Verwarmingsbuizen en toebehoren
De kwaliteit van vloerverwarmingssystemen hangt mede af van de kwaliteit van de gebruikte verwarmingsbuizen. Ze moeten zuurstofdicht en corrosievrij zijn, en bestand tegen het ontstaan van spanningsscheuren. Door permanente kwaliteitscontrole onder de vorm van interne controles tijdens de productie en een externe controle door het Süddeutsche Kunststoffzentrum SKZ Würzburg biedt SCHÜTZ ook bij alle verwarmingsbuizen een zeer grote zekerheid en daarmee de garantie dat de verwarmingsbuizen ook na vele bedrijfsjaren nog perfect functioneren.
I.5
Voor gebruik in vloerverwarmings- en vloerkoelsystemen zijn drie soorten verwarmingsbuizen beschikbaar: 1) duo-flex PE-X kunststof-veiligheidsverwarmingsbuizen uit vernet polyethyleen; 2) onvernet duo-flex kunststofveiligheids-verwarmingsbuizen PE-RT; 3) tri-o-flex® alu-Pex veiligheidsverwarmingsbuizen. De drie buistypen onderscheiden zich door duurzaamheid, flexibiliteit, bestendigheid tegen corrosie, kalkafzetting en chemicaliën, en zijn bijzonder eenvoudig te leggen.
De veiligheid
04/07
SCHÜTZ
1
I.5
Verwarmingsbuizen en toebehoren
Veiligheids-verwarmingsbuizen van kunststof SCHÜTZ biedt voor vloerverwarming en vloerkoeling twee uitvoeringen van vernette polyethyleenbuizen. Voor de aanduiding van vernette polyethyleen wordt de afkorting PE-X gebruikt. De meest toegepaste vernettingsprocédés zijn de chemische en de fysische vernetting. Het gebruikte vernettingsprocédé wordt aangegeven met een letter, die volgt op de materiaalsoortaanduiding. Daarbij staat de a voor een chemisch vernette verwarmingsbuis (PE-Xa). Bij dit type vernetting worden aan het basismateriaal stabilisatoren en peroxide toegevoegd en de in het extrusieprocédé vervaardigde buizen worden pas in een nageschakeld proces vernet en aansluitend gekalibreerd. De kristallisatiegraad en daarmee de dichtheid van de vernette buis is in vergelijking met andere manieren van vernetting duidelijk geringer dan die van het PE-basismateriaal, waardoor PE-Xa verwarmingsbuizen zeer flexibel en dus beter te leggen zijn. Volgens DIN 16892 bedraagt de minimale vernettingsgraad voor PE-Xa buizen 70%.
Fysisch vernette verwarmingsbuizen worden aangeduid met de letter c. Dit type vernetting vindt in een andere ruimte en op een ander moment plaats dan het extrusieproces. Voor de vernetting doorlopen de buizen het bestralingsveld van de elektronenbundelversneller meermaals met hoge snelheid. In tegenstelling tot de peroxidische vernetting vindt bij straalvernette buizen de vernetting plaats in vaste toestand en dienovereenkomstig blijft de kristallisatiegraad en dus ook de dichtheid in vergelijking met het PEbasismateriaal vrijwel onveranderd. De minimale vernettingsgraad voor PE-Xc buizen bedraagt volgens DIN 16892 60%. Verder biedt SCHÜTZ voor toepassing in vloerverwarmings- en -koelsystemen een onvernette veiligheids-verwarmingsbuis van kunststof (PE-RT). De aanduiding RT wordt gebruikt voor polyethyleenbuizen met een verhoogde temperatuurbestendigheid. Het basismateriaal voldoet aan de norm DIN 16833.
Voordelen van vernette polyethyleen verwarmingsbuizen In vergelijking met onvernette PEverwarmingsbuizen zijn de kruipsterkte, de stootbestendigheid onder koude omstandigheden en de bestendigheid tegen de vorming van spanningsscheuren bij vernette polyethyleen verwarmingsbuizen aanmerkelijk groter.
