Vijf jaar. TERUGBLIK Fotovergelijking: toen en nu. BEWONERS De favoriete plek van vijf bewoners

Jubileum december 2008, blad van de bewoners van sociale woon- en werkbuurt ‘t Groene Sticht

TERUGBLIK Fotovergelijking: toen en nu BEWONERS De favoriete plek van vijf bewoners WERKERS Vijf mensen vertellen over hun werk op ‘t Groene Sticht

Vijf jaar w onen en w erken

Colofon Overburen is een blad van de bewoners van de sociale woon- en werkwijk ‘t Groene Sticht in Utrecht Leidsche Rijn. Overburen verschijnt onregelmatig en is gratis. Redactie: Joost nr. 4 Miriam nr. 20 Patrick nr. 19 Ria nr. 21 Michiel nr. 31 Itis nr. 34 Annemieke nr. 39

Van de redactie Vijf jaar 't Groene Sticht betekent, al zes jaar het bewonersblad Overburen: jaargang 1 nummer 1 verscheen in november 2002 !* Dat was bijna één jaar voordat de eerste bewoners hun nieuwe woning op 't Groene Sticht betrokken. Eerste idee voor dit jubileumnummer dat opborrelde was dan ook: in woord en beeld laten zien hoe deze eerste generatie Groene Stichters een 'verbouwd' boerenerf tot hún huis en erf heeft gemaakt. Voortschrijdend inzicht leerde de redactie echter dat 't Groene Sticht door méér mensen dan alleen de bewoners werd (en wordt) gemaakt. Naast alle grondleggers en meedenkers van het eerste uur zijn dat ook degenen die er niet wonen, maar wel een plekje vinden op 't Groene Sticht: mensen die er werken, vrijwilligers, begeleiders, cliënten…

Verder werkten mee: Judith nr. 4 Rene nr 38

Daarom vind u in deze Overburen, prettig gemixt, interviews met deze 3 groepen betrokkenen: bewoners grondleggers en betrokkenen werkers op 't Groene Sticht

Meer informatie op www.groeneSticht.nl.

Dit alles wordt ingeleid door een voorwoord van René en Judith (samen goed voor 6 jaar voorzitterschap van woonvereniging 't Groene Sticht), dat terugblikt op deze vijf jaar. In een boeiende vergelijking in foto's 'toen-en-nu' is te zien hoe ingrijpend 't Groene Sticht in deze jaren in een ander jasje is gestoken. Dit leek ons een mooie aanvulling op het in 2005 uitgebrachte fotoboek 'Op vruchtbare bodem' van bewoners Annemieke Vink en Albert Hennipman. Veel leesplezier ! * het eerste nummer is nog te lezen op www.groenesticht.nl/nieuws

OVER BUREN Jubileum 2008 / 2

Tussen droom en daad Terugblik op 7 jaar Woonvereniging 't Groene Sticht Woonvereniging 't Groene Sticht stelt zich tot doel om: > meer en minder draagkrachtige bewoners op het gebied van wonen, werken en leven te integreren > de onderlinge samenhang en sociale cohesie tussen bewoners van 't Groene Sticht te bevorderen > een heterogene buurt wat betreft leeftijd, inkomen, leefeenheid en sociaal-maatschappelijke positie te vormen en te behouden > een bijdrage te leveren aan een groene buurt > de belangen van haar leden te behartigen Bron: statuten Woonvereniging 't Groene Sticht.

Het citaat waarmee het artikel opent vormt de basis van de woonvereniging. Deze doelstelling is geformuleerd door de bestuursleden van het eerste uur. Zij drukt de wens uit dat er in Leidsche Rijn een sociale en groene woon-werkbuurt komt waarin mensen met verschillende achtergronden en verschillende krachten en kwetsbaarheden met elkaar samenleven en samen werken. De woonvereniging bestaat uit een bestuur van vijf mensen die verspreid door Nederland wonen. De buurt waar het allemaal gaat gebeuren is een biologisch beheerd weiland met aan de rand een boerderij en wat verderop een mestsilo. Het is de vraag hoe deze wensdroom in de toekomst vorm gaat krijgen. Aanloop De bakermat van de woonvereniging ligt bij Emmaus Haarzuilens. Daar is in 2000 de eerste voorlichtingsdag onder het motto: 'Bouw mee aan een levendige, sociale en groene buurt in de Leidsche Rijn!’ In de kennismakingsronde blijkt dat de meeste aanwezigen een woonvorm zoeken waar je iets voor elkaar kan betekenen en je toch je eigen privacy behoudt. Ab Harrewijn doet op bevlogen wijze de plannen uit de doeken. Daarop volgen nog verschillende voorlichtingsbijeenkomsten. Altijd is Ab Harrewijn erbij om zijn droom toe te lichten. Toekomstige partners als de NOIZ, Reinaerde en Emmaus presenteren zich. Sommige mensen haken af en nieuwe belangstellenden komen erbij. De


Ab Harrewijn

bouwplannen worden definitief, compleet met maquette. Als de boerderij leeg komt, trekt Christi van den Burger daar in als kraakwacht en eerste bewoonster van 't Groene Sticht. In maart 2002 wordt de woonvereniging officieel in de boeken van de notaris bijgeschreven. Nog geen maand later worden de 32 huurappartementen aangeboden in een advertentie in de woningkrant. Dit betekent de eerste grote klus voor het bestuur van de woonvereniging. Meer dan 300 mensen melden zich aan voor een sociale huurwoning in 't Groene Sticht. Het is namelijk aan de woonvereniging om de bewoners te selecteren. Voor mensen die louter voor de mooie woning komen, dakloze mensen zielig vinden en ze willen “redden”, of zelf hulp nodig hebben is ook op ‘t Groene Sticht geen plaats. Kandidaatbewoners worden eerst uitgenodigd voor een voorlichtingsbijeenkomst. Als zij dan nog enthousiast zijn, kunnen zij zich melden voor een ballotage gesprek met een bestuurslid en een andere kandidaat-bewoner. Het is het eerste doel dat niet wordt gerealiseerd: weinig senioren hebben interesse in wonen in 't Groene Sticht. Later in het jaar blijkt dat ook de koopwoningen moeilijk van de hand gaan. Dan worden wij opgeschrikt door een droevige gebeurtenis. Op 13 mei 2002, vlak nadat de eerste paal in de grond is geslagen, overlijdt op 47-jarige leeftijd de trekker en inspirator van 't Groene Sticht Ab Harrewijn. We zijn uit het lood en veld geslagen. Met een intensief lobbywerk lukt het de beoogde rustgevende naam Valeriaanhof (onderdeel van de kruidenbuurt) omgedoopt te krijgen tot het sociaal en strijdbare Ab Harrewijnstraat. Bij de eerste steenlegging op 21 juni 2002 wordt het straatnaambord door wethouder Walter Lenting onthuld. De geest van Ab Harrewijn zal ons zichtbaar blijven inspireren. Lang voordat de woningen zijn opgeleverd, is er sprake van een levendige woonvereniging. Tussen de vele ballotagegesprekken door worden de eerste plannen gesmeed. Er wordt nagedacht over de inrichting van een biologische groenten- en bloementuin, de groene inrichting van de openbare ruimte, de mogelijkheid van een stiltecentrum, hoe een buurtwerkplaats 's avonds en in het weekend in te vullen valt, het opstarten van een milieupunt, hoe toekomstige bewoners bij 't Groene Sticht te betrekken en niet onbelangrijk: hoe al deze plannen te realiseren? Het eerste bestuur besluit voor ieder plan een werkgroep in het leven te roepen. De toekomstige bewoners worden gevraagd in minstens één werkgroep plaats te nemen. Het eerste nummer van de Overburen ziet het licht. Ons geduld en het bindend vermogen van de woonvereniging wordt flink op de proef gesteld. De oplevertermijn van de woningen verschuift van

