Vierentwintig zomers liggen in het

voorwoord

Jubileumzomer in de Utrechtse Kerken

foto: Kees Hummel

V

ierentwintig zomers liggen in het verleden, waarin de schatten, geheimen en geschiedenissen van de Utrechtse middeleeuwse binnenstadskerken aan het publiek werden getoond en verteld. In die jaren hebben honderden, deskundige gidsen zich vrijwillig ingezet om dat publiek interessante rondleidingen te geven en de verhalen van de kerken door te vertellen. En het publiek stelde dat op prijs en groeide gestaag in aantallen. In 2006 kwamen maar liefst 45.000 bezoekers uit binnen- en buitenland de Utrechtse kerken bekijken. Dit jubileumjaar wordt een nieuw recordaantal gasten verwacht.

Marie-Louise van Kleef Er is dan ook veel te zien in de Utrechtse kerken. Niet alleen hebben de kerkgebouwen- en interieurs een grote cultuurhistorische waarde, maar ook wordt de geschiedenis van het noordwestelijk deel van Europa, van Nederland en van Utrecht voor een belangrijk deel verteld in de verhalen van de Utrechtse kerken. Utrecht is eeuwenlang het religieuze centrum van ons land geweest, vóór de reformatie maar ook daarna. De dertien mooie kerken die in het historisch centrum van Utrecht zijn overgebleven vormen de getuigen daarvan, naast de verdwenen kerken waar we gelukkig ook nog heel veel van weten.

En daarom vieren we deze zomer dit mooie jubileum. Met een uitbundig programma rond het thema 'VIEREN' waarmee het bezoek aan de kerken nog aantrekkelijker wordt dan het al is. Oude prenten van de kerken uit Het Utrechts Archief worden deze zomer in de kerken tentoongesteld. Naast de rondleidingen wordt er dit jaar een uitgebreid muziekprogramma in de kerken uitgevoerd. Buiten het bekende Festival Oude Muziek zijn ook tal van andere concerten in de kerken geprogrammeerd. De topdag van 2007 is 7-7-2007. Die mooie zaterdag start met een muziekestafette in de kerken. Ook zal op het Domplein het Straattekenfestival in volle gang zijn. Aan het einde van de dag wordt het massale 'Poverty Requiem' uitgevoerd op de Mariaplaats en daarna start de Utrechtse Museumnacht. Vele vrijwilligers zetten zich ook deze zomer in om van Kerken Kijken Utrecht een succes te maken. Zij heten u van harte welkom in Utrecht en bieden u een onvergetelijk bezoek aan de Utrechtse binnenstadskerken. Marie-Louise van Kleef Voorzitter Kerken Kijken Utrecht

25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007

Inhoudsopgave

De Gidsen foto: Caroline Spierings

4 | In de ban van de kerk 5 | 25 jaar Kerken Kijken 27 | Gildewandelingen 28 | Kerkenoverzicht

6 | Column Henk Jansen 7 | Klokkenluidersgilde

32 | Legenda met plattegrond

8 | Internationaal Straattekenfestival 10 | Muziekestafette 11 | Poverty Requiem

8

12 | T waalf bijzondere ansichtkaarten

13 | U trechts Archief siert de binnenstadskerken

uit de gastenboeken..

‘Indrukwekkend, met veel plezier gekeken, geluisterd, verwonderd, gegriezeld (kluizenaarscel). Heel veel dank voor de rondleiding en dat

‘Fantastische rondleiding door

‘Een indrukwekkende kerk vol

deze kerk vol symboliek. Om dat te onthouden, zal ik jaarlijks enige malen langs moeten

grappige details, prima uitgelegd

allemaal op mijn verjaardag.’

komen. Bedankt!’

geboren Utrechter (1932) hier

‘Kerk is doods, zonder inhoud,

kwam en ik heb er geen spijt

‘Ik ben Teuntje, ik kom uit Gortel en ben in Austerlitz op vakantie. Ik vind dit een hele mooie kerk.’

‘Vandaag na 50 jaar weer terug. Veel veranderd. Mooier? ’ ‘Mijn moeder uit 1925, ik uit 1949, beiden Utrechter zijn vandaag, 13 september 1997, voor het eerst in deze kerk geweest. Op zich dus een belevenis!’

zonder ziel: door de Reformatie vernietigd.’

‘Wij hebben genoten van al het moois en de interessante dingen, die hier te zien zijn en wij werden zeer sympathiek en persoonlijk rondgeleid.’ ‘In deze kerk te zijn… Een stukje hemel op aarde’

28 12

door een van de rondleidsters.

14 | G idsen vertellen 16 | Muziekprogramma

19 | Extra programma 20 | Muziek in de kerken

Het was voor het eerst dat ik als

van.’

23 | Verder te zien & te horen 24 | Domplein 2013

‘Gisteren 65 jaar geworden. In deze stad geboren en getogen en vandaag voor het eerst in deze kerk. Een wonderlijke ervaring. ’

‘Wat een allervriendelijkste

25

25 | Column ML van Kleef 26 | Kinderactiviteiten en GVU

ontvangst, erg kundige uitleg van bijzonderheden. Een mooie kerk,

23

moet blijven.’ 25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007

In de ban van de kerk JUbILEUMboEK VooR En DooR GIDSEn

I

n de ban van de kerk is de titel van het jubileumboek dat ter gelegenheid van 25 jaar Kerken Kijken Utrecht wordt uitgebracht. Elke (oud-)gids en iedereen die op enigerlei wijze aan het succes van Kerken Kijken heeft meegewerkt, kan het prachtig uitgegeven boek bij de opening van het jubileumjaar op 29 juni in de Jacobikerk - of tijdens het seizoen in de kerk waar men gegidst heeft - in ontvangst nemen. In de ban van de kerk is grotendeels geschreven door gidsen die vaak al jarenlang met veel plezier bezoekers welkom heten en rondleiden in de monumentale kerken van de binnenstad van Utrecht. De titel drukt de fascinatie uit die gidsen voor de kerken hebben en verwijst naar een oud kerkelijk gebruik waar weinig plezier aan te beleven was. Een grote groep gidsen heeft met veel plezier aan de totstandkoming van het boek gewerkt.

In het eerste hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van wat zich in de 25 jaar van het bestaan van Kerken Kijken heeft afgespeeld. In het tweede hoofdstuk komen de ervaringen van gidsen aan bod. Gidsen vertellen hoe ze bij Kerken Kijken betrokken zijn geraakt en hoe ze er bijna allemaal jarenlang bij betrokken blijven. Ze vertellen hun ervaringen en anekdotes en geven aan waarom het gidsen hen zo boeit. In het derde hoofdstuk komen de kerken aan bod. Gidsen vertellen de geschiedenis van de kerk of lichten er iets uit dat hen bijzonder tot de verbeelding spreekt en dat beoogt de lezer te prikkelen om meer van de kerk te willen weten. Biem Lap

Voorzitter redactie jUbileUmboeK (mede)teamleider gidsen jacobiKerK

Kerken Kijken Utrecht: een uniek project

25 25 JAAR KERKEn KIJKEn

D

eze zomer gaan voor de 25ste keer de deuren open van de monumentale binnenstadskerken. De gidsen van Kerken Kijken Utrecht zorgen ervoor dat de bezoekers binnen kunnen stromen. Er is veel gebeurd in de vijfentwintig jaar van het bestaan van KKU. De groei was buitengewoon groot. Zo gingen steeds meer kerken meedoen: van vijf in 1983 naar twaalf in 2006; het aantal gidsen steeg van 23 naar 181 en het aantal bezoekers van ruim 9.000 naar ruim 44.000. Het topjaar was 2005 met 46.500 bezoekers. Het project begon in 1983 als werkervaringsproject voor jonge werklozen. Al gauw werd het een vrijwilligersproject. De leiding van KKU was lang in handen van een werkgroep, die in de eerste jaren onder de

VVV of de Gemeentelijke Sociale Dienst fungeerde en later onder de Stichting Archeologie en Bouwhistorie van de Stad Utrecht (STABU). Daarna kwam het project een paar jaar bij RonDom en het Utrechts Bureau voor Toerisme. Sinds 2004 valt het weer onder de STABU. KKU is uitgegroeid tot een evenement dat niet meer weg te denken is uit het zomeraanbod van culturele en toeristische activiteiten van de stad Utrecht.

Dankzij de enthousiaste inzet van de initiatiefnemers, de werkgroepleden, coördinatoren, kerkbeheerders, teamleiders en gidsen is Kerken Kijken Utrecht geworden wat het nu is.

