Verslag vergadering Welzijnsforum Donderdag 24 maart 2011 De Maretak –19.30 uur Aanwezig: Lucette Callebaut
Voorzitter
Chantal Boterberg
O/Voorzitter
Dirk Cauwels
Jeugdzorg De Vlier
Sonja Ramboer
Gezinsbegeleiding Denderstreek
Sofie Saeys
OCMW
Lander Claeys
Parol VZW
Johan Van de Velde
Individueel
Nele Braet
Revalidatiecentrum R.De Hert
Marina Van Mol
Sel OCMW
Liesbeth Van Steenbrugge
VZW Thuishulp Bond Moyson
Joris Cannoot
CLB Dender
Els Van Langenhove
Christelijke Mutualiteiten
Dirk Blendeman
Don Bosco
Peter Vercauteren
CAW
Liesbeth Noens
Indra
Jan Ghijselen
SWP De Loods
Elke Cottijn
Sociale Dienst Politie
Jochen De Craene
RWO-ARA
Liesbeth Lissens
Plats Divers VZW
Daisy Van Gheit
ASZ
Marleen Van Himbeeck
Traject VZW
Ann Renneboog
Woonwinkel
Agnes Van Brempt
Niemandsland
Stef Muylaert
CAW
Patricia Stepman
Vierdewereldgroep MvM
Joke Steenhoudt
Vierdewereldgroep MvM
Patrick De Smedt
OCMW-voorzitter
Peter Dauwe
Steunpunt Welzijn
Chris Lievens-Borms
OCMW-Raad
Ellen Peirlinck
PZC Zoete Nood Gods
Hugo Van Steenberghe
Secretariaat Welzijnsforum
33
Verontschuldigd: Luc De Waegeneer
Palliatieve Thuiszorg Aalst
Heidi Degerickx
Werkgroep Stop de Armoede
Michel De Gols
OCMW-Raad
Claudine Cardoen
VZW De Dorpel
Hilde Colson
Trajectbegeleiding GTB
Eddy Schollaert
Gemeenteraad
André Van Eyken
Harva
Christiane Roelandt
Adviesraad Senioren Aalst
Marjolijn Lemahieu
Uit De Marge VZW
Tina Pinxten
VFG Aalst
Ann Van de Steen
Gemeenteraad
Dana Van der Straeten
Liberale Mutualiteit
Raymond De Wolf
Vlaams Belang
Josiane De Schutter
MS-Liga
Benny Boeykens
Steunpunt Welzijn
Helene Accoe
Bond Moyson Oost-Vlaanderen
Els Jacobs
Solidariteit v/h Gezin
Geert Heestermans
Teledienst VZW
Arnold Van De Perre
OCMW-raad
Philip Kiekens
Gemeenteraad
Kristine Goethals
Groep Intro
Brigitte De Vos
VZW ’t Nest
Elise Van Opstal
Stad Aalst Werkgelegenheid
AGENDA 1.Mededeling door de voorzitter Lucette Callebaut ziet zich jammer genoeg genoodzaakt om haar ontslag te geven als voorzitter van het Welzijnsforum en dit wegens persoonlijke redenen. Lucette wil wel graag lid blijven van het Welzijnsforum en geeft nog enkele kritische maar positief bedoelde bedenkingen mee. Er is eerst de moeizame start van het Forum geweest. Dat heeft ondermeer te maken met het voornemen om bottom-up te werken. Zij was en is nog steeds overtuigd dat dit de beste manier is. Alleen veronderstelt dit dan wel de nodige inbreng en initiatief vanuit het werkveld. Met de Werkgroep Armoede en het voorliggend advies is wat dat betreft toch goed werk geleverd.
34
In algemene zin is zij ook van mening dat er meer in zit dan er tot nogtoe is uitgekomen. Dit veronderstelt evenwel de vrijstelling van een inhoudelijk medewerker voor meer uren dan momenteel het geval is. Zo zou meer tijd beschikbaar komen voor onderzoek, bevragingen en dergelijke. De praktijk heeft ook geleerd dat de vergaderfrequentie zoals vermeld in de statuten absoluut onrealistisch is. Het gaat daarbij vooral over 6 vergaderingen van de Kerngroep op jaarbasis. Er wordt hier geen rekening gehouden met de vergaderingen van de Werkgroepen. Bovendien gaat het, zoals overigens kon verwacht worden, grotendeels over dezelfde mensen die zich vrijwillig engageren in het Forum, in de Kerngroep en in de Werkgroepen. Een en ander is wellicht te herbekijken in het kader van een inwendig reglement. Tot besluit van de mededeling wil de voorzitter iedereen bedanken voor de samenwerking en nog meer voor de vriendschap die zij van zovelen gekregen heeft.
