Verslag 2010 van de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid: Groene banen Leuven 16 december 2010
Jan De Mulder Department Studiën
Structuur presentatie De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid (HRW)
Het HRW-verslag 2010: "Groene banen" Context Vaststellingen o o o
Economie en arbeidsmarkt Vergelijking met ICT Opleiding en vaardigheden
Aanbevelingen o o
2
Begeleiding van de overgang naar een groenere economie Onderwijs en opleiding
De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid
adviesorgaan van de federale minister van Werk i.v.m. de werking van de arbeidsmarkt in België: verrichten van analyses en formuleren van aanbevelingen
samengesteld uit arbeidsmarktspecialisten, voorgedragen door de federale regering en door de gewesten en gemeenschappen
jaarlijks verslag, met o een conjunctureel deel
o een structureel deel o een thematisch deel http://www.werk.belgie.be/moduleTab.aspx?id=370&idM=163 of via http://www.werk.belgie.be ; Modules: Publicaties ; Publicaties per reeks
3
wetenschappelijke ondersteuning: Nationale Bank van België
Context: CO2-concentratie in de atmosfeer en temperatuur op Antarctica Temperatuur1 Over een periode van 800.000 jaar
-800
-700
-600
6 4 2 0 -2 -4 -6 -8 -10 -12
-500 -400 -300 (duizenden jaren vóór 1950)
-200
-100
0
CO2-concentratie2
CO2-concentratie2 Over een periode van 800.000 jaar
-800
-700
-600
400
-500 -400 -300 (duizenden jaren vóór 1950)
-200
-100
0
Meest recente periode
350
350
300
300
250
250
200
200
150
150 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 (jaartallen)
Bron: Lüthi, D., et al., High-resolution carbon dioxide concentration record 650,000 - 800,000 years before present, Nature, v. 453, pp. 379-382, 15 May 2008. 1 Afwijking t.o.v. het gemiddelde van de laatste 1000 jaar, in graden Celcius. 2 Volumeconcentratie, in delen per miljoen (ppmv).
4
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
400
Context: Doelstellingen van het Energie- en Klimaatpakket en situatie in de lidstaten van de EU 200
UITSTOOT VAN BROEIKASGASSEN1
1.400
180
ENERGIE-EFFICIËNTIE2
1.200
160 Doelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
140 120
1.000 800
100 600
80 60
400
40
200
0
0
AANDEEL VAN HERNIEUWBARE ENERGIE IN HET FINALE ENERGIEVERBRUIK3 50
BG RO EE CZ SK LT HU PL LV SI FI CY BE MT PT ES GR NL EU27 FR LU SE DE IT AT UK DK IE
CY ES MT PT IE GR AT FI IT SI LU NL DK EU15 FR EU27 SE BE UK CZ DE PL HU SK BG RO EE LT LV
20
AANDEEL VAN BIOBRANDSTOFFEN IN HET BRANDSTOFVERBRUIK VOOR VERVOER4 12
45
Doelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
10
40 35 Doelstelling van het Energie- en Klimaatpakket voor de EU in 2020
30 25
8 6
20 4
15 10
2
5
2007
2000
DE SK SE LT FR AT NL EU27 PT LU GR ES BE RO UK PL SI HU CZ IE IT LV CY DK BG FI
0 SE LV AT FI PT DK RO EE SI LT DE EU27 ES FR IT SK HU PL GR BG CZ NL BE IE LU CY UK
0
Nationale Kyoto-doelstellingen (2012)
Nationale doelstellingen van het Energie- en Klimaatpakket (2020)
Bron: EC. 1 Indexcijfers waarbij het referentiejaar gelijk wordt gesteld aan 100 (dit referentiejaar kan verschillen naargelang het broeikasgas en het land); gegevens in CO 2 equivalenten. Malta en Cyprus kregen geen individuele doelstelling in het kader van het Kyoto-protocol. 2 Bruto binnenlands energieverbruik gedeeld door het bbp naar volume; kilogram petroleumequivalent per duizend euro. 3 Procenten; geen gegevens voor Malta. 4 Procenten; geen gegevens voor Malta en Estland.
5
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen o
terugloop vervuilende activiteiten
o
toename "groene" activiteiten
dit is een belangrijke uitdaging, maar deze ontwikkeling biedt ook nieuwe kansen
6
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen
vergroening van de economie vereist "eco-innovatie" Uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling in België en in de EU in 20081 (procenten bbp) 4,0 3,5
EU-doelstelling
3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5
Bron: EC. 1 Gegevens m.b.t. 2007 voor Griekenland en de gewesten.
