Vind de ideale studierichting
Handleiding voor leerkrachten van het 5de en 6de leerjaar lager onderwijs
BESTE LEERKRACHT,
Je leerlingen maken binnenkort de overstap van de lagere naar de secundaire school. Welke studierichting kiezen ze? In welke school? Het zijn keuzes waar leerlingen samen met hun ouders best op tijd over nadenken. We willen je leerlingen en hun ouders helpen om een goede school- en studiekeuze te maken in het secundair onderwijs. Zo is er in november de studiekeuzebeurs, waar leerlingen en ouders de studierichtingen in het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel leren kennen. Daarnaast hebben we een klaspakket met educatief materiaal samengesteld. Het is een leidraad voor een educatief traject dat perfect past in je lesplan en in de leerplandoelstellingen. Je leerlingen kunnen ermee werken in de klas, op de studiekeuzebeurs, en thuis met hun ouders.
n
De materialen in het klaspakket.
Ga aan de slag met het educatief materiaal.
Een beschrijving vind je op blz. 2.
n
De studiekeuzebeurs.
Alle info over de beurs en de inschrijvingen vind je op blz. 3.
n
Lesplan september – december 2015.
Volg het voorbeeldlesplan op blz. 4-7 of laat je erdoor inspireren.
n
Meer informatie en tips voor in de klas
vind je op www.onderwijsinbrussel.be
Voor deze campagne werkt de VGC samen met de Nederlandstalige secundaire scholen in Brussel, de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) en het Onderwijscentrum Brussel.
1
DE MATERIALEN IN HET KLASPAKKET
Samen met deze handleiding kreeg je een klaspakket. Kijk na of je school voldoende materialen ontving voor de leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar lager onderwijs. Is er een probleem met het klaspakket? Contacteer de VGC via
[email protected]. In het klaspakket zit één stoffen zakje per leerling. De leerling krijgt het zakje mee naar huis tijdens de eerste les (zie lesplan blz. 4). De leerlingen of hun ouders kunnen dat zakje gebruiken als ze de studiekeuzebeurs of een infomoment van de CLB’s bezoeken. In het zakje zitten:
Scholengids 2015-2016
De scholengids voor de leerlingen en ouders bevat een volledig overzicht van het Nederlandstalig onderwijs en van het studieaanbod in het secundair onderwijs in Brussel voor het schooljaar 20152016. In de gids staan alle basisscholen, de secundaire scholen, de scholen voor buitengewoon onderwijs, de internaten, de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB), de academies voor deeltijds kunstonderwijs en andere nuttige adressen.
Studiekeuzewaaier
De studiekeuzewaaier geeft ouders een overzicht van de ‘talentlijnen’ en de afstudeerrichtingen die ze samen met hun kind op de studiekeuzebeurs kunnen ontdekken. Hiermee maken we de ouders warm om de studiekeuzebeurs te bezoeken en om na te denken over de toekomst van hun kind.
Klaswerkboekje
Elke leerling krijgt een werkboekje met laagdrempelige en concrete opdrachten. Sommige opdrachten doen de leerlingen individueel, andere in groep. Ze zorgen voor interactie tussen leerlingen, ouders en school over het thema ‘studiekeuze’. Het werkboekje blijft in de klas, behalve als er een oefening in staat om thuis met de ouders op te lossen. Bij die opdrachten staat het volgende icoontje. Het klaswerkboekje is complementair aan de materialen en de informatie van de CLB’s. Informeer zeker bij het CLB van je school: welke materialen bieden ze aan om je lessen verder te ondersteunen?
TIP
Alle informatie over deze promotiecampagne en het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel vind je op www.onderwijsinbrussel.be. Op deze website krijg je bijkomende tips. Je kunt er affiches downloaden waarop je zelf een activiteit over het thema studiekeuze kunt aankondigen op jouw school.
