders SO eerst uitleg over de manier waarop ze tot nu toe met de binnengekomen BaSO-fiches hebben gewerkt. Daarna volgde een bespreking in kleine groepen van de gegevens op de BaSO-fiches, vermeld onder de rubriek ‘Leer- en werkhouding’ en ‘socio-emotioneel functioneren’. De besproken documenten worden in bijlage toegevoegd. Hieronder volgt een bondige weergave van de bespreking.

3. Hoe wordt met de gegevens van de BaSO-fiche in SO gewerkt? Communicatie naar en met ouders in SO over de BaSO-fiche •

Op de infoavonden tijdens het tweede trimester stellen de SOscholen de BaSO-fiche aan de ouders voor.

•

Tijdens het eerste trimester maakt ook het VCLB melding van de BaSO-fiche.

•

Bij de start van het schooljaar in het SO wordt aan ouders de werking met de BaSO-fiche eveneens toegelicht.

•

De BaSO-fiche biedt heel wat meer informatie dan de ouders bij de intake kunnen overbrengen. Anderzijds vervangt de fiche het gesprek met ouders niet. Aan de hand van de BaSOfiche wordt het gesprek met de ouders duidelijk versterkt en als heel leerrijk ervaren.


Verdieping van de continuïteit van zorg

54

Werken met de gegevens van de BaSO-fiche •

In de SO-scholen worden de gegevens geselecteerd door de directie of de leerlingbegeleider en is een systeem bedacht om de nodige informatie bij de klasleraar en de vakleraar te brengen.

•

Met de informatie van de BaSO-fiches werd in een aantal SOscholen rekening gehouden bij de samenstelling van de klassen. Daarbij werd gestreefd naar een gelijke spreiding van zorgleerlingen over de klassen.

•

Dankzij de BaSO-fiche hebben de leraren de nodige informatie over de leerlingen in hun klas. Dat betekent een groot voordeel omdat de begeleiding dan meteen kan starten.

4. Gedachtewisseling tussen zorgcoördinatoren en leerling-begeleiders Ondersteunende maatregelen in BaO die in SO haalbaar zijn •

Een heen en weerschriftje wordt niet in het SO gebruikt. Als communicatiemiddel met ouders wordt hier bij voorkeur de agenda gebruikt. Om de communicatie tussen ouders en de klasleraar te bevorderen geeft de klasleraar zijn mailadres en telefoonnummer bij het begin van het schooljaar aan de ouders.

•

Extra uitleg en extra inoefening gebeurt o.m. in de inhaallessen. Deze lessen worden meestal ’s middags of op het einde van de schooldag gegeven. Leerlingen die een deel van de leerstof niet begrepen hebben, kunnen daarvan gebruik maken.

•

Meer tijd geven bij examens.

•

In sommige scholen wordt steeds het onderscheid gemaakt tussen basis en extra leerinhouden.

•

De preventieve aanpak die door het BaO vaak wordt aangegeven, nl. ‘aanmoedigen’, kan worden verdergezet in het SO.

•

Leerlingen met een geattesteerde leerstoornis krijgen een aantal maatregelen. Ook leerlingen zonder attest maar met een probleem worden geholpen.

•

Het belang van communicatie wordt benadrukt. De communicatie tussen ouders, leerling en school wat betreft noden en mogelijke begeleiding is zeer belangrijk. De noden en afspraken worden meestal op papier gezet. Dit wordt voorgelegd aan ouders en leraren en zorgt voor een eenduidige communicatie.

•

In SO wordt via leefsleutels, een uur sociale activiteit per week, en voor de zorgleerlingen ook via de inhaalles en het begeleidingsplan gepoogd de leerling van nabij te volgen.

•

In een school wordt rond de leerling met socio-emotionele aandachtspunten een ondersteuningsgroepje opgezet. De leerling mag dit zelf helpen samenstellen. De leden van het



55

groepje werken rond de vraag: ‘Wat kan ik doen om de leerling een beter gevoel te geven?’ •

Structureel wordt in de SO-scholen heel wat meer geïnvesteerd in het zorgkader. Er werden de laatste jaren bv. meer leerlingenbegeleiders aangesteld, ondanks het ontbreken van uren voor zorg.

