Dit is een uitgave va n Metro Custom Publishing
Juni 2010
Vluchtelingenkrant
Angelina Jolie, noodkreet van een superster u
Pagina 2
Miljoenen mensen op de vlucht, onderweg naar een toekomst u
Pagina 3
‘De gevangenis is toch voor criminelen?’ u
Pagina 4
‘Ik kreeg de kans om opnieuw te leven’ u
Pagina 7
Wereldvluchtelingendag
u
Sta jij er weleens bij stil wat het betekent om halsoverkop je huis te verlaten en je dagen te slijten in een vluchtelingenkamp of asielzoekers centrum? Zie je jezelf al zitten in een kamp zonder baan, geld, privacy en ver weg van familie en vrienden?
Om de situatie van vluchtelingen onder de aandacht te brengen, heeft de Verenigde Naties in 2001 20 juni uitgeroepen tot Wereldvluchtelingendag. In allerlei landen, inclusief Nederland, zijn er activiteiten en evenementen. De VN hoopt hiermee mensen en
organisaties te bewegen oplossingen te zoeken voor de miljoenen vluchtelingen in de wereld die op zoek zijn naar een veilige toekomst. Daarnaast is het doel van Wereldvluchtelingendag ervoor te zorgen dat we deze mensen niet vergeten.
In deze krant lees je over vluchtelingen; mensen zoals jij, maar met minder geluk. Ook lees je over vluchtelingen die ondanks hun situatie iets hebben bereikt of met succes zijn teruggekeerd naar hun land, en van Nederlanders die zich dagelijks inzetten voor vluchtelingen.
Dit is een uitgave va n Metro Custom Publishing
Onder internationale verdragen is het een fundamenteel asiel aan te vragen. Er bestaan daarom geen ‘illegale’ asielzoekers.
u
recht om
Dit is een uitgave va n Metro Custom Publishing
Vluchtelingen zijn mensen die worden bedreigd vanwege hun politieke ideeën, hun afkomst, hun geloof of bijvoorbeeld omdat zij homo zijn.
u
u
Bijna honderdduizend Bhutaanse vluchtelingen verblijven al meer
18 jaar in vluchtelingenkampen in Nepal.
dan
u Pakistan herbergt de meeste vluchtelingen: 1,8 miljoen. In Syrië worden 1,1 miljoen vluchtelingen opgevangen en in Iran 980.000. Het merendeel van de
1,9 miljoen Iraakse vluchtelingen verblijft in buurlanden van Irak.
Pagina 2
Pagina 3
‘Vluchtelingen hebben mijn leven veranderd’
‘In het kamp had ik alleen maar zorgen’
De Amerikaanse filmster werd in 2001 benoemd tot Goodwill Ambassadeur van de VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR. Sindsdien bezocht ze al meer dan twintig landen om de benarde situatie van miljoenen vluchtelingen voor het voetlicht te brengen. En om te pleiten voor hun bescherming. In gesprekken met regeringsvertegenwoordigers heeft ze zich de afgelopen jaren hardgemaakt voor de rechten van vluchtelingen. “Ik ken de kracht die diversiteit aan mijn eigen land heeft gegeven; een land dat is opgebouwd door mensen die nu worden afgedaan als asielzoekers en economische immigranten”, aldus Jolie. “Ik
wil de wereld ervan overtuigen dat vluchtelingen niet moeten worden gezien als een last, maar als een geschenk. Zij zijn de overlevenden. En met die kwaliteit dragen zij ook bij aan de gemeenschappen en landen die hen onderdak bieden.” Jolie verbleef in 2000 langere tijd in Cambodja voor de opnames van de avonturenfilm Tomb Raider. In dit van begin jaren ’70 tot laat 1990 door burgeroorlog en een brute regering geteisterde land ontstond haar vastberadenheid om vluchtelingen te helpen. “Een thuis hebben, een plek waar we horen, een plek waar we veilig zijn, is een plek die de meesten van ons
voor lief nemen. Maar de genen die vluchten, hebben niet langer een thuis. Van al die miljoenen mensen die ontheemd zijn of op de vlucht voor een conflict met geweld, vervolging of een natuurramp, heeft iedereen een eigen verhaal. Het zijn mensen als jij en ik, met dezelfde normale behoeften. Maar het zal soms tientallen jaren duren voor ze terug kunnen keren, en velen gaan misschien wel nooit meer naar huis.” De Amerikaanse werd in 2005 bekroond met het Cambodjaanse staatsburgerschap als dank voor haar uitgebreide werkzaamheden in het Aziatische land. “De moed en veerkracht die vluchtelingen tonen tegen
het soort tegenspoed dat maar weinigen van ons zich kunnen voorstellen, laat de menselijke geest zien op zijn best”, aldus Jolie. Ze doet dan ook een drin-
Klimaatveranderingen zorgen ervoor dat de kans op natuurrampen toeneemt; daardoor trekken mensen weg. Als gevolg van de aardbeving zijn bijvoorbeeld veel Haïtianen dakloos geworden. De regenperiode is nu in volle gang en het orkaanseizoen komt eraan. Er zijn geen internationale verdragen die deze mensen bescherming bieden wanneer zij vanwege natuurrampen de grenzen overtrekken. Internationaal wordt noodhulp geboden.