2
SCHÜTZ
04/07
Verder smelt een PE-X verwarmingsbuis niet meer, maar wordt week (vgl. elastomeren) en kan daarom gedurende korte tijd worden blootgesteld aan een zeer hoge en constant hoge thermische belasting.
Verwarmingsbuizen en toebehoren
I.5
duo-flex PE-Xa verwarmingsbuizen De drielaagse kunststof veiligheidsverwarmingsbuizen van peroxidisch vernette polyethyleen PE-Xa worden gemaakt volgens EN 15875 en zijn zuurstofdiffusiedicht conform DIN 4726. Alle duo-flex PE-Xa verwarmingsbuizen worden gecontroleerd door het Süddeutsche Kunststoffzentrum SKZ Würzburg en beschikken over een SKZcertificatie. De verwarmingsbuizen zijn als rol van 120 m, 240 m en 600 m en in de afmetingen 14x2, 16x2, 17x2 en
20x2 mm verkrijgbaar. Voor een eenvoudigere handling van de 600 m rollen in combinatie met de SCHÜTZ buisafroller ‘Orion’ zijn de rollen tevens na 300 meter afgebonden. Alle rollen van 120 m en 240 m zijn t.b.v. een veilig transport en opslag verpakt in een UV-beschermende golfkartonnen verpakking. De 600 m rollen zijn omwikkeld met een UVbestendige kunststoffolie.
Opbouw van de verwarmingsbuis T genormeerde basisbuis van vernette polyethyleen (PE-Xa) T hechtlaag T EVOH zuurstof-diffusie-afsluitlaag
Technische gegevens kleur:
naturel
lengte-uitzettingscoëfficiënt:
1,4 x 10-4 K-1
maximale bedrijfstemperatuur: maximale werkdruk:
95°C 6 bar
kleinste buigstraal:
5xd
warmtegeleidingsvermogen:
λ = 0,41 W/m K
zuurstofdichtheid volgens DIN 4726:
< 0,1 g/m3 x d
vernettingsgraad: waterinhoud
≥ 70% afmeting afmeting afmeting afmeting
14x2 16x2 17x2 20x2
mm: mm: mm: mm:
0,079 0,113 0,133 0,201
l/m l/m l/m l/m
Rolafmetingen (in mm) A
B
C
duo-flex PE-Xa 14x2 mm
120 m/rol 240 m/rol 600 m/rol
780 780 780
440 440 440
80 150 370
duo-flex PE-Xa 16x2 mm
120 m/rol 240 m/rol 600 m/rol
780 780 780
440 440 440
110 200 480
duo-flex PE-Xa 17x2 mm
120 m/rol 240 m/rol 600 m/rol
780 780 800
440 440 440
110 210 500
duo-flex PE-Xa 20x2 mm
120 m/rol 600 m/rol
780 900
440 440
160 500
04/07
SCHÜTZ
3
I.5
Verwarmingsbuizen en toebehoren
duo-flex PE-Xc verwarmingsbuizen De drielaagse kunststof veiligheidsverwarmingsbuizen van elektronenstraal-vernette polyethyleen PE-Xc worden gemaakt volgens EN 15875 en zijn zuurstofdiffusiedicht conform DIN 4726. Alle duo-flex PE-Xc verwarmingsbuizen worden gecontroleerd door het Süddeutsche Kunststoffzentrum SKZ Würzburg en beschikken over een SKZ-certificatie. De verwarmingsbuizen zijn als een buizenbundel à 120 m, 240 m en 600 m en in de afmetingen 14x2, 16x2, 17x2 en
20x2 mm verkrijgbaar. Voor een eenvoudigere handling van de 600 m rollen in combinatie met de SCHÜTZ buisafroller ‘Orion’ zijn de rollen tevens na 300 meter afgebonden. Alle 120 m en 240 m rollen zijn t.b.v. een veilig transport en opslag verpakt in een UV-beschermende golfkartonnen verpakking. De 600 m rollen zijn omwikkeld met een UV-bestendige kunststoffolie.
