Verslag zaal- en paneldiscussie

Opplussen Nieuwe Stijl - kies positie en pak uw rol! 24 maart 2011

Verslag zaal- en paneldiscussie Stelling: De verantwoordelijkheid van de gemeente houdt op bij de voordeur van de bewoner; laat het Opplussen maar aan de markt over Verantwoordelijkheid, regie en samenwerking  Verantwoordelijkheid van de gemeente houdt inderdaad ergens op, waar precies moet elke gemeente zelf bepalen. Belangrijker is dat bewoners gemeentebreed gefaciliteerd worden via alle disciplines die het opplussen raken. Afstemming hierover zou prioriteit moeten hebben.  Kijk ook verder dan de gemeente alleen en ga ook in gesprek met bijvoorbeeld de corporaties over hun dienstverlening aan klanten. Of bijvoorbeeld de ggd en huisarts. Onderzoek hoe je elkaar kunt versterken en zet in op een brede samenwerking.  Er zijn veel actoren die zich allemaal richten op de bewoner. De onderlinge verbanden hierbij zijn niet altijd goed gelegd. Daar valt nog winst te behalen.  Het opplussen moet zo weinig mogelijk top down worden opgelegd. Maak gebruik van ambassadeurs, vrijwilligers en geef hen ook de ruimte om het project mee in te richten.  Opplussen moet integraal worden opgepakt, zoals de woonomgeving, dienstverlening, openbaar vervoer, alarmopvolging en ruimte voor ontmoeting in de buurt Stimuleren, belonen en verleiden van bewoners  Een stimuleringsregeling kan bewoners verleiden tot woningverbetering. Probeer hiermee een sneeuwbaleffect te krijgen, dat bewoners elkaar gaan verleiden met gemakkelijke woningverbeteringen.  Belonen van preventieve woningaanpassingen middels een stimuleringsregeling moet niet verzanden in te veel bureaucratie. Te vaak wordt er lang gediscussieerd over voorwaarden. Het gaat vooral om het stimuleren van kleine woningverbeteringen die het gemak en comfort voor iedereen vergroten, huurders en eigenaar-bewoners.  Moeten we niet afstappen van het subsidie-denken? Oudere (eigenaar)bewoners hebben over het algemeen een lage woonlast. We moeten ervan uitgaan dat deze mensen best op eigen kosten hun woning kunnen verbeteren.  Bewoners kunnen, naast geld, ook verleid worden door goede communicatie. Kies voor een positieve insteek en praat niet over beperkingen, maar over mogelijkheden. Zoek naar een voor bewoners aantrekkelijke manier om het opplussen onder de aandacht van bewoners te brengen.  De beeldvorming over het opplussen klopt niet. Het appelleert nog te veel aan de rolstoeltoegankelijke woning, terwijl het vooral gaat om kleine aanpassingen met een grote preventieve werking.  Zorg ervoor dat praktische (folder)informatie beschikbaar is die aan bewoners meegegeven kan worden bij bijvoorbeeld bouwaanvragen. Opplussen naar de markt? De markt is nog niet klaar voor het opplussen. De regie ligt nadrukkelijk bij de gemeente, die heeft een aanjaagfunctie. Maar betrek de markt er wel bij, daarmee maken we het opplussen ook heel concreet en tastbaar voor

