vervolgtraject Macedonië

Gewestelijke Afvalstoffen Dienste

Postadres: Postbus 514 • 1200 AM Hilversum

G o o i en V e c h t s t r e e k

Bezoekadres: Hooftlaan 32 • 1401 EE Bussum Telefoon: (035) 699 18 88 • Fax: (035) 694 17 45 Internet: www.gad.nl • E-mail: [email protected] RABO Bank Hilversum 39.82.18.862

GAD

BNG 28.50.30.701

ISO 1 4 0 0 1

MEMO Aan

: PFHO Milieu

Van

: Mare Maassen

Datum

: 20 februari 2012

Onderwerp

: Terugkoppeling werkbezoeken Roemenie/vervolgtraject Macedonië

Nr.

: 12.0001483

Eind 2011 hebben er twee werkbezoeken aan Roemenie plaatsgevonden. De werkbezoeken vonden plaats in het kader van de afronding van de bestaande samenwerking met de Roemeense partnerregio Noord-Sibiu en het tot juni 2012 lopende project met Macedonië. Laatste wordt uitgevoerd samen met Agentschap.NL (onderdeel van het Ministerie van L&M) en de VAR. Hieronder kort de uitkomsten en aanbevelingen. Zie de bijgevoegde verslagen voor een uitgebreider beeld van de werkbezoeken. 1) Werkbezoek 6-7 oktober 2011 Deelnemers: de heer J. Van der Hoeven (gewestgedelegeerde milieu), de heer G. Boekhoff (wethouder milieu Bussum), de heer E. Bodar (GAD) en de heer M. Maassen (GAD). Dit tweedaagse werkbezoek begin oktober stond in het teken van het uitvoeren van: a) een afsluitende audit gericht op de bestuurlijke samenwerking in de partnerregio Noord-Sibiu en de uitvoeringsorganisatie van de afvalinzameling en b) het voorbereiden van een studiebezoek van een delegatie uit Macedonië aan de Roemeense partnerregio later die maand. Geconcludeerd kan worden dat de bestuurlijke samenwerking en het beheer van afval in de Roemeense regio zijn vruchten afwerpt. Niet alleen binnen Roemenie, maar ook daarbuiten geldt de aanpak van de Roemeense partnerregio inmiddels als voorbeeld en inspiratiebron. Daarbij is de inzameling van afval in de Roemeense regio op unieke wijze verder doorontwikkeld (bijvoorbeeld de mate van regie, integraal inzamelen, voorscheiden, kunststof voorbewerking). Het succes van de bestuurlijke samenwerking vertaalt zich in het aanmelden van steeds meer gemeenten voor de samenwerking. De Roemeense regio is enthousiast over het verder delen en uitdragen van de opgedane ervaringen en kennis op het gebied van bestuurlijke samenwerking en afvalbeheer. Deze betrokkenheid blijkt ook uit het serieuze voorbereidingstraject van de Roemeense regio op het komende bezoek van de Macedonische delegatie. 2) Werkbezoek 31 oktober - 3 november 2011 Deelnemers namens GAD Gooi en Vechtstreek: de heer G. Boekhoff (wethouder milieu Bussum) van 31 oktober tot en met 1 november en de heer E. Duijn (GAD) van 1 t/m 3 november. Eind oktober - begin november vond een vierdaags werkbezoek plaats. Dit in het kader van a) het voeren van verkennende gesprekken met de bestuurder(s) van ECONORD Sibiu over de vraag en mogelijkheden naar kennisuitwisseling en samenwerking op het gebied van gezondheidszorg, jeugdzorg en ambulance (dit kwam naar voren tijdens het bezoek van begin oktober) en