Het huidige bestuur is aangetreden in januari 2007 en bestaat uit: Marie-Louise van Kleef, voorzitter; Gerrit-Jan van Ingen, penningmeester; Guda Irrgang, secretaris; Hans Baars, Desirée Berendsen, Marja Branderhorst en Henk Jansen.

nieuw logo ter ere van het 25-jarig Jubileum

foto achtergrond HUA: Gezicht op de westelijke arm van de kruisgang van de Mariakerk te Utrecht, uit het noordoosten, 1898

4


5

Utrechts Klokken

29 juni: 25 jaar KKU opent met klokkenluiders estafette

iders Gil lu

de

foto: Henk Jansen

column

Utrecht is een echte klokkenstad

De opening van de 25e editie van Kerken Kijken Utrecht start op vrijdag 29 juni met een estafetteluiding van de klokken in de binnenstad onder leiding van het Utrechts Klokkenluiders Gilde. De estafetteluiding kan men volgen door deelname aan de luisterwandeling die aanvangt bij de Jacobikerk om 18.45 uur.

estafetteluiding en luisterwandeling

K

erken Kijken Utrecht vestigt de aandacht op het rijke interieur van de oude binnenstadskerken. In deze kerken zijn er ook cultuurschatten die maar weinig mensen te zien krijgen: de kerkklokken. Hoorbaar zijn ze des te meer. In belangrijke mate is dat te danken aan het Utrechts

Gemeentelijke zorg voor monumentale kerkgebouwen

E

r is geen stad in Nederland met zo’n enorme rijkdom aan prachtige kerkgebouwen als Utrecht. Meer dan 50 kerkelijke bouwwerken hebben de status van rijksmonument of gemeentelijk monument. Bijna de helft van de alle kerkgebouwen in de gemeente Utrecht is beschermd als monument. Dat geldt niet alleen voor de oude, vaak middeleeuwse, gebouwen in de binnenstad, maar ook voor bijvoorbeeld 19e en 20e eeuwse kerken in latere uitbreidingswijken. Ook in Vleuten en De Meern staan markante monumentale kerken. De gemeente Utrecht stopt veel energie en geld in de instandhouding van het kerkelijk erfgoed. Kerkeigenaren doen vaak een beroep op de technische en de financiële kennis van de gemeentelijke afdeling voor monumentenzorg. Naast het benutten van rijksregelingen voor subsidiëring en financiering van onderhoud en restauratie, worden ook gemeentelijke gelden ingezet. Zo kent de gemeente Utrecht de meest uitgebreide onderhoudsregeling in Nederland voor kerken die de status hebben van gemeentelijk monument. Daarnaast heeft de gemeente de afgelopen decennia flink geïnvesteerd in de instandhouding van diverse binnenstadskerken. Het behoud van de kerkelijke functie is belangrijk.

Maar als voor de instandhouding van het gebouw andere functies nodig zijn, dan is een combinatie met gebruik op bijvoorbeeld cultureel gebied wenselijk. In het uiterste geval kunnen voor het behoud van het gebouw flinke bouwkundige ingrepen worden toegelaten. Zo zijn in de jaren ’80 twee kerken verbouwd tot appartementencomplexen.

Klokkenluiders Gilde. De belangstelling voor het Utrechts Klokkenluiders Gilde is groot. Met ruim 60 vrijwilligers verzorgt het UKG jaarlijks meer dan 600 luidingen met de hand. Vrijwel altijd is het aanbod van vrijwilligers groter dan het aantal luidersplaatsen. Beginnende klokkenluiders starten als aspirant-luider. In dat jaar worden in een monsterboekje de vorderingen bijgehouden en geven de luidmeesters extra begeleiding. Na dit proefjaar adviseert het College van Luidmeester het bestuur over de officiële certificering als klokkenluider. Daarnaast kent het gilde nog een aantal nevenactiviteiten: er wordt geoefend in de techniek van het beieren; er wordt een cd uitgebracht ter gelegenheid van het 500-jarig bestaan van de Van Wouklokken in de Domtoren; er wordt gewerkt aan een klokkenatlas; er worden studiereizen ondernomen naar interessante bestemmingen in binnen- en buitenland en het UKG adviseert regelmatig bij restauraties van klokken. Meer informatie over het UKG is te vinden op www.klokkenluiders.nl.

De gemeente wijst zelf monumenten aan op basis van inventarisaties, waarbij de architectuurhistorische en bouwhistorische waarden de belangrijkste criteria vormen. Zo zijn eerder dit jaar verschillende, vooral naoorlogse kerken, toegevoegd aan de terecht flinke lijst van beschermde kerkgebouwen. Inventarisaties en onderzoek leiden vaak tot publicaties als boeken, brochures en andere vormen van voorlichting aan geïnteresseerden. De informatie op de internetsite van de gemeente wordt voortdurend uitgebreid. Ook voor het toegankelijk maken van de bijzondere Utrechtse monumenten werkt de gemeente mee: de Open Monumentendag en het project Kerken Kijken, worden door de gemeente met menskracht en geld al vele jaren ondersteund!

Arie Noordermeer

Salvator en Andreas: De kleinste en grootste klok (281 en 8227 kg) in de Domtoren in één beeld gevangen.

Henk Jansen

Adviseur Monumenten, Gemeente Utrecht Bestuurslid Kerken Kijken

en


KerKen KijKen Utrecht en initiatief Domplein 2013 presenteren

‘skyline’ van Droochsloot (1586-1666)

in samenwerKing met het museum catharijneconvent en het centraal museum foto's: Kayoo.nl

KijK voor schilderworKshops op KerKenKijKen.nl centraal museum

centraal museum

het centraal museum in utrecht bestaat sinds 1838 en bezit een rijke en gevarieerde verzameling oude, moderne en toegepaste kunst en heeft bovendien collecties mode en stadsgeschiedenis. het centraal museum bezit verder de grootste verzameling rietveldontwerpen ter wereld. het wereldberoemde werk van dick Bruna is te bezichtigen in het tegenovergelegen dick bruna huis. jaarlijks organiseert het centraal museum twee a drie grote publiekstentoonstellingen. hoewel de eeuwenoude collectie het uitgangspunt is, wordt altijd gezocht naar raakvlakken met de actualiteit. fotografie en nieuwe media staan regelmatig op het programma. www.centraalmuseum.nl

zaterdag 7 juli [museumnacht]

van 11.00 - 24.00 zijn de streetpainters aan het werk

zondag 8 juli

panelen te zien op domplein

maandag 9 juli

panelen naar de kerken

zaterdag en zondag 8 en 9 september

alles nog 1 maal bij elkaar

De e v Jan angel is van Bijl t Johan er t n

De Chr grafleg is ging Dir tus van ck v an B abu ren

de originele schilderijen Zijn te Bewonderen in het museum catharijneconvent en het centraal museum


De Hen roeping dr ic k te van M r Br atte ü ugg hen s

aanvang 10 uur

es

vrijdag 6 juli

Doo Abr p van d aha m B e kam loem erlin aer t g

programma

Mad wild onna m e ro et Jan van zen Scor el

Har Dav pspele id nde Ger kon ard ing van Hon thor st

Kro doo ning m r e Dir nenkro t de ck v an B on abu ren

De de t twaalfj a e Pau mpel rige Je lus zus Bor in

De a a kon nbidd Abr ingen ing van aha de d mB rie loem aer t

De g l de H orifica tie v C at Cor a neli herina n s va nP oele nbu rg

Jak klee ob ziet h d Lam van z et beb ijn z l ber t oo oede Jaco bsz n Joze f

het weekend van de zevende van de zevende in het zevende jaar wordt een speciaal weekend. Kerken Kijken utrecht en initiatief domplein 2013 presenteren in samenwerking met het museum catharijneconvent en het centraal museum een internationaal straattekenfestival. van 6 t/m 8 juli zijn op het domplein 12 streetpainters uit o.a. de verenigde staten, duitsland, italië en nederland aan het werk, waarbij de bezoekers langzaam maar zeker een prachtig tafereel zien ontstaan. op 12 panelen van 3 bij 3 meter wordt de skyline van het oude utrecht gecombineerd met 12 afbeeldingen van kunstwerken van oude utrechtse meesters (caravaggisten) uit de collecties van het museum catharijneconvent en het centraal museum. tezamen vormen zij een omvangrijk tafereel van 36 bij 3 de utrechtse caravaggisten meter. na dit weekend krijgt ieder paneel zijn plek in één van een groep schilders uit de twaalf kerken om vervolgens aan het einde van het seizoen utrecht maakte aan het begin op 8 en 9 september nog éénmaal samengevoegd te worden op van de 17e eeuw een reis naar het domplein. tevens worden er gedurende beide weekenden italië waar ze zeer onder de schilderworkshops gegeven op het domplein. indruk waren van het werk van caravaggio. Zijn realistische museum catharijneconvent behandeling van sacrale onderwerpen, zijn monumen- het catharijne convent wordt in de 15e eeuw als klooster tale composities en zijn ge- (convent) gebouwd voor de Karmelieten, maar in de 16e bruik van clair-obscur (het eeuw nemen de johannieters er hun intrek. het hospitaal contrast van licht en donker) in het klooster groeit uit tot het eerste academische om de dramatische kracht van ziekenhuis van utrecht. daarna biedt het nog huisvesting een tafereel te verhogen, aan militairen, een scherm en turnvereniging en diverse sprak hen aan. Karakteristiek voor de musea. na een ingrijpende restauratie opent koningin utrechtse caravaggisten zijn juliana op 9 juli 1979 het huidige catharijne convent. het kleurengamma, de vrij het heeft een uitgebreide collectie kunsthistorische obdonkere figuren tegen vrij jecten vanaf de vroege middeleeuwen tot in de 21e eeuw. lichte achtergronden, een de collectie bevat zowel protestantse als katholieke voorkeur voor figuren ten kunstvoorwerpen. die combinatie maakt het museum halven lijve en voor bepaalde uniek in de wereld. Begin september 2006 is de laatste bijbelse en pastorale ont- restauratie en hergroepering afgerond en is het museum weer helemaal 'bij de tijd'.www.catharijneconvent.nl werpen.