Opbouw van de verwarmingsbuis T genormeerde basisbuis van vernette polyethyleen (PE-Xc) T hechtlaag T EVOH zuurstof-diffusie-afsluitlaag
Technische gegevens kleur:
naturel
lengte-uitzettingscoëfficiënt:
2,0 x 10-4 K-1
maximale bedrijfstemperatuur: maximale werkdruk:
95°C 6 bar
kleinste buigstraal:
5xd
warmtegeleidingsvermogen:
λ = 0,35 W/m K
zuurstofdichtheid volgens DIN 4726:
< 0,1 g/m3 x d
vernettingsgraad:
≥ 60%
waterinhoud
afmeting afmeting afmeting afmeting
14x2 16x2 17x2 20x2
mm: mm: mm: mm:
0,079 0,113 0,133 0,201
l/m l/m l/m l/m
Rolafmetingen (in mm)
4
SCHÜTZ
04/07
A
B
C
duo-flex PE-Xc 14x2 mm
120 m/rol 240 m/rol 600 m/rol
780 780 780
440 440 440
80 150 370
duo-flex PE-Xc 16x2 mm
120 m/rol 240 m/rol 600 m/rol
780 780 780
440 440 440
110 200 480
duo-flex PE-Xc 17x2 mm
120 m/rol 240 m/rol 600 m/rol
780 780 800
440 440 440
110 210 500
duo-flex PE-Xc 20x2 mm
120 m/rol 600 m/rol
780 900
440 440
160 500
duo-flex PE-Xc 25x2,3 mm
200 m/rol
780
560
500
Verwarmingsbuizen en toebehoren
I.5
duo-flex PE-RT verwarmingsbuizen De drielaagse kunststof veiligheidsverwarmingsbuizen van onvernette polyethyleen PE-RT worden gemaakt volgens DIN 16833 en zijn zuurstofdiffusiedicht conform DIN 4726. Alle duo-flex PE-RT verwarmingsbuizen worden gecontroleerd door het Süddeutsche Kunststoffzentrum SKZ Würzburg en beschikken over een SKZcertificatie. De verwarmingsbuizen zijn als een buizenbundel à 240 m en 600 m en in de afmetingen 16x2 en 17x2 mm verkrijgbaar.
Voor een eenvoudigere handling van de 600 m rollen in combinatie met de SCHÜTZ buisafroller ‘Orion’ zijn de rollen tevens na 300 meter afgebonden. De 240 m rollen zijn t.b.v. een veilig transport en opslag verpakt in een UV-beschermende golfkartonnen verpakking. De 600 m rollen zijn omwikkeld met een UV-bestendige kunststoffolie.
Opbouw van de verwarmingsbuis T genormeerde basisbuis van onvernette polyethyleen (PE-RT) T hechtlaag T EVOH zuurstof-diffusie-afsluitlaag
Technische gegevens kleur:
naturel
lengte-uitzettingscoëfficiënt:
1,95 x 10-4 K-1
maximale bedrijfstemperatuur: maximale werkdruk:
70°C 3 bar
kleinste buigstraal:
5xd
warmtegeleidingsvermogen:
λ = 0,41 W/m K
zuurstofdichtheid volgens DIN 4726:
< 0,1 g/m3 x d
waterinhoud
0,113 l/m 0,133 l/m
afmeting 16x2 mm: afmeting 17x2 mm:
Rolafmetingen (in mm) A
B
C
duo-flex PE-RT 16x2 mm
240 m/rol 600 m/rol
780 780
440 440
190 470
duo-flex PE-RT 17x2 mm
240 m/rol 600 m/rol
780 800
440 440
200 500
04/07
SCHÜTZ
5
I.5
Verwarmingsbuizen en toebehoren
Alu-Pex veiligheids-verwarmingsbuizen tri-o-flex® verwarmingsbuizen Als een hoogwaardig alternatief voor de duo-flex verwarmingsbuis komt de alu-Pex buis tri-o-flex® in aanmerking. Hij bestaat uit een PE-RT binnenbuis, een hechtlaag, een stompgelaste aluminium kernbuis, een tweede hechtlaag en een PE-HD buitenmantel. Alle tri-o-flex® verwarmingsbuizen worden gecontroleerd door het Süddeutsche Kunststoffzentrum SKZ Würzburg en beschikken over een SKZ-certificatie. In de praktijk zijn tri-o-flex®verwarmingsbuizen zowel bij vloerverwarmingssystemen alsook bij de koppeling aan de radiatoren vormbestendig en toch flexibel te
leggen; afgezien van deze optimale legeigenschappen hebben ze bovendien een zeer geringe lengte-uitzettingscoëfficiënt. De aluminium mantel garandeert de zuurstofdichtheid van de verwarmingsbuis. Voor toepassing in vloerverwarmingsen -koelsystemen en voor de koppeling aan de radiatoren zijn rollen à 200 m in de afmetingen 14x2 en 16x2 mm beschikbaar. De rollen zijn t.b.v. een veilig transport en opslag verpakt in een UV-beschermende golfkartonnen verpakking.