'Een woonerf waar plek is voor mensen met verschillende acht er uit ideële of praktische motieven voor kiezen én mensen die de buurt. Een erf waar wonen en werken nog dicht bij elkaar OVER BUREN Jubileum 2008 / 4

winter 2002, naar voorjaar 2003. De woonvereniging is voor de Algemene Leden Vergadering van voorjaar 2003 daarom te gast bij de NOIZ. In de gezellige huiskamer aan de Keulsekade worden wij deelgenoot van hun plannen om in het voorhuis van de boerderij woonruimte te bieden aan 12 ex-dakloze mensen die een vaste daginvulling hebben. De 3 beheerders van het voorhuis komen in een kamer boven de Emmauswinkel te wonen. Wat de NOIZ van haar aanstaande buren verwacht: geen hulpverleners, maar “gewoon” contact. Een praatje, een kopje koffie en een spelletje. De ALV heeft ook een officieel gedeelte. Er wordt besloten dat contributie van de woonvereniging € 25, bedraagt per persoon van 18 jaar en ouder. De oplevertermijn verschuift opnieuw naar achteren. Om de moed erin te houden en contact te houden, gaan we in juni 2003 met de fiets op verkenning in de buurt en houden we picknick als toetje. Nu volgt dan echt de laatste zomer in het oude huis. Wonen in 't Groene Sticht De laatste maanden van 2003 is het een komen en gaan van mensen en auto's over de nog slecht begaanbare binnenwegen van ons woonerf. De activiteiten staan op een laag pitje. Er moet verhuisd en ingericht worden. De eerste vruchten van de woonvereniging worden tijdens de verhuistijd zichtbaar. Vanaf dag één ken je de buren bij de naam en voel je je vertrouwd met elkaar. Iedereen steekt naar elkaar de hand op en de buurtpraatjes komen aan de deur en in de modder op gang. De werkgroep attentie verzorgt een welkomst kadootje voor alle bewoners. De officiële opening van 't Groene Sticht vindt plaats op 12 en 13 december van 2003 tijdens de Landelijke Daklozendagen. De toon voor een levendig Ab Harrewijnplein - rijk aan ontmoeting en vertier – is gezet. Er staat een futuristische ballontent waarin lezingen en bands elkaar afwisselen. Buiten is er een zaalvoetbalcompetitie onder leiding van Hans van Breukelen en een kerstmarkt. Tijdens de officiële opening tekent de woonvereniging de officiële samenwerkingovereenkomst met Portaal. De woonvereniging krijgt daarmee het unieke recht om als bewoners zelf onze buren te kiezen. De opening van 't Groene Sticht is tevens de eerste keer dat de bewoners aan den lijve ervaren dat zij 't Groene Sticht met anderen moeten delen en dat het goed is om elkaar als bewoners te blijven ontmoeten. Het eerste ouden nieuwfeest laat niet lang op zich wachten. 2004 2004 is het eerste jaar waarin de woonvereniging haar dromen en plannen werkelijkheid ziet worden. Werkgroepen en individuele bewoners gaan in volle vaart aan de slag. De werkgroep festiviteiten organiseert al in april de eerste Koninginnedag vrijmarkt. De tuin wordt twee spades diep omgespit. Siska

tergronden, maar zeker ook voor daklozen. Voor mensen die e weinig te kiezen hebben. Een erf met een sociale functie in r liggen’ Ab Harrwijn OVER BUREN Jubileum 2008 / 5

Activiteitenkalender 2004 januari >oud en nieuw op het plein >derde duurzame zaterdag >start inrichting tuin en overige ruimten >nieuwjaarsreceptie februari >vierde duurzame zaterdag >eerste werkgroepenavond maart >vierde ALV >Overburen april >start van Groene Stichtkoor >koninginnedagmarkt >start cursus keramiek >start inloper mei >onthulling buste Ab Harrewijn >opening Ab Harrewijnplein >start retourbalie >start meditatieavonden >groene stichtlied juni >start stiltecentrum >Overburen >EK voetbal op het plein juli >barbecue en midzomerfeest september >vierde duurzame zaterdag >tweede werkgroepenvond oktober >start cursus houtbewerking >vijfde ALV >vijfde duurzame Zaterdag december >Overburen >zesde duurzame zaterdag >tweede kerstmarkt >eerste verjaardag woonvereniging

Barelds onthult de buste van Ab Harrewijn van de hand van bewoner Martin van Wijk. De buste krijgt een plekje in de hal van de boerderij en wordt vergezeld door een wandtekst met Harrewijn's toekomstdroom van 't Groene Sticht. Wanneer iedereen is ingericht en aan de slag in werkgroepen steken de eerste spanningen de kop op. Verschil in verwachtingen, meningen en vaardigheden liggen hieraan ten grondslag. Het met mensen met verschillende achtergronden samen een buurt vormen is in praktijk niet altijd gemakkelijk. Getracht wordt de spanningen uit te praten. De activiteitenkalender van 2004 geeft een overzicht van de activiteiten in het eerste jaar. 2005 en 2006 De jaren 2005 en 2006 kenmerken zich aan de ene kant door het ontstaan van tradities en aan de andere kant door de eerste grondige aanpassingen van de plannen. Opnieuw is er een ouden nieuwfeest, Koninginnemarkt, zomerfeest en verjaardagsfeest. Het voorjaar wordt er hard in de tuin gewerkt, en in de zomer wordt er van de tuin genoten. De werkgroep attentie blijft kaarten sturen met verjaardagen en ziekte, de werkgroep PR verzorgt de Overburen en de Retourbalie verkoopt groente- en fruitpakketten waarvan de opbrengst ten gunste is van de woonvereniging. Tegelijkertijd wordt zichtbaar dat de woonvereniging een eigen ontmoetingsruimte in 't Groene Sticht mist. Oorspronkelijk was die taak bedacht voor Restaurant de Hoge Weide. De prijzen, openingstijden, omgangsvormen en later ook het rookverbod staan die functie in de weg. Na een pittige interne lobby mag de woonvereniging een kleine ruimte in de silo huren. Ook wordt duidelijk dat de ambities voor de buurtwerkplaats en het stiltecentrum te hoog zijn gegrepen. Knelpunt is de huur van de ruimtes in relatie tot het praktische gebruik. Daarnaast is de hoeveelheid organisatorisch werk meer dan dat de woonvereniging kan dragen. Ook van buitenaf neemt de druk op 't Groene Sticht toe. Het winkelcentrum Parkwijk is geopend, en onze buurt wordt door velen als parkeerplaats gebruikt. Meer in algemene zin wordt de woonvereniging ermee geconfronteerd dat zij haar ambities niet altijd kan waar maken. Na twee, drie jaar is het nieuwe eraf en willen mensen ook andere dingen doen. Sommige stokjes worden overgenomen. Daarnaast wordt er op een ALV gepraat over wat wij van elkaar verwachten. Ben je boos als iemand iets niet doet? En wat als mensen helemaal niet mee doen? Duidelijk wordt dat het geen verplichting mag zijn. Dat het niet geeft als het (even) niet gaat. Dat mensen op verschillende manieren kunnen bijdragen. Aan de andere kant staat en valt 't Groene Sticht met de betrokkenheid van haar bewoners. Bewoners die onzichtbaar zijn worden uitgenodigd om mee te doen. Er komt een strengere selectieprocedure voor nieuwe bewoners waarin vooral meer actieve betrokkenheid wordt verwacht. De mix tussen dragers en vragers moet in balans blijven. 2007 en 2008 Het wonen in 't Groene Sticht krijgt een zekere regelmaat. De vele tradities en activiteiten blijven bestaan, al is het soms in een andere vorm. Het EK voetbal wordt ingewisseld voor het WK. De noaberbar en de poolgroep nemen de plaats in van de cursussen keramiek, houtbewerking en meditatie. Enkele perken in de tuin worden opnieuw onder handen genomen. Daarnaast worden nieuwe initiatieven genomen. De werkgroep inrichting vraagt bij de gemeente Utrecht het Recht van Initiatief aan.'t Groene Sticht wordt meer groen, autoluw en meer in stijl met het oorspronkelijke polderlandschap ingericht. In ruil wordt de