Straattekenfestival

De armrijke m a e Hen Lazar n en d e u dr ic k te s r Br ugg hen

Internationaal

vrijdag 6 juli tot en met zondag 8 juli 2007

9

Op zeven juli 2007 muziekestafette van zeven tot zeven klinkt er muziek in de binnenstadskerken muziekestafette van Utrecht

muziekestafette

D

e muziekestafette is, samen met een nieuwe reeks ansichtkaarten voor bezoekers, het cadeau van de kerkgenootschappen aan het jarige Kerken Kijken Utrecht. Cantorijen, organisten, musici, dirigenten en koren laten horen wat er normaal gesproken op zondag te horen is. Op één dag krijgt u een palet van kerkmuziek te horen. Van Gregoriaans tot modern van orgel tot zang. Om zeven uur begint het Gregoriaans koor Utrecht met de lauden van St Maartens translatie in de St. Catharinakathedraal. De estafette eindigt met delen uit een evensong door de Schola Davidica in de Janskerk. Aansluitend is er op de Mariaplaats het Poverty Requiem. Het uitgebreide programma van de muziekestafette kunt u vinden op www.protestant-utrecht.nl, www kerkenkijken.nl, in het magazine Kerk in de Stad en in de deelnemende kerken Programma 07.07.07 van 07:00 - 19:00 uur

07.00 – 07.45

St. Catharinakathedraal - Gregoriaans koor Utrecht

08.00 – 08.45

Geertekerk – Arti Vocaal

09.00 – 09.45

Pieterskerk - orgel Dick Duijst

10.15 – 11.00

Klaaskerk – K. Basting, fluit; A. van Zon, hobo; K. Zwanenburg, orgel

11.15 – 11. 45

Lutherse kerk – orgel door Sebastiaan ’t Hart

12.00 – 12.30

Doopsgezinde Gemeente – cantorij o.l.v. AnneJet Bennink

12.45 – 13.15

Jacobikerk – orgel door Gerrit Christiaan de Gier

13.30 – 14.30

Augustinus - Concert door Capella Augustini o.l.v. Rutger Mauritz

14.45 – 15.15

Oud-katholieke kerk St. Gertrudis – koor Holy Trinity Anglican Church

15.30 – 16.30

Domkerk zaterdagmiddagmuziek – orgel door David Jansen

16.45 – 17.30

Willibrordus - Sint Willibrordkoor o.l.v. Bernard Rikkert de Koe

17.30 – 18.15

Janskerk – Schola Davidica o.l.v. Lisette Bernt met Teuni Trouwborst

18.30

Mariaplaats - Poverty Requiem

10

Kerken Kijken Utrecht, Kerk in the City, ZIMIHC en Kosmopolis presenteren i.s.m. Oxfam Novib op 7 juli a.s.

Het Poverty Requiem

Ter afsluiting van de muziekestafette zal een groot koor van ongeveer 400 zangers het Poverty Requiem om 18.30 uur op de Mariaplaats ten gehore brengen.

I

n het jaar 2000 beloofden de 189 lidstaten van de Verenigde Naties om binnen vijftien jaar de armoede in de wereld flink terug te dringen. Die belofte is verwoord in acht millenniumdoelen. GCAP, Oxfam Novib en de campagne EEN voeren samen nationaal en internationaal actie om de wereldleiders in 2007 te attenderen op het feit dat de termijn voor de millenniumdoelen op dat moment half verstreken is. Het Poverty Requiem wordt daarbij nationaal en internationaal op verschillende locaties ingezet. Het Poverty Requiem is een wereldmuziek-

zimihc

huis voor amateurkunst voor stad en provincie Utrecht staat klaar voor iedereen die plezier heeft in het maken van kunst, van beginner tot ervaren kunstenaars. Voor elke kunstdiscipline is er een consulent die de uitvoerende kunstenaars met raad en daad kan bijstaan. www.zimihc.nl

Oxfam Novib

Wereldwijd strijden mensen voor hun rechten en voor een fatsoenlijk bestaan. Oxfam Novib steunt hen daarbij. We steunen projecten, versterken lokale organisaties en voeren campagnes voor een rechtvaardig beleid www.oxfamnovib.nl

stuk geschreven voor koor, percussie en twee solisten. Het Requiem bestaat uit vijf delen waarin de verschillende manieren waarop armoede zijn uitwerking heeft op de mens worden verklankt. Het lijden, de woede, de rouw, de humor en de hoop. Het Poverty Requiem is geschikt voor een uitvoering met meer dan 400 zangers maar kan ook worden uitgevoerd met een klein koor van 20 mensen. Het Poverty Requiem wordt de komende maanden in verschillende uitvoeringen en bezettingen in Nederland door verschillende organisaties en koren uitgevoerd. www.povertyrequiem.org

Kosmopolis

is een landelijk, intercultureel platform voor ontmoeting, dialoog en verbinding tussen burgers via kunst, cultuur en debat. Kosmopolis is actief in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag en is in november 2006 van start gegaan als een gezamenlijk initiatief van het Rijk en de vier grote steden. www.kosmopolis.nl

Verhef je stem en zing mee! Meld je aan via deze site, download de geluidsvoorbeelden, het tekstboek inclusief de oefenhandleiding, oefen thuis zoals aangegeven en kom naar de gezamenlijke repetitie! www.povertyrequiem.org

Tumult is hét onafhankelijke debatcentrum in Utrecht.

Wekelijks, doorgaans op dinsdagavond, organiseert TUMULT debatten over politieke, culturele en maatschappelijke hangijzers. Op 7 juli organiseert Tumult op de Mariaplaats de Millenium Doelen dag. Het festival zal eindigen met Het Poverty Requiem. 25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007

11

De kerk viert feest! Een serie van 12 bijzondere ansichtkaarten foto: Jonathan Stranders

Kerken zijn plekken waar van oudsher feest wordt gevierd. Bijvoorbeeld in de kerkdienst, de viering. Veel kerken zijn gebouwd in de vorm van een kruis. ‘Viering’ verwijst naar de naam van het vierkante deel van de kerk, op de kruising van koor en langschip.

A

l ongeveer acht jaar levert de werkgroep ‘Kerk in de City’ vanuit de kerkelijke gemeenschappen een inhoudelijke bijdrage aan Kerken Kijken Utrecht. De bedoeling is om de bezoekers van de kerken te laten weten welke geloofsgemeenschappen er in de twaalf kerkgebouwen die elke zomer hun deuren openstellen actief zijn.

Beeldmateriaal uit het Utrechts Archief siert de binnenstadskerken

Kerk in de City

In elk van de twaalf kerken hangt een afbeelding afkomstig uit het Utrechts Archief. Elke kerk heeft gekozen voor een afbeelding die een moment vertegenwoordigt uit haar rijke verleden. De twaalf afbeeldingen tezamen vormen zo een kleine tentoonstelling over momenten uit de geschiedenis van de twaalf kerken.

M

et ruim 18 kilometer aan archieven en collecties, honderdduizenden beelddocumenten (foto’s, films, prenten, kaarten) en 70.000 publicaties en tijdschriften beheert Het Utrechts Archief de grootste en rijkste collectie van de stad en de provincie Utrecht. Naarmate de tijd – en daarmee de geschiedenis – voortschrijdt, groeit deze collectie voortdurend. Zo ook de

belangstelling ervoor. Steeds meer mensen – jong en oud - raken gefascineerd door het verleden, en door de verhalen die ze hierin kunnen ontdekken: over hun voorouders, het huis waarin ze wonen, de buurt, het landschap, de vereniging, het dorp, de stad, het bestuur...of bijvoorbeeld de kerk.

www.hetutrechtsarchief.nl

Ingekleurde prent van Herman Saftleven uit 1669, bijgewerkt in 1684, bestaande uit vier aaneengeplakte bladen. Profiel van de stad Utrecht uit het westen gezien: het gedeelte met de Jacobikerk en de Catharijnepoort.

Dit jaar is het thema vanwege het jubileum ‘vieren’. Door middel van een serie ansichtkaarten laten de kerkelijke gemeenschappen zien wat en hoe er zoal in de kerken gevierd wordt. Op elke ansichtkaart is steeds één viermoment op fraaie wijze in beeld gebracht. In elke kerk ligt daarom één kaart op bezoekers van Kerken Kijken te wachten. Wie alle12 kerken van de deelnemende kerkgenootschappen heeft bezocht, heeft de mooie én gratis serie compleet. Desiree Berendsen en Arjen de Groot, werkgroep

‘Kerk in de City’

Meer informatie over dit initiatief bij de werkgroep Kerk in de City; [email protected] 12


13

nooit geweten dat hier een KerK was

de jansKerK: het Zijn de details die het doen

Het verhaal van mevrouw Den Herder

Het verhaal van Tes Claerhoudt

Tes Claerhoudt is gids sinds 99. Eerst in de Lutherse kerk en vanaf 99 in de Janskerk en zij doet het met veel plezier. Het contact met bezoekers vindt ze stimulerend en interessant, maar het was haar interesse in geschiedenis, die haar deed besluiten gids te worden.

Gidsen

Tes geeft aan dat ze zich er zeer van bewust is dat veel bezoekers even een kerk binnenkomen om de sfeer te proeven en er niet op uit zijn om informatie van gidsen te krijgen. Ze vertelt dat ze zich doorgaans bescheiden opstelt. ‘Je moet mensen niet overvallen, maar ik houd ze wel in het oog om te zien of er mogelijk belangstelling is voor meer informatie. Natuurlijk wil ik graag mijn kennis overdragen, maar ik probeer niet te uitgebreid te zijn. Wel is het leuk, als je merkt dat mensen geïnteresseerd zijn. Dan kun je hen attent maken op details waar zij anders aan voorbijgaan. Het zijn vaak die details die het werk als gids zo leuk en interessant maken. Helaas zijn er geen bloemenmarktconcerten meer, want dan dwaalden de mensen nog wel door de Janskerk en het is hoe dan ook leuk als er veel mensen de kerk binnenkomen’.