Memo d.d. 28 februari 2012, pagina 2

b) deelname aan het studieprogramma opgezet door het Nederlandse team en de Roemeense partner voor de Macedoniërs. De organisatievorm in Gooi- en Vechtstreek van de jeugdgezondheidszorg is interessant voor de Roemeense regio. De regio is van plan de jeugdgezondheidszorg te regionaliseren. Op dit gebied kunnen adviezen vanuit het Gewest G&V van belang zijn. Indien hier hiervoor in Gooi en Vechtstreek de mogelijkheden zijn, is een gerichte follow up nodig om de vraag naar samenwerking nader te specificeren. Gelet op de bestaande relatie kan ook een traject op dit terrein zeker succesvol zijn. Op de overige terreinen is de vraag naar deskundigheid/ advies minder aan de orde. De Macedonische delegatie heeft van 1 tot en met 3 november de Roemeense partnerregio bezocht. Dit als direct gevolg van het succesvol afgeronde project van de GAD en het Roemeense samenwerkingsverband ECONORD Sibiu op het gebied van regionale samenwerking op het gebied van afvalbeheer. Kennisuitwisseling tussen bestuurders en ervaringen opdoen op het van gebied gemeentelijke samenwerking en het opstarten van afvalbeheer stond gedurende het bezoek van de Macedoniërs aan de Roemeense regio centraal. Tijdens en na het bezoek hebben de Nederlandse, Roemeense en Macedonische partners de wens uitgesproken gedurende het lopende Macedonië project daar waar mogelijk gezamenlijk invullening te geven. Ook is gesproken over de mogelijkheden voor gezamenlijke voorzetting van de samenwerking tussen de drie landen in de periode na de formele afronding in juni 2012. Agentschap.NL (onderdeel van het Ministerie van L&M) is over deze aanpak 'trinning' enthousiast en voornemens in een eventueel vervolgtraject gericht op Macedonië te ondersteunen en te participeren. 3) Algemene conclusies/ uitkomsten beide werkbezoeken: de actieve samenwerking met de Roemeense partner en de GAD is beëindigd mogelijkheden voor voortzetting van de samenwerking met de Roemeense regio op het gebeid van jeugdgezondheidszorg zijn aanwezig. Onderzocht dient te worden of hier draagvlak voor is binnen het gewest Gooi en Vechtstreek. de Roemeense partnerregio functioneert zeer goed, zowel bestuurlijk als operationeel op het gebied van afvalbeheer het bezoek van de delegatie uit Macedonië aan de Roemeense regio was geslaagd (zeer positieve reacties van alle partijen). Agentschap.NL overweegt het model van trinning (van twee naar drie samenwerkende landen) als landelijke aanpak aan te kaarten voortzetting van de samenwerking in Macedonië met de Roemeense regio, de GAD en Agenschap.NL kan in Macedonië een vergelijkbaar vliegwieleffect hebben voortzetting samenwerking in Macedonië is gewenst (door alle betrokkenen) 4) Vervolgtraject Macedonië Maart - April: voorbereiden inkomende bezoek delegatie uit Macedonië Mei 2012: delegatie uit Macedonië brengt bezoekt aan Nederland/ GAD Juni 2012: conferentie afvalbeheer in Skopje i.s.m. met Roemenië en de GAD

Gewestelijke Afvalstoffen Dienst

Postadres: Postbus 514 • 1200 AM Hilversum

G o o i en V e c h t s t r e e k

Bezoekadres: Hooftlaan 32 • 1401 EE Bussum Telefoon: (035) 699 18 88 • Fax: (035) 694 17 45 Internet: www.gad.nl • E-mail: [email protected] RABO Bank Hilversum 39.82.18.862

GAD

BNG 28.50.30.701

ISO 1 4 0 0 1

Bijlage 1 Aan

: PFH Milieu

Van

: GAD

Datum

: 21 februari 2012

Onderwerp

: Kort verslag werkbezoek Roemenië 6-7 oktober 2011

Nr.

