Voor Bolger Meins geen woord van mededogen 'Collectieve schuld' bestaat niet, beweerden de opstellers van de West, duitsegrondwet. Maar in de aanklacht tegen Baader, Meinhof en consorten staat die term weer wel. Johan van Minnen bezocht in , Stuttgart het kantoor van de advocaat'van Holger Meins. Rudie van Meurs, 001< op deze pagina, geeft de inhoud v~n de brtef weer die twee advocaten aati rechter Prinzing . schreven, enkele uren voor de dood van Meins.
Ulrike Meinhof
Johan van Mtnnen
Andreas Daader
rechter Von Drenkmann meer zullen Maar zelfs de beschikking, om de gevolgen, zal zeker niet liggen aan de zamenlljke verdaChtenmet het oog op mankracht en de materiaalinzet waar- het in Stuttgart over een half jaar geDe 'harde kern van de B3adermee sinds zondag alles wat de West- plande proces daar nu eindelljk naar Meinhof-bende' woog nög precies duitse 'staat als zljn ondoorbreekbaar over langer te brengen, de verdedigers 39 kilo en waszo pood, dat zelfs voor ~dat leIk bezoek kriskras ornament beschouwt, wordt beVl(aakt. ,'niet het regionale ministerie van JustiIn hoeverre na Holger Melns ook 'de door de bondsrepubliekmoeten vliegen tie van de deelstaat Rijnland-P,alts rest van de harde kern' eIl alles wat .(nadat ze er zieh eerst van moesten (waar de gevangenis van Wittlich daaraan volgens de autoriteiten vast- ~>vertuigen waar hun client zieh nu wel in de Elfel is gelegen) het feit on- zU, wordt uitgeroeid is na zaterdag y.reerbevond) blijkt te zljn gesaboteer~: mogelijk langer kon loochenen, al eerder een bange zekerheid dan een uitgevaardigd op 15 oktober door de hebben enkele ambtenaren zelfs vaag vermoeden. Over Von Drenk- Stuttgarter reehtbank, en met nante nog enige tijd na het sterfuur met manns gewelddadige dood niets dan voor Holger Meins bepalend dat diens die gedachte gespeeld. verklaringen vol afschuw wegens 'dit transport· uiterlijk, per 2 november 'diende te zljn voltooid, hebben de In elk' geval bleef de kern tot in verdere symptoom van het, uithollen vrt.n onze rechtsstaat'. Voor Holger ambtenaren van de binnenlandse veihet officlEHe overlijdensbericht 'hard', ook toen hij in zijn laatste Meins geen woordvan mededogen,laat 'ligheidsdienst er geen gevolg aan gestaan vap begrip, en postuum nog de 'geven: 'een te hoog veiligheidsrisico'. ogenblikken nog slechts fluisterend kon spreken met z1jn advocaat, die trap-na, dat hij t6ch schUldigwas, wat Dat ze hierdoor dus onbetwistbaar intussen tevergeefs trachtte de ver- jammer alleen dat het' nu niet meer Holger Meins vermoordden, die in antwoordelijke gevangenisarts in tot een verOOrdelingkon kornen.'Nog Stuttgart, medisch had kunnen woreen kleine wetsaanpassing en ook dät den behandeid, zal wel weer evenzeer di~ns weekendverlof te bereiken. krljgen we wel weer voor elkaar. In- ongestraft blijven als er van ambteBet zou ookweinig zin hebben gehad, tussen is de nieuwe verstljvende kilte lijke zljde wordt geprobeerd deze omzoals l1et daarentegen wel een onbe- van de Westduitse maatsehapplj reeds standigheid juist om te draaten: 'in schrljfelijk effect opleverde het laatste tot over de 'grens al duidelijk speur- Wittlich was Meins er veel beter aan stoffe1ijke'tllt&em.ergelde overschot van baar. Om de volledigedimensie ervan toe dan zijn vrienden - in Stuttgart: BOlger Meins over twee pa.g1na'sin te doorgronden DJ.getje echter in Daarom macht Meins dan ook Ilatuurlljk als 'eerl!te creperen, ~. filtuttgait I Europa's aroots1ieteniustreerde week- Stuttgart het bureau bezoeken,waar advooaat Klaus Croissant een stukje wordt het 'lev.en gerekt, viWlangetjes ~, s, ~ern""te~ .,.r~,Qee, }~':,~~' ~o/ va;n zijn clientele'·18 geworden.. Voor klde neus d~ebljl\etd8fel~lts toepas4'.4ra1WAi~:~'qq.