Mevrouw Den Herder is lid van de Doopsgezinde kerk en gidst in dezelfde kerk. Temidden van al die andere kerken neemt de Doopsgezinde kerk een aparte plaats in. Je loopt er zomaar aan voorbij. Behalve het bord op de gevel wijst eigenlijk niets erop dat achter de sobere, wat herenhuisachtige gevel een mooie kerk schuilgaat. Het komt regelmatig voor dat mensen verwonderd roepen: ‘Nooit geweten dat hier een kerk was.’ Altijd dat verrassende, dat is leuk.

vertellen

Nog leuker vindt mevrouw Den Herder het om dan te vertellen dat vóór 77 in dit gebouw bierbrouwerij De Witte Leeuw gevestigd was. Het onopvallende gebouw, dat niet op een kerk lijkt, roept vragen op en mevrouw Den Herder kan vertellen dat de Doopsgezinde gemeente lang slechts gedoogd werd door het stadsbestuur, dat de status van meest begunstigde religie aan de gereformeerden had gegeven. Dat betekende dat de doopsgezinden eerst in schuilkerken hadden gekerkt en later wel een kerk mochten inrichten op voorwaarde dat hij er onopvallend uitzag. Zo ziet de voorgevel van de Doopsgezinde kerk eruit als een statig huis aan de Oudegracht, terwijl het een omgebouwde bierbrouwerij is die als kerk dienstdoet.

de williBrordus in, tegen wil en danK

Het verhaal van Harry Wasser

harry wasser is sinds 2004 gids in de Willibrorduskerk. In 004 meldde ik me aan als gids bij het project Kerken Kijken Utrecht. De coördinator liet me weten: ‘Er is vooral behoefte aan gidsen in de Willibrorduskerk’. Daar had ik aanvankelijk toch wel wat bezwaren tegen. De herinnering aan mijn katholieke kostschoolopvoeding en het feit dat in deze kerk nog de vóórconciliaire riten en gebruiken werden

4

gehuldigd, deed de wierookstank mijn neusgaten al binnendringen. Daar zou ik niet tegen kunnen. Ik mocht er nog even over nadenken. ’s Avonds thuis werd ik opgebeld door de teamleider van de Willibrorduskerk en we spraken af voor een kennismakingsbezoek aan de kerk. Het was een koude, winderige, bijna herfstachtige morgen in juni, toen we samen de kerk betraden. Door een lange, donkere, tochtige konijnengang gingen we naar binnen. Het geluid van

timmeren, zagen en boren kwam lokaal. De teamleider ging me voor me al tegemoet. Overal steigers, tot naar het tweede koorbalkon en vandaar hoog in de gewelven. En vooral stof, kreeg ik een prachtig overzicht op de heel veel stof, dikke lagen stof. Tussen de steigers door zag ik decoratief schilderwerk op sommige pilaren en helemaal vooraan, een altaar met veelkleurig beeldhouwwerk, vooral veel goud. Er werd gemetseld en geschilderd, tegels werden gezaagd en gelegd. Een biechtstoel diende als voorraadkast, een kapel als schaft-

rijkdom van deze kerk. Geen geur van wierook, eerder van specie en verf. Ik moest het maar doen.


5

Overzicht muziek

in de kerken

Bij het ter perse gaan van deze programmakrant was het programma van Kerken Luisteren nog niet compleet. Ga voor informatie naar www.kerkenkijken.nl.

Concerten binnenstadskerken 30 juni - 8 september 2007 Maandag 20 augustus

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Arie Abbenes/Lodewijk Wagenaar

Domtoren/ Kloostergang

Vrijdag 24 augustus

19.30 uur Avond van het luisteren & Soirées privées

Domkerk

20.00 uur Sietze de Vries

Jacobikerk

14.00 uur Orgelbespelingen Ko Zwanenburg

Nicolaïkerk

6.00/9.00/12.00/ 17.00/ 21.30/ 24.00 uur Psallentes

St. Willibrordus

14.00 uur Egidius Kwartet & Claron McFadden

Geertekerk

15.30 uur The Royal Wind Music Der Gooden Fluyt-hemel

Jacobikerk

Mariaplaats

15.30 uur Amarcord 'Incessament mon povre cueur lamente'

Pieterskerk

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Giedrius Kuprevicius


20.00 uur De Nederlandse Bachvereniging 'Meine Freundin, du bist schön'

Domkerk

Lunchconcert Kurt Thomas Cursus

Jacobikerk Domkerk

22.30 uur Orpheon Consort & Christine Esser, sopraan Abendmusik

Pieterskerk

15.30 uur Zaterdagmiddagconcert Maandag 16 juli

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Jasper Stam


24.00 uur Erik Bosgraaf A solo / Jacob van Eyck

Michaelskapel/ Domtoren

Vrijdag 20 juli

20.00 uur ‘Bach in de Jacobi’ Gerrit Christiaan de Gier

Jacobikerk

16.00 uur Fringeconcert

Nicolaïkerk

Zaterdag 21 juli

15.30 uur Zaterdagmiddagconcert

Domkerk

Nicolaïkerk

Zondag 22 juli

15.00 uur Nederlands Strijkersgilde

Geertekerk

14.00 uur Léon Berben, orgel Buxtehude, Cabanilles, Kerll, Weckmann

Maandag 23 juli

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Janno den Engelsman


15.30 uur Orpheon Consort Gambavirtuozen: Buxtehude, Kühnel, Schenck

Geertekerk

Vrijdag 27 juli

20.00 uur Gert Oost ‘Buxtehude’

Jacobikerk

17.00 uur Ensemble Sette Voci & L'Armonia Sonora Meder: geestelijke cantates

Pieterskerk

Zondag 29 juli

15.00 uur Concert Psalms and songs, Pauline van der Werff, Stephen Taylor & violist

Nicolaïkerk

Domkerk

Maandag 30 juli

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Bas de Vroome


20.00 uur- 23.00u Holland Baroque Society & Cappella A'dam Händel: Jephta

20.00 uur Jos van der Kooy

Jacobikerk

14.00 uur Het Caecilia-Concert Buxtehude, Theile, Weckmann, Becker

Domkerk

Vrijdag 3 augustus Zaterdag 4 augustus

14.00 uur Orgelbespelingen Marijn Slappendel

Nicolaïkerk

15.30 uur Jan Katzschke, klavecimbel Weckmann, Buxtehude, Ritter, Froberger

Lutherse kerk

17.00 uur Les Muffatti Ristori: I lamenti d'Orfeo

Nicolaikerk

20.00 uur Huelgas Ensemble Polyfonie voor François I

Jacobikerk

22.30 uur L'Armonia Sonora & Peter Kooij, bas Abendmusik / De profundis clamavi

Augustinus

24.00 uur Sigiswald Kuijken, viola da spalla Bach: Suites BWV 1010-1012

Doopsgezinde kerk

14.00uur Ensemble Clematis Tunder en Buxtehude in Lübeck

Domkerk

15.30 uur / 24.00 uur Sou Si-tai, guqin Muziek voor guqin uit China

Doopsgezinde kerk

17.00 uur Capilla Flamenca Wandelconcert Bellum & Pax

Nicolaïkerk

Vrijdag 29 juni

Opening Kerken Kijken

Jacobikerk

Zaterdag 30 juni

15.30 uur Zaterdagmiddagconcert J.S. Bach, Missa h-moll (hohe Messe) door Koor en orkest van de Domcantorij

Domkerk

Zondag 1 juli

Koopzondagconcert

St. Willibrordus

Maandag 2 juli

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Arie Abbenes/OBK


07.00 - 19.00 uur Muziekestafette

zie blz. 10


Domkerk

18.30 uur Poverty Requiem Maandag 9 juli Zaterdag 14 juli

Zaterdag 7 juli


Domkerk

Zondag 5 augustus

14.00 uur Koopzondagconcert Rob Holleman, orgel

St. Willibrordus

Maandag 6 augustus

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Koen van Assche en Anne Maria Reverté


Vrijdag 10 augustus

20.00 uur Bas de Vroome

Jacobikerk

Zaterdag 11 augustus

14.00 uur Orgelbespelingen Stephen Taylor

Nicolaïkerk


Domkerk

20.00 uur UKV Zomeravondconcert Koen Cosaert


Vrijdag 17 augustus

20.00 uur Margreeth Chr. de Jong

Jacobikerk


14.00 uur Orgelbespelingen Marcel Verheggen

Nicolaïkerk


Domkerk

15.00 uur Il Quartetto Barocco

Nicolaïkerk

Maandag 13 augustus

Zondag 19 augustus


Zondag 26 augustus

Maandag 27 augustus

Dinsdag 28 augustus

De gemarkeerde velden horen bij het Festival Oude Muziek. Naast deze concerten zullen er ook weer de bekende Fringeconcerten worden gegeven, ga voor informatie naar www.oudemuziek.nl of www.kerkenkijken.nl

16


17

Woensdag 29 augustus

Donderdag 30 augustus

Vrijdag 31 augustus

18

18.30 uur Arie Abbenes, beiaard Buxtehude en tijdgenoten

Domtoren

20.00 uur La Capella Ducale & Musica Fiata Buxtehude: kerkelijke hoogfeesten

Zaterdag 1 september

11.00 uur Arie Abbenes, beiaard Scarlatti: Klaviersonates

Domtoren

Domkerk

14.00 uur Orgelbespelingen Jetty Podt

Nicolaïkerk

Geertekerk

14.00 uur Lautten Compagney & Capella Angelica Buxtehude: 'Dein edles Herz, der liebe Thron'

Geertekerk

22.30 uur Harmonie Universelle Buxtehude en de stylus phantasticus

Domkerk

14.00 uur Aline Zylberajch, fortepiano Scarlatti: Klaviersonates

Doopsgezinde kerk

14.00 uur Begoña Olavide & Ensemble Omar Metioui Muziek uit Andalusië

Lutherse kerk

15.30 uur Diego Ares, klavecimbel Scarlatti: Klaviersonates

Lutherse kerk

15.30 uur Gustav Leonhardt, klavecimbel Froberger: 'Méditation sur ma mort future'

Jacobikerk

17.00 uur Holland Baroque Society Muffat, Corelli, Lully

Jacobikerk

20.00 uur Amsterdam Baroque Orchestra & Choir Buxtehude: Membra Jesu nostri

Augustinus

22.30 uur Pierre Hantaï, klavecimbel Scarlatti: Klaviersonates

Geertekerk

22.30 uur Kölner Akademie / Abendmusik Noord-Duitse componisten rond Buxtehude

11.45 uur Concert Bach revisited

Nicolaïkerk

24.00 uur Bruno Cocset, cello A solo / Bach: Suites BWV 1007-1009

Jacobikerk

14.00 uur Koopzondagconcert

St. Willibrordus

11.00 uur Ton Koopman, orgel Orgelwerken van Buxtehude

Nicolaïkerk

14.00 uur Huelgas Ensemble M. Rossi: Madrigalen

Geertekerk

14.00 uur La Suave Melodia De Lübecker tabulatuur van Buxtehude

St. Willibrordus

15.30 uur Bertrand Cuiller, klavecimbel D. Scarlatti: Klaviersonates VII

Lutherse kerk

15.30 uur New Dutch Academy Stamitz, Schmitt

Augustinus

20.00 uur Amsterdam Baroque Orchestra & Choir Geestelijke cantates van Buxtehude en Bach

