Verslag KNNV Kamp 03 Biebrza en Białowieża Polen 4-18 mei 2014
Lijst Deelnemers Loek Batenburg Geertje Pettinga Jan Bulthuis Willy Bulthuis Jan Fransen Corrie Buschman Bert van Jaarsveld Wim de Leeuw Sjaak Keijzer Yda Keijzer-Sinjoor Mike Lodewijks Yvon van de Velden Jan Marbus Ina Marbus-Hotho Ida Marsman Nico Bosman Lidia den Oudendammer Kees den Oudendammer Eric Stockx Riëtte Voorhaar, verslagredactie Voorzitter: Yvon van de Velden Admin: Kees de Oudendammer Excursies: Jan Bulthuis, Geertje Pettinga Kampvoorbereiding: Loek Batenburg / AKC
Inhoudsopgave Introductie
3
Lijst van de excursies en routes, campings
4
Sfeerverslagen Bierbza met foto's
10
Sfeerverslagen Bialowieza met foto's
22
Waarnemingen: Plantenlijst
31
Vogellijst
37
Zoogdieren
40
Paddenstoelenlijst
42
Insecten, reptielen, amfibieën,diversen
44
Introductie Het oerbos van Noord-Oost Polen rond Białowieża had reeds een aantal jaren een magische klank voor deze deelnemer. Bomen van meer dan 200 jaar oud ? Ja, in Hasbruch was ik geweest. Afgelopen jaren had ik me al laten betoveren door het oerwoud van Suriname en de nationaal parken in Nepal. Zodoende stond Białowieża hoog op het wensen lijstje van mij als echte bosliefhebber. Maar dan ook nog een week naar de Bierbza met veel vogels en vogelaars. Dat laatste zou toch echt een grensverleggende ervaring zijn voor mij als tamelijk onervaren KNNV-er. Reeds op de eerst kampeerdag werden we getrakteerd door Arenden hoog boven de camping. En er volgden vele dagen met voor mij telkens weer nieuwe waarnemingen en gezang. Het werd me al gauw duidelijk. Dit is de echte grootschalige natuur van Europa's laagland. Dit is het ultieme project “Eland”. Dankzij de uitmuntende tweekoppige excursieleiding zagen we de meest uitgelezen plekjes van de beide gebieden met vooral veel bijzondere vogels en voorjaarsflora.
Lijst van de excursies Biebrza en Białowieża (Noordoost-Polen) 2014 “Nieuwe” routes komen uit de nieuwe Crossbill-guide ‘North-east Poland’ ( KNNVPublishing 2013) en “oude” routes uit de oude Crossbill-guides over Biebrza resp. Białowieża. Biebrza Biebrzański Park Narodowy / Biebrza National Park
04 – 11 mei 2014
Kemping / Camping Osowiec-Twierdza Osowiec-Twierdza 8 Goniądz 19-110 Polska / Polen tel.: 0048 (0) 85 7380620 website: www.biebrza.org.pl e-mail:
[email protected] N 53o 28’ 55’’ E 22o 39’ 00’’
(Informacja Turystycna BPN)
Maandag 5 mei 2014: Excursie 1: nieuwe route nr. 6, oude routes 5 en 4, omgeving kamp. Hele dag, 7 deelnemers, wandeling vanaf kampterrein naar bezoekerscentrum, door bos op hoge rand met uitkijktoren op rivier, naar de houten brug, plankenpad, weg 65 over, wilgenbosje, uitkijktoren. Terug langs spoorlijn, Biebrza over met oude brug. Buidelmees, Kwartelkoning, Rozetsteenkers, Voorjaarslathyrus. Excursie 2: nieuwe route 14 (punt 1 t/m 5), Nationale Park Narew, hele dag, auto, 60 km heen, 13 deelnemers. Pontje, plankenpaden. Zwarte ooievaar, Grauwe klauwier, Blauwborst. Dinsdag 6 mei 2014: Excursie 3: nieuwe route 7, deel oude route 1, Westoever, hele dag, auto, 13 deelnemers. Kemphaantjes, 150 Kraanvogels, baltsende Schreeuwarenden, Moeraskartelblad. Excursie 4: nieuwe route 9, oude route 3, Zeggenmoerassen bij Barwik, ¾ dag, wandeling (tot de uitzichttoren, daarna pad onder water), per auto erheen, ong. 1km zandweg naar parkeerplaats, 3 deelnemers. Zevenster, Fijne waterranonkel, Eland, Oranjetip,Kwartelkoning. Excursie 5: fietstocht door landelijk gebied naar Goniądz, Biebrza over, Wolko Piaseczna, over Osowiec terug, 20 km, hele dag, 4 deelnemers. Klapekster, Grijskopspecht, Witwang-, Witvleugel- en Zwarte stern, Eland (4). Woensdag 7 mei 2014: Excursie 6: nieuwe route 12, oude route 9, het Rode Moeras, Cerwone Bagno, bij Grzedy, hele dag, lange boswandeling naar zandduinen en uitzichttoren bij Wilcza Góra (9 km), per auto 50 km. heen. Knikkend wildemanskruid, Grijskopspecht, 3 soorten Vliegenvanger, Wild zwijn. Excursie 7: fietstocht van excursie 5. Rondbladig wintergroen, Buidelmees, Hop, Vos. Nog een fietstocht van 2 deelnemers naar Monki, Stekende wolfsklauw, Ortolanen aan de weg van Goniądz naar Monki bij telefoonpaal 6 en 10. Deze tocht werd 9 mei herhaald. Donderdag 8 mei 2012: Excursie 8: nieuwe route 8, deel oude route 1, Oostoever, hele dag, auto, 17 deelnemers. Długu Łuka plankenpad, rondwandeling Budy bij Gielczyn, bij Zajki pad heen en weer. Op terugweg uitkijktoren aan de Tsarenweg t.n.v. Długu Łuka. Landschappelijk mooi, Waterrietzanger, Zeearend, Gulden boterbloem, Schaduwhengel, Reebok.
Excursie 9: herhaling deel van excursie 1, plankenpad, 2 deelnemers. Vrijdag 9 mei 2014: Vroege vogelexcursie, 2 deelnemers. Excursie 10: nieuwe route 10, oude route 2, Grobla honczarówska, de dijk van Honczarówska, hele dag, wandeling, per auto ong. 20 km heen, 7 deelnemers. Landschappelijk mooi, dijk niet kaarsrecht, aan eind weiland en bos. Leverbloempje, Wilde akelei, Venusschoentje, Rouwmantel, Roodbuikvuurpad. Over Trzcianne terug voor Ortolanen, Kleine schorseneer. Excursie 11: fietsexcursie naar Ortolanen vanaf Goniądz, 12 deelnemers. Landschappelijk mooi, Ortolaan, Kleine klapekster, Stekende wolfsklauw, Schaafstro, Eland. Zaterdag 10 mei 2014: Excursie 12: nieuwe route 13, het noordelijke stroomdal, auto. Uitkijktoren Szuszalewo, kerk Lipsk, Nowy Lipsk, Hruski, Kamienna stara, Osmotowszczyzna. Kraanvogel baltsend, veel Leeuweriken, landschap mooi, wel bemest. Excursie 12A: fietstocht, 2 deelnemers, langs Rudzkikanaal tot Białogrady, groene wandelroute naar Przechody, naar westen en terug langs station naar Sojczyn, naar Kapice, rode wandelroute naar Wólka Piaseczna, Osowiec, 45 km. 5 maal Hop. Excursie 13: deel nieuwe route 8, fietstocht, 6 deelnemers. Tsarenweg naar het zuiden, velden Stekende wolfsklauw, hoogveen met Eenarig wollegras (paadje uit CBG niet gevonden), wandeling naar oude fort IV, Schermwintergroen en Eenzijdig wintergroen in knop, Tsarenweg naar Goniądz, kerk, uitzichtplaats, Wólka Piaseczna. Excursie 14: fietstocht, 2 deelnemers. Excursie 15: deel van excursie 1, 1 deelnemer, wandeling naar bos op hoge rug, uitzicht op Biebrza.
Zondag 11 mei 2014 was de reisdag naar Białowieża. ’s Ochtends lichte regen, toch droogden tenten nog een beetje. Met z’n allen de convo opgevouwen zodat hij het gras niet raakte. In Białystok was het druk en waren er wegen afgezet voor een soort marathon.
Białowieża Kemping / Camping ‘U Michala’ 11 – 18 mei 2014 Ul. Krzyźe 11 Białowieźa 17-230 Polska / Polen tel.: 0048 (0) 85 6812703 website: www.campingbialowieza.pl e-mail:
[email protected] N 52o 41’ 36’’ E 23o 49’ 52’’
Maandag 12 mei 2014: Excursie 16: nieuwe route 15, oude routes 1 en 2, Białowieża en omgeving, fietstocht. Regen, bezoekerscentrum nog niet open, naar Natuurhistorisch Museum, film over vogels gekeken, in park Withals- en Grauwe vliegenvanger. Naar grens van Park en de grens gefietst. Excursie 17: nieuwe route 15, oude routes 1 en 2, Białowieża en omgeving, wandeling, 5 deelnemers. Regen, rondwandeling door Paleispark, Morgenster, Beemdkroon, nest Zwarte roodstaart aan Natuurhistorisch museum, langs kerk, oude straat, bij brug over Narev Klapekster, terug langs Podolany 1, zandweg Nowa, dichtgegroeid pad tot vlakbij kamp.
Dinsdag 13 mei 2014: Excursie 18: nieuwe route 18, oude gids genoemd op blz. 93, Kosy Most, vertrek 8 uur, wandelen, per auto in 45 min. erheen. Door Białowieża en Pogorzelce, dan rechts (na 5 km) zandweg met ribbels en kuilen op naar Narewka, rechts bij wegwijzer Kosy Most, betere zandweg (totaal 15 km zandweg). Meer dan de helft van de bomen Haagbeuk, Grauwe klauwier, Bonte vliegenvanger. Excursie 19: als excursie 18, maar vertrek om 9 uur, 6 deelnemers. Het pad Carska Tropina gevolgd tot uitkijkhut en terug, uitzichtheuveltje en naar brug over Narewka. Landschappelijk erg mooi, soort Sleutelbloem, Heelkruid, Sperwergrasmus, Draaihals. Woensdag 14 mei 2014: Excursie 20: met de van tevoren geregelde gids Mattheusz naar het gesloten deel van het Nationale Park, het oerbos, van 13.00 – 19.00 uur, 19 deelnemers. Per fiets naar ingang aan de noordkant van het Paleispark. Goede uitleg over typen bos, vogels en andere dieren. Gevarieerd bos, Christoffelkruid, Bolletjeskers, Daslook, Zwarte, Grote bonte en Middelste bonte specht, Rosse woelmuis. Donderdag 15 mei 2014: Excursie 21: nieuwe route 19, oude route 4 (maar terugweg veranderd), Dorpen en open plekken in het woud, fietstocht, 11 deelnemers die ’s middags op tijd terug moesten zijn voor avondexcursie. Witrugspechtennest, Withals- en Kleine vliegenvanger. Excursie 22: als 21, maar langzame fietsers, 3/4 dag, 7 deelnemers. Landschappelijk afwisselend. Waterviolier, Isopyrum, Zwarte ooievaar, Witrugspechtennest. Terugweg weer door dorp wegens vallende bomen door harde wind. Excursie 23: met gids Thaddeusz naar hoogzitten voor Europese bison of Wisent, vanaf 16.00 uur, 10 deelnemers. Helaas geen Bisons Vrijdag 16 mei 2014: Excursie 24: nieuwe route 20, oude route 8, Siemianowka stuwmeer, auto, 20 deelnemers. Erheen over Hajnowka naar Narewka, 16 km. langer dan over de zandweg door het bos, maar het regende al vanaf de vroege ochtend. Verder langs Nowe Lewkowo, Juszkowy Gród, Szymki, Ciskówka, pompstation. Daar naar vijvers gewandeld en naar de spoorlijn. Wielewaal, Roodmus, Paarse toorts, Zachtgele beemdkroon. Over wasbordweg naar visvijvers van Bachury, Fuut, en op de terugweg nog naar de dam bij Bondary, Parelduiker.