~·ltQ(l,r 'Jit! fftfi~",;", "," de tamt'- / velenfS zlJn houdinlf',·reedlsrmspecli, sen va.n deze:tnetnlxteIlJ:tar yUf weken .vim ane "_ehtsgebo\lwen in de . want een advocaat behoort zieh' niet aeh~een'-m!t' o1U:/'iM1~ 'dft1is~Ken en ~ndsrepubl1ek woel.de vlag halfstok te vereenzelvigenmet datgene, wat hij tratimatiserell' In Stuttgart geschledt ma.a.rdat, was omdat in West-:Betlljn verdedigt, maar de advocaten van de c1eze folteriQgdan dus 'mectlschgezien opperrechter Günter von Drenkmann Baader-Meinhof':groep (en er waren Correet', al llggen met name Oudrun op zijn Mate ~erjaardag in zljn deur- in dit land goddank.altljd nog wel een Ensslin en Andreas Baader er merenopening was. neergeschoten. Vieren- stuk of tien daartoe bereid) mogen deels lichamelijk uitgeplukt blj en kan twintig uur nadat Bolger Meins van , evenmin in de bestaande eategorieen ook bij hen elk ogenblik een c~ma In.ellende was gestorven, scheen voor ondergebraeht worden als hun clienten treden, als waarin Holger Meins stierf. 'iedereen alweer de integI;iteit van de dit kunnen: de radeloosheid waarmee Je blijkt trouwens met~dezeslangetjes staat uit!;luitend tengevolge van de de ,Baader-Meinhof~ontwikkelingenzo iemand zeIfs te kunnen vetmesten: aanslag op Von Drenkmann in gevaar. veel anderen bevangt heeft zieh van Siegfried Haussner, 23 jaar en een der , En de vraag, wat dan eigenlljk wel het hen in elk geval nog niet ,meester ge- jongste leden van de Baader-Meinhofminst abndrmaal moet worden be- maakt. groep, als 'slechts medeplichtlge' drie schouwd: ga.p,gsters,die een rechter Croissant bezigt, 'bewust', het begrip jaar geledqn reeds veroordeeld. moet en wat er begin decemberop vrije voeten worden om het leven brengen, dan wel rech- 'schrijttatelmoordenaars' ters die een anarchist doodmartelen aan procedurale kilte op zijn eigen gesteid. Ook hij ging half september die vraag werd voor Duitsland weer schrljftafel daarvan bovenkomt is een mee in hongerstakip.g.'Teneinde hem preeies in die richting beantwoord volledigeillustratie. Alle verzoekenom nu aanstonds toch redelljk aan de buiwaar optimlsten zo langzamerhand de gevangenen door artsen, die hun tenwereld te' kunnen presenteren, gehadden gehoopt dat het antwoord vertrouwen hadden (en die keurig met niet Haussner het bljzonderevoorrecht naam en toenaam door Croissant wa- niet, zoals de anderen, dagelijks andernooit meer zou llggen. In een weekend 18West-Duitsland ja- ren voorgedragen)te laten behandelen, halve liter door de neus naar binnen ren ouder geworden. Vertrouwdet ,ook werden afgewezen: 'een te hoog veilig'getrechterd' te krljgen, maar tweeweer, het cynisme. In hoeverre op heidsrisico' . eneenhalve liter. De Springerpers ge-
,
,
Holger Meins
\
Pat kan reeds blj hage bloeddruk. Oe complete Baader-Meinhof-groep bad alleen al op grond van deze artikeIen uit de cel moeten zljn ontslagen, .een wendingwaannee, zou je zo denken, na alles wat er aan' Westduitse\zljde de laatste jaren officieel ~s verklaard, de juridische onvrede toch nimmer zo ~ groot kan zljn als met de 'haftungsfä. hige' voonnaligen. ',\ .