Opbouw van de verwarmingsbuis T binnenbuis van polyethyleen (PE-RT) T hechtlaag T stomp gelaste aluminiumlaag T hechtlaag T buitenbuis van polyethyleen (PE-HD)
Technische gegevens kleur:
wit
lengte-uitzettingscoëfficiënt:
2,3 x 10-5 K-1
maximale bedrijfstemperatuur:
95ºC
maximale werkdruk:
10 bar
kleinste buigradius met/zonder buighulp:
3 x d/5 x d
warmtegeleidingsvermogen:
λ = 0,43 W/m K
zuurstofdicht waterinhoud
afmeting 14x2 mm: afmeting 16x2 mm:
0,079 l/m 0,113 l/m
Rolafmetingen (in mm) tri-o-flex® 14x2 mm
200 m/rol 200 m/rol
A
B
C
760
440
130
750
440
190
®
tri-o-flex 16x2 mm
6
SCHÜTZ
04/07
Verwarmingsbuizen en toebehoren
I.5
Binnendruksterkte in MPa
Referentie-karakteristieken van de binnendruksterkte (minimale curven) van buizen van PE-X
Standtijd in jaren
Standtijd in h
Conform EN 15875 “Kunststof buisleidingssystemen van vernette polyethyleen (PE-X)” kan voor een willekeurige bedrijfstemperatuur en een willekeurige gebruiksduur aan de hand van de referentie-karakteristiek een referentiespanning V in N/mm2 worden vastgesteld. De maximale spanning van de buiswand R in N/mm2 is bij een veiligheidscoëfficiënt S ≥ 1,5 te berekenen met de volgende formule.
De maximaal toegestane inwendige druk p in bar voor de diverse buisafmetingen kan worden berekend met behulp van de onderstaande formule:
p=
p R
d s R=
Rx
20 x s d–s
= maximale inwendige druk in bar = maximale buiswandspanning in N/mm2 = buitendiameter buis in mm = buiswanddikte in mm
V
Veiligheidscoëfficiënt
Maximale bedrijfstemperatuur en toegestane inwendige buisdruk* voor SCHÜTZ PE-X buizen afmeting 14x2 mm
700 C
11,8 bar
afmeting 16x2 mm
700 C
10,0 bar
afmeting 17x2 mm
700 C
9,3 bar
afmeting 20x2 mm
700 C
7,8 bar
* bij veiligheidscoëfficiënt S ≥ 1,5
04/07
SCHÜTZ
7
I.5
Verwarmingsbuizen en toebehoren
Binnendruksterkte in MPa
Langetermijngedrag van buizen van polyethyleen (PE) met een verhoogde temperatuur- en verouderingsbestendigheid
Standtijd in jaren
Standtijd in h
Met de referentie-karakteristiek van de norm DIN 16833 “Buizen van polyethyleen met een verhoogde temperatuur- en verouderingsbestendigheid” kan overeenkomstig een referentiespanning V in N/mm2 worden berekend. De maximale spanning van de buiswand R in N/mm2 is bij een veiligheidscoëfficiënt S ≥ 1,5 te berekenen met de volgende formule.
