Verslag wijkoverleggen PO Amsterdam Zuidoost – september 2015 Wijk A: dinsdag 15 september 2015 Wijk B: donderdag 17 september 2015 Wijk C: dinsdag 22 september 2015 Wijk D: donderdag 24 september 2015 Aanwezig:
directeuren en IB’ers van basisscholen in Zuidoost, Gert van den Ham en Ilja de Voogd (projectleiding)
1. Opening en mededelingen 1a. Inventarisatie ervaringen OKA’s en OKT’s Op verzoek van het besturenoverleg start het wijkoverleg met een inventarisatie van de ervaringen die scholen hebben opgedaan met de Ouder Kind Adviseurs en de Ouder Kind Teams. Dat levert een gevarieerd beeld op, waarbij opvalt dat (on)tevredenheid wijkbreed hetzelfde lijkt te zijn. Ilja de Voogd concludeert dat structureel overleg tussen IB’er en OKA een succesfactor is; op alle scholen waar de samenwerking met de OKA goed loopt, is een dergelijk overleg georganiseerd. 1b. Werken met tolken Naast de ervaringen met de OKA wordt gesproken over het werken met tolken voor anderstalige kinderen en ouders. Een tolk inzetten blijkt in de praktijk nogal omslachtig, al zijn er wel mogelijkheden voor een telefonisch consult. Gaat het om nieuwkomers, dan kan een tolk worden aangevraagd bij coördinator Joke Meijerink. Het zou prettig zijn per wijk een lijstje te hebben van OKA’s of andere professionals binnen de school die bijzondere talen spreken. Afgesproken wordt een dergelijke lijst aan te gaan leggen. Contactgegevens Joke Meijerink: Projectenbureau Primair Onderwijs Amsterdam Zuidoost Kantoor: (020) 600 13 41 Mobiel: (06) 316 316 13
[email protected]
2.
Bespreking casuïstiek
2a. Zorgplicht Gesproken wordt over de nieuw gevestigde Lotusschool. Een aantal aanwezigen spreekt haar/zijn zorg uit over de werkwijze van de school. Er zijn signalen dat deze niet strookt met de gezamenlijke inspanning die de basisscholen in Zuidoost verrichten om alle kinderen de juiste zorg te bieden. Deze zorg wordt binnen de wijkoverleggen breed gedeeld. 2b.
Uit de praktijk
Casus 1 Een meisje uit Polen (6) zou worden aangemeld voor de nieuwkomersgroep, maar er blijkt het nodige met het kind aan de hand. Er wordt onderzoek ingezet. Plaatsing in een reguliere groep ligt niet voor de hand; gedacht wordt aan verwijzing naar ZMLK. Ten tijde van het wijkoverleg heeft de school nog geen terugkoppeling ontvangen. In dit soort gevallen, wanneer een beroep wordt gedaan Verslag wijkoverleggen PO Amsterdam Zuidoost – september 2015
pagina 1
op de zorgplicht van de school, zou een observatievoorziening uitkomst bieden, zeker als het gaan om anderstalige kinderen. Is er een arrangement mogelijk voor dit meisje? Ilja raadt aan in dit soort gevallen contact op te nemen met hem/Adviesloket om de mogelijkheden te bespreken. Adviesloket: 020 – 600 1341 of
[email protected] De discussie komt dan op de zorgplicht van de school. Ilja wijst er op dat de school waar het kind zich aanmeldt, zorgplicht heeft. Die school kan het kind overigens wel aanmelden bij de nieuwkomersgroep. Die aanmelding verloopt via Joke Meijerink, coördinator Nieuwkomers bij het Projectenbureau (zie contactgegevens op pagina 1). Nieuwkomers onder 6 jaar worden doorgaans geplaatst in een kleuterklas. Vanaf 6 jaar kan het kind naar de nieuwkomersgroep, maar dat is afhankelijk van de onderwijservaring. Er is ook een nieuwkomersgroep voor 11- en 12-jarigen. Casus 2 School krijgt een kind aangemeld dat, zoals iets later blijkt, al tevergeefs bij zeven andere scholen heeft aangeklopt. De directeur in kwestie weet van welke school het kind oorspronkelijk vandaan komt. Eigenlijk zou zij de directie van deze vorige school moeten wijzen op de zorgplicht. Dat ligt echter wel precair. Ilja benadrukt nog eens dat de zorgplicht niet betekent dat de school het kind per se zelf op moet vangen, maar wel dat