FELCO 2011
P A S S I O N VERSLAG
Een wandeling door een Engelse tuin.
PORTRET
Laurent Perrin, van Vancouver... tot Vancouver, een retourtje.
NYHEDER
De kiwi, een reis van het China uit vervlogen tijden naar het Italië van vandaag.
INHOUD FELCO tijdschrift - 2011
INTERVIEW
Pg. 03
NYHEDER
Pg. 05
PORTRET
Pg. 08
VERSLAG
Pg. 10
VERSLAG
Pg. 13
FELCO VERANTWOORDING
Pg. 16
DIRECT VANAF DE WERKPLAATS
Pg. 18
INITIATIEVEN
Pg. 20
SAMENWERKING
Pg. 22
EEN MOMENTOPNAME
Pg. 23
- Christophe Nicolet:"FELCO: lokale productie voor een wereldwijd verspreid klantennetwerk" - De kiwi, een reis van het China uit vervlogen tijden naar het Italië van vandaag. - Laurent Perrin, van Vancouver... tot Vancouver, een retourtje. - Polen, de boomgaard van Europa - Een wandeling door een Engelse tuin. - FELCO en de integratie van personen met een handicap - Prétat, de specialist voor smeedwerk
- MediaBin: advertentieplanning in slechts enkele klikken - Rétropomme neemt het op voor de fruitsoorten van Franstalig Zwitserland - Een zeiler en het gereedschap dat hij hoopt nooit te hoeven gebruiken FELCO tijdschrift 2011
2
Eindredactie: Patricia Borloz - FELCO SA Hoodredactie: Michèle Charpié Dewarrat - FELCO SA Artikelen geschreven door: Stéphane Hérès - TBSCG Grafisch ontwerp: Martin Masmontet - TBSCG
INTERVIEW Christophe Nicolet:"FELCO: lokale productie voor een wereldwijd verspreid klantennetwerk" CHRISTOPHE NICOLET. PORTRET. In zijn vrije tijd is Christophe Nicolet een fervente sportman en speelt vooral basketbal en voetbal.
Christophe, vanaf 1 juli 2011, zult u de CEO van FELCO worden. Misschien kunt u beginnen met iets te vertellen over uzelf en hoe u bij FELCO terechtkwam? Het verloop van mijn carrière had een onverwachte wending. Na mijn eerste opleiding tot elektrisch ingenieur volgde ik een cursus in machinebouw en procestechnologie. De eerste tien jaar van mijn professionele carrière was ik vooral in de technische sector actief en werkte ik ook voor het eerst in het buitenland, namelijk twee jaar in de Verenigde Staten te Detroit. Daarna besloten mijn vrouw en ik om naar Zuid-Oost Azië te verhuizen. Deze droom werd werkelijkheid toen ik ontdekte dat de Swatch Group iemand zocht om een fabriek te openen in Maleisië. Ik kreeg meer verantwoordelijkheden, en werd de stap van ingenieur naar management een feit. In 2007 keerde ik terug naar Zwitserland en vervulde ik gedurende drie jaar binnen de Swatch Group de rol van algemeen directeur. In de horloge-industrie concentreert zich alles echter rond de 'Watch Valley' en miste ik het
Op zijn nachtkastje ligt momenteel The Black Swan van Nassim Taleb. Een van de boeken die hij recent heeft uitgelezen:"le dernier musée", (the last museum). Naast de grote namen van de klassieke rock artiesten luistert hij ook naar Yael Naim of Muse. Bovendien wordt hij ook beïnvloed door de muzieksmaak van zijn kinderen en ontkent hij zijn voorkeur voor Mika niet!
INTERVIEW
Na een geleidelijke integratie gedurende de eerste zes maanden van 2011 heeft Christophe Nicolet nu het roer overgenomen als CEO bij FELCO. Een ontmoeting met de eerste directeur van het bedrijf die geen familie is.
Een groot deel van zijn weekends spendeert hij ook aan familieactiviteiten,"het is heel belangrijk om een gezond evenwicht te behouden". Het is dan ook niet uitzonderlijk om Christophe, zijn vrouw en twee dochters te ontmoeten op een van hun lange zondagse wandelingen.
3
internationale aspect. Ik voelde de drang om een andere weg in te slaan... Ik had vernomen dat FELCO op zoek was naar een nieuwe CEO en ik wist meteen wat me te doen stond. Het bedrijf was me niet geheel onbekend. In mijn vorige positie hadden we heel wat vrouwen in dienst wiens echtgenoten bij FELCO werkten. Ik had vele positieve dingen gehoord over het bedrijf en mensen vergeleken het met een soort van familie. Kortom een bedrijf met een hart voor zijn werknemers en hun persoonlijke ontwikkeling, een bedrijf dat ethiek hoog in het vaandel draagt. U staat op het punt om uw rol als CEO op te nemen... Wat staat u te wachten? We hebben een groot project lopen dat enkele maanden geleden van start ging, namelijk de introductie van ERP-software (Enterprise Resource Planning). We moeten ook onze algemene productieplanning opnieuw bekijken. Onze verkoop volgt duidelijk seizoensgebonden trends: 70 % van de verkoop wordt gerealiseerd in 5 tot 6 maanden, de rest van het jaar wordt besteed aan productie en voorraadbeheer. Ons productiesysteem was oorspronkelijk opgezet voor de productie van grote hoeveelheden.
INTERVIEW
In de huidige omstandigheden, rekening houdend met het veranderlijk karakter van de markt- en klimaateisen - met name de veranderende seizoenen - moeten we flexibeler kunnen reageren. Met dit in het achterhoofd moeten we bepaalde werkplaatsen reorganiseren.
4
Onze doelstelling is om te voorzien in productietechnieken die ons in staat stellen flexibel te reageren, bijvoorbeeld bij kleinere afname hoeveelheden sneller wijzigingen in productiehoeveelheden aankunnen. Dit is van cruciaal belang gezien het feit dat we momenteel al in meer dan 100 landen aanwezig zijn.... Het internationale aspect krijgt terecht de meeste aandacht in deze editie van FELCO Passion. Waarom is dit zo belangrijk? Onze toekomst is veilig gesteld dankzij de 100 exportlanden die we bedienen. Onze productie is lokaal gevestigd terwijl onze klanten wereldwijd verspreid zijn. Veel van onze partners zitten wereldwijd verspreid en we besteden veel
aandacht aan onze communicatiematerialen die in vele talen geproduceerd worden; de verpakking, labels en onze internetsite zijn bijvoorbeeld beschikbaar in 13 talen. Interview door Stéphane Hérès
DE KIWI, EEN REIS VAN HET CHINA UIT VERVLOGEN TIJDEN NAAR HET ITALIË VAN VANDAAG. In de Italiaanse provincie Latina telen we slechts ongeveer veertig jaar kiwi's, maar de regio staat bekend voor zijn hoge productie. Onlangs zijn de telers de FELCO 230 en FELCO 231 beginnen gebruiken voor het snoeien van hun plantages.