Zaterdag 17 mei 2014: Excursie 25: heel vroege tocht naar Teremiski om Bisons te kijken. 5 stuks! Excursie 26: nieuwe route 17, naar de brug over de Lesna, Fietstocht, vertrek 10.30 uur na het afbreken van de droge convo, 6, later 7 deelnemers. Mooie weg door het bos, spoorlijn bij Miejsce Mocy, Kleine ratelaar, Vleugeltjesbloem, Podcerkowka stroomgebied, door Bever onder water gezet Elzenbroekbos, Witrugspecht, Oranjetip. Lus naar punt 3 van route overgeslagen, naar brug over Lesna, Ringslang. Over minder mooie rechte wegen terug, Boommarter.
Het plankenpad Zebra-Zubra was nog gesloten, de parkeerplaats aan de weg naar Pogorzelce was wel opgeknapt.
EXCURSIEVERSLAGEN – Routes en beknopte sfeerverslagen 5 - 17 mei 2014 Excursie nummer
:1
datum : maandag 5 mei 2014
Excursie gebied
: Om de camping nabij Osowiez-Twierdza
Aantal deelnemers
:7
Excursie duur
: 3/4 dag
Onderwerp
: Planten en vogels
Excursieleider
: Geertje Pettinga
Route
: Route 6
vervoer: te voet
Osowiec-Twierdza uit Nw. Crossbillguide
oude routes 5 en 4: Vanaf het kamp naar het Bezoekerscentrum gelopen. Dan klein eindje terug over de weg naar de houten brug, daar bospad op door het bos op de hoge rand (aangegeven met wit vierkantje met schuine rode streep)met uitkijktoren op rivier, dit pad komt uit op weg naar houten brug. Die overheen, eind verder links naar plankenpad met vogeluitzichttoren, bij einde plankenpad de grote weg 65 oversteken, en 't spoor, bij wilgenbosje, uitkijktoren. Het visserspad langs Rudzki kanaal even heen en weer, naar vogeltoren, smal graspaadje naast het spoor teruglopen, dat gaat met oude brug naast de spoorbrug over de Biebrza. Om 15.50 uur terug op het kamp. Gezien Buidelmees, Kwartelkoning, Rozetsteenkers, Voorjaarslathyrus. Excursie nummer
:2
datum : maandag 5 mei 2014
Excursie gebied
: Biebrza / Narew National Park
Aantal deelnemers
: 13
Excursie duur
:1
Onderwerp
: Vogels
Excursieleider
: Jan Bulthuis
Route
: Route 14, Punt no. 1 t/m 5 uit Nw Crossbillguide
vervoer: auto 60 km heen te voet verder dag
Osowiec – Bialystok – Waniewo
Sfeerverslag: Na het doorstaan van de 3 graden nachtvorst vertrokken we met een drietal auto's met enthousiaste vogelaars een flink end (60 km) ten zuiden van het kamp. De Narev heeft nabij Wizna het unieke verschijnsel van “Amazone”vertakkingsstroompjes. Het nationaal park heeft een mooie loop en “vaar”route via trekpondjes en vlonder-paden door overwegend rietmoeras. Voor mij als aspirant vogelaar de eerst gelegenheid een blauwborst te zien. En nog veel meer. Het volgende punt liet ook een oud landhuis Kurowa zien, met aangebouwde stenen uitzicht toren. Nu was er het kantoor van dit nationaal park gevestigd,
alwaar we ons toegangskaartje betaalden. Er was weer een mooi aangelegd plankenpad, voorzien van uitleg van het water en moeras- leven. Gezien: Diverse pontjes, veel plankenpaden. Zwarte ooievaar, Grauwe klauwier, Blauwborst. Excursie nummer
:3
datum : dinsdag 6 mei 2014
Excursie gebied
: Route 7, de Westoever van de Biebrza
Aantal deelnemers
: 13
Excursie duur
: 1 dag
Onderwerp
: Vogels, Landschap
Waardering
:9
Route guide
: nieuwe route 7 (deels oude route 1) uit de Crossbill
vervoer: auto en te voet
Sfeer verslag: Uitgenodigd door Jan en goed weer zijn we met 3 auto's vertrokken naar de Westbank van de Biebrza, waar we de plaatsen 1, 2, 4 en 5 uit de gids bezochten. De route over de weg met de auto liep door diverse authentieke dorpjes. De plaatsen waar we naar toe liepen om vogels te kijken waren aan de oever gelegen op diverse wandelafstanden. Al wandelend was er al zoveel te genieten, in het zeggenmoerras, dotterbloemgrasland en de eindeloze rietvelden van plek 2. Voor de schrijfster was deze wandeling het hoogte punt van de reis met troepen kemphaantjes, honderden sterntjes. En nadat de laarzen uit getrokken moesten om ze vanbinnen droog te houden, ook de ontmoeting met de koeien op de oeverwal van de rivier. Na half drie en de laatste boterham reden we verder naar het zuiden. Hier stonden direct aan het water een paar huizen met privee vogelkijkhut (Punt 4). Vandaar een grote troep kraanvogels te zien aan de overkant. Nu naar de laatste plek (5) van de dag (nr. 9 zouden we niet meer halen). Dit was nabij de hoogste plek van de stuwwal met een schitterend uitzicht op het rivierdal. En wat zagen we aan de overkant: een Eland. Vervolgens speurden we op de terugweg naar de Ortholaan. Zie donderdag en vrijdag!! Gezien: Veel Kemphaantjes, 150 Kraanvogels, baltsende Schreeuwarenden, Moeraskartelblad.
Excursie nummer
:
4
datum : dinsdag 6 mei 2014
Excursie gebied
: Biebrza Zeggenmoeras Barbik
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleider
: Geertje Pettinga
Onderwerp
: Planten en Vogels
3 3/4
vervoer: auto en te voet dag
Route : Nieuwe route 9, oude route 3, Zeggenmoerassen bij Barwik, ¾ dag, wandeling (tot de uitzichttoren, daarna pad onder water), per auto ca. 20 km erheen, eventueel goed te fietsen., ong. 1km zandweg naar parkeerplaats voor start wandeling. Tot aan uitkijktoren goed begaanbaar. Maar daarna grote delen van het pad onder water ondanks droge dagen. Sfeerverslag: Prachtig zonnig weer, strak blauwe lucht na nachtvorstje. Overdag ca. 17 a 18 graden. Al veel bomen in blad, maar ca. 4 weken later dan de zeer vroege lente in Nederland. Bij de start verwelkomd door gekras van Raven plus groet wat vlucht. In de verte de roep van Wielewaal (midden in het bos ?) Continu muzikaal begeleid door de zang van de Noordse nachtegaal. Plus: Zeker 3 kwartelkoningen gehoord. In de middag diverse vlinders, libellen en een nog te determineren Tor. Veel oranje tipjes. Prachtige flora: Grote muur, Pinksterbloemen, Knikkend nagelkruid (volop) , zevenster, dotterbloem, ( zie verder het verslag Flora) Op het spoor gekomen van Elanden door Elandkeutels, ja Eland gezien!. Diverse zwoelen van de zwijnen.
Excursie nummer
:5
datum : dinsdag 6 mei 2014
Excursie gebied
: Goniadz, Biebrza, Osowiec
Aantal deelnemers
:4
Excursie duur
:1
Excursieleider
: Jan Marbus
Onderwerp
: Planten en Vogels
Waardering
:8
vervoer: fiets dag
Route: fietstocht door landelijk gebied via Szafranki naar Goniądz, stukje richting Dawidowizna, terug via brug Biebrza over naar Wolka Piaseczna, over Plochowo en via Osowiec terug, 20 km, hele dag, 4 deelnemers. Klapekster, Grijskopspecht, Witwang-, Witvleugel- en Zwarte stern, Eland (4). Sfeerverslag: Mede dankzij het zonnige weer met weinig wind werd het een heel geslaagde tocht met veel leuke waarnemingen. Een leuk contact was er met een beetje frans sprekende Poolse, die zuringbladen verzamelde. Zij vertelde over haar familie en contacten in Brussel. -- Wij zochten verkeerd naar slangen. Verderop lagen er veel-In Goniadz gingen we naar het uitzichtpunt, daarna opzoek naar Camping Gaz en Postzegels. Geld kon ook op het Postkantoor gehaald worden. Omdat ze bij de VVV geen Engels spraken, hielp dat bezoek ond niet verder.
Achterin het dorp gevraagd bij een autobedrijf / benzinepomp, maar de baas sprak alleen Pools. Na de lunch buiten het dorp over de brug naar Wolka Piasecna, onderweg langs de bosrand door twee Polen gewezen op elanden (4), later aan de andere kant van de weg nog een vrij dichtbij in het riet. Op de westelijke hoge wal richting Osowiec, onderweg nog 2 reeën en een vos in het veld. Verder op een ruigterrein een klapekster. In het dorp bij de “sklep”inkopen gedaan. Daarna bij de forten nog even richting vogelkijktoren om de buidelmees te zien. Die zat na even wachten weer mooi in de buidel. Het was is totaal zo'n 30 km fietsen, maar wel een dagvullend programma.
Excursie nummer
:6
datum : woensdag 7 mei 2014
Excursie gebied
: The Red Swamp
Aantal deelnemers
: 12
Excursie duur
: 1
Excursieleider
: Jan Bulthuis / Geertje Pettinga
Onderwerp
: Planten, Vogels en Insecten
Waardering
:4
vervoer: 50 km auto en lang te voet dag
Route: : Osowiec-Twierrdza / Grajewo / Grzedy : Nieuwe route 12, oude route 9, het Rode Moeras, Cerwone Bagno, bij Grzedy, lange boswandeling naar zandduinen en uitzichttoren bij Wilcza Góra (9 km), Sfeerverslag: In een klein uurtje ernaartoe gereden, Op de Parkeerplaats geparkeerd en eerst koffie gedronken bij de Picknicktafel. Een parkwachter kwam toegesneld. Wij met parkkaarten in de hand (je denkt daar vraagt hij om. Maar nee er kwam een donderpreek) Wij Nederlanders waren onbeschaafde wezens op twee benen (dit alleen omdat hij gezien had dat een van ons wild stond te plassen) Parkeerkaarten gekocht. En voor groepen van meer dan 7 personen moest het met een gids. Wij ons opgesplitst in planten en vogelgroep met 6 meter er tussen. Het Bos in, kilometers gelopen naar uitzichtpunt waar de bomen je het uitzicht benemen, via een plankierpad door het moerasbos met verschrikkelijk veel muggen, weer naar de bosweg. Veel mooie planten en bloemen naar het pad gestopt voor de lunch (kort!) verder naar de eerste en tweede uitzichttoren. Jan heeft als enige een basterdarend gezien en wij twee zwijnen heel ver weg. De planten waren op deze excursie het leukst. Door de tijdsdruk (weinig pauze en veel muggen) op de terugweg gegaan. En als Jan ons niet op was komen halen – met diezelfde park wachter – waren wij (Sjaak en Yda) nog niet terug geweest.