de school verantwoordelijk is voor het vinden van een passende plek. Hij begrijpt dat het lastig kan zijn een collega-directeur aan te spreken op die verantwoordelijkheid, maar feit is dat hij/zij zich niet aan de afspraken houdt. Mocht de directeur dit naast zich neerleggen, dan is de volgende stap contact op te nemen met het bestuur. Casus 3 Een school in Weesp stuurde een gezin door naar een school in Zuidoost vanwege de nieuwkomersgroep die daar is gehuisvest. De betrokken IB’er heeft de ouders én school geïnformeerd over de zorgplicht van de school en de ouders terugverwezen. De school in Weesp reageerde positief en heeft het kind alsnog ingeschreven. Casus 4 Betreft een vierjarig kind, dat al op school zat. Er was echter sprake van veel verzuim. Het kind zat in een medisch traject. Na bespreking in het ZBO en met toestemming van Leerplicht is het kind vóór het vijfde jaar uitgeschreven. De ouders wilden het kind vervolgens op een andere school (van het zelfde bestuur) aanmelden. In feite gaat het ook hier om het doorschuiven van een zorgleerling, al gaat het in dit geval om een niet-leerplichtig kind. De directie van de vorige school, die hierop werd aangesproken, beriep zich desgevraagd op de Leerplichtambtenaar, die akkoord had gegeven. Was het kind wel leerplichtig geweest, dan had deze school het kind niet uit kunnen schrijven als er geen andere plek was gevonden. Conclusie: het lijkt goed met schoolbesturen en leerplicht te bespreken hoe wordt omgegaan met de zorgplicht rond niet-leerplichtige kinderen. Vraag: als het gaat om leerplichtige kinderen, kan de leerplichtambtenaar dan een rol spelen in de zorgplicht van scholen? Antwoord: Nee, in principe niet. De LPA bemoeit zich alleen met zaken rond de leerplicht. Ter afsluiting Er kan twijfel bestaan of een school een aangemeld kind kan bieden wat het nodig heeft. De school heeft dan 6 weken de tijd om dat te onderzoeken. Een proefplaatsing in die periode valt daar ook
Verslag wijkoverleggen PO Amsterdam Zuidoost – september 2015
pagina 2
onder. Binnen deze 6 weken is de school niet verplicht onderwijs te bieden, maar wat Ilja betreft is dat wel wenselijk. Deze periode kan worden verlengd met nog eens 4 weken, maar in deze 4 weken is de school wél verplicht onderwijs te verzorgen.
4. TOV Onlangs is in Zuidoost gestart met een (beperkte) Time Out Voorziening (TOV). Het gaat om een pilot, die loopt tot het einde van dit schooljaar. Gert licht toe dat er soms leerlingen zijn die een dusdanige gedragsontwikkeling laten zien, dat het risico aanwezig is dat zij niet meer te handhaven zijn binnen de reguliere basisschool. In die situaties kan het in het belang van de leerling en diens schoolomgeving zijn om hem tijdelijk binnen een andere onderwijssetting te plaatsen. Het gaat hierbij uitdrukkelijk om een preventieve plaatsing, waarbij terugplaatsing het einddoel is. Een Time Out Voorziening is een onderwijsplek waar leerlingen een beperkte periode (3 maanden met maximaal één verlenging van nog eens 3 maanden) tot rust kunnen komen en het onderwijsproces weer op gang kan worden gebracht. In het verleden was er binnen Zuidoost al een TOV. Veel basisscholen in Zuidoost hebben aangegeven een sterke behoefte te hebben om een dergelijke voorziening weer in te richten. Dat gebeurt nu: de TOV wordt gekoppeld aan beide SBOscholen in Zuidoost, te weten de Prof. Dr. I.C. van Houteschool en aan de SBO Dumont. Op beide scholen wordt per 1 november 2015 gestart met twee groepen van ieder 7 TOV-plaatsen. Nogmaals: einddoel is terugplaatsing op de eigen school. De TOV is géén achterdeur naar het SBO. Deze pilot loopt voor op wetgeving die hierover in de maak is (variawet). Alle scholen ontvangen binnenkort per mail nadere informatie over de TOV. Vragen: 1.