In 1932 werd het stadje Latina (119.000 inwoners) gebouwd op slechts enkele kilometers van de zee. Het is een van de meest recent gebouwde steden in Italië. Net zoals vele andere plaatsen heeft de economische crisis zijn sporen nagelaten, de boeren varen echter wel dankzij het beruchte zurig fruit,"een belangrijke economische grondstof". Sinds het einde van de jaren 70 hebben de bewoners op het platteland van deze provincie de kiwiteelt op grote schaal ingevoerd. Oorspronkelijk uit China, heeft de actinidia plant zich zeer goed weten aanpassen aan het warme klimaat van de Latium regio in Italië.
FELCO 230 en 231 voor als de eerste knoppen verschijnen. In maart is het weer nog altijd aan de grijze kant. Een heel uitzonderlijke gebeurtenis - zware regenbuien volgden na de sneeuw in Latina kwam voor het eerst sinds 1995 weer voor. De kiwiplantages kregen het zwaar te verduren; door de kou en de vorst scheurden de takken waardoor een bacterie, die al enkele jaren voor overlast zorgde, vrij spel kreeg. Het goede humeur en de gastvrijheid van de Italianen vermindert er niet door. De fruittelers installeren met een brede glimlach nu"structuren"van draad waarop het fruit, een klimplant, verder zal groeien. Het plantensap is beginnen stromen en de eerste knoppen verschijnen nu. Het snoeien ter bevordering van regeneratie, een essentieel onderdeel om een goede groei te garanderen, is enkele weken geleden voltooid.
NYHEDER
Wijngaarden, perziken, pruimen... de provincie Latina, ten zuiden van Rome heeft een overvloed aan fruittelers. Zonder enige twijfel blijft de kiwi een lokale schat:"op dit moment hebben we ongeveer 8.000 hectaren plantages"schat Diego Snidaro, landbouwkundige en eigenaar van een winkel met landbouwmateriaal.
5
NYHEDER
Deze handeling wordt jaarlijks uitgevoerd tussen december en eind februari. Telers gebruiken soms kleine snoeischaren, het tweehandig gereedschap biedt"meer kracht en de lange handgreep zorgt voor minimale beweging tijdens het werken op hoogte", beaamt producent Vittorino Soavo. De telers van Latina zijn goed vertrouwd met FELCO. Drie jaar geleden gaf Giorgio Rusconi hen de kans om de prototypes 230 en 231 van de nieuwe tweehandige snoeischaar te testen. Ze gaven hun commentaar, vooral wat betreft het gewicht (fundamenteel onderdeel in termen van stabiliteit), en zijn nu heel tevreden met het eindresultaat. Hun feedback werd duidelijk in overweging genomen.
6
Diego Snidaro voerde ter plekke evaluaties uit. Zijn vader richtte de familiezaak in 1967 op en vanaf hun start hebben ze altijd met FELCO gewerkt. De 230 en 231 haalden volgens de evaluaties goede verkoopcijfers."Ze zijn stabieler, nauwkeuriger, minder onderhevig aan slijtage en van uitstekende kwaliteit", bevestigen Vittorino Soavo en zijn collega's die in de buurt van een plantage staan. Ze zijn ook voorzien van een extra lange handgreep en zijn minder zwaar. De 231 heeft een gebogen mes"waardoor zonder weg te glijden de grotere takken kunnen worden gesnoeid, de 230 heeft een recht mes", ideaal voor toegang tot smalle vertakkingen. s' Werelds grootste kiwiproducent Telers zitten nooit om werk verlegen: ze verbouwen verschillende soorten fruit en ze hebben lange werkdagen. Sommigen hebben hun eigen bedrijf maar ze worden daarnaast ook
ingehuurd door andere telers zodra ze bij zichzelf klaar zijn. Tijdens de zomer kunnen ze tot 14 uur per dag werken, zes dagen per week... De kiwipluk vindt plaats in november. Elke hectare levert ongeveer 45 ton fruit op en 60 tot 70 % van de oogst wordt naar het buitenland geëxporteerd. Kiwi's kunnen gedurende relatief lange tijd worden bewaard in koelruimtes, waar de temperatuur, de samenstelling van de lucht en vochtigheidsgraad geregeld worden. Fruit dat meer dan drie maanden na het plukken wordt verkocht moet echter wel chemisch behandeld worden, Italiaanse kiwi's worden normaal verkocht van december tot mei, dus voor de kiwi's van het zuidelijk halfrond in de rekken liggen. De mensen van Latina telen vooral de groene kiwi, de Hayward variëteit, die het meest verkocht wordt. In de regio worden echter ook gele kiwi's geteeld en bijna alle soorten actinidia zijn aanwezig. "De provincie Latina produceert het meeste kiwi's ter wereld", bevestigt Diego Snidaro. Het is zelfs een feit dat Italië het grootste aantal kiwi's ter wereld produceert, gevolgd door Nieuw-Zeeland en dan Chili. Oorspronkelijk bekend onder de naam "Chinese kruisbes" maar later "kiwi" genoemd naar de naam van de Nieuw-Zeelandse vogel (dit land stimuleerde de verkoop). De kleine vrucht die is rijk aan vitamine C vond al gauw zijn weg naar alle wereldmarkten. Clémentine Delignières
Standaard laat het assortiment tweehandige FELCO scharen het toe om, met beperkte inspanning, doorsneden tot 40 mm te knippen. FELCO 200 en 210. Deze twee modellen zijn uitgerust met een bypass snijkop. De FELCO 200 biedt een nauwkeurige snede met doorsneden tot 25 mm. De FELCO 210, kan met zijn meer gebogen snijkop doorsneden aan tot 30 mm. Ze worden allebei vooral gebruikt in de wijnbouw en fruitteelt. Licht en compact, makkelijk op te bergen in een schoudertas en beschikbaar in drie lengtes (40, 50 en 60 cm).