2.Goedkeuring verslag Het verslag van 6 december 2010 wordt zonder opmerkingen goedgekeurd.
3.Lokaal Sociaal Beleidsplan. Evaluatie Sofie Saeys geeft aan de hand van een powerpoint- presentatie tekst en uitleg bij de evaluatie van het Lokaal Sociaal Beleidsplan.
Kader Het decreet Lokaal Sociaal Beleid voorziet in een tussentijdse evaluatie na 3 jaar. De omzendbrief van juni 2010 omschrijft de aard en de inhoud van deze evaluatie. Hierin wordt gevraagd dat er tegen 15.05.2011 een beknopte elektronische vragenlijst wordt ingevuld en ook dat de evaluatie bekrachtigd wordt door OCMW en stad. De resultaten van de vragenlijsten worden daarna door de Vlaamse administratie verwerkt tot een rapport met praktisch bruikbare aanbevelingen.
Werkwijze Er wordt een voortgangsrapport opgemaakt dat door het lokaal bestuur wordt gevalideerd (april 2011). De elektronische vragenlijst waarvan sprake wordt ingevuld op basis van het voortgangsrapport (mei 2011). Het voortgangsrapport omvat een evaluatie vanuit verschillende invalshoeken : participatie, beleidsplanning (vb. kinderopvang, samenwerking, toegankelijkheid). Daarnaast werd een vragenlijst naar lokale welzijnsactoren gestuurd, waarbij men op basis van de sociale kaart breder is gegaan dan het Welzijnsforum. De evaluatie via een voortgangsrapport heeft tot doel : � � � � �
Het bieden van een stand van zaken Stilstaan bij factoren die invloed hebben op de aard en de mate van realisatie van het beleidsplan Eventuele bijsturing van het plan Aandachtspunten genereren voor volgende planperiode(2014-2019) Basis voor antwoorden elektronische vragenlijst
Na de goedkeuring van het voortgangsrapport door de gemeenteraad en door de OCMW-raad, zal het rapport met eventuele conclusies voor iedereen beschikbaar zijn.
35
Conclusies De specifieke conclusies houden verband met de pijlers van het LSB-plan en komen hierna aan bod. Vooraf kan daar nog een algemene opmerking bij vermeld worden. Het betreft de vaststelling dat men binnen duidelijk afgelijnde beleidsdomeinen met een verticale organisatiestructuur aanzienlijk sneller vooruitgaat en betere resultaten boekt dan wanneer men te maken heeft met horizontale thema’s zoals bijvoorbeeld preventie, armoede of diversiteit. Op dat gebied is er nood aan meer operationele planning met projectverantwoordelijken, timing, indicatoren… Beleidsplanning Als het plan waarover het gaat ruim 1 jaar na de aanvang van de bestuursperiode wordt opgemaakt, dan zijn er reeds strategische keuzes gemaakt en andere beleidsplannen in uitvoering. Als bovendien het plandocument op nog geen 3 maanden tijd klaargestoomd moet worden, kan men begrijpen dat dit invloed heeft op de uitwerking van acties. De conclusie is hier dat heel wat doelstellingen gerealiseerd zijn, maar dat er tegelijk toch meer had ingezeten. Samenwerking Veel zaken evolueren of veranderen op 3 jaar tijd. Er is toekomstgericht een bepaalde flexibiliteit nodig bij het bepalen van de voorwaarden tot samenwerking tussen individuen, organisaties, instellingen, besturen. Gelijktijdig is een betere afstemming van het OCMW-beleidsplan en LSB-plan nodig, zodat deze elkaar kunnen versterken. Samenwerking met omliggende gemeenten is er o.m. wat betreft palliatieve thuiszorg, regionale kansenpas, sociale huisvesting. Structurele maatregelen vergroten het duurzaam aspect van de samenwerking, die in principe ook projectmatig kan verlopen. Daarbij speelt het feit dat men elkaar na verloop van tijd beter kent een belangrijke rol bij het realiseren van nieuwe samenwerkingen. Participatie en dialoog Participatie en/of het organiseren van dialoog kan verschillende vormen aannemen : bevragingen, gesprektafels, studiedagen, formele bijeenkomsten enz… Feedback van gebruikers en belangengroepen loopt bijvoorbeeld via de werking van het Welzijnsforum. Gelet op de veelheid en de overlapping van vergelijkbare participatiekanalen blijven horizontale thema’s een uitdaging. Mogelijk kan het Welzijnsforum in de toekomst optreden als initiator. Uit de interne bevraging komen de nood aan communicatie en transparantie op initiatief van het lokaal bestuur naar voren. Er wordt ook gevraagd naar meer duidelijkheid over de wisselwerking met het LSB. Toegankelijkheid Het begrip toegankelijkheid duidt niet enkel op de fysische toegankelijkheid, maar ook op de aard en de kwaliteit van de dienstverlening en op de eventuele denkbeeldige drempels waarmee men dient rekening te houden. Er wordt gedacht aan een kwaliteitscharter en aan het bewaken en het meten van de kwaliteit door middel een scanningsysteem ontwikkeld door de Vlaamse overheid en VVSG. Zo zou een nulmeting kunnen samenvallen met de vernieuwde werking van het Sociaal Huis in de nieuwbouw.