Ondersteunende maatregelen in BaO die moeilijk haalbaar zijn in het SO •

Meer tijd geven bij toetsen is niet altijd mogelijk binnen de lesstructuur van 50 minuten.

•

Spreken over de leerstoornis van bepaalde leerlingen met de leerlingen van de klas is niet altijd evident. Het helpt de leerling wel als klasgenoten op de hoogte zijn waarom bepaalde maatregelen worden genomen.

•

Er is een beweging merkbaar naar verbreding van zorg voor de hele groep. Toch is het aanbieden van maatregelen aan de hele klas met als redenering, iedereen kan er baat bij hebben, niet vanzelfsprekend. Vaak wordt de afweging gemaakt: de noden van de individuele leerling t.o.v. de noden van de groep.

•

Het beperken van de leerstof gebeurt in het BaO voor leerlingen die naar 1B worden georiënteerd. In het SO kan de leerstof beperkt worden tot de basisleerstof voor leerlingen met een structurele leerachterstand, bv. voor ex-Okanners, leerlingen die langdurig ziek waren, leerlingen uit kansarme milieus. (Leerweg op maat).

•

Niet alle leraren zijn evengoed op de hoogte van alle problemen die zich voordoen bij leerlingen. Dit geldt voor de leraren van vakken met één uur per week. Zij geven aan 200 à 300 leerlingen les. Leerlingen met leerstoornissen worden ertoe aangezet zelf de verantwoordelijkheid te nemen om de leraar aan te spreken i.v.m. maatregelen. Voor leerlingen in de puberteit is dit niet altijd gemakkelijk. Ze gaan liever anoniem onder in de groep. Vaak wordt met ouders de afspraak gemaakt dat ze de school op de hoogte brengen als een leraar vergeet bepaalde maatregelen toe te passen.

Moeilijk te verwoorden op de BaSO-fiche •

De SO-scholen vinden de informatie over het socio-emotionele zeer waardevol. Ze vragen of dit in bepaalde gevallen uitgebreider op de fiches kan genoteerd worden. Antwoord vanuit BaO: de socio-emotionele aandachtspunten zijn moeilijker om te bespreken met ouders en moeilijker om te noteren op de BaSO-fiche. Ouders zijn hierover heel wat terughoudender. Ook aandachtspunten rond de familiale situatie zetten ouders liever niet op papier.

•

Pestprobleem: zowel van de gepeste als van de pester

•

Kansarmoede: financieel (vaak gekoppeld aan emotioneel), gezinsproblematiek (vechtscheiding, te hoge verwachtingen van ouders, ...).



56

•

Autismespectrumstoornis ligt heel gevoelig vooral als het erfelijk bepaald is.

•

Faalangstproblematiek.

5. Werkpunten en vragen die worden meegenomen •

De SO-scholen vragen om voor leerlingen die overstappen na het vierde of vijfde leerjaar naar 1B ook een BaSO-fiche op te stellen.

•

Hoe wordt geëvalueerd of gerapporteerd wanneer leerlingen dispenserende en compenserende maatregelen kregen?

•

Gelden compenserende maatregelen i.v.m. dyslexie voor alle vakken? Ook voor Latijn?

•

Niet noteren voor Frans: de eindtermen voor Frans in het BaO stellen dat leerlingen geen Frans moeten kunnen schrijven. Zou het toch zinvol zijn om in BaO de leerlingen te laten noteren maar niet te evalueren op schrijven?

•

Basisscholen hebben nood aan correcte en voldoende informatie bv. over het verschil tussen 1A en 1B, het verschil tussen Latijn en Moderne Wetenschappen. Wanneer al of niet een Getuigschrift BaO geven?

•

Kan een leerling met een leerstoornis een rekenmachine, laptop, hoofdtelefoon,…als hulpmiddelen gebruiken?

•

Voorstel om de dispenserende en compenserende maatregelen, om het gebruik van hulpmiddelen, die in BaO wel kunnen, maar in SO niet haalbaar zijn, op te lijsten en te communiceren naar het BaO.



57

Voorbeelden van ingevulde BaSO-fiches



58



59



60



61



62



63



64



65



66



67



68



69



70



71



72



73



74



75



76



77



78



79



80



81



82



83



84



85



86



87



88



89



90



91



92



93

Voor een vlotte overgang van basisonderwijs naar secundair onderwijs. Handleiding BaSO-fiche

Recommend Documents