waagde dan ook reeds van 'hongerstakers, die.in werkeli,Jkheidaankomen'. Zljn verzet tegen deie extra marteling wordt natuurlijk gebroken door hem steeds vast te binden, wat bij enkele anderen (Gudrun Ensslin, Andreas Baader) niet langer nodig'15omdat zIj toch te zwak zljngeworden - alleen daags nadat hIj Van Holger Meins'Collectieve Schuldbestaat niet - hebdoodhad ervaren, probeerde Ba$lA1eJ.'ben de ~vaders.van ,de nieuwe Westtneen'spontane. reactie zieh nog weer d,"tse~Yle~:yoortdurend;,~~roe:-. "even te vetzetten... '.. ' .~ ....- .-:...:...~;:et~,,,ee1'~J\~'stoot: ,j:r' steekt aan aUe b.'fiteil· een JU;lgst";'~inwonera;'" die op deze viijzede .naoor- \ aanjagend fanatisme in wat er door, l~se strafdans ontsprong. Neem almet eI).rond de Baader-Meinhof-groep leen' al het 'paarmiljoen aantal led,eJ;l gesch1edt.De onverzettelljkheidechter vim de NSDAP, die natuurlljk gans waannee een man als Holger Meins anderS was georganiseerddan de RAP'. zieh dus vrljWillig doodhongerde om 'Collectieveschuld' staat er nu echter en~ele principii'Hegevangei1iscondities plotseling welin de voorlopige aanat te dWingen,grijpt je naar de keel en klacht tegen 'l3a84er, ltfeinhot en conals er weer eens van 'fout' moet wor- sorten'. Objectief 'dient de beklaagde den gesproll:en,'dan bij de Westduitse onschuldig te, worden verklaard - hlj Justitie, die zelf alles praktiseert wat deed weliswaarwaarvoor wij hem hebze de leden van de Baader-Meinhof- ben gedaagd (het uitroeien van, hongroep voor de voeten werpt. Of blj de derdduizend jpden of daaromtrent) , Westduitse medische stand, die .ethi- maar hij Wistniet wat hIj deed. Zdu de sche scrupules alleen maar ten opzich- rechtbank in Frankfurt, die op de~ te van abortus presenteert. argumentatie .de e\lthanasie-al'tS Een onnoemelijk aantal. nazimisdadi- Boenn vrIj~rak, niet een veel begi'ijgers kon er tot vandaag de dag, of tot pender strafinstantie voor de Baaderhun eerdere natuurlljke dood, op vrlje Meinhof-groep zijn dan, de rechtb3ak voeten blljven, omdat ze voldeden aan in Stuttgart, waarvan volStmd voordie wonderbaarlijkebepalingen uit het ja&.rlonzerechtstaat 'strenge en rechtwetboek van strafrecht, die iemand vaardigestratfen' verwacht? Indien 'medisch gezien ongeschikt voor verder het tenminste na de kotnende Duitse verbliit in een gevangenis' verklaren. hongerwinter nog ooit zo ver komt..
J
Rechter Prinzing: 'Mij treft geen schuld, evenmin als de Strafkamer'
'-
Van der Stoel, HZ en Ronald Augustin R. van Meurs Holger Meins stierf zaterdagavond om acht minuten over vijf, op de 56ste dag van zijn hongerstaking. Hij woog minder dan 42 kilogram, een sChijntje van wat de 35-jarige Meins woog toen hij op I'juni 1972 door de Duitse politie overmeesterd werd. Een paar uur voor z'n dood spoedde dr. Klaus Croissant, een van de verdedigers van de BaaderMeinhof gi'oep, zichnaar de bungalow van Theodor Prinzing, die president is van het Oberlandersgericht in stuttgart. Daar gafhij een brief af, opgesteld door twee andere verdedigers: Sieg/ried Haag en Marie Louise Becker. In een vertwijfelde poging prinzing als eerste en verantwoordelijke rechter te vermurwen tot maatregelen, schreven zij hem deze dramatische woorden: 'Wij hebben vandaag een bezoek gebracht aan Holger Meins, die samen met 35 andere pOlitieke gevangenen in hongerstaking is tegen het isolement en de Sonderbehandlung, die tot doel heb-
de gevangenis in Wittlich en zullen ze u daar andere inlicJ{tingen geven. Het is een feit dat in het geval Holger M eins de vernietigingshechtenis - door hem langzaam te laten verhongeren zijn dood tot doel heeft. U weet sedert het begin van de hongerstaking van Holger Meins, dat die beiiindigd zou worden zodra de isolatie en .Sonderbehandlung opgeheven worden. U kent dus uw verantwoordelijkheid.'
