Verslagg sessie 4 4 voormid ddag: Belaang van lokale en bo ovenlokalle netwerken 1. Sprekkers Kris De Vissccher (DEMOSS) Myriam Berggmans (OPZ Geel) en Roeel Tulleneerss (CC Geel) Koen Deweeer (Handicum m) Francisca Ru umbaut (Kastteel van Gaassbeek) 2. Opvollgend gebruiiker C Carolien Daeemen (slechttziend) 3. Opzett (kopie vano op website) nt dit ook hett verbreden van je Wil je alss cultuurinsttelling je toeggankelijkheidd verhogen, dan beteken netwerkk. Er wacht jee een zoektocht in de som ms onbekend de en ondoorzichtige weereld van de zzorg en het sociaaal‐cultureel werk voor p personen meet een beperking. Zorgvoorzieningen waar person nen met een bepeerking overd dag verblijven, vormen diikwijls een eerste en dan nkbaar aanknnopingspunt. Op deze maanier bereik je zeker de doelgroep, m maar wel mee estal op een groepsgebonnden manierr en niet altijd vollgens een eiggen keuze va an de personnen met een beperking ze elf. In deze ssessie lichten n we verschillende mogeelijkheden toe om person nen met een beperking te laten participeeren aan culttuur op een meer individduele basis of in een groe ep waar ze zeelf voor geko ozen hebben. Ook gaan w we dieper in o op de verschhillende vorm men die een ssamenwerkinng tussen ee en nstelling en eeen organisa atie voor per sonen met e een beperkin ng kan aanneemen. En we gaan na cultuurin op welkee manier perrsonen met e een beperkinng niet alleen n deelnemerr kunnen zijnn, maar ook m mee het aanbod kunnen vorm m geven. 4. Verloo op Inleiding g De relatiie tussen een aanbieder van cultuur en een gebrruiker wordtt soms voorggesteld als ee en 1 op 1 relatie ttussen ‘insteelling’ en ‘individuele ggebruiker’. Maar die voorstelling kklopt niet. Rond de instellingg en de gebrruiker zit, alss het goed gaaat, een netwerk dat verbinding kann leggen tusssen beide en de no odige onderssteuning en a afstemming ccreëert. Wil je alls cultuurinsttelling je toe egankelijkhe id verhogen, dan beteke ent dit ook hhet verbrede en van je netwerkk. Lokaal én b bovenlokaal, omdat veel zorg en aanbod voor personen met een beperking (PmB) nu eenm maal bovenlo okaal wordt ggeorganiseerrd. Binnen d de zorg voor PmB is een evolutie aann de gang naaar meer maa atwerk en veermaatschap ppelijking. De keuzees die de cu ultuursector maakt, kunnnen deze evo olutie ondersteunen. In deze sessie laten we drie voorbeelden uitt de praktijk aan het wooord. We beginnen met de e samenwerkking tussen h het CC en het psycchiatrisch centrum van G Geel. Vervolggens geven w we het woord aan Handdicum. Zij lichten hun
1
werking en visie toe. Ten slotte gaan we dieeper in op de e audiogids d die het Kasteeel van Gaassbeek liet n door person nen met eenn beperking. ontwikkeelen voor en ur in Geel Toegankkelijke cultuu We starrten met eeen mooie sa amenwerkingg en dito duo‐presenta d atie. Myriam m Bergmans van het Openbaaar Psychiatrrisch Centru um van Geeel (OPZ) ve erduidelijkt vanuit de ‘‘zorg’ haar visie op cultuurp participatie. R Roel Tullene eers van CC De Werft in Geel licht toe hoe het ccultuurcentrrum deze visie on ndersteunt, o.a. doorr te kieze n voor ee en individuele benadeering én door d de ‘vermaattschappelijking’ vorm te geven door middel van e een eigen po oule van vrijw willigers. C Cf. powerpointpresentattie Partnerss in cultuur: H Handicum alss inspirerendd voorbeeld Binnen d de zorginstellingen kome en mensen m met een bep perking meesstal terecht iin een groep p waar ze niet zelf voor gekozeen