Excursie nummer
: 7 = fietstocht van excursie 5
datum: woensdag 7 mei 2014 Excursie gebied
: Goniadz – Osowiec
Aantal deelnemers
:
6
Excursie duur
:
1
Excursieleider
: Bert van Jaarsveld
Onderwerp
: Planten en vogels
Waardering
: 7+
vervoer: fiets dag
Gezien: Rondbladig wintergroen, Buidelmees, Hop, Vos. Nog een fietstocht van 2 deelnemers naar Monki, Stekende wolfsklauw, Ortolanen aan de weg van Goniądz naar Monki bij telefoonpaal 6 en 10. Deze tocht werd 9 mei herhaald. Sfeerverslag: Met mooi fietsweer in het vooruitzicht vertrokken we met 6 personen. Deze dag kenmerkte zich in 3 sferen: –
Gezien het weer was het jasje uit – jasje aan, warm/fris, wat regen en wind.
–
Polen als “Papenland”, we zagen heel veel paapjes, en kruizen langs de weg en prachtige afbeeldingen van de onlangs heilig verklaarde paus Johannes Paulus.
–
“De dag”, waarop we wel/geen elanden zouden zien. Een schedel in de berm werd al snel beoordeeld als “Elandenkop”, maar helaas, het was een schedel van een wild zwijn. Dan de keutels van de eland, hij moet ergens zijn! In het land werd hij “bijna” gespot, maar helaas; het was dan een strobaal, een koe of 2 gebukt lopende kraanvogels. Een Pool die wees ons met handen en voeten op iets; Wij dachten: een mannetjes eland, maar wellicht bedoelde hij een schuilhut omdat het begon te regenen.
Gelukkig viel de regen wel mee, maar het aantal elanden viel tegen, namelijk 0,0. Het was een mooie fietstocht, voor ieder goed te doen, van vouwfiets tot een fiets van 50 jaar oud!
Excursie nummer
:
8
datum : donderdag 8 mei 2014
Excursie gebied
: Biebrza, de Oost-oever
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleiders
: Jan Bulthuis & Geertje Pettinga
Onderwerp
: Vogels, planten, landschap
17 1
vervoer: auto en voet
dag
Route: nieuwe route 8 (Crossbill), deel oude route 1, Oostoever. Długu Łuka plankenpad, rondwandeling Budy bij Gielczyn, bij Zajki pad heen en weer. Op terugweg uitkijktoren aan de Tsarenweg t.n.v. Długu Łuka. Landschappelijk mooi, Waterrietzanger, Zeearend, Gulden boterbloem, Schaduwhengel, Reebok. Sfeerverslag: We gaan vandaag met een flinke groep op weg om langs de Eastbank van de Biebrza op zoek te gaan naar de Kwartelkoning en Waterrietzanger. Bij ons eerste punt: Dlugu Luka gaan we als het net droog is een lang plankenpad op. Met behulp van een MP 3tje lukt het heel even een Waterrietzanger in beeld te krijgen voor een deel van de groep. Tegen 12 uur, na wat druilerig weer is het plakkerig droog. Een ouderwets moment: overal zingen tussen de oude boerenbedrijven en de akkers de Veldleeuwerikken en zijn er Gele Kwikkers. In een modderspoor, terwijl zowaar de zon doorkomt een mooie groep Kemphanen. De lunch genieten we in een mooi “Biebrza” landschap om vervolgens langs een dijk – een echte ! – te wandelen. We zien, dwars over de dijk een “Beverwissel”, maar ontdekken op de terugweg pas dat er binnendijks zelfs een beverburcht ligt. Een reebok is inmiddels, dwars tussen de verspreid lopende KNNVers door naar de Biebrza gesneld. Uit het moeras klinkt een halve Koekkoek ofwel het oek, oek van de Roodbuikvuurpad. De kwartelkoning laat zich niet horen, evenmin de kwartel. Bij het laatste uitzichtpunt laat zich een Eland spotten, net als een aantal mensen van de groep een Grijskopspecht achtervolgt. Eerder al zagen we de enorme hoefafdrukken van de Eland in de modder van het zeggemoeras. Er blijven rietzangers zingen, maar geen waterrietzanger weer in beeld. Om vier uur splitst de groep zich in mensen die nog boodschappen moeten doen en örtholanen-spotters”. Het was weer een mooie, bijna droge dag. Excursie nummer
:
9
Excursie gebied
: omgeving kamp
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Onderwerp
: Planten en vogels
datum : donderdag 8 mei 2014
2 1/2 dag
Route: herhaling deel van excursie 1, plankenpad
vervoer: voet
Excursie nummer
:
10
datum : vrijdag 9 mei 2014
Excursie gebied
: Honczarowska Dike
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleider
:
Onderwerp
: Planten en Vogels
8 1
vervoer: auto 20 km heen/ voet
dag
Route : nieuwe route 10, oude route 2, Grobla honczarówska, de dijk van Honczarówska. Landschappelijk mooi, dijk niet kaarsrecht, aan eind weiland en bos. Te zien: Leverbloempje, Wilde akelei, Venusschoentje, Rouwmantel, Roodbuikvuurpad. Over Trzcianne terug voor Ortolanen, Kleine schorseneer. Sfeerverslag: Met 8 personen vertrokken wij richting “de dijk”. Onderweg vervaarlijk uitziende vogelaars langs de weg gespot, die niet wilden dat wij er stopten. Waren op zoek naar de zwarte specht bleek die Loek al gezien had. Bij de dijk aangekomen moestwen wij als echte Hollanders even ons beeld bijstellen, omdat “de dijk”slechts ca. 80 cm. Hoger lag dan het moerasgedeelte. Veel “lijken”gezien: waterspitsmuis, dode appelvink, mol. Veel planten en 's middags vlinders. De Eland werd ook gespot op de uitkijktoren. De samenwerking tussen plantenen vogelmensen was heel harmonieus, hoewel het tempo van de vogelaars soms iets omhoog ging. Wel blijken vogelaars goede plantenzoekers te zijn, omdat Jan B. een plantje vond waarnaar onze plantenkenner bij uitstek (G.B.) al de hele dag op zoek was (venusschoentje). Aan het eind van de wandeling zagen we in een ondergelopen karrespoor de roodbuikvuurpad, die goed te herkennen is aan zijn specifieke geluid. Zodat de discussie van de vorige dag in zijn voordeel werd beslist. Het was een mooie dag, flinke wandeling, veel planten en vogels ; een aanrader voor andere bezoekers van dit gebied.
Excursie nummer
:
11
datum : vrijdag 9 mei 2014
Excursie gebied
: ten NO van Goniadz naar Ortolanen
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleiders
: Sjaak Keyzer
Onderwerp
: Vogels, Planten & Insecten
12 1
dag
vervoer: fiets
Sfeerverslag: Met 12 man/vrouw vertrokken naar Goniadz met het doel de Ortholaan, en met wat we onderweg tegen komen. Bewolkt en winderig weer, 16 graden. Tot de roep van de Hop flink door gefietst. Rond gereden en eerst de Hop links, toen achter ons, daarna weer rechts geen hop gezien!. Door naar het uitzichtplatform van Goniadz 50 mtr. Boven het rivierdal. Nu het fanatiekst zoekend en dus 2 Elanden in het vizier op 4 en 3 km ruim voor de horizon, maar door goed licht herkenbaar. Daarna door gefietst op de weg richting Monki. Bij de afgesproken paal 6 inderdaad de eerste ortholanen gehoord en gezien. Een paar hebben geen vertrouwen in de route van de excursieleider en nemen na de lunch hun eigen route. Tijdens de lunch in het bos, en een beetje uit de wind veel leuke planten en insecten en een Kruisbek gehoord die een kruisbeek geelgors bleek. Daarna linksaf de bush in via onverharde paden en door kleine gehuchtjes van Ortholaan naar Draaihals, naar ortholaan, enzovoort. Weer in Goniadz aangekomen heeft iedereen wat inkopen gedaan en ging op eigen gelegenheid naar huis/ kampterrein. Erik en ik zijn al vogelend teruggegaan wat ook nog eens een paar soorten opgeleverd heeft.... Buidelmees niet gevonden. Landschappelijk mooi, Ortolaan, Kleine klapekster, Stekende wolfsklauw, Schaafstro, Eland.Zaterdag 10 mei 2014: Excursie 12: nieuwe route 13, het noordelijke stroomdal, auto. Uitkijktoren Szuszalewo, kerk Lipsk, Nowy Lipsk, Hruski, Kamienna stara, Osmotowszczyzna. Kraanvogel baltsend, veel Leeuweriken, landschap mooi, wel bemest.
Excursie nummer
:
12
datum : zaterdag 10 mei 2014
Excursie gebied
: Bovenloop van Biebrza – Binnen Reservaat
Aantal deelnemers
:
6
Excursie duur
:
1
Excursieleiders
: Jan Bulthuis / Jan Fransen
Onderwerp
: vogels
Waardering
:
vervoer: auto dag
8
Route: Via 670 naar Dabrowa Bialostocka en Lipsk. R65 naar Jastrezka; J. Pierosza, Kamiena Nowa, K.Stara (auto parkeren bij kerkje); lopen dan door prachtige weiland en door bos. Sfeerverslag: Regenachtig; heerlijk in auto, vanuit auto vogelen, raampje open en luisteren: ortholaan, geelgors; dansende kraanvogels in weiland; klapekster op draad. Dit alles langs weg 670. Weer grijs na mooie wolkenlucht. Lange bui. Biebrza smal– kleine wegen naar westen. Nog kleinere wegen, met wasbord, vaak geen asfalt. Bar opzoeken in Lipsk; rondrijden, Poolse boekje Yvon. Trotse zoon kent wat Engels. En ja hoor, we vonden de bar = Cafetaria. Karakteristiek dorp waar Jan elke bijzonderheid fotografeert. De grafiti – bushalte nog net niet. Wel eens even zon. Klapstuk door het bos (Goudveil) naar weiland en rietplek: Jacobsladder, Blauwe Iris, Bosrietzanger, Hemelglit.
Excursie nummer
:
12 A
Excursie gebied
: Rudzkikanaal
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
2
datum : zaterdag 10 mei 2014
vervoer: fiets
1 dag
Route : langs Rudzkikanaal tot Białogrady, groene wandelroute naar Przechody, naar westen en terug langs station naar Sojczyn, naar Kapice, rode wandelroute naar Wólka Piaseczna, Osowiec, 45 km. 5 maal Hop.