TIP
Op TV Klasse staat een nuttig filmpje over de overstap van lager naar secundair onderwijs: www.klasse.be/tvklasse/. Vragen waarmee leerlingen, ouders en leerkrachten kunnen zitten, komen daarin aan bod.
2
DE STUDIEKEUZEBEURS
Op de studiekeuzebeurs ontdekken leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar lager onderwijs en de eerste graad secundair onderwijs de studiemogelijkheden in het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel. De studiekeuzebeurs vindt dit jaar plaats van dinsdag 17 tot en met vrijdagmiddag 20 november in de Kelders van Cureghem, Ropsy Chaudronstraat 24, 1070 Anderlecht. De locatie is bereikbaar met het openbaar vervoer, halte Clemenceau of Delacroix. Schrijf je klas in voor een bezoek aan de beurs via www.onderwijsinbrussel.be/studiekeuzebeurs.
Openingsuren: Dinsdag 17/11: 9 tot 12 uur en 13 tot 16 uur Woensdag 18/11: 9 tot 12 uur Donderdag 19/11: 9 tot 12 uur, 13 tot 16 uur en extra avondeditie voor ouders van 17 tot 20 uur Vrijdag 20/11: 9 tot 12 uur
Ouders welkom
Nodig ook de ouders uit voor de studiekeuzebeurs. Zij kunnen de beurs individueel of samen met de klas van hun kind bezoeken. Op donderdag 19 november is er voor hen een extra avondeditie van 17 tot 20 uur.
Zes talentlijnen
Ontdek het studieaanbod van het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel op zes talentlijnen. Op elke talentlijn zijn er standen met beroepen. Bij elk beroep worden de gerelateerde afstudeerrichtingen in het ASO, BSO, KSO en TSO en de opleidingen in de Centra voor Leren en Werken voorgesteld. Door deel te nemen aan workshops, experimenten en andere activiteiten, ontdekken de leerlingen wat een studierichting inhoudt en welke talenten ze ervoor nodig hebben. De talentlijnen worden ook voorgesteld in het klaswerkboekje en in de studiekeuzewaaier voor de ouders.
Bezoek voorbereiden
Surf naar de website voor alle praktische informatie over de studiekeuzebeurs. Na inschrijving, ontvang je een bevestigingsbericht met alle informatie voor het klasbezoek. Tijdens het bezoek aan de studiekeuzebeurs vragen we een actieve inbreng van de begeleidende leerkracht(en).
3
LESPLAN SEPTEMBER – DECEMBER 2015
Het lesplan bevat tips om het thema ‘studiekeuze’ aan bod te laten komen voor, tijdens en na de studiekeuzebeurs. Volg deze planning of gebruik ze als inspiratie.
14.09.2015
21.09.2015
05.10.2015
19.10.2015
09.11.2015
17 - 20.11.2015
23.11.2015
KLASPAKKET
LES 1 & 2
LES 3
LES 4
LES 5
STUDIEKEUZEBEURS
LES 6
TIJDSPAD
WEEK 21 SEPT
LES 1: ONTDEK HET KLASWERKBOEKJE Nodig: klaspakket, klaswerkboekjes
n Vertel je leerlingen dat jullie in november de studiekeuzebeurs bezoeken en wat jullie daar kunnen ontdekken. n Deel de zakjes uit. (zie hoofdstuk ‘De materialen in het klaspakket’ blz. 2). Overloop samen met je leerlingen wat erin zit en voor wie het bedoeld is. Zeg hen dat het belangrijk is dat de ouders het materiaal goed bijhouden. Voor sommige opdrachten in het werkboekje kunnen ze de studiekeuzewaaier en de scholengids gebruiken. n Laat de leerlingen hun naam en klas invullen in het klaswerkboekje. Lees samen de eerste pagina. Laat je leerlingen de vragen op blz. 1 zelfstandig invullen. n Vraag je leerlingen om de oudervragen op blz. 1 aan hun ouders te stellen. Ze zijn bedoeld om een gesprek tussen leerling en ouders op gang te brengen over studiekeuze en het secundair onderwijs. n De volgende ochtend vraag je wie er met zijn of haar ouders de vragen besproken heeft. Wat vonden ze van de antwoorden? Hebben ze iets bijgeleerd over moeder, vader of voogd? Een klasgesprek van enkele minuten volstaat om af te toetsen of de leerlingen het onderwerp bij hun ouders hebben aangekaart.