hebben. O Ook (een de el van) de daagbesteding is niet een eeigen keuze.. Maar er m mett een beperkking zelf een n positieve kkeuze kunne en maken bestaan ook organissaties waar mensen e wie ze ontmoeten. o Binnen wellzijn heb je, verspreid oover Vlaand deren, 20 over waat ze doen en vrijetijdsszorgorganisaties. Binnen het sociaaal‐cultureel w werk bestaan n er verenig ingen voor p personen met een n beperking en specifie eke vorminggsorganisatie es. Handicum m is er één van. Koen Deweer, coördinaator van Han ndicum, licht de specifieeke mogelijkkheden toe van v een sam menwerking met een organisaatie als de zijjne. Dat die o ook verder kkan gaan dan n de klassiekke ‘toeleidingg’ bewijst he et project ‘cultureluren’. Cf. powerpointpresentattie C Kasteel van G Gaasbeek Niet alleeen deelnemeer, maar ookk deelhebberr: audiogids K Doorgaaans vormt to oeleiding naa ar het besta ande aanbo od de inzet van v de sameenwerking. Maar M een samenw werking kan o ook andere vvormen aan nemen. Het project ‘cultureluren’ iss daar een vvoorbeeld van. Zo ook de audiogids die he et Kasteel vaan Gaasbeekk liet maken door en vooor personen met een beperkin ng. Franciscaa Rumbaut van het Kasteeel van Gaassbeek geeft ttekst en uitleeg bij het prroject. Ze gaat dieper in op dee achterligge ende visie, dde netwerkvo orming, de u uitwerking een indien mo ogelijk de nk: effecten van een derrgelijk projecct. Meer infoo: zie deze lin http://w www.kasteelvvangaasbeekk.be/kindereenenjongeren n.asp?id=33 C Cf. powerpointpresentattie 5. Afsluiter mensen met een beperking zijn aanggesloten bij h het Fonds Verschilllende organiisaties die werken met m Vrijetijdssparticipatie. Dagcentra verbondenn aan een beschutte b werkplaats, w oorganisaties die met mensen met een beperking op u uitstap gaan, psychische dagcentra, b beschut wonnen voor men nsen met een handicap, thuisbegeleidingssdiensten… EEr kunnen dus heel wat diensten aaansluiten. Het H enige criterium m is dat eigeen activiteite en binnen heet centrum niet n worden betoelaagdd en dat de middelen m gebruiktt worden voo or activiteite en buitenshuuis, met als d doel het leefw wereldpersppectief van m mensen in armoedee te verbreden (dus NIET T: buitenhuissactiviteit die e door koepe el of instellinng zelf georgganiseerd
2
worden)). Het moet dus gaan ovver toegankeelijk maken van ‘reguliere activiteiteen’ zoals uitsstap naar CC, museeum, jeugdkkamp, beurte enkaart aanggepast zwem mmen… Je vin ndt meer infoormatie in de bijlage: ‘Het fond ds vrijetijdsp participatie in n een notenddop’. C Cf. bijlage 6. Websites ur.handicum m.be. http://cultuu http://www.kasteelvanggaasbeek.be//kinderenenjjongeren.asp p?id=33
3
etijdsparticipa atie voor mennsen die in arm moede leven? ? Wat is heet Fonds Vrije H Het Fonds Vrrijetijdsparticipatie is een initiatief van de Vlaamse Minister vann Cultuur met als doel m mensen die in armoede le even meer e n volwaardig te laten parrticiperen aann culturele acctiviteiten, ssportactiviteitten en het jeu ugdwerk doorr bestaande drempels te ve erlagen en meensen te stimuleren tot d deelname en ontwikkeling van de eigen creativiteit. Wat doett het Fonds Vrijetijdsparticcipatie Het Fonds Vrijetiijdsparticipatie stimuleert de deelname aan vrijetijjdsactiviteitenn (= cultuur, sport en dwerk) op 4 m manieren: jeugd
mst de de Door via een e financiële tussenkom eelnameprijs van menseen in armo oede aan vvrijetijdsactiviteiten betaalbaar te make n. We noeme en dit de 80/20 0‐regel.
