Voetoperatie Hallux valgus
Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd om een voetoperatie te laten verrichten. In deze folder leest u meer over de mogelijkheden van een voetoperatie, de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf en de nabehandeling.
Hallux valgus Als er sprake is van een hallux valgus wil dat zeggen dat er een scheefstand ontstaat van de grote teen. De grote teen wijst naar binnen waardoor er aan de buitenkant een zwelling (soort knobbel) ontstaat. Soms ontstaat er een overbelasting van de tweede teen. Het ontstaan van een hallux valgus is meestal terug te voeren op een doorgezakte voorvoet. Daarnaast kan het in de familie veel voorkomen en dus erfelijk zijn. Tot slot kan een hallux valgus eerder ontstaan bij andere afwijkingen in de voet.
Klachten De voornaamste klacht is pijn ter hoogte van de grote teen. De grote teen wijst naar binnen waardoor er aan de buitenkant een zwelling ontstaat. Deze zwelling ontstaat als gevolg van de toegenomen druk en wrijving in de schoen en kan gepaard gaan met roodheid. Dikwijls ontstaat moeheid en/of pijn onder de voorvoet. Soms kan er overbelasting van de tweede teen optreden waardoor deze ook pijnlijk wordt en er eeltvorming onder de voet optreedt. Voor de meeste mensen wordt het steeds moeilijker om schoenen te vinden die comfortabel zitten en geen extra pijn veroorzaken.
2
Verschillende operatiemethoden Er zijn verschillende methoden voor de correctie van de hallux valgus. De orthopedisch chirurg bespreekt met u welke operatiemethode de voorkeur heeft. Chevron-operatie De chevron-operatie kan een milde tot matige hallux valgus corrigeren. Ter hoogte van de hals van het kopje van het eerste middenvoetsbeentje wordt het bot in een V-vorm doorgezaagd. Hierdoor wordt de voorvoet smaller. Het kopje wordt richting de tweede teen opgeschoven en meestal met een schroefje vastgezet, dit hoeft niet te worden verwijderd. Het grote voordeel van de chevron-operatie is dat u snel, vaak binnen twee dagen, uw voet weer kan belasten met behulp van een wigschoen. Na de operatie loopt u minimaal zes weken met deze wigschoen. U krijgt de wigschoen via de verpleegafdeling.
Chevron-operatie
Basis-osteotomie Osteotomie betekent doorzagen van bot van het eerste middenvoetsbeentje met correctie van de zwelling (knobbel) aan de buitenkant van de voet. Bij deze operatie wordt een deel van de zwelling verwijderd. Tegelijkertijd wordt ook het weefsel, dat te strak zit rondom het basisgewricht van de grote teen, gecorrigeerd. De grootste correctie wordt echter verkregen door de basis van het eerste middenvoetsbeentje door te zagen en de stand zo te corrigeren. Het middenvoetsbeentje wordt weer gecorrigeerd door middel van een schroefje. Deze ingreep kan meer correctie geven dan een chevron-operatie.
3
Osteotomie-operatie
Artrodese Artrodese betekent het vastzetten van het basisgewricht van de hallux. Een artrodesis wordt uitgevoerd bij slijtage in het gewricht. Meestal is er forse slijtage van het gewricht en is het gewricht pijnlijk. Door het gewricht met een plaatje en/of schroeven vast te zetten, kan behalve de pijn ook de stand goed behandeld worden. Patiënten hebben relatief weinig last van het vastgezette gewricht en kunnen hun voet weer krachtiger afzetten als vóór de operatie. Akin-techniek In combinatie met de chevron-operatie of de basis-osteotomie wordt soms de akin-techniek gebruikt. Hierbij wordt er een wigje gemaakt (en dus een deel verwijderd) in het basisgewricht van de grote teen om zo de stand van de teen te corrigeren. Dit wordt weer vastgezet met een krammetje (soort nietje). De chevron-operatie of basis-osteotomie operatie wel of niet combineren met deze akin-techniek heeft verder geen invloed op het verloop van de revalidatie. Afhankelijk van de gekozen methode kan het zijn dat u de voet direct na de operatie niet volledig mag belasten. De operaties duren ongeveer een half uur.