mensen. Wie gaat het opplussen uitvoeren?  Het bottum-up inzetten van vrijwilligers en ambassadeurs is voor het opplussen een kans.  Welzijnsorganisaties worden steeds vaker gevraagd om hun klussendienst in te zetten voor de uitvoering van kleine woningverbeteringen. De klussendiensten worden over het algemeen bemensd door vrijwilligers. Het is niet duidelijk wie nu verantwoordelijk is voor fouten bij het aanbrengen van woningverbeteringen.  Niet-goed-aangebrachte voorzieningen geven mogelijk een terugval op de Wmo. Aandacht voor de kwaliteit is nodig! Vraag: Hoe krijgen we meer aandacht voor de woonruimteverdeling die vaak de doorstroming van ouderen naar geschikte woningen belemmert? Blijven wonen of verhuizen?  Senioren willen wel doorstromen, maar dan vooral als het aanbod vrijwel geheel past bij hun woonwens. In tegenstelling tot jongere mensen zijn senioren nauwelijks bereid om concessies te doen ten aanzien van hun woonwens.  Er zijn woonruimteverdeelsystemen waar senioren uit eengezinswoningen bij een overstap naar een appartement voorrang krijgen op andere woningzoekenden. En daarbij nog compensatie voor eventuele hogere woonlasten na verhuizing.  Een groep eigen woningbezitters zou wel willen verhuizen maar soms zijn serviceflats te duur of bestaat er een lange wachtlijst bij woningcorporaties of staan geschikte woningen niet op de juiste locatie. Bijvoorbeeld ver weg van voorzieningen. Imagoprobleem seniorenwoningen  Seniorenwoningen hebben een imagoprobleem. Met name de oudere seniorenwoningen voldoen niet aan de woonwensen van senioren. Aantal reacties op dergelijke seniorencomplexen is laag en drukt wellicht ook een stempel op het imago van seniorenwoningen in het algemeen. Stelling: Opplussen Nieuwe Stijl is de perfecte manier voor woningcorporaties om in deze tijden van crisis efficiënt met middelen om te gaan Opplussen Nieuwe Stijl is de aanpak voor corporaties  Corporaties hebben voorlopig nog te maken met de vergrijzinggolf. Opplussen is dus echt wel nodig. Alleen de aanpak is nu anders. Het oude opplussen ging uit van een complexmatige aanpak gericht op het in orde brengen van de stenen, ongeacht de fysieke gesteldheid van de bewoner. Opplussen Nieuwe Stijl is vraaggestuurd waarbij bewoners met een behoefte direct worden gefaciliteerd.  Opplussen nieuwe stijl gaat uit van de behoefte van de bewoner. Daarmee zijn ouderen ‘at risk’ een doelgroep omdat met kleine aanpassingen in huis, in de preventieve zin, duurdere aanpassingen of ziektekosten voorkomen of uitgesteld kunnen worden. Een voorbeeld: het aanbrengen van een tweede trapleuning en/of trapverlichting kan voorkomen dat iemand van de trap valt.

Kies positie en pak uw rol! Programmacyclus Opplussen Nieuwe Stijl Bijeenkomst 1, 24 maart 2011

Programma 9.30 9.45 10.15 10.45 11.00 11.30 12.20 12.30

Opening Opplussen Nieuwe Stijl Ongevallen in de woning Pauze Investeren in preventie Discussie Afsluiting Einde

Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

3

W+W+Z: Maak het samen! •

•

Vanuit Actieplan (2007-2011 VWS/VROM): Beter (t)huis in de buurt: langer thuis wonen en meedoen Inventarisatie knelpunten – o.a. regie, financiën, marktwerking, weten regelgeving

•

Lokaal ondersteuningsprogramma – maatwerk, samenhang, mobiliseren van partners, kennisontwikkeling en –verspreiding

•

Uitvoering door Movisie, Vilans en Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

4

Veel activiteiten W+W+Z • • • • • • •

Praktijkwerkplaatsen WWZ-thermometer Inspiratiedagen Praktijkvoorbeelden Methoden Scholing, training, helpdesk, advies Website: www.wwzmaakhetsamen.nl

Programmacyclus Opplussen Nieuwe Stijl

5

Doorpakken! Geschikt wonen: het aanpassen nu aanpakken • •

Handreiking van VNG en Aedes Drie onderwerpen – (kwaliteit van de ) nieuwbouw – aanpassen bestaande voorraad > Opplussen – matchen vraag en aanbod woningmarkt

•

www.kcwz.nl/opplussenhandreiking Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

6

Drie doelen in 3 bijeenkomsten • • • •

aanjagen van denkproces bij gemeenten en corporaties handvatten voor formuleren beleid delen van kennis over successen en valkuilen van het opplussen drie bijeenkomsten 1. kies uw positie en pak uw rol! 2. krijg senioren in actie! 3. en nu: aan de slag!


7

Opplussen Nieuwe Stijl

Sabine Verkroost Verkroost Advies


10

Inhoud • • • • •

de aanleiding…. terugblik opplussen opplussen nieuwe stijl wat gebeurt er allemaal uw belang bij opplussen


11

Zelfstandig wonen voor iedereen •

•

•

regie houden over (be)leven en welbevinden medebepalend voor kwaliteit van het leven 84,3% van 55-plussers woont in een reguliere woning (2,3 miljoen 55-plussers, WoOn 2009) intra-muralisering naar extra-muralisering


12

Beter (t)huis!

