Verslag werkvergadering Gesloten vergadering (2014/01)
Locatie: Raadzaal Gemeentehuis Aanwezig:
Verontschuldigd:
Afwezig:
Dagorde:
Datum: 09/01/2014 om 20.00 u
Effectieve leden: - mevr. Marleen De Bels, Natuurpunt vzw, plaatsvervangend voorzitter - mevr. Mireille Goeminne, Gezinsorganisaties - dhr. Hugo Weustenraed, Nieuw Groencomité Heusden - dhr. Kris Aelterman, land- en tuinbouwverenigingen - dhr. Geert De Lepeleer, Sportraad Externe deskundige: - dhr. Patrick Lammens - dhr. Jean-Pierre Leirens - dhr. Servaas Schutyser Secretariaat: - dhr. Dirk De Pauw, milieuambtenaar, diensthoofd LNE - mevr. Ann Van de Velde, dienst Leefmilieu - mevr. Marit De Wilde, a.i. duurzaamheidsambtenaar Vertegenwoordigers politieke partijen: - dhr. Yves De Lausnay, schepen van leefmilieu - dhr. Ivan De Clercq, VELT Damvallei - dhr. Hugo Vinck, Natuurpunt vzw - dhr. Albert Van Loo, VELT Damvallei - mevr. Els De Smet, Onderwijs - dhr. A. Jadot, afgevaardigde GECORO - dhr. Patrick De Blieck, werknemersorganisaties - dhr. Gaëtan Kervyn d’Oud Mooreghem, WBE Meerkantsvallei - dhr. Mario Verschraegen, Middenstandsorganisaties - dhr. Lieven Van Horebeek, IMAGO Agendapunt:
1. Mobiliteitsplan 2. Advies Plan-MER Sigmaplan Zeeschelde Gentbrugge-Melle en Bastenakkers-Ham
Pag. 1 van 5
Gesloten vergadering (2014/01)
1.
Mobiliteitsplan
Zie bijlage. Davy Willaert, mobiliteitsambtenaar, doet een oproep om deel te nemen aan een focusgesprek om het onderzoeksopzet van het mobiliteitsplan te bepalen. Dit moeten niet noodzakelijk de leden van de Minraad zijn, dit kunnen ook leden van de afzonderlijke verenigingen zijn die hierin interesse hebben. Het focusgesprek zal ongeveer eind februari plaatsvinden. In het document als bijlage vindt u een invulstrookje dat afgegeven of via mail doorgestuurd kan worden naar Davy Willaert, dit liefst voor 15 januari.
2.
Plan-MER Sigmaplan Zeeschelde Gentbrugge-Melle en Bastenakkers-Ham
Dit Plan-MER werd geschreven in opdracht van Waterwegen en Zeekanalen (W&Z), waardoor het soms vrij technisch is. De bedoeling van de bespreking hieronder is de opmaak van een bundeling van opmerkingen, suggesties en bedenkingen. Het advies dat de gemeente kan inbrengen is de laatste stap voor de goedkeuring van de uitvoering. Het Sigmaplan werd opgesteld met als doel om Vlaanderen op lange termijn te beschermen tegen overstromingen, vloedgolven en andere gevolgen van wateroverlast. Momenteel zit dit plan in de uitvoeringsfase. Oorspronkelijk moesten alle opmerkingen en bedenkingen tegen 8 december 2013 doorgestuurd worden, maar aangezien de vergadering van W&Z uitgesteld is tot 31 januari 2014, krijgen we de kans om dit dossier uitvoerig te adviseren. Als bijlage vindt u ook een overzicht van ‘De oneerlijke communicatie van W&Z’, opgemaakt door de actiegroep Leve(n)de Schelde en Natuurpunt. A. Gezinsbond Heusden: toelichting door Mireille Goeminne Zie bijlage. De Gezinsbond Heusden ziet het als prioriteit om de gezinnen te beschermen tegen wateroverlast en schaart zich dan ook achter het document dat Mirreille Goeminne opgesteld heeft. In het ontwerp-MER lijkt alles al beslist, maar de effecten op de mensen en hun gezondheid zijn niet besproken in het document. Er zouden echter zogezegd geen effecten optreden. Hiervan is oa de Gezinsbond niet van overtuigd: het gevaarlijk giftig slib zal vervoerd worden en op een andere plaats begraven. Tijdens het baggeren kunnen er ook giftige stoffen vrijkomen. Ook zal er hinder zijn tijdens het bouwen van de sluis. B. Gezwint: toelichting door Servaas Schutyser Zie bijlage. Gezwint bekeek het ontwerp-MER vanuit het algemeen belang. Belangrijk is om te vermelden dat het Sigma-plan in 2004-2005 geactualiseerd werd. In dit document is er nergens sprake van sluizen of stormvloedkeringen. In 2005 verscheen er ook een artikel van prof. Patrick Meire waarin staat dat sluizen nooit volledige bescherming kunnen beiden tegen overstromingen aangezien de hoogte van de sluisdeur altijd achterhaald zal zijn door veranderingen in oa klimaat. Gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG) zijn de voornaamste