Vocht- en zoutbeperking Informatie voor patiënten
F0300-1011 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding De arts heeft bij u een hartprobleem vastgesteld. Om uw hartprobleem te behandelen krijgt u een vochtbeperking en een natriumarm dieet. U moet dit dieet ook thuis blijven volgen. In deze folder vindt u informatie over het dieet en tips hoe u zich makkelijker aan het dieet kunt houden.
Waar zit vocht in Als u een vochtbeperking heeft mag u per dag niet meer vocht gebruiken dan de arts u heeft verteld. Niet alleen in drinken, zoals melk, water, thee en koffie zit vocht. Er zit ook vocht in fruit, vla, yoghurt, ijs, soep, en drinkvoeding.
Vochtgebruik bijhouden U moet al het vocht dat u gebruikt optellen. U kunt dit doen door met behulp van een maatbeker de inhoud te meten van kopjes, bekers, glazen en dergelijke die u gebruikt. Houd gedurende 24 uur bij op een lijstje hoeveel u drinkt. Of neem een 1,5 liter fles en vul deze ’s morgens met water. Elke keer dat u iets gedronken heeft vult u het kopje of glas dat u heeft gebruikt met water uit de fles en gooit dat weg. Zo krijgt u een indruk wat u gedronken heeft en wat u nog mag drinken de rest van de dag. Tips • Verdeel het vocht over de dag. De vochtbeperking is makkelijker vol te houden wanneer u meerdere keren per dag kleine hoeveelheden drinkt • Probeer geen extra vocht te gebruiken voor het innemen van uw medicijnen. Neem uw medicijnen bijvoorbeeld in met een eetlepel vla, yoghurt of appelmoes • Als u 1 stuk fruit eet (bijvoorbeeld een sinaasappel), hoeft u dit niet bij het vocht te rekenen dat u maximaal mag gebruiken. Bij twee stuks fruit moet u 100 ml optellen bij uw totaalvocht
Vocht- en zoutbeperking • F0300-1011 • december 2011
2
Een dorstig gevoel Door de vochtbeperking kunt u een dorstig gevoel krijgen. Hieronder staan enkele tips wat u hiertegen kunt doen. - op een ijsblokje zuigen: u heeft dan langer vocht in de mond dan wanneer u gewoon drinkt. U kunt het ijsblokje lekkerder maken door vers vruchtensap aan te lengen met water en dit in te vriezen - zure dranken nemen: deze zijn dorstlessend - een snoepje (bijvoorbeeld een pepermuntje) nemen - kleine slokjes nemen, eventueel met een rietje drinken - zoetstof gebruiken in plaats van suiker
Waarin zit veel zout? - Smaakmakers zoals: Maggi, aromat, bouillonpoeder of -blokjes, ketjap, kruidenmixen voor groente en vlees, Marmite - Kant en klare soepen, bouillon en sauzen - Kant en klare diepvriesproducten, bijvoorbeeld pizza’s, spinazie a la crème - Kant en klaar maaltijden - Vleeswaren, zoals bacon, pekelvlees, rauwe ham, alle soorten droge worst - Vis zoals haring, stokvis, kibbeling, ansjovis
Hoe kan natriumarm eten lekker zijn? - Bereid eten met verse of gedroogde tuinkruiden - Bereid eten met: peper, kerrie, nootmuskaat, knoflook, citroensap, paprikapoeder, foelie, laurier, kruidnagels, kruidenbuiltjes en azijn - Kook of smoor de groente kort in weinig water, hierdoor blijft de smaak beter behouden - Gebruik smeerbaar beleg zoals jam, appelstroop of roerei in plaats van zoute vleeswaren - Kazen met minder zout zijn: Cantenaar, Maaslander en Milner
Vocht- en zoutbeperking • F0300-1011 • december 2011
3
Waaraan merk ik dat het minder goed gaat? Als u één of meerdere van de volgende verschijnselen heeft, neemt u dan contact op met uw huisarts, cardioloog of hartfalenverpleegkundige: - uw benen, enkels, vingers of buik worden dik - schoenen of kleding gaan strakker zitten - gewichtstoename van meer dan 2 kg in 3 dagen - u heeft last van kortademigheid - toenemende vermoeidheid - steeds een vol gevoel hebben, buikpijn, misselijkheid - hartkloppingen - gevoel van verkoudheid en hoesten zonder slijm - verwardheid en onrust - ’s nachts vaker plassen - overdag minder plassen, urine is donkerder
Tot slot Hieronder staan de belangrijkste adviezen op een rij: - Neem medicijnen iedere dag op dezelfde tijdstippen in - Drink niet meer dan de arts u voorschrijft - Gebruik natriumarme voeding en voeg geen extra zout toe aan het eten - Weeg uzelf minimaal twee keer per week, bij voorkeur ’s ochtends. Hierdoor kunt u tijdig merken of uw gewicht toeneemt. Gewichtstoename kan een teken zijn dat uw lichaam vocht vasthoudt - Drink niet teveel melk, dit geeft slijmvorming en maakt dat u een dorstig gevoel houdt - Zout en suiker geven een dorstgevoel. De vochtbeperking is makkelijker vol te houden wanneer u weinig zout en suiker gebruikt
Vragen Heeft u nog vragen over de vocht- of zoutbeperking of het medicijngebruik, neemt u dan contact op met de huisarts, cardioloog of hartfalenverpleegkundige.
Vocht- en zoutbeperking • F0300-1011 • december 2011
4
Meer informatie Meer informatie over hartfalen en het dieet kunt u vinden in de folders van de Hartstichting, Dieet bij hartfalen en Hartfalen. Aanbevolen websites: www.hartstichting.nl www.dieetbijhartfalen.nl www.heartfailurematters.org
Vocht- en zoutbeperking • F0300-1011 • december 2011
5