Bron: WoOn 2006 Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

13

Val niet, pas aan! Men wil (en moet) zo lang mogelijk zelfstandig wonen……. • 37% SEH behandeling 55+ door val in huis (34.000 behandelingen per jaar)* • verklein de kans op ongelukken in de eigen woning! • woningen tijdig geschikt maken voor comfortabel en veilig wonen (= Opplussen) * Bron Consument en Veiligheid Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

14

Terugblik opplussen • jaren negentig bewustwording grote opgave seniorenwoningen • focus in eerste instantie op nieuwbouw o seniorenlabel (en meer…) o teruglopende nieuwbouwproductie o nieuwe woning niet alleen voor senioren

‘We redden het niet met nieuwbouw’ Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

15

Van experiment naar markt • verschuiving focus naar bestaande woningvoorraad • veranderende kijk op kwaliteit ouderenwoning • Opplussen ontwikkeld door SEV • stimuleringsprogramma vanuit overheid • 2003 einde experimentele fase SEV • pakket en label overgedragen aan de markt Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

16

Opplussen = Verleiden = Leuk! • • •

gericht op huurders én eigenaar-bewoners complexmatig én individueel van dwangbuis naar maatwerk comfort, veilig, lekker, gemak, verbetering

En…. • eerste mensen, dan stenen; techniek volgt ná communicatie • oog hebben voor kleine, maar slimme preventieve aanpassingen • inspelen op de emancipatie van senioren Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

17

Senioren nu en straks • veelzijdig in huishoudensituatie o o o o

•

meer alleenstaande senioren geen kinderen, dus geen achtervang op latere leeftijd toenemende levensverwachting meer gezinshuishoudens op latere leeftijd

toenemend opleidingsniveau o grotere kans op hoger inkomen o meer verhuisbewegingen, verder weg van kinderen o toename zelfredzaamheid en minder beperking * Senioren op de woningmarkt, VROM 2010 Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

18

Senioren nu en straks • toenemend eigen woningbezit o verminderde verhuisgeneigdheid, wonen naar wens o vermogen in de woning

• verandering in inkomenspositie o naast AOW aanvullend pensioen o beide gewerkt, dus 2x aanvullend pensioen

* Senioren op de woningmarkt, VROM 2010 Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

19

Per leeftijd andere communicatie interesseren

1. handig voor iedereen

55+

vooruitdenken

2. comfortabel naar wens

65+

3. verzorgd op maat

75+

meedenken 1. handig voor iedereen

2. comfortabel naar wens

3. verzorgd op maat

(voorbeeld) - thermosstatische mengkraan - goede verlichting - tweede trapleuning - anti-slipmatten onder kleed - .....

(voorbeeld) - toilet op slaapverdieping - verhoogde toiletpot - eengreepsmengkraan - bovenlichtbediening - .....

(voorbeeld) - slaapkamer + natte cel b.g. - beugels bij toilet en douche - geen drempels - douchezitje - .....


20

Alle partijen in actie! VROM • jaren negentig ingezet op Opplussen (huur) • sinds 2006 ook focus op eigenaar-bewoners (handreiking Opplussen woningen oudere eigenaar-bewoners)

Provincies • Thuisgeven in Gelderland > pilotprojecten, Doorzonscan, Huistest, leidraad Opplussen • Noord-Holland > Keuzemodel Opplussen • Vitaal grijs in Brabant > Blijvend Thuis • Provincie Utrecht > pilots Uw huis, uw Toekomst + draaiboek Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

21

Alle partijen in actie! Gemeenten • prestatieafspraken Opplussen / Woonkeur • voorzichtige stappen richting eigenaarbewoners

Corporaties • Opplussen zit tussen de oren, vraaggestuurd opplussen, lonken naar eigenaar bewoners

Commerciële organisaties • doelgroep senioren is een groeimarkt • verdienkans op producten en diensten Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

22

De markt pakt op… Voor bewoners Woontest VROM Huistest Senioren Thuistest Blijvend Thuis Persoonlijk advies

Kenniscentra Opplussen Kenniscentrum Aedes-Actiz Consument en Veiligheid Vilans

Voor beleidsmakers Doorzonscan Huistest Sterrenclassificatiesysteem Blijvend Thuis Draaiboek/leidraad Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

En meer….

23

Gemeente en corporatie regie

• • • • • • • •

Opplussen Nieuwe Stijl in de praktijk (en er is nog meer!)

