VERSLAG Dialoogdag ‘ikgeraakerniet’ 4 december 2014 Graaf de Ferrarisgebouw, Koning Albert II-laan 20, 1000 Brussel.
Inhoudstafel Inleiding
3
De koninginnenrit
5
De eindhalte
9
Halte 3 de gesprekstafels
11
Informatie over en door het Openbaar Vervoer (1)
13
Alternatieven
17
Betaalbaarheid
21
Informatie over en door het Openbaar Vervoer (2)
25
De demoprojecten
27
De deelnemerslijst
28
Contactadressen
29
De Achterkant: En zo zag Soraya het.
30
2
Inleiding Sinds 2012 werkt Mobiel21 samen met het Netwerk tegen Armoede aan een betere mobiliteit voor mensen in armoede. Het actieprogramma Mobikansen zoekt samen met mensen in armoede naar oplossingen om mensen in armoede letterlijk en figuurlijk beter op weg te zetten. In 5 demonstratieprojecten, in Brugge, Erpe-Mere & Aalst, Zarren, HouthalenHelchteren en Deurne, stond mobiliteit een jaar centraal. We wisselden ervaringen uit, spraken met beleidsmakers en legden contacten met nieuwe partners. Maar bovenal gingen we samen op pad en testten we concrete oplossingen uit. In 2014 kwam het thema “ vervoersarmoede” opnieuw in de schijnwerpers tijdens de campagne “Armoede (op den) buiten” van Welzijnszorg. Het gebrek aan mobiliteit, in het bijzonder op het platteland, bleek voor velen een dagelijks obstakel. De verzuchting ‘ik geraak er niet’ klonk steeds luider: een duidelijk signaal waarvoor Mobiel21, Welzijnsschakels en het Netwerk tegen Armoede graag de krachten bundelden. De campagne ‘ikgeraakerniet’ werd gelanceerd met als doel de eis van mobiliteit als recht meer draagkracht en bekendheid te geven. De mensen van ‘Den Draai’ in Heist-op-den-Berg verbeeldden de boodschap in een filmpje, dat al meer dan 2000 keer werd bekeken. Op dit moment zorgt de website van ikgeraakerniet voor verbreding van het perspectief op vervoersarmoede door knelpunten én ideeën van anderen te verzamelen. Het resultaat van deze boeiende processen is een veelheid aan ervaringen en ideeën. Rode draad is de boodschap dat mobiliteit een recht is en vaak een voorwaarde voor de uitvoering van andere grondrechten. Ook in tijden van besparingen. Op 4 december kwamen vanuit alle hoeken in Vlaanderen mensen in armoede én mensen die willen werk maken van een betere mobiliteit samen om van gedachten te wisselen en samen aanbevelingen te formuleren voor een toekomst waarin iedereen ‘er’ geraakt. Het programma van de dag bestond uit 5 haltes Halte 1 : Onthaal Halte 2: Waarom zijn we hier en wat gaan we doen? Verwelkoming en voorstelling dag aanpak. Voorstelling Demoprojecten Halte 3: Gesprekstafels Halte 4: Indrukken van de aandachtige en vrolijke luisteraar Halte 5: Koninginnerit: Terugkoppeling van gesprektafels naar groep (met visuele conclusies) Eindhalte: Waar staan en waar willen we nu naar toe? Dit verslag is opgebouwd zoals we soms het openbaar vervoer ervaren, volgens een eigen logica. We starten bij halte 5 de koninginnenrit om vervolgens de eindhalte aan te snijden. Wie wil weten hoe we aan halte 5 zijn gekomen leest best ook Halte 3 met de tussenstops (gesprekstafels). Daarna vind je een overzicht van de voorgestelde demo-projecten en de deelnemerslijst. 3
4
Halte 5: De Koninginnenrit Terugkoppeling uit de gesprekstafels. Voorstellen van aanbevelingen. GESPREKSTAFEL 1: INFORMATIE OPENBAAR VERVOER -
Gratis oproepnummer van De Lijn. o Regionaal georganiseerd omv kennis van de regio. o Bestaat al voor personen met handicap. o Moet ruimer toegankelijk zijn. Ook na de kantooruren
-
www: (wondere wereld van de welgestelden) o lessen aanbieden o computers laten gebruiken o coach reservatie van belbus: diensten doen dat voor je o zelf niet opdraaien voor kosten o verantwoordelijkheid ligt bij diensten
-
-
automatisch toekennen van sociaal tarief o mensen betalen al lang teveel o gebrek aan informatie
-
investeren in loketten: o later open, o verwarmd op winteravonden o toiletten open (overlast voor de buren)
-
(duidelijker) communicatie tussen chauffeurs van de lijn o Over vertragingen bijvoorbeeld
-
Uniformiteit in informatie o Zelfde kleur o Zelfde locatie o Met logo van De Lijn
GESPREKSTAFEL 4: INFORMATIE OPENBAAR VERVOER -
Informatie/training/opleiding o Meer proactief werken o Straathoekwerkers, postbodes, … inschakelen om onmiddellijk te antwoorden
-
Persoonlijk advies o persoonlijk contact aan loketten o Praatpalen
-
Creatief omgaan met aanbod dat er is o Gemeentebus die dagelijks aantal voorzieningen afrijdt o Bussen van gemeentes beschikbaar stellen o Belbussen toch beschikbaar ook al heb je niet gereserveerd
5
-
Betaalbaarheid o Alg tarieven o Telefoonlijnen Abonnementen o Systeem van gespreide betalingen o Sociale taxi’s, uitbreidingen keycards
-
Vereenvoudiging o Tickets, tarieven, … o Bvb. 1/jaar netabonnement voor mensen in armoede
-
Lokatiekeuze o Sociale voorzieningen o Gemeente
-
Aanbod o Meer aanbod (maar budgettaire beperkingen, …) o Maatwerk als oplossing? Op maat v wijken, van individuen. Cfr. NMBS: goed in organisatie grote vervoersstromen, minder in lokaal kijken wat nodig is Maar: versnippering!