: 12.0001505

Verslag werkbezoek Roemenie 6-7 oktober 2011 Dit tweedaagse werkbezoek begin oktober stond in het teken van het uitvoeren van: a) een afsluitende audit gericht op de bestuurlijke samenwerking in de partnerregio Noord-Sibiu en de uitvoeringsorganisatie van de afvalinzameling en b) het voorbereiden van een studiebezoek van een delegatie uit Macedonië aan de Roemeense partnerregio later die maand. Deelnemers: de heer J. Van der Hoeven (gewestgedelegeerde milieu), de heer G. Boekhoff (wethouder milieu Bussum), de heer E. Bodar (GAD) en de heer M. Maassen (GAD). Programma Op 6 oktober was er 's ochtends een bijeenkomst met de burgermeester van Medias, de grootste gemeente van de regio en de directeur van ECO-Sal (de 'Roemeense GAD'), 's Middags werd het kantoor van ECO-Sal bezocht en is er met verschillende directieleden en beleidsmedewerkers gesproken. Op 7 oktober was er 's ochtends een regiobijeenkomst met alle aan ECONORD-Sibiu verbonden gemeenten, vertegenwoordigd door de burgermeester of plaatsvervangers, 's Middags zijn verschillende werklocaties bezocht, waaronder het in aanbouw zijnde scheidingsstation, de hal met sorteerinstallatie en de puinbreker. Kort verslag Bestuurlijke samenwerking in de Roemeense regio zit in de lift. Na de samenwerking op gebied van water en afval, is er behoefte aan samenwerking op andere gebieden zoals gezondheidzorg en ambulancevoorziening. Een aantal buurgemeenten heeft aangegeven te willen aansluiten bij het samenwerkingsverband ECONORD-Sibiu. Tijdens het bestuurlijke regio overleg, waarbij alle vertegenwoordigers aanwezig waren, werd vrijelijk (en soms fel) gediscussieerd. Hierbij werd de boventoon gevoerd door de grotere gemeenten (Copsa Mica), die betrokken bij de oprichting, het geschil ging, hoe herkenbaar, over de verrekening van de kosten over de deelnemers in relatie tot het instapmoment en de eigen inbreng van bijvoorbeeld middelen. Er is een gezamenlijk opgestelde agenda. Besluiten worden dezelfde dag openbaar gepubliceerd. Bestuurders spraken tijdens en na afloop van de vergadering hun dank en tevredenheid over de samenwerking met de GAD in de afgelopen jaren en hetgeen gezamenlijk tot stand is gebracht. Aan het eind van de bestuurlijke sessie op de 2 dag is aan alle gemeenten en ECO-Sal een oorkonde uitgereikt, waarbij de succesvolle samenwerking in de afgelopen jaren nog eens werd benadrukt. Met deze symbolische daad werd ook een periode van actieve betrokkenheid van de GAD in de Roemeense regio afgesloten. e

Memo d.d. 28 februari 2012, pagina 2 Het programma (en de begroting) van de uitvoeringsorganisatie ECO-Sal is door ECONORD vastgesteld. De uitvoeringsorganisatie ECO-Sal is de laatste jaren kwalitatief en kwantitatief gegroeid. De huisvesting is sterk verbeterd, het wagenpark deels vernieuwd en uitgebreid. Daarbij is vooruitstrevend te werk gegaan t.a.v. de inzameling en verwerking van afval. Ingezamelde kunststof verpakkingen worden op kleur gescheiden en zelf geperst. Via een lopende band worden diverse grondstoffen gesorteerd. Een aantal inwoners, dat voorheen leefde op en rond de opgeheven stortplaatsen, vindt hier werk. Ook is er een eigen puinbreekinstallatie in gebruik. De qua grootte verschillende verpulverde puinstromen worden gebruikt voor wegenbouw en woningbouw. Een hypermodern KCA depot (opgezet i.s.m. Noorwegen) is operationeel en het eerste scheidingsstation is naar verwachting begin 2012 operationeel. Er wordt veel gedaan aan communicatie richting de inwoners van de regio en er is een scholenproject vergelijkbaar met de GAD opgezet. In de regio zijn er plannen om vanaf 2013 zelf de organische stromen te verwerken. (Hier ligt ook een belangrijke overlap met het Macedonië project, dat als start-, speerpunt de inzameling en verwerking van organische stromen heeft). Naast de het uitvoeren van een afsluitende audit is samen met de Roemenen het studieprogramma voor de Macedoniërs verder uitgewerkt. De samenwerking verliep daarbij prima en het enthousiasme over het komende bezoek van de Macedoniërs later die maand, was opvallend. Conclusies Geconcludeerd kan worden dat de bestuurlijke samenwerking en het beheer van afval in de Roemeense regio zijn vruchten afwerpt. Niet alleen binnen Roemenie, maar ook daarbuiten geldt de aanpak van de Roemeense partnerregio inmiddels als voorbeeld en inspiratiebron. Daarbij is de inzameling van afval in de Roemeense regio op unieke wijze verder doorontwikkeld (regie, integraal inzamelen, voorscheiden, kunststof voorbewerking). Het succes van de bestuurlijke samenwerking vertaald zich in het aanmelden van steeds meer gemeenten aan de samenwerking. De Roemeense regio is enthousiast over het verder delen en uitdragen van de opgedane ervaringen en kennis op het gebied van bestuurlijke samenwerking en afvalbeheer. Deze betrokkenheid blijkt ook uit de serieuze voorbereidingstraject van de Roemeense regio op het komende bezoek van de Macedonische delegatie.