Theodor Prinzing reageerde niet. Al een maand daarvoor, op de 6e oktober, was door Croissant een bitter beroep gedaan op de president-rechter in Stuttgart. 'Laat u toch een arts toe om Holger Meins te onderzoeken', schreef de advocaat die de namen van de zes artsen noemde die door de gevangene werden vertrouwd. Prinzing reageerde niet. Ook niet toen Croissant protesteerde tegen 'de onmenselijke wijze' waarop Meins door de gevangenisarts kunstmatig gevoed werd. De rechter schreef sle::hts hooghartig tertlg: 'Ik heb geen gegronde reden om aa? te nemen dat .de artsen i~ de verscI:lllende gevangerusse~ h';ln plichten met nakomen of dat ZIJ met opgewassen zijn tegen hun taakopdracht.'
,Kern
ben de identiteit van de gevangenen te vernietigen. De 'vernichtungshaft' • gaat door. Het gewicht van Holger Een aantal uren na de dood van Holger Meins is minder dan 42 kilogram. Hij Meins gaf Prinzing de vOlgende verklakan niet meer lopen en nog nauwelijks ring uit: 'Mij treft geen schulp, even-. spreken. Hij sterjt. Over hooguit twee - min als de strafkamer. De dood van dagen zaz hij dood zijn. U treft de Holger Meins is betreurenswaardig verantwoordelijkheid vpor z'n dood. De maar de wjjze waarop de voorlopige omstandigheden voor z'n hechtenis hechtenis verliep, waS voldoende. Ik worden door u bepaald. De verantwoorheb geen aanwijzingen van de advocadelijkheid is voor u, ook al belt u nu ten van Holger Meins gekregen dat de
.
\
stateerde VN (26-10-'74), na een ge- tige voeding kunnen voordoen, verzocht sprek met het Duitse ministerie voor minister Van der stoel mevrouw AugusJustitie in de deelstaat Neder-Saksen, . tin 'haar invloed op haar zoon te wildat het ministerie van Buitenlandse Zalen uitoefenen opdat deze zijnmevrduw hongcrken in Den Haag tot !;lalf oktober geen staking zou beeindigen.' Maar enkel initiatief ondernam om zieh van Augustin staat op het standpunt dat de de situatie van Ronald op de hoogte te hongerstaking pas kan ophouden 'zodra de gevangene onder rLe an :ere stellen. Dat gebeurde pas op 19 oktober, nadat berichten versehenen dat Ronald gevangenen tpordt gebracht.' drinkwater geweigerd was en dat hij Het minst~ dat mevrouw Augustin van min'ister Van der St6el verlangt is dat gevoed werd volgens de zogenaamde 'propfen-methoden'. Toen werd de Nehij bemiddelt bij een bezoek van mr.· Bakker Schut en dr. J. P. Teuns aan derlandse consul in Hamburg, d& heer \ten Ronald. Het ministerie heeft D Fledderus, naar Hannover gest'uurd. weten dat daar geen kans op k..•.'och Kort daarop schreef het ministerie herhaalt Edgar Isermann, woordvoerdrie brieven aan mevrouw Augustin. In der voor minister Schäfer (justitie) in de laatste brief (va,n 5 november) laat Hannover, .dat elk verzoek van het de minister weten niet te kunnen beministerie van Buitenlandse Zaken in middelen bij een bezoek aan Ronald 'van een of meer personen die het ver- 'Den Haag ingewilligd zal worden,zodra dat gaat over bezoek van een deletrouwen van uw zoon genieten'. 