GESPREKSTAFEL 2: ALTERNATIEVEN -
Fietsen o Bezit belangrijk: makkelijker want altijd toegankelijk o Reparatie o Ook stalling aan bushaltes o Fietsleasen – huurkoop Keuzemogelijkheid! Geen afdankertjes o Fietslessen!
-
MMC o Sociaal tarief o Vrijwilligers: niet altijd beschikbaar dus geen compleet alternatief o Naamgeving moet anders: moet ruimer gaan: alle mensen die vervoersproblematiek hebben. o Verder nadenken over groepsvervoer o UIT-pass gebruiken: punten sparen – systeem sociaal tarief makkelijker te regelen
-
Delen o Fietsen, elektrische fietsen, scooters, busjes, auto’s o Grote gezinnen moeten kunnen deelnemen o Busjes van gemeente (tijdens weekend of ’s avonds)
-
KMO-zones en industrieparken die samenwerken o Samen vervoersplan opstellen (carpoolen, deelfietsen: betaalbaarder)
-
Algemeen o Toegankelijkheid. Moet voor iedereen zijn. Niet doelgroepgefocust maar wel met sociaal tarief cfr cambio, .. 6
o o
Centraal aanspreekpunt MAV (mobiel aangepast vervoer) Herlokatie of alternatieven Cfr boekenkoffer ipv bibliotheek
GESPREKSTAFEL 3: BETAALBAARHEID -
Gratis belnummer
-
Correcte en volledige informatie
-
Automaten o Moeten werken o Ook zonder betaalkaart o Opm. boetes als je geen kaart hebt
-
Combiticket (tram, metro, trein)
-
Bestemmingsgebonden tickets ipv tijdsgebonden tickets o Cfr.delijn: beperkt in tijd
-
Informatie aan de haltes o Via borden Over tijd Over werken/omleidingen o schermen o Auditief
-
Praatpalen aan de haltes
-
Duidelijke informatie aan stations en haltes (uniform en met logo)
-
Automatische toekenning van rechten
-
Vereenvoudigen van systeem van tickets (maar niet duurder maken)
-
Fietsen en randvoorwaarden o Kostprijs fiets o Herstellingen en onderhoud o Stalling o Huurkopen o Veloke: waarborg vooraf mastercard/visa Enkel Antwerpen
-
MMC o Duur per kilometer van deur van chauffeur terug tot deur o 3 dagen op voorhand bellen o Lang wachten 7
o o
Lidgeld Vrijwilligers dus moeilijk in te plannen dus moeilijk bij onvoorziene omstandigheden
FEEDBACK/OPMERKINGEN/VRAGEN BIJ DE VOORSTELLING IN PLENUM - MMC: logisch dat vrijwilligers betaald worden van aan de deur. - MMC: verzekeringen? - OCMW’s laten bellen om de belbus te reserveren: zodat zij het probleem voelen - Eerst kijken naar zaken waarrond openheid is om te praten?
8
De eindhalte: aanzetten tot aanbevelingen
Deze rit hebben we niet uitgereden. Om iedereen de kans te geven goed thuis te geraken zijn we een half uur vroeger dan voorzien gestopt. We geven wel een aanzet van de punten die we zeker verder meenemen in het overleg met de minister en de beleidsmakers rond mobiliteit. AANZET TOT ORDENING: VOLGENS TRANSPORTMODUS Bus/trein - Accurate informatie (praatpalen, informatie in de loketten, … - Gratis nummer (informatie en reserveren) - Automatische toekenning van rechten (ruimer dan mobiliteitsverhaal, maar ook meenemen) - Manieren van betalen o Automaten o Spreiding van betalen o Cash/kaarten - Combitickets - Creatief omgaan met aanbod - Betaalbaarheid - Bereikbaarheid buiten kantooruren - Opleiding Fiets - Betaalbaarheid - Veilig stallen van fietsen - Fietsateliers voor herstellingen - Fietsscholen (leren fietsen – Alternatieven (MMC, …) - Buurtbussen - Wagen/fiets/bus-park gemeente delen - Sociale tarieven - Betere bekendmaking - Samenwerking bedrijfszones - Afstemming belbusregeling op voorzieningen
9
10
Halte 3: De gesprekstafels
11
12
• Gesprekstafel 1: Informatie over en door het Openbaar Vervoer Gespreksleiding: Peter Heirman, verslag: Hannelore Depypere 1. Invalshoeken: Duidelijke en juiste informatie, persoonlijk advies, doolhof tarieven/digitale kloof • Informatie pre-trip o routeplanners online: voor bus en trein andere routeplanner, via googlemaps o aan de loketten: vriendelijkheid van medewerkers o Persoonlijk reisadvies: slimweg o 1 infopunt met gratis tel nummer? • Informatie op de trip o Op de knooppunten Infoschermen met uren en vertragingen (digitaal en gele papieren) Bewegwijzering naar bus, naar toilet, naar loketten, … Auditief: afroepen treinen en vertragingen Kaarten van het station, kaarten van de omgeving, .. o In de voertuigen Chauffeurs, conducteurs Schermen auditief o Online: via smartphones met verschillende apps in bushaltes (update vb wegenwerken) • tarieven o verschillende abonnementen en combinaties: buzzypass, omnipass, … o verschillende tickets: standaard, weekend, railpass, gopass, met korting van grote gezinnen, … o opzoeken van juiste tarieven: waar? Bij wie? o 1 tarief voor alle OV? o Kostprijs Trein vs bus • tickets kopen o aan loketten: vriendelijkheid, uitleg? o Aan automaat: toegankelijk? o Online: voor wie? o Via sms o In sociaal huis ea • Hoe OV gebruiken? o Belbus? o Doelgroepinformatie: zoja: wie? 2. Verslag van de gesprekstafel. OVER WAAROM GEEN OV GEBRUIKEN -
Infrastructurele drempels, bijvoorbeeld gevaarlijke trappen aan de trein. Slechte aansluitingen waardoor mensen heel lang onderweg zijn. 13
-
Gaten in het aanbod waardoor mensen die niet langs de hoofdroute wonen er niet geraken.