Niet terug, wel hervestigd Hervestiging is naast terugkeer en lokale integratie een van de drie voornaamste werkzaamheden van UNHCR. Een deel van de vluchtelin gen kan niet terug naar het land van herkomst en is ook niet veilig in de
regio. Vandaar dat achttien westerse landen, waaronder Nederland, jaar lijks vluchtelingen uitnodigen om een nieuwe toekomst op te bouwen. Het gaat vooral om vluchtelingen die extra kwetsbaar zijn, zoals al
leenstaande vrouwen, alleenstaande minderjarigen en mensen in acute medische nood die in Nederland kunnen worden behandeld. In 2008 zijn meer dan 67.000 vluchtelingen hervestigd met hulp van UNHCR.
Wat is… een asielzoeker? Iemand die de asielinstanties om bescherming vraagt vanwege gevreesde vervolging in eigen land.
‘Vluchtelingen dragen bij aan de landen die hen onderdak bieden’
gende oproep aan mensen over de hele wereld.“Vergeet alsjeblieft niet de miljoenen mensen die wereldwijd gedwongen hun huizen hebben moeten verlaten en
‘Als zij zo positief zijn, moet ik het zeker kunnen’ Angelina Jolie is niet de enige beroemdheid die zich inzet voor vluchtelingen. Ook een groot aantal Nederlanders verleent zijn steun aan verschillende hulporganisaties.
een vluchteling? Iemand die een tijdelijke of permanente asielverblijfsvergunning heeft gekregen van de Nederlandse overheid.
wier hoop op terugkeer niet mag worden vergeten. Onthoud de VN Wereldvluchtelingendag en help mee om die hoop levend te houden.” n
een migrant? Iemand die om diverse redenen verhuist van het ene land naar het andere.
een vreemdeling? Iemand die in Nederland is en niet de Nederlandse nationaliteit bezit.
Foto: UNHCR © B. Press
u
Foto: B. Heger © UNHCR
“De vluchtelingen die ik heb ontmoet en met wie ik tijd heb doorgebracht, hebben mijn leven diepgaand veranderd.” Aan het woord is Angelina Jolie, actrice en superster. Maar ook een mens met een hart voor vluchtelingen.
u
Foto: © IOM
Ner Dah (55) is een van de ruim 400.000 mensen die sinds 1980 vanuit Myanmar de onderdrukking is ontvlucht naar het aangrenzende Thailand. “Mijn gezin, bestaande uit zeven personen, woonde elf jaar lang in een gesloten Thais vluchtelingenkamp. Onze hut was slechts 10m². In het kamp had ik alleen maar zorgen: angst voor een eventuele inval van de Myanmarese troepen, hoe zou de toekomst van mijn kinderen eruitzien? Er was geen enkele hoop. Ik hoor weleens dat vluchtelingen gelukzoekers zijn, maar in een hopeloze situatie zou iedereen toch de kans van hervestiging aangrijpen. Thailand erkent ons niet als vluchteling, je daar blijvend vestigen kan dus niet. Wat moet je dan?”
Haïti
Inhoud Pagina 3
“Ze zaten plotseling om me heen... Ik zou gaan voorlezen in een AZC ergens achter de duinen in Katwijk, maar het werd iets heel anders. Zij gingen mij van alles vertellen. Niet uit een boekje, niet van papier, maar uit hun hart. Het ging over de regen, over de fiets die kapot was, over een foto van iemand die ze al zo lang niet meer hadden gezien, over het speelgoed dat weg was als ze ermee wilden spelen, over het verdriet en de tranen van hun moeder. En daarna: waarom? Ik had geen antwoord...”
“Ik vind dat ieder mens en zeker ieder kind recht heeft op onbezorgdheid, geluk, vrolijkheid en vrijheid. De kinderen in de AZC’s hebben stuk voor stuk al met veel ellende te maken gehad, anders waren ze nooit gevlucht.”
Televisiepresentatrice Ria Bremer
Actrice/zangeres Birgit
“Ik kan me niet voorstellen wat het is om te moeten vluchten uit je meest veilige en vertrouwde omgeving. Het lijkt me verschrikkelijk, zeker als je dan ook nog eens met argusogen wordt bekeken in het land waar je terechtkomt. In het contact dat ik onlangs heb gehad met vluchtelingkinderen viel me op hoe vrolijk en dankbaar ze waren. Ik realiseerde me toen dat ik me soms druk maak om niets, in ieder geval om dingen die makkelijker op te lossen zijn dan problemen waardoor je moet vluchten. Als zij dus zo positief zijn, moet ik het zeker zijn.”