Excursie nummer
:
13
Excursie gebied
: Fort IV en Goniadz
Aantal deelnemers
:
6
Excursie duur
:
dag
Excursieleiders
: Geertje Pettinga
Onderwerp
: Planten en vogels
datum : zaterdag 10
mei 2014
vervoer: fiets en voet
Route: Deel nieuwe route 8. Vanaf kamp, over weg 65 naar Carski Droga, ca. 5 km Tsarenweg naar 't zuiden voor ruïnes oude fort IV. De tsarenweg terug, de 65 overgestoken naar Goniadz, over Wolka Piaseczna naar Osowiec en naar kamp terug. Velden Stekende wolfsklauw, hoogveen met Eenarig wollegras (paadje uit CBG niet gevonden), wandeling naar oude fort IV, Schermwintergroen en Eenzijdig wintergroen in knop. Sfeerverslag: 's Nachts had het flink geonweerd en geregend, dus we hoopten dat nu alles wel gevallen was. Helaas ging 't toch spetteren toen we met zijn vijven vertrokken om naar de ruïnes van Fort IV aan de Tsarenweg te gaan. Over de drukke weg 65 was 't even doortrappen, maar halverwege zagen we 2 hoppen vliegen ! Aan het begin van de Tsarenweg dachten we dat we langs bos met Struikhei fietsten; Door de regen zagen we niet dat het enorme lappen Stekende wolfsklauw waren! De sporenaren zaten nog als kleine lichtgroene stukjes bovenaan de donkere groene planten. Bij 't mooie stukje hoogveen met wit Eenarig wollegras en witte Berkestammen gekomen regende het echt. Het paadje langs het veen uit de gids konden we niet vinden. Bij een parkeerplaats met informatiebord begon een wandelpad naar de ruïnes van het fort IV. Het was door de Russen gebouwd vóór de eerste wereldoorlog, toen dit deel van Polen nog bij Rusland hoorde. Nu leken de oude blokken beton mooie rotsen, begroeid met Eikvaren en mossen. Er liep een paadje omhoog over de hoge zandbulten, met mooi uitzicht op een “kloof”tussen de ruïnes. Daarboven konden we ook even koffiepauze houden omdat er daar net wat minder muggen waren. Voor de Dennenorchis zijn we nog te vroeg, maar er stonden al mini-struikjes “scherm-wintergroen”, en pal ernaast Eenzijdig wintergroen, allebei in knop. Zelfde weg terug en op fiets over Tsarenweg naar Goniadz. We zien de grote witte kerk al dagen van ver, nu konden we in de hal door een glazen deur de plafond- en muurschilderingen zien. Bij het altaar stond een grote foto van paus Johannes Paulus II, die pas heilig verklaard is. Bij het uitzichtpunt over de vallei van de Biebrza aten we ons brood. Heel wer weg liep een eland. Daarna de brug over de Biebrza over naar Wolka Piasecezna. We zagen donkere wolken aan komen. Net toen de onweersbui losbarste konden we een bushokje in vluchten met fietsen en al.! Gelukkig duurde het niet lang en konden we droog langs Osowiec naar het kamp terug fietsen. Keesa en Lidia zagen onderweg nog een Wielewaal met nestmateriaal vliegen, maar voor mij waren Wintergroenen het hoogtepunt.
Excursie 14: fietstocht, 2 deelnemers.
Excursie nummer
: 15 als exc. nr. 1 deels datum : zaterdag 10 mei 2014
Excursie gebied
: bos nabij kamp
Aantal deelnemers
:
1
Excursie duur
:
1/4
Onderwerp
: B met prachtige bloeiende kruidlaag
Waardering
: 8+
vervoer: voet dag
Wandeling door bos op hoge rug richting bezoekerscentrum, uitzicht op Biebrza.
Zondag 11 mei 2014 was de reisdag naar Białowieża. ’s Ochtends lichte regen, toch droogden tenten nog een beetje. Met z’n allen de convo opgevouwen zodat hij het gras niet raakte. In Białystok was het druk en waren er wegen afgezet voor een soort marathon.
Białowieża Excursie nummer
:
16
Excursie gebied
: Bialowieza, park en dorp
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleiders
: Jan Bulthuis
10 1
datum : maandag 12 mei 2014
vervoer: fiets
dag
Route: nieuwe route 15, oude routes 1 en 2, Białowieża en omgeving, fietstocht. Regen, bezoekerscentrum nog niet open, naar Natuurhistorisch Museum, film over vogels gekeken, in park Withals- en Grauwe vliegenvanger. Naar grens van Park en de grens gefietst. Sfeerverslag: Vanuit Camping Kryza naar paleistuin, dorp door, naar grens van Wit Rusland langs kerngebied en Park Bialowieza. Wel of niet gaan? De kampbeheerder zei: ” Comme ci, comme ca”! Wat betreft het weer en bedoelde daarmee: Het kan vriezen, het kan dooien. 14 personen stapten op de fiets, regenkleding aan. Bij het infocentrum nabij het paleis was eigenlijk alleen een museum. De meesten leek een mudeumbezoek een goed idee, mede gezien de regen buiten. Alleen Bert vond die opgezette beesten kijken maar niks en Sjaak bleek ook niet naar binnen te willen. Tien man het museum in, gewapend met audiogids. Het was voortreffelijk; Inderdaad waren de opgezette vogels wat flets, maar de informatie was leerzaam, boeiend en van niveau. De panorama's gaven een prima beeld van de verschillende bostypen en haar bewoners. Toen was het koffietijd en onze groep wilde zich laten verwennen in het restaurant. De wandelgroep die wij daar ontmoeten dronk eigen koffie buiten, zoals het eigenlijk hoort op een KNNV excursie. De route vervolgde door het dorp, met “mooie” houten huisjes. De beloofde 2 soorten roodstaarten wel gehoord. Daarna door het Paleispark gewandeld; Grauwe vliegenvanger en withals vliegenvanger opgemerkt. Geluncht op de nieuwe uitkijktoren langs de Narewka. Fietsen langs het kerngebied van het Nationaal Park richting Wit Rusland. Volgens de Crossbill moet je oppassen niet per ongeluk de grens over te fietsen. Dus wij vonden het toch wel spannend te kijken hoe die grens er uit zag. Aan de linkerkant in het Nat. Park lagen wel dode bomen en zagen we later ook grote hoge bomen, maar geen woudreuzen zoals ik eigenlijk verwacht had. Rechts productiebos. Uiteenindelijk toch wel 10 km ten NO van Bialowieza stuitten we op een wegversperring; heel veel waarschuwingsborden en 2 grenspalen, één van Polen en één van Wit Rusland waar de grens precies tussen liep. Allemaal op de foto en weer terug fietsen. Na een km. Of 6 kwam Lidia tot de ontdekking dat zij haar km teller had verloren. Nu, Kees terug fietsen naar Wit Rusland om te
zoeken. En ja hoor, een half uur later kwam Kees terug met een spannend verhaal over 4 grenswachten, die over een voorwerp op de grond gebogen stonden. Terug was er een route door weilanden langs de Narevka, maar die route was moeilijk te vinden. Dus even terug naar Hotel Bialowieza en daarlangs en daarachter moest het pad lopen. Het pad langs het hotel was erg modderig en de meeste deelnemers, die al een pad door het woud met veel plassen en natte twijgen in het gezicht achter de rug hadden, wilden de route door het dorp terug. De excursieleider was echter op verkenning uitgegaan of de route achter het hotel beter werd. Dat was zo, maar toen hij terug kwam om te overleggen stond hij raar te kijken Iedereen was inmiddels uit het zicht verdwenen. Even eigenwijs als deze groep KNNV-ers ging de excursieleider dus in zijn eentje door de prachtige weilanden; nog een baltsende watersnip en spotvogel screnend.
Excursie nummer
:
17
Excursie gebied
: Białowieża en omgeving wandeling
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleiders
: Geertje Pettinga
Onderwerp
: Planten en vogels
5
datum : maandag 12 mei 2014
vervoer: voet
3/4 dag
Route: nieuwe route 15, oude routes 1 en 2. Rondwandeling door Paleispark, Morgenster, Beemdkroon, nest Zwarte roodstaart aan Natuurhistorisch museum, langs kerk, oude straat, bij brug over Narev Klapekster, terug langs Podolany 1, zandweg Nowa, dichtgegroeid pad tot vlakbij kamp. Sfeerverslag: Het regende en zag er naar uit of het nog lang door zou blijven regenen. In regenpak en laarzen op excursie, wandelen naar het Paleispark in een rondje door het dorp. We namen een zandpad achter de huizen langs, veel houten doorgezakte schuren. Bij de ingang van het park zagen we vanaf de lange houten brug over de vijvers heel mooi een Eekhoorn aan de voet van een oude boom. Het bezoekerscentrum zit in een mooi oud houten landhuis, maar gaat pas in juni open. Bij het moderne grote gebouw van het Natuurhistorisch Museum stond een lange rij bekende fietsen. De vogelaars vonden het buiten te nat en gingen binnen naar een film over vogels kijken. Wij maakten een rondwandeling door het park met veel soorten hoge/ grote bomen voorzien van bordjes met soortnaam. Er zijn gelukkig geen keurig gemaaide gazons, maar hooilanden vol Boterbloemen. Margrieten waren nog in de knop, net als de Beemdkroon en een soort Morgenster met sterk gegolfd blad. Later zagen we die ook in bloei buiten het park. Door de nattigheid zagen we veel wijngaardslakken Op een boom groeide een fel geel met oranje zwavelzwam. Bij het museum konden we onder een soort balkon droog ons broodje opeten. Daarna wordt het wat droger, maar er bleven maar 2 deelnemers over. Die liepen langs 't orthodoxe kerkje naar de “achterweg” van Bialowieza. Veel houten huizen, mooie voortuintjes, maar er stonden veel huizen te koop. Met een bocht naar het riviertje de Narewka, met
buiten het dorp zeggemoerassen en nat grasland. Er staan twee nieuwe vogeltorens bij. Voor we bij de oude houten brug over de Narewka kwamen, zagen we een prachtige Klapekster op een draad zitten. Terug over de weg van Podolany I, een stukje van de weg van het Paleispark naar de camping, toen weer zandpad genomen. Die route eindigde met een pad dat de eerste helft bijna was dichtgegroeid en de tweede helft vergraven was door wilde zwijnen en tractoren? Maar we kwamen vlakbij 't kamp uit. Daar was 't eerst droog, toen weer een bui en pas na vijf uur scheen de zon.
Excursie nummer 2014
:
18
datum : dinsdag 13 mei
Excursie gebied
: Kosy Most
Aantal deelnemers voet
:
Excursie duur
: 3/4
Excursieleiders
: Jan
Onderwerp
: Bos, vogels, reptielen, planten
Waardering
:8
ca. 10
vervoer: auto en
dag
Route:nieuwe route 18, oude gids genoemd op blz. 93, Kosy Most, vertrek 8 uur, wandelen, per auto in 45 min. erheen. Door Białowieża en Pogorzelce, dan rechts (na 5 km) zandweg met ribbels en kuilen op naar Narewka, rechts bij wegwijzer Kosy Most, betere zandweg (totaal 15 km zandweg). Meer dan de helft van de bomen Haagbeuk, Grauwe klauwier, Bonte vliegenvanger. Sfeerverslag: Na 1 uur vanaf de camping per auto, waarvan veel kms zandpad, kwamen we op een grote open plek in het bos. De auto's neergezet naast 2 gidsen, waarvan Erik eventjes dacht dat het parkeerwachters waren. Verder gelopen over het brede pad tussen de naaldboombossen. Dan aan het eind nabij het water staat er alweer een schuilhut. Even naar links is een prachtige open plek met uitzicht op het riviertje, er is wat natuurlijk talud, en de zon schijnt. Sjaak blijft hier kijken en wij gaan verder naar de andere kant. We lopen een kleine 3 km verder, eerst door het linden-haagbeukenbos, met oude eiken en heel veel haagbeuk en weinig linden. Dan een vrij abrupte overgang naar elzenbroekbos met veel water en bloeiende kruidlaag. Het vlonderpad zorgt weer voor droge voeten. Voor we omkeren zien we een prachtige ringslang in het zonnetje baden. Ook de andere groep die wat later is vertrokken komen we tegen op dit wonderschone traject. Terug op de open plek bleek Sjaak verrast op grauwe klauwier en continu de noordse nachtegaal.