OVER ONLINE INFORMATIE - Problemen: o Er is dan wel gratis internet in de bib, maar je geraakt niet in de bib. o Opzoeken online is ook niet gemakkelijk als je niet vertrouwd bent met computer. o De informatie klopt niet altijd. o Vanuit Heist op den Berg naar Bonheiden zijn er bussen die elkaar kruisen maar die link wordt niet gemaakt in de routeplanner. Er is geen doorkliksysteem. Je wordt doorgestuurd naar Mechelen. o www: wondere wereld der welgestelden – moeilijk en duur
o o o o
- oplossingen Puurs: wij hebben computerles tegen verlaagd tarief. En een computerruimte waar we eventueel online tickets kunnen bestellen. Op woensdag komt een computercoach. We hebben nood aan persoonlijk reisadvies van deur tot deur. Maar voor mensen die wel een computer hebben, is online registreren voor de rit misschien mogelijk De nieuwe routeplanner is beter, gebruiksvriendelijker. Opzoeken is makkelijker want je moet niet meer zoveel invoeren.
OVER ROUTEPLANNER BOEKJES o Boekjes zijn moeilijk en moeilijk leesbaar: heel klein, veel lijntjes met verbindingen en nummerkes. o Je kan wel leren met de boekjes werken, maar het is moeilijk. o De dienstregeling van NMBS en DeLIjn wordt niet op zelfde manier gebracht. Er is geen uniformiteit in informatie. Bij NMBS is er een verschillende dienstregeling voor het weekend en voor werkdagen. Bij De Lijn wordt een onderscheid gemaakt tussen schooldagen, niet schooldagen, woensdag, zaterdag, … Zo wordt het ingewikkeld. OVER INFO BIJ VERTRAGINGEN - problemen o We krijgen geen informatie bij vertragingen. Er is wel een telefoonnummer, maar er neemt niemand op. Stations zijn niet altijd open dus dan kan je ook geen info krijgen. - oplossingen o Dus ofwel moet er een telefoonnummer zijn ofwel een bord met info. OVER AUTOMATEN o Automaten zijn heel moeilijk voor slechtzienden. Je krijgt weinig hulp en dus moet je het zelf uitzoeken. OVER COMMUNICATIE - problemen o ik heb een klacht doorgestuurd naar De lijn. De reactie was een standaardantwoord. Dus ik heb geen antwoord op specifieke vraag gekregen. o Vanaf 2 mensen is de auto goedkoper. Ik heb enkel een verminderingskaart van grote gezinnen. Blijkbaar heb ik een te hoge uitkering voor andere verminderingen. Ik weet nu pas dat ik recht op vermindering heb. Dat werd mij nooit gezegd. - oplossingen o Automatische toekenning van rechten zou oplossing zijn, bvb via kruispuntbank.
14
OVER PRIJS - problemen o Tarieven gaan veranderen, maar enkel in ons nadeel. Als ouder met 3 kinderen kon je 3 kinderen meenemen op abonnement. Dat kan nu niet meer. Dus de kinderen moeten een apart abonnement kopen. Dus de totale kost gaat van 38 naar 200€ per jaar. o Een tarief volgens tijd onderweg is heel duur voor landelijke gebieden. - Oplossingen o Kostprijs moet inkomensafhankelijk blijven. OVER Openbaar Vervoer-AMBASSADEURS o Mensen informeren als ambassadeur leek mij aanvankelijk een goed idee. Maar wat kan ik iemand bijdragen? Geen info is erg. Maar foutieve info is erger. Ik kan het niet en ik moet het gratis doen. Kan die ambassadeur geen vrijkaart krijgen of zo? o Bornem: geweigerd aan mobiel 21 om uitleg te doen. Als het optimaal is, kunnen we uitleg geven, maar het zal negatief zijn, dus wij doen het niet. OVER BELBUS - problemen o Er is een waslijst van problemen bij de belbus: 7x inbellen, connectiekost telkens betalen, geen personeel met kennis . Mensen van belcentra hebben de geografische ligging van Antwerpen niet echt onder de knie dus ze kunnen niet de juiste info geven. o We zijn 4 jaar geleden al naar Crevits geweest voor gratis nummer. Het is er nog steeds niet. o Het feit dat je 2h op voorhand moet bellen, is vervelend. o Je komt op de zwarte lijst bij bus als je niet afbelt. Maar afbellen lukt niet altijd. o Inbellen is duur door verschillende keren te moeten inbellen. o Als je belt, word je van kastje naar muur gestuurd. Ik heb 3 keer nummer gedraaid voor groepstarief. Altijd verkeerde knopje. Altijd andere informatie. Betrouwbare informatie is nodig! Het is moeilijk als je dan niet zo goed te woord bent. Of als je rapper opgeeft. - Oplossingen o Tip voor verenigingen: zeggen aan VDAB, OCMW, .. dat die instanties zelf die belbus reserveren. Dan leren ze de problemen eens kennen. OVER INSTITUTIONELE OBSTAKELS o Er is een slechte aansluiting tussen Vlaams en federaal niveau. o Grenzen tussen provincies zijn moeilijkheid. Provinciegrens Vlaams-Brabant - Antwerpen bijvoorbeeld. o De Lijn moet regeling aanpassen aan NMBS, dat klopt niet. OVER NIEUWE DIENSTREGELING • Door de veranderde dienstregeling, mag de bus geen minuut vertraging hebben, want anders mist ze haar aansluiting. Het alternatief is om 7h vertrekken maar dan moet ze een uur wachten op school. OVER OP HET WERK GERAKEN o Meer en meer flexibel werken, in ploegen werken, andere uren, … dan is er niemand die met openbaar vervoer op werk geraakt. Moeten ze dan dag en nacht rijden? o Bedrijfsleiders in Klein-Brabant zeggen: ‘je moet de mensen niet meer sturen, ze geraken er niet.’ o Bij grote industriegebieden stoppen de bussen niet of niet vaak genoeg. Mensen geraken er niet en worden op den duur geschorst bij VDAB omdat we er niet geraken.