Vertrouwd wonen (Duiven / Westervoort) Hoe wilt u straks wonen (Skarsterlân) Blijvend thuis (meerdere projecten in o.a. Brabant) Opplussen loont (Veere) Comfortabel thuis in eigen huis (Alblasserwaard) Uw huis uw toekomst in Utrecht Opplussen eigen woning (De Verbinding) Gewoon Gemak (Elburg) Samenwerking lokale partijen

Netwerk naar senioren inzetten Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

24

En wat is uw belang? • algemeen: sociaal maatschappelijk, leefbaarheid • gemeente: besparing Wmo geld, uitvoering Wmo verantwoordelijkheid passend huisvesten burgers • corporatie: klantgestuurde kwaliteitsimpuls, passend huisvesten huurders, wens trouwe huurders belonen • ouderenbond/welzijn: doelgroep in het dagelijkse leven houden, welzijn voor zorg • thuiszorg: dienstverlening uitbreiden/behouden • zorgverzekeraar: vermindering van zorgconsumptie • architect / bouwer/makelaar: advisering • bank: slimme financiële producten en imago Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

25

Oost west, thuis best! • aanjagen van bewustwordingsproces onder oudere bewoners/uw klanten en stimuleren preventieve aanpassingen zodat...... • mensen comfortabel en gezonder oud kunnen worden in de eigen woning! • …. en een beroep op grote of ingrijpende woningaanpassingen en/of andere ondersteuning wordt voorkomen/uitgesteld Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

26

In onze cyclus nog meer Hoe senioren te verleiden? Bijeenkomst 2: Krijg senioren in actie!

Hoe een project te starten? Bijeenkomst 3: En nu: aan de slag!


27

Ongevallen in de woning Anke van Marle Consument en Veiligheid


29

Ongevallen in de woning Kosten en baten van preventie

Anke van Marle Consument en Veiligheid

Inhoud presentatie -

Kort voorstellen Consument en Veiligheid

-

Cijfers over ongevallen in huis -

Wat is de oorzaak

-

Wat is het letsel

-

Wat is de gevaarlijkste plaats in huis

-

Preventiemogelijkheden

-

Business case valpreventie

Consument en Veiligheid

Consument en Veiligheid is… zowel: •

onderzoek naar ongevallen, letsels, slachtoffers, risicovolle situaties, effectieve maatregelen, beleving en gedrag van de doelgroep (in privésituaties, op het werk, tijdens sporten, in de zorg, in het onderwijs, in het verkeer)

als •

ontwikkeling, implementatie en uitvoering van praktische, effectieve preventiecampagnes.

Die combinatie is uniek in Europa.

Ongevallen Quiz

Hoeveel doden vallen er per jaar ? Arbeidsongeval

69

Privé-ongeval = ongeval in en om huis

2400

Verkeersongeval

760

Ongevallen in huis Quiz

Hoeveel 65-plussers overlijden jaarlijks ten gevolge van een ongeval in de eigen woning

580

Ongevallen in en om huis

65-74

75-84

85+

Totaal

SEH-Behandelingen

11.000

14.000

9.800

35.000

Ziekenhuisopnamen

3.200

6.100

5.200

14.000

Overlijden

112

470

580

Ongevalsscenario Overlijden

Ziekenhuisopnamen vallen

vallen verbranding verstikking overig onbekend

overinspanning vergiftiging overig

SEH-behandelingen Val contact met object overig

Ziekenhuisopnamen naar ongevalsscenario 65+ Aantal

%

Val van vaste trap, stoep, ladder, steiger

1.400

10

val van vaste trap, stoep

1.300

9

Val van hoogte

920

6

val uit stoel of bed

780

5

11.000

76

2.800

20

Overinspanning

250

2

Vergiftiging, accidenteel

210

1

Overig

670

5

Totaal

14.000

100

Val, overig uitglijden/struikelen

Bron: Landelijke Medische Registratie 2005-2009 (jaarlijks gemiddelde), Prismant

SEH-behandelingen naar ongevalsscenario Aantal

%

29.000

84

Struikelen

4.500

13

Val van trap of ladder

4.000

12

Val van hoogte, val uit, van

3.100

9

Uitglijden

2.000

6

Val door ziekte, onwel worden

1.600

5

Zwikken

1.300

4

10.000

30

2.400

7

Contact met object

3.000

9

Overig scenario

2.500

7

35.000

100

Val

Val, niet gespecificeerd Val, overig

Totaal

Locatie van het letsel Ziekenhuisopnamen SEH-behandelingen Hoofd/hals/nek: 12% 13%, Hersenschudding: 5% Open wond hoofd: 1% 5% Hersenletsel: 5% 3% Romp/wervelkolom: 13% 11% Fractuur bekken: 4% 2% Fractuur wervelkolom: 3% 3% Fractuur thorax: 2% 2% Oppervlakkig letsel/kneuzing romp: 2% 4%