woonvereniging verantwoordelijk voor het onderhoud van het (openbare) groen in haar buurt. Enkele andere bewoners geven al langer aan dat zij behoefte hebben aan meer cultuur op 't Groene Sticht. Het resulteert in het nu al weer vaste onderdeel van de Groene Stichtagenda, de cultuurpleinen. Voortbordurend op de culturele zondagen, vinden er enkele zondagen per jaar een cultureel festijn plaats op het Ab Harrewijnplein. Weer een andere groepje bewoners zorgt voor de komst van een mozaïekbank naast de jeu de boules baan. Ondanks de vele nieuwe initiatieven, zijn er geen activiteiten die verdwijnen. De extra inzet wordt mogelijk door de komst van nieuwe actieve permanente en tijdelijke bewoners. Niet alleen de eigen ambities van de woonvereniging blijven groeien. Ook de andere partners van 't Groene Sticht drukken sterker hun stempel op de buurt. De Hoge Weide wil aan de buitenkant meer zichtbaar zijn als restaurant en vergadercentrum en heeft plannen voor een terras op het Ab Harrewijnplein. De bedrijfsvoering van Emmaus Parkwijk komt nu volledig op 't Groene Sticht wat een toename van containers, laden en lossen betekent. Nu de silo eindelijk waterdicht is, neemt ook daar de bedrijvigheid toe met de komst van reïntegratiebedrijf Klus OK en de werkplaats Fiets 17. Het gevolg is dat de levendigheid en de druk op 't Groene Sticht flink toeneemt. Naast de spanningen tussen de bewoners onderling over geluid en inrichting van het groen, zijn er nu ook spanningen tussen bewoners en werkers en tussen de woonfunctie en de werkfunctie. Het in soms pittige gesprekken elkaar blijven aanspreken op de idealen van 't Groene Sticht biedt meestal uitkomst. Dat het vroegtijdig informeren van elkaar veel kou uit de lucht kan halen, blijkt een wijze les. Een levendige buurt met een pittig karakter 't Groene Sticht heeft zich ontwikkeld van wensdroom van Ab Harrewijn tot een levendige en open buurt met een pittig karakter. Vijf jaar samen een buurt vormen heeft geleerd dat er plek is voor iedereen, behalve voor mensen die anderen geen ruimte geven en mensen die geen actief deel willen uitmaken van 't Groene Sticht. Het groen in 't Groene Sticht is inheems en ecologisch, en niet van plastic of stenen. De opdracht voor de toekomst is ervoor zorgen dat 't Groene Sticht niet uit haar voegen barst. Dat zal zeker lukken wanneer wij de droom van Ab Harrewijn in leven houden. Tekst: René van Bemmel en Judith Metz


Mijn wijk Met de najaarszon in het gezicht zit Anja van Doorn-Westland een sigaret te roken op het plein. Ze heeft even pauze op haar ronde door de wijk. De oranje posttrolley staat voor haar.

Ik heb 14 jaar in de schoonmaak gewerkt. Ik had hart voor de zaak, tot er een nieuw bedrijf kwam. Er moest toen gemakkelijker gewerkt worden. De tafels werden eerst elke dag gedaan en toen plotseling eens in de week. Ik mocht niet eens meer praten met de mensen. Ik werd er overspannen van. Ik zat thuis, maar ze geloofden niet dat ik ziek was. Ik was er echt ziek van. Toen heb ik ontslag genomen. Die hoge heren moeten eerst maar leren met mensen om te gaan. Ik heb altijd gewerkt en ben geen mens om thuis te zitten. Mijn zus werkt bij de post, ze rijdt met een auto en bezorgt pakketjes. Ze heeft een afspraak voor me geregeld en ik had meteen een gesprek bij TNT. Sinds februari ben ik de vaste postbode van deze wijk. Buiten werken is heel anders, het is heerlijk. Je hebt geen gezeur met een baas en het buiten lopen is gezond. TNT zorgt voor goeie kleding, jas, broek, regenpak. Mijn klompen zijn stuk, ik had nieuwe willen kopen, maar ze waren uitverkocht. Ik had ze al bij het vuil gezet, maar heb ze maar weer aan gedaan nu het nog niet zo koud is. Ik heb plezier in dit werk. Ik denk dat de mensen het fijn vinden dat ze een vast iemand hebben. Ik ben er elke dag, behalve in de vakanties. Je moet bij de mensen vragen of je even naar het toilet mag, dat is wel eens lastig. Bij de silo gaat dat makkelijk, maar ik vraag ook wel eens bij Emmaus. Ik kan bij


de mensen wel koffie krijgen, maar dat doe ik niet. De wijk moet ook gedaan worden. Ik weet het niet, maar volgens mij zijn er op het Groene Sticht veel mensen die geholpen worden. In het restaurant zijn mensen met een achterstand die toch een baan hebben. De silo lijken me moeilijke jongeren, die niet weten waar ze terecht kunnen. Ik weet niet of het zo is, maar dat is mijn inzicht. Het is goed dat het er is! Ik heb zelf kinderen en weet dat het belangrijk is dat mensen geholpen kunnen worden. Ik vind: 'iedereen is belangrijk, wat je ook doet. Daar kunnen de hoge lui van leren'. Ik houd hier vaak even pauze. Ik heb mijn eigen drinken en eten bij me. Er is ook een postdepot waar ik kan zitten, maar dit vind ik prettiger. Er is hier een gezellig bankje en wat aanspraak. Je leert de mensen wel kennen. Het is maar hoe je jezelf opstelt, je komt altijd mensen tegen. Je moet gewoon jezelf blijven. Ik woon in Kanaleneiland, maar dit is ook mijn wijk. Ik vind het leuk dat je mij hebt gevraagd, dat betekend dat ik er ook bij hoor. Tekst: Joost

DE PLEK Bewoners van ’t Groene Sticht vertellen over hun favoriete plek op het terrein. Tekst: Itis Zoomers Foto’s: Annemieke Vink

Willy Bierings We treffen Willy op de afgesproken tijd op het plein. Het is een echte miezerige najaarsdag. “Ik ben het liefst aan de waterkant, maar met dit weer graag binnen op mijn kamer” zegt hij. We worden binnen uitgenodigd en krijgen een kleine rondleiding door zijn sfeervol “bijna 2 –kamerappartement”. “De vide is mooi gemaakt door de jongens. Het enige dat ik hier mis is een hond, maar daarvoor is het te klein. Maar ik heb het leuk met mijn buren. Ik zie ’t Groene Sticht als één grote familie. Men is betrokken bij de mensen die hier komen wonen. Ik geniet hier van de rust, het vissen, maar ook van het contact met de mensen én kinderen. Ik kom bijna 't plein niet af: hooguit als het mooi weer is voor een pilsje naar de stad of voor het bezoeken van mijn kinderen.”