Domkerk

15.30 uur Geneviève Soly, klavecimbel, orgel Bach, Buxtehude, Böhm

Lutherse kerk

12.00-13.00-14.00-15.00 uur Orgelbespelingen Ko Zwanenburg

Nicolaikerk

17.00 uur Cantar Lontano Ortiz: Ad vesperas

Domkerk

13.00 uur Orgelconcert Gonny van der Maten 16.00 uur Orgelconcert Gonny van der Maten

Geertekerk

22.30 uur Schönbrunn Ensemble Debussy: Chansons de Bilitis

Geertekerk

14.00 uur Concert

St. Willibrordus


Domkerk

22.30 uur Les Basses Réunis Abendmusik / Buxtehud

Pieterskerk

20.00 uur Slotmanifestatie Shai'rana

Domkerk

24.00 uur Jed Wentz, traverso A solo / Telemann: 12 Fantasieën

Pieterskerk

14.00 uur Clarino Dowland, Schütz, Weckmann

Domkerk

15.30 uur Lars Ulrik Mortensen, klavecimbel Buxtehude

Zondag 2 september


Extra programma 2007 Vrijdag 29 juni

18.45 uur Klokkenluidersestafette, luisterwandeling

Jacobikerk

Lutherse kerk

Vrijdag 6 juli t/m zondag 8 juli

10.00 uur Internationaal straattekenfestival

Domplein

15.30 uur Musica ad Rhenum Locatelli, Pasquali, Couperin, Telemann

Pieterskerk

Zaterdag 7 juli

Muziekestafette 07.00 tot 19.00 uur 18.30 uur Poverty Requiem

Mariaplaats

17.00 uur Delitiae Musicae Il pastor fido - Monteverdi

Augustinus

Donderdag 12 juli

20.00 uur Lezing Prof. B. Kaplan over Hubert Duifhuis

Jacobikerk

18.30 uur Bernard Winsemius, beiaard Klaviermuziek rond Buxtehude

Domkerk

30 juni t/m 8 september

Viermomenten in de kerken

alle kerken

20.00 uur Gerrit Christiaan de Gier

Jacobikerk

30 juni t/m 8 september

Het Utrechts Archief: Prenten in de kerken

alle kerken

22.30 uur Schönbrunn Ensemble Debussy: Chansons de Bilitis

Geertekerk

8 en 9 september

Panelen terug op het Domplein, Uitmarkt, Open Monumentendag

o.a. Domplein

22.30 uur Les Idées Heureuses Abendmusik / De virtuoze Graupner

Pieterskerk


20.00 uur De toren spreekt

Nicolaïkerk

24.00 uur Hélène Schmitt, viool A solo / Matteis en Bach

Pieterskerk


19

muziek in de kerken

gonny van der maten

In Amsterdam studeerde Gonny van der Maten orgel aan het Sweelinck Conservatorium bij Albert de Klerk. Gonny van der Maten is cantrix/organiste van de Geertekerk te Utrecht. Zij geeft veelvuldig concerten, zowel solo als in samenwerking met ensembles, en zal deze zomer regelmatig te horen zijn. Zij combineert orgelmuziek met andere kunstvormen, zoals poëzie, toneel en dans. Naast haar traditionele solooptredens heeft zij zich tot taak gesteld het instrument orgel uit zijn geïsoleerde plaats in de muziekwereld te halen.

La Suave Melodia 14 augustus 2007 20.00 uur

Suave Melodia verenigt een aantal toonaangevende specialisten op het gebied van de Oude Muziek in Nederland: Rachael Beesley (barokviool), Cassandra Luckhardt (viola da gamba en barokcello), Regina Albanez (theorbe en barokgitaar) en Pieter Dirksen (clavecimbel en orgel). Het omvangrijke repertoire van La Suave Melodia ontgint de verschillende mogelijkheden van instrumentatie, zoals virtuose vioolmuziek uit de Duitse Barok, flamboyante Spaanse dansen met gitaar, gracieuze Franse gambasuites en ook de bekende werken van Bach en Telemann. Ieder concert wordt rond een bepaald thema opgebouwd, waarbij diverse periodes en stijlen uit het Barokrepertoire worden belicht.

Gonny van der Maten

Fringeconcerten in de kerken toegang gratis

Dit jaar vindt het Festival Oude Muziek Utrecht 2007 plaats van vrijdag 24 augustus - zondag 2 september. Thema voor dit jaar is Ars audiendi: de kunst van het luisteren. Door de verbouwing van Muziekcentrum Vredenburg zullen er dit jaar extra veel concerten plaatsvinden in de binnenstadskerken. Ga voor meer informatie en kaartverkoop naar www.oudemuziek.nl

Naast het hoofdprogramma biedt het Festival Oude Muziek Utrecht sinds jaar en dag een gratis alternatief: de Fringeconcerten. In 2007 zullen dat 45 concerten zijn, gegeven door jonge talenten uit binnen- en buitenland. De selectie is inmiddels achter de rug, maar het precieze programma moet nog worden vastgesteld. Ga voor meer informatie naar www.kerkenkijken. nl of www.oudemuziek.nl

20

foto: Joris-Jan Bos

Festival Oude Muziek Utrecht 2007

Een nieuw initiatief van kerken kijken utrecht

Het jubileum van Kerken Kijken Utrecht wordt extra luister bijgezet door een nieuw initiatief. Gedurende de maanden juli en augustus zal er elke dag muziek klinken in één van de Utrechtse binnenstadskerken. Naast de bestaande initiatieven worden er deze zomer ook op dinsdag-, woensdag- en donderdagavond van 3 juli t/m 23 augustus concerten georganiseerd. Een deel van de concerten wordt

La

La Suave Melodia

Kerken Luisteren verzorgd door muzikanten die nauwe banden hebben met het Utrechtse muziekleven, het overige deel komt voor rekening van zangers en spelers uit de rest van Nederland en zelfs daarbuiten. Het programma is zeer divers samengesteld, van middeleeuws tot hedendaags, met hoofdzakelijk klassiek repertoire, maar ook wereldmuziek. Van Dufay tot Vandoorn, van Buxtehude tot Beethoven en van Mozart tot Messiaen, met omwegen naar Bolivia en Peru, Catalonië en India en een programma rond de brieven van Constantijn Huy-

Muziekhuis Utrecht is een samenwerkingsverband van Utrechtse muziekensembles met diverse muzikale achtergronden. De meer dan vijfenvijftig Utrechtse ensembles, die in het bestand van Muziekhuis Utrecht zijn verenigd, representeren het hele spectrum van de muziekpraktijk, van jazz en wereldmuziek tot klassieke en oude muziek, moderne geïmproviseerde en nieuw gecomponeerde muziek, muziektheater en allerlei tussenvormen. Met bijzondere muziekmanifestaties in het décor van de Utrechtse grachten, tuinen, pleinen, bruggen, musea, kerken en andere prachtige en voor publiek toegankelijke plaatsen. www.muziekhuisutrecht.nl nestors kent in de lyriek en Vandoorn passie van de Tilburgse jazz 22 augustus 2007 20.00 uur scene en de enorme vrijheid Ineke van Doorn en Marc van van de 'Amsterdamse' geïmVugt werken sinds ‘94 samen proviseerde muziek van binnen de groep ‘Vandoorn’. Misha Mengelberg, Michiel Van Doorn en Van Vugt zijn niet alleen singer/songwriBraam en Willem Breuker. ters in jazz, maar vooral ook in Dutch Jazz. Hun werk wordt gekenmerkt door lyriek en harmonie en een enorme liefde voor de vrijheid van improvisatie. Hiermee zetten zij een typisch Nederlandse jazz- en geïmproviseerde muziektraditie voort die zijn Vandoorn 25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007

gens door Henk van Ulsen en luitist Fred Jacobs. De programmering is gemaakt door Jan Taat, Jan Nuchelmans en Yvon Tolle. De concerten beginnen om 20.00 uur en duren een uur, de toegangsprijzen zijn bescheiden gehouden. Kerken Luisteren 2007 is een proeftuin die bij voldoende be-langstelling in de komende jaren een vervolg zal krijgen. Voor de programmering kijk op www.kerkenkijken.nl of www. muziekhuisutrecht.nl Città della musica

Città della Musica is een samenwerkingsverband van muziekorganisaties in de Utrechtse binnenstadskerken, waaronder: Catharijne Concerten, Stichting Culturele Evenementen Nicolaïkerk, Schola Davidica, Stichting Pieterskerk Concerten, Commissie Jacobi Concerten, Utrechtse Klokkenspel Vereniging, Utrechts Klokkenluidersgilde, Geertecentrum, Orgelconcerten Gertrudiskerk, Kathedrale koorschool Utrecht en Zaterdagmiddag Muziek Domkerk. Gezamenlijk wordt een concertagenda uitgegeven in de Binnenstadskrant en op www. utrecht-muziekstad.net met een zo compleet mogelijke lijst van alle concerten in de Utrechtse kerken.