Schouder/arm/hand: 11% 32% Fractuur bovenarm: 4% 4% Fractuur pols: 3% 8% Fractuur onderarm: 1% <1% Fractuur sleutelbeen/ schouder: 4% Heup/been/voet: 53% 42% Fractuur heup: 39% 15% Brandwond heup/been/enkel: 4% Fractuur enkel: 3% 2% Fractuur bovenbeen: 2% 3% Fractuur voet/teen: 3%

Bron: Landelijke Medische Registratie 2005-2009 (jaarlijks gemiddelde), Prismant Bron: Letsel Informatie Systeem 2005-2009 (jaarlijks gemiddelde), Consument en Veiligheid

Locatie van het ongeval Aantal

%

35.000

100

woonkamer

4.700

13

slaapkamer

3.900

11

vaste trap

3.800

11

badkamer, douche

2.700

8

keuken

2.500

7

toilet

1.200

4

35.000

100

In woonhuis

Totaal

Bron: Letsel Informatie Systeem 2005-2009 (jaarlijks gemiddelde), Consument en Veiligheid Let op bij interpretatie indien aandeel 'onbekend' groot is

Gevaarlijkste plaatsen in huis Locatie

Aantal ongevallen

Aandeel woningen van 55plussers met locatie in %

Tijd aanwezig op locatie in % van de tijd in woonhuis

Gemiddelde direct medische kosten

1

Vaste trap

5.500

78

0,5

3.900

2

Badkamer of douche

2.500

100

2,0

5.000

3

Toilet

1.100

100

2,8

7.600

4

Gang/ hal/ entree

800

90

1,4

4.900

5

Keuken

3.300

100

9,8

3.800

6

Woonkamer

3.500

100

26,0

5.100

7

Slaapkamer

3.500

100

50,0

5.300

De gevaarlijkste plaats in huis is de trap Hier vinden de meeste ongevallen plaats Niet ieder huis heeft een trap Men brengt relatief weinig tijd door op de trap het risico van een ongeval op de trap is relatief zeer groot.

Kosten van valongevallen Zorgverlening na een ongeval - Huisarts, - SEH-bezoek, - Opname in ziekenhuis, - Ambulancevervoer, - Fysiotherapie., - Etc. Alle uitgaven aan gezondheidszorg als gevolg van letsel Direct medische kosten van letsel door een valongeval: - Gemiddeld per ongeval €6.800 - Jaarlijkse totale directe medische kosten € 690 miljoen.

Preventie van ongevallen in huis Mogelijke maatregelen - Zorg voor een stroeve trap - Een stevige trapleuning aan beide kanten - Antislip op de vloer van badkamer en douche - Haal losse vloerkleedjes weg of voorzie ze van antislip - Verwijder drempels of schuin ze af - Werk losliggende snoeren weg - Gebruik een huishoudtrap - Zorg voor voldoende loopruimte - Is er overal voldoende licht?

Business Case Valpreventie De Business Case Valpreventie is een rekenmodel voor gemeenten. -

Geeft inzicht in besparingen op zorgkosten door valpreventie.

-

Maakt automatisch een schatting van kosten en baten van de interventie.

-

Op basis van gemeentelijke bevolkingscijfers en de kosten van de interventie.

Business Case Valpreventie De Business Case Valpreventie is interessant: -

in relatie tot potentiële besparingen op individuele voorzieningen vanuit de WMO.

-

in gesprekken met zorgverzekeraars over preventie in de eerstelijnszorg en het bekostigen van valpreventie vanuit de Zorgverzekeringswet (ZVW)

-

want, deze maakt inzichtelijk wat valpreventie op kan leveren voor de AWBZ.

