Verslag Mobiliteit Lab – woensdag, 22 april 15.00-17.00 uur Locatie: Vesteda, Claude Debussylaan 15, 1082 MC Amsterdam Aanwezig: Olivier Otten (Hello Zuidas), Marian Robben (Zuidasdok), Niels van den Brink (RWS/Zuidasdok), Jack Altenburg (Akzo Nobel), Finn van Leeuwen (Zuidas), Pieter Brommelcamp (ABN Amro), Koos Weits (Oram), Bram Kortekaas (Hello Zuidas), Annelinda van Dijck-van Eck (Vesteda), Christiaan Huijg (WTC Amsterdam), Michaël Maters (Loyens & Looff, Green Business Challenge), Renny Kootstra (GBC Zuidas), Joris Kurk (GBC Zuidas), Alexander Staal (GBC Zuidas), Angela Savenije (GBC Zuidas). Opening en mededelingen Renny opent de vergadering en heet alle aanwezigen welkom. Er zijn aan het begin van de bijeenkomst geen mededelingen. Update a. Shared Fleet: Tijdens het vorige Mobiliteit Lab is Greenwheels ter sprake gekomen. Zij zijn bezig met een nieuwe strategie voor Audi Shared Fleet en zouden uitgenodigd worden om hier toelichting op te geven. Andrew Berkhout (CEO van Greenwheels) was helaas niet in staat bij deze bijeenkomst aan te sluiten, en zal voor het volgende Lab uitgenodigd worden. Greenwheels is actief bezig met het ontwikkelen van een nieuwe strategie en een communicatieplan voor de lange termijn. Hiervoor hebben zo een extern marketingbureau ingeschakeld. Uit eerdere gesprekken met Andrew Berkhout bleek dat hij nog aan het zoeken was naar de huidige status van het project, en nadacht over toekomstige invulling. b. Green Business Challenge: Na een geslaagde eerste editie van de Green Business Challenge in 2014 is eind maart de tweede editie van de Challenge van start gegaan. Eén van de groepen richt zich op het thema mobiliteit en auto delen. Michaël Maters doet mee aan de Challenge en geeft een kleine introductie over de huidige plannen. De geformuleerde doelstelling is het aantal reserveringen op het gebied van carsharing in de komende 4 maanden te verdubbelen. Op het gebied van carsharing op Zuidas is voor de zakelijke markt Greenwheels actief. Bij een eerste inventarisatie is opgevallen dat Greenwheels met Audi Shared Fleet in het gebied niet goed zichtbaar is en dat het nog niet optimaal gebruikt wordt. Echter is het gebruik van carsharing om verschillende redenen interessant voor bedrijven; het is goedkoop, gemakkelijk en goed voor het imago wat betreft MVO. Om autodelen te stimuleren is het belangrijk dat er bij werknemers een gedragsverandering plaats vindt. Om dit te stimuleren willen ze gaan werken met een Corporate Carsharing Card (CCC): bedrijven kunnen deze kaart aanschaffen met bepaalde tegoeden erop. Voor dit tegoed kunnen alle werknemers in het bezit van een rijbewijs gebruik maken van de pas om een deelauto te gebruiken. Door je als bedrijf voor een bepaald bedrag aan dit initiatief te binden door de aanschaf van een kaart, moeten werkgevers intern hun werknemers stimuleren hier gebruik van te maken.