Het is een forse beslissing om een kind uit school te plaatsen. Achter het gedrag van de leerling zit ook het gedrag van een leerkracht. Krijgt deze ondersteuning bij terugkomst van het kind? Ilja: Ja, ok de leerkracht krijgt ondersteuning. Het doel is niet even van het kind af te zijn.
2
En wat gebeurt er als een kind terugkomt in de (veel grotere) eigen groep? Is behandeling voor het kind inbegrepen? Wordt er nagedacht over wat dit kind nodig heeft? Ilja: Het kind gaat niet naar de TOV zonder begeleidingsplan. Vooraf moet de school met ouders (zij moeten wel toestemming geven voor plaatsing) en de SBO-school dus nadenken over het doel van plaatsing binnen de TOV en wat er in de school (ook in de groep) moet gebeuren voor het kind weer terugkomt. Ilja pleit voor betrokkenheid van de ‘aanleverende’ school bij de tussen- en eindevaluatie. Daarnaast wijst hij op het belang van de leervraag van de leerkracht. Daarvoor is overigens eventueel een arrangement aan te vragen.
3.
Welke criteria gelden voor plaatsing in de TOV? Ilja: er gelden niet zozeer criteria, er wordt meer gewerkt met richtlijnen. Als de veiligheid van het kind of zijn omgeving in gevaar is of dreigt te komen en een noodprocedure in zicht komt, bijvoorbeeld.
Verslag wijkoverleggen PO Amsterdam Zuidoost – september 2015
pagina 3
5.
Project versterking overdracht
Het is voor kind (en ouders) belangrijk dat de overgang van de voorschool naar de basisschool zo soepel mogelijk verloopt. Zo wordt de continuïteit in de ontwikkeling van het kind zo goed mogelijk gewaarborgd. Een duidelijk en een zo volledig mogelijk beeld van het kind bij het verlaten van de voorschool, is een cruciale voorwaarde voor een goede start op de basisschool. Een goede en tijdige overdracht van informatie over de ontwikkeling, onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van het jonge kind bij de overgang van voorschool naar primair onderwijs, is, kortom, de basis van een effectieve ondersteuning en begeleiding in de basisschool. In de huidige situatie is een adequate overdracht (helaas) niet altijd de praktijk. Dit is een belemmering voor een passende en gerichte begeleiding (indien nodig) van het kind door de basisschool. Met ingang van dit schooljaar is in drie wijken in Amsterdam (twee in Zuidoost en één in Noord) het pilotproject ‘Versterking overdracht voorschool – primair onderwijs’ gestart. Deze pilotscholen doen ervaringen op met een gewijzigd(e) overdrachtsprocedure en -formulier. De projectleiding is in handen van Gert van den Ham en Ilja de Voogd, die ook het initiatief hebben genomen voor dit project. De (voor)scholen die meedoen in Zuidoost zijn: Pilotwijk 2 (Bijlmer Oost) Basisscholen: 1. Bijlmerdrie 2. Blauwe Lijn 3. Crescendo 4. Onze Wereld 5. Samenspel 6. Wereldwijs
Voorscholen: De Drie Bijtjes De Blauwe Bij 1-2 / De Blauwe Bij 4 / KDV Kelbergen 16 KDV Kelbergen 16 / Kwetternest 1-2 / Kwetternest 4 De Kleine Wereld / KDV Kelbergen 16 Hennennest / Wiebeltjes Wijsneusjes
Pilotwijk 3 (Gaasperdam West) Basisscholen: 1. Holendrechtschool 2. Morgenster 3. Nellestein 4. Prof. Van Houteschool 5. Brink 6. Mobiel Holendrecht 7. Mobiel Reigersbos 8. Tamboerijn
Voorscholen: KDV Meernhof 115 / Niño Coloso Twinkelster VVE De Gaasperplasjes Voorschool Plus De Kleine Reus 3-4 De Kleine Reus 1-2 KDV Ravenswaaipad 88 / Kids 1-2 De Tamboerijn 1-2 / De Tamboerijn 3-4
Mogelijk krijgen niet-deelnemende scholen te maken met de andere werkwijze van de pilot(voor)scholen. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn als de basisschool een leerling overgedragen krijgt van een voorschool die participeert in de pilot, maar die niet aan deze basisschool is gekoppeld. Concreet zal het dan gaan om een overdrachtsgesprek met voorschool, ouders en andere relevante betrokkenen. Dit pilotproject loopt tot februari 2016. Het is de bedoeling dat na afloop van de pilot alle (voor)scholen in Amsterdam hun voordeel gaan doen met de opbrengsten van de pilot. Zo zorgen scholen gezamenlijk voor een optimale overdracht van kinderen van voorschool naar basisonderwijs en wordt zo veel mogelijk voorkomen dat kinderen uit beeld raken.