Isis van Dam Op 't plein speel ik best vaak met Laura, met Job of met andere vriendinnen. Ook loop ik hier vaak of fiets er langs. Eikedopjes zoeken vind ik leuk,die liggen hier nu en daar kan ik mee fluiten. Dat heb ik van Matthijs geleerd.


Krijna van den Heuvel Het liefst zit ik in mijn rieten stoeltje voor het huis bij de Wadi. Als Jan daar zit te puzzelen, ga ik er gezellig bij zitten. Genietend van de zon kan ik alles overzien, het groen van de wadi, maar ook de mensen die voor bij komen. Ik kan niet tegen geslotenheid: daarom staan er ook geen grote struiken in de wadi voor ons huis. 's Nachts als ik wakker word kijk ik ook even door het raam over het plein of alles oké is. Soms heb ik helemaal geen behoefte om even weg te gaan met Jan, dan vind ik 't hier veel te fijn.

OVER Winter 2008 2008/ 5/ 11 BUREN Jubileum

Jouke de Jong Het uitzicht vanaf de galerij voor mijn appartement heeft iets heel bijzonders. Het is zó dichtbij, maar niet typisch nederlands: 't heeft bijna iets buitenlands. Het meest veraf zie je de Nuon-pijp die het oudste is en aan verpaupering doet denken. Dichterbij staat de lange muur flats: het grijsachtige daarvan kon ik eerst niet zo waarderen, maar dat is omgeslagen: is nu iets moois geworden. Nog dichterbij staan moderne huizen, die de nieuwbouw van Leidsche Rijn accentueren. Op de voorgrond staat de silo. Dit uitzicht heeft veel diepte in zich en die diepte heb ik hier op 't Groene Sticht weer teruggekregen. Door hier mee te helpen, middels vrijwilligerswerk is er weer ruimte


gekomen in mijn hoofd en heb ik weer perspectief gekregen; ik kan weer letterlijk veraf kijken. Het geeft me een gevoel van wedergeboorte. Ik sta weleens stil op deze plek, bijvoorbeeld als ik 's avonds thuiskom en dan geeft 't in ieder seizoen een andere aanblik door een verschillende lichtval. Net zoals mijn eigen gemoedstoestanden die mijn zicht ook beïnvloeden.

Ria Kuijf Hier zit ik regelmatig. Je hebt 't gevoel alsof je niet in de wijk zit, maar buiten. Als de week erop zit na het werk, zitten we hier met z'n allen met een hapje en een drankje. En natuurlijk 's avonds met de vuurkorf aan. Soms zit ik hier ook alleen een boekje te lezen; lekker rustig word ik dan. Deze zitkuil is door verschillende bewoners gemaakt: Michaël en later Lucas en ook anderen hebben eraan gewerkt. Eerst werd de grond geëgaliseerd, een laag erover en toen gemetseld. Er is lang aan gebouwd; ik denk dat de overburen blij zijn dat 'ie af is. Deze plek is voor mij ook een beetje thuis.


Ik heb 't Groene Sticht leren snappen Annelies Nanning is vijf jaar lang woonbegeleidster geweest bij het gastenverblijf van de NOiZ [NachtOpvang in Zelfbeheer]. Op 1 december stopt zij met haar werk en gaat zij elders werken. Ze kijkt terug op haar werk met de woonbegeleiders en de gasten en op de rol van de NOiZ in ’t Groene Sticht.

“Toen ik bij de Tussenvoorziening [stichting voor dak- en thuislozen waar de NoiZ onderdeel van uit maakt] solliciteerde had ik geen ervaring met zelfbeheer en ook de opzet van ’t Groene Sticht was nieuw voor mij. Ik was benieuwd hoe zelfbeheer werkte, dat heb ik in de praktijk ontdekt. In december 2003 gingen mijn collega's en ik van start met het gastenverblijf. We richtten eerst de boerderij in. Als woonbegeleider moest ik veel regelen. Er was nog veel onduidelijk; hoe zit het financieel, hoe gaat het met de huur, enzovoort. De eerste gasten kwamen eind december. Pas in februari was er een groep van twaalf gasten. Kennismaking met zelfbeheer Beheerders, die zelf dakloos zijn geweest, werden mijn collega's. Zij keken heel anders naar het gastenverblijf dan ik, daar moest ik mee leren omgaan. Soms was dat een worsteling. De beheerders wilden dingen waarvan ik dacht: 'Dat kan niet!' Bij de bespreking van de gasten zeiden ze: 'Die persoon moet er uit'. Ik wist zeker dat die gast niet zou vertrekken en zag allerlei redenen waardoor het niet zou lukken. Uiteindelijk ging hij wel. De beheerders voelden de groep soms beter aan dan ik. Ik moest het daklozencircuit nog leren kennen. Nu ga ik niet meer alleen van mijzelf uit en vertrouw ik meer op de beheerders. Mijn rol als woonbegeleider was in eerste instantie


volgend; de beheerders beslisten. Zij werkten met de gasten en zorgden dat de gasten zich aan de regels hielden. Als woonbegeleider was ik er niet alleen voor de gasten maar ook voor de beheerders. Dat kon doordat de eerste bewoners bijna allemaal buitenshuis werkten. Overdag waren er daardoor weinig mensen thuis en hadden de beheerders wel eens hun handen vrij. Mijn nieuwe rol Het lukte van lieverlee niet meer om het huis met werkende mensen te vullen. Er kwamen mensen in het gastenverblijf wonen zonder dat ze werk of dagbesteding hadden, waardoor er vaker mensen overdag thuis waren. De beheerders kwamen dan naar mij toe en zeiden: 'Die en die liggen nog in hun bed'. Kortom, de beheerders vroegen om ondersteuning bij de aansturing van de bewoners. Mijn rol is toen veranderd. Ik ben gasten gaan begeleiden naar dagbesteding bij ondermeer de kringloopwinkel van Emmaus en de werkplaatsen in de Silo. Er kwamen steeds meer gebieden waarop ik gasten begeleidde. In die tijd leek het er op dat mijn rol overheersender werd. De beheerders raakten wat op de achtergrond. Inmiddels hebben we een balans gevonden, waarin woonbegeleiders en beheerders elkaar begrijpen en gebruikmaken van de kwaliteiten van elkaar.