Akin-techniek
4
Voordelen van een operatie De operatie zal een snelle vermindering van de pijn met zich meebrengen dankzij de gecorrigeerde stand van de grote teen en de daardoor ontstane ruimte voor de voet. Na de revalidatieperiode zullen de normale bewegingen van de voet weer mogelijk zijn.
Welke verdoving? Een goede verdoving bij een operatie is belangrijk. Een voetoperatie wordt meestal met plaatselijke verdoving door middel van een ruggenprik uitgevoerd. Een heel enkele keer wordt, indien nodig, gekozen voor algehele narcose. Plaatselijke verdoving kan worden gecombineerd met een slaapmiddel, waardoor u weinig of niets van de operatie merkt. Over de wijze van verdoving kunt u meer lezen in de folder ‘Anesthesiologie’ van het Maasziekenhuis Pantein. Tijdens het peroperatief spreekuur ter voorbereiding op de operatie kunt u uw keuze met de anesthesioloog bespreken.
Opname en verblijf in het ziekenhuis Voorbereiding De anesthesioloog vertelt u vanaf welk tijdstip vóór de operatie u nuchter moet blijven. Voor de operatie moet uw huid schoon zijn. Wij verzoeken u voor u naar het ziekenhuis komt te douchen of te baden, uw nagels kort te knippen, eventuele nagellak te verwijderen en geen crème of make-up te gebruiken. Tijdens de ingreep mag u geen lenzen, piercings of sieraden dragen. U kunt wel een bril meenemen, die u tijdens de operatie kunt dragen. Heeft u de dag voor de ingreep griep of koorts? Neemt u dan contact op met het opnamebureau (0485) 845 710. U hoort dan of het nodig is om een nieuwe afspraak te maken. 5
Volgt u verder de instructies en voorbereidingen op, zoals afgesproken met de anesthesioloog en de informatieverpleegkundige (zie ook de folder ‘Anesthesiologie’). In de folder ‘Wegwijzer bij dagopname kunt u meer lezen over de opname en de voorbereiding hierop. Medicatie De anesthesioloog vertelt u tijdens het peroperatief spreekuur welke medicijnen u mag doorgebruiken en met welke u tijdelijk dient te stoppen. Bloedverdunners zoals clopidogrel (Plavix®), dipyridamol (Persantin®), acenocoumarol (Sintrommitis®) of fenprocoumon (Marcoumar®) moeten enkele dagen voor de operatie worden gestopt. Acetylsalicylzuur (Ascal®, Acetosal®) mag u gewoon blijven gebruiken. De dag van opname In het ziekenhuis meldt u zich op het afgesproken tijdstip bij de balie van de verpleegafdeling. Een verpleegkundige wijst u uw kamer en bed. Zij stelt u een aantal vragen, beantwoordt mogelijke vragen en bereidt u verder voor op de operatie. Tussen de aankomst op de afdeling en de operatie moet u enige tijd wachten. Wij proberen deze tijd zo kort mogelijk te houden. U zou wat kunnen lezen of televisie kijken. Wij vragen u om de afdeling niet meer te verlaten.
De operatie De verpleegkundige komt ongeveer een half uur voordat de ingreep plaatsvindt bij u met een operatiejasje. Voordat u zich omkleedt, raden wij u aan nog even naar het toilet te gaan. Als u nog sieraden of contactlenzen draagt, doet u die nu uit. Tevens krijgt u de premedicatie (voorgeschreven door de anesthesioloog). Meestal is dit een combinatie van een pijnstiller en een slaaptablet. De verpleegkundige brengt u in bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamer. Hier krijgt u een muts op om uw haren te bedekken. Van hieruit gaat u naar de operatiekamer waar u vanaf uw bed plaats neemt op een operatiebed. 6
Na de operatie Na de operatie verblijft u nog enige tijd op de uitslaapkamer (verkoeverkamer), waar u intensief wordt bewaakt. Daarna gaat u weer terug naar de verpleegafdeling. Een verpleegkundige voert de controles uit en u krijgt, als u zich goed voelt, iets te eten en te drinken. Bij pijn kunt u gerust om een pijnstillend middel vragen. Na de operatie kan de voet nog gevoelloos zijn door de verdoving. Om uw voet is een drukverband aangebracht. Dit drukverband moet twee weken blijven zitten. De voet en tenen kunnen in het begin nog gezwollen en pijnlijk zijn. De wond is gehecht met hechtingen. Deze worden na twee weken verwijderd.