LES 2: LEERLINGEN LEREN ZICHZELF KENNEN – DEEL 1 Nodig: klaswerkboekje, (materialen CLB), (computers en internet)
TIP
n Je leerlingen vullen blz. 2-3 van het klaswerkboekje zelfstandig in. n Onder de titel ‘Bespreek dit met je buur’ staan vragen die ze met elkaar kunnen bespreken. Zo komen ze te weten welke uitspraak het best bij hen past. n Vraag je leerlingen om de oudervragen thuis aan hun ouders te stellen. De volgende ochtend vraag je wie er met zijn of haar ouders de vragen besproken heeft. Een kort klasgesprek volstaat om af te toetsen of de leerlingen het onderwerp bij hun ouders hebben aangekaart. n Als je leerlingen nood hebben aan meer oefeningen om zichzelf te leren kennen, kun je de volgende oefeningen aanraden. Je kunt de oefeningen ook samen met hen in de klas maken, aanvullend op het klaswerkboekje:
4
• Test ‘I-like-basic’ op www.onderwijskiezer.be. Deze test werd ontwikkeld door de CLB’s en is gericht op leerlingen van het 6de leerjaar lager onderwijs. Het is een test waarmee ze hun interesses in kaart kunnen brengen. • Er is ook een ‘I-study-basic’-test op www.onderwijskiezer.be waarmee leerlingen kunnen ontdekken op welke manier ze studeren. Die informatie kan nuttig zijn als ze een studiekeuze maken in het secundair onderwijs. • Laat je leerlingen met hun ouders het kwaliteitenspel spelen, ontwikkeld door Klasse: www. klasse.be/ouders/24622/het-kwaliteitenspel/. • My Digital Me Junior is een online platform waarop je leerlingen een digitaal portfolio kunnen bijhouden over hun talenten. Zo bereiden ze zich voor op hun studiekeuze in het secundair onderwijs: mdmjunior.be. • Op www.ondernemendeschool.be vind je de programma’s en acties van de Stichting Onderwijs & Ondernemen om leerlingen bewust te maken van en te versterken in hun ondernemerstalenten, vanaf het lager onderwijs. • In de materialenbox op www.onderwijskiezer.be vind je heel wat interessante materialen - gratis of betalend - waarmee je leerlingen studierichtingen, beroepen en sectoren kunnen leren kennen. • Informeer bij het CLB van je school: welke materialen hebben zij voor je leerlingen rond zelfkennis of keuzes maken?