Business Case Valpreventie Business Case: een voorbeeld Om zelf in te vullen:

Kosten berekend:

Kantoorkosten

€ 790

Kosten interventie per jaar

Salaris per FTE mw1

€ 55.000

Personeel & kantoor

Salaris per FTE mw2

€ 45.000

Materiaal

Aantal FTE's inzet

resp. 0,5-0,8 mannen

€ 83.748 € 64.290 € 6.600

Overhead 20%

€ 12.858

Baten: Besparingen Zorg

vrouwen

WMO AWBZ 55-59 60-65 65-69 70-74 75-79 80-84

85+

Bevolkingcijfers 55+

44.800 inw.

Verwacht effect

10%

ZVW

Besparingen op Zorg Vallen 65+ Inwoners

Besparingen in jaar 1

Preventie

SEH door val

10% minder

WMO

ZVW

AWBZ

55-64 jaar

25.000

313

31

9.688

54.688

9.375

65-74 jaar 75+

12.000

210

21

12.180

48.300

26.460

7.800

351

36

94.754

134.761

177.927

Totaal

44.800

873

88

116.621

237.748

213.762

Conclusies -

Ongevallen in huis komen vaak voor, met name valongevallen. Ruim de helft van de ziekenhuisopnamen en een derde van de SEHbehandelingen betreft een heupfractuur. De vaste trap is relatief de gevaarlijkste plaats in huis. Valongevallen in huis kosten jaarlijks 690 miljoen euro aan direct medische zorg. De Business Case Valpreventie geeft inzicht in de besparingen op zorg door valpreventie-activiteiten.

presentatie : Anke van Marle contact : [email protected] 020-5114572

Sterk in het voorkomen van ernstige ongevallen

www.veiligheid.nl

Investeren in preventie?! Bram Klouwen Companen


52

Investeren in preventie?! Over kosten en baten…

Vergrijzing landelijk Aantallen ouderen (landelijk) 2010

Totale bevolking •

2040

16,5 miljoen

17,5 miljoen

65+

2,5 miljoen (= ca. 15%)

4,5 miljoen (= ca. 25%)

80+

0, 65 miljoen (= ca. 4%)

1,5 miljoen (= ca. 8%)

Straks in Nederland 850.000 meer 80-plussers dan nu • Verschillen per regio marginaal (1 tot 1,5 % verschil) • Beeld geldt voor heel Europa •

Bronnen: onder meer CBS en Primos

54

Niemand twijfelt over de opgave

55

Wmo, enkele cijfers over gebruik (indicatief)

Ca. 5% van de totale bevolking doet beroep op Wmohulpmiddelen Ca. 20% van alle 65-plussers beroep op Wmo Van alle Wmo-gebruikers is 70% ouder dan 65 De helft van alle clienten heeft HH, andere helft overige voorzieningen/hulpmiddelen, veel combinaties) Aantal cliënten met HH is in 2009 gedaald t.o.v. 2008 Aantal clienten met Wmo-hulpmiddel is licht gestegen t.o.v. 2008 56

Een doorsnede vanuit enkele gemeenten Let op: verschillen per gemeente heel groot! Hulp bij het Huishouden • •

Benut door ca. 2 a 3 % bevolking Gemiddeld bijna € 3.000 .000 per jaar per client

Rolstoelen – scootmobielen e.d. • •

Benut door ca. 1 a 1,5 % bevolking Gemiddeld ca. € 1.350, 1.350,-- totaal per client per jaar (=aanschaf + onderhoud)

Vervoervoorziening • •

Benut door ca. 3 % bevolking Gemiddeld ruim € 500 per jaar per client

Woningaanpassingen • • •

Benut door nog geen half proces bevolking Gemiddeld € 3.000 per client per aanvraag Zeer grote onderlinge verschillen per aanvraag (van douchegreep tot aanbouw woonunit begane grond) 57

Eigen bijdrage Wmo nog lang niet overal goed benut

Onderdelen HH, vervoervoorziening en woningaanpassing mag inkomensafhankelijke bijdrage worden gevraagd Gemeenten gaan hier zeer verschillend mee om (behalve HH via CAK) Ligt politiek vaak er gevoelig (eigenlijk heel raar) Richtlijn: eigen bijdrage zodanig inrichten, dat vanaf inkomen van ca.1,5 x bijstandnorm vervoervoorzieningen Niet meer interessant zijn om aan te vragen. Woningaanpassing veelal duurder andere norm.