Acteur Mike Weerts
u
Onderweg naar een toekomst
Pagina 4 u
Een muur om Europa
Pagina 5 u
Dromen in het AZC
Pagina 6/7 u
Een nieuw leven in Nederland
Pagina 8 u
Onderweg naar een toekomst
Bouwen aan een nieuw bestaan
Colofon ‘Vluchtelingenkrant’ is een uitgave van Metro Custom Publishing in samenwerking met Kijk voor meer informatie op www.wereldvluchtelingendag.nl Productmanager Jessica Gerretsen Redactie en vormgeving RedactiePartners MediaGroep, www.redactiepartners.nl Coverbeeld UNHCR © J. Stjerneklar Beeld Ria Bremer © Roy Beusker Beeld Birgit © FotoFloor Beeld Ner Dah © Janou Zoet Beeld Jean Marie © Jorn van Eck / AI Beeld pagina 5 © Stichting de Vrolijkheid Voor meer informatie over Metro Custom Publishing of als u zelf een idee heeft voor een uitgave kunt u contact opnemen met David Beentjes, 020-5114073 of via
[email protected]
Miljoenen mensen zijn op de vlucht, op zoek naar een toekomst. Velen zijn slachtoffer van mishandeling, dwangarbeid, verkrachting, natuurrampen of andere levensbedreigende situaties. Een klein deel (0,14% van de vluchtelingen wereldwijd) belandt in Nederland.
u
Opgejaagd vanwege je geloof, je huidskleur, je afkomst, je geslacht, je politieke of seksuele voorkeur of gewoon, omdat je ergens bent waar anderen je niet willen hebben. Het is in de westerse wereld bijna niet voor te stellen, maar het gebeurt. Mensen moeten alles achterlaten, vaak ook hun familie, om zichzelf in veiligheid te brengen. Ze vluchten landsgrenzen over in de hoop ergens anders bescherming te vinden.
“Veruit de meeste vluchtelingen in de wereld worden opgevangen in de eigen regio”, zegt Ruud Lubbers, voormalig Hoge Commissaris bij UNHCR en op dit moment voorzitter van de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF. “Zij komen terecht in buurlanden waar de situatie vaak ook niet erg stabiel is. Slechts een klein deel komt uiteindelijk in westerse landen terecht.”
Fata morgana’s De VN -Vluchtelingenorganisatie UNHCR schat dat de helft van alle vluchtelingen wereldwijd in stedelijk gebied verblijft.
Vluchtelingen kwijnen soms tientallen jaren weg in een kamp, waarbij zelfs een document van UNHCR geen garantie is
voor een veilig bestaan. Veel vluchtelingenkampen zijn gelegen op een zandvlakte, en de dromen van vluchtelingen blijken er fata morgana’s. Hun toekomst blijft achter in het thuisland. Wat rest is een uitzichtloos bestaan. Dat gebeurt niet alleen in ontwikkelingslanden, waar nog altijd 80 procent van alle vluchtelingen wordt opgevangen. In Australië deinst men er niet voor terug om ‘opvang’ te realiseren in het midden van de woestijn of op een geïsoleerd, bloedheet, vochtig eiland.
Zondebokken Lubbers: “Sinds de aanslagen van 11 september in New York is het wantrouwen richting asielzoekers en vluchtelingen toegenomen. Als zondebokken zijn zij nog kwetsbaarder geworden dan ze al waren. Echte vluchtelingen zijn slachtoffers van vervolging, geen daders.” “Het zijn mensen wier fundamentele rechten zijn geschonden en die recht hebben op internationale bescherming.” Lubbers hoopt dat mensen vluchtelingen gaan zien als ‘een verrijking voor onze cultuur’. “Het zijn sterke mensen met vaak bijzondere capaciteiten. Het zijn doorzetters, die in veel gevallen beschikken over een grote talenkennis en werkervaring.” n
DIT IS EEN UITGAVE VA N METRO CUSTOM PUBLISHING
Meer dan 30 miljoen mensen vallen onder UNHCR’s bescherming, waarvan 10,5 miljoen vluchtelingen en 14,4 miljoen ontheemden. u
DIT IS EEN UITGAVE VA N METRO CUSTOM PUBLISHING
De 27 EU-lidstaten kregen in 2008 in totaal 246.210 geregistreerde asielaanvragen. Dit cijfer is aanzienlijk lager dan aan het begin van het
u
decennium, toen de destijds 15 EU-lidstaten 388.000 asielverzoeken (2001) ontvingen.
44 procent van alle vluchtelingen en asielzoekers wereldwijd is jonger dan 18 jaar.
Tussen de 6000 en 8000 asielzoekerscentrum in Nederland.
u
u
kinderen wonen met hun ouders in een
Pagina 4
Pagina 5
Een muur om Europa Het lukte Saeed in 1995 om Iran te ontvluchten. Turkije stuurde hem weg. In Griekenland kwam hij in de gevangenis en kon hij geen asielaanvraag doen. Hij werd teruggestuurd en vluchtte opnieuw. Na vele omzwervingen en detenties kwam hij naar Nederland. Saeed is uitgeprocedeerd. De beslissing luidt dat hij terug moet naar Griekenland.