Groene Sticht begrijpen Ik heb weinig meegekregen van het ontstaan van het Groene Sticht. Achteraf vind ik dat jammer. Over de achtergrond en de idealen van het project heb ik later meer gelezen. Ik had er profijt van kunnen hebben als ik mij meer bewust was geweest van ’t Groene Sticht. Dan had ik de gasten al eerder kunnen stimuleren om te participeren in de wijk. In het begin hadden de gasten van de NOiZ weerstand tegen de buurt. Als ik ze erop aansprak was hun reactie: 'Wat moet ik met de buurt?' Dat gold in het begin ook voor sommige beheer-ders. Je had aan mij toen ook geen goeie voor het contact met de buurt. Ik had te weinig achtergrondkennis om de gasten te stimuleren. Gaandeweg ben ik’t Groene Sticht gaan snappen. Ik heb geleerd er zo mee om te gaan dat het bij de gasten geen weerstand meer opriep. Dat heeft veel opgeleverd. De ommekeer bij de bewoners kwam toen de NOiZ de catering voor een kerstmarkt ging verzorgen. De gasten werden betrokken bij iets praktisch. Ze liepen rond, men sprak elkaar aan, de gasten hadden een rol en waren plotseling zichtbaar in de wijk. Ik denk dat je nu niet meer bang hoeft te zijn dat je de samenhang in de wijk kwijt raakt. De bewoners die ’t Groene Sticht ook zijn gaan begrijpen, geven het door aan andere bewoners. De afgelopen jaren zijn er steeds weer mensen geweest die meededen met buurt-activiteiten. Dat verdwijnt niet meer. Een stap verder Als je mij vraagt of ’t Groene Sticht een zinvolle opzet heeft zeg ik meteen: 'Ja.' In de praktijk is het echter lastig. De gasten trekken naar elkaar toe en ook andere bewoners vormen gemakkelijk onderling groepjes. Zo blijft de NOiZ dat project met die daklozen. Echt door elkaar heen lopen doen gasten, bewoners en professionals nog niet genoeg. Nu blijven de gasten te vaak anoniem, uitzonderingen daargelaten. De tijdelijkheid van het verblijf bij de NOiZ

speelt daarbij een rol. Sommige bewoners hebben zich door buren op hun plek gezet gevoeld, omdat ze bij de NOiZ wonen. Slechts enkele bewoners zeggen gedag op straat als ze een van de gasten tegenkomen. Een praatje bij de supermarkt, gewone interesse, dat is volgens mij haalbaar. Ik denk dat ’t Groene Sticht een stap verder kan zetten. In het gastenverblijf zitten mensen die voor niemand onderdoen. Men zou meer oog voor hun kwaliteiten moeten hebben, zoals bij Leo. Hij was een goede kok en heeft dat ook in de wijk laten zien. Als de gasten als individu worden gezien, zijn er veel mogelijkheden. Dat lukt nu nog niet altijd. Daarnaast heeft niet iedereen op ’t Groene Sticht in de gaten gehad hoe kort de lijnen zijn. Soms hoorde ik pas heel laat dat er iets speelde onder de bewoners en dat er klachten waren over de NOiZ. Ik had liever dat een buurtgenoot dan kwam binnenlopen en mij vertelde wat er aan de hand was. Die opstelling zou nog versterkt kunnen worden. Thuisgevoel Voor mijzelf is ’t Groene Sticht een bijzondere plek geworden. De sfeer op ’t Groene Sticht is informeel. Ik zwaai naar bewoners als ik aankom, ik ken veel mensen en de lijnen zijn kort. Ik heb vaak het gevoel gehad niet aan het werk te zijn. Ik vind het jammer om hier te moeten stoppen. ’t Groene Sticht geeft mij een thuisgevoel. Ik heb nog nooit zo'n leuke baan gehad als deze.” Tekst: Joost


Terug

kijken Foto’s: Annemieke Vink

Vuilcontainers aan de Winterkersstraat

Valeriaanhof/ A


Bruggetje bij het Klifrakplantsoen

Ab Harrewijnstraat


't Groene Sticht is een blijvertje: mensen willen samen iets doen

Jos

van der Meer

Jos van der Meer is dragende kracht binnen woonwerkgemeenschap Emmaus Haarzuilens, en stond aan de wieg van de geboorte van 't Groene Sticht. Hij is penningmeester van stichting 't Groene Sticht vanaf de oprichting in 1997.

Voor veel bewoners van 't Groene Sticht vormt de vergaderzolder van Emmaus Haarzuilens een goede herinnering: hier werden de eerste kenningsmakingsbijeenkomsten voor de toen nog toekomstige bewoners gehouden. En hier zette initiatiefnemer Ab Harrewijn enthousiast de eerste plannen voor 't Groene Sticht uiteen.

‘Wat opvalt is dat het oorspronkelijke kloosteridee, is doorsneden door een stuk professionalisering’ Een stukje geschiedenis Anno 2008 in de huiskamer van Emmaus Haarzuilens blijkt Jos een even bevlogen verteller én schatbewaarder


van de ontstaansgeschiedenis van 't Groene Sticht. Al snel komen er twee dikke ordners vol projectplannen en opstartnotities op tafel. Jos vertelt : 'Het was eind 1996 dat Ab naar Haarzuilens kwam om te praten over het vormen van 'een soort klooster' in Leidsche Rijn. Hij was op zoek naar mede-initiatiefnemers en vond die al snel in De Tussenvoorziening, de NoiZ en natuurlijk Emmaus. Het 'kloosteridee' met een mix van vragende en dragende bewoners dat Ab voor ogen stond, sprak ons enorm aan. De doelstellingen van het GS sluiten dan ook nauw aan bij die van de Emmaus-beweging: samen wonen, samen werken, samen delen.' Vanaf 1997 gaat het balletje opeens hard rollen: eerst komt de boerderij aan de Groenedijk in beeld, en later dat jaar wordt de stichting 't Groene Sticht opgericht. In

Jos is een van de grondleggers en penningmeester van ’t Groene Sticht 1998 wordt Ab kamerlid voor Groen Links, en Nico Ooms volgt hem op als projectleider. Jos: 'Voor Emmaus was investeren in 't Groene Sticht een vorm van sociaal durfkapitaal: al een aantal jaren zochten we vernieuwende sociale projecten om te ondersteunen met de opbrengsten van onze kringloopmarkten. Initiatiefnemer zoekt geld om te beginnen.' Naast een schenking en een lening draagt Emmaus Haarzuilens ook bij aan 't Groene Sticht door het opzetten van de nieuwe woon/werkgemeenschap Emmaus Parkwijk. Werk, werk, werk Het projectplan heeft vanaf het begin hoog opgezet op de werkfunctie van 't Groene Sticht, vertelt Jos: 'Emmaus Parkwijk leverde daaraan een flinke bijdrage, maar er moesten meer werkplekken voor kwetsbare doelgroepen komen. Terugkijkend is het heel leuk om te zien wat er toen allemaal bedacht is: een hondenuitlaatservice, wassen drogen strijken, een plantencréche, beheer van een fietsenstalling, autowassen…'

'Aanvankelijk waren de werkprojecten ook in eigen beheer bedacht. Pas later is besloten dat de stichting deze niet zelf ging uitvoeren, maar de gebouwen verhuurt aan organisaties die bij de doelstellingen van 't Groene Sticht passen. De projectleider zou dan de handen vrij hebben om de onderlinge samenhang te bevorderen.’

‘Het Groene Sticht heeft een enorm positieve uitstraling ontwikkeld’ Terugblikken Het meerjarenbeleidsplan dat momenteel op de bestuurstafel ligt blikt terug op de eerste vijf jaar Groene Sticht, en vooruit naar de komende jaren. 'Wat opvalt is dat het oorspronkelijke kloosteridee, waarin bewoners elkaar helpen en ondersteunen, is doorsneden door een stuk professionalisering. De hoeveelheid begeleiding binnen het gastenverblijf van de NoiZ is bijvoorbeeld flink uitgebreid, Reinaerde heeft de werkplaatsen in de silo overgenomen, de Vrijwilligerscentrale ondersteunt het


uitvoeren van de wereldpleinen. Als je kijkt naar de hoeveelheid activiteiten, en de doelgroepen die op 't Groene Sticht een woon- of werkplek vinden, is deze ontwikkeling ook niet meer dan logisch. Het concept moet wel behapbaar blijven voor bewoners.' En vooruitkijken 'Het Groene Sticht heeft een enorm positieve uitstraling ontwikkeld, als voorbeeld van een sociale buurt in een verstedelijkte omgeving. Vergelijkbare initiatieven elders in Nederland, zoals het Martien Schaaperhuis in vinexlocatie Ijburg, komen híer kijken om inspiratie en ideeën op te doen.' Jos ziet de toekomst heel zonnig in: 't Groene Sticht is de pioniersfase ontgroeid, waarin heel veel tegelijk van de grond is gekomen. Veel is heel anders gelopen dan van tevoren bedacht was, en er bleken ook grenzen aan wat haalbaar is. Maar ik denk dat de kern van 't Groene Sticht een blijvertje is: mensen willen samen iets doen . Die energie kan wel eens een tijdje wat minder zijn, maar dan komen er vanzelf weer ideeën op en mensen die ze willen organiseren.'