21

MEER TE zIEn & TE HoREn

MEER TE zIEn & TE HoREn

KKU en Kosmopolis presenteren het Slotconcert op zaterdag september

‘de toren spreeKt’ Zaterdag 29 septemBer 20.00 uur afsluiting van het juBileumjaar

Spiritualiteit, muziek en dichtkunst zijn innig verbonden. Dat dit dwars door de culturen heen het geval is, zal het Utrechtse ensemble Shai’rana laten horen tijdens het slotconcert van Kerken Kijken in de Domkerk. De bekende Utrechtse jazzzangeres Denise Jannah zal optreden als gastsolist (onder voorbehoud) als voorproefje van het concertprogramma ‘Shai’rana speelt voor diverse parochies’ waarmee zij najaar 2007 langs diverse podia en kerken gaan touren. shai’rana Zaterdag 8 septemBer 20.00 uur in de domKerK

De literaire muziekformatie Shai’rana is in 2003 opgericht door de hindoestaanse zanger / dichter / componist Raj Mohan. Het repertoire bestaat uit gedichten van westerse en niet-westerse dichters die in het Hindi worden vertaald en vervolgens op muziek worden gezet. Mohan, geschoold in de klassieke Indiase muziek, past Indiase raga’s toe bij het componeren. Tijdens de improvisaties en begeleiding wordt een crossover met jazzmuziek gemaakt. westerse klassieke composities (zoals van federico Mom-

pou, barcelona 1893-1987) worden bewerkt en gecombineerd met Indiase raga’s die in de kleur en harmonie van de originele composities passen. op het repertoire staan gedichten van onder meer Rutger Kopland, Gerrit Komrij, Vasalis, Hans Andreus, Jan Hanlo, nazim Hikmet, Rabindranath Tagore, H. Johannes van het Kruis en minnezangen uit het Hooglied. SHAI’RAnA bestaat uit Raj Mohan • zang, composities, teksten Mark Alban Lotz • bansuri en dwarsfluiten | Suresh Sardjoe • tabla | Tammo Heikens • gitaar Melanie Tangkau • contrabas

Denise Jannah

Utrechts meester, ca. 1460-70, coll. CMU, te zien in de nicolaikerk BeeldhouwKunst voor de Beeldenstorm in de nicolaiKerK 12 mei t/m 9 sep 2007

huBert duifhuis: laatste pastoor en eerste prediKant in de jacoBiKerK leZing van prof. B. Kaplan, in de jacoBiKerK,

Raj Mohan

donderdag 12 juli 2007, 20.00 uur

foto: Dhinand Kleine

Dr. benjamin Kaplan, hoogleraar geschiedenis in Londen en in Amsterdam, spreekt over de bijzondere prediker Duifhuis, die rond 1580 in Utrecht werkte. Duifhuis had grote problemen met de Rooms Katholieke geestelijkheid vóór de Reformatie van

Het Centraal Museum Utrecht presenteert vanaf 12 mei 2007 een selectie uit de collectie middeleeuwse sculptuur in de nicolaïkerk. Tot 1550 was Utrecht de grootste stad van de noordelijke nederlanden en kende een bloeiende beeldhouwkunst. Door beeldenstormen, natuurrampen en stadsvernieuwing ging veel van de Utrechtse middeleeuwse beeldhouwkunst verloren, maar er is ook veel behouden gebleven. Later teruggevonden beeldhouwwerk behoort nu tot de collectie van het Centraal Museum. Een deel hiervan wordt vanaf 12 mei gepresenteerd in de nicolaïkerk naast het Centraal Museum.

op zaterdagavond 29 september gaan de deuren van de nicolaïkerk open voor iedereen en kan men doorlopen naar de gezamenlijke tuin van de kerk en het Centraal Museum voor de laatste activiteit van het jubileumseizoen van Kerken Kijken Utrecht: het klank- en lichtspel ‘De Toren Spreekt’. De geschiedenis van de eeuwenoude toren van de Klaaskerk wordt verteld door Saskia Kruysse. Het verhaal wordt geïllustreerd met beiaardmuziek vanuit verschillende eeuwen door Arie Abbenes, de stadbeiaardier, en ondersteund met lichtbeelden. De overgang naar een volgende geschiedenisperiode wordt steeds gemarkeerd door het Limburgs Trompetkwartet, die met hun thebaanse trompetten op de omloop van de toren staan. Het begint om 20.00 uur en de toegang is gratis.

KijK voor De laatste UpDates op WWW.KerKenKijKen.nl 1580 en grote problemen met de Calvinistische leidslieden ná de Reformatie. Hij bood een inspirerend en gemeenschapstichtend alternatief dat leidde tot de stroming van de Duifhuisianen die in de Jacobikerk bijeenkwam. Prof. Kaplan heeft een diepgaande studie gemaakt van de Reformatie in Utrecht en van Duifhuis getiteld Calvinists and Libertines. Confession and

Community in Utrecht 1578 -1620. Het is zeer bijzonder dat Kaplan in de kerk waar Duifhuis zijn inspirerende en gemeenschapstichtende prediking hield, komt spreken over de betekenis van Duifhuis. Een betekenis die verder reikt dan de periode van het leven van Duifhuis en waar nu nog veel van te leren valt. De lezing is in het Engels, de discussie kan in het nederlands gevoerd worden. 25 jaar Kerken Kijken Utrecht | 2007

prent HUA: Hubert Duifhuis (5-5) Pastoor en later predikant in de Jacobikerk te Utrecht

Initiatief Domplein 2013 TRAnSfoRMATIE ToT onTMoETInGSPLEK MET ALLURE

H

Domplein 2013 is een particulier initiatief, dat deze bijzondere plek weer voluit tot bloei wil brengen. In samenwerking met Utrechtse over-

4

heden, bedrijven en bewoners wordt gewerkt aan de transformatie van het plein tot een ontmoetingsplek met nationale allure. Een gastvrij plein, waar de rijke historie aan de oppervlakte komt en zowel bezoekers als bewoners graag verblijven en elkaar ontmoeten. Een ‘forum’ dat steeds meer een nationaal podium wordt voor kunst, cultuur en debat, een thuisbasis voor de nationale culturele dialoog. Tot 2013 worden de zeven tijdslagen van het plein in 21 deelprojecten ontsloten voor een breed publiek en zo ontstaat een veel fraaier plein. Naast vele fysieke ingrepen op en om het plein, worden tot en met 2013 samen met vele partners tal van culturele evenementen georganiseerd. Het vizier is gericht op 2013, het jubileumjaar van de Vrede van Utrecht (1713), dan zal Utrecht zich kandidaat stellen als Culturele Hoofdstad van Europa in 2018. Meer informatie: www.domplein2013.nl

foto: Kees Hummel

et Domplein in het centrum van Utrecht: Romeinse legionairs, bisschoppen, monniken, keizers, beeldenbestormers, handelaren, wetenschappers, kunstenaars en kroeglopers hebben door de eeuwen heen deze plek bevolkt en er hun sporen achtergelaten. Het plein is brandpunt van 2000 jaar nationale geschiedenis. Hier liggen de archeologische schatten uit de Utrechtse ontstaansgeschiedenis hoog opgetast; het Romeinse castellum Traiectum, waar later middeleeuws Utrecht verrees rond de stenen St. Maartenskerk van Willibrord - in 695 middenin het castellum gebouwd. In de schaduw van de Dom resideerden vele machtige bisschoppen, zelfs keizers vertoefden er bij tijd en wijle in paleis Lofen. Onder het plaveisel liggen nog de pijlers van het vergane middenschip van de Domkerk verscholen. Utrecht groeide er uit tot het religieuze en bestuurlijke centrum van de middeleeuwse Nederlanden, de Hollandse republiek werd hier gesticht. Samen met de omvangrijke schat in Utrechtse musea vormt het plein nu een belangrijke schatkamer van de Nederlandse geschiedenis.

column

W

ie op een drukke zaterdagmiddag door het oude centrum van Utrecht wandelt ziet een bruisende stad waarin jonge mensen de boventoon voeren. 60.000 studenten studeren in Utrecht en de helft daarvan woont ook in de stad. In de bevolkingsstatistieken is Utrecht één van de jongste steden van Nederland. Daarnaast komt ongeveer heel Nederland naar Utrecht om te winkelen. Die zaterdagse heftigheid is, voor wie dat zoekt, ook te ontlopen. Maar dan moet je de stad wel goed kennen. Op heel veel plekken in het drukke, historische centrum van Utrecht heerst de stilte, de verborgenheid en komt de geschiedenis uit de waterputten omhoog zetten. Dan vind je kunst uit vele eeuwen, bijzondere huizen uit een ver verleden, kerken met woeste geschiedenissen, straten met vreemde namen, bomen waarvan in de takken nog eeuwenoude verhalen ruisen . Niet alleen zichtbaar bovengronds, maar zeker ook ondergronds is de historie van het oude Utrecht terug te vinden. Het Romeinse Castellum en het vroeg middeleeuwse Paleis Lofen onder het Domplein, schuilkerken in de stad die je alleen maar ziet als je het weet, onopvallende gevelstenen die hun eigen verhaal vertellen, muren waarachter zich een andere wereld ophoudt, het is er allemaal. De stad heeft vele illustere gasten gekend. Willibrord die kwam kerstenen, oude kardinalen, bisschoppen en priesters, beeldenstormers en reformanten, humanisten, hugenoten, joden van diverse gestrengheid, allen vonden onderdak in hun eigen kerken in Utrecht. Tot op de dag van vandaag. Gereformeerde studenten verenigen zich, moslims maken moskeeën van verlaten kerken, kerken die niemand

meer wil worden gesloopt of omgebouwd tot appartementen, museum of café, synagogen worden vernieuwd, oude boerderijen in Leidsche Rijn worden even kerk en nieuwe kerken worden gebouwd. Vandaag zijn veel ‘Op heel veel plekken Utrechtse binnenstadskerken nog steeds de godshuizen voor in het drukke Maar zij worden ook centrum van Utrecht gelovigen. voor vele andere doeleinden heerst de stilte, de gebruikt. Als concertzaal voor een uitvoerig muziekprogramma, verborgenheid en deze zomer ook als vervanging komt de geschiedenis voor het Muziekcentrum Vredenburg dat verbouwd uit de waterputten wordt, voor lezingen en politieke omhoog zetten’. debatbijeenkomsten, voor orgellessen, voor ontvangsten, bruiloften en partijen. Loop dus eens binnen in één van onze mooie kerken in de historische binnenstad van Utrecht. Ga even zitten op een kerkbank en laat de stilte van de kerk u wegvoeren van de drukke stad. En als u meer wilt weten, vraag dan een gids om u rond te leiden. Want dan leert u de kerken pas echt kennen. Ik wens u een prettig bezoek aan de kerken van Utrecht. Marie-Louise van Kleef

Voorzitter KerKen KijKen Utrecht


5

VooR U VAn KKU

Kinderen Kijken Kerken Het jubileum programma van Kerken Kijken Utrecht is er ook voor de kinderen. Aan de hand van een boekje, dat in de kerk gratis wordt aangeboden, kan er in elk van de kerken een kleine speurtocht worden gedaan. Ga op ontdekkingsreis in de kerk en als je iets niet weet, kunnen wellicht je (groot)ouders je helpen. Als alle opdrachten zijn gemaakt, wacht er nog een kleine verrassing.