15
OVER IN HET ZIEKENHUIS GERAKEN o Mensen moeten vakantie pakken om met mij naar ziekenhuis te rijden. ANDERE FRUSTRATIES o We doen telkens opnieuw suggesties, maar er wordt niets aan gedaan. VANUIT VERVOERSAANBIEDER DELIJN o Wij willen niet wereldvreemd zijn. Wij willen insteek krijgen van verschillende doelgroepen om samen invulling te geven aan overgang naar basisbereikbaarheid. o Het is belangrijk voor ons om vanuit verschillende kanten en groepen mee ondersteund te worden in boodschap naar politiek. o Het gaat om bereikbaarheid van verschillende bestemmingen en dat houdt een combinatie van problemen in. Gaat niet alleen over het feit dat er geen bus is. Ook ruimtelijke ordening is een groot probleem. Diensten trekken weg uit de steden. Openbaar vervoer moet proberen zo goed mogelijk te volgen. Maar dat kost extra geld, … . Hoe meer diensten geconcentreerd zijn, hoe makkelijker voor openbaar vervoer om daarop af te stemmen. o Voor ons is het interessant dat de boodschap naar buiten wordt gebracht. AANBEVELINGEN o Gratis nummer voor belbus, voor dienstregeling, … x 1 regionaal infopunt die geografische situatie kennen voor belbus, om route te plannen, voor onderweg – voldoende bereikbaar ook! + iemand die weet waarvan hij spreekt. (bestaat eigenlijk al voor mensen met mobiliteitsbeperking, dus misschien uit te breiden naar andere doelgroepen. ) o Diensten: zelf (VDAB, OCMW, …) moeten belbus reserveren: verantwoordelijkheid verleggen o Loketten moeten blijven o Open ruimte waar je naar toilet kan gaan, dienstregeling kan vragen, … o Communicatie tussen chauffeurs om overstap te realiseren (cfr. Nederland – maar OV Nederland is regionaal georganiseerd. o Personeel dat goeie informatie geeft o Computerruimte en computerles o Duidelijk antwoord krijgen op klachten. o Voordelen automatisch toekennen o Eenheid van informatie, bvb. over omleidingen, werken en dergelijke: uniformiteit (zelfde kleuren, op zelfde plaatsen, …) o Informatie in braille o Betaalbaar eenheidstarief voor bus, trein, MIVB, …
16
• Gesprekstafel 2: Alternatieven Gespreksleiding: Els Van den broeck, verslag: Sieg Monten 1. Invalshoeken: Locatie/ligging/infrastructuur, sociale taxi (mmc, taxicheques, …), delen van mobiliteit (auto, fiets, busje, …) •
het aanbod? Wat gekend? Waar zit muziek in? o Auto: Cambio, peer to peer autodelen • Kostprijs • Informatie • Reserveren, inschrijven, … Particulier autodelen: • Prijs? • Sociaal netwerk nodig! Wagenpark van gemeentes ingezet als deelauto’s o Fietsen Huurfietsen, BlueBikes, fietsdeelsystemen (velokes in A’pen) Fietspunten om je fiets te herstellen Fietsstallingen Fietsslot Kostprijs fietsen, slot, herstellingen, … Fietsen die gestolen worden o o
•
•
• •
Taxi/sociale taxi/taxicheques/… …
Gebruiken van alternatieven? o Leren fietsen (kinderen en volwassenen) o Leren delen Reclame over aanbod? o Mond-aan-mond-reclame: sociaal netwerk, Taak van verenigingen e.a. ? o Online? o Folders? o Stad? OCMW? … o … Bewegwijzering/aanduiding naar (gratis) (bewaakte) fietsstallingen, cambio-parkeerplaatsen, fietspunten, (gratis) herstelplaatsen ..