Bijlage 2 Verslag bezoek Gerard Boekhoff (wethouder B u s s u m ) aan Medias/ Roemenie 30/10/2011 tot 02/11/2011 MM/12.0001482 Doel: 1) onderzoeken eventuele (vervolg)samenwerking regio Medias (Roemenie) en Gewest: zie onderstaand verslag (maandag 31 oktober). 2) ontvangst delegatie uit Macedonië in Roemenie en deelname aan kennisuitwisselingsprogramma op dinsdag 1 november (zie verslag Agenstschap.NL ). Maandag 31 oktober: "ontwikkelingen op het gebied van zorg en welzijn". 's Ochtends verschillende bijeenkomsten met stakeholders: burgemeester Teodor Neamtu en met de directeur van het ziekenhuis in Medias, het afdelingshoofd 'social affairs' (zorg en welzijn) van de gemeente Medias en een ambtenaar 'internationale betrekkingen'. 's Middags zijn er bezoeken gebracht aan het ziekenhuis en een 'verzorgingstehuis' in Medias. Hieronder een beknopt verslag. Er zijn drie 'onderwerpen' mbt zorg en welzijn besproken (en bezocht) 1) het ziekenhuis 2) de jeugdzorg op de scholen en 3) de 'social health institutions' ad 1 ) het ziekenhuis Het ziekenhuis wordt voor 95% bekostigd vanuit de verzekering (via de nationale overheid) en 5% komt van de gemeente Medias. De ambulancevoorziening wordt geheel via de verzekering gefinancierd. Natuurlijk kent ook Roemenie het probleem van toenemende bezuinigingen op de gezondheidszorg. De directeur van het ziekenhuis is tevens chirurg. Het ziekenhuis is opgezet in paviljoen-vorm met verschillende oude gebouwen. Ik heb diverse afdelingen bezocht, van poliklinieken tot intensive care, en de algehele indruk is dat het ziekenhuis schoon is, maar dat de gebouwen oud zijn en onderhoud behoeven (bv aanbrengen van liften). Bovendien zijn de spullen die gebruikt worden verouderd. De directeur is vrij duidelijk in zijn wensen: 'contacten' (bv met Tergooi ziekenhuizen) en/of spullen (die hier verouderd zijn). Een meer structurele samenwerking op inhoud en kennisoverdracht met het gewest lijkt niet aan de orde. Ad 2) jeugdzorg (op scholen) De intenties m.b.t. de jeugdgezondheidszorg in Medias lijken dezelfde als in Nederland; vanaf de geboorte kinderen monitoren. Op twee facetten is het in Roemenie wezenlijk anders georganiseerd: iedere school hoort een schoolarts in dienst te hebben. Dit lukt scholen lang niet altijd en dat is een probleem. Bovendien is het lokaal en niet regionaal georganiseerd. De burgemeester van Medias heeft met interesse geluisterd naar de organisatievorm in Gooi- en Vechtstreek en zou graag de jeugdgezondheidszorg willen regionaliseren. Mogelijk kunnen adviezen vanuit Gewest G&V helpen. Ad 3 'social health intstitutions' Op dit gebied zijn diverse instituten (en plannen daartoe) in Medias. Er is een soort 'verpleegtehuis' waar oude mensen die ziek zijn, maar uitbehandeld in het ziekenhuis (en die geen familie hebben!), kunnen verblijven. Ze worden hier door artsen en verpleegkundigen verzorgd. Dit 'tehuis' bestaat uit 44 bedden. Ongeveer 95% van de mensen blijft hier tot men overlijdt. 5% kan als men is behandeld naar huis. De verzekering financiert een deel, de mensen moeten hun inkomen afstaan en de gemeente financiert het restant. Ook hier; schoon en betrokkenheid personeel, maar oude voorzieningen.