'lk kan gatie aan Ronald. Dat standpunt van u meedelen: zo sChrijft het hoofd van Augustin de Duitseautoriteiten is ook na het be,.. het bureau Sociaal-economische Zaken, Intussen heeft zieh ook de situatie zoek van de. Nederlandsl( delegatie, die 'dat van de consul te Hamoorg werd rondom de Nederlander Augustin toevorige week onder leiding van de Amvernomen dat een dergelijk bezoek moet gespitst. Hijheeft besloten niet te eten sterdamse hoogleraar prof. C. Ruter, worden aangevraagd bij de directeur en niet te drinken. Uit protest tegen tevergeefs trachtte.een gesprek te hebvan de gevangenis; de IHaftrichter' zijn eigen isolement en uit solidariteit zal zijn toestemming tot dit bezoek' ben met Ronald, onveranderd gebleven. met de 35 kernleden van Baader-MeinMaar opnieUw kan slechts de conclusie moeten geven ( ... ) lk kan u voorts behof. De dood van Holger Meins en het luiden dat minister Van der Stoel en richten dat uw zoon nog wel kunstmabesef dat de Nederlandse regering nauzijn arnbtenaren hun vingers niet aan tig wordt gevoed maar niet meer langs welijks bereid is zieh voor Augustin in de zaak-Augustin wensen te branden. de weg van intraveneuze infusie. Hij te zetten, hebben minister Van der Mr. Bakker Schut besloot deze week zou de nieuwe wijze van kunstmatige Stoel (buitenlandse zaken)' deze week voeding verdragen.' zijn brief aan Van der Stoel dan ook met de cynische opmerking: 'Het ziet' een bittere reactie bezorgd. Namens de moeder van Ronald, mevrouw J. Au- • Intussen heeft dr. Klaus Croissant gezegd dat de Nederlander Ronald Auer uit dattermijn het "probleem Augv,sgustin-Bas, heeft mr. P: H. Bakker tin" naar op karte vanzelf zal wo'rgustin 'een van de ernstigst gemartelde Schut zijn 'spijt; uitgedrukt dat de mid~n opgelast.' politieke gevangenen van Duitsland iso nister geen druk op de Duitse autoriHet blijkt dat Ronald, net als Holger teiten heeft uitgeoefend. Meins, aanvankelijk via eenslang in De recente brief maakt een abrupt eind de slokdarm gedwongen werd voedsel aan de schijn die het rninisterie van tot zieh te nemen. Geconfronteerd met . Buitenlandse Zaken de afgelopen wedeze verklaringen en met,gegevensover ken wekte, zieh voor het-Iot van Ronald compUcaties die zieh bij deze kunstmaAugrtstin in te spannen. Al eerder contoestand van de gevangene versIechterde. Wij zijn dan ook niet schUldig maar zij, die de hon~erstaking gepropageerd hebben.' Afgelopen vrijdag werd Holger Meins' verdediger Siegfried Haag naar de gevangenis in Wittlich ~eroepen. Dit gebeurde op verzoek van Holger Meins maar, zo werd Haag gezegd, 'hij kan niet naar de spreekkamer komen.' Haag wilde hem daarop in de cel bezoeken maar dat werd geweigerd. Tenslotte werd besloten dat Haag zijn client in een speciaal kamertje mocht spreken, zij het in aanwezigheid van een veiligheidsinspecteur. Meins kon toen al niet meer 10pen. Op een brancard werd hij binnengebracht en toen wist Haag dat Holger Meins stervende was.
/
--------------------------------~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~-
I
blnn 24 anp 7-12-1430
dultsland negen
3914-bu-op
en nederLand
ln de v.n.
negen
moet
wlLLen
gemeenschappeLljk
optreden
van de
(1)
den haag - dultsland gestreefd
-~-~~~~~~-
-~~--
en nederLand
worden
e.e.g.-Landen
naar
zljn
een gemeenschappeLljk
ln de verenlgde
een persconferentle
natles.
de bondsrepubLiek
zaken
van de negen
steun
van nederLand.
negen
door
naar
gezamenLijk
inzake
minister
optreden
optreden
,ambtgenoot
een betere
in de v.n.
dat er
door minister
en zijn duitse
zaL voorsteLLen
eens,
van de
dit is zaterdag
in den haag meegedeeLd
stoeL van bultenLandse
van het optreden
het er over
doen
genscher
van der genscher.
coordinatie
en deze
hebben
uiteenzette
hun invLoed
op
da
moeten
de
in de verenigde <
natles
versterken.