36
Vragen en opmerkingen Sofie Saeys : wijst erop dat recente cijfers gepubliceerd door Dexia en door het Provinciebestuur laten uitschijnen dat het gemiddeld inkomen in Aalst zich op hetzelfde niveau handhaaft. Maar als men beter kijkt ziet men dat de middelste waarde (mediaan) opschuift in de richting van de armoedegrens. Dit betekent dat een groeiend aantal mensen in financiële problemen komt. Enkele andere cijfers bevestigen die tendens. In 2008 waren er in de grootte-orde van 17.000 aanmeldingen bij het OCMW, in 2010 waren er dat al 23.000. De voorbije 3 jaar is er niet enkel een grote toename van het aantal steunaanvragen, ook de duurtijd van de steun neemt toe, evenals het aantal vragen voor schuldhulpverlening. Hierbij moet zeker ook de zgn. energie-armoede vermeld worden. Lucette Callebaut : vindt het opvallend dat het bevolkingsaantal dat sedert de fusie langzaam maar zeker afnam, de laatste jaren weer merkbaar is toegenomen. Sofie Saeys : merkt op dat dit bijna uitsluitend te wijten is aan de inwijking van anderstaligen en niet met een natuurlijke aangroei. Daisy Van Gheit : meent dat er veel inwijking is vanuit Brussel. Zij hoort ook van veel mensen dat men naar Aalst komt omdat wonen hier in vergelijking blijkbaar nog betaalbaar is. Het komt er vaak op neer dat men (mede door taalproblemen) opnieuw richting Brussel trekt om werk te zoeken. Een groot aantal onder hen komt om uiteenlopende redenen bij het OCMW terecht. Deze mensen nemen dan ook vaak hun intrek in slecht geïsoleerde woningen en hoogoplopende energiefacturen zijn daarvan het gevolg. De problemen zijn m.a.w. structureel en worden steeds maar groter. Jan Ghijselen : blijft van mening dat van de doelgroep mensen in armoede de helft daaruit weg kan. Vanuit strategisch oogpunt moeten wij al het mogelijke doen om hen aan duurzaam werk te helpen. Ook al is dit in veel gevallen slecht betaald, dan wordt toch een proces in beweging gezet van maatschappelijke integratie en vormt de tewerkstelling een belangrijke hefboom om uit de armoedespiraal te ontsnappen. Chris Lievens-Borms : zou graag eens cijfers willen zien over de verhuringen. Wie verhuurt wat aan wie en tegen welke prijs? Dat zou verhelderend kunnen zijn. Lucette Callebaut : denkt dat hier zuiver de wet van vraag en aanbod speelt. Er moet natuurlijk zoveel mogelijk ingegaan worden tegen de malafide praktijken van sommige huisjesmelkers. Sofie Saeys : volgt de redenering dat men er moet van uitgaan dat de problemen structureel zijn. In de praktijk komen mensen pas aankloppen als de problemen niet meer te overzien zijn. Wellicht kunnen de inspanningen op het vlak van preventie en nazorg verder geïntensifieerd worden, gelet op het feit dat het meestal over een opeenstapeling van problemen gaat. Structurele problemen hebben structurele oplossingen nodig. Mensen helpen die in Aalst komen wonen en werk zoeken in Brussel is niet vanzelfsprekend. Dat vraagt om nieuwe regio-overschrijdende initiatieven. Eén van de belangrijke elementen hierbij is het aanbod van kinderopvang aan een doelgroep van mensen die zich daar per definitie van uitgesloten achten. De sector van de kinderopvang is daar zelf ook mee bezig en zoekt naar oplossingen. Liesbeth Lissens : in verband met anderstaligen en werk ziet men nog te vaak dat een aantal mensen een diploma meebrengen maar toch niet komen waar ze zouden kunnen geraken. Er zijn wel mogelijkheden van taalonderricht en zo, maar het traject i.s.m. VDAB bijvoorbeeld duurt zeer lang. Wij geven ons misschien niet altijd rekenschap van de moeite en de tijd die nodig is om het Nederlands goed onder de knie te krijgen. Vooral vrouwen haken daardoor af en kiezen zeker de eerste jaren voor hun gezin. Nadien wordt het alleen maar moeilijker om nog werk te vinden. Sofie Saeys : sommigen hebben problemen met de homologatie van hun diploma. Anderen willen zo snel mogelijk een broodwinning hebben en de partner kiest dan effectief vaak voor het gezin. Zo gaat het meestal in de praktijk. Peter Dauwe : heeft dikwijls de indruk dat de verschillende overheden de neiging hebben om verantwoordelijkheden op elkaar af te wentelen. Ondanks de versnippering van bevoegdheden over verschillende instanties moet men lokaal blijvend zijn stem laten horen en zeker ook vanuit de sociale organisaties.