Verslag wijkoverleggen PO Amsterdam Zuidoost – september 2015
pagina 4
6.
Trends passend onderwijs
Zowel stadsbreed, maar ook in Zuidoost, valt een aantal zaken op: - Het aantal noodprocedures neemt toe. - Het aantal afgegeven Toelaatbaarheidsverklaringen (TLV’s) neemt toe voor cluster 4, maar af voor cluster 3. - Zuidoost blijft in vergelijking met de rest van de stad achter in het aanvragen van arrangementen. Een deel van de verklaring voor vooral het laatste punt zal zijn dat Zuidoost geen traditie kent van rugzakjes; het is hier altijd de gewoonte geweest kinderen zoveel mogelijk in de eigen klas op te vangen. Scholen in Zuidoost kunnen wat dat betreft veel aan. Aanwezigen wijzen verder op het volgende: -
Het aanvragen van een arrangement wordt belemmerd door het papierwerk dat erbij komt kijken. Het invullen van het groeidocument kost erg veel tijd. In het voorbeeld dat de IB’er maar 3 dagen op school is, moet de afweging worden gemaakt tussen 3 observaties in een klas of het invullen van 1 groeidocument (ook een investering van een dag). Bovendien vinden sommige mensen de vraagstelling lastig. Aanwezigen zien dit als een reden dat er minder arrangementen worden aangevraagd.
-
De nieuwe versie van het groeidocument zal dat helaas niet echt veranderen, meldt Gert. Het document is wezenlijk niet veranderd en er is nog geen koppeling met ParnasSys gerealiseerd. Achtergrond daarvan zou zijn dat alle samenwerkingsverbanden werken met een eigen formulier. Dat zou het voor ParnasSys moeilijk maken het systeem aan te passen.
-
Opgemerkt wordt wel dat het invullen van een groeidocument veel minder tijd kost als daar tijdig mee wordt begonnen en niet wordt gewacht tot het moment dat een arrangement in beeld komt.
-
In andere stadsdelen hebben ouders meer geld ter beschikking. Mocht een aanvraag van de school voor onderzoek wordt afgewezen, dan laten deze ouders vaak zelf een onderzoek doen. Zo krijgt hun kind toch – bijvoorbeeld - een dyslexieverklaring en kan de weg naar het arrangement verder worden bewandeld.
Ondanks het bovenstaande roept Gert aanwezigen op toch niet terughoudend te zijn met het aanvragen van arrangementen. De middelen zijn er nu (in het Toewijzingsfonds).
7.
Professionaliseringsprogramma
Het programma voor 2015-2016 is zo goed als rond, en wordt binnenkort verstuurd aan de scholen. Het is ook te raadplegen op www.passendonderwijszuidoost.nl/professionalisering.
8.
Rondvraag en sluiting
8.1.
Lexima heeft een aanbod voor samenwerkingsverbanden/besturen op dyslexie. Via een abonnement kunnen scholen dan gebruikmaken van allerlei dyslexiesoftware als Sprint en Kurzweil. Zijn er mensen die hier ervaring mee hebben of zou het iets zijn om naar te kijken? Gert en Ilja zullen dit meenemen naar het besturenoverleg.
Verslag wijkoverleggen PO Amsterdam Zuidoost – september 2015
pagina 5
8.2.
Tip: www.passendonderwijszuidoost.nl (o.a. nieuwste versie groeidocument en bijbehorende schrijfwijzer).
Onder dankzegging voor ieders aanwezigheid en inbreng en de geboden gastvrijheid, sluit Gert de vergadering.
Verslag wijkoverleggen PO Amsterdam Zuidoost – september 2015
pagina 6