FELCO 230 en 231. Deze takkenscharen met aambeeld zijn precies 80 cm lang. Dankzij het overbrengingssysteem zijn ze geschikt voor het snijden van grotere secties. De FELCO 231 vereist minder inspanning dankzij het gebogen aambeeld vergeleken met de FELCO 230 die een even grote diameter heeft. Bij de FELCO 231 is echter wat meer ruimte nodig om de snoeitang te openen. De FELCO 230 met recht aambeeld is dan weer beter geschikt om tussen de takken te"kronkelen"maar vereist wat meer inspanning. Een nieuw stuk gereedschap in ontwikkeling. De FELCO 220 wordt in 2012 op de markt verwacht en is momenteel in testfase. Deze nieuwe schaar vertoont gelijkenissen met de 230/231 maar met een bypass snijkop. De specificaties waarop het nieuwe model is gebaseerd, omvatten het ontwerp van een hoogwaardig en licht stuk gereedschap dat ook duurzaam is.
NYHEDER
TWEEHANDIG GEREEDSCHAP: MODELLEN AANGEPAST AAN VERSCHILLENDE DOELEINDEN Waarom een tweehandige schaar voor snoeiwerk gebruiken?"In het geval dat de tak die je knipt een grotere doorsnede heeft dan 20 mm, wordt het moeilijk om deze te knippen met een eenhands snoeischaar. De inspanning is van fundamenteel belang en als je gedurende de dag veel snoeiwerk moet verrichten, wordt het risico van een peesontsteking of andere gezondheidsproblemen een realiteit"verklaart technisch manager, Denis Tièche, van FELCO.
7
LAURENT PERRIN, VAN VANCOUVER... TOT VANCOUVER, EEN RETOURTJE.
PORTRET
Terwijl hij zijn koffers sluit, klaar voor zijn vertrek naar Canada, verwelkomt Laurent Perrin ons en blikt terug op zijn reis, zowel vroeger als de reis die nu voor de boeg staat. Ontmoeting met de kleinzoon van de oprichter van FELCO.
8
Na elf jaar de touwtjes in handen gehad te hebben bij FELCO, waarvan negen jaar als CEO, bereidt Laurent Perrin zich voor om te verhuizen naar Vancouver. Terug naar waar zijn carrière bij FELCO begon. Zijn vertrek is een logische stap."Tot voor kort was ik directeur van FELCO, manager van andere bedrijven binnen de groep, directeur van de holding en aandeelhouder: Ik had overal wel verantwoordelijkheden en het was moeilijk om alles bij te houden". Oorsprong in Noord-Amerika Na het afronden van zijn ingenieursopleiding in 1992, schreef Laurent Perrin zich in voor een avondopleiding tot postgraduaat in management te Lausanne. Tegelijkertijd had hij ook een deeltijdbaan als onderzoeksingenieur bij... FELCO. Twee jaar later verhuisde hij naar de regio Genève waar hij zijn eerste stappen zette als logistiek manager bij een onderaannemer voor een luchtvaartbedrijf. Tot 1999 bleef hij hier verder ervaring opbouwen. Samen met zijn vrouw voelden ze al gauw de behoefte om"andere horizonten te verkennen". Ze
trokken naar Canada om hun avontuur te starten. Enkele weken voor ze afreisden, vertelde Lauret's vader hem dat een Noord-Amerikaanse importeur hulp nodig had. De kans bood zich op het perfecte moment aan... Laurent nam contact op met de importeur, die in Seattle gevestigd was en hij spendeerde vervolgens een jaar om de Noord-Amerikaanse markt grondig te bestuderen. Lente 2000. Een vermenging van persoonlijke en professionele elementen. De eerste dochter van het koppel was net geboren. Ze verlangden ernaar om terug te keren naar Europa. Op hetzelfde moment maakte Laurent Perrin's vader bekend dat hij binnenkort met pensioen zou gaan. Gezien het succes van zijn zoon in Amerika, vroeg hij zijn zoon om in het hoofdkantoor van FELCO te komen werken en binnen twee jaar tijd zijn rol over te nemen. Laurent keerde terug naar Europa tijdens de zomer van 2000 op een omslagmoment in de geschiedenis van het bedrijf. Félix Flisch, de symbolische voorvader, stierf kort daarna. Laurent werd de rechterhand van zijn vader."Ik koos niet
één man, maar uit een team". Een team dat met de jaren groter wordt. Op dit moment, na elf jaar te Geneveys-sur-Coffrane, geeft Laurent aan dat het management min of meer positieve prestaties neerzet."Onze organisatie werkt goed en geeft blijk van goede beheerspraktijken". In deze vroege fase van de transformatie, maakt hij zich geen zorgen over wat de toekomst zal brengen:"Ik ben er van overtuigd dat mijn opvolger, Christophe Nicolet, in de komende jaren alles zal doen wat hij kan, nog meer dan ik heb gedaan". Heb je spijt over bepaalde zaken? Het feit dat ik er niet bij zal zijn als het FELCO Motion project voltooid wordt, de showcase van de technologische en industriële knowhow van het bedrijf, ja dat doet wel wat pijn."Ik zal niet als een trotse vader kunnen zeggen 'dit is mijn baby'". Het begin van een nieuw leven dus? Het afstand maken tussen mezelf en FELCO, zal me in staat stellen om mijn prioriteiten op een rijtje te zetten en meer tijd aan mijn gezin te besteden."Ik heb mijn kinderen niet echt zien opgroeien".
Het belang van teamwerk Hij nam stilaan zijn positie in en begon procedures door te voeren en behaalde ISO 9000 en 14000 certificaten in het jaar 2002. Aan het begin van 2003 nam hij de leiding over bij FELCO. Wat hield de eerste taak in? Het samenstellen van een management team. Balthasar Kirchner, die verantwoordelijk was voor de financiën, maakte deel uit van dit team. FELCO is niet gewoon het verhaal van een familie of familiebedrijf, maar ook een verhaal over de mens, vergaderingen, elkaar vinden... Dit is het geval met Stéphane Poggi, die bij FELCO aan de slag ging als commercieel en marketingdirecteur op 1 september 2003. Het is niet moeilijk om een beeld te vormen van de kleinzoon van de oprichter van het familiebedrijf als een onafhankelijke, patriarchale eenling. Het tegendeel is echter waar."De ultieme roerganger is een utopie. Management bestaat niet uit slechts
Misschien zult u deze kans benutten om uw"passie"voor het lesgeven in praktijk te brengen?"Ik zou heel graag mijn kennis doorgeven die ik door de jaren heb opgebouwd." SH
PORTRET
het beste moment om terug te keren", gaf hij toe."Iedereen had zijn specifieke rol en opeens was ik daar die over hun schouder meekeek".