Gilde Utrecht

Gilde Utrecht bestaat uit ongeveer tweehonderd 50-plussers, die kennis en ervaring uit werk, studie of hobby kosteloos beschikbaar stellen aan iedereen, jong of oud. zij doen dat op zelfgekozen tijdstippen, via individuele contacten of aan groepen.www.gildeutrecht.nl

Gilde wandelingen

I

GVU rijdt al bijna 100 jaar door het Museumkwartier

O

p 27 oktober 1904 besloot de gemeenteraad van Utrecht om een gemeentelijk vervoerbedrijf op te richten. Het voorstel was afkomstig van burgemeester Reiger. Nog geen 2 jaar later op 20 juni 1906 gingen de eerste elektrische trams rijden. Lijn 3 ging in november 1908 van start en had voor een groot deel dezelfde route als de huidige lijn 2. Met dit verschil dat lijn 2 nu nog maar in één richting rijdt. In 1908 reden er trams in 2 richtingen. Eind 1922 waren er vijf tramlijnen in bedrijf. Helaas vielen de opbrengsten van de Elektrische Tram tegen en daarom zag men geen heil in de dure uitbreidingen van het netwerk die moesten plaatsvinden. Er werd toen besloten een proef te doen met een autobuslijn. De eerste autobus reed op 15 augustus 1925. Sinds 2004 rijdt GVU met midibussen door het Museumkwartier in één richting. Hiermee kwam GVU tegemoet aan de wens van de bewoners van het Museumkwartier om minder en kleinere bussen in te zetten. GVU biedt al meer dan 100 jaar mobiliteit in de stad Utrecht. In het jaar 2006 werd het GVU uitgeroepen tot het beste stadsvervoerbedrijf van Nederland.

n het kader van het programma van de 25ste editie van Kerken Kijken Utrecht zijn dit jaar wandelingen uitgezet, die u langs de bekende en ook minder bekende kerken voeren. U zult tijdens deze wandelingen verrassende feiten te horen krijgen, die zelfs Utrechters niet weten! Dus wandel mee met de deskundige gidsen van het Gilde. De wandelingen worden gehouden in de periode van 30 juni t/m 1 september De wandelingen op donderdag gaan langs de bekende grote kerken die het beeld van Utrecht bepalen. Om de twee weken op donderdag 5 en 19 juli en op 2, 16 en 30 augustus van 14.00 tot 16.00 uur en uitmondend in een mogelijk bezoek aan één van de kerken.

E

lke zaterdag begint er een wandeling om 11.30 uur. Deze brengt u op plaatsen van de vroegere schuilkerken en de minder bekende kerken, zoals de Grieks Orthodoxe Kerk en Het Broodhuis, die zeker een bezoek waard zijn. Ook in deze kerken zijn gidsen aanwezig die u graag iets over de geschiedenis van hun kerk vertellen. En op

Domplein, ca. 90 foto: HUA

zaterdag kunt u na de wandeling in diverse kerken terecht om het orgel te horen of andere fraaie muziek te beluisteren! Vertrekpunt voor alle wandelingen is Domplein, ingang Domkerk Voor opgave voor deze wandelingen dient u contact op te nemen met Gilde Utrecht, Lange Smeestraat 7 (ma t/m/ vr. van 14.00 – 16.00 uur.). Tel. 030-2343252 of e-mail:[email protected]

De paardentram reed vanaf juli 9 door het museumkwartier. Deze foto is gedateerd ca. 94-900 foto: HUA

Midibus anno 007

6


7

ST AUGUSTINUSKERK

D

e St Augustinuskerk werd in 1840 gewijd. Het was de eerste roomskatholieke kerk die na de Reformatie in Utrecht gebouwd werd. De kerk is ontworpen door K.G. Zocher in de zogenaamde Waterstaatstijl. Die heet zo omdat het ontwerpen van kerken in die tijd onder het gezag van het Ministerie van Waterstaat viel. Kenmerkend voor die stijl is het gebruik van elementen uit de Grieks-Romeinse bouwkunst.

ST catharinaKERK

domKERK

doopsgezinde kerk

geerteKERK

STE gertrudis KATH.

D

e Geertekerk werd omstreeks 1255 gebouwd. Het oorspronkelijke gebouw was een rechthoekige romaanse hal zonder toren. De kerk was zeer sober van uiterlijk en was even groot en hoog als het middenschip van de huidige kerk. De buitenmuren waren aan de bovenzijde voorzien van een rondboogfries, waarvan de resten nu nog zichtbaar zijn in de noorder- en zuiderbeukkamer. Al vrij kort na de bouw werd de kerk uitgebreid met de huidige toren. De versieringen in het metselwerk dateren deze in de 13e eeuw. In het begin van de 14e

De 12 kerken S

inds de 7de eeuw hebben op deze plek Sint Maartenskerken gestaan. De laatste is, als enige in de noordelijke Nederlanden, gebouwd in de Noordfrans-gotische stijl. Aan de huidige Domkerk is gebouwd van 1254 tot 1520, toen is de bouw van het schip gestopt. Bij de tornado van 1674 is dat schip ingestort. De plattegrond is aangeduid in het plaveisel van het Domplein; toren en kerk zijn

A

D

Bij de St Augustinuskerk zijn dat vooral de kolossale zuilen met fries aan de voorkant en het driehoekige tympaan daarboven. Op de gevel achter de zuilen is een meanderversiering aangebracht. De galmgaten in het torentje hebben echter een eenvoudige ‘gotische’ invulling. Van binnen valt de kerk op door zijn rustige, ongedeelde neobarokke ruimte, zijn rijkversierde gestucte ton-

gewelf en de klassieke kapitelen op de zuilen en pilasters. 28

e Catharinakerk behoorde tot het Karmelietenklooster, dat in 1465 gesticht werd. De kerk werd pas in het midden van de 16e eeuw door de Johanniters voltooid, die hier sinds 1529 hun klooster en hospitaal hadden. De voorgevel is een kopie van zijn 16e-eeuwse voorganger die moest wijken voor de uitbreiding - met toren - van de kerk in 1900. In 1580 kwam de Catharinakerk in protestantse handen. Dat duurde tot 1840, toen hij - als enige middeleeuwse kerk - aan de katholieken teruggegeven werd. In 1853 werd de kerk de kathedraal van het aartsbisdom Utrecht. Het interieur van de kerk werd toen in neo-gotische stijl ingericht. Bij de restauratie uit 1955-1970 werd het inwendige van de kerk ‘teruggebracht’ in de toestand zoals die te zien is op de tekeningen van Pieter Saenredam uit 1636.

voorgoed gescheiden. Vanuit het theehuis is duidelijk te zien hoe ook kerk, pandhof en kapittelzaal een geheel hebben gevormd. Sinds de Reformatie van 1580 is de kerk, met een kleine onderbreking van 1672-1673, gebruikt voor de protestante eredienst. Er zijn schokkende sporen van de beeldenstorm (1580) aan het ‘heilig graf’ en het altaar retabel ‘Anna te drieën’. Opvallend zijn verder het grote Bätzorgel (1831), op de plaats van het voormalig

hoogaltaar het praalgraf van admiraal van Gendt (1676, Rombout Verhulst), preekstoel en banken van Penaat (1926) en de ramen van R.N. Roland Holst in de transepten (1926, 1936).

l in de jaren dertig van de 16e eeuw kwamen er wederdopers of doopsgezinden in Utrecht voor. Omdat zij er radicale ideeën op na hielden werden zij streng vervolgd. Later werden zij gematigder. In de18e eeuw was de openbare uitoefening van hun godsdienst nog steeds verboden, evenals die van de andere niet-calvinistische, protestantse groeperingen en de katholieken, maar dat werd wel getolereerd. Daarom werden de schuilkerken geleidelijk aan iets minder onopvallend. In 1772/73 werd de huidige Doopsgezinde Kerk aan de Oude Gracht 270 gebouwd. Hier stond brouwerij De Witte Leeuw, waarvan vooral de zij-en achtergevels in het gebouw opgenomen werden. De voorgevel werd nieuw, in Lodewijk XVI-stijl, opgetrokken. Het interieur is - geheel in overeenstemming met de religieuze opvattingen van de Doopsgezinden - zeer sober. De preekstoel van de schrijnwerker Wajon is een knap stuk werk. De opstelling van een `vrouwenblok’ in het midden en mannenbanken rondom is een overblijfsel uit de tijd van de vervolgingen, zegt men.