Penningmeester Als bestuurslid en penningmeester kijkt Jos met een iets andere blik naar 't Groene Sticht: 'Het is echt een bestuur op afstand, we vergaderen 3 of 4 keer per jaar en kijken dan vooral naar de grote lijn. Van het dagelijkse leven op

‘de groene uitstraling zou een mooie uitdaging zijn voor de komende jaren’

't Groene Sticht krijg ik daarom niet zoveel mee. Bovendien komen bij het bestuur natuurlijk bijna automatisch de zaken terecht die niet lopen.' 'Als penningmeester kijk ik natuurlijk vooral naar de financiële kant: alle activiteiten van 't Groene Sticht moeten, naast bijdragen aan de idealen, ook leiden tot een sluitende begroting. Verhuur van de gebouwen aan participanten als Reinaerde en Emmaus is ook nodig om als stichting de eigen broek op te houden.'

De uitstraling naar de wijk vindt Jos van groot belang: 'Het Groene Sticht moet natuurlijk geen eilandje worden, door bewoners voor bewoners. Het blijft een uitdaging om initiatieven en vrijwilligers uit de wijk erbij te betrekken. De cultuurpleinen bijvoorbeeld zijn belangrijk om het bijzondere karakter van 't Groene Sticht te laten zien aan de rest van Leidsche Rijn. En ook de groene uitstraling zou een mooie uitdaging zijn voor de komende jaren, denkt Jos. 'De oude bomen van de boerderij zijn nu al een mooie blikvanger, zeker in de nog wat 'stenige' wijk. Maar er kan ook nog gedacht worden aan zonnepanelen, of het verruilen van parkeerplaatsen voor nog meer groen.'

Tot slot: oude koeien Uit één van de ordners diept Jos oude bouwtekeningen van 't Groene Sticht op: plat, tweedimensionaal in zwarte lijntjes met allerlei getallen erbij doemt het silhouet van boerderij de Hoge Weide op. Daarna Emmaus en de huurwoningen, vers van de tekentafel, vreemd nieuw en tegelijk zo vertrouwd. Jos: 'Een bijzondere plek op 't Groene Sticht vind ik de centrale hal van de Hoge Weide. De nostalgie van het boerenerf lag hier ooit voor het oprapen. Vroeger was dit het centrum van de boerderij van Van 't Schip, je liep er recht de koeienstal in en hoog in de nok hing een grote grijper voor de hooibalen. Hangt die trouwens nog steeds in het restaurant ?”

En hoewel Jos betwijfelt of het er van gaat komen: 'Oorspronkelijk heette het plein de Valeriaanhof. Na het overlijden van Ab in 2002 werd dat ter nagedachtenis omgedoopt tot Ab Harrewijnstraat. Veel bewoners hebben dat weer omgedoopt tot Ab Harrewijnplein. Maar ik vind dat hofje het intieme karakter van het plein het mooiste weergeeft.'


tekst: Michiel

‘t Groene Sticht is heel slim Leen en Wilma zijn vrijwilligers van Emmaus Parkwijk. Wilma werk in de sieraden en de kleding. Leen zorgt voor de boekenafdeling.

Hoelang werken jullie al bij Emmaus Parkwijk? Leen en Wilma: wij werken nu ruim 4 jaar bij Emmaus Parkwijk, onderdeel van het Groene Sticht. Hoe zijn jullie op ’t Groene Sticht terechtgekomen? We hebben eerst een aantal jaren bij Emmaus Haarzuilens gevrijwilligd. Daarnaast zijn we verhuisd naar Leidsche Rijn. ’t Groene Sticht ligt voor ons dichter in de buurt.

Wat is jullie mening over ’t Groene Sticht? Wij vinden ’t Groene Sticht heel sociaal, mensen doen allerlei dingen met en voor elkaar. Dat spreekt ons wel aan. Het is toch een uniek buurtje met al die voorzieningen, zoals restaurant Hoge Weide en de Silo. We hebben het prima naar ons zin, de mensen groeten je op het plein en het is er gezellig. En we vinden het wel slim: ’t Groene Sticht, wat eerst ontstond, en daarna het winkelcentrum en de flats eromheen. Tekst: Ria


Terug

kijken de Silo

overzic


Zicht op de Oosterparklaan

cht op het Ab Harrewijnplein vanaf blok A


Hier wordt niet getimmerd! Jeroen van Donselaar is bedrijfsleider van meubelwerkplaats Remake. Hij werkt in de silo op het terrein van ’t Groene Sticht. Als ik Jeroen vraag naar zijn werkplek in de timmerwerkplaats, wijst hij op een tafel in het midden. Hij zegt, 'Deze staat lekker centraal. Als anderen hier willen werken vragen ze dat eerst netjes aan mij.' Onder de tafel staat de gereedschapkist die Jeroen op zijn opleiding tot meubelmaker zelf maakte. Jeroen corrigeert me nog even, 'dit is een meubelwerkplaats, hier wordt niet getimmerd! Het meubelmakersvak is verfijnder dan dat van de timmerman' legt hij uit. Spijkers komen niet voor bij Remake en schroeven gebruik je alleen als het echt niet anders kan.

Bij Remake staan de mensen voorop. 'Ik maak liever een nieuwe werkplek, dan dat ik mensen moet wegsturen omdat er geen passend werk voor ze is. Het is voor de deelnemers heel belangrijk dat ze iets nuttigs doen' zegt Jeroen. Aanvankelijk werden in de werkplaats meubels vermaakt tot nieuwe ontwerpen; “second design” heet dat. Nu knapt men hoofdzakelijk meubels op in opdracht van de klanten. De mensen van Remake voeren kleine reparaties uit, schilderen meubilair en tegenwoordig stofferen ze zelfs. Het stofferen is de specialiteit van Linda, zegt Jeroen. 'Linda heeft een naaimachine, zij heeft altijd het laatste woord bij bekledingswerk. Als zij zegt dat het kan, dan doen we het.' Linda is als deelneemster bij Remake gekomen en heeft inmiddels een vangnetbaan als assistent van Jeroen. Hij zegt: 'ze is de moeder van de groep.'

de situatie thuis, ruzies met vrienden en allerlei andere persoonlijke dingen. 'Ik zeg altijd tegen ze: ik kan wel naar je luisteren, maar ik kan niets voor je oplossen.' De vader van Remake heeft zijn eigen opvoedstijl. Zoals bij een vader, gaat het er ook bij Jeroen niet altijd pedagogisch onderbouwd aan toe. 'Soms vloek ik de boel bij elkaar, en dat werkt', zegt hij. Het is vaak ouwe jongens krentenbrood onder elkaar, dan praat hij met de deelnemers op gelijk niveau. 'Als ik dan een keer uitbarst maakt het indruk, omdat we iets met elkaar hebben', verklaart Jeroen. Hoewel hij zich wel bewust is van zijn aanpak, is het geen keuze. 'Het is gewoon zoals ik ben. Ik ben in dat opzicht een kind van Emmaus Haarzuilens.' Jeroen kwam als tiener in de leefgemeenschap en ging er volwassen vandaan. Zijn tijd bij Emmaus heeft zijn opvattingen sterk gevormd.