Ga er echter niet vanuit dat Laurent Perrin vervroegd met pensioen gaat! Om marktaandeel te veroveren, werd een FELCO filiaal opgericht in Noord-Amerika."Dit vormt een echte uitdaging!"
9
POLEN, DE BOOMGAARD VAN EUROPA
VERSLAG
Polen is de grootste appelproducent van de Europese Unie. Reisverhalen.
10
Het eerste traject van onze reis naar het koninkrijk van de Poolse appel, Skierniewice, in het centrum van het land. Deze kleine stad met 50.000 inwoners staat ook bekend om zijn onderzoeksinstituut voor pomologie (fruitteeltkunde) opgericht in 1951 en onafhankelijk van het Ministerie van landbouw en plattelandsontwikkeling. De opdracht van het instituut is om wetenschappelijk onderzoek, vooral wat betreft het pomologie domein, toe te passen op het land. Niet-strategische gewassen communistisch regime.
voor
een
Professor Augustyn Mika, een appelspecialist, staat ons te woord. Hij schetst onmiddellijk de geschiedenis in geuren en kleuren:"De Poolse appelteelt is de grootste in heel Europa", nog voor Italië en Frankrijk. Hij geeft ons enkele statistieken ter illustratie: 2,5 miljoen ton per jaar, even veel als
80 % van 's lands fruitproductie, 170.000 hectaren alleen bestemd voor de appelteelt... de cijfers zijn verbazingwekkend. Om deze cijfers te begrijpen, moeten we terugblikken op de recente geschiedenis van Polen. Ten tijde van het communistische bewind werden bepaalde gewassen als strategisch beschouwd; zoals tarwe, granen en aardappelen. De staat legde de prijs vast op een heel laag tarief. Voor andere goederen, die niet als strategische gewassen werden beschouwd, werden de prijzen niet gereguleerd. Dit is de situatie waarin de appel zich bevond en verklaart ook waarom zoveel boeren en telers voor deze sector kozen, er was namelijk geen staatsinmenging. Bovendien had de staat ook nood aan buitenlandse deviezen."We hebben nooit veel eetappels geëxporteerd naar het Westen. Het ging er anders aan toe, er werd namelijk veel appelsap
Praktisch advies Voor we verdergaan met het volgende deel van onze Poolse reis geeft professor Mika ons praktische tips en advies over het opzetten van een boomgaard. Eerste tip: locatie, bij voorkeur hoog gelegen vanwege goede lichtinval van de zon en om vrieskou te vermijden. Vervolgens koop je enten bij een boomkweker. Augustyn Mika beveelt aan om ze een jaar vooruit te kopen om er zeker van te zijn dat de gewenste appelvariant is gekocht. De rol van kwekers beperkt zich niet tot het verkopen van enten, maar ook het ontwikkelen van nieuwe variëteiten die de consumenten kunnen uitproberen. De smaak, kleur, weerstand tegen het klimaat,...,wordt allemaal getest. Tot besluit herinnert de professor ons eraan dat Polen een heel droog land is, met een jaarlijkse neerslag van ongeveer 500 mm, terwijl de jaarlijkse neerslag in Frankrijk meer dan 800 mm is. De reden achter het belang van een irrigatiesysteem van hoge kwaliteit. Een"hightech"bedrijfstak We rijden met de auto westwaarts richting de stad Kalisz waar we een afspraak hebben met de bedrijfsleiders van EKO-WITAMINA, een van de
belangrijkste groepen van appeltelers in de regio. 90 % van hun producten wordt verkocht onder hun eigen merknaam, voornamelijk in Polen, hoewel ze ook enkele klanten in het Oosten hebben. Aan het roer van dit bedrijf staan twee broers die een bestaande boomgaard veranderden in een industrie. Een hightech industrie kan ik wel toevoegen. De sorteerinstallatie werd in mei 2010 in gebruik genomen en is de modernste van het land, in staat om tot 8 ton appelen per uur te sorteren. De installatie bestaat uit een ingenieuze opstelling van kanalen waarin de appels worden gewogen, gemeten en gefotografeerd vanuit alle hoeken (8 verschillende foto's van elk stuk fruit). De manager kwaliteitscontrole bij EKO-WITAMINA legt uit dat dankzij dit volledig geautomatiseerd systeem"de operator appels kan sorteren op gewicht, maat en kleur". Met een druk op de knop worden alle rode appels, en uitsluitend de rode, gegroepeerd en verpakt. Appels die nog niet moeten worden geleverd, worden in koude opslagruimtes (1,5 °C) bewaard in een continu gecontroleerde omgeving (1 % zuurstof, 2 % koolmonoxide). Hier in Kalisz is in de magazijnen ruimte voor 4.000 ton appels, naast de extra 6.000 ton die op andere locaties in het land worden opgeslagen. Alles staat onder toezicht, de enige onberekenbare factoren blijven de"klimaatrisico's". Een voorbeeld
VERSLAG
naar Duitsland geëxporteerd", aldus professor Mika.
11
hiervan waren de overstromingen die Polen troffen in 2010 en een grote gevolgen hadden voor de productie. FELCO, de partner bij uitstek Hier worden al 20 jaar lang alleen FELCO snoeischaren gebruikt."Het is professioneel gereedschap. We gebruiken bijna alle modellen, van de kleinste tot de grootste, vooral de eenhands exemplaren, aldus de bedrijfsleiders. Deze uitspraak bevestigt de bewering van Mr. Otwiaska
VERSLAG
Augustyn Mika
12
de manager van Euroflora, het bedrijf dat FELCO importeert in Polen:"FELCO is goed voor 90 % van de Poolse markt voor eenhands snoeischaren". Daags voordien vertelde Augustyn Mika ons dat hij de"hoge kwaliteit en duurzaamheid"van de Zwitserse snoeischaren waardeerde. SH
Andrzej Otwiaska
EEN WANDELING DOOR EEN ENGELSE TUIN.