Verder is er een 'daklozenopvang' met 15 bedden. Dit is geopend van 19.00 uur tot 7.00 uur. Dus puur voor de nacht. Er worden geen maaltijden aangeboden. Er zijn ongeveer 20 daklozen in Medias. De opvang voldoet. Er zijn nog twee grote plannen. a) Volgend jaar wordt naast het 'verpleegtehuis' ook een 'verzorgingstehuis' gebouwd. De plannen en financiering daarvan zijn rond. Dit is voor ouderen die niet ziek zijn, maar geen familie hebben. (35 bedden). b) Er zijn eerste plannen voor een 'psychiatrisch' centrum met 63 kamers en 110 bedden. Bedoeld voor mensen met alzheimer, drugsverslaving en psychiatrische patiënten. Ook is dit bedoeld voor kinderen met psychische trauma's (bv kinderen van drugsverslaafde moeders). Het plan voor dit complex is ambitieus en nog niet verder dan de tekentafel. Er zijn geen concrete gedachten over samenwerking met het Gewest Gooi en Vechtstreek.

Agentschap NL

Aan: Elien Groot (EVD Internationaal) Cc: Projectteam G2G10MK62 Mare Maassen, GAD Ed Duijn, GAD Ruurd van Schaik, VAR Herman Huisman, Jack Broekaart

Croeselaan 15 3 5 2 1 EO Utrecht Postbus 8242 3 5 0 3 RE Utrecht www.agentschapnl.nl

Contactpersoon Eugene Gies T 0 8 8 602 25 00 [email protected]

Verslag studytour Roemenië met Macedoniërs in kader van project G2G10MK62

Inleiding Tijdens ons bezoek eind april 2011 concludeerden we dat er in Macedonië veel goede wil is. Echter de betrokkenen ambtenaren geven aan dat zij de mogelijkheden missen om daadwerkelijk zaken tot uitvoer te brengen. In een eerder memo werd dat verder uiteengezet en ook ondersteund met een UNrapport. Het plan is toen opgepakt om de effectiviteit van de studytour te vergroten door deze dichter te laten aansluiten bij de situatie en de mogelijkheden van Macedonië. Om meer resultaat te boeken dan alleen een papieren product in de vorm van een guide of manual is in overleg met de EVD besloten om de tour in twee gedeelten te knippen. Een gedeelte in Roemenië, waar men in een eerder project met de GAD, reeds een aantal behoorlijke stappen heeft gezet in gemeentelijke samenwerking en efficiënte afvalscheiding. Ook heeft men het concrete voornemen om binnenkort GFT apart te bewerken. Door het meenemen van het projectteam naar Roemenië zou tevens aandacht gegeven worden aan de expertise van het NL bedrijfsleven. Het tweede deel zou de traditionele tour door Nederland worden. In dit memo een kort verslag van het gedeelte in Roemenië. Conclusie Experiment is zeker geslaagd. De beide delegaties (Nederland en Macedonië) zijn hartelijk en openhartig ontvangen door de Roemenen. Deze hebben er veel werk van gemaakt (zelfs de Roemeense TV was gedeeltelijk aanwezig). Bij aanvang werden we ontvangen door 5 burgemeesters en ook bij het bezoek aan de locaties, was een van de burgemeesters en directie aanwezig om ons welkom te heten en ons uit de doeken te doen hoe men te werk gaat. De Roemeense en Macedonische delegatieleidsters hebben elkaar duidelijk gevonden. De Macedonische was zeer gespitst op het verkrijgen van nuttige informatie en adressen. Daar gaat nog verder samenwerking uit voortkomen. De kans dat een manual biowaste ook in de praktijk wordt uitgevoerd is flink vergroot. Men zal daarbij dan ook het NL bedrijfsleven weten te vinden. Hieronder volgt nog het dagelijks verslag van het bezoek.