58

Woningaanpassingen duur en vraag lijkt toe te nemen… • •

Sterk stijgende trend in toename grote woningaanpassingen (< 30.000 euro) Voorbeeld gemeente X: In 2009 drie aanvragen, in 2010 .., in 2011 nu al … (info volgt)

Investeringsvraag bij gemeenten om bij renovatie of nieuwbouw mede te investeren in levensloopgeschiktheid van woningen, lijkt moeite van bestudering waard.

59

Geschikte woningvoorraad 1: inzet op nieuwbouw

Steeds meer gemeenten nemen in hun woonbeleid op in welke mate de nieuwbouw van woningen levensloopgeschikt moet zijn.

Met nieuwbouw alleen kan echter niet in de vraag naar passende senioren woningen worden voldoen.

Feit is tegelijkertijd dat minimaal 80% van alle senioren helemaal niet wil verhuizen!

60

Geschikte woningvoorraad 2: bestaande bouw

Huursector Afspraken maken met corporaties over preventieve aanpassingen: projectmatig of bij mutatie. Met corporatie werken aan mentaliteitsverandering bij huurders. Zij kunnen ook zelf investeren!

Koopsector Inzetten op mentaliteitsverandering bij kopers. Inspelen op kansen bij verbouwing en renovatie. Inspelen op comfortverbetering.

61

62

Investeringsvraag

Steeds vaker komt er ook een aanvullende investeringsvraag bij gemeenten te liggen: Afspraken met de corporaties: wat legt de gemeente in? We verwachten toch een besparing op de Wmo? Informeren, stimuleren en motiveren van eigenaar bewoners: ook dit gaat niet vanzelf en kost euro’s. Maar waarom niet investeren? Het levert toch een besparing ten opzichte van de Wmo straks? Denk aan die oplopende lijn van dure woningaanpassingen…

Maar wat levert het dan op?

63

Rekenen is (nog) lastig… Een rekenvoorbeeld voor landelijke gemeenten (op basis van ervaringen Duiven, Westervoort en Beuningen) inzake mogelijke toename aanvragen woningvoorzieningen.

Uitgaven in de afgelopen 5 jaar + vergrijzing doorrekenen als verwachte stijging geeft voor een landelijke gemeente met zo’n 15.000 inwoners: Uitgaven Woonvoorzieningen Uitgaven Woonvoorzieningen

360.000 360.000

270.000 270.000

180.000 180.000

2008 2008

2015 2015

2020 2025 2020 2025 Ontwikkeling 55+ Ontwikkeling 55+ SGBO - stabiel per inwoner

2030 2030

64

Wat weten we al wel?

65

Huistest als referentie

800 afgeronde Huistesten. Op basis van ca. 270 testen is de volgende top 5 van populaire aanpassingen bekend:

1.

Plaatsen trapleuning of spilbeugel bij de trap Plaatsen van wandbeugel bij douche of bad Plaatsen van een handelkraan Plaatsen van spiekoog en intercom Verhogen toegangspad/wegnemen hoogteverschillen binnen-buiten

2. 3. 4. 5.

Kleine aanpassingen niet spannend? De volgende presentatie gaat over valpreventie…

PM: Gezocht wordt naar mogelijkheden om de respondenten in de Huistest te vragen in welke mate zij ook daadwerkelijk tot actie zijn overgegaan. 66

67

Meten = weten, maar we meten niet…

Om echt te gaan sturen op de verwachte ontwikkeling van de kosten voor woonaanpassing, moet registratie anders!

Onze ervaring registratie is vooral gericht op aantal en budget. Gericht op de financiële afrekening.

Er wordt wel meer geregistreerd, maar dit blijkt vaak niet op korte termijn beschikbaar te krijgen.

68

Wat zouden we willen? Eenduidige registratie 1.

Type aanpassing:

2.

Kleine aanpassingen (beugel, drempeloploop, etc.) Middelgrote aanpassingen (traplift, kleine doucherenovatie, etc.) Grote aanpassingen (tillift, uitbouw, etc.)

Inzicht in leeftijd / motivatie aanvrager

< 35 jaar, 35-55, 55-74, 75+ Ouderdomsgerelateerde klacht, aangeboren beperking, NAH, etc.

Veel wordt wel opgeschreven, maar niet in het systeem opgenomen, waardoor ‘managementinformatie’ niet beschikbaar komt.

69

Database opbouwen?