De vaderrol Jeroen: 'Ik ben een beetje de pappie.' De deelnemers komen met hun verhalen bij hem. Het gaat over van alles:

Werken is leuk Bij de start van Remake vijf jaar geleden, heeft Jeroen samen met Aldo de lijnen uitgezet. 'We wilden een plek maken


waar het leuk was om te zijn. Het gaat er om een veilig gevoel te geven, dat hebben de deelnemers al zo weinig. Ookal is het werk niet alles, dan kan het nog leuk zijn om bij je collega's te zijn. Daarom lunchen we samen, als er een dag nauwelijks gewerkt wordt maar wel gedold, is het voor mij ook goed' vertelt Jeroen. 'Er is hier sinds een half jaar een jongen die het nog nergens zo lang heeft uitgehouden. Hij kan zich maar vijf minuten concentreren. Dat hij het bij mij al een half jaar volhoudt vind ik fantastisch!'

timmerwerkplaats lijkt. Jeroen is degene die alles bedenkt, het uitvoerende werk wordt door de deelnemers gedaan. Voor hemzelf is er vakinhoudelijk nog voldoende te beleven. Hij wijst op een oranje dressoir. 'We hebben het oranje geschilderd, maar het effect viel tegen. Het is een oud kastje en die uitstraling moet het weer terug krijgen. Nu is er iemand aan het experimenteren met een doek en zwarte verf om er een oud effect op te krijgen. In dat soort dingen kan ik mijn creatieve ei prima kwijt.'

Van reïntegratie naar dagbesteding In het begin was Remake een reïntegratieproject, met als doel om mensen weer aan betaald werk te helpen, inmiddels is het een dagbestedingsproject geworden. De nadruk op doorstroom naar betaald werk is daarmee kleiner geworden. De werkplaats is dus geen opstap naar betaald werk meer, daarvoor is het verschil met regulier werk veel te groot. 'Ik vraag niet veel van de deelnemers. Bij mij gaat het er om dat mensen komen of afzeggen, op tijd zijn en hun verantwoordelijkheden nemen, ook in de omgang met hun collega's.' Mensen die doorstromen naar een reguliere baan, komen soms snel terug, omdat ze niet kunnen voldoen aan de eisen van een normale werkgever. De meeste deelnemers hebben een arbeidsverleden met veel teleurstellingen. In de werkplaats gaat het er om dat deelnemers een positieve ervaring hebben. 'Als er meer in zit gaan we er natuurlijk aan werken' zegt Jeroen. 'Wat dat betreft is de werkplek die Linda heeft gekregen een hoogtepunt uit de afgelopen vijf jaar.'

Het Groene Sticht Remake staat niet alleen in ’t Groene Sticht, er zijn veel relaties met anderen in het wijkje. In de Emmauswinkel is een verkooppunt van Remake ingericht en sommige meubels worden bij de kringloper ingekocht. Er zijn regelmatig deelnemers die in het gastenverblijf van de NOiZ wonen, schuin tegenover de Silo. Het pand wordt gedeeld met de fietsenwerkplaats en Klus OK, waardoor ook de samenwerking met hen vanzelfsprekend nauw is. Voor de kruidentuin van de woonvereniging maakte Remake naambordjes bij de verschillende plantensoorten en sommige bewoners hebben meubels laten opknappen door Remake. Jeroen herkent de doelen van Remake bij de andere projecten op ’t Groene Sticht. 'Het gaat om het bieden van een veilige plek aan mensen die het elders nauwelijks redden, maar' zegt hij, 'de aanpak van Remake is daarbinnen wel heel eigen.’ Tekst: Joost

Meubelmaker Ondanks de nadruk op de mensen bij Remake, is ook het meubelmakersvak belangrijk. Voor de meeste deelnemers is alles nieuw. Slechts enkelen kunnen zelfstandig aan de slag, de meeste vragen veel begeleiding. Desgevraagd geeft Jeroen toe dat het meubelmakerswerk soms te ingewikkeld is en de meubelmakerij toch een beetje op een


Femke Dekkers is het aanspreekpunt van bewoners vanuit Portaal, vanaf de oplevering van het project. Zij vertelt over haar band met ’t Groene Sticht.

Femke

Dekkers

Het idee om niet alleen iets te vragen van een buurt, maar ook iets te brengen, is gelukt. Wat gebeurt er op sociaal gebied in de wijk waar je zelf woont? Op sociaal gebied wordt er vanuit de gemeente en welzijnsinstelling wel een en ander georganiseerd om de binding in de wijk te bevorderen. Verder is er in mijn wijk een hostel voor alcoholverslaafden en een punt voor gratis heroïne verstrekking. Dit had wat voeten in aarde, maar ik denk dat het goed is dat de gemeente hierin heeft doorgepakt. Het is goed georganiseerd en naar mijn weten is er weinig tot geen overlast. Waaruit bestaat jouw contact met 't Groene Sticht? Voor de bewonerscommissie die namens de huurders in


het complex een tweetal keer per jaar overleg heeft met Portaal, ben ik het aanspreekpunt. We bespreken dan met name zaken die voor de huurders van Portaal van belang zijn, aangaande de gebouwen en de leefomgeving. Verder heb ik zo nu en dan contact met de projectleider Nico Ooms om dingen te bespreken die het hele terrein aangaan. Ook gaat Portaal wel eens met groepen voor een rondleiding langs dit project of huren we de ruimte in de boerderij voor bijeenkomsten. Toen het project destijds, in 2003, werd opgeleverd heb ik de woningen aan de bewoners verhuurd en zat ik namens Portaal in de beheergroep. Ik vind het werken met 't Groene Sticht erg

Portaal doet mee met de twee appartementengebouwen en de jongerenwoningen op het terrein leuk. De mensen met wie wij in dit verband te maken hebben zijn erg betrokken bij het de buurt en hebben een sociale inslag. Toen het project net was opgeleverd was het werk vanzelfsprekend voor mij wat intensiever, omdat er meer geregeld moest worden en alles zich nog “moest zetten”. Inmiddels is het voor Portaal in een wat rustiger vaarwater gekomen, maar de contacten zijn goed gebleven. Soortgelijke initiatieven zijn er wel; het zijn echter in de praktijk best ingewikkelde trajecten omdat er zoveel verschillende partijen bij betrokken zijn, met ieder zijn eigen financiële structuur en mogelijkheden. Dus in mijn beleving heb je een lange adem nodig, een grote bevlogenheid en een brede blik, om het echt van de grond te laten komen. Welk beeld heb je in de afgelopen vijf jaar van ’t Groene Sticht gekregen? Dat het concept zoals het ooit bedoeld en bedacht was, ook werkt! Ik heb het idee dat de begeleiding van de exdaklozen lukt, dat zij zich welkom voelen en ik hoop dat er meer stabiliteit in hun leven ontstaat. Ook heb ik het beeld dat er bewoners zijn die in diverse “werkgroepen”

deelnemen en activiteiten organiseren. Niet dat de betrokkenheid van iedereen even groot is; er zijn altijd mensen die er meer tijd en energie in steken dan anderen. Ook heeft het project een functie voor de buurt gekregen; zowel De Hoge Weide als de Emmaus winkel worden goed bezocht. Het idee van Ab Harrewijn om niet alleen iets te vragen van een buurt, maar ook iets te brengen, is mijns inziens gelukt. Het project heeft fysiek een besloten karakter met een prettige rustige sfeer. De aanwezigheid van de boerderij en de bouwstijl van de overige huur- en koopwoningen maakt dat de sfeer van een boerenerf benaderd wordt. Het is dan ook echt een terreintje op zichzelf, waar ik een gevoel van geborgenheid wel kan ervaren. De aanwezigheid van grote bomen en natuurlijk ook de silo werken hier vanzelfsprekend ook aan mee. Terugkijkend is dit project alle moeite waard geweest! Ik hoop dat de initiatiefnemer Ab Harrewijn dit ergens tussen hemel en aarde nog mee mag krijgen.