De focus zal in eerste instantie vooral op nieuwe en jongere werknemers gelegd worden, aangezien deze vaak nog niet in het bezit zijn van een leaseauto en hieraan gewend zijn. Graag gaat de groep in gesprek met bedrijven over hun ideeën en visie hierop. Wat zijn de mogelijkheden, kan een dergelijke CCC binnen de huidige systemen werken? Mensen de interesse hebben in dit idee of mee willen denken kunnen contact opnemen met Angela Savenije (
[email protected]). Verder wordt er ook gekeken naar mogelijkheden om met partijen als BMW en Tesla samen te werken, die hebben (mogelijk) ook interesse om zich met deelconcepten op Zuidas te vestigen. Dit zijn plannen voor de langere termijn. Destijds is voor een samenwerking met Greenwheels gekozen omdat zij op kunnen schalen, wanneer hier behoefte aan is. Het is belangrijk dat gebruikers niet mis kunnen grijpen. Het probleem van beperkte zichtbaarheid wordt niet opgelost door het invoeren van een kaart, hier moet ook op een andere manier aan gewerkt worden. Verkeeradvies heeft in het verleden onderzoek gedaan naar de motieven van een aantal bedrijven om wel of niet deel te nemen aan het deelauto concept van Greenwheels. Deze input kan goed gebruikt worden voor deze challenge. c. Beter Benutten II: Tijdens het vorige Mobiliteits Lab is er een kleine introductie geweest over de projecten die de komende jaren in het kader van Beter Benutten II op de agenda staan. In de tussentijd zijn de plannen en aanpak voor Beter Benutten II geformaliseerd. Eén van de thema’s zal zijn ‘Spits mijden voor studenten’. In dit kader zijn er gesprekken gevoerd met de taskforce, verschillende overheidsinstanties en de VU. Deze partijen gaan de mogelijkheden van een pilotproject bespreken. Begin juli is er een inspiratiesessie ingepland door Slim Reizen Platform, ism GBC Zuidas. Hierbij zullen de 9 onderwijsinstellingen uit het gebied aanwezig zijn. d. Ambitieverklaring 2015-2020: 12 maart heeft het CEO ontbijt plaatsgevonden, waarbij de CEO’s van de participanten van GBC Zuidas het Ambitiedocument 2015-2020 ondertekend hebben. Ook op het gebied van Mobiliteit zijn er twee ambities gedefinieerd, waaraan de projectgroep invulling moet geven. Dit zal tijdens het volgende lab besproken worden. De CEO’s hebben aangegeven het belangrijk te vinden aandacht aan de ambities te besteden en zullen eens bij een projectgroep aanschuiven. Mobiliteitsstrategie Zuidasdok Zie de powerpointpresentatie in de bijlage. Aanvullingen hierop: Marian Robben en Niels van den Brink zijn aanwezig om de plannen en mobiliteitsstrategie van Zuidasdok te bespreken. Binnen deze strategie zijn verschillende fases benoemd, momenteel zit Zuidasdok in de fase Bereikbaarheidsstrategie. Tijdens deze fase wordt er samen met andere partijen, zoals NS, bekeken waar kansrijke maatregelen liggen om de bereikbaarheid van het gebied te handhaven/verbeteren, en wat er gedaan moet worden om dit te realiseren. Deze fase wordt vervolgd door de ‘realisatiefase’. Het is belangrijk ook de relatie met Beter Benutten op te zoeken, dit programma stopt wanneer de bouw van Zuidasdok begint. Het zou mooi zijn als deze twee programma’s op elkaar aansluiten en elkaar kunnen versterken.
Ter compensatie van de dalende capaciteit op de weg is er gekeken naar de capaciteit van het spoor. Er is gebleken dat het spoor nog een aantal groeimogelijkheden heeft, maar de groei in capaciteit van het station nihil is. De capaciteit van het station is hierbij maatgevend. Knelpunten liggen vooral op stijgpunten (bv roltrappen), maar ook bij perrons en de passage. Binnenkort worden de mogelijkheden voor verbreding van stijgpunten en een extra in-/uitgang naar de Beethovenstraat bekeken, ook ivm de komst Noord-Zuidlijn. Gelijktijdig met Zuidasdok zijn er ook andere werkzaamheden in het gebied, hierin moet samenwerking opgezocht worden. OV-SAAL staat voor OV verbetering op he traject Schiphol Amsterdam Almere Lelystad. Dit wordt middels verbreding van sporen of betere koppeling gedaan waardoor treinen elkaar sneller kunnen opvolgen. Referentiefasering: Is het maakbaar? Op het gebied van fasering en het creëren van ruimte zijn er veel mogelijkheden. De doelstelling is om 1500 voertuigen uit de spits te halen, wat vooral de druk op de A10 moet verlagen. Hier is een apart budget voor vrijgemaakt. Doordat er minder capaciteit op de weg is, zal er zowel op doorgaand- als bestemmingsverkeer gericht worden. Kritische noot bij de doelstelling om 1500 voertuigen uit de spits te halen, is dat er nog steeds een autonome groei plaatsvindt in het aantal voertuigen op de weg. Als alternatief voor rijden in de spits wordt OV genoemd, wat het gebied ten alle tijden bereikbaar zal houden. Er zullen af en toe diensten buiten dienst worden