R=
V
De maximaal toegestane inwendige druk p in bar voor de diverse buisafmetingen kan worden berekend met behulp van de onderstaande formule:
p=
p R
d s
Rx
20 x s d–s
= maximale inwendige druk in bar = maximale buiswandspanning in N/mm2 = buitendiameter buis in mm = buiswanddikte in mm
Veiligheidscoëfficiënt Maximale bedrijfstemperatuur en toegestane inwendige buisdruk* voor SCHÜTZ PE-RT buizen afmeting 16x2 mm
700 C
6,0 bar
afmeting 17x2 mm
700 C
5,6 bar
* bij veiligheidscoëfficiënt S ≥ 1,5
8
SCHÜTZ
04/07
Verwarmingsbuizen en toebehoren
I.5
Drukverliesdiagram verwarmingsbuizen Met de op basis van de verwarmingscircuitberekening vastgestelde volume-/ massastroom kan aan de hand van het volgende diagram voor de
desbetreffende buisdiameter in één oogopslag de doorstroomsnelheid in (m/s) en het buiswrijvingsdrukverlies in [mbar/m] worden afgelezen.
Massastroom [kg/h]
Massenstrom [kg/h] 0
50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650 700 750
14 x 2 m
m
14 13
m
9
x2
m
8
20
Drukverlies per m pro [mbar/m] Druckverlust m [mbar/m]
17 x
10
2m
16 x
11
m
2 mm
12
7
v = 1 m/s 6 v = 0,9 m/s
5
v = 0,8 m/s
4
v = 0,7 m/s 3
25 2
,3 x2
mm
v = 0,6 m/s v = 0,5 m/s
1
v = 0,4 m/s v = 0,3 m/s v = 0,2 m/s
0 0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
Volumestroom [m [m33/h] Volumenstrom /h]
04/07
SCHÜTZ
9
I.5
Verwarmingsbuizen en toebehoren
Toebehoren voor verwarmingsbuizen Buisafroller „Orion“ Geschikt voor duo-flex en tri-o-flex® verwarmingsbuizen, voor montage zonder snijafval, demontabel
Buiskniptang voor het braamloos resp. haaks inkorten van verwarmingsbuizen Ø 14 bis 32mm
Kalibreer- en ontbraamgereedschap Kunststofblok met opgezette kalibreer- en ontbraampennen voor de diameters: 14x2, 16x2, 17x2, 18x2 en 20x2 mm
Adapter klemverbinding 3/4”
kunststof buis
bestaande uit euroconus met steunhuls, klemring en wartelmoer, elk geschikt voor duo-flex PE-Xa, PE-Xc en PE-RT verwarmingsbuizen en tri-o-flex® buizen van alu-Pex
alu-Pex buis
voor duo-flex kunststof veiligheids-verwarmingsbuis afmetingen 14x2, 16x2, 17x2 en 20x2 mm voor tri-o-flex® alu-Pex veiligheids-verwarmingsbuis afmetingen 14x2 en 16x2 mm (met O-ring), vernikkeld
10
SCHÜTZ
04/07
Verwarmingsbuizen en toebehoren
I.5
Buiskoppeling met klemverbinding van messing, voor het veilig koppelen van buizen voor duo-flex kunststof veiligheids-verwarmingsbuis afmetingen 14x2x 1/2”AG, 16x2x 1/2”AG, 17x2x 1/2”AG en 20x2x 1/2”AG voor tri-o-flex® alu-Pex veiligheids-verwarmingsbuis afmetingen 14x2x 1/2”AG und 16x2x 1/2”AG (met O-ring), vernikkeld
Perskoppeling onscheidbaar met radiale persing messing, incl. 2 pershulzen van RVS voor duo-flex kunststof veiligheids-verwarmingsbuis en tri-o-flex® alu-Pex veiligheids-verwarmingsbuis afmetingen 14x2, 16x2, 17x2 en 20x2 mm
Buisbocht kunststof, dient als bescherming bij vloer-plafond doorgang en bij de verdeler voor verwarmingsbuizen met afmetingen ø 14 -17 mm of 20 mm
04/07
SCHÜTZ
11
I.5
Verwarmingsbuizen en toebehoren
Montage De verwarmingsbuizen worden gelegd in overeenstemming met het volgens EN 1264 gemaakte projectontwerp. De hieruit resulterende verlegafstanden zijn te vinden in de werklijst in tabelvorm.