Op ongeveer twintig minuten afstand van de laatste halte van de Picadilly Line, waar de rijen van identieke huisjes uit de voorstad overgaan in prachtige residenties omringd door tuinen, ligt Capel Manor, verborgen achter een lange stenen muur. Martin Day, een van de drie tuinmannen die het land onderhouden, geeft een rondleiding door het 12 hectaren tellende landgoed en de 60 tuinen met historische thema's die deel uitmaken van deze schitterende mengelmoes van een Engelse tuin. Het prille begin - een 13e eeuwse tuin
Martin neemt ons mee naar de 13e eeuw."Koningin Elizabeth II was uitgenodigd voor de plechtige opening van de Old Manor House Garden in juni 2010. Het idee was om de ruïnes van het Gotische manor, dat hier 8 eeuwen geleden stond, nieuw leven in te blazen en de omliggende tuin uit die tijd opnieuw aan te leggen", verklaart Martin terwijl hij naar een perk met lavendel wijst."Er zijn geen plannen of afbeeldingen van die tijd, daardoor is het moeilijk geweest om een keuze te maken uit de planten en bloemen die bij het de manor pasten", gaat hij verder. Er zullen zeker rozen aanwezig zijn. De
VERSLAG
"Our bodies are our gardens, to which our wills are gardeners", schreef William Shakespeare in Othello. Zoals alom bekend is, dooft de passie die de Engelsen voor hun tuinen hebben nooit. De Capel Manor, in Noord Londen, is de ideale locatie om deze rijkdom en diversiteit te ontdekken.
13
eeuwigdurende liefdesverhouding van de Engelsen met rozen is welbekend.
terwijl ze hier van haar dagelijkse gin & tonic nipte, omringd door al deze rozen.
Op een steenworp van de resten van de manor bevindt zich een waterpartij die ruimte biedt aan verschillende waterplanten."Capel Manor is ook een tuinbouwschool; we gebruiken alle beschikbare ruimte om plantensoorten aan te planten zodat studenten en bezoekers ze kunnen bekijken", gaat Martin verder.
Aan de andere kant van het pad bevindt zich een in alle opzichten Engelse tuin, typerend voor de kleine Victoriaanse stadswoningen."Gekleurde kruidachtige planten maken hun opwachting. Jaarlijks worden ze in bloembakken geplant, omringd door uiterst kortgesnoeide heggen. Dit staat ook bekend als tuinieren in bakken". Het contrast wordt sterker als we naar het aanpalende deel kijken waar een charmante mengeling van klimrozen, wisteria (blauweregen) en clematis de show stelen. Een goed doordachte mix met een knipoog naar de prachtige cottagetuin van Anne Hathaway, de vrouw van Shakespeare...
Kuieren door de thema tuinen Iets verderop gaan de blikken onmiddellijk naar een haag waarin een serie van verschillend gekleurde buizen is verwerkt. U zult versteld staan van het contrast met de"Gotische extravagantie"."Ja het is verrassend, beaamt Martin met een glimlach op zijn gezicht, Kim Wilde ontwierp deze; u heeft vast wel van haar gehoord, de zangeres die tuinierster werd". Laurent Voulzy's heldin is nu een beroemde tuinierster...
VERSLAG
Ze was niet de enige beroemdheid die later uitblonk als tuinier. Men beweert dat Prins Charles meer over tuinbouw weet dan menig expert. Het moet wel in de familie genen zitten - in het deel waar de miniatuurtuinen zich bevinden, pauzeert Martin even en wandelt hij de tuin van de 'Queen Mother' in."Ze was dol op rozen en zachtpaarse, violette en karmozijnrode kleurschakeringen. We hebben deze ruimte opgebouwd aan de hand van haar voorkeuren", licht Martin toe. Het is niet moeilijk om u de Queen Mother voor te stellen
14
Van de 17e eeuw naar Victoriaanse praal Martin maakt dan een sprong in de tijd naar de praal en overvloed van het tijdperk van Koningin Victoria. Naast het pad van de oranjerie waar zijn collega Sharon vol passie de kruidachtige planten verzorgt, houdt Martin de perfect symmetrische tuinen uit de 17e eeuw in bedwang, met de omvangrijke doch perfect gesnoeide heggen. Als hij voor een bloemperk met thalia's staat fleurt hij opeens op:"Kijk toch eens hoe prachtig ze zijn. Elk jaar overleven ze de winter en groeien ze opnieuw". Bedolven onder boeken, plannen, gereedschap en zoals te verwachten, zaden, heeft Sharon geen tijd om stil te zitten."Op dit moment is er veel te doen,
Martin Day
Tijdens het creëren van haar ontwerpen put Sharon inspiratie uit de Victoriaanse tuinen."Ik ben gefascineerd door de overvloed van de periode en ook het samensmelten van soorten en kleuren. De tijdgenoten uit de Victoriaanse periode waren niet bescheiden wat betreft overdaad en extravagantie. Het ging zelfs zo ver dat ze tijdens de nacht de bloemperken op hun domein veranderden om de volgende ochtend de verblijvende gasten te imponeren"... Mijn bezoek aan Capel Manor komt nu ten einde en ik voel de drang al om andere Engelse tuinen te gaan ontdekken. Niets is overduidelijker: het land van Shakespeare, Prins Charles en zijn grootmoeder, Kim Wilde, is de bakermat van de meest fascinerende tuinen ter wereld. Elizabeth Blanchet
VERSLAG
vertelt ze terwijl ze liefdevol de planten bekijkt, ik ben een nieuw bloemperk aan het voorbereiden en ik doe alles zelf, het is echt spannend". Ze geeft toe dat ze een label op haar FELCO snoeischaar aanbrengt om te voorkomen dat een student of collega er mee aan de haal gaat! Een angst die ook Martin deelt:"FELCO gereedschap is heel licht en betrouwbaar. Soms kunnen ze jaloezie opwekken, vooral tussen de studenten, dusdanig dat sommige studenten hun gereedschap wel moeten verbergen..."
15
FELCO EN DE INTEGRATIE VAN PERSONEN MET EEN HANDICAP Personen met een handicap zijn altijd warm onthaald bij het Zwitsers bedrijf. Getuige de verhalen van Aurélie en Patrick.
FELCO VERANTWOORDING
Hyperactieve Aurélie zal haar"training personeel, verpakking en logistiek"afronden bij FELCO.