ook meer
invLoed
zij moeten gaan
oefenen
actlever
worden
in de v.n.
en o.a.
op de te behandeLen
onderwerpen. minister zaterdag mede,
genscher,
die, na een bezoek
aan d~ verenigde
een werkbezoek
aan nederLand
heeft
dat zijn voorsteL
de instemming
had van de verenigde
staten.
minister
beLangrljke
genscher
europese
heeft
zaken
men minister
gesproken
topconferent1e
van de volgende
minister
van der stoeL,
opnieuw
minister
nederLandse polltieke de negen
regering vlak meer
Landen
verkLaarde,
iSj aLdus
dat nederLand geLijk
en denken.
dat het ook de wens e.e.g.-Landen
optreden.
tot een gemeenschappeLijk
waar
over
van de
h1erbij
poLitiek
is, dat de negen als eenheid
van der stoeL
week.
gebLeken,
op het punt van' de europese van der stoel
deeLde
ter voorbereidlng
europese
duitsLand
gebracht,
staten,
van de
op hat
mogel1jk,
standpunt
moeten
zien te
komen. minister
genscher
bondsregering confrontatie
door
wenst,
franse
maar
standpunt
zou voorbereidend
zaL worden werk
ingenomen.
geen
bereikt.
eenzeLfde minister
de europese
in die richtlng
van de staatshoofden
die na de europese
topconferentie
kunnen
van
tussen
de
standpunt genseher en het
topconferentie
doen
van amerika
zaL worden
dat de
politiek
van het amerikaanse
van de bljeenkomst
vervoLgd).-.
gemaakt,
van samenwerking
van oLie.
regering
dat een verzoening
duide~ijk betreft
een poLitiek
en de invoerLanden
de nederLandse
zei te hopen,
in washinton
wat het energievraagstuk
produktieLanden wordt
heeft
ten behoeve en frankrijk,
gehouden.
(wordt
duitsLand v.n.
en nederLand
w1LLen
gemeenschappeL1jk
e.e.g.optreden
(2 en sLot)
anp - nederLand naast
en du1tsLand
de infLatie
bestreden.
minister
verschillende bestrijding
aLle
huLdigen,
bestaan
en recessie
ovar
moet
eens,
moeten
Legde er hierbij
dit principe kunnen
infLatie
over
ontwik~eLingen
van der stoeL
opvattingen van
zijn het er verder
ook recessieve
dat de e.e.g.-Landen
dat
worden
de nadruk
bestrijden over
de wijZ9,
gebeuren.
waarop
nederLand
de komende
europese
van de engelse
te hopen,
topconferent1e
zaak.
regeringsleiders de e.e.g.
z1jn,
duitsLand
periodieke
aLdus
minister
ronaLd
moeten
ondergaan
augustin
deeLde
minister
van der stoeL mede.
ragering gemaakt,
de duitse
de 1ngang he1 bezoek
betoogd
door
noemt.
te Lezen was,
omstreeks
door
aanwijzingen bordes
de poLitia
omdat
deze betoging
ultstaande
poLit1efunctionaris. de zuster
van augustin.
terrorisme
de indruk
zaken werd
die zich waarop
riepen waren
o.a.
toen minister
het ministerie
opgevolgd
verL1et
de betogers
in
twee van da
en geweigerd da andere
redenen,
met hem wiLde
de betogers
(sLot).-.
zijn.
zaken
een van hen had de
om andere
hadden,
, dat
aantast •
en borden,
moordenaars
te verdwijnen.
onder
tegen
van buitenLandse
spandoeken
niet
de poLitie
strijd
minister
weggevoerd.,
van de poLitie
en hij heeft
van buitenLandse
daarvoor
van de
het terrorisme' de
te aanvaarden,
van het min1sterie
meeganomen,
tegen
,
moordenaar".