37
Sofie Saeys : vanuit het werkveld bekeken moet men lokaal zoveel mogelijk trachten te doen en tegelijk moet de hogere overheid geresponsabiliseerd worden (o.a. als de energiefactuur onbetaalbaar geworden is). Anders zal men over en weer blijven wijzen naar elkaar. Jan Ghijselen : wil er toch nog even op wijzen dat het verlenen van zgn. noodhulp gedurende jaren niet kan leiden naar duurzame oplossingen. Het moet de bedoeling zijn om de begeleiding naar werk te versterken. Sofie Saeys : vindt ook dat de ambitie van elke vorm van hulpverlening moet zijn om de duurtijd te beperken en zo mogelijk op te heffen. In de praktijk is hier geen 3 de circuit zoals in Nederland en blijven wij zitten met een restgroep van personen die langdurig steun krijgen via het OCMW of via werkloosheidsuitkering. Het is niet evident om dat te veranderen. Joke Steenhoudt : het tewerkstellingsproject binnen de Vierdewereldgroep heeft ons al doen nadenken over wat er nog nodig is om van werk duurzaam werk te maken. Het is in ieder geval duidelijk dat er meer gespecialiseerde begeleiding nodig is, waarbij de problemen als één geheel beschouwd worden. Het is niet voldoende om het werk zelf trajectmatig te begeleiden. Parallel en gelijktijdig is er een welzijnstraject met problemen van wonen, mobiliteit, kinderopvang en dergelijke meer die ook om oplossingen en begeleiding vragen. Daarbij is het ook wel zeker dat het niet volstaat om alleen in Aalst aan de kar te trekken om te bekomen dat de dingen in dezelfde richting bewegen. Patrick De Smedt : merkt op dat wij altijd maar bezig zijn met pleisters op de wonden te leggen terwijl ondertussen in het debat de maatschappelijke analyse ontbreekt. Zo heeft men constant het gevoel te dweilen met de kraan open. De voorzitter maakt gebruik van de gelegenheid om te vragen naar de respons op de vragenlijst. Wie werden aangeschreven en hoeveel hebben er gereageerd? Sofie Saeys : heeft zich gebaseerd op de sociale kaart om van daaruit een selectie van welzijnsorganisaties te maken. Alles bij elkaar zullen er zowat 240 enquêtes verstuurd zijn met een respons van 20% als resultaat, wat niet slecht is. Van de respondenten waren er 70% aangesloten bij het Forum. Jan Ghijselen : voegt daar nog aan toe dat als 80% van de dienstverlenende organisaties gereageerd hebben, men in ieder geval kan spreken van een representatief resultaat. Er zijn verder geen opmerkingen.
4. Advies Lokaal Bestuur Lucette Callebaut brengt in herinnering dat de thema’s Schulden, Wonen en Werk eerder al besproken werden op de Welzijnsfora van 22 juni, van 11 oktober en van 6 december 2010. In de tussenliggende periodes werd ook steeds teruggekoppeld naar de Werkgroep Armoede die zorgde voor de opvolging en de coördinatie. Nu wordt het eindvoorstel voorgelegd, overlopen en kunnen nog opmerkingen gemaakt worden. Zo nodig kan de redactie worden aangepast. Nadien zal het advies met een begeleidend schrijven en conform de statuten overgemaakt worden aan stadsbestuur en OCMW-bestuur.