Maar van gelijke kansen is op dit moment nog lang geen sprake. Saeeds kansen op een eerlijke procedure zijn door de regelgeving alleen maar kleiner geworden. n
u
Griekenland
Turkije
u
u u
De EU streeft naar een gemeenschappelijk asielbeleid. Het doel is te voorkomen dat vluchtelingen van het ene EU-land naar het andere doorreizen. Uniforme regels moeten ervoor zorgen dat vluchtelingen in elke lidstaat gelijke kansen hebben.
“Op Schiphol, met zes mannen in een kamertje, moesten we zes uur wachten. We hebben de hele dag niets gegeten. Alweer mijn blote lichaam laten zien, omdraaien. Een spektakel voor de bewakers, dacht ik, toen ik één van hen zag lachen. Ik begrijp nog steeds niet wat er grappig was aan mijn lichaam. Dat soort bewakers zie ik als monsters. Sorry, maar het voelt zo.”
Cijfers • Jaarlijks zitten 10.000 vreemdelingen voor kortere of langere tijd in vreemde- lingenbewaring • 1 8 maanden is het maximumverblijf volgens nieuwe Europese normen • Niet uitzetbare vreemdelingen kunnen telkens opnieuw worden gedetineerd •R uim 1400 vreemdelingen zitten in Nederland langer dan een half jaar vast • Er geldt een sober strafrechtelijk regime: 16 uur per dag op cel, geen zinvolle dagbesteding
Door: een groep vluchtelingen (1014 jaar) Waarom: Kunstenaars van Stichting de Vrolijkheid begeleidden de jongens en vroegen waaraan ze dachten bij het woord vrede. Antwoord: “Vrede is cool man, je kunt in je eigen huis chips eten en met vrienden naar de televisie kijken.”
u u
Iran NoordIrak
Jean Marie, gevlucht uit Burundi, denkt met afschuw terug aan de tijd in vreemdelingendetentie. Uit onderzoek blijkt dat hij niet de enige is. Deze maatregel heeft vaak grote psychologische gevolgen, zeker voor kwetsbare mensen zoals kinderen. Vreemdelingendetentie is bedoeld als uiterste maatregel voor vreemdelingen die niet in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning. Zij kunnen dan, in afwachting van hun onvrijwillige uitzetting, niet in de illegaliteit verdwijnen. Nederland gebruikt dit laatste middel te gemakkelijk. Jean Marie zat tien maanden gevangen toen bleek dat hij recht had op een verblijfsvergunning. “De gevangenis is toch niet bedoeld om asielzaken te behandelen? Ik probeerde mezelf mens te voelen, maar zo werd ik niet behandeld. Het was een gevangenis voor criminelen.” Jean Marie volgt op dit moment de master opleiding Farmaceutische Wetenschappen aan de Universiteit Utrecht.
Door: Peiman (12, Afghanistan), Kashan (10, Irak) en Tene (11, Somalië) Waarom: Om op een goede manier afscheid te nemen van hun leven in het AZC maakten deze drie kinderen een schilderij over liefde en vriendschap.
Kind van de rekening
Beatrix
Door: Ismar (11) Waarom: “Voor aan de wand in mijn droomhuis heb ik een schilderij van Beatrix gemaakt, omdat ik hoop dat ik hier mag blijven van haar.”
‘Je vrienden gaan weg en dan blijf je alleen achter’
Foto: © Martin Roemers
Eenduidig beleid
‘De gevangenis is toch voor criminelen?’
Foto: © Kerk in Actie
Vrede is cool
Friends Forever
u
Saeeds zwerftocht is onder meer het gevolg van de Dublinverordening. De EU-lidstaten hebben met elkaar bepaald dat elke lidstaat een asielzoeker kan terugsturen naar het land waar hij of zij de EU is binnengekomen. Het maakt daarbij niet uit of de aanvraag netjes wordt behandeld. Ook Nederland
Verenigd Koninkrijk Nederland
u
Eén land, één kans
Saeeds advocaat heeft zijn zaak voorgelegd aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het Vluchtelingenverdrag en het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens moeten zwaarder wegen dan de Dublinverordening.
u
Griekenland is berucht omdat het heel moeilijk is een asielverzoek in te dienen en asielaanvragen vaak zonder noemenswaardig onderzoek worden afgewezen. Doorreizen naar een lidstaat met een humaner vreemdelingenbeleid lijkt dan logisch. Zoals Saeeds verhaal laat zien (zie illustratie), is zo’n reis vrijwel kansloos.
stuurt asielzoekers terug naar Griekenland, hoewel bekend is dat de vluchteling dan lang niet alle rechten en mogelijkheden heeft die hier gelden.
u
Jaarlijks zijn er bijna 250.000 asielaanvragen in Europa. Een groot deel van de vluchtelingen komt aan in de landen rond de Middellandse Zee. Zo’n 5 procent vraagt asiel aan in Nederland. Het asielbeleid verschilt per land, maar overal staat het bewaken van de Europese buitengrens centraal. Nederland hoort bij de strikte middenmoot.
De Vrolijkheid is een netwerk van kunstenaars, theatermakers en musici, dat creatieve activiteiten organiseert voor en met kinderen in asielzoekerscentra. De stichting laat ze onder meer schilderen. Hieronder een aantal van de kunstwerken.
Van Iran naar Noord-Irak Turkije Iran Griekenland Verenigd Koninkrijk Griekenland Turkije Noord-Irak Turkije Griekenland Nederland
u
u
De route van Saeed
Kunst?Zinnig!
Ze dromen van een baan als agent, juf of dokter, maar ook van een eigen huis, een schone wc en douche en een status. Kinderen in asielzoekerscentra over hun wensen.
‘Ik wil een konijn’ Ahmadshoaib, 9 jaar, Afghanistan (30 jaar oorlog) Wat is er niet leuk aan wonen in een AZC? “Ik wil een konijn, maar je mag geen huisdier in het AZC. Als ik hier weg ben, ga ik alles kopen.” Wat is er wel leuk aan wonen in een AZC? “Met een heleboel kinderen wonen is leuk, verstoppertje spelen of voetbal.” Wat zou er moeten veranderen in het AZC? “Ik wil meer knutselen en taart maken.” Wat wil je later worden? “Ik wil politieagent worden, boeven pakken is leuk. Als ze gaan stelen, pakken wij ze. Je mag niet zomaar iets pakken, je moet het kopen.” Wat is je grootste wens? “Met de rest van de familie, oma en opa, wonen. Het liefst in Afghanistan.”
‘Een huis met familie’ Fowzihyo, 5 jaar, Somalië (20 jaar burgeroorlog) Wat is er niet leuk aan wonen in een AZC? “Ik vind het niet leuk als ik buiten niet met de andere kinderen mag meespelen of als andere kinderen flauw doen. En als ik slaap, word ik vaak wakker door geklop of muziek.” Wat is er wel leuk aan wonen in een AZC? “Met vriendjes spelen. En knutselen.” Wat zou er moeten veranderen in het AZC? “Ik wil een huis alleen met mijn familie.” Wat wil je later worden? “Ik wil dokter worden.” Wat is je grootste wens? “Een poppetje met een paard.”
Kinderen zijn in conflicten het kind van de rekening. Ze vluchten, met of zonder ouders, uit landen waar geweld en onderdrukking tot het dagelijks leven behoren: Irak, Afghanistan, Soedan, Iran, Somalië. In 2009 is onderzoek gedaan naar de situatie van 6000 tot 8000 kinderen in asielzoekerscentra (AZC’s) in Nederland, kinderen die al veel hebben moeten zien en meemaken. Daaruit bleek dat de huidige situatie op het gebied van onder meer wonen, recreatie, onderwijs, gezondheid en veiligheid niet voldoet aan de eisen die het Internationaal Verdrag voor de Rechten van het Kind stelt. Deze knelpunten vormen een ernstig gevaar voor de ontwikkeling van kinderen.
‘Later wil ik juf worden’ Kawakeb, 12 jaar, Irak (verscheurd na 30 jaar dictatuur) Wat is er niet leuk aan wonen in een AZC? “Wij zijn allemaal op bezoek hier in het AZC, maar je blijft hier echt lang. Je vrienden gaan weg en dan blijf je alleen achter.” Wat is er wel leuk aan wonen in een AZC? “De juffen op de school in het AZC zijn leuk, zij zijn aardig tegen kinderen.” Wat zou er moeten veranderen in het AZC? “Sommige mensen willen iets heel graag, bijvoorbeeld twee kamers. Dan krijgen zij te horen dat er over wordt nagedacht en een tijd later hebben zij nog niets gehoord. Het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers – red.) moet gelijk ja of nee zeggen. Ik wil ook graag een eigen wc en douche. De gemeenschappelijke douche is soms zo vies, dat ik er niet wil douchen.” Wat wil je later worden? “Later wil ik juf worden, omdat je als juf een soort moeder bent en het leuk is om kinderen dingen te leren.” Wat is je grootste wens? “Dat ik status krijg. Als ik geen status heb, kan ik niets doen.”
Dit is een uitgave va n Metro Custom Publishing
In 2009 vroegen ongeveer 15.000 mensen asiel aan in Nederland.
de helft van deze mensen mag uiteindelijk hier blijven.
Minder dan
u Meer dan 70 procent van de vluchtelingen met een diploma of bul in het hoger onderwijs vindt een baan.
u
Van de meer dan 400 vluchtelingen die de afgelopen tien jaar een artsendiploma hebben gehaald, werkt inmiddels 96 procent als arts of specialist.
Pagina 6
‘Door dat diploma kon ik het schuldgevoel wat verzachten’
“Doorbreek die angst, leer elkaar kennen en de sfeer in Nederland zal zeker ver beteren”, zegt Betty Schouwenaar. Zij is bestuurslid van het Maatjesproject Dronten. Deze organisatie koppelt Nederlanders en ‘nieuwe Nederlanders’ aan elkaar.
u
“Mensen komen hier wonen, maar hebben hun familie en vrienden moeten achterlaten. Het is heel belangrijk voor de integratie dat ze Nederlanders leren kennen. En voor Nederlanders is het weer goed om de nieuwe Nederlanders te leren kennen en begrijpen.” Het Maatjesproject, dat nu tien jaar bestaat, is een van de vele initiatieven in Nederland om wederzijds begrip en respect te kweken.“Onze maatjes zijn geen hulpverleners, maar ze willen wel helpen en waar nodig doorverwijzen naar verschillende instanties. Belangrijkste is dat de maatjes een paar keer
per maand samen leuke dingen doen, naar de markt bijvoorbeeld, de buurt verkennen of gewoon gezellig kletsen.”
Alles anders Het Maatjesproject in Dronten werkt met ongeveer twintig Nederlandse vrijwilligers, met verschillende achtergronden. “Ze zijn tussen de 35 en 79 jaar oud, gepensioneerd of ze doen dit naast hun gewone baan. De buitenlandse maatjes zijn vaak gezinnen met kinderen”, aldus Schouwenaar. “Het zijn geen asielzoekers, maar mensen die inmid-
dels een verblijfsvergunning hebben en hier wonen.” Een van de deelnemers aan het Maatjesproject is Sylvester Bhatti. Hij leerde Schouwenaar kennen toen hij met zijn vrouw en twee kinderen elf jaar geleden vanuit Pakistan in een asielzoekerscentrum terechtkwam waar Schouwenaar vrijwilligerswerk deed. “Toen wij in Dronten kwamen wonen, bleven we contact houden. Ik heb heel veel mensen via Betty leren kennen.” Volgens Bhatti was de eerste tijd in Nederland allesbehalve makkelijk. “De cultuur, de taal, alles is anders. Gelukkig kenden wij iemand als Betty.”
Bhatti, die in Pakistan docent was, voegt toe: “In Pakistan is bijna de helft van de bevolking ongeschoold. En als je geen onderwijs hebt gehad, heb je geen idee wat je moet doen en ben je makkelijker te verleiden tot slechte dingen. Daarom vind ik dit project zo belangrijk.”
Maarten Konter (63 jaar) is vrijwilliger bij VluchtelingenWerk Nederland. Hij werkt twee dagen per week in het asielzoekerscentrum in Zevenaar.
Wij staan vluchtelingen op allerlei manieren bij. Dat kan zijn met kleine, praktische zaken zoals het verzamelen van documenten of door het bieden van psychische steun. Ook zijn we zoveel mogelijk aanwezig bij de gesprekken met de IND. Een week om te beslissen of iemand wel of niet mag blijven is kort. Té kort, vind ik.
Het kan dan ten koste gaan van de zorgvuldigheid en er is weinig ruimte in de beleving van vluchtelingen om eerlijk en open te spreken. In veel culturen is men niet gewend aan openheid over bepaalde onderwerpen. Een tijdje geleden zat hier bijvoorbeeld een Iraanse man. Hij had heel veel heftige dingen meegemaakt, maar het leek erop dat de IND hem toch geen asiel wilde verlenen. In verdere gesprekken met hem kwamen we erachter dat het verhaal dat hij tijdens zijn asielaanvraag had verteld voor 99 procent juist was. Het enige wat hij uit schaamte niet had durven te vertellen was dat hij geen vriendin maar een vriend had. En voor homoseksuelen is het levensgevaarlijk
Ghorashi kon in haar eigen land niet studeren. “Als ik naar de universiteit zou gaan, zou ik worden opgepakt omdat ik een linkse activiste was.” De Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF gaf Ghorashi na haar vlucht, hoewel ze toen nog geen verblijfsvergunning had, de kans in Nederland te studeren.
Twee studies “Binnen zeven maanden sprak ik Nederlands en in 1994 was ik, als een van de eersten van mijn lichting, afgestudeerd in de richting culturele antropologie. En ik was vanaf
in Iran. Gelukkig durfde hij dat na een tijdje aan ons te vertellen. Nu wordt er verder onderzoek gedaan door de IND en kan hij voorlopig hier blijven. Het valt mij op dat veel mensen die hier komen te-
voor mensen die dingen hebben beleefd waarvan wij ons geen voorstelling kunnen maken. Het is een heftige, intensieve baan, maar je leert er na verloop van tijd mee om
te gaan. Soms is mijn werk frustrerend en confronterend. Maar als zaken goed gaan, geeft dat veel voldoening. Je leert verschillende mensen en culturen kennen en dat maakt het plezierig en zinvol.”
Ghorashi noemt de kans om te studeren de essentie van haar succes. Een andere belangrijke factor in haar succes is dat ze niet in een asielzoekerscentrum (AZC) heeft gezeten, maar bij verre familie terechtkon. “Voor veel vluchtelingen is het een enorme bron van frustratie en achteruitgang als ze in zo’n centrum terechtkomen. Ze zijn gevlucht uit hun eigen land, maar worden hier continu met hun verleden gecon-
Talent verspelen Veel vluchtelingen zitten jarenlang gedwongen te niksen in een AZC. “Terwijl je als samenleving juist de talenten van deze mensen in de eerste jaren moet benutten. Veel mensen komen hier, net als ik, met een enorme drive en motivatie om iets te doen nu ze een tweede kans hebben gekregen. Op deze manier wordt er veel talent verspeeld.” Het is volgens Ghorashi heel belangrijk dat vluchtelingen zo snel mogelijk Nederlands leren en vooral altijd in zichzelf blijven geloven. Maar net zo belangrijk is het dat er mensen zijn die in hen geloven. “Helaas is het nog steeds lastig voor voormalige vluchtelingen om hier werk te vinden. Terwijl werkgevers juist moeten inspelen op die enorme motivatie om het hier te willen maken.” n
u
Geef antwoord op de volgende vragen en maak kans op een fiets of één van de tien unieke ‘vluchtelingenpakketten’!
Marina Berezynaya (37) uit Rusland “Nadat ik cum laude was af gestudeerd aan de Hogeschool Zuyd kon ik op de hogeschool als docent aan de slag.”
gen allerlei bureaucratische zaken aanlopen. Ze hebben veel meegemaakt, denken dat ze eindelijk hun verhaal kunnen doen, maar dat blijkt in de praktijk helemaal niet zo te zijn. Mijn taak is het zo humaan mogelijk maken
Geconfronteerd met verleden
fronteerd doordat ze niets mogen doen en met andere vluchtelingen samen zitten.”
Prijsvraag
uu
‘Mijn taak is het hier zo humaan mogelijk maken voor mensen die dingen hebben beleefd waarvan wij ons geen voorstelling kunnen maken’
het tweede jaar ook nog aan een tweede studie, filosofie, begonnen.” Pas na haar afstuderen kwam het besef wat ze allemaal had meegemaakt en vooral alle gevoelens die ze had weggestopt. “Ik was gevlucht voor de pijn en had me vastgebeten in studeren. Door dat diploma kon ik het schuldgevoel wat verzachten en het verleden een plek geven, het gaf me zoveel kracht dat ik iets had bereikt.”
Aan het werk in Nederland Aria Ashraf (46) uit Afghanistan “Ik ben blij dat ik in Nederland mijn werk als arts kan voortzetten.”
Foto: © Goedele Monnens
“Ik werk in een zogenoemd aanmeldcentrum. Vluchtelingen en asielzoekers komen hier Nederland binnen en hebben een gesprek met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Ze horen meestal binnen een week of hun asielaanvraag is afgewezen of dat de IND meer tijd nodig heeft om te beslissen. Die periode is heel essentieel, hun toekomst hangt ervan af.
‘Ik kreeg de kans om opnieuw te leven’ “Ik kwam in Nederland met een enorm schuldgevoel”, vertelt Ghorashi. “Ik leefde in vrijheid, had een nieuwe kans gekregen, maar ik heb veel dierbaren moeten achterlaten. Juist dat heeft mij een enorme drive gegeven om iets van mijn leven te maken. Ik had het gevoel dat ik geen seconde mocht missen.”
Samen met haar heeft hij vier jaar geleden een stichting opgericht die scholing in Pakistan helpt bevorderen. “We hebben een multicultureel gebouw opgezet waar kinderen en vrouwen naar school gaan”, vertelt Schouwenaar.
Beslissen over de toekomst in een week
Pagina 7
u
School in Pakistan
Voor mensen die in Nederland komen wonen, heeft hij een belangrijke tip. “Ga zo snel mogelijk inburgeren. Leer de taal en doe mee met de nationale feesten.” Ook Nederlanders wil hij advies geven. “Verwacht niet te snel van alles van buitenlanders. Sommige mensen hebben 30, 40, 50 jaar in een ander land gewoond en moeten heel erg wennen. Integratie heeft tijd nodig.” n
Vluchtelingen studeren bovengemiddeld vaak af in vakgebieden waar in Nederland veel behoefte aan is, zoals de gezondheidszorg en de techniek.
u
Halleh Ghorashi vluchtte om politieke redenen in 1988 vanuit Iran naar Nederland. Nu is ze bijzonder hoogleraar Management van Diversiteit en Integratie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, schreef ze meerdere artikelen en boeken en geeft ze lezingen.
Foto: © Guus Dubbelman
Een vrijwilliger helpt een vluchteling met het invullen van papieren.
Foto: © Goedele Monnens
‘Zo snel mogelijk inburgeren’
u
Paulus Berhane (28) uit Ethiopië “Ik ben blij dat ik, na jaren wachten in een asielzoekers centrum, me nu nuttig kan maken als fietsenmaker.”
Foto’s: © Jeppe van Pruissen
u
Dit is een uitgave va n Metro Custom Publishing
Win!