Pagina 1 van 3

Verslag van bezoek. Op de e e r s t e dag van het bezoek werden we ontvangen in het stadhuis van Medias, een van de 7 gemeenten die een samenwerking zijn aangegaan (ECONORD) en die ook een gemeenschappelijke afvaldienst hebben opgezet: ECOSAL. Hier waren bijna alle burgemeesters ook aanwezig. Na een welkomswoord van de burgemeester van Medias (50.000 inwoners), gaf Macedonië (Ana Karanfilova) een presentatie over de situatie in Macedonië en de wensen ten aanzien van de toekomst. Vervolgens presenteerden ECONORD en ECO-SAL zich en gingen in op de presentatie van Macedonië. Gedurende de hele dag volgde steeds veel discussie en vragen en antwoorden over en weer. Niet altijd even centraal.., maar daaarmee een aardige illustratie van de passie van de aanwezigen. Aan het eind van de bijeenkomst halverwege de middag volgde een officiële ceremonie ter gelegenheid van het behalen van 3 ISO-certificaten door ECO-SAL waarbij de Roemeense TV aanwezig was. Hierna werd de samenwerking en reden voor bezoek van de Macedoniërs aan het Roemeense publiek uitgelegd in een heuse TV-persconferentie. Op dag t w e e werd eerst het stadhuis van Copsa Mica bezocht, met eveneens een hartelijke ontvangst door de burgemeester en een toelichting van de activiteiten van ECO-SAL in hun gemeente, zoals gescheiden en ondergrondse inzameling. Hierna volgde een bezoek aan de stortplaats van Cristian in de buurt van Sibiu. Deze voldoet prima aan de huidige standaard. Goede onderafdekking, stortgaswinning, percolaatwaterzuivering. Wij waren onder de indruk. Op dag drie bezochten we het recyclestation in Medias. Hier vond na-scheiding plaats uit het aangevoerde huishoudelijk afval. Voornaamste stromen: papier/karton, blik, plastic en GFT. De nascheiding gebeurt met de hand in een volume van 70 ton per dag. Men claimt 15% recycling op deze manier. Het station had ook een installatie voor bouwpuin-scheiden, een milieustraat in aanbouw voor de burgers en een gevaarlijk afval-brengstation. De berg GFT wordt nog niet bewerkt. Men heeft een concreet plan om in 2013 met composteren van biowaste te beginnen. Steeds aan het eind van elke dag werd een Roemeense lunch verzorgd die eigenlijk als diner fungeerde.. Tijdens die lunch en de daaropvolgende wandeling en avondprogramma was steeds volop gelegenheid voor het nodige informele contact tussen de partijen. In deze korte tijd werd een vriendschappelijke band opgebouwd van wederzijds respect en waarbij de bereidheid om elkaar te helpen groot was. Ook het aanwezige NL bedrijfsleven kreeg ruim de gelegenheid om zijn expertise te tonen. De opgebouwde relatie tussen Roemenië en Macedonië gaat er ongetwijfeld voor zorgen dat de kans flink wordt vergroot dat er daadwerkelijk en concreet resultaat geboekt wordt in het G2G project biowaste. Dat betekent dat een te schrijven manual ook zal worden uitgevoerd en dat de weg naar het Nederlands bedrijfsleven dan makkelijk gevonden zal worden.

Pagina 2 van 3

Mijn indruk is dat dit soort uitwisselingen meer zouden moeten worden uitgevoerd om de kansen op implementatie van beleidsstukken als guides en manuals te Datum

vergroten. Alleen bij daadwerkelijke uitvoer van beleid in de praktijk zijn er kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven. Want alleen dan worden stortplaatsen gesaneerd, recyclingstations gebouwd, GFT gecomposteerd en wordt afvalwater gezuiverd. Voor een beeldverslag van het bezoek zie: https://picasaweb.qooqle.com/FamilieGies/RoemenieSelectie2011?authuser=0&authk ev=Gv1sRqCMvmvsOqssPAHQ&feat=directlink

Pagina 3 van 3