ustrie te ondderhandelen om o mensen in armoede oop een betaa albare en Door met dee vrijetijdsindu ttoegankelijke manier te kunnen laten paarticiperen aan evenementen.
werking af te sluiten met bbovenlokaal gesubsidieerd g manent als Door samenw e initiatievenn (zowel perm ttijdelijk). Enkkele voorbee elden hierva n zijn mu usea met ee en nationalee uitstraling, tijdelijke ttentoonstellin ngen en sport‐ en jeugdkam mpen.
Door het verleenen van (tele efonische) on dersteuning o aan de vrijetijjdswerking vaan lokale organ nisaties van en met mensenn in armoede. m in o aan vrijetijdssaanbieders oom hun aanbod toegankelijker te maaken voor mensen armoede.
werkt het Fon nds Vrijetijdspparticipatie Voor wiee en met wie w W We werken vo oor en met mensen in arm oede die lid o of cliënt zijn va an een privatee welzijnsorga anisatie of w welzijnsvereniging. Omdatt mensen in aarmoede hee el moeilijk detecteerbaar zzijn, werd gekozen om ssamen te werrken met lokale welzijnsorgganisaties die dagelijks mett deze mensenn werken en e een sterke vvertrouwensb band genieten n. Deze organiisaties staan in voor de omkadering en dde toeleiding. O Opgelet: in so ommige stede en of gemeennten is er een lokale afsprakennota vriijetijdsparticip patie voor m mensen in arm moede afgeslo oten. Organissaties die hier gevestigd zijn n, kunnen enkkel beroep do oen op ons aaanbod boven nlokaal gesubsidieerde initiiatieven en vrrijetijdsindustrie. Het aanbood vind je teru ug in onze ‘‘vrijetijdsbund del’, die drie m maal per jaar vverschijnt. dt bedoeld m met een private welzijnsorgganisatie? Wat word
Het Fonds staaat open voor alle organissaties die men nsen in armoede als doelggroep van hun werking hebben. Enkeele voorbeeld den: vereniginngen waar arm men het woord nemen, Weelzijnsschakel‐‐ groepen, buurtwerkinggen, centra voor B Basiseducatie, diensten begeleid wonen, dagcentra, d tthuisbegeleidingsdiensten
O Overheidsinsttellingen komen niet in aannmerking aanggezien ze enerzijds een eiggen financierin ng hebben hiervoor waarop ze beroep p kunnen doeen ( vb: federrale middelen n socio‐cultureele participatie van het
OCMW) en anderzijds vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede ook een opdracht is op lokaal niveau.
We hanteren het principe dat de aanvraag voor tussenkomsten gaat over het toegankelijk maken van de activiteiten voor de doelgroep, daarom komen eigen activiteiten niet in aanmerking, en mogen deze activiteiten niet de reguliere animatie/leefgroepwerking vervangen. Daarom kunnen sommige verzorginsinstellingen niet aansluiten.