38
Schulden Johan Van de Velde overloopt de tekst van het thema Schulden dat eerder al door Katrien Baeten van het OCMW en door Peter Vercauteren van CAW werd toegelicht. Vragen en opmerkingen Peter Vercauteren : komt met de primeur van de oprichting op 1 maart 2011 van een gestructureerd overleg, waarin naast de schuldhulpverlenende organisaties in het gerechtelijk arrondissement (OCMW en CAW) ook de voorzitter van de Arbeidsrechtbank en de stafhouder vertegenwoordigd zijn. In dit overleg zal de praktische werking en wetgeving geëvalueerd worden en zullen waar nodig en nuttig signalen gestuurd worden naar de bevoegde overheid.
Wonen Chantal Boterberg neemt de tekst door van het gedeelte over Wonen. Dit thema werd eerder uitvoerig toegelicht door Ann Renneboog van de Woonwinkel. Vragen en opmerkingen Peter Dauwe : men moet er op letten om niet te veel doelstellingen in het genre van “Het bestuur moet oog hebben voor de kwaliteit van de sociale woningen”. In de mate dat doelstellingen vaag geformuleerd worden zijn ze ook voor het lokaal bestuur vrijblijvend. Toepassing van het SMART-principe kan daarbij helpen.
Werk Jan Ghijselen neemt ten slotte het thema Werk voor zijn rekening. Er is vooraf toelichting gegeven door Elise Van Opstal en Isabelle De Wuffel van de dienst Werkgelegenheid van het stadsbestuur. Vragen en opmerkingen Joke Steenhoudt : vraagt om het aspect duurzaamheid voor zover dit nog niet het geval zou zijn, nadrukkelijk te vermelden en dit zo mogelijk in samenhang met een geïntensifïeerde begeleiding zoals eerder in de discussie naar voren is gekomen. Lucette Callebaut vraagt of men hier de bespreking kan afronden. Er zal bij de eindredactie rekening gehouden worden met de laatste opmerkingen. Het advies zal vervolgens met een begeleidende brief opgestuurd worden naar het college van burgemeester en schepenen en naar de OCMW- raad. In deze brief wordt verwezen naar de bevraging van de Welzijnsorganisaties en naar de selectie van de 3 thema’s, met een oplijsting per thema van mogelijke acties door het lokaal bestuur. Ten slotte zal aan het lokaal bestuur een schriftelijk en gemotiveerd antwoord gevraagd worden uiterlijk 31 oktober 2011. Dat lijkt ons een redelijke termijn, ook als men moet uitgaan van een horizontale benadering bij de eventuele doorverwijzing naar verschillende diensten.
5. Varia �
Lucette Callebaut meldt de aansluiting van WZC Aquavitae uit Gijzegem als nieuw lid van het Welzijnsforum. Zij worden vertegenwoordigd door Silvie Vancamelbeke, de plaatsvervanger is Veerle Galle.
�
3 organisaties vragen al enige tijd om hun werking te mogen voorstellen aan het Welzijnsforum : VZW Uit De Marge, Indra en VZW Bea. Nu het hoofdstuk in verband met het advies kan afgesloten worden kunnen wij zo een kennismakingsronde programmeren voor een volgend Welzijnsforum.
�
Jan Ghijselen oppert de mogelijkheid om in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen in oktober 2012 als Welzijnsforum een memorandum voor te bereiden.
�
Patrick De Smedt wil graag namens ons allemaal Lucette bedanken die, na de laatste voorzitter van het Coco geweest te zijn, zoveel jaren later de zware taak op zich nam om de eerste voorzitter van het Welzijnsforum te zijn en waarin zij met veel idealisme een voortrekkersrol vervulde. Hiervoor nogmaals dank aan Lucette!
39
�
Lucette Callebaut dankt op haar beurt de OCMW-voorzitter, de leden van het Forum, de leden van de Werkgroepen en de medewerkers om mee de kar te helpen trekken. Zij zal in ieder geval met belangstelling het Welzijnsforum blijven volgen en zij zal ook nog een ten geleide schrijven bij het activiteitenverslag van het Forum sedert de oprichting. Zij hoopt dat er nu vlug een nieuwe voorzitter mag komen, want er is nog veel werk en het is echt de moeite waard. Er zal nog een formele oproep volgen via het secretariaat.
De voorzitter dankt de aanwezigen, sluit de vergadering om 22.00 uur en zegt tot ziens en dank u!
Els Keytsman ondervoorziiter
Chantal Boterberg ondervoorzitter
Lucette Callebaut voorzitter
Hugo Van Steenberghe secretariaat
40