Nabehandeling De eerste dag na de operatie wordt er ter controle een röntgenfoto gemaakt. U krijgt een wigschoen aangemeten en hierna mag u met behulp van de fysiotherapeut uit bed. U wordt geadviseerd om de schoen ongeveer 6 weken te blijven gebruiken op de momenten dat u loopt. Vaak is het gebruik van krukken de eerste dagen wel prettig ter ondersteuning van de wond. Zorg dan dat u voor uw ziekenhuisopname de krukken al in huis heeft. De eerste tijd na de operatie zal uw voet en het gebied rondom de wond dik en warm aanvoelen. Dit wordt geleidelijk (binnen 4-6 weken) minder. Ook heeft u mogelijk enkele bloeduitstortingen (blauwe plekken) bij de wond, maar deze verdwijnen vanzelf. Meestal volgt ontslag uit het ziekenhuis de eerste dag na de operatie. Voordat u naar huis gaat, krijgt u nog bezoek van de fysiotherapeut. De fysiotherapeut geeft u nog instructies over lopen, traplopen en leert u enkele oefeningen die u thuis regelmatig dient te herhalen. Omdat de voet met name de eerste twee weken nog erg gevoelig is en zwelling zal vertonen, is het verstandig om de voet de eerste 2 weken veel hoog te leggen. Probeert u wel regelmatig de tenen te bewegen en de voet wat te oefenen. Dit om trombose te voorkomen. 7
Bij een chevron-operatie kunt u daarna het lopen en belasten rustig uit gaan breiden. U mag na zes weken ook weer uw eigen schoenen gaan dragen. De eerste weken lukt het vaak nog niet om gewone schoenen te dragen. Sandalen of ruime sportschoenen kunnen dan een oplossing zijn. Naarmate de voet weer meer beweegt, neemt de zwelling ook af en is het weer mogelijk om normaal schoeisel te dragen. Na een basisosteotomie of artrodese-operatie is het verstandig om de voet, afhankelijk van de zwelling, gedurende de gipsperiode regelmatig hoog te blijven leggen. Na de controle in het ziekenhuis, als blijkt dat de röntgenfoto goed is, mag de belasting weer snel uitgebreid worden.
Complicaties Bij elke operatie kunnen complicaties optreden. Bij een voetoperatie komt dit gelukkig zelden voor. Algemene complicaties na een operatie kunnen zijn: een doof gevoel in een gedeelte van de huid, een nabloeding en heel zelden een wondinfectie. Heel soms ontstaat een trombosebeen. Er is dan een bloedstolsel gevormd dat een ader in het been verstopt. Na een voetoperatie kunnen er ook een aantal specifieke complicaties optreden, zoals: een stijver gewricht een pijnlijker gewricht onvoldoende of overmatige correctie van het gewricht gevoelsvermindering in de voet op lange termijn kan de hallux valgus weer opnieuw ontstaan
Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis? In de volgende gevallen dient u met de behandelend arts contact op te nemen: als de operatiewond gaat lekken als de wond steeds dikker wordt als de wond steeds meer pijn gaat doen ook al bent u minder gaan bewegen 8
als u koorts gaat ontwikkelen hoger dan 38,5º Celsius Wanneer zich thuis bovenstaande problemen voordoen, neem dan contact op met de poli Orthopedie, via (0485) 845 350. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met Spoedeisende Hulp op telefoonnummer (0485) 845 331.