WEEK 5 OKT
LES 3: LEERLINGEN LEREN ZICHZELF KENNEN – DEEL 2 Nodig: klaswerkboekje
n Je leerlingen vullen blz. 4 van het klaswerkboekje zelfstandig in. Op blz. 5 omcirkelen ze in de eerste kolom vier activiteiten die zij het leukst vinden of het beste kunnen. Dan verbinden ze deze met de talenten of de eigenschappen die ze daarvoor denken nodig te hebben. Die staan in de tweede kolom. n Uit elk van de vier verkozen activiteiten in de eerste kolom kunnen je leerlingen verschillende lijnen trekken naar de tweede kolom. Sommige leerlingen vinden het moeilijk om meerdere talenten te kiezen. Stimuleer hen om voldoende talenten aan te duiden (bv: twee of meer per activiteit). n Het is mogelijk dat een talent meermaals wordt aangeduid. n Onderaan in het schema vullen de leerlingen in welk talent ze het vaakst hebben aangeduid. Bespreek de resultaten. Er zijn geen foute antwoorden. Vraag waarom een leerling een talent wel of niet verbindt met een activiteit. n Naast de talenten staan icoontjes in verschillende kleuren. Die icoontjes verwijzen naar de talentlijnen die op de studiekeuzebeurs aan bod komen. De talentlijnen worden ook voorgesteld op blz. 10 van het klaswerkboekje. n Welke talentlijnen staan naast de talenten die je leerlingen het vaakst hebben aangeduid? Je leerlingen tellen hoe vaak de verschillende talentlijnen vermeld worden bij hun keuzes. Als een talent meermaals is aangeduid, mogen de icoontjes meermaals worden meegeteld. Misschien is de talentlijn die het meest voorkomt wel interessant om extra aandacht aan te besteden op de studiekeuzebeurs. n Voorbeeld oefening: In de eerste kolom met ‘activiteiten’ kan ‘dingen in elkaar steekt’ worden verbonden met ‘handig zijn’, ‘met gereedschap werken’, ‘tactisch inzicht hebben’ en ‘oplossingen bedenken’. Maar het talent ‘handig zijn’ kan ook verbonden worden met ‘knutselt’ of een andere activiteit. n Vraag je leerlingen om de oudervragen op blz. 4 aan hun ouders te stellen. De volgende ochtend toets je in een kort klasgesprek af wie het onderwerp bij hun ouders heeft aangekaart.
5
WEEK 19 OKT
LES 4: NADENKEN OVER BEROEPEN
Nodig: klaswerkboekje, studiekeuzewaaier, scholengids, (computer en internet)
TIP
n De eerste oefening is een opwarmertje. Je leerlingen vullen zelfstandig of in groep blz. 6 van het klaswerkboekje in. Elke tekening stelt een beroep voor. Onderaan op de bladzijde staan woorden. De leerlingen zetten de woorden bij het juiste beroep. Er zijn telkens vijf woorden die bij elk van de beroepen horen. Help je leerlingen waar nodig. n De oefening op blz. 7 legt de link tussen beroepen en het studieaanbod in het Nederlandstalig secundair onderwijs in Brussel. Je leerlingen werken in groepjes van twee of meer. Ze kleuren de cirkel met de beroepen die hen het meest aanspreken. Alternatief: laat de leerlingen zelfstandig de cirkel kleuren met de beroepen die hen aanspreken, maak daarna groepjes op basis van de voorkeur. n Help je leerlingen bij het vervolg van deze oefening. Overloop als voorbereiding eerst de uitleg over de verschillende onderwijsvormen in de scholengids op blz. 55. Leg uit wat de specificiteit is van alle onderwijsvormen. In het klaswerkboekje staat op blz. 8 een schema met de structuur van het secundair onderwijs. Op www.onderwijskiezer.be vind je voor alle onderwijsvormen een meer uitgebreide beschrijving. n De leerlingen kiezen vervolgens één beroep uit de gekleurde cirkel en denken samen na: kunnen ze dit beroep uitoefenen na het ASO, BSO, KSO, TSO of een opleiding in de Centra voor Leren en Werken? n Modelantwoorden: ASO: psycholoog, vertaler-tolk, wetenschapper, advocaat - BSO: bouwvakker, interieurvormgever, kapper, bakker – TSO: fotograaf, bewakingsagent, informaticus, tandtechnicus – KSO: architect, kunstenaar, acteur, muzikant – L&W: lasser, elektricien, kelner, winkelbediende. n Opgelet: meerdere antwoorden zijn mogelijk. Vanuit elke studierichting in het secundair onderwijs zijn er diverse doorstroommogelijkheden. Ook na het BSO kan een leerling verder studeren in het hoger onderwijs. Daarvoor moet hij/zij een 7de jaar volgen om het diploma secundair onderwijs te behalen. Uiteraard: hoe ‘juister’ ze kiezen in het secundair onderwijs, hoe beter hun doorstroomkansen naar het hoger onderwijs of de arbeidsmarkt. n Laat de leerlingen vertellen over wat ze later willen worden of over de studierichting die ze willen volgen. Thuis kan je hen de vervolgoefening op blz. 7 laten maken. Om deze oefening op te lossen, kunnen ze de scholengids gebruiken. Informatie opzoeken kan op www.onderwijsinbrussel.be. Raad je leerlingen aan om deze oefening samen met hun ouders op te lossen. n De leerlingen noteren het antwoord in het schema met de structuur van het secundair onderwijs in hun werkboekje op blz. 8 (niet alle vakjes worden dus ingevuld). n De leerlingen kunnen thuis ook weer oudervragen (blz. 7-8) stellen aan hun ouders of voogd. De vragen gaan enerzijds over de ervaringen van de ouders in het secundair onderwijs, en anderzijds over hun visie op beroepen en de toekomst van hun kind. De volgende ochtend vraag je aan de leerlingen wie er met zijn of haar ouders de vragen besproken heeft. n Laat je leerlingen een tekst schrijven of een spreekbeurt houden over hun toekomstige beroep.
WEEK 9 NOV
LES 5: VOORBEREIDING OP DE STUDIEKEUZEBEURS Nodig: klaswerkboekje
n Vertel dat jullie met de klas naar de studiekeuzebeurs gaan. Benoem de talentlijnen op blz. 10-11 in het klaswerkboekje en leg uit wat ze op elke talentlijn kunnen vinden. n Neem je inschrijvingsbevestiging erbij. Hier vind je alle praktische informatie over het bezoek met je klas aan de studiekeuzebeurs. Overloop met je leerlingen de planning van het bezoek. Zo weten ze op voorhand wat er van hen verwacht wordt, wat ze moeten meenemen (werkboekje, lunchpakket, metrokaart …), enzovoort. Heb je nog vragen? Contacteer dan VGC via
[email protected]. n Je leerlingen kiezen drie standen die ze zeker willen bezoeken. Hou er rekening mee dat de tijd voor het bezoek beperkt is. Ter inspiratie kunnen ze bij de oefeningen op blz. 4-5 nakijken welke talentlijnen ze het vaakst hebben aangeduid. Misschien zijn die voor hen wel interessant op de beurs? n Tijd om de ouders mee uit te nodigen naar de studiekeuzebeurs! Schrijf een boodschap in de agenda’s van de leerlingen.
WEEK 23 NOV
LES 6: NA DE STUDIEKEUZEBEURS
n Je leerlingen hebben op de studiekeuzebeurs iets bijgeleerd over zichzelf en ze hebben kennisgemaakt met beroepen en studiemogelijkheden. Ze hebben ook allerlei dingen kunnen uitproberen. Misschien hebben ze al een beter idee van wat ze later willen doen of worden? n Je leerlingen vullen blz. 12 en 13 van het klaswerkboekje in. Wie weet al beter wat hij/zij later wil worden? Bespreek welke studierichtingen daarvoor een optie zijn. Belangrijk: vaak zijn er meerdere opties, en niet alle beroepen hebben een evidente studiekeuze in het secundair onderwijs. Het belangrijkste is dat de leerlingen erover nadenken. n De bedoeling is dat de leerlingen samen met hun ouders nakijken welke scholen de gekozen studierichting aanbieden: via de studiekeuzewaaier, de scholengids of www.onderwijsinbrussel. be. Daarna kunnen ze een school kiezen, via de scholengids of de website.
7
V.u.: Eric Verrept, leidend ambtenaar, Emile Jacqmainlaan 135, 1000 Brussel © 2015 - België
Nodig: klaswerkboekje, scholengids, (computer en internet)