Wat is de 80/20 regel? Het Fonds Vrijetijdsparticipatie wil deelname aan vrijetijdsactiviteiten niet totaal kosteloos maken. We komen voor maximaal 80% tussen in de deelnameprijs van culturele activiteiten, inschrijving sportclubs en inschrijving jeugdkampen/jeugdbeweging…. Het dienen wel activiteiten te zijn erkend door lokale, provinciale, vlaamse of federale overheid. Wat verstaan we onder deelnameprijs? Deelnameprijs = toegang of lidmaatschap (+ gids + vervoer + babysit). Deelnemen aan vrije tijd kost meer dan enkel het toegangskaartje. Daarom komt het Fonds Vrijetijdsparticipatie ook tussen in de vervoersonkosten, reservatiekosten en de kosten voor babysit1. Bij een begeleid bezoek worden ook de onkosten voor de gids2 vergoed. Het Fonds Vrijetijdsparticipatie komt niet tussen in consumpties, parking‐ en vestiairekost. Het Fonds Vrijetijdsparticipatie en de lokale netwerken Vanaf januari 2008 kunnen alle gemeenten in Vlaanderen via het participatiedecreet bijkomende middelen ontvangen om de vrijetijdsparticipatie van mensen in armoede te bevorderen. Deze middelen zijn rechtstreeks
bestemd
voor
de
mensen
in
armoede
en
hun
verenigingen.
De voorwaarde is duidelijk: plaatselijk een “Afsprakennota Vrijetijdsparticipatie” tot stand brengen. Deze nota geldt als een vorm van contract waarin alle belangrijke lokale partners samen afspraken maken hoe er de komende jaren verder wordt gewerkt aan de participatie van mensen in armoede aan cultuur, sport en jeugdwerk. Kort, krachtig, duidelijk en… vooral gedragen door iedereen. De verplichte lokale partners zijn: Gemeentelijke diensten Vrijetijd, OCMW en verenigingen en organisaties die mensen in armoede als doelgroep hebben. Dit samenwerkingsverband noemen we het "Lokaal Netwerk Vrijetijdsparticipatie". Als een gemeente er voor kiest om een afsprakennota vrijetijdsparticipatie op te maken heeft dat belangrijke gevolgen voor organisaties uit die gemeente reeds een beroep deden op het Fonds Vrijetijdsparticipatie. Organisaties en verenigingen die gevestigd zijn in een gemeente met een Afsprakennota Vrijetijdsparticipatie kunnen enkel aanspraak maken op een tussenkomst van het Fonds Vrijetijdsparticipatie via het Aanbod Vrijetijdsindustrie en Bovenlokale Gesubsidieerde Initiatieven. Hoe wordt je lid en vraag je een tussenkomst aan?
Je stuurt een mailtje naar
[email protected] met de voorstelling van jullie organisatie en de aanvraag tot lidmaatschap. Omdat we niet alle organisaties kennen, vragen we een folder of het jaarverslag mee te sturen.
Je krijgt van ons een organisatiefiche toegestuurd. We vragen naar organisatiegegevens en een vaste contactpersoon. Lid worden is kosteloos.
enkel een babysit-beurt door een bij een erkende instelling (bv. De gezinsbond, solidariteit voor het gezin, thuiszorgdiensten,…) aangesloten babysit komt voor subsidiëring in aanmerking. Het buurmeisje, het nichtje, …kunnen we niet vergoeden. 2 Gids: hieronder verstaan we ook het huren audiogidsen. 1
Wanneer de organisatiefiche is teruggestuurd krijg je van ons een welkomstbundel met een gepersonaliseerd aanvraagformulier. Vanaf dan kan je tussenkomsten aanvragen
Voor tussenkomsten voor zelfgekozen activiteiten vul je het aanvraagformulier in met de informatie van de activiteit, de geschatte kosten en het aantal deelnemers en begeleiders/vrijwilligers. We verwerken de aanvragen éénmaal per week, als je aanvraag wordt goedgekeurd ontvang je een goedkeuringsbrief en een financieel verslag. Dit verslag stuur je samen met de financiële bewijsstukken op, nadien worden je kosten voor 80% terugbetaald.
Voor tussenkomsten uit het vast aanbod vul je het bestelformulier in en stuur je dit zowel naar de organisator als naar het Fonds. Daarna ontvang je van het Fonds een goedkeuringsbrief en een financieel verslag . Van de organisator ontvang je de reservatiebevestiging en de vraag tot betaling.