7
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
BR VL WL
SE FI DK AT DE FR EU15 BE EU27 UK SI NL LU PT CZ IE ES EE IT HU LT LV PL GR RO MT BG SK CY
0,0
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen
vergroening van de economie vereist "eco-innovatie"
"groene" activiteiten kunnen diverse vormen aannemen o.a. hernieuwbare energie, energie-efficiëntie, afvalverwerking Afvalverwerking in België en de EU1 in 2006 (procenten van het totaal)
NL BE DK DE IE IT AT FR EU15 SI EU27 SK PT LV UK CY LT EE ES FI SE GR HU MT RO BG
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Recyclage
Energierecuperatie
Verbranden
Storten
Bron: EC. 1 Geen gegevens voor Luxemburg, Polen en Tsjechië. Ook de gemiddelden voor de EU15 en de EU zijn berekend exclusief deze landen.
8
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Vaststellingen: economie en arbeidsmarkt
"vergroening" van de economie leidt tot reallocaties van banen
vergroening van de economie vereist "eco-innovatie"
"groene" activiteiten kunnen diverse vormen aannemen
problemen met het concept "groene banen": o
zeer uiteenlopende definities
beperkt versus ruim concept
directe versus indirecte banen
o
het aantal "groene banen" is moeilijk te meten
o
is een relatief en dynamisch begrip hoe het verloop in de tijd meten?
HRW-verslag focuste, o.a. door middel van een literatuurstudie, op algemene vaststellingen, om aanbevelingen te kunnen formuleren
9
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Vaststellingen: vergelijking tussen de vergroening van de economie en de introductie van ICT
Gelijkenissen o grote uitdaging én grote mogelijkheden voor economische activiteit o impact op het professionele en het privé-leven o niet-homogeen verspreidingstempo zonder "eindpunt"
o impact op werkgelegenheid moeilijk in te schatten o bepaalde jobs verdwijnen, nieuwe functies ontstaan, maar vooral veranderingen van taakinhoud (belang van onderwijs en opleiding)
Verschillen o reden waarom deze veranderingen plaatsvinden:
ICT: bij de individuele economische acteurs vergroening van de economie: vanuit internationale collectieve noodzaak
o grotere tussenkomst van de overheid in de vergroening van de economie o fundamentele veranderingen verwacht voor een beperkter aantal activiteiten
10
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Vaststellingen: opleiding en vaardigheden
ook de gevraagde vaardigheden zullen veranderen
groene economie heeft behoefte aan lager- en hooggeschoolde profielen Opsplitsing van de werkgelegenheid in groene activiteiten naar scholingsniveau, gemiddeld in vijf landen van de EU1, in 2000 (procenten van het overeenstemmende totaal)
Afvalverwerking
Eco-industrieën
3 5
9
21
12 42
Universiteit 50
Hogeschool
58
Milieuconsultancy
p.m. Totale werkgelegenheid
1 17
Ten hoogste lager secundair onderwijs
16 26 8
55
23
48 Bron: OESO. 1 Duitsland, Nederland, Oostenrijk, Spanje, Zweden.
11
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Hoger secundair onderwijs
Vaststellingen: opleiding en vaardigheden
ook de gevraagde vaardigheden zullen veranderen
groene economie heeft behoefte aan lager- en hooggeschoolde profielen
maar: o
nu al tekorten aan bepaalde arbeidskrachten (cf. knelpuntfuncties)
o
vraag naar personen met een technische of wetenschappelijke opleiding Afgestudeerden hoger onderwijs in de wetenschappen en technologieën in België en de EU in 2007 (procenten van de pas afgestudeerden bij de bevolking van 20 tot 29 jaar) 2,5
2,5
2
2
1,5
1,5 EU27 = 1,4
1
1
0,5
0,5
0
FR FI IE LT PT UK DK PL BE SE EE CZ RO SK DE ES AT BG SI GR LV NL IT MT HU CY
0
Bron: EC.
12
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Vaststellingen: opleiding en vaardigheden
ook de gevraagde vaardigheden zullen veranderen
groene economie heeft behoefte aan lager- en hooggeschoolde profielen
maar: o
nu al tