Visietekst Zorgmodule Trainingswonen PVT Den Heuvel
1. Zorgfunctie Het trainingswonen wil de tijd en ruimte bieden aan psychisch kwetsbare mensen om (terug) georiënteerd te worden naar een meer zelfstandige woonvorm (bv. eigen woning, een vorm van beschut wonen, … ). Hiertoe worden de nodige woonvaardigheden getraind, alsook naar de gepaste ondersteuning gezocht waar nodig op maat van de bewoner. 2. Plaats in zorgcircuit Deze woonvorm wil een plaats innemen in een individueel zorgtraject, en is per definitie ‘tijdelijk’ (maximum termijn van één jaar). Instroom: - Vanuit het Psychiatrisch Verzorgingstehuis (PVT): PVT-bewoners met een vraag naar meer zelfstandig wonen. - Vanuit Psychiatrisch Ziekenhuis: de (huidige) PVT-kandidaten met een grote mate van zelfstandigheid, doch met o angst/onzekerheid om de stap naar een meer zelfstandige woonvorm rechtstreeks te zetten – en dus méér tijd nodig hebben in hun traject. o een tekort aan vaardigheden om de stap te zetten naar het “doorgangshuis” vanuit het psychiatrisch ziekenhuis – en dus nood hebben aan nabijheid van 24uurszorg. Uitstroom: - Naar een (meer) zelfstandige woonvorm, eventueel met ondersteuning van FACT of PITZ. - Naar Beschut wonen, waar de nadruk meer ligt op daginvulling (werk, weekprogramma, vrije tijd). - Naar de reguliere werking van PVT, indien de doelstellingen niet bereikt kunnen worden en permanente ondersteuning/toezicht toch nodig blijkt (de plaatsen worden “open” gehouden). 3. Doelgroep Trainingswonen richt zich naar psychisch kwetsbare mensen, bij wie de psychiatrische problematiek voldoende gestabiliseerd is. De lijdensdruk is minder manifest aanwezig, ze hebben enig inzicht in hun ziekte, en weten om te gaan met de daarmee samenhangende kwetsbaarheid. De bewoner van het trainingswonen beschikt over een grote mate van zelfstandigheid, en hij kan omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid. Hierdoor heeft hij/zij geen continue 24-uursbegeleiding nodig, al kan hij/zij beroep doen op de beschikbaarheid en nabijheid van een 24-uursbegeleiding vanuit PVT Den Heuvel. Echter, door zijn/haar ziekteproces zijn de woonvaardigheden van de bewoner naar de achtergrond verschoven. Binnen het trainingswonen worden de woonvaardigheden en – noden ingeschat, en er wordt gezocht naar passende ondersteuning op maat. 4. Zorgmodus Het trainingswonen biedt een voltijdse woonbegeleiding-op-afstand aan, in een open structuur, voor een periode van maximaal één jaar. Er zijn 4 individuele studio’s beschikbaar. Tijdens het verblijf in de studio’s wordt een bed binnen PVT vrijgehouden.
1
5. Begeleidingsvisie In het trainingswonen vertrekken we expliciet vanuit de mogelijkheden en kansen voor de bewoner. Vanuit de herstelgerichte visie is onze doelstelling niet dat de bewoner alles zelf moet kunnen, maar wel dat hij/zij ‘zijn/haar plan kan trekken’ en weet op welke personen/instanties/plekken hij/zij beroep kan doen ter ondersteuning. Samen met elke bewoner wordt een ‘begeleidingsplan trainingswonen’ opgemaakt, waarin deze zorgvisie wordt weerspiegeld. De bewoner is zoveel als mogelijk eigenaar van dit plan, waarin de individueel afgestemde aanpak wordt beschreven om te trainen op verschillende relevante levensdomeinen (zie bijlage). Indien de bewoner ondersteuning nodig heeft op deze domeinen worden deze noden geïnventariseerd, en wordt samen met de bewoner naar een passend antwoord gezocht. Het trainingswonen wil een exploratie- en oefenplaats zijn voor bewoners, om hen in de mogelijkheid te stellen zich optimaal te kunnen ontplooien op vlak van woonvaardigheden, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Om te kunnen uitzoeken hoe zij na een opname in de psychiatrie hun leven weer zelf in handen kunnen nemen en hoe zij dit verder vorm kunnen geven. Op-maat, en met respect voor de draagkracht van de bewoner, wordt stapsgewijs gewerkt aan diverse woonvaardigheden. Elke bewoner beschikt over een eigen sleutel, die past op de studio, het eigen kastje in de keuken en de buitendeur. De bewoner heeft geen ‘avonduur’, hij dient de begeleiding enkel in te lichten indien hij verwacht na 22u terug te zijn. 6. Begeleidingsplan Trainingswonen Wanneer een cliënt of PVT-bewoner de keuze gemaakt heeft om te gaan trainingwonen, dan volgt er in eerste instantie een oriënterend gesprek. Hierin wordt afgetoetst wat de bewoner zelf belangrijk vindt wanneer hij/zij komt trainingswonen, welke angsten en/of onzekerheden er leven, welke wensen en/of dromen de bewoner koestert, … . Er wordt eveneens bevraagd waar de begeleiding volgens hem/haar rekening mee moet houden. Na het oriënterend gesprek volgt er een observatieperiode. Tijdens de observatieperiode wordt er met de bewoner besproken wat reeds goed loopt, welke aandachtspunten er zijn, welke verwachtingen er zijn, alsook hoe de bewoner hiermee aan de slag wenst te gaan. De huidige vaardigheden en de persoonlijke doelen worden in het begeleidingsplan omschreven. Na de observatieperiode kan de training van start gaan. Het begeleidingsplan van een ‘trainingswoner’ omvat verschillende levensdomeinen: 1/ Wonen 2/ Dagbesteding 3/ Maatschappij 4/ Psychische gezondheid 5/ Lichamelijke gezondheid en zelfzorg 6/ Sociaal contact 7/ Levensovertuiging
2
Overheen deze diverse levensdomeinen worden in het begeleidingsplan trainingswonen telkens een aantal specifieke trainingsdoelen omschreven, alsook de woonvaardigheden die nodig zijn om dit doel te bereiken. 1/ Wonen: • Vaardigheden m.b.t. maaltijden: aankoop voeding, voedingseducatie, bewaren van voeding, bereiding van maaltijden, informeren over alternatieven (traiteur, restaurant, etc.), afwas en opruim, … . • Huishoudelijke activiteiten: huishoudelijke hygiëne/poetsen, kennis producten en handelingen, informeren mogelijkheden hulp bij poets, orde/netheid in de woning, …. • Organisatie huishouden en verdeling van huishoudelijke taken over alle studiobewoners aan de hand van een beurtrol: gezamenlijke aankoop melk/suiker/koffie, beheer huishoudelijk afval. • Motivatie: betekenis van zelfstandig wonen, zichzelf blijven motiveren om doelstellingen te realiseren. • Verantwoordelijkheid: omgaan met verantwoordelijkheid en zelfstandigheid, houding ten aanzien van herval. 2/ Dagbesteding: Er wordt een stabiele en zinvolle dagstructuur nagestreefd, door actief in te spelen op eigen keuzes, interesses en initiatieven, en gericht op integratie in de omgeving. Er wordt echter geen gehele gestructureerde daginvulling van de studio-bewoner verwacht (vb. betaald of vrijwilligerswerk). Er wordt gewerkt aan het kunnen aanhouden van een weekprogramma, en het kunnen omgaan met de vrijheid. • Dagstructuur: aanhouden weekschema, omgaan met vrijheid • Omgaan met eenzaamheid: initiatiefname m.b.t. het opzoeken van anderen, signaleren problemen • Mobiliteit: Oriëntatie in ruimte • Bereikbaarheid: gebruik bus, kennis van bustrajecten, kennis van alternatieven (taxi), aanvraag Minder Mobiele Centrale 3/ Maatschappij: Als burger in de samenleving, is het belangrijk dat de bewoner zich bewust is van, zicht heeft op, en de regie heeft over zijn sociale aangelegenheden. Ook hier is het niet de doelstelling dat hij alles zelfstandig opvolgt en beheert, maar dat hij voldoende kennis en assertiviteit heeft om instanties te contacteren bij vragen of problemen. Geldzaken • Beheer zakgeld/bankkaart, zicht op inkomsten en uitgaven • Kennis en contact met beheerder Administratie • Beheer administratie en post • Kennis van belangrijke instanties, kennis bij wie terecht bij problemen 4/ Psychisch welbevinden: De bewoner heeft een psychische kwetsbaarheid, vaak met consequenties op alle domeinen van het leven. Het is belangrijk dat de bewoner als ervaringsdeskundige zicht krijgt op zijn ziekte, zijn kwetsbaarheden, zijn mogelijkheden en krachten. Omgaan met ziekte • Bio-ritme: opstaan en nachtrust, regelmaat, signaleren van problemen • Ziekte-inzicht: benoemen moeilijkheden/stressoren/waarschuwingssignalen, signaleren problemen, afspraken bij herval/crisis • Medicatie: voorzien medicatie, klaarzetten in weekdoos, correcte inname, signaleren problemen, nood aan ondersteuning externe instantie, contact psychiater Middelenmisbruik • Houding ten aanzien van middelen, kennis kwetsbaarheid, signaleren problemen. 3
5/ Lichamelijk welbevinden en zelfzorg: Uitgaande van de ‘levenskwaliteit’ die de bewoner zichzelf voorschrijft, is de zorg voor het lichaam essentieel. Lichamelijk en psychisch welzijn gaan vaak hand in hand. We stimuleren dit bewustzijn en aandacht voor de lichamelijk zorg, met respect voor de waarden en normen van de bewoner. Persoonlijke verzorging • Zelfzorg/ persoonlijke hygiëne: slaap-waakhygiëne, verzorgd voorkomen, douche/bad, kapper, tandarts, … . • Kledij: aankopen, wassen, strijken, voorkomen Omgaan met lichamelijke klachten • Ziekte-inzicht: Benoemen moeilijkheden, signaleren problemen • Medicatie: voorzien medicatie, klaarzetten, signaleren problemen, nood aan ondersteuning externe instantie, contact huisarts 6/ Sociaal contact: Het ervaren van vriendschap, betrokkenheid en zorg voor elkaar biedt steun en kracht. Het is essentieel om op zo’n vangnet te kunnen terugvallen. We ondersteunen de bewoner in het leggen en onderhouden van contacten met belangrijke anderen. Sociale contacten • Steunfiguren: belangrijke anderen, regelmaat contact, initiatief name, verloop, … . • Medebewoners: bewonersvergadering, omgang ‘buurman’, … . Sociale omgang • Vaardigheden: gezonde assertiviteit, basale vaardigheden, hanteren conflicten, … . 7/ Levensovertuiging: Door zijn ziekte, kampt de bewoner vaak met existentiële vragen. Het is belangrijk dat de bewoner een persoon, een organisatie of institutie heeft waarmee hij met zijn vragen en bedenkingen terecht kan. 7. Zorgoverleg Briefing. Dagelijks worden voortgangsaantekeningen gemaakt van elke trainingswoner, en komt hij/zij aan bod tijdens de briefing. Bewonersbespreking. Een ruime bespreking, aan de hand van het begeleidingsplan, gebeurt maandelijks tijdens de bewonersbespreking op vrijdag. Daar de bewoner eigenaar is van het begeleidingsplan, wordt deze bespreking door hem/haar samen met de IB’s voorbereid. De bewoner wordt uitgenodigd op de bespreking zelf. Het resultaat van de uitgebreide bespreking wordt teruggekoppeld naar de doktersbespreking. Bewonersraad. Elke maandag en vrijdag wordt een bewonersraad gehouden met de bewoners van het trainingswonen. Tijdens dit gemeenschappelijk overleg wordt de weekplanning opgemaakt, de huishoudelijke taken overlopen, het samenleven besproken, afspraken gemaakt. Op vrijdag wordt de week geëvalueerd en de planning van het weekend besproken.. Weekplanning. Op maandag wordt met elke bewoner samen gezeten om zijn weekplanning te overlopen, en weekdoelen te overlopen. Deze worden de week nadien op maandag geëvalueerd.
4
8. Begeleidingsteam Het trainingswonen is als een afzonderlijke zorgmodule organisatorisch verbonden aan zorgeenheid Den Heuvel. Het interdisciplinaire team is op 2 manieren betrokken: Trainingsgericht: - Woonbegeleiding: dagdagelijkse ondersteuning, verpleegkundige handelingen, IB-schap, case management - Ergotherapeut: dagdagelijkse ondersteuning en training, overkoepelende functie - Zorginhoudelijke coördinator/psycholoog: overkoepelende functie De woonbegeleiding biedt 24-uurs nabijheid: er is geen permanentie overdag en ’s nachts, maar de bewoners kunnen gemakkelijk beroep doen op de aanwezige woonbegeleiding in module 1. Consultatieve functie: - Psychiater - Psycholoog - Maatschappelijk werker - Coördinator 9. Procedure aanmelding Kandidatuur. Naargelang de verwijzer gebeurt de aanmelding verschillend. - Bij doorverwijzing vanuit PVT den Heuvel Tijdens een doktersbespreking wordt de bewoner officieel kandidaat gesteld. Dit wordt meegedeeld aan het OBP (opnamebeleid PVT), zodat de bewoner op de wachtlijst wordt toegevoegd. - Bij doorverwijzing vanuit een andere PVT De verwijzende zorgeenheid meldt de bewoner aan bij het OBP, en bezorgt hen een IBP (individueel begeleidingsplan),deel 1 en 2. Nadat de kandidaat ontvankelijk is verklaard in het OBP, wordt een intake-gesprek georganiseerd. Vervolgens geeft het OBP aan of de kandidaat inderdaad geschikt lijkt voor het trainingswonen, waarop een kennismaking ter plaatse wordt gepland. Bij akkoord van zowel de kandidaat als Den Heuvel, wordt hij toegevoegd aan de wachtlijst. - Bij doorverwijzing vanuit een andere partner: Bij interesse voor het trainingswonen wordt de gekende procedure met aanmelding via het OBP gevolgd. De verwijzende zorgeenheid bezorgt een PVT-bundel en medisch verslag. Nadat de kandidaat ontvankelijk is verklaard in het OBP, wordt een intakegesprek georganiseerd. Vervolgens geeft het OBP aan of de kandidaat inderdaad geschikt lijkt voor het trainingswonen, waarop een kennismaking ter plaatse wordt gepland. Bij akkoord van zowel de kandidaat als Den Heuvel, wordt hij toegevoegd aan de wachtlijst. Opname. De opname in het trainingswonen gebeurt steeds rechtstreeks vanuit de verwijzende zorgeenheid. Per bewoner in het trainingwonen dient er een bed vrij te blijven in module 1 van zorgeenheid den Heuvel. Wachtlijstbeheer. De wachtlijst van Den Heuvel is opgesplitst naar module. Bij een vrije plaats wordt alternerend gekozen voor elke module.
5
10.Wegwijzer Elke bewoner krijgt een brochure met enkele wegwijzende afspraken oa: - Eigen sleutel, geen ‘avonduur’, wel melden als na 22u binnenkomen - Roken in de grote tuin
6