geplaatst, maar dit zullen nooit verschillende vervoersmiddelen op 1 moment zijn. Busbanen en voorzieningen zullen tijdens Zuidasdok open blijven. Punt van aandacht is dat wanneer de groeicapaciteit van het station nihil is, en het huidige wegennet een kleinere capaciteit krijgt, het moeilijk zal worden 1500 voertuigen uit de spits te halen. Hoe ga je dit opvangen? Welke maatregelen ga je nemen? In de plannen van Beter Benutten 2 zijn ‘satelliet werkplekken en flexibel werken’ opgenomen. Dit is mogelijk interessant in het kader van Zuidasdok. Renny is hier mee bezig met Zuidasdok. Zuidasdok heeft de ambitie om eind 2016 een aannemer geselecteerd te hebben die ‘slim bouwt’. In de presentatie wordt van ‘acceptabele hinder’ gesproken. De acceptabele hinder is een regionale norm, besproken door verschillende partijen als Rijkswaterstaat. Voor Noord-Holland ligt deze norm op een extra vertraging in enkele reistijd van 10 minuten, op de reguliere reistijd. In de spits naar Zuidas is deze extra reistijd nu voor auto’s al 10 minuten, waarbij extra reistijd door werkzaamheden mogelijk niet meer als acceptabel gezien zal worden door gebruikers van het gebied. In de gepresenteerde plannen zitten nog veel tegenstrijdigheden. Het is daarom belangrijk deze snel aan te pakken en over te gaan tot praktische invulling van de plannen. In het najaar heeft Zuidasdok meer informatie en data, welke ze graag tijdens een Mobiliteit Lab komen presenteren zodat er besproken kan worden wat er nog beter en aangescherpt moet worden. Het is belangrijk dan tijd voor discussie te hebben, mogelijk moet hier een heel Lab aan besteed worden. Mobiliteitsonderzoek 2014 Zie de powerpointpresentatie in de bijlage. Aanvullingen hierop:
Finn van Leeuwen presenteert de resultaten van het Mobiliteitsonderzoek Zuidas 2014 dat afgelopen jaar middels een online enquête is gedaan. Het doel van dit onderzoek is om meer inzicht te krijgen in het gedrag van mensen, en in de toekomst betere keuzes te maken wat betreft maatregelen. Initieel was er een respons van 2800, waarvan 1600 enquêtes door werknemers van ABN Amro waren ingevuld. Na aanvullende acties was er uiteindelijk een respons van 3500, met een beter verdeling. De gepresenteerde resultaten zijn gebaseerd op een gewogen resultaat, deze zijn dus gecorrigeerd door de situatie in Amsterdam. Wanneer er in de resultaten van ‘meerdere modaliteiten’ wordt gesproken, wordt er gebruik gemaakt van een combinatie van verschillende modaliteiten. Dit is vaak een combinatie van lokaal vervoer en trein. De auto wordt vaak gebruikt door werknemers die in de periferie van Amsterdam gevestigd zijn, waar geen grote OV stations zijn. In de resultaten van dit onderzoek is het aandeel van de auto laag, wat niet overeenkomt met eigen verkeersmodellen en studies van Zuidas. Dit moet dus nog getoetst worden. Het onderzoek toont aan dat het aandeel fiets lager ligt dan mogelijk is, gezien de fietsafstand. Het is interessant te onderzoeken waarom mensen uit sommige gebieden de fiets niet pakken; is dit omdat de wegenverbindingen slecht zijn of heeft dit een andere reden? Enige tijd geleden is er een telling gedaan voor de capaciteit van fiets parkeren. Nu is de gemeente bezig met een telling van het aantal auto parkeerplekken. De resultaten over aankomst- en vertrektijden laten zien dat hier veel win-kans ligt. De helft van de gebruikers van het gebied komt tussen 8 en 9 uur, en vertrekt tussen 5 en 6 uur. Om volgend jaar een hogere respons op de enquête te krijgen kan het nuttig zijn om tijdens het volgende CEO ontbijt aandacht aan dit onderzoek te besteden. Finn stuurt het Mobiliteitsonderzoek naar de projectgroep Mobiliteit. Ketendiscussie Fiets De auto en het OV zitten, zoals besproken, al bijna aan de capaciteit in en naar het gebied Zuidas. Op het gebied van de fiets lijken er nog kansen te liggen. Er zijn op Zuidas al vergevorderde plannen om met dynamische fietsverwijssystemen te gaan werken. Ook in het kader van Beter Benutten 2 is er een actieplan Fiets in wording, om een compleet fietsplan te maken en de fiets een boost te geven. Deze acties richten zich zowel op de gewone fiets, als op de elektrische fiets. Tijdens de brainstorm zijn er kansen en knelpunten besproken om het gebruik van de fiets laagdrempelig te maken. Voor deze discussie zijn een 6-tal professionals op dit gebied aangeschoven. KANSEN -
De fiets in het Mobiliteit budget meenemen, en fietskilometers uitbetalen. Het flexibele mobiliteit budget biedt kansen; wanneer werknemers een leaseauto nemen ontvangen ze van de werkgever een vergoeding van €700,-. Wanneer er binnen dit budget voor de fiets wordt gekozen ontvangt de werknemer een lage vergoeding, of niets. Zijn hier mogelijkheden om fietsers tegemoet de komen?