beschermingsmaatregel tegen overstromingen en wateroverlast. De oorspronkelijke peilers van het Sigma-plan zijn dan ook het aanleggen van GOG en het verhogen van bestaande dijken. De kostenberekening werd enkel gemaakt obv de bevaarbaarheidsdoelstellingen. Het scenario waarin er geen sprake is van een sluis komt het goedkoopst uit. Bovendien zijn de kostenberekeningen voor de overige scenario’s niet correct aangezien er verschillende kosten niet inbegrepen zitten, oa bouw van de jachthaven, compensaties, onderhoudskosten, energiekosten voor de pompen, … Hierdoor zal de kost nog veel hoger zijn dan dat het dossier laat uitschijnen. Om het vervuild slib te baggeren is bovendien het advies van OVAM vereist, maar in het dossier wordt dit nergens vermeld. De noodzaak om het slib te baggeren en ergens anders te fixeren is erg duur en vanuit ecologisch oogpunt niet nodig aangezien het slib momenteel ingedekt is door een niet-vervuilde sliblaag. Hierdoor zou dit een overbodige kost zijn en ook een overbodig risico van het vervuilde slib boven te halen. Gezwint uit ook zijn bezorgdheid ivm overstromingen en wateroverlast: het lijkt alsof de veiligheid is aangepast ifv de bevaarbaarheid in plaats van andersom. Door de bouw van een sluis in Heusden, zal enerzijds het waterniveau stijgen tot 4,5 - 4,9 meter. Bijgevolg zal het grondwaterpeil stijgen. Hierdoor zal onder andere de landbouw nadelige gevolgen ondervinden aangezien de akkers natter zullen zijn. Anderzijds zal de sluis zorgen voor een verhoogde kans op overstromingen. De compensatiegebieden bevinden zich te ver van de sluis waardoor de stormvloed tegen de sluis botst. Hierdoor ontstaan er lokale pieken en de vraag is of de dijken zullen volstaan om het water tegen te houden. De Gentbrugse Meersen kunnen fungeren als GOG, maar door de sluis in Heusden wordt dit gebied afgesloten. Op vlak van Geluid bevindt het gebied zich in een luwtegebied (achtergrondgeluid van de E17). Door de pleziervaart zal er een verstoring zijn van de oeverrecreanten en er dreigt gevaar tot een aanzuigeffect van lokale
Pag. 2 van 5
Gesloten vergadering (2014/01) pleziervaart die voor overlast kan zorgen. Hierdoor zal ook de belevingswaarde dalen voor de zachte recreanten, die de overhand hebben. C. Natuurpunt vzw: toelichting door Marleen De Bels Zie bijlage. Het dossier omvat een uniek stuk van de Schelde, een afgesneden stuk meander. Na de bouw van de sluis in Gentbrugge, werden de getijden daar een halt toegeroepen. Sindsdien is er een spontane verlanding die reeds 30 jaar aan de gang is. In het ontwerp-MER is er sprake van de bouw van een sluis in Heusden + uitbaggering van de Schelde waardoor er plezier- en passagiervaart mogelijk wordt. Hierdoor is er baggering nodig in zijn extreme vorm. Het gaat om een zoetwatergetijdengebied, een geheel op zijn eigen ontwikkeld ecosysteem. In het kader van compensatie vraagt dit op kwalitatief vlak dat er ergens anders een zoetwatergetijdennatuur ontwikkeld wordt. Het is echter niet mogelijk om op een andere plaats kwalitatief evenwaardige zoetwatergetijdennatuur te creëren. Op kwantitatief vlak is er een compensatie nodig van ongeveer 30 ha. Nadat de vaargeul gebaggerd is, zal er nog ongeveer 7 ha slibnatuur overblijven aan de zijkanten. Dit betekent dat er nog ongeveer 23 ha gecompenseerd moet worden. Er wordt voorgesteld om de voormalige zandwinningsput van Melle te ontdiepen met het slib en een bres te slaan zodat er zoet water getijden ontstaan. Dit plan omvat slechts 12,5 ha en is dus te weinig. Het gebied Bastenakkers is een GOG, waardoor dit niet in aanmerking kan komen als compensatiegebied. Ham is al ingepland als compensatie voor het Wetterse Sigma-plan. Hierdoor wordt er dus te weinig compensatiegebied voorzien. Natuurpunt verkiest dan ook het scenario waarin er verhoogde dijken gebouwd worden en deze ingericht worden ifv zachte recreatie. Er wordt even toegespitst op 3 niveaus: - ecologie: het is een zoetwatergetijdennatuur. Dit is een unieke natuur in Noord-Europa, zowel op vlak van habitat als op vlak van ecosysteem. Deze natuur heeft