H

eeuw werd de kerk uitgebreid met het koor en het dwarsschip. Iets later werden de zijbeuken gebouwd. De oorspronkelijke buitenmuren werden omgevormd tot de huidige pilaren en bogen. In de 15de eeuw kreeg de kerk zijn huidige uiterlijk door de bouw van de portalen aan de zijbeuken, een sacristie en kapellen ter weerszijde van de toren (nu predikantenkamer/kerkelijk bureau en garderobe). De sacristie werd voorzien van een stenen kruisgewelf.

et is niet algemeen bekend dat Utrecht meer dan één kathedraal heeft. De Ste Gertrudis kathedraal is de kerk van de OudKatholieke aartsbisschop. De OudKatholieke Kerk is in de 18e eeuw voortgekomen uit een afsplitsing na een verschil van mening met de kerk van Rome. Tegenwoordig onderhoudt de kerk sterke banden met onder andere de Anglicaanse Kerk. Het huidige gebouw kwam tussen 1912 en 1914 tot stand. Dat de kerk in de neoromaanse stijl werd gebouwd, werd mede bepaald door het feit dat de voormalige Mariakerk, die schuin achter de huidige kerk stond, een zeer beroemd voorbeeld van de romaanse stijl was. De voorganger van de kathedraal is de Gertrudis-kapel. Dit is de mooiste, onlangs gerestaureerde, 17e-eeuwse schuilkerk van Nederland. De restauratie is beloond met de Europa Nostra Award voor restauratie en conservatie 1993.


29

jacobiKERK

jansKERK

nicolaïkerk

lutherse kerk

D

e Janskerk vormde het noordelijke deel van het kerkenkruis van bisschop Bernold. Het tufstenen romaanse schip en de zijschepen van de kerk dateren nog uit diens tijd, namelijk uit het midden van de 11e eeuw.

pietersKERK

ST WILLIBRORDUS KERK

D

e Pieterskerk, het oostelijk deel van het kerkenkruis, is de best bewaard gebleven kerk van bisschop Bernold. Hij werd gebouwd tussen 1040 en 1048. Zijn prachtige torens zijn bij een storm in 1674 verloren gegaan. Heel bijzonder is de crypt of onderkerk, waarin de stenen grafkist van bisschop Bernold staat. De noordelijke zijkapel heeft ook nog zijn romaanse vorm. In de gotische, zuidelijke kapel, uit omstreeks 1310, is een deel van de tegelvloer uit die tijd te zien. Aan weerszijden van de treden naar het hoogkoor zijn vier

D D

e Jacobikerk is een middeleeuwse parochiekerk, die in de 12e eeuw gesticht is in een wijkje langs de rivier de Vecht. Van die oorspronkelijke kerk is niets meer over. De huidige gotische kerk is in de 14e en 15e eeuw herhaalde malen veranderd en uitgebreid. Toen hij naar het westen vergroot werd, kwam de toren in de kerk te staan. Tijdens het beleg van Vredenburg in 1576/1577 werd het zuidwestelijke deel van de kerk zwaar beschadigd. De plaats waar dat gebeurde, is herkenbaar aan de zwart/wit geschilderde balken die in de plaats van het vernielde gewelf kwamen in de zuidwest hoek van de kerk. Bezienswaardigheden zijn onder meer het prachtige koperen koorhek uit de 16e eeuw, de kleurrijke gewelfschotels en het kamertje of kluis aan het oosteinde van het zuidelijke zijschip, waarin tot 1492 een vrome kluizenares leefde. Aan de zuidelijke buitenmuur zijn twee eeuwenoude zonnewijzers te zien. 30

H

et laat-gotische koor stamt uit het midden van de 16e eeuw. Oorspronkelijk had het schip ronde zuilen uit één stuk van rode zandsteen. Al in de Middeleeuwen werden zij ommetseld. Eén van de zuilen is er bij de restauratie uit gehaald en tegen de noordmuur van de kerk opgesteld. De vorm van het romaanse koor is op de vloer van het gotische koor aangegeven. Buiten is de omtrek van een verdwenen westelijk deel van de kerk te zien. Verdere bezienswaardigheden zijn: de graftombe van proost Dirk van Wassenaer (1465) van het Sint - Janskapittel, het beschilderde houten plafond uit de late 13e eeuw en een beschilderd graf van een kanunnik uit 1564.

e Lutherse kerk was van oorsprong de kapel die bij het klooster van St Ursula hoorde. Dat nonnenklooster was in 1412 door Abraham Dole, een vermogend Utrechts burger, gesticht. Met de Reformatie in 1580 werden de kloosters in Utrecht opgeheven; de gebouwen van het Abraham Doleklooster kwamen in het bezit van de stad, die ze gedeeltelijk afbrak, gedeeltelijk hergebruikte. In de 18e eeuw werd aan het verbod op het houden van kerkdiensten, anders dan die van de Hervormden, niet erg meer de hand gehouden. In 1743 kreeg de Lutherse gemeenschap de beschikking over de voormalige kapel van het klooster. Zij maakten toen de huidige voorgevel vóór twee huizen, waarmee de kapel naar de straat toe uitgebreid werd. Toen verdween ook de tussenverdieping van waaraf de nonnen ongezien de mis konden bijwonen. In het interieur werd in 1745 de galerij aangelegd, een nieuw en lager houten tongewelf gemaakt en de prachtige schildering achter het orgel aangebracht. De buitenkant van de kerk is goed te zien vanaf het terrein dat men via een poort aan de Lange Nieuwstraat kan bereiken.

D

reliëfs aangebracht, die tijdens de restauratie onder de grond teruggevonden zijn. Het schip valt natuurlijk meteen op door zijn zuilen van rode zandsteen die uit één stuk vervaardigd zijn. In de tentoonstellingsruimte aan de westzijde van de kerk hangen foto’s over de geschiedenis van de kerk; in de vitrines liggen voorwerpen die tijdens opgravingen in de kerk gevonden zijn. De Romeinse vondsten komen uit een kleine nederzetting, die zich daar tussen 47 en circa 250 na Chr. bevonden heeft.

e St Willibrorduskerk is een van de gaafst bewaarde voorbeelden van de Utrechtse school van de neo-gotiek. Het gebouw werd tussen 1875 en 1879 onder architectuur van de uit Amsterdam afkomstige Alfred Tepe gebouwd. De kerk ligt vrijwel geheel verscholen in de omringende bebouwing. Het bijzondere, volledig bewaard gebleven en ruime interieur, komt voor de bezoeker dan ook als een volslagen verrassing. De meubilering van de kerk werd grotendeels verzorgd in het atelier van de Duitse beeldhouwer W.F. Mengelberg, die - net als Tepe - ervaring had opgedaan bij de restauratie van de Dom in Keulen. De oudere glas-in-loodramen zijn van Heinrich Geuer en veel smeedwerk komt uit de ateliers van Gerard en Jan Brom en ijzersmid Kniep. Op de preekstoel en in de gebrandschilderde ramen van de zuidelijke wand zijn vele afbeeldingen uit het leven van Willibrord te vinden.


31

D

e Nicolaaskerk, Nicolaïkerk of Klaaskerk is één van de vier middeleeuwse Utrechtse parochiekerken. Hij is in het begin van de 12e eeuw ontstaan. De Nicolaaskerk is de enige die nog delen uit zijn eerste bouwtijd heeft, zoals het westelijke deel met zijn twee torens. Ook de pijlers in het schip van de kerk zijn romaans. Op het oude romaanse koorgewelf zit een prachtige 14eeeuwse schildering. Tussen 1465 -1479 werd de kerk verbouwd tot hallenkerk o.l.v. Dombouwmeester Jacob van der Borch. Met de reformatie in 1580 werd de Nicolaaskerk protestants en werden alle katholieke elementen verwijderd. De zuidelijke toren werd in 1586 in baksteen verhoogd. De grijze strepen zijn erop geschilderd als imitatie-tufsteen. In het koepeltje hangt een bijzonder mooi klinkende beiaard van de gebroeders Hemony uit 1649.

1

ST AUGUSTINUSKERK Oudegracht 69

2

ST CATHARINAKerk Lange Nieuwstraat 38

3

DOMKERK Domplein

4

DOOPSGEZINDE KERK Oudegracht 270

5

GEERTEKERK Geertekerkhof 22

6

DI-VR 13-17 ZA 13-16 DI - ZA 11-16.30

MA-VR 10-17 ZA 10-15.30 ZO 14-16 DI-ZA 12-16.30

VR & ZA 12-17 BEH. 13/7 25/8 31/8 1/9

STE GERTRUDIS kathedraal Willemsplantsoen 2

Kathedraal is open, kapel deze zomer gesloten

DI-ZA 12-17

7

JACOBIKERK St Jacobsstraat 171

8

JANSKERK Janskerkhof

9

LUTHERSE KERK Hamburgerstraat 9

10

NICOLAÏKERK Nicolaaskerkhof

11

PIETERSKERK Pieterskerkhof

12

ST WILLIBRORDUSKERK Minnebroederstraat 21

13

BUURKERK Steenweg 6

14

KAPEL AGNIETENKLOOSTER

Agnietenstraat VIA CENTRAAL MUSEUM

15

MARTINUSKERK Oudegracht 401

NIET TOEGANKELIJK

16

LEEUWENBERGHKERK Servaasbolwerk 1

17

PAULUSABDIJ Hofpoort, Nieuwegracht

18

MARIAKERK Mariaplaats

19

ST SALVATOR EN HEILIG KRUISKAPEL

DI-ZA 11-17

DI-ZA 12-17 DI-ZA 11-17

DI-ZA 12-17 DI-ZA 11-17 DI-ZA 11-17

DI-ZA 10-17 ZO 12-17 [MUSEUM]

WEGENS VERBOUWING DEZE ZOMER GESLOTEN

RESTANTEN 11E EEUWSE KERK

RESTANTEN KERK EN PANDHOF LATE 11E EEUW

Domplein PLATTEGRONDEN IN HET PLAVEISEL

13 T/M 19 ZIJN NIET OPGENOMEN IN HET PROGRAMMA VAN KERKEN KIJKEN UTRECHT BUSLIJN 2 32

Vierentwintig zomers liggen in het

Recommend Documents