1n
van de
Leden van een beweging,
c.s.
die
over gesproken,
of de mensenrechten
men toonde
bonn
groep,
de opvatting
heeft niet
een uur zaterdagmiddag
naar
"genscher
betogers
strijd
a twintig
dat genscher
om de tarugreis
regering
van de duitse
vijftien
huLp"
h1j heeft
van het ministerie
tijdens
koor:
bij haar
van
punt van gedachtenwisseLing
er is terLoops
regering
van de rechtsstaat
•
van da
raadsb1jeenkomsten
u1teengezeter
dat de duitse
de nederiandse
ovarheid
beginselen
geweest.
hierover
zaL
en de gevangenschap
zijn geen
ministers
moet voeren.
genscher
tot·
genscher.
de beide
duidaLijk
zei min1ster
conferenties
tussen
nederLandse
wensen
van de leden van de baader-meinhof
gevangenisstraf
nederLander
genscher
en hat
tot een beginseLu1tspraak
der e.e.g.-Landen
de behandeLing
"rode
en
en de engelse
e.e.g.-b1jdragen,
dat de topconferentie
over deze
voor
de
van de warkLoosheid.
herz1ening komen
op,
zij het dat er
duitsLand zijn het er over eens, dat er ~een tegensteLLing bestaat tussan het streven naar stabiLiteit van de prijzan
i
1n
bavonden
van het
betoger
die niets spreken, zich
werd met
aLdus
de moeder
een an
HP 50-1+12 1974
23
'Het zit de Westduitse justitie niet mee bij de beliandeling van haar anarchisti, sehe delinquenten. Eerst trof het al on.'~ gelukkig dat Holger Meins na een hongerstaking in de gevangenis stiert. Onge'. veer tegelijkertijd werd een NederIandse delegatie toegelaten bij Ronald Augustin. Dit vijf man sterke ge.zelschap kwam niet opgetogen terog: "Augustin bevond zich in een situatie waaraan m~nsen niet behoren te worden blootgesteld." Er was sprake van een "verregaand eenzijdige eontinuering van het '" ~eiligheidsaspeet". De arts in de delega, tie, H. van Geuns, vond dat er "medisch volstrekt onverantwoordelijk met Augustin was gesold". Vervolgens werd lean-Paul Sartre een bezoek gegund aan Andreas Baader. Na een gesprek van een uur verklaarde hij op een perseonferentie, Baader te hebben aangetroffen in een situatie waarin "de herinnering aan het leven onmogelijk wordt gemaakt". Dit noemde hij "foltering" en een "schending van de mensenreehten·'. Weliswaar bevat het laatste nummer van Der Spiegel, dat Sartre voor zijn b:;:zoek had gelnter· viewd, een uitvoerige en feitelijke tegenspraak ("De filosoo( is ver van de werkelijkheid verwijderd"), maar het is de , vraag of dit voldoende zal wezen om de 69-jarige voor bijziend en seniel te verklaren. Overigens verdient het ook de aandaeht, wat Der Spiegel over Augustin schrijft: die heeft een aanmerkelijk minder prettig gevangenisleven dan zijn Duitse mederevolutionairen, volgens het 'blad .. Inmfddels doet zieh naast het cOQflict over de behandeling in de gevangenis 'een nieuwe zaak voor, Men heeft berekend dat de advocaten van Baader tussen juli en oktober bijna 1000 uur bij hun dient hebben doorgebracht. Als men dit tijdvak voor het gemak even op negentig dagen stelt, dus 2160 uur, en daarbij acht uur slaap per dag in aanmerking neemt, betekent dit, dat van zijn 1440 wakende uren Baader een der· de alleen is geweest. Tweederde besteedde hij aan gesprekken met zijn verdedigers en van hen staat het vast dat ze hun activiteit niet tot het strikt juridische hebbcn beperkt. Tijdens hongerstakingen hebben ze geheim voedsel binnengebracht, en de justitie is bang dat ze ook, onder de ogen van het bewakend personeel, koeriersdiensten hebben vervuld. Nu is een wet ontworpen die het verkeer tussen verdediger en dient on· der seherpe g~rechtelijke controie kan plaatsen, wat een ingreep in de vrije advocatuur betekent, en waarover in de
.~llI.II,IllI, ..'''."' •••• ,- ,II!!I_II_II.--."~_,!I,
.11•••
11I .