2. Verslag van de gesprekstafel. Bedoeling van de werkgroep : concrete ideeën voor de minister van mobiliteit en voor de vervoersmaatschappijen (De Lijn, NMBS, MIVB) verzamelen en tot een top 4 komen. Er zijn drie kapstokken voor de discussie : 1) De sociale taxi : is niet goedkoop. Maar zijn er ander vormen? Zijn er alternatieven? 2) Autodelen : delen is in! Er zijn deelauto’s, Cambio, deelfietsen, Blue bikes ea. Is dit iets voor onze doelgroep? 17
3) De juiste locatie. Dit is cruciaal! Zijn hier tips, concrete aandachtspunten. DE FIETS. - ‘bij ons (Deurne) in onze vereniging is er een uitleendienst van 6 fietsen.’ o Is het geen idee om dit uit te breiden naar plaatsen waar mensen samen komen, waar mensen in armoede sowieso komen, zoals de bib, de sociale dienst. Er zouden dan telkens 6 fietsen voorzien kunnen worden. o Echter moet de fiets telkens op dezelfde plaats terug gebracht worden. Dit kan dan wel enkele dagen later. - Een deelfietssysteem zoals ze Brussel, Gent, Antwerpen en op andere plaatsen bestaan is een duur systeem. Want het moet rendabel zijn. Dit systeem is een typisch stadscentrum-verhaal en leuk voor de toeristen. Dit zet de mensen niet aan tot fietsen! - In Oostende zijn er gratis fietsen door een sociaal tewerkstellingsproject. - In Leuven is er in de wijk rond het Lampeke een klein uitleensysteem. o Maar uiteindelijk moeten we eindigen met fietsbezit voor iedereen. Het hebben van een fiets is een grote prioriteit. o We moeten bekijken hoe fietsen eventueel permanent gehuurd kunnen worden. - Het probleem van het bezit van fietsen zijn : het repareren, het stallen en het risico van diefstal. - Er is nood aan afgesloten fietstallingen. - Wat met tweedehandsfietsen? o In Nederlands heeft bijna elke kleine en grote stad een tweedehandsfietswinkel. Waarom bestaat dat nauwelijks in Vlaanderen? - In vele Vlaamse gemeenten en steden is er een opslag van gevonden fietsen. Vele onder hen organiseren publieke verkopen. - Mensen in armoede voelen zich een wat tekort gedaan omdat ze op oude (rammelende) fietsen moeten zitten. o Beter de fietsen oppimpen via bv een cultureel-artisitiek project. - In Leuven in ’t lampeke zijn alle fietsen tweedehands, maar hebben ze allemaal dezelfde kleur gekregen. Ze zijn zeer gegeerd. o Fietsen laten leasen. Iedereen betaald naargelang de financiële mogelijkheden. Wanneer het bedrag volstort is is men volledig eigenaar van de fiets. Zo kunnen de mensen ook kiezen welke fiets ze willen leasen (een goedkope of een fiets uit een iets duurdere categorie). Demensen hebben de keuze. o Er is één grote voorwaarde aan een leasesysteem ; je moet de mensen kennen. Er moet een vertrouwensband zijn. - Aan elke bushalte moet er een (overdekte) fietstalling zijn. - Het moet gemakkelijker moeten zijn om een fiets mee op de trein te nemen. - Ook fietsscholen zijn belangrijk. DE MOBILITEITSCENTRALES AANGEPAST VERVOER (MAV). Het MAV wordt momenteel voornamelijk gebruikt door senioren, minder validen en mensen in armoede. Het heeft een gratis telefoonnummer. Momenteel wordt het systeem uitgebreid naar allerlei vervoer en wordt het open gesteld voor iedereen. Om op vraag naar een alternatief vervoer te zoeken. Zoals delen van aangepaste wagens of gemeenschappelijk gebruik van aangepaste wagens. Door de introductie van de Uitpas in het systeem ontstaat een systeem met aangepaste tarieven. Later zouden ook taxidiensten aan het MAV toegevoegd kunnen worden. o Idee : meer info over het MAV via het gemeenteblad ; info over plek waar info/telefoonnummers kunnen gevonden worden. o Aangrenzende gemeenten niet vergeten.
18
o o o o
Maar reservatie moet 2 dagen op voorhand. Dit blijft een probleem, ook al is er een soepele annulatie mogelijk. Kostprijs kan oplopen omdat de teller begint te lopen vanaf en tot de deur van de chauffeur (en niet van de klant). Het systeem is onvoldoende gekend. De eerste maal dat iemand van het MAV gebruik maakt is een drempel waar men over moet. Daarna gaat het vlotter.
In Gent wordt gekeken hoe de Uitpas kan worden uitgebreid naar een soort vrijwilligersvervoer. o De uitpas kan een effect hebben op het gebruik van het MAV. o Groepsvervoer : wordt ook door het MAV bekeken. Groepsvervoer is belangrijk omdat mensen afhaken als ze bijvoorbeeld ’s avonds naar het theater kunnen gaan maar dit niet doen omdat het al donker is of andere redenen. Als men dan samen in groep vanuit de verenging naar het theater vertrekt is dit drempleverlagend. o Ook busjes van de gemeente kunnen een oplossing zijn. TAXICHEQUES. Momenteel wordt dit vooral door senioren gebruikt. Ondanks dat mensen in armoede ook de doelgroep is van dit systeem. o Ze moeten wel op voorhand aangekocht worden. Dit is voor mensen in armoede niet vanzelfsprekend. o Mensen in armoede willen niet dat buren hen voor hun huisdeur zien instappen in een taxi. Dit is geen tegenstrijdigheid met de vaststelling dat sommige mensen in armoede (zonder auto) af en toe beroep doen op een taxi om in een grootwarenhuis grote inkopen te doen. BEDRIJFSTERREINENMANAGEMENT. Op bedrijfsterreinen met verschillende KMO’s kunnen de bedrijven samenwerken. Bijvoorbeeld kunnen ze vanuit de bushalte van het bedrijfsterrein gemeenschappelijke fietsen voorzien. Tijdens spitsuren loont het misschien zelfs een bus te voorzien. o Er is veel potentieel als bedrijven samenwerken. o Idee : belasting op bedrijven die ver van een bushalte liggen. GEMEENTELIJKE BUSJES, WAGENS OF ZELFS ELEKTRISCHE FIETSEN. - Het is opvallend hoe klein de mobiliteitsradius is van grote gezinnen. Dit is een groep die dikwijls vergeten wordt bij mobiliteitsplannen. - In Nederland rijden vrijwilligers rond met busjes van de gemeente, dit is meestal op het platteland. - In alle steden en gemeenten zijn er busjes die weliswaar tijdens spitsuren gebruikt worden, maar daar tussenin nutteloos zijn. Kunnen deze busjes dan niet voor het oplossen van mobiliteitsprobelemen ingezet worden? o Vraag blijft : wij rijdt ermee? Het zoeken naar een vaste pool van vrijwilligers kan een oplossing zijn. o MAV onderzoekt dit omdat zij ook vaststellen dat vele busjes weinig gebruikt worden. - Het idee kan doorgetrokken worden naar auto’s van de gemeente. Eventueel zelfs naar elektrische fietsen. Echter zullen hiervoor aparte wagens en fietsen door de gemeenten moeten worden aangekocht. Want als wagens of elektrische fietsen publiek worden uitgeleend is er geen garantie dat het eigen gemeentepersoneel het materiaal in goede omstandigheden terugvindt wanneer zij het nodig hebben. - Privé-autodelen met de buren kan ook. - Idee : busjes met een nachtdienst?