Tekst: Mirjam/ foto: Emmaus Haarzuilens


Terug

kijken

Koeienstal

Emmauswoonhuis vanaf 2e Oosterparklaan


Binnenkant silo eerste etage

l/ Ab Harrewijnplein


Door de eerste (vroege) sneeuw op weg naar de familie de Rijk. Onze buren van schuin tegenover op de Groenedijk. Met uitzicht op de gemeenschappelijke tuin. Een afspraak was snel gemaakt. We willen weten hoe zij, als “autochtonen”, de komst en opbouw van ons buurtje hebben ervaren.

De Rijk Familie

“Niet teveel veranderen” Ik voel me welkom en de toon is direct gezet met de mededeling: “we zijn heel positief over jullie!” Ze zijn blij met de Groenedijk nieuwe stijl, want het heeft zijn “landelijke” sfeer in dit deel behouden. ’t Groene Sticht past er goed in met zijn bouw en gemeenschappelijke tuin. Het is een rijk stuk van Leidsche Rijn. Jammer alleen van het hoekhuis als “blikvanger” van het project. Meneer de Rijk woont al zijn hele leven op de Groenedijk. Vroeger tussen de tuinderijen afgewisseld met grasland en boomgaarden. Waar nu de Winterkersstraat loopt, lag vroeger een walnotenlaan, waar hij als jongen stiekem noten plukte met de kans dat hij door de jachtopziener in de kraag werd gevat ( bleek zijn latere schoonvader). Voor de boerderij in 1958 werd gebouwd stonden er een enkele bouwvallige daggelderhuisjes op het land. Bij de start van de bouw van Leidsche Rijn (de


Klifrakgracht was de eerste straat die aangelegd werd) woonde familie De Rijk in het witte hoekhuis aan de dijk. Toegangspoort tot het bouwterrein. En dat hebben ze geweten. Ze werden overstelpt met bouwtoeristen, met op zondag eindeloze files voor de deur, zodat ze de gordijnen sloten om nog enige privacy te hebben. Eén keer moest het heien twee weken worden stilgelegd toen hun dak er zowat aftrilde, na later bleek omdat de werklui een rekenfout hadden gemaakt (in eerste instantie werd er gezegd: “mevrouwtje, het valt best mee!”). Het was actietijd, opkomen voor de belangen van de oorspronkelijke bewoners, een goede schadevergoeding regelen. Maar ook een leuke tijd: met je buren na de vergadertijd tot in de kleine uurtjes doorzakken onder het genot van een borreltje. Belangrijk wapenfeit: geen ontsluiting van woonwijk De Woerd op de Groenedijk. Later verhuisden ze naar nummer 21.

Vanuit hun huis aan de Groene Dijk kijkt familie de Rijk kijkt uit op het dagelijks leven op ’t Groene Sticht. Als de dag van toen herinneren ze zich nog de voorlichtingsavond voor buurtbewoners. Van mond-tot mond ging het gerucht dat er een opvang van exverslaafden zou komen. Dus de opkomst was groot. “Wat krijgen we nou!”. Maar Ab Harrewijn deed het heel vakkundig. Hij zei: “Het komt allemaal goed” en je geloofde hem gewoon op zijn woord! En de avond eindigde met applaus, als teken dat 't Groene Sticht welkom was. Meneer en mevrouw De Rijk maken duidelijk dat de Ab Harrewijnstraat bijdraagt aan hun woonplezier. De sfeer is gemoedelijk, er is ruimte voor een buurpraatje, wanneer je je hand opsteekt wordt er door het open raam terug gezwaaid, je kunt er lekker eten, er zijn leuke feesten, je kunt je welvaartsresten voor een goed doel kwijt, en er zijn heerlijke oliebollen met ouden nieuw. Wanneer ze thuis zijn, gaan ze altijd wel even kijken bij een wereldplein. Het Waterlooplein was hun topper: met vrienden genieten van de lekkere muziek op het plein en na afloop lekker eten in De Hoge Weide. Overlast: ach, je hoort wel eens 10 keer dezelfde muziek uit een raam van het woonhuis komen, dat je denkt: kan het niet iets zachter …. Maar voor de

rest niets te klagen. Twee voorbeelden halen ze nog aan van de gemoedelijke en informele sfeer van ’t Groene Sticht die hen aanspreekt. Over een kastdeur die klemde en toen ze naar de silo stapten beloofde een allervriendelijkste jongeman met een sikkie dat hij wel langs zou komen om het euvel te verhelpen. Na drie keer hem eraan herinnerd te hebben kwam hij zowaar na enig tijd langs en klaarde de klus. We hoefden er toen niks voor te betalen, omdat hij niet eerder langs was geweest. Ze halen ook het contact met tuinman Martin aan, waarmee ze over het snoeiwerk kunnen praten, die hun overtollige planten in de tuin een plekje geeft en die het prachtige eilandje heeft aangelegd. Ze vinden het wel jammer dat de laatste tijd de tuin minder onderhouden wordt. Meer wildgroei leidt tot een verhoogd risico van overwaaiend onkruidzaad! Op mijn slotvraag wat ze ’t Groene sticht als wens of advies voor de komende vijf jaar willen meegeven, reageren ze kort en krachtig: “niet teveel veranderen!” tekst: René van Bemmel


REVO NERUB

Yvonne Wesselink Yvonne Wesselink is wijkmanager van Leidsche Rijn: ‘Voor mij is 't Groene Sticht een pareltje in de wijk. Een mooie tuin, een veel gebruikt plein, de prachtige Emmauswinkel, een goede vrijwilligerscentrale, een heerlijk restaurant en veel aardige bewoners.’ Geweldig om te zien hoeveel verschillende bewoners 't Groene Sticht met haar activiteiten bij elkaar brengt! En ik vind het mooi dat bewoners zoveel energie stoppen in de activiteiten, zowel voor henzelf als voor anderen. Mijn tip voor de komende vijf jaar: Leidsche Rijn

groeit! Betrek ook bewoners uit Het Zand en Terwijde bij jullie activiteiten. En als laatste: ga vooral door met het organiseren van activiteiten en geef het door. Leer anderen ook hoe ze activiteiten kunnen organiseren.”

Wijkmanager Leidsche Rijn: ‘Voor mij is 't Groene Sticht een pareltje in de wijk’ OVER BUREN Jubileum 2008 / 32

Vijf jaar. TERUGBLIK Fotovergelijking: toen en nu. BEWONERS De favoriete plek van vijf bewoners

Recommend Documents