16
Toen Aurélie voor het eerst bij FELCO aan het werk ging, was ze verlegen. Dat is moeilijk te geloven, gezien haar uiterst ontspannen houding tijdens ons interview."Ik ben niet meer zo verlegen, voegt ze gauw toe, ik heb nu meer zelfvertrouwen". Vanaf het begin integreerde Aurélie, die hyperactief is, in de beschermde werkplaats Alfaset die deel uitmaakt van de FELCO vestigingen. Vier maanden later werd ze in dienst genomen door het bedrijf. De integratie van Aurélie verliep zo vlot dat het moeilijk in te beelden is welke uitdagingen haar handicap mogelijk hebben opgeleverd. Handicap? Waag het niet dat woord uit te spreken in het bijzijn van Josiane Jacot, de HR manager van FELCO."Ik heb een afkeer van dat woord, ik heb het liever over iemand met integratiemoeilijkheden". Aangezien ze hyperactief is, moet de jonge vrouw dagelijks medicatie nemen."Als ik mijn medicatie niet neem, werk ik traag en kan ik me niet concentreren". Los van dit verschil werkt Aurélie evenveel uren als haar collega's en wordt er verwacht dat ze even productief is als hen. Naast
anderhalve dag voorbehouden voor training, brengt Aurélie het grootste deel van haar tijd door in de werkplaats waar ze meewerkt aan het verpakken, de logistiek en het testen. Josiane beschouwt Aurélie's integratie als een echt succesverhaal."Het is heel uitzonderlijke om getuige te mogen zijn hoe iemand uit een beschermde werkomgeving naar een actieve, professionele werkomgeving overschakelt en integreert". Ze benadrukt ook dat wil van zowel de persoon in kwestie als het bedrijf nodig zijn. Josiane Jacot besluit:"Ik beschouw Aurélie als iemand in opleiding en niet een persoon met een handicap". Dat is precies hoe Aurélie zelf wil worden gezien: als een leerling in opleiding. Niets meer en niets minder.
Speciale voorzieningen zoals de olieverdeler waren nodig. Er moest ook een pers worden voorzien van de vereiste beveiligingen. Los daarvan?"Niets bijzonders, alleen moeten anderen alles wel bij me brengen zodat ik mijn taak ter plekke kan uitvoeren". Relaties met collega's "Mijn baas en mijn collega's helpen me, ze zorgen ervoor dat ik aan het werk kan", legt Patrick verder uit."Voor de rest werk ik volledig onafhankelijk". Hij kent de"inrichting van de fabriek"en verplaatst zich zelfstandig."Ik word nooit door anderen begeleid".
"Uiteraard moest een speciale olieverdeler worden gemaakt voor mij", verklaart Patrick Vuillème, die blind is geboren."Het is vergelijkbaar met tandpasta op je tandenborstel aanbrengen en dan je tanden poetsen met je ogen dicht: de tandpasta zou overal terecht komen!", licht hij lachend toe. Patrick begon zijn opleiding op een school voor blinden en slechtzienden in Lausanne, daarna volgde hij voortgezet onderwijs (specialisatie klassieke talen) in Cernier."Ik wou de kloof tussen de twee scholen overbruggen, omdat ik geloof dat je makkelijker integreert in de maatschappij als je gewoon onderwijs volgt met iedereen". Hij werkte als leerjongen mechaniek in het trainingscentrum te Morges waar personen met een handicap een opleiding kunnen volgen. Kennismaking met FELCO In 1985 hielp een voormalige leraar hem om werk te zoeken na een korte periode van werkloosheid."Ik belde naar FELCO. Ik maakte een afspraak en tien dagen later had ik een vaste baan". Sinds enkele jaren, na een herstructurering, zijn Patrick's taken veranderd."Ik werk nu op andere plaatsen en voer vijf tot zes verschillende taken uit". De pennen plaatsen, messen op de tangen monteren, hameren,..."Ik heb bijna elke dag een andere job, het is heel boeiend".
De goed relatie tussen Patrick en zijn collega's blijft niet beperkt tot de werkplaats. Een getuige hiervan is Alic, die al 6 jaar samenwerkt met Patrick,"als we een avond naar de kroeg gaan of een picknick organiseren na het werk, ga ik hem ophalen". Opnieuw met een glimlach op zijn gezicht rond Patrick het interview af:"Ik ben zelfs eens met mijn vrienden gaan bowlen, maar... toen het mijn beurt was gingen er niet zoveel kegels om! SH
FELCO VERANTWOORDING
Sinds hij 25 werd, werkt Patrick Vuilléme al in de werkplaatsen van FELCO. Patrick is blind, en het levende bewijs dat een persoon met een handicap perfect in een bedrijf kan functioneren.
Soms moet hij aan collega's uitleggen hoe ze hem kunnen helpen."Het voelt heel onveilig aan voor een blinde persoon als je hem/haar duwt. Daarom is het beter dat je hen een arm aanbiedt en hen aanspreekt. Maar,"ik weiger in principe nooit hulp".
17
DIRECT VANAF DE WERKPLAATS
PRÉTAT, DE SPECIALIST VOOR SMEEDWERK
18
Het bedrijf Prétat maakt sinds bijna 20 jaar volledig deel uit van de FELCO groep en is een specialist in het hittesmeden van aluminium en non-ferrometalen. De FELCO handgrepen worden gesmeed in de vestiging te Cornol, in de Zwitserse Jura.
Smeden staat voor een"vormgevingsprocédé waarbij een item op de geschikte temperatuur wordt gebracht om daarna in de gewenste vorm te brengen". Prétat tilt het smeden van het materiaal naar een heel nieuw niveau."We beperken ons niet tot smeden alleen: naast onze specialisatie in smeden voeren we ook andere bewerkingen uit op stukken zoals fabricage, behandelingen of polijsten", licht Alain Flury, de CEO toe. Een meerfasige procedure De eerste handeling, het zagen van de grondstof (hoofdzakelijk aluminium maar o.a. ook koper en leder). Het materiaal wordt geleverd in blokken die dan in kleinere stukken worden verzaagd.
Daarna gaan ze de oven in en worden dan op de mal geplaatst (onderste deel van het gereedschap). Een smeermiddel, dat het buigen zal bevorderen, wordt aangebracht. Het heeft ook een tweede reden: zonder het smeermiddel zou het stuk aan het gereedschap blijven kleven. Tegelijkertijd"zorgt het ervoor dat het materiaal in de moeilijk bereikbare delen terechtkomt". Het gevormde materiaal wordt dan met een boor bewerkt: de snijstempel (bovenste deel van het gereedschap) komt in contact met het stuk. "Het is belangrijk dat de twee delen van het gereedschap (mal en snijstempel) nooit met elkaar in contact kunnen komen", benadrukt Alain Flury.