Kort daarna verschijnen de eerst bliksemflitsen aan de lucht. Een aantal lopen nog het pad naar Kosi Most (de brug over de Narewka), terwijl een paar dames in het droge gras met koffie van de laatste zonnestralen genieten en van de mooie grijsblauwe dreigende lucht. Na de eerst regendruppels en hagel zoeken we ons toevlucht in de schuil/kijkhut
Excursie nummer
:
19
Excursie gebied
: Kosy Mostek
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleiders
: Loek Batenburg
Onderwerp
: Planten en vogels
Waardering
:7
10 3/4
datum : dinsdag 13 mei 2014
vervoer: auto & voet
dag
Route: Als excursie 18, maar vertrek om 9 uur, 6 deelnemers. Het pad Carska Tropina gevolgd tot uitkijkhut en terug, uitzichtheuveltje en naar brug over Narewka. Landschappelijk erg mooi, soort Sleutelbloem, Heelkruid, Sperwergrasmus, Draaihals. Sfeerverslag: Via Bialowieza richting Narewka voorbij Pogorzelce, dan eerste weg rechts – zandweg naar Narewka (14 km) veel hobbels en leemten ca 1 km voor Narewka rechtsaf richting Kosy Mostek – langs smalspoor. Langs rivierdal gelopen tot vlonders met aan het eind overdekt platform, daarna noord tot spoor en naar de brug. Verwachtingsvol vanwege het mooie weer gingen we om 9 uur met zijn zessen van start. Voorbij Pogorzelce blijkt een hobbelige zandweg van ruim 10 km – De rit zit eindigde op een grasveld in het bos waarover een smalspoor liep - De zon maakte de beleving in de stilte diep in het bos intens. Na een oriëntatie op de infopanelen liepen we de wandelroute richting Kosy Mostek – onderweg niet zoveel vogels en soms leuke planten – voorjaarslathyrusBij het rivierdal aangekomen – tijd voor koffie – uitzicht op grote karekiet en grauwe klauwier – veel wisent-sporen- gulden sleutelbloem, leverbloempje. Daarna in zuidelijke richting gelopen af en toe een zijweg naar rivierdal. Op zuidelijkste punt in overkapte uitkijkplatform onweersbui afgewacht. Daarna zelfde pad terug en in noordelijke richting doorgelopen tot smalspoor, rechtsaf naar de brug over de Narewka, mooi zicht over stroomdal , leuke vogelsoorten. Doorgelopen naar voerweide voor wisenten, Naderende regenbui met hagel, teruggelopen naar auto langs smalspoor om 15.30 weer terug op camping.
Excursie nummer
:
20
Excursie gebied
: Reservaat Bialowieza
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
: ¾
Excursieleiders
: Matheus
Onderwerp
: Vogels en bos
Waardering
: 7+
19
datum : woensdag 14 mei 2014
vervoer: fiets en voet
dag (6 uur)
Met de van tevoren geregelde gids Mattheusz naar het gesloten deel van het Nationale Park, het oerbos, van 13.00 – 19.00 uur. Per fiets naar ingang aan de noordkant van het Paleispark. Goede uitleg over typen bos, vogels en andere dieren. Gevarieerd bos, Christoffelkruid, Bolletjeskers, Daslook, Zwarte, Grote bonte en Middelste bonte specht, Rosse woelmuis.
Sfeerverslag: Onze excursiegroep werd rond 13.00 uur op de fiets door de gids Mattheus naar de mooie oude houten toegangspoort van het bosreservaat gestuurd. Daar begon de gids zijn uitleg over de historie van het Nationaal Park en over de ecologie. Mattheus doet dit gidsenwerk samen met zijn vader; Die avond moest hij ook nog een lezing geven voor een NL studenten groep van Larenstein.
Het leek even te gaan regenen, maar dat mocht geen naam hebben met al wat we al hadden gehad op eerdere dagen. Het bosgebied vormde 1000 jaar geleden een eenheid met het Wit Russische deel. Het bos werd jarenlang door beide landen benut voor de jacht en de bosbouw. De wisenten die zich in het Poolse en Wit-Russische deel bevinden verschillen in genetische oorsprong. De Poolse zijn het meest raszuiver en daarom zijn de wisenten door afrastering gescheiden. Het bos is 600 km2 . En daarvan doorkruisen wij amper 2 km2. Mattheus kent ook de vogelnamen in het Nederlands wat het voor ons gemakkelijker maakt. Gemiddeld zijn de bomen ca. 140 jaar oud, maar er staan ook veel knapen van 400jaar – heel indrukwekkend! We bleven ons verbazen over de enorm dikke stammen, van vooral eiken, Daarnaast liggen er prachtige oude stronken die magnifiek begroeid waren geraakt met paddestoelen, mosjes en planten als bosklaverzuring en driehoeksvarens. Af en toe moesten we elkaar over grote omgevallen bomen helpen klauteren en ondertussen oppassen om niet uit te glijden op de glibberige bosbodem. Er klonken wel veel vogelgeluiden, maar de vogels zelf lieten zich maar spaarzaam zien. Wel waren er mooie planten te bewonderen (vanaf het pad, want we mochten niet van het paadje af)*). De route werd steeds vochtiger omdat het bospad op de oever van de Narewka uitkwam. Toen we even een half uur in de rietzone in het warme zonnetje (!) stonden op te warmen en een kop koffie dronken, ontdekten we een nieuwe vogelsoort voor de lijst = Roodmus! Daarna gingen we in een stevig tempo via een rechte weg terug naar de toegangspoort, het eindpunt weer van de excursie. Onderweg wees Mattheus ons op het nest van een middelste bonte specht. Bijna iedereen nam daar foto's van de ouderspechten die met voer regelmatig kwamen aanvliegen. Jan bedankte Mattheus bij de houten poort en Yvonne overhandigde hem een handig paddestoelenspiegeltje. *) Nieuw voor de streeplijst waren velden vol Daslook en Christoffelkruid.
Excursie nummer
:
21
datum : donderdag 15 mei 2014
Excursie gebied
:
Aantal deelnemers
:
11
vervoer: fiets
Excursie duur
:
Excursieleiders
:
Onderwerp
: Vogels
3/4
dag
Route: nieuwe route 19, oude route 4 (maar terugweg veranderd), Dorpen en open plekken in het woud, fietstocht, 11 deelnemers die ’s middags op tijd terug moesten zijn voor avondexcursie. Witrugspechtennest, Withals- en Kleine vliegenvanger.
Excursie nummer
:
22 als 21
datum : donderdag 15 mei 2014
Excursie gebied
: omgeving
Aantal deelnemers
:
7
Excursie duur
:
3/4
Excursieleiders
:
Onderwerp
: planten,bos en vogels
Waardering
:
vervoer: fiets dag
8
Langzame fietsers, Landschappelijk afwisselend. Waterviolier, Isopyrum, Zwarte ooievaar, Witrugspechtennest. Terugweg weer door dorp wegens vallende bomen door harde wind.
Excursie nummer 2014
:
23
datum : donderdag 15 mei
Excursie gebied
:
Aantal deelnemers fiets
:
10
vervoer:
Excursie duur
:
Onderwerp
: Wisenten
1/4 dag
Met gids Thaddeusz naar hoogzitten voor Europese bison of Wisent, vanaf 16.00 uur, Helaas geen bisons. Excursie nummer
:
24
Excursie gebied
: Siemianowka stuwmeer
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleiders
: Jan Bulthuis
Onderwerp
: Vogels en planten
20 1
datum : vrijdag 16 mei 2014
vervoer: auto en voet
dag
Nieuwe route 20, oude route 8. Erheen over Hajnowka naar Narewka, 16 km. langer dan over de zandweg door het bos, maar het regende al vanaf de vroege ochtend. Verder langs Nowe Lewkowo, Juszkowy Gród, Szymki, Ciskówka, pompstation. Daar verder gewandeld. Gezien: Wielewaal, Roodmus, Paarse toorts, Zachtgele beemdkroon. Over wasbordweg naar visvijvers van Bachury, Fuut, en op de terugweg nog naar de dam bij Bondary, Parelduiker.
Sfeerverslag: Naar vijvers en spoorlijn gewandeld. Later binnendoor over wasbordweg naar de visvijvers van Bachury en nog naar de dam bij Bondary. 's Avonds bij de choc vatte Kees de gebeurtenissen van deze dag even samen: 's Ochtends om 7 uur hoorden we de regen en vroegen ons af of we op excursie zouden gaan. Maar alle (!) kampdeelnemers konden mee in 5 auto's – voor de lange tocht – door de regen – langs mooie kerkjes (ook houten) – Oh en Ah voor de prachtige Wielewaal- en heel mooie roodmus ! Mensen tellen i.p.v. Vogels (de groep was veel te groot, dus waren we even iemand kwijt) We vinden het weer al mooi als het even droog is en we de mooie donkere luchten zien voortrazen – lijkt wel op wintertelling bij de Brouwersdam (bij Bondary) De mooiste weg in Polen, maar je mag er niet op rijden (op de dam bij Bondary) Over de spoorbaan gelopen die nog in gebruik is. Geen koper gejat, wel politiecontrole Visvijvers zonder aalscholvers, Geen Citroenkwikstaart, maar de dag was helemaal goed door een parelduiker bij de dam van Bondary.
Excursie nummer
:
25
datum : zaterdag 17 mei 2014
Excursie gebied
: Teremiski
Aantal deelnemers
:
6
Excursie duur
:
1/4
Excursieleiders
: Jan
Onderwerp
: Wisenten en vogels
vervoer: auto dag
Heel vroege tocht per auto naar Teremiski om Bisons te kijken. 5 stuks! Bialowieza – Teremiski Om 3.45 uur opgestaan om 4.30 vertrokken met 6 mensen in 2 auto's Om 5 uur 5 Wisenten (Bisons) waargenomen op de weide ten noorden van Teremiski tegen de bosrand (no. 3 Crossbill) We konden ze benaderen tot 50 m via een weide. Twee van ons gingen nog dichterbij en maakten schitterende foto's. Om ons heen alle vogels volop aan het zingen: Withals, roodmus, kwartelkoning. Daarna naar het nest van de witrugspecht. Goed gezien, had al jongen (nr.5 Crossbill) Eén deelnemer verzuchtte : “we moesten bij een KNNV kamp alle excursies 's ochtends vroeg en 's avonds houden, dan zien en hoor je veel meer !”.
Excursie nummer
:
26
datum : zaterdag 17 mei 2014
Excursie gebied
: Bos en rivierdal Lesna
Aantal deelnemers
:
Excursie duur
:
Excursieleiders
: Geertje en Loek
Onderwerp
: Vogels en planten
6, later 7 3/4
vervoer: fiets
dag
Route: Nieuwe route 17, naar de brug over de Lesna, Fietstocht met heerlijk weer, vertrek 10.30 uur na het afbreken van de droge convo. Mooie weg door het bos, spoorlijn bij Miejsce Mocy, Kleine ratelaar, Vleugeltjesbloem, Podcerkowka stroomgebied, door Bever onder water gezet Elzenbroekbos, Witrugspecht, Oranjetip. Lus naar punt 3 van route overgeslagen, naar brug over Lesna, Ringslang. Over minder mooie rechte wegen terug, Boommarter.
Op volgende pagina's: Overzichten van waarnemingen Soorten en aangekruist bij welke excursie de soort gezien of gehoord is.
plantenlijst KNNV-Kamp Biebrza en Białowieża (Noordoost-Polen) 4 t/m 18 mei 2014 Deze lijst is samengesteld uit de plantenlijstjes van de groene formulieren, dus allen die tijdens het kamp lijstjes hebben ingevuld hartelijk dank! Op de lijst staat achter sommige soorten s.l. voor sensu lato, in brede zin, omdat die soorten nog in ondersoorten verdeeld kunnen worden volgens de Nederlandse en buitenlandse flora's. De families staan zoveel mogelijk op de volgorde van de 'Heukels', maar niet alle families staan daarin. Sommige buitenlandse families staan daarom misschien niet op de correcte plek. Verder zijn families als Liliaceae, Amaryllidaceae en Asparagaceae anders ingedeeld en kan ik buitenlandse soorten verkeerd ondergebracht hebben. BIEBRZA BIAŁOWIEŻA Excursienummer: 1 2 3 4 6 7 8 10 11 13 17 18 19 20 Nederlandse naam Wetenschappelijk e naam Wolfsklauwfamilie Lycopodiaceae Stekende wolfsklauw Lycopodium annotinum x x x Paardenstaartenfamilie Heermoes Holpijp Schaafstro Weidepaardestaart, ook fertiel Bospaardenstaart
Equisetaceae Equisetum arvense Equisetum fluviatile Equisetum hyemale Equisetum pratense Equisetum sylvaticum
Adelaarsvarenfamilie Adelaarsvaren
Dennstaedtiaceae Pteridium aquilinum
Eikvarenfamilie Gewone eikvaren
Polypodiaceae Polypodium vulgare s.l.