zich spontaan ontwikkeld, en is nog steeds bezig in positieve lijn te evolueren. De Schelde moet tussen Melle en Gent beschouwd worden als 1 geheel, en mag niet afgesloten worden van elkaar. Door de getijden te beïnvloeden door de sluis, wordt het natuurlijke evenwicht dat hier rond ontstaan was verstoord. Zowel fauna als flora zullen hier nadelige invloeden van ondervinden. Om even dieper in te gaan op het aspect fauna: de micro-organismen in het slib zijn van zeer groot belang, ze fungeren namelijk als basis van het ecosysteem. Hierdoor is het slib in Destelbergen zeer gezond en deze fungeren zelfs als natuurlijke zuivering. Door dit gezonde slib worden er veel vogels aangetrokken, die beschouwd worden als een indicator voor gezonde natuur. Ook het visbestand evolueert positief. Als W&Z de sluis bouwt, zal het gehele ecosysteem vernietigd worden. In de plaats van deze waardevolle natuur, zal er riviernatuur ontstaan, deze is niet evenwaardig aan de huidige natuur. Om deze redenen adviseert Natuurpunt om geen sluis te bouwen, maar om de dijken te verhogen met een nieuwe herinrichtingsstructuur. - Sociaal: de zachte recreatie omvat een enorm aantal en beslaat niet enkel inwoners van Destelbergen en Heusden, maar ook inwoners van Gent, Gentbrugge, Melle,… Het is een veilige en sociaal gecontroleerde verkeersas voor de zachte weggebruiker voor zowel woon-werk als woon-school verkeer. Het gebied is geluidsluw, maar straalt rust uit door de aanwezigheid van de getijden. Het bouwen van een sluis en het creëren van een vaargeul is vooral en alleen in functie van plezier- en passagiervaart (20 pleziervaarten en 1 passagiervaart per maand). Julie en augustus zouden het drukst zijn, juist dan is de waterhoeveelheid het kleinst. Natuurpunt adviseert dan ook om een begeleid beheer als zoetwatergebied op te starten. Natuurpunt wilt geen plezier- of passagiervaart aangezien dit maar een kleine doelgroep behelst, het een grote kost met zich meebrengt en het ecosysteem zal vernietigd worden. Natuurpunt wilt zachte, veilige en aangename recreatie. Hierdoor wordt er geïnvesteerd in de natuur op een duurzame manier voor de toekomstige generaties. - Economie: voor de berekening van kosten is het een goede indicatie om de Wet van Pi toe te passen: alles wat je inplant van kosten, vermenigvuldigen met 3,14. Hierdoor bekom je veel realistischere prijzen. Natuurpunt vindt het oorspronkelijke Sigmaplan goed, maar is tegen de bouw van de sluis en het creëren van plezier- en passagiervaart. Conclusie: Het lijkt erop dat W&Z van plan is de pleziervaart hoe dan ook te realiseren, er lijkt sprake van vooringenomenheid. Natuurpunt wilt enerzijds een goede en duidelijke maatschappelijke kosten-baten analyse en anderzijds een duurzaamheidsanalyse op àlle alternatieven. D. Reacties Schutyser: we moeten al deze argumenten filteren en de harde argumenten eruit halen, enkel de kernachtige zaken duidelijk naar voren brengen. Dit omdat de argumenten van ecosysteemdiensten niet zullen aankomen, daar is geen gehoor naar. We moeten in de plaats daarvan focussen op: - de natuurcompensatie deugt niet
Pag. 3 van 5
Gesloten vergadering (2014/01) - het verlies van de buffercapaciteit en men gebruikt een GOG als compensatiegebied - het financiële plaatje - het juridische aspect (OVAM procedure) Leirens: “Ondanks de felle kritiek op de voorgelegde plannen dient de herwaardering van de duizenden jaren lang bestaande historische Schelde en van de honderden jaren lang bestaande scheepvaart, evenals het verder ontluiken van vijfentwintigjarige natuurwaarden te worden toegejuicht, mits deze laatste - hoe waardevol ook - zich niet dominerend gedragen ten aanzien van de eerste twee; m.a.w. deze natuurwaarden mogen geen hinderpaal vormen voor de goede ontplooiing van Schelde en scheepvaart; de mens maakt immers deel uit van de natuur, en scheepvaart, beperkt tot pleziervaart, kan in geen geval als tegennatuurlijk worden aangezien; er dient telkens een gezond evenwicht tussen beide te worden nagestreefd. Bij de opwaardering van Schelde en pleziervaart passen ook