Hofland
Sartre en Baader
hun gevangenschap ondergaan geven de opvattingen van de anarchistische terroristen over de totale oorlog weer . Dit is voor de maatschappelijke orde een andere uitdaging dan bij voorbeeld die van de verkeerscriminaliteit of de gewone geweldsdelicten, hoewel die in dezelfde tijd een duizendvoud aan slachtoffers heb ben geeist. Een openlijke en bewuste totale uitdaging wil men dan ook totaal beantwoorden. Vandaar dat razzia's van de Westduitse politie tegen diC RAF codenamen krijgen die aan de wereldoorlog herinneren : "Aktion Winterreise" . Vandaar ook nieuwe wetten die aan een uitzonderingstoestand herinneren (en die door de voorzitter van de Duitse orde van advocaten worden beschreven als "produkten van een koortsige nervositeit"). En zo wordt het ook verklaarbaar dat een gevangenisregime 7ich geleidelijk wijzigt, en aan de normen van de "totale oorlog" wordt aangepast, al blijkt het weer anders toe te gaan dan Sartre denkt te hebben waargenomen.
,.
Bondsrepubliek diep verschil van mening is ontstaan. ("De ömstreden grenzen van de rechtsstaat"; "terug tot de tijd van de inquisitie". - Die Zeit, 6/12/74) .. Het resuItaat van dit uiteenlopen van theorie en praktijk is het politieke con~ Vit deze gebeurtenissen blijkt het grote flict tussen enerzijds de humanisten, de Duitse dilemma. Aai1 de ene kant beseft liberalen, de tolerante democraten, en bijna iedereen dat het anarchistisch teraan de andere ka'nt de radicaler wordenrorisme\van de Rote Armee Fraktion / de handhavers van het gezag, desnoods geen seneus politiek gevaar iso Er is met overkill. Twee partijen die elkaar geen enkcle kans dat ereen revolutiohoe langer hoe heftiger een gebrek aan naire massabeweging uit zal voortko- politieke doelmatigheid verwijten. men. Het volk moet niets heb ben van een volksleger dat zijn warenhuizen in Daarbij komt de verwarring ov;:r de verbrand wil steken. Er is geen gevaar dat houding tussen mo~ief en daad. Steeds meer mensen vinden dat er steeds meer de staat opeens door de RAF zal worden omver geworpen. aan de moderne Westerse maatschappij niet' deugt en gaan daarover met minder Wanneer dus eenmaal het geringe aantal, compromissen denken. Maar hun tweegeweldplegers is opgepakt, is het .vraagstrijd is, dat hun radicale gedachten stuk formeel opgelost, want er 'is geen geen uitdrukking vinden in een politieke ongrijpbare en gevaarlijke massale achactiviteit binnen de grenzen van de gelterban. Met een goed geweten kan de dende welten. Misschien kunnen ze zich rechter de daders veroordelen, op zuiver illegale activiteit nog wel voorstellen, juridische gronden en zonder politieke maar ze willen die niet. Ook Sartre wil bijbedoelingen. ledereen mag dat zien, het niet, en buiten de RAF eigenlijk internationale belangstelling is welkom geen enhle links-radicaal. (De rechtsen zo wordt ook Sartre, wiens denkbeelradicalen zijn er vaak dichter bij). den over Baader, Meinhof en de burgerlijke justitie geen verrassing meer zijn, Door hun extreem eompromisloos raditot een van de belangrijkste delinquen· calisme vormen de leden van de RAF ten toegelaten. Dit althans is in theorie het laatste kwade geweten van links; de gang van zaken. maar door hun misdadigheid kunnen ze dat tegelijkertijd niet vormen. Dat is een Aan de andere kant ligt de praktijk. De tegenspraak die in het bijzonder Sartre RAF heeft de burgerlijke maatschappij opI1ieuw niet kan oplossen, die hem tot de "totale oorlog" verklaard. In de zgn. verwarring en zelfs vertekende waarnestadsguerrilla zijn sinds 1971 drie agenten, vier Amerikaanse soldaten en drie ming blijkt te brengen. Sartre zelf kan dikwijls het hinderlijk geweten van de leden van de groep gedood, afgezien nog van de Berlijnse rechter die na de dood burgerlijke maatschappij zijn; BaaderMeinhof wordt tot zijn misvormde apvan Holger Meins wera vermoord. Ook het taalgebruik en de wijze waarop ze pendi~.
•