Voor tri-o-flex® alu-Pex veiligheidsverwarmingsbuizen moet de kleinste buigstraal van 3xd bij gebruik van de buigveer of 5xd zonder buigveer in acht worden genomen.
Alle SCHÜTZ duo-flex en tri-o-flex® verwarmingsbuizen mogen uitsluitend op een geschikte ondergrond worden gelegd. Bij wand- en plafonddoorvoeren en bij een scherpgerande verschuiving in de ondergrond moeten de vloerverwarmingsbuizen met de overlangs gesneden beschermingsbuis 25/20 worden vastgezet.
Het leggen van de afzonderlijke verwarmingscircuits begint bij de aanvoerverdeler van de vloerverwarmingsverdeler. De verwarmingsbuizen moeten in een rechte hoek t.o.v. de buisas m.b.v. een buiskniptang worden afgesneden en met de bij de buisdiameter behorende doorn te worden gekalibreerd en ontbraamd. Gebruik voor een zorgvuldige geleiding van de verwarmingsbuis bij de verdeler een buisbocht. De buis wordt aangesloten op de verdeler m.b.v. klemadapter 3/4” voor duo-flex verwarmingsbuizen of klemadapter 3/4” (met O-ring) vernikkeld voor tri-o-flex® alu-Pex veiligheids-verwarmingsbuizen.
Bij het leggen van de duo-flex verwarmingsbuizen moet de volgens DIN 4726 kleinste buigstraal van 5xd (d= middelste buitendiameter) worden aangehouden. A
Bij het leggen in meanderpatroon (afbeelding A) wordt doorgaans begonnen met de aanvoer aan de buitenzijde van een ruimte en wordt het verwarmingscircuit met de voorgeschreven legafstand in lussen gelegd. Bij het leggen in slakkenhuispatroon (afbeelding B) wordt de verwarmingsbuis met de tweevoudige legafstand tot aan het midden van het verwarmingscircuit geleid. Na de keerbocht in het midden moet de retourleiding van het verwarmingscircuit tussen de reeds gelegde aanvoerleidingen tot aan de vloerverwarmingsverdeler worden gelegd. Door de hierboven beschreven wijze van buismontage wordt de volgens de verwarmingscircuit-berekening vastgestelde legafstand bereikt.
B
“De buizen dienen minimaal T 50 mm van verticale constructieonderdelen en T 200 mm van schoorstenen en open haarden, open of gemetselde schachten en liftschachten te worden gelegd.” »EN 1264-4«
12
SCHÜTZ
04/07
Verwarmingsbuizen en toebehoren
Voor een efficiënte benutting van de rollen, die zijn voorzien van een doorlopende lengte-aanduiding, is het raadzaam om bij de aanvoerverdeler met de 120 m, 200 m (alleen bij tri-o-flex®), 240 m of 600 m markering te beginnen; na het op maat snijden bij de retourcollector kan de resterende rollengte worden afgelezen. Het verwarmingscircuit dient bij een maximaal drukverlies van 250 mbar per verwarmingscircuit niet langer te zijn dan 120 m.
I.5
“Alle koppelingen in de vloerconstructie moeten op de bouwtekening exact worden geplaatst en aangeduid.” »EN 1264-4« De afzonderlijke verwarmingscircuits moeten zo worden aangelegd dat de verwarmingsbuizen niet worden gekruist door dilatatievoegen. Aansluitleidingen die een dilatatievoeg kruisen, moeten worden voorzien van flexibele beschermingsbuizen van 300 mm lengte.
De rollen voor de verwarmingscircuits moeten zodanig worden uitgekozen dat verbindingspunten in de dekvloer worden vermeden. Als bij een reparatie een buiskoppeling met radiale persing moet worden ingebouwd, monteer deze dan alleen in een recht buisstuk.
Tel: 0182 642222 Fax: 0182 642280 Email:
[email protected] Website: www.ubel.nl
04/07
SCHÜTZ
13