Koper en leer krijgen geen warmtebehandeling maar aluminium wel. In deze fase heeft het materiaal al zijn mechanische eigenschappen verloren. Een thermische schok zal ervoor zorgen dat deze eigenschappen worden hersteld. De stukken worden gedurende twee tot drie uur verwarmd tot 450 °C waarna ze plots in een vat koud water worden gedompeld. Vierde fase, uitsnijden. Koude persen (kleiner dan deze gebruikt voor het smeden) worden langzaam omlaag gebracht door een hydraulisch systeem en frezen het stuk. Het wordt vervolgens schoongeblazen met perslucht om schaafsel te verwijderen en waar nodig geprofileerd. Het stuk heeft nu een perfecte vorm,... maar het ziet zwart van de oxidatie die optrad tijdens het verwarmingsproces. Een chemische behandeling (voor aluminium) of ultrasone- dan wel walsbehandeling (voor koper en leer), brengen de originele kleur terug. Voor sommige klanten stopt het proces hier. Dit is het geval bij FELCO. Na een laatste controle worden de stukken verpakt en van Cornol naar Geneveys-sur-Coffrane verzonden. Klanten van Prétat vragen steeds meer naar halfafgewerkte stukken. Een fabricage-werkplaats moet daarom verschillende bewerkingen uitvoeren (richten, frezen, boren,...). IT-simulatie Het gereedschap wordt ontworpen door het technisch bureau. Dankzij ondersteuning van uiterst geavanceerde simulatiesoftware kunnen ingenieurs het gereedschap testen nog voor ze een prototype fabriceren. Hierdoor is minder tijd nodig om de mal en snijstempel af te werken en blijven de kosten voor de klant beperkt. Dit laat ook
toe om de verkoopofferte aan te scherpen: het computersysteem bepaalt de nodige kracht van de persinstallatie. Hoewel FELCO een grote klant is, zijn er ook nog andere. Opgericht in 1947 door Arthur Prétat en zijn twee zonen werd het bedrijf in 1985 een naamloze vennootschap (nv). Enkele jaren later in 1992, investeerde FELCO SA in aandelen van Prétat SA. In 1997 kocht het bedrijf alle aandelen terug. Op dit moment is iets meer dan een derde van de omzet van Prétat te danken aan FELCO. De 85 werknemers produceren ook in opdracht van Vuiton, de coffee-machine company, ThermoPlan, Bosch, de Alstom groep,... Het is belangrijk om te vermelden dat de omzet behaald dankzij opdrachten van FELCO de laatste jaren een dalende trend vertoont. Zou FELCO dan beter op zoek gaan naar een andere leverancier? Neen, Prétat's orderaantal vertoont een stijgende lijn... SH
DIRECT VANAF DE WERKPLAATS
Het materiaal werkt als schokdemper. Er is altijd overtollig materiaal, beter bekend als"afval".
19
MEDIABIN: ADVERTENTIEPLANNING IN SLECHTS ENKELE KLIKKEN
INITIATIEVEN
Aan het begin van 2011 stelde FELCO applicaties ter beschikking voor het samenstellen van advertenties en marketingmateriaal. Het doel: de planning voor advertentiecampagnes makkelijker maken voor lokale importeurs. Hier volgen enkele gegevens.
20
In maart 2011 lanceerde FELCO twee nieuwe applicaties die het werk van het distributiesysteem makkelijker moeten maken. Opgezet als wezenlijk onderdeel van MediaBin (databank die overal ter wereld toegankelijk is), kunnen deze twee applicaties vrij gebruikt worden. Op maat gemaakte FELCO advertenties Eerste gereedschap: de creatie en het maatwerk van FELCO advertenties. Tot voor kort moesten importeurs en dealers zelf op zoek naar grafische ontwerpers voor het ontwerpen van hun advertentiemateriaal."Voordien hebben we nooit advertentiecampagnes opgezet omdat ze te ingewikkeld waren om op te stellen", verklaart Catherine Schmid, hoofd marketing bij FELCO."Dit systeem zal alles makkelijker maken. We het tijdschrift goed onder loep nemen en een formaat kiezen dat hierbij aansluit".
Zodra men is ingelogd bij MediaBin, selecteert de importeur het gewenste formaat van de advertentie met de opgave van de juiste maat kiest hij een van de beschikbare advertentietypes (Green, Power assisted, Industrieel,...). Dan voert men alleen nog de eigen tekst in (3 rijen voor de inhoud van de advertentie, 2 rijen voor het adres en 1 rij voor de link naar FELCO) en... klaar is kees. Binnen enkele ogenblikken wordt op deze wijze een pagina van hoge kwaliteit aangemaakt die direct door het tijdschrift kan worden gebruikt waarin de advertentie moet verschijnen. Regula Brast, de Zwitserse Marketing assistente kan haar enthousiasme over het systeem niet verbergen."Het is fantastisch!", roept ze uit."Ik kan mijn advertentieprogramma voor het hele jaar opstellen en organiseren". Regula kan op elk moment een advertentie samenstellen die specifiek op haar doelgroep (amateurs,
professionals,...) is gericht of voor een bepaald seizoen (Kerst,...)."In slechts enkele minuten kan ik een advertentie samenstellen. Het biedt ook een oplossing in spoedgevallen. Dit was vroeger niet mogelijk". In Regula's bewoording kan ze dankzij dit systeem"volledig onafhankelijk werken en is ze efficiënter geworden". Standaard marketingmateriaal Tegelijk met de lancering van de bovenvermelde applicatie zal een bijkomend, geïntegreerd MediaBin programma beschikbaar zijn waardoor importeurs met slechts enkele klikken marketinginstrumenten kunnen opstellen zoals: briefpapier, enveloppen, visitekaartjes. Alles gaat makkelijk, snel en is vrij beschikbaar. Alles is overeenkomstig de grafische richtlijnen van 2010. Toegang tot het systeem is voorbehouden aan importeurs. Hoewel de verantwoordelijken voor de Zwitserse markt, aan de winkels die FELCO gereedschap verkopen, toch voorstellen om hun visitekaartjes te gebruiken. Aan de voorkant van het kaartje staan de gegevens van de dealer terwijl aan de achterkant de FELCO kleuren staan. Catherine Schmid legt uit dat dit een"service voor de winkels"is. MediaBin, FELCO's databank
De applicatie blijkt een voltreffer te zijn met meer dan 18.000 downloads in 2010. Gemiddeld worden er bij elk bezoek aan MediaBin zo'n 10 afbeeldingen gedownload.