Niervarenfamilie Mannetjesvaren
Dryopteridaceae Dryopteris filix-mas
x
Moerasvarenfamilie Moerasvaren
Thelypteridaceae Thelypteris palustris
x
Wijfjesvarenfamilie Wijfjesvarenfamilie Gebogen driehoeksvaren
Athyriaceae Athyrium filix-femina Gymnocarpium dryopteris
Dennenfamilie Fijnspar Grove den
Pinaceae Picea abies Pinus sylvestris
Cipresfamilie Jeneverbes
Cupressaceae Juniperus communis
Waterleliefamilie Witte waterlelie
Nymphaeaceae Nymphaea alba
Aronskelkfamilie Slangenwortel
Araceae Calla palustris
Waterkaardefamilie Kikkerbeet Krabbescheer
Hydrocharitaceae Hydrocharis morsus-ranae Stratiotes aloides
Waterweegbreefamilie blad van een Waterweegbree
Alismataceae Alisma spec.
Fonteinkruidfamilie Gekroesd fonteinkruid Drijvend fonteinkruid een smalbladig Fonteinkruid
Potamogetonaceae Potamogeton crispus Potamogeton natans Potamogeton spec.
Eenbesfamilie Eenbesfamilie
Melanthiaceae Paris quadrifolia
Leliefamilie Turkse lelie, blad
Liliaceae Lilium martagon
Orchideeënfamilie Orchidaceae Vrouwenschoentje Cypripedium calceolus Vleeskleurige orchis, kan met Dactylorhiza incarnata paarse bloemen, stipjes en lijntjes op onderlip met lus- of hartvormige lijn er omheen. Rietorchis komt hier niet voor. Grote keverorchis Neottia ovata (Listera ovata)
x x
x
x
22 24 26
x x
x
x
x
x x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x x x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
BIEBRZA 1 2 3
Excursienummer: Lissenfamilie Gele lis
Iridaceae Iris pseudacorus
Aspergefamilie Lelietje-van-dalen Dalkruid Gewone salomonszegel Welriekende salomonszegel
Asparagaceae Convallaria majalis Maianthemum bifolium Polygonatum multiflorum Polygonum odoratum
Lookfamilie Daslook, exc. 20 veel! Bloeiend
Alliaceae Allium ursinum
Russenfamilie Ruige veldbies
Juncaceae Luzula pilosa
Cypergrassenfamilie Moeraszegge Stijve zegge Oeverzegge Boszegge Blaaszegge Veenpluis Eenarig wollegras
Cyperaceae Carex acutiformis Carex elata Carex riparia Carex sylvatica Carex vesicaria Eriophorum angustifolium Eriophorum vaginatum
Grassenfamilie Gewoon reukgras Buntgras Eenbloemig parelgras Bosgierstgras Riet
Poaceae Anthoxanthum odoratum Corynephorus canescens Melica uniflora Millium effusum Phragmites australis
Pijpbloemfamilie Mansoor
Aristolochiaceae Asarum europaeum
Berberisfamilie Zuurbes
Berberidaceae Berberis vulgaris
Ranonkelfamilie Christoffelkruid Bosanemoon rode steeltjes blad Gele anemoon Wilde akelei Dotterbloem Leverbloempje, exc. 10 bloeiend Isopyrum, in vrucht Knikkend wildemanskruid Scherpe boterbloem Fijne waterranonkel, 2 soorten blad, kroonblad met geel Gulden boterbloem Knolboterbloem Wollige boterbloem Kruipende boterbloem Blaartrekkende boterbloem een Waterranonkel een Boterbloem, erg ingesn.blad, lijkt op Scherpe, geen Gulden Akeleiruit Poelruit
Ranunculaceae Actaea spicata Anemone nemorosa Anemone ranunculoides Aquilegia vulgaris Caltha palustris s.l. Hepatica nobilis Isopyrum thalictroides (Anemonella isopyrum) Pulsatilla pratensis Ranunculus acris Ranunculus aquatilis
Papaverfamilie Stinkende gouwe Vingerhelmbloem Grote klaproos
Papaveraceae Chelidonium majus Corydalis solida Papaver rhoeas
Strandkruidfamilie Engels gras
Plumbaginaceae Armeria maritima
Duizendknoopfamilie Tuinrabarber in bloei Veldzuring Waterzuring Ridderzuring
Polygonaceae Rheum x rhabarbarum Rumex acetosa Rumex hydrolapathum Rumex obtusifolius
x
4
6
7
8
BIAŁOWIEŻA 10 11 13 17 18 19 20
x
x
22 24 26
x
x x
x x x
x
x x x
x
x x
x
x x x x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x x x x
x
x x x x
x x x
x
x
x
x
x
x
x x x
x
x x
x
x x x
x
x
x x x x
x x
Ranunculus auricomus Ranunculus bulbosus Ranunculus lanuginosus Ranunculus repens Ranunculus sceleratus Ranunculus spec. Ranunculus polyanthemos?
x
x
x? x x x x x x
x
x
Thalictrum aquilegiifolium Thalictrum flavum
x x
x
x
x
x
x x
x
x
x x x
x
x x
x
x
x
x
x x x
x
x
x x x x
BIEBRZA 1 2 3
Excursienummer: Anjerfamilie Steenanjer Kaal breukkruid Drienerfmuur Zeepkruid Echte koekoeksbloem Nachtsilene Rode schijnspurrie Grote muur Bosmuur
Caryophyllaceae Dianthus deltoides Herniaria glabra Moehringia trinervia Saponaria officinalis Silene flos-cuculi Silene nutans Spergularia rubra Stellaria holostea Stellaria nemorum
Sandelhoutfamilie Maretak
Santalaceae Viscum album
Ribesfamilie Zwarte bes Aalbes Steenbreekfamilie Verspreidbladig goudveil Kandelaartje
Grossulariaceae Ribes nigrum Ribes rubrum Saxifragaceae Chrysosplenium alternifolium Saxifraga tridactylites
Vetplantenfamilie Muurpeper een Hemelsleutel, blad
Crassulaceae Sedum acre Sedum spec.
x
Ooievaarsbekfamilie Robertskruid Bosooievaarsbek
Geraniaceae Geranium robertianum Geranium sylvaticum
x
Teunisbloemfamilie Groot heksenkruid Harig wilgenroosje een Teunisbloem, rozetten
Onagraceae Circaea lutetiana Epilobium hirsutum Oenothera spec.
Kardinaalsmutsfamilie Wilde kardinaalsmuts wrattige Kardinaalsmuts
Celastraceae Euonymus europaeus Euonymus verrucosus, in bos exc. 12
Wilgenfamilie Ratelpopulier Grauwe wilg een Wilg
Salicaceae Populus tremula Salix cinerea Salix spec.
Viooltjesfamilie Akkerviooltje Hondsviooltje Moerasviooltje Donkersporig bosviooltje Bleeksporig bosviooltje Driekleurig viooltje
Violaceae Viola arvensis Viola canina Viola palustris Viola reichenbachiana Viola riviniana Viola tricolor
Wolfsmelkfamilie Cipreswolfsmelk Tuinbingelkruid Bosbingelkruid
Euphorbiaceae Euphorbia cyparissias Mercurialis annua Mercurialis perennis
Hertshooifamilie een Hertshooi
Hypericaceae Hypericum spec.
Klaverzuringfamilie Witte klaverzuring
Oxalidaceae Oxalis acetosella
Vlinderbloemenfamilie Hokjespeul Struik-Kroonkruid Brem een Verfbrem, gele met rood aangelopen bloemen Veldlathyrus Voorjaarslathyrus Kleine klaver Ringelwikke Voederwikke Heggenwikke
Fabaceae Astragalus glycyphyllos Coronilla emerus (Hippocrepis emerus) Cytisus scoparius Genista of Chamaespartium spec. Lathyrus pratensis Lathyrus vernus Trifolium dubium Vicia hirsuta Vicia sativa s.l. Vicia sepium
4
6
x x
x x
7
8
BIAŁOWIEŻA 10 11 13 17 18 19 20
22 24 26
x x x x x
x x x
x x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x x
x
x
x x
x x
x
x x x
x
x
x
x x x
x
x
x
x
x x x x
x
x
x x
x x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x x
x x x
x
x
x
x
x x x
x x
Excursienummer: Vleugeltjesbloemfamilie een Vleugeltjesbloem Rozenfamilie Gewone agrimonie een Vrouwenmantel Wateraardbei Moerasspirea Bosaardbei Knikkend nagelkruid Geel nagelkruid Vijfvingerkruid Voorjaarsganzerik
BIEBRZA 1 2 3
4
6
7
8
BIAŁOWIEŻA 10 11 13 17 18 19 20
Polygalaceae Polygala spec.
Gewone vogelkers Gewone braam Framboos Wilde lijsterbes
Rosaceae Agrimonia eupatoria Alchemilla spec. Comarum palustre Filupendula ulmaria Fragaria vesca Geum rivale Geum urbanum Potentilla reptans Potentilla tabernaemontani (P. neumanniana s.l.) Prunus padus Rubus fruticosus Rubus idaeus Sorbus aucuparia
Wegedoornfamilie Wegedoorn Sporkehout
Rhamnaceae Rhamnus cathartica Rhamnus frangula
x
x
x x x
x x x
x
x x
x x
x x
x x x
x
x x
x
x
Komkommerfamilie Springkomkommer
Cucurbitaceae Ecballium elaterium
x
Napjesdragersfamilie Zomereik
Fagaceae Ouercus robur
x
x
x
x
x
Berkenfamilie Betulaceae Zwarte els Alnus glutinosa een Berk Betula spec. Haagbeuk Carpinus betulus Beuk komt niet voor in N-O Polen, wel heel veel grote Haagbeuk Hazelaar Corylus avellana
Sapindaceae Acer platanoides Acer pseudoplatanus
x
x
Urticaceae Urtica dioica
Zeepboomfamilie Noorse esdoorn Gewone esdoorn
x
x
Brandnetelfamilie Grote brandnetel
Thymelaeaceae Daphne spec.
x x
x
x
Peperboompjesfamilie een Peperboompje
x x x
x
x
Cannabaceae Humulus lupulus
Malvaceae Tilia spec. Tilia cordata
x
x x
Hennepfamilie Hop
Kaasjeskruidfamilie een Linde, de gewone hier is Winterlinde
x
x
x
Iepenfamilie Ulmaceae Ruwe iep, 38 m hoogste ter wereld Ulmus glabra een Iep Ulmus spec.
Kruisbloemenfamilie Brassicaceae Look-zonder-look Alliaria petiolata Bleek schildzaad Alyssum alyssoides Rozetsteenkers Arabidopsis (Cardaminopsis) arenosa Torenkruid Arabis glabra Grijskruid Berteroa incana Bittere veldkers met vrouwtjes Cardamine amara Oranjetip, exc. 6 Bolletjeskers Cardamine bulbifera Bosveldkers Cardamine flexuosa Springzaadveldkers, exc.26 met Cardamine impatiens Oranjetipjes Pinksterbloem Cardamine pratensis Gele waterkers Rorippa amphibia een witte Waterkers in sloot,onderaan erg verdeeld blad met onverdeeld gedeelte onderaan, ook bij Biebrza
22 24 26
x
x
x
x
x x
x
x x x x
x
x
x
x x
x
x
x
x x x
x x
x
x
x x
x x x
x x
x
x
x x
x x
x x
x
x x
x
x
x
x
x
BIEBRZA 1 2 3
Excursienummer: Kornoeljefamilie een Kornoelje
Cornaceae Cornus spec.