1) Kinderen wereldwijd vormen hoeveel procent van het aantal vluchtelingen?
2) Hoeveel vluchtelingen in Nederland zijn de afgelopen 10 jaar afgestudeerd als arts?
3) Hoeveel procent van alle vluchtelingen wordt opgevangen in ontwikkelingslanden? Stuur je antwoorden vóór 15 juli 2010 naar:
[email protected]
• Eerste prijs Nationale Postcode Loterij Fiets • Tweede prijs 10 ‘Vluchtelingenpakketten’. Met onder meer een kinderboek, een cadeaubox, diverse cd’s, een tas, een Afrikaanse sjaal en een kookboekje.
uu
Ronak Movlayi (35) uit Iran “Door mijn baan in de ICT heb ik veel over de Nederlandse cultuur geleerd en voel ik me meer betrokken.”
Amnesty International, Stichting de Vrolijkheid, Stichting Vluchteling, Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, UNHCR en VluchtelingenWerk zijn partner van de Nationale Postcode Loterij, de grootste goededoelenloterij van Nederland.
Dit is een uitgave va n Metro Custom Publishing
u
Uit onderzoek blijkt dat verreweg de meeste vluchtelingen hun toekomst in Nederland zien en zich hier over het algemeen veilig en prettig voelen.
u In 2009 zijn wereldwijd ongeveer 85.000 vluchtelingen hervestigd, waarvan minder dan 10% naar Europa is gegaan. Nederland nodigde 500 vluchtelingen uit.
Pagina 8
Bouwen aan een nieuw bestaan Jonathan woonde jarenlang in een vluchtelingenkamp in Tanzania, maar keerde met zijn familie terug naar thuisland Burundi. Hoewel de oorlog voorbij is, is hulp bij de wederopbouw van het land heel hard nodig. Daarmee krijgen Burundi én Jonathan een nieuwe toekomst.
Burundi in cijfers
Nu de oorlog voorbij is, verrijzen op grote schaal huizen en ziekenhuizen, en worden wegen aangelegd.
Waar je ook kijkt, overal is de opbouw van het land zichtbaar.
Ook heel belangrijk voor de bevolking: nieuwe watervoorzieningen.
Hulp bieden gebeurt onder meer door de landbouw en veeteelt te stimuleren.
Er worden ook veel scholen gebouwd. Onderwijs is een van de speerpunten van de wederopbouw.
Jonathan is heel blij dat hij weer thuis is en naar school kan. “Ik wil dokter worden.”
Foto’s: © Ton Koene
• 9 miljoen inwoners • 27.843 km2 oppervlakte (0,7 x Nederland) • 275.000 vluchtelingen, 100.000 ontheemden • Circa 95% is intussen teruggekeerd • 2 miljoen kinderen (85%) gaan naar de basisschool
Werk aan de winkel James vluchtte uit een door oorlog geteisterd Sierra Leone, waar gedrogeerde rebellen onschuldige burgers de armen afhakten, naar Nederland. Acht jaar later keert hij terug om een bedrijfje op te starten.
Een nieuwe toekomst in eigen land.
Ondersteuning
Foto: Monirul Bhuiyan © IOM
James komt eind 2001 terecht in Nederland. Zijn asielaanvraag wordt afgewezen. De toestand in zijn land is verbeterd. Maar hij blijft in Nederland. In 2009 woont hij een bijeenkomst bij waar de mogelijkheden van terugkeer naar eigen land aan de orde komen. Hij hoort over een kantoor in Freetown, de hoofdstad van Sierra Leone, dat hem na zijn terugkeer kan helpen bij een nieuwe start. “Ik ben acht jaar weggeweest, alle hulp leek me welkom.”
Kleding en schoenen James stelt voor contact op te nemen met zijn neef in Sierra Leone, die een kraampje op de markt heeft waar hij geïmporteerde kleding verkoopt. Het idee om gezamenlijk een kleding- en schoenenwinkel te beginnen in Freetown wordt verder uitgewerkt. Vanuit Nederland zet James met hulp van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) zijn plannen op papier. De plannen worden
goedgekeurd door IOM’s herintegratieadviseur in Sierra Leone. James keert in juni 2009 terug naar zijn geboorteland. Hij ontmoet de herintegratieadviseur die zijn plan heeft goedgekeurd en die hem nu persoonlijk ondersteunt bij een aantal praktische zaken. Welk winkelpand hebben de neven op het oog, welke materialen willen ze aanschaffen en wat zijn de kosten? Tegelijkertijd zijn de neven op zoek naar leveranciers van schoenen en kleding.
Steun in de rug Eind juni 2009 openden James en zijn neef hun winkel. Een jaar later blijkt het goed te gaan met de winkel, die inmiddels winstgevend is. De ondersteuning die James heeft ontvangen bij het ontwikkelen en opstarten van het bedrijfje is voor hem een flinke steun in de rug geweest.
Het project ‘Vluchtelingenkrant’ wordt uitgevoerd met financiële ondersteuning van en met een extra bijdrage van Kerk in Actie