19
HET TARIEF. Tarieven kunnen aangepast worden naargelang het inkomen. Als iedereen toegang heeft is dit niet stigmatiserend. Het is meer gekend bij het publiek en het zal meer gebruikt worden. ANDERE. - Het behalen van een rijbewijs is duur. Niet alle ocmw’s komen tussen. - Mensen kunnen op verschillende momenten in de dag op hun werk starten en eindigen, waardoor de mobiliteitsstromen een wat meer verspreid worden. - Er is nood aan een routeplanner waar fiets en openbaar vervoer gecombineerd wordt.
20
• Gesprekstafel 3: Betaalbaarheid Gespreksleiding: Mirjam Bonner, verslag: Marja Hermans 1. Invalshoeken: Kostprijs vd reis, kost reserveren, doolhof tarieven/digitale kloof • Kostprijs: o verschillen bus en trein o kostprijs fiets/onderhoud o kostprijs autodeelsystemen o kostprijs auto/ rijbewijs/verzekeringen o kinderen -12 en +12 • Reserveren o Telefonisch: betaalnummers o E-mail: toegankelijkheid? o Aan loket: daar moet je geraken o … • tarieven o verschillende abonnementen en combinaties: buzzypass, omnipass, … o verschillende tickets: standaard, weekend, railpass, gopass, met korting van grote gezinnen, … o 1 tarief voor alle OV? o Kostprijs Trein vs bus o Automatische kortingen? • tickets kopen o aan loketten: vriendelijkheid, uitleg? o Aan automaat: toegankelijk? o Online: voor wie? o Via sms o … 2. Verslag Het is altijd fijn om te weten met wie we rond de tafel zitten, en vandaag extra om te horen op welke manier we ons verplaatsen. • Mirjam die deze gesprekstafel voorzit verplaatst zich vooral met de Fiets. • Van Welzijnsschakel Ommekeer in Erpe Mere verplaatst Freya zich vooral met de bus en Geert met de auto of de bus. • Van WZS De Schakel in Puurs gebruikt Bea vooral trein en fiets, Guy de lijnbus en de MinderMobiel Centrale en Alex fietst. • Eddy uit Temse stapt. • Anja van Den Draai in Heist op den Berg neemt de auto en Guy de fiets. • Ilse van FietsenWerk fietst • Marleen werkt bij de Vlaamse Overheid en neemt zowel de bus als de trein als de auto.$ • Marja neemt hier verslag en voor de rest vooral de trein, de fiets en de auto. • Lies van buurtwerk Deurne neemt vooral de fiets en Inge is fleximobiel. In deze werkgroep willen we vooral praten over de (on)betaalbaarheid van vervoer maar we hebben zeker ook aandacht voor toegankelijkheid (van informatie) EEN GRATIS 070-NUMMER VOOR INFORMATIE - Nu kost dit 0,50 Euro/ min. Gemiddelde kost een telefoontje voor informatie daardoor 5 tot 6 Euro. 21
-
Bijkomend wordt de accuraatheid van de informatie in vraag gesteld. o De computer – informatie wordt te weinig geactualiseerd o Omleidingen, het niet bedienen van haltes wordt meestal niet vermeld noch telefonisch, noch via de website én ook niet altijd aan de haltes. o De communicatie over de dienstregeling is onduidelijk, en wat De Lijn betreft is de dienstregeling te complex.