Balsemienfamilie een Springzaad, nog klein
Balsaminaceae Impatiens spec.
Sleutelbloemfamilie plantje, rozet, scherm met heel veel kleine witte bloemetjes Waterviolier Penningkruid Moeraswederik Grote wederik Slanke sleutelbloem Gulden sleutelbloem Zevenster
Primulaceae Androsace septentrionalis
Heifamilie Struikhei Schermwintergroen Moerasrozemarijn Stofzaad Eenzijdig wintergroen Rond wintergroen Blauwe bosbes Kleine veenbes Rijsbes Rode bosbes
Ericaceae Calluna vulgaris Chimaphila umbellata Ledum palustre Monotropa hypopitys Orthilia secunda Pyrola rotundifolia Vaccinium myrtillus Vaccinium oxycoccus Vaccinium uliginosum Vaccinium vitis-idaea
Ruwbladigenfamilie Kromhals Gewone ossentong Glad parelzaad Moerasvergeet-mij-nietje een Vergeet-mij-nietje met grote bloemen, veel witte Ongevlekt longkruid, breed blad Gewone smeerwortel
Boraginaceae Anchusa arvensis Anchusa officinalis Lythospermum officinale Myosotis scorpioides subsp. scorpioides Myosotis spec.
Sterbladigenfamilie Kruisbladwalstro Kleefkruid Glad walstro Lievevrouwebedstro
Rubiaceae Cruciata laevipes Galium aparine Galium mollugo Galium odoratum
Nachtschadefamilie Boksdoorn Bitterzoet
Solanaceae Lyceum barbarum Solanum dulcamara
Olijffamilie Es Sering
Oleaceae Fraxinus excelsior Syringa vulgaris
Helmkruidfamilie Knopig helmkruid een Helmkruid Paarse toorts/mottenkruid een Toorts, rozetten
Scrophulariaceae Scrophularia nodosa Scrophularia spec. Verbascum phoeniceum Verbascum spec.
Lipbloemenfamilie Kruipend zenegroen Hondsdraf Witte dovenetel Gele dovenetel zonder vlekken Paarse dovenetel Wolfspoot Watermunt een Munt Betonie Moerasandoorn Bosandoorn een Tijm
Lamiaceae Ajuga reptans Glechoma hederacea Lamium album Lamium galeobdolon subsp. galeobdolon Lamium purpureum Lycopus europaeus Mentha aquatica Mentha spec. Stachys officinalis Stachys palustris Stachys sylvatica Thymus spec.
Hottonia palustris Lysimachia nummularia Lysimachia thyrsiflora Lysimachia vulgaris Primula elatior Primula veris Trientalis europaea
Pulmonaria obscura Symphytum officinale
4
6
7
8
BIAŁOWIEŻA 10 11 13 17 18 19 20
22 24 26
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x
x x x x? x? x
x x
x
x
x x
x
x
x x x
x
x x
x
x x x
x
x x x x
x
x
x
x x
x
x x x
x x x x x
x
x
x
x
x
x x x
x x x
x
x
x
x x
x
x
x x
x x x x
x x x x x
x
x
x
x x x
x
x
x
x x x
x
x x x x
x
x x
x
x x x
x
BIEBRZA 1 2 3
Excursienummer: Bremraapfamilie Bleke schubwortel oa op Hazelaar Schaduwhengel Hengel Moeraskartelblad Kleine ratelaar een Ratelaar
Orobanchaceae Lathraea squamaria Melampyrum nemorosum Melampyrum pratense Pedicularis palustris Rhinanthus minor Rhinanthus spec.
Weegbreefamilie Vlasbekje Grote weegbree Beekpunge Gewone ereprijs Lange ereprijs Mannetjesereprijs Tijmereprijs
Plantaginaceae Linaria vulgaris Plantago major s.l. Veronica beccabunga Veronica chamaedrys Veronica longifolia Veronica officinalis Veronica serpyllifolia
Schermbloemenfamilie Apiaceae een Schermbloem, erg ingesneden blad, in het water een Schermbloem, roze naar witte bloemetjes, beetje bol scherm brede omwindseltjes, geen omwindsel, blad zacht, breed, bladschede, stond ook in het water Chaerophyllum spec.? Gewone engelwortel Angelica sylvestris Fluitenkruid Anthriscus sylvestris Waterscheerling Cicuta virosa Melkeppe Peucedanum palustre Grote bevernel Pimpinella major Heelkruid Sanicula europaea Muskuskruidfamilie Gelderse roos
Adoxaceae Viburnum opulus
Kamperfoeliefamilie Beemdkroon Rode kamperfoelie Zachtgeel duifkruid Echte valeriaan
Caprifoliaceae Knautia arvensis Lonicera xylosteum Scabiosa ochroleuca Valeriana officinalis
Watergentiaanfamilie Waterdrieblad
Menyanthaceae Menyanthes trifoliata
Composietenfamilie Duizendblad Rozenkransje Grote klit blad Wilde averuit, in brede zin Korenbloem Knoopkruid Grote centaurie blad van Moes- of Oeverdistel Oeverdistel, roodpaarse knoppen Koninginnekruid een Droogbloem Muizenoor, in brede zin Gewone margriet Kleine schorseneer iets kleverig Kruiskruid Echte guldenroede Paardenbloem Moerasandijvie Gele morgenster
Asteraceae Achillea millefolium Antennaria dioca Arctium lappa Artemisia campestris s.l. Centaurea cyanus Centaurea jacea Centaurea scabiosa Cirsium oleraceum of C. rivulare Cirsium rivulare Eupatorium cannabinum Gnaphalium spec. Hieracium pilosella s.l. Leucanthemum vulgare Scorzonera humilis Senecio spec. Solidago virgaurea Taraxacum officinale Tephroseris palustris Tragopogon pratensis s.l.
4
6 x x
x x
7
8
BIAŁOWIEŻA 10 11 13 17 18 19 20
x
x
x
x
x x x
x x
x
x
x
x x x x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x x
x x x x x x
x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x x x x x x x
x x
x
x
x
x
x x
x
x
x x x
x x
Geraadpleegde literatuur: Grey-Wilson, C. en M. Blamey, "Bergflora van Europa", Tirion, 2003 Hilbers, D. en Bouke ten Cate, "Crossbill guides: North-east Poland", Crossbill Guides Foundation, 2013 Meijden, R. van der, 'Heukels' Flora van Nederland', 23e druk, Wolters-Noordhoff, 2005 Mossberg, B. en L. Stenberg, 'Den nya nordiska Floran', Wahlström och Widstrand, 2003 Polunin, O., 'Bloemen en planten van Europa', Zomer en Keuning, 1970 Rothmaler, W.," Excursionsflora für die Gebiete der DDR und der BRD", Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin, 1972 Geertje Pettinga
22 24 26
x
x x
x
Vogellijst Polen 2014 datum .. mei 2014 excursienummer
Biebrza k1
5 1
5 2
6 3
x
x
x
x
Nederlandse naam
w etenschappelijke naam
Knobbelzw aan
Cygnus olor
Wilde Zw aan
Cygnus cygnus
Grauw e Gans
Anser anser
x
Kolgans
Anser alb ifrons
?
Taf eleend
Aythya ferina
Kuifeend
Aythya fuligula
Brilduiker
Bucephala clangula
Zomertaling
Anas querquedula
Wintertaling
Anas crecca
Patrijs
Perdix perdix
Kw artel
Coturnix coturnix
Fazant
Phasianus colchicus
Parelduiker
Gavia arctica
Aalscholver
Phalacrocorax carb o
Roerdomp
Botaurus stellaris
Kleine Zilverreiger Grote Zilverreiger
Egretta garzetta Casmerodius alb us
Blauw e Reiger
6 4
Białowieża
6 5
7 6
7 7
8 8
8 9
9 9 10 10 10 12 12 13 13 14 15 15 15 16 17 17 10 11 12 12A 13 k2 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x x x x
x
x
x
x x
x
x x x
x x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
Ardea cinerea
x
x
x
x
Zw arte Ooievaar
Ciconia nigra
x
Ooievaar
Ciconia ciconia
x
Fuut
Podiceps cristatus
Wespendief
Pernis apivorus
x
Zw arte Wouw
Milvus migrans
x
Zeearend
Haliaeetus alb icilla
x
x
Bruine Kiekendief
Circus aeruginosus
x
x
Blauw e Kiekendief
Circus cyaneus
x
Grauw e Kiekendief
Circus pygargus
x
Havik
Accipiter gentilis
Sperw er
Accipiter nisus
Buizerd
Buteo b uteo
x
x
Bastaardarend
Aquila clanga
x
x
Schreeuw arend
Aquila pomarina
x
Torenvalk
Falco tinnunculus
Boomvalk
Falco sub b uteo
x
Slechtvalk
Falco peregrinus
x
Waterral
Rallus aquaticus
Porseleinhoen
Porzana porzana
Kw artelkoning
Crex crex
Waterhoen
Gallinula chloropus
x
x
Meerkoet
Fulica atra
x
x
Kraanvogel
Grus grus
x
x
x
x
x
Kievit
Vanellus vanellus
x
x
x
x
x
Kemphaan
Philomachus pugnax
x
x
x
x
x
Watersnip
Gallinago gallinago
x
Houtsnip
Scolopax rusticola
Grutto
Limosa limosa
Oeverloper
Actitis hypoleucos
x
Witgat
Tringa ochropus
x
Zw arte Ruiter
Tringa erythropus
Groenpootruiter
Tringa neb ularia
x
Bosruiter
Tringa glareola
x
x
Tureluur
Tringa totanus
x
Kokmeeuw
Chroicocephalus ridib undus
x
Stormmeeuw
Larus canus
Kleine Mantelmeeuw
Larus fuscus
Geelpootmeeuw
Larus michahellis
Pontische Meeuw
Larus cachinnans
Witw angstern
Chlidonias hybrida
x
Zw arte Stern
Chlidonias niger
x
Witvleugelstern
Chlidonias leucopterus
x
Visdief
Sterna hirundo
Holenduif
Columb a oenas
Houtduif
Columb a palumb us
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x x
x x
x
x
x x
x
x
x
x x
x x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
?
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x x
x x
x x x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Vogellijst Polen 2014 datum .. mei 2014 excursienummer
Biebrza 5 k1 1
5 2
x
x
6 3
6 4
6 5
7 6
7 7
8 8
x
x
x
x
x
x
x
x
Turkse Tortel
Streptopelia decaocto
Koekoek
Cuculus canorus
Steenuil
Athene noctua
Bosuil
Strix aluco
Ruigpootuil
Aegolius funereus
Gierzw aluw
Apus apus
Hop
Upupa epops
Draaihals
Jynx torquilla
Grijskopspecht
Picus canus
Groene Specht
Picus viridis
x
Zw arte Specht
Dryocopus martius
x
Witrugspecht
Dendrocopos leucotos
Grote Bonte Specht
Dendrocopos major
Middelste Bonte Specht
Dendrocopos medius
Kleine Bonte Specht
Dendrocopos minor
x
Drieteenspecht
Picoides tridactylus
?