-
-
-
Reacties geven aan dat het fiscaal voor werkgevers voordeliger is een auto ter beschikking te stellen dan het geld aan de werknemer te schenken, bedragen moeten gebruteerd worden voordat hier mee gerekend kan worden. Op het gebied van duurzaamheid kan de werkgever bij een leaseauto meer invloed op het soort auto uitoefenen, dan wanneer de werknemer een geheel vrij budget ontvangt. Er lijkt een kanteling plaats te vinden in het aantal werknemers dat graag een leaseauto wilt. Fietsenplan is nog steeds mogelijk voor werknemers, maar moet sinds 1 januari via de vrije werkruimte geregeld worden waardoor het anders uitpakt. Mobiliteit beleid kan werknemers in grote maten aansturen tot het gebruik van de fiets. Beter inregelen van fietsparkeerplekken, deze zijn op veel plekken in het gebied nog slecht geregeld (station Zuid, gebouw EY, gebouw Deloitte). Goed inregelen van fietsparkeerplekken, waardoor het aantrekkelijk wordt om je fiets (op de juiste plek) te parkeren. Bij OV Fiets is er veel data beschikbaar over wat een fietsenstalling wel of niet aantrekkelijk maakt voor gebruik. Door hier op te sturen kan gebruik van de fiets aanzienlijk toenemen. Laagdrempeligheid is een belangrijke factor. Piero Witmer (OV fiets) stuurt deze informatie naar ons. Gratis stallen op Zuidas werkt goed, echter is de vraag of dit ook het gebruik van de fiets stimuleert. Fietsenstalling creëren in leegstaande gebouwen. 40% van de autoritten naar Zuidas zijn voor overbruggen van een afstand lager dan 7.5km. Dit is fietsafstand. Joris vraagt de data van dit onderzoek op. Aanleg van snelfietsroutes, bijvoorbeeld voor langere afstanden. Onderzoeksresultaten kunnen als basis gebruikt worden om kansen te signaleren en te zien waar je in kan grijpen. Kijk ook naar verschillende doelgroepen binnen je data. Probeer de hele keten van de doelgroep te doordenken. Niet alleen naar het parkeren van de fiets zelf maar ook naar faciliteiten zoals een spiegel of douche bv. Wegnemen van dissatisfiers is belangrijker dan het creëren van satisfiers.
KNELPUNTEN -
WTC heeft fiets in Mobiliteit budget opgenomen, maar bij slechte weersomstandigheden biedt dit geen uitkomst, en wordt de auto of het OV gepakt. Mobiliteitsonderzoek toont aan dat comfort een knelpunt is, mogelijk is dit ook een kans.
Denk Zuidas heeft drie speerpunten geformuleerd: 1. Het netwerk, inzetten op verbindingen binnen Zuidas en omgeving. Knelpunt: Verplaatsing van de ene kant van het gebied naar de andere kant. Bv; om van het gebied waar Akzo Nobel aan het bouwen is naar Vesteda te gaan moet je langs de uitgang van het station langs. Dit wordt als knelpunt gezien. Net als de kruising Stationkade met de Beethovenstraat. 2. Locaties parkeerplaatsen fiets. Locaties bepalen op basis van informatie waar mensen op de fiets vandaan komen.
3. Mobiliteit verandering en gedrag Kan je vanuit de gemeente en het bedrijfsleven knoppen vinden waar je aan kan draaien? Deelfietsen: Liggen er kansen op het gebied van de OV fiets, of poolfietsen voor bedrijven? -
Weten werknemers bij bedrijven die poolfietsen hebben van deze fietsen af, en zijn ze op de hoogte van procedures om deze te reserveren? De locatie van deelfietsen zijn erg belangrijk, iedereen moet ze ten alle tijden kunnen pakken. Ze moeten dus aan beide kanten van het station beschikbaar zijn. Deelfietsen zijn meer belangrijk als voor- en natransport, maar zal geen invloed op woonwerkverkeer hebben.
Sluiting -
ABN Amro begint weer met een herijking van het mobiliteit beleid. Er komt een werkgroep die gaat onderzoeken of dit beleid duurzamer kan worden. Renny kondigt aan dat zij met haar werkzaamheden op Zuidas gaat stoppen, en daarmee dit haar laatste actie zal zijn als projectleider van de werkgroep Mobiliteit van GBC Zuidas. Deze werkzaamheden waren van kortere duur dan gepland doordat Renny naar het buitenland gaat. Joris Kurk zal haar opvolgen als projectleider Mobiliteit. Hij is reeds projectleider Energie en Afval. (
[email protected]).