DE KOSTPRIJS VAN EEN TICKET/ABONNEMENT - Korte afstanden met De Lijn zijn duur. - Het zou beter zijn om met bestemmingstickets te werken dan wel met tijdstickets. Als je een niet aansluitende overstap moet doen, dan betaal je meestal 2 tickets. o Cfr geldigheidsduur sms-ticket - We zijn ook vragende partij voor één ticket voor verschillende Openbaar Vervoer aanbieders. (bestemmingsticket) - Het zou mogelijk moeten zijn een abonnement op afbetaling aan te kopen. Bijkomend vragen we meer duidelijkheid rond reducties. Sommige mensen in armoede betalen jarenlang teveel voor het OV omdat ze niet weten dat ze recht hebben op goedkopere tarieven. Automatisch toekenning van rechten zou hier al een hele staf vooruit zijn. DE INFORMATISERING VAN DE BETALING. - In onbemande stations waar je enkel via de automaten in ticket kan krijgen heb je een probleem wanneer de automaat niet werkt. Je moet een ticket nemen op de trein en je betaalt een meerkost, soms wordt je zelfs als zwartrijder gebrandmerkt. DE COMBINATIE DEELFIETS – OV ALS OPLOSSING?? - Een groter probleem stelt zich hier bij waarborg op een deelfiets. Waarvoor je moet beschikken over Visakaart, waar als waarborg 150 Euro wordt geblokkeerd. Heel wat mensen hebben geen kredietkaart en kunnen het zich zeker niet veroorloven om 150 Euro te laten vastzetten. - Wij vragen ook voor eenzelfde fietsverhuur abonnement voor heel het land. Als je nu een abonnement hebt in stad x, dan kan je daarmee geen fiets huren in stad y. Dat zou hetzelfde moeten zijn. DE TREIN EN INFORMATIEVERSTREKKING - Een groot probleem stelt zich bij L-treinen. Je wordt er enorm onzeker van als je niet weet waar je moet afstappen. Oplossingen zijn: o Goede en regelmatige info via het omroepsysteem op de trein. De info moet accuraat en verstaanbaar zijn. o Lichtbalken die de komende stopplaats aanduiden cfr trams o Verlichte plaatsnaamborden op de perrons. DE BELBUS - (de routes van ) de belbus sluit op veel plaatsen te weinig aan bij de bestemmingen van de gebruiker, zeker op de grenzen van 2 belbusgebieden. - Door het ontbreken van een geregelde busverbinding gebruiken (in Heist op den Berg) veel schoolkinderen de belbus waardoor deze oververzadigd is en niet beschikbaar voor andere gebruikers. - Reserveren is duur en moet te lang vooraf. - Vraag naar meer soepelheid van de chauffeurs versus de boetes en (eventuele) schorsing die daar voor de chauffeur tegenover staat. MINDERMOBIELE CENTRALE - De MMC is duur 22
-
Bij sommige MMC is een ‘gratis’ wachttijd in begrepen bij andere niet.
DE FIETS - Een goede fiets is duur, een goedkope fiets meestal een duurkoop op termijn. - Huurkopen van fietsen is een mogelijke oplossing. - Fietsenateliers waar mensen worden geassisteerd bij het zelf herstellen van hun fiets zouden een goede zaak zijn. - Er is nood aan goede fietsstallingen, in straten, aan haltes, in stations,… hier zou aandacht moeten voor zijn bij de (her)inrichting van openbare ruimtes. Het is nodig de randvoorwaarden te creëren zodat een fiets kopen niet ervaren wordt als een zotte aankoop. DE TAXI - Een taxi op zich is duur. - in verschillende steden biedt men mensen in armoede taxi-cheques aan. Maar hier is er een perceptie-probleem. Mensen in armoede durven geen taxi nemen omdat ze bang zijn hier op aan gesproken te worden. (geen geld maar wel een taxi??)
23
24
25
• Gesprekstafel 4: Informatie over en door het Openbaar Vervoer Gespreksleiding en verslag: Jan Christiaens 1. Invalshoeken cfr gesprekstafel 1 2. Verslag PROBLEMEN De groep formuleert een aantal problemen / bedenkingen bij het huidig OV-aanbod, voornamelijk vanuit eigen (negatieve) ervaringen. INFORMATIE VOOR DE REIS - Routeplanners zijn vaak moeilijk te raadplegen. De routeplanner van de NMBS wordt als gebruiksvriendelijker ervaren dan die van De Lijn. De groep geeft ook aan dat toegang tot computers en internet lang niet evident is. - Het telefoonnummer waarop informatie over busvervoer te krijgen is, is een betalend nummer. Dat is erg duur. - Het busboekje maakt gebruik van een erg klein lettertype. - Persoonlijk contact in een Lijnwinkel of aan een loket is vaak een goede oplossing maar vele loketten worden gesloten. - Dat alles maakt het vaak ingewikkeld om een reis te plannen. TICKETS EN VERVOERSBEWIJZEN - Ticketautomaten zijn moeilijk te bedienen. De plaatsing van die automaten is soms erg onlogisch. Online bestellen is niet evident. Zowel bij de automaten als bij bestellen via internet wordt er vanuit gegaan dat mensen over een bank-of kredietkaart beschikken. Dat is lang niet evident. - Tarieven zijn vaak ondoorzichtig. Een integratie van tarieven zou eenvoudiger zijn. - Openbaar vervoer wordt duurder. Een verhoogde tegemoetkoming voor mensen in armoede is wenselijk. INFORMATIE TIJDENS DE REIS - De informatieverstrekking bij calamiteiten of vertragingen moet beter. Voorbeelden zijn praatpalen of informatieschermen. Hier en daar zijn die er al, maar dat mag uitgebreider. - De aankondigingen in stations zijn vaak onduidelijk. De recente invoering van computerstemmen draagt wel bij tot de duidelijkheid. OPLOSSINGEN - De groep formuleert ook een aantal oplossingen of pistes die naar een oplossing kunnen leiden. Die werden nog niet in een volgorde van belangrijkheid gezet. Ik lijst ze hieronder op. Aan het einde van de vergadering wordt wel een prioritering gemaakt. - Basismobiliteit! Mobiliteit is een recht voor iedereen en zou gratis moeten zijn. Daartegenover staat wel dat iets wat gratis is vaak geen respect afdwingt. Zo zijn er vaak gevallen van agressie en vandalisme jegens personeel en materieel. - Gespreide betalingen zouden soelaas kunnen bieden voor mensen die het financieel wat minder hebben. - Mensen in armoede zouden een netkaart kunnen krijgen voor NMBS en De Lijn. Is dat betaalbaar? Dat is in alle geval niet stigmatiserend. - Tarief- en ticketintegratie wordt toegejuicht. Maar men moet de mensen wel leren werken met bijvoorbeeld een MOBIB-kaart. 26
-
-
Locatiekeuze blijft een belangrijke hefboom in het mobiliteitsdebat. Voorzieningen zouden moeten ingeplant worden nabij openbaar vervoer. Er zijn verder concrete voorbeelden van gemeenten die het heft in eigen handen nemen en vervoers van en naar belangrijke voorzieningen organiseren. Zo is er in Brasschaat een gemeentebus die alle voorzieningen aandoet. In Bornem is er de idee van de bedrijfsbussen die flexibel zouden kunnen ingezet worden, bijvoorbeeld voor mensen in vervoersarmoede. De sociale taxi, of MMC’s, zouden goedkoper moeten zijn. Ze zijn te afhankelijk van vrijwilligers. De belbus zou ook toegankelijk moeten zijn voor occasionele niet-reserveerders.