Wielew aal
Oriolus oriolus
x
Grauw e Klauw ier
Lanius collurio
Kleine Klapekster
Lanius minor
Klapekster
Lanius excubitor
Ekster
Pica pica
x
x
x
x
Gaai
Garrulus glandarius
x
x
x
x
(Noordse) Kauw
Corvus monedula monedula
x
x
x
Roek
Corvus frugilegus
Bonte Kraai
Corvus cornix
x
x
x
x
Raaf
Corvus corax
x
x
x
x
Goudhaan
Regulus regulus
Vuurgoudhaan
Regulus ignicapilla
Buidelmees
Remiz pendulinus
Pimpelmees
Cyanistes caeruleus
x
x
Koolmees
Parus major
x
x
Kuifmees
Lophophanes cristatus
Zw arte Mees
Periparus ater
x
Matkop
Poecile montanus
x
Glanskop
Poecile palustris
Boomleeuw erik
Lullula arborea
Veldleeuw erik
Alauda arvensis
Oeverzw aluw
Riparia riparia
Boerenzw aluw
Hirundo rustica
x
x
Huiszw aluw
Delichon urbicum
x
x
(Witkop-)Staartmees
Aegithalos caudatus caudatus
x
x
Fluiter
Phylloscopus sib ilatrix
x
x
Tjiftjaf
Phylloscopus collybita
x
x
x
x
Fitis
Phylloscopus trochilus
x
x
x
x
Sperw ergrasmus
Sylvia nisoria
Braamsluiper
Sylvia curruca
x
x
x
x
Grasmus
Sylvia communis
x
x
x
x
Tuinfluiter
Sylvia borin
x
x
x
Zw artkop
Sylvia atricapilla
x
x
x
Sprinkhaanzanger
Locustella naevia
Krekelzanger
Locustella fluviatilis
Snor
Locustella luscinioides
Spotvogel
Hippolais icterina
Bosrietzanger
Acrocephalus palustris
Kleine Karekiet
Acrocephalus scirpaceus
Rietzanger
Acrocephalus schoenobaenus
Waterrietzanger
Acrocephalus paludicola
Grote Karekiet
Acrocephalus arundinaceus
Boomklever
Sitta europaea
Boomkruiper
Certhia brachydactyla
Winterkoning
Troglodytes troglodytes
Spreeuw
Sturnus vulgaris
x
x
x
x
Merel
Turdus merula
x
x
x
Kramsvogel
Turdus pilaris
x
x
Zanglijster
Turdus philomelos
x
x
Grote Lijster
Turdus viscivorus
Grauw e Vliegenvanger
Muscicapa striata
Roodborst
Erithacus rubecula
x
x
Białowieża 8 9 9 10 10 10 12 12 13 13 14 15 15 15 16 17 17 9 10 11 12 12A 13 k2 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x ?
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
? x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
?
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x x
x
x
x
x x
x
x
x x
x
x
x x
x
x
x
x
x x
x x x
x x
x
x x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x x
Vogellijst Polen 2014
Biebrza
Białowieża
datum .. mei 2014 excursienummer
5 5 6 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10 10 12 12 13 13 14 15 15 15 16 17 17 k1 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 12A 13 k2 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26
Noordse Nachtegaal
Luscinia luscinia
x
x
x
(Witster-)Blauw borst
Luscinia svecica cyanecula
x
x
x
Zw arte Roodstaart
Phoenicurus ochruros
x
Gekraagde Roodstaart
Phoenicurus phoenicurus
Paapje
Saxicola rubetra
Tapuit
Oenanthe oenanthe
Kleine Vliegenvanger
Ficedula parva
Withalsvliegenvanger
Ficedula albicollis
Bonte Vliegenvanger
Ficedula hypoleuca
Heggenmus
Prunella modularis
Huismus
Passer domesticus
x
x
Ringmus
Passer montanus
x
x
Gele Kw ikstaart
Motacilla flava
x
Noordse Kw ikstaart
Motacilla thunbergi
Witte Kw ikstaart
Motacilla alba
Boompieper
Anthus trivialis
Graspieper
Anthus pratensis
Vink
Fringilla coelebs
x
x
Europese Kanarie
Serinus serinus
x
x
Groenling
Chloris chloris
x
x
Putter
Carduelis carduelis
x
x
Sijs
Spinus spinus
Kneu
Linaria cannabina
x
x
Roodmus
Carpodacus erythrinus
(Noordse) Goudvink
Pyrrhula pyrrhula pyrrhula
x
Appelvink
Coccothraustes coccothraustes
x
Geelgors
Emberiza citrinella
x
Ortolaan
Emberiza hortulana
Rietgors
Emberiza schoeniclus
Grauw e Gors
Emberiza calandra
x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x
x
x
x x
x
x
x x
x
x
x
x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
k1: op of vanaf kampeerterrein Osow iec-Tw ierdza en bij het bezoekerscentrum k2: op of vanaf kampeerterrein Białow ieża en in het dorp
x x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
x x
x x
?
x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
?
x
x
x x
Zoogdier waarnemingen tijdens kamp Polen, mei 2014 Gedurende het twee weken durende kamp zijn 17 soorten zoogdieren waargenomen. Eland, Ree, Edelhert, Bever, Wasbeerhond, Vos, Haas, Konijn, Bizon, Vleermuis, Bunzing of Hermelijn, Boommarter, Eekhoorn, Woelmuis, Wild zwijn, Waterspitsmuis (dood), Mol (dood). 5 mei Konijn 16 mei. Exc. 26 Lesna Eland, Wild Zwijn, Boommarter 8 mei. Route 8. Eland 9 mei Route 10 Waterspitsmuis (dood) Mol (dood) 10 mei Eland, Ree, Bever (door Eric ‘s avonds gezien) 12 mei. Exc. 17 Biatowietza-wandeling Eekhoorn 13 mei Wasbeerhond (gezien door Ida, Nico, Kees, Lidia nabij Narewka) 15 mei Hoogzit
Ree, Edelhert 16 mei. Exc. 24 Siemianowka stuwmeer. Vossen, (twee) Ree Haas
17 mei. Teremiski, ‘s morgens vroeg door Riëtte, Eric, Jan, Willy, Kees, Lidia: Bizon (vijf) Door Bert was nog een Hermelijn of Bunzing en een Woelmuis waargenomen.
Paddenstoelenlijstje KNNV-Kamp Biebrza en Białowieża (Noordoost-Polen) 4 t/m 18 mei 2014 Deze lijst is samengesteld uit de paddenstoelenlijstjes van de groene formulieren, dus allen die tijdens het kamp lijstjes hebben ingevuld hartelijk dank! BIEBRZA BIAŁOWIEŻA Excursienummer: 7 17 18 Nederlandse naam Wetenschappelijke naam Geschubde inktzwam Coprinus comatus x een Trilzwam Exidia of Tremella spec. Roodgerande houtzwam Fomitopsis pinicola x Roodgerande houtzwam of Echte vuurzwam Fomitopsis pinicola of Phellinus igniarius Witgerande houtzwam ? een Weerschijnzwam Inonotus spec. x Zwavelzwam Laetiporus sulphureus x x een Bekerzwam Peziza spec. Voorjaarshoutzwam Polyporus ciliatus f. lepideus x Gele korstzwam Stereum hirsutum Witte bultzwam Trametes gibbosa x Geweizwam Xylaria hypoxylon Houtknotszwam, Dodemansvingers Xylaria polymorpha x Geraadpleegde literatuur: Gerhardt, E., "De grote Paddenstoelen Gids voor onderweg", Tirion 2006 Keizer, G.J., "Geïllustreerde Paddestoelenencyclopedie", Rebo productions 2003 Phillips, R., 'Paddestoelen van West-Europa", Het Spectrum 2000 Geertje Pettinga
Paddestoelen
Bierbza
doolhofzwam
Bialowieza x
ruitjesbovist
x
zadelzwam
x
x
peervormigdraadwatje
x
dikrandtonderzwam
x
gele korstzwam
x
bruine trilzwam
x
berkenzwam
x
echte vuurzwam
x
waaiertje
x
oesterzwam
x
platte tonderzwam
x
witte bultzwam
--- aanvulling
x
x
myxomyceet
20
x x x x x x x x
Paddestoelen
Bierbza
roze sparrenhoutzwam
Bialowieza x
roodgerande houtzwam
x
glimmerinktzwam s.l.
x
klontjestrilzwam
x
winterhoutzwam
x
mozaiekzwam
x
zwavelzwam
x
x
gewoon elfenbakje
x
x
-- aanvulling
WAARGENOMEN INSECTEN
Vlinders
Bierbza
groot koolwitje klein koolwitje klein geaderd witje oranjetip citroenvlinder boswitje gele luzernevlinder atalanta grote vos dagpauwoog landkaartje rouwmantel koninginnenpage kleine parelmoervlinder
x x x x x x x
in KNNV kamp NO POLEN
Bialowieza x x x x x x x
x x
4 – 18 mei 2014
frequentie enkele enkele heel talrijk algemeen algemeen algemeen een waarneming in Szafranki enkele enkele afgevlogen expl. enkele op 17/5 enkele waarneming in Biebzra, enkele op 17/5 een waarneming in Brostowo op 11/5
x x x
x
x
x
enkele
x
een waarneming op spoorbaan op 17/5
paarse parelmoervlinder x groentje kleine vuurvlinder bruin dikkopje bont dikkopje bont zandoogje hooibeestje
x
x
x x
enkele
x x x
een meerdere
enkele
enkele
muntvlinder / van nachtvlinders zijn meestal incidentele waarnemingen gedaan klaverblaadje klaverspanner kolibrievlinder glasvleugelpijlstaart bosbandspanner
x
kleine wintervlinder (rups)x
x
zuringuil
x
berkenspikkelspanner
x
rietvink ( rups)
x
x
varenspanner
x
x
mi-vlinder
x
donsvlinder (rups)
x
gewone bandspanner
x
Libellen Smaragdlibel beekrombout uitgeslopen
Bierbza x x
Bosbeekjuffer
x
Bialowieza x x
massaal aanwezig de eerste imago’s net
x
Geleedpotigen meikever strontvlieg
x x
op enkele avonden talrijk in de convotent
x
een zwart soldaatje
x
pluimwoudzwever
x
bessenwants
x
grote bloedbij
x
grote zijdebij
x
grote aardhommel
x
klein vliegend hert
x
x
Cantharis pellucida. x
x
groen muntgoudhaantje x schuimcicade
x
een steilkopje
x
dambordvlieg
x
vuurwants
x
bosmestkever
x
schorpioenvlieg
x
x
maartse vlieg
x
x
zuringwants
x
x
Galappels van galwesp
x
x
roomvlek lieveheersbeestje groot langlijf
x
groene snuitkever
x
gewone distelboktor een wolfspin zwart soldaatje
x
x x x
Cynips quercusfolii
x
x x x
x
Cantharis pellucida
Bierbza grote spinnende watertor
Bialowieza x
gouden tor
x
kleine poppenrover
x
elzenvlieg
x
x
gewone pendelvlieg
x
x
Weekdieren gewone miljoenpoot x
x
bosaardslak
x
wijngaardslak
x
x
NB. Er was duidelijk verband tussen het weer en de waargenomen insecten. Omdat de eerste dagen erg koude nachten hadden en er later vrij veel regen viel, is het aantal waargenomen insecten wat beperkt. 17/5 was met stevig onweer de aanloop naar een periode met hoge temperaturen. We zagen die dag veel insecten.
Diversenlijstje KNNV-Kamp Biebrza en Białowieża (Noordoost-Polen) 4 t/m 18 mei 2014 BIEBRZA Excursienummer: Nederlandse naam Wijngaardslak Levendbarende hagedis een Poelslak Ringslang een Posthorenslak
1 Wetenschappelijke naam Helix pomatia Lacerta vivipara Lymnaea spec. Natrix natrix Planorbis spec.
9 x
BIAŁOWIEŻA 17 26 x
x x x x