Database opbouwen met gemeenten die wel eenduidig gaan registreren. Voordelen:

Zicht op trends: door welke groepen ontstaat groei, wat is stabiel en wat incidenteel. Basis voor voorspellingen: groepen zijn te onderscheiden dus demografie veel beter te wegen. Basis voor beleidskeuzes: meer inzicht in het effecten van het ‘schrappen’ van maatregelen en ook voor wie het effect heeft.

Vanuit meer inzicht ook koppelingen mogelijk naar andere cijfers, bijvoorbeeld over valpreventie…. 70

Panelleden • • • • •

Gemeente Elburg Gerald Wagenaar Wonen Zuidwest FrieslandRoelof Wielenga Provincie Gelderland Henk Langes Consument en Veiligheid Anke van Marle Companen Bram Klouwen


72

Gerald Wagenaar Gemeente Elburg

Belang bij opplussen • Bijdrage aan doelstelling van het zo lang mogelijk zelfstandig wonen • Teruglopende nieuwbouw, bestaande voorraad belangrijk • Mogelijke besparing op de WMO in de toekomst

Opplusactiviteiten • Gewoon Gemak, van pilot nu inmiddels in gehele gemeente • gemeente trekker Gewoon Gemak • Gewoon Gemak nu ook regionaal

Gouden tip De overheid moet kop niet in het zand steken, maar anticiperen op demografische ontwikkelingen en veranderende vraag naar wonen. Dat is in het belang van de gemeente als de eigen bewoners. Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

73

Roelof Wielenga Wonen Zuidwest Friesland

Belang bij opplussen Vanuit de klantgedachte: Wonen Zuidwest Friesland is een klantgerichte organisatie. 90% van de oudere huurders heeft de wens om zolang mogelijk in de huidige woning te blijven. Het is dus belangrijk om deze wens te kunnen ondersteunen met mogelijkheden. Vanuit de aanbodgedachte: 43% van onze gezinswoningen wordt bewoond door 65-plussers. Zelfs voor onze “eigen” klanten hebben we in de nabije toekomst onvoldoende seniorenwoningen, laat staan voor de eigen woningbezitters die willen/moeten huren.


74

Roelof Wielenga Opplusactiviteiten • (door)Ontwikkeling en inzet van het instrument Huistest, dus het stimuleren van woningverbeteringen met het accent op “veilig en comfortabel wonen”, waarbij de wens/behoefte van de individuele bewoner de basis is. • Faciliteren van klantgestuurd onderhoud, waarbij de wens van de bewoner leidend is. • Bij renovatieprojecten extra aandacht en investeringen voor keuzes m.b.t. “veiligheid en comfort”. • Een aanjagende rol naar provincie en gemeenten voor het opstarten van subsidie-trajecten, ook in combinatie met eigenaar/bewoners

Gouden tip Geen woningaanpassingen of opplussen, maar “klantgestuurde woningverbeteringen”. Faciliteren van de wensen en keuzes van de klant. Deze benadering is positief en de klant is bereid (mee) te betalen. Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

75

Henk Langes Provincie Gelderland

Belang bij opplussen • Behoefte aan voor ouderen geschikte woningen niet alleen via nieuwbouw • Ouderen willen nauwelijks verhuizen • Afspraken met regio's/gemeenten in het KwalitatiefWoonProgramma 2010-2020.

Opplusactiviteiten • • • • • • •

Ontwikkeling doorzonscan 2006 en uitrol doorzonscan 2008-2010 5 voorbeeldprojecten 2007 en brochure over voorbeeldprojecten 2010 Informatiebijeenkomsten 2008-2010 DVD met interviews van ervaringsdeskundigen 2010 Subsidie voor 10 nieuwe projecten voor 2010 en 5 projecten in 2011 Aankoop huistest 2010 Leidraad opplussen 2011

Gouden tip • Ga aan de gang voordat het te laat is Programmacyclus Opplussen nieuwe stijl

76

Nog meer Opplussen Nieuwe Stijl • •

Bijeenkomst 2: Krijg senioren in actie! 14 april Bijeenkomst 3: En nu: aan de slag! 12 mei > Inschrijven via www.kcwz.nl/opplussen

Plus: • presentaties en verslag worden nagezonden • alle programmaresultaten en achtergrondinformatie in reader na afloop • extra tip!: donderdag 21 april 2011 nog meer WWZinspiratie in Utrecht: www.wwzmaakhetsamen.nl > Vult u het evaluatieformulier in? Programmacyclus Opplussen Nieuwe Stijl

81

Verslag zaal- en paneldiscussie

Recommend Documents