aanlegsteigers, die sinds jaren verdwenen zijn, o.a. ter hoogte van het Schippershuis, van de Heusdenbrug en van de klein bedrijven gelegen tussen de baan Destelbergen-Heusden en de Schelde. De pleziervaart willen weren, omdat bij de tellingen van plezierschepen aan de sluis te Merelbeke het aantal ervan onbeduidend zou zijn, houdt geen steek, omdat de kortste weg tussen het centrum van Gent en de Zeeschelde over de sluis van Gentbrugge loopt, en deze wegens verzanding niet kan worden bevaren ! Mocht dit deel van de Zeeschelde bevaarbaar zijn, dan zou het aantal daarlangs doorvarende schepen beduidend hoger liggen; mocht de pleziervaart geluids- of andere hinder veroorzaken kan deze heel eenvoudig aan banden worden gelegd, zonder daarom deze te moeten verbieden. Nu de gemeente Destelbergen de sportbeoefening hoog in haar vaandel draagt en miljoenen uitgeeft voor sportaccommodaties, kan zij voor weinig geld op de ZGM de zeilsport promoten en voor de jeugd aldaar zeilkampen en dergelijke organiseren. Om al het bovenstaande te verwezenlijken is geen sluis te Heusden vereist en is zij zelfs uit de boze. Naast de afschaffing van de getijdenwerking zal door de verhoging van de grondwaterspiegel de geplande sluis de waterhuishouding van duizenden hectare omliggend agrarisch en natuurgebied verstoren, en daarenboven de inrichting, instandhouding en dagelijkse werking van watergemalen vereisen; nergens werd de millennia- zoniet eeuwenlange economische minopbrengst noch de meerkost ervan begroot, die bij de kosten van de eigenlijke sluis moeten worden bijgeteld. Met deze sluis zadelen wij aldus onze nakomelingen met onnodige kosten op; de bouw van de sluis meer bovenaangehaalde niet berekende meerkosten zullen ongetwijfeld veel hoger liggen dan het wegbaggeren van de vervuilde slib ter hoogte van “Tréfilerie” en “Arbed” van weleer.” Geert De Lepeleer: de Vlaamse Regering is niet gevoelig voor economische argumenten, dit is zeer merkwaardig aangezien we in tijden van besparingen zitten! Er wordt de vraag gesteld of de gemeenten en steden op dezelfde golflengte zitten. Schepen De Lausnay: er is overleg gepland indien er concretere beslissingen genomen worden. De Pauw: Ieder is zeer terughoudend, moeilijk om te polsen naar visies. Schutyser: in november ging Termont de argumenten voorleggen in de gemeenteraad. Maar sindsdien is er geen communicatie meer geweest vanuit stad Gent. De Bels: in het bestuursakkoord van Gent staat dat het baggeren grondig bestudeerd moet worden, maar dit is eigenlijk niet gebeurd. Schutyser: Gent speelt een cruciale rol in dit dossier. De Pauw: benadrukt het belang van enkel de harde argumenten naar voor te brengen. Voorstel om vanuit de minaraad concrete vragen rond de harde argumenten over te maken naar het college. Het college kan deze vragen dan stellen en wachten om een standpunt in te nemen totdat de vragen beantwoord (of net niet beantwoord) worden. Dit omdat vragen zorgen voor meer focus en het moeilijker is om concrete vragen te omzeilen en te verzwijgen aangezien er concrete antwoorden gevraagd worden. Indien de vragen niet beantwoord kunnen worden, staan we ook sterker. De Bels: vragen we aan de werkgroep Leve(n)de Schelde om een voorstel te doen tot een vrageninventaris of doen we dit zelf? Schutyser ziet het zitten om een voorzet te geven tot een vragenlijst op basis van de opmerkingen. Aelterman: voorstel om een advocaat te sturen op 31 januari. Door ervaring weet hij dat er anders niet geluisterd wordt. Hij vreest ook dat de vergadering enkel ter mededeling is en er geen ruimte zal zijn voor opmerkingen en/of vragen.
Pag. 4 van 5
Gesloten vergadering (2014/01)
E. Conclusie Servaas Schutyser maakt een voorstel op van een vragenlijst. De leden van de minaraad krijgen de vragenlijst via mail ter goedkeuring. Naast deze vragenlijst worden de subadviezen ook meegegeven. De gemeente heeft het advies gekregen een advocaat onder de arm te nemen.
Volgende vergadering
Controle en goedkeuring Datum controle:
Gecontroleerd door: Secretaris
Datum goedkeuring:
Goedgekeurd door: Voorzitter
Pag. 5 van 5