DE TOP 7 1. Vorming, training en opleiding a. Over online bestellen b. Over routeplanning 2. Hulp en advies a. Persoonlijk contact primeert b. Praatpalen op plaatsen waar het niet anders kan Verder hoort hier ook bij: we moeten gaan naar pro-actieve dienstverlening. Mensen moeten vooraf al gecoacht worden qua mobiliteit. Bovendien kan outreachend werken heel wat problemen detecteren en desgevallend oplossen. Straathoekwerkers werken bijvoorbeeld via een Facebook-pagina. Zij zoeken hun doelgroep op waar hij zich bevindt. Postbodes of andere diensten die aan huis komen zouden hierin een belangrijke rol kunnen spelen. Zij kunnen problemen detecteren, doorverwijzen of zelf eerste hulp en advies geven. 3. Creatief omgaan met aanbod a. Gemeentebussen inzetten b. Bedrijfsbussen inzetten c. Belbussen creatiever inzetten en gebruiken 4. Betaalbaarheid ! a. Sociaal tarief b. Betaalbare telefoonnummers c. Betaalbare abonnementen d. Basismobiliteit : gratis? e. Spreidingsbetaling mogelijk maken f. Sociale taxi’s g. Uitbreiding van gebied keycard? 5. Vereenvoudiging a. Routering moet eenvoudiger b. Tarieven en tickets c. Er moet blijvend aandacht zijn voor mensen die zonder bank-of kredietkaart willen betalen. 6. Locatiekeuze 7. Aanbod a. Bereikbaarheid en frequentie zijn hier belangrijk. Daar wordt het best op maat gewerkt, in nauwe samenwerking met het lokale gemeentebestuur. Er moet wel gewaakt worden over het niet al te fel versnipperen van het aanbod.
27
Voorstelling van de demo-projecten
28
De Deelnemers Cécile Dusart Koen Sciettecatte Cris Delvaux Dirk De Smet Dirk Billiet Evelien Catteceur Henk Termote Ilse Fannes Geert Van Buggenhout Licorice Lewy Freia Sanne Verheyen Flor Van Haegenberg Bert D'hondt Erik Guy Anja Marleen Govaerts Kimberly Van Damme Koen Van Lancker Koos Fransen Alex Bea Marleen Guy CHristel An Marja Hilde Van Driessche Maria Govaert Hector Caluwé Sandra Rosveld Jos Van Hoofstat Inge Lies Van Daal Joke Steenhoudt Denise Verhaert Frie Simone Frouke Wouters Elza Erik Nina Langens Anja Braes
De Lijn De Lijn BuSO Tongerbos IGW Haal de lijn over de brug MMC gent Welzijnsschakel 't Schoederkloptje Zarren Steunpunt Armoedebestrijding FietsenWerk Welzijnsschakel Ommekeer Erpe-Mere Welzijnsschakel Ommekeer Erpe-Mere Welzijnsschakel Ommekeer Erpe-Mere MAV Antwerpen Promobiel Welzijnszorg Den Draai HoB Den Draai HoB Den Draai HoB Vlaamse overheid - MOW Vlaamse overheid - MOW NMBS UGent Welzijnsschakel De Schakel Puurs Welzijnsschakel De Schakel Puurs Welzijnsschakel De Schakel Puurs Welzijnsschakel De Schakel Puurs Welzijnsschakel De Schakel Puurs Welzijnsschakel De Schakel Puurs Welzijnsschakel De Schakel Puurs VVSG Bornem Bornem Beweging,net Buurtcentrum Dinamo - Deurne Buurtcentrum Dinamo - Deurne Buurtcentrum Dinamo - Deurne Buurtcentrum Dinamo - Deurne Welzijnsschakel De Fakkel Herentals Welzijnsschakel De Fakkel Herentals Welzijnsschakel De Fakkel Herentals Buurtcentrum 't Lampeke Leuven Buurtcentrum 't Lampeke Leuven Buurtcentrum 't Lampeke Leuven LISS Den Draai Heist-op-den-berg 29
Diane Dolly André Erik Rosa Guy Magda Cuppens Marc Eddy Calle Jan Christiaens Hannelore Depypere Soraya Navamar Els van den broeck Marja Hermans Miriam Bonner Peter Heirman Sieg Monten
Den Draai Heist-op-den-berg Den Draai Heist-op-den-berg Den Draai Heist-op-den-berg Den Draai Heist-op-den-berg Den Draai Heist-op-den-berg Den Draai Heist-op-den-berg Warm hart - Houthalen-Helchteren Warm hart - Houthalen-Helchteren OAR Temse Mobiel 21 Mobiel 21 Mobiel 21 Mobiel 21 Welzijnsschakels Welzijnsschakels Netwerk tegen armoede Netwerk tegen armoede
Meer info Mobiel 21 vzw - Vital Decosterstraat 67A/0101 - 3000 Leuven - Tel: 016 31 77 09 Contact:
[email protected] Netwerk tegen armoede vzw, Vooruitgangstraat 323, bus 6 - 1030 Brussel - Tel. 02/204.06.57 Contact :
[email protected] Welzijnsschakels vzw, Huidevettersstraat 165 – 1000 Brussel - 02/5482686 Contact:
[email protected]
30
31