INITIATIEVEN
MediaBin is toegankelijk via de website www.felco.com en bevat afbeeldingen die belangrijk zijn voor het distributienetwerk, of het nu foto's van producten, het bedrijf of logo's zijn. Het is gebaseerd op een"selfservice concept waarbij geïnteresseerden de gewenste afbeelding of foto kunnen zoeken", verduidelijkt Catherine Schmid.
Catherine wil echter nog verder gaan. Binnen de volgende maanden zal het systeem naast meer inhoudelijk materiaal ook videobewerking aanbieden.
21
SH
RÉTROPOMME NEEMT HET OP VOOR DE FRUITSOORTEN VAN FRANSTALIG ZWITSERLAND Het verhaal van een Zwitserse fruit-enthousiasteling en zijn historische strijd voor de diversiteit van lokale fruitvariëteiten. Interview met Rétropomme, een van de loyale partners waarmee FELCO samenwerkt.
EEN MOMENTOPNAME
Opgericht in 1987, heeft Rétropomme een eenvoudige maar ambitieuze doelstelling:"de fruiterfenis van de Franstalige Zwitsers behouden"verklaart Boris Bachofen, directeur van de vereniging. Al meer dan 20 jaar heeft de vereniging zich gewijd aan het verzamelen en samenstellen van een collectie typische fruitvariëteiten van Franstalige Zwitsers.
22
Er bestaat geen twijfel over dat de mens verantwoordelijk kan worden gesteld voor het uitsterven van sommige levensvormen. De uitbreiding van steden en wegen heeft ongetwijfeld geleid tot het verdwijnen van traditionele boomgaarden en maakt het behoud van sommige fruitsoorten van cruciaal belang. "Duurzame fruittuin" Tot op heden werden 500 fruitvariëteiten geïdentificeerd en worden er nog eens 250 onderzocht. Bevestigd zijn: peren, pruimen en kersen, en tot op zekere hoogte perziken, kastanjes en walnoten. De verzameling biedt momenteel een schat aan smaken, kleuren, vormen en maten. Aan de ene kant de 'pond' peer (een halve kilo!). Anderzijds een kleine peer van 3 tot 4 gram,"zeven-in-je-mond"(omdat je er zeven tegelijk in je mond kan steken). Het fruit wordt geteelt in de"duurzame fruittuinen", waarvan er in totaal 5 zijn (Neuchâtel, Vaud, Valais, Fribourg en Jura). Met een totale
HET RECEPT VAN BORIS VOOR APPELSAP Voor 5 liter appelsap heb je volgende ingrediënten nodig: 2 vanillepeulen, 2 kaneelstokjes, 2 steranijszaden en 4 teentjes knoflook. Verwarm samen met de specerijen een deel van de appelsap op. Aan de kook brengen. Voeg vervolgens de rest van de appelsap toe en warm opdienen!
oppervlakte van 10 hectaren zijn deze fruittuinen net"museums"aldus Boris. FELCO, een loyale partner Bijna 15 jaar lang heeft FELCO het werk van Rétropomme ondersteund met een jaarlijkse donatie."FELCO was zo vrijgevig om ons te laten weten dat: het geld naar believen kon worden uitgegeven", verduidelijkt Boris. Het bedrijf uit Geneveys-sur-Coffrane is ook het grootste privébedrijf dat deel uitmaakt van de vereniging. Met het oog op een structurele groei van Rétropomme, dat momenteel meer dan 450 leden telt, werd besloten om een onderneming op te richten. De doelstelling: Rétropomme voorzien
van"ononderbroken, professionele ondersteuning voor alle administratieve en technische taken". Laurent Perrin zal tijdens de overgangsfase de taken waarnemen als algemeen directeur (CEO) van de onderneming.
alleen de goudgele appel, er zijn nog zoveel andere, betere variëteiten. SH
Op de agenda van 2011 staat ook de uitgave van een boek over pomologie van Bernard Vauthier die een sleutelrol vervult binnen Rétropomme. Het boek zal de geschiedenis van fruitsoorten beschrijven in het Franstalige deel van Zwitserland vanaf het einde van de Middeleeuwen. Boris standpunt,"hoewel op dit moment de smaak meer gestandaardiseerd wordt, is het behoud van de diversiteit belangrijk". Laurent Perrin is het hier volmondig mee eens:"Er is een bewustwordingsproject nodig om het publiek erop attent te maken dat er meer appels bestaan dan
EEN ZEILER EN HET GEREEDSCHAP DAT HIJ HOOPT NOOIT TE HOEVEN GEBRUIKEN Zodra de zeilboot bijna klaar is, moeten we ook denken aan de uitrusting van de boot."Bij het lozen van de mast heb je een schaar nodig en welk merk is beter geschikt voor deze taak dan FELCO", aldus de professional uit La Rochelle. Andréas glimlacht, dit is dezelfde man die de allereerste Franstalige Swiss Business Award overhandigde aan Laurent Perrin in 2005. Hij laat zich makkelijk overhalen. In elk geval gebeurt het lozen van een mast zelden, en op nieuwe boten nog veel minder... Midden juli 2010, de"Rhythm"is opgetuigd. Andréas, zijn vrouw en drie kinderen besluiten om de zeilboot te testen. Bestemming - La Corogne. Op de negende dag van de reis is het weer goed, 10 tot 12 knopen, standaard met de kop in de wind gooien. Overstag gaan. Knal. De mast breekt. Twee Bretonse zeevaarders snellen hen te hulp. De drie mannen proberen urenlang om de mast te redden. Ze nemen de beslissing om de mast aan het water prijs te geven. Andréas knipt met zijn
FELCO de schootlijnen en het tuig van de mast door. "Als we de kabels niet hadden kunnen knippen, zou ik niet weten hoe we terug konden komen..." SH
SAMENWERKING
Andréas Giesbrecht, een bankier in het dagelijkse leven, is daarnaast een fervent zeiler. Hij koos de La Rochelle werf om zijn nieuwe boot te bouwen. Doel: de Noordelijke zeeën bevaren.
23
99032.06-V08/11-NL