Adviezen voor thuis Afhankelijk van de operatie en individuele factoren, ondervindt u na de operatie nog enige tijd hinder van het operatiegebied. Er volgen nog enkele adviezen: Na het douchen de wond droogdeppen. U mag de eerste twee weken niet baden en zwemmen. Droog houden van de wond bevordert een goede wondgenezing, dus kunt u beter ook geen afsluitende pleister op de wond gebruiken. Wanneer u pijn heeft kunt u dit het beste bestrijden met paracetamol (500 mg). U mag viermaal daags twee tabletten innemen. Wanneer de pijn minder wordt kunt u dit langzaam weer afbouwen. Dit doet u als volgt. De eerste twee dagen neemt u vier maal daags - om de zes uur - twee tabletten paracetamol van 500 mg. Dan neemt u twee dagen vier maal daags - om de zes uur - één tablet paracetamol van 500 mg. Daarna stopt u met de pijnmedicatie en gebruikt u alleen zonodig bij pijn twee tabletten paracetamol van 500 mg. (maximaal 4 maal daags). Slaap eventueel met uw voet op een kussen. De voet ligt dan wat hoger waardoor het vocht eerder af zal nemen. Bij rusten overdag is het ook goed om de voet hoog te leggen op een kussen. Beweeg regelmatig met de voet: duw de voet van u af en hem naar u toe, draait u de voet rond. Dit stimuleert de doorbloeding de voet. Wanneer u de verbandschoen niet meer nodig hebt en de eigen schoenen weer kunt dragen en u voldoende controle over uw voet heeft, kunt u weer gaan autorijden en fietsen. Voor de basisosteotomie en artrodese-operatie kan dit als het gips is verwijderd en er weer voldoende controle is. Uw voet kan nog enige tijd gevoelig en dik blijven.
9
Het is bij iedereen verschillend wanneer eventueel werk weer herstart kan worden. Dit is afhankelijk van de inhoud van het werk en het verloop van het herstel. De meeste sporten kunnen gedoseerd vaak na 12 weken weer uitgeoefend worden.
Poliklinische controle De poliklinische controle vindt plaats ongeveer twee weken na de ingreep.
Meer informatie Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, stelt u deze dan aan uw behandelend arts of neem contact op met de poli Orthopedie, telefoonnummer (0485) 845 350.
Relevante websites www.maartenskliniek.nl www.zorgvoorbeweging
Sint Maartenskliniek De Sint Maartenskliniek is als enige ziekenhuis in Nederland volledig gespecialiseerd in houding en beweging. U kunt op verschillende locaties in het land bij ons terecht voor behandeling van eenvoudige tot zeer complexe aandoeningen op het gebied van orthopedie, reumatologie en revalidatie na ziekte, een ongeval of hersenletsel. Doordat we ons volledig richten op aandoeningen aan het houding- en bewegingssysteem is onze ervaring en kennis groot. We staan dan ook bekend als een vooraanstaand ziekenhuis dat in de behandeling gebruikmaakt van de laatste inzichten. Op onze onderzoeksafdeling ontwikkelen we nieuwe behandelmethoden en doen we onderzoek naar het effect ervan. De Sint 10
Maartenskliniek beschikt verder onder meer over een gespecialiseerde apotheek, een sportmedisch centrum en een pijnbehandelcentrum. Bij de Sint Maartenskliniek staat de patiënt centraal. U wordt persoonlijk benaderd, deskundig begeleid en u kunt rekenen op onze uitgebreide voorzieningen. Wij staan klaar om u gastvrij te ontvangen. Voor meer informatie over onze behandelingen en een overzicht van al onze behandellocaties, kunt u terecht op onze website www.maartenskliniek.nl.
11
Meer informatie of vragen
Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, stelt u deze dan aan uw behandelend arts of neemt u contact op met de poli Orthopedie op telefoonnummer (0485) 845 350.
Colofon
Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. Orthopedie. November 2015
Bestelcode
001604681
Bezoekadres Postadres Telefoon Telefax Internet
Dokter Kopstraat 1, 5835 DV Beugen Postbus 55, 5830 AB Boxmeer (0485) 845 000 (0485) 845 300 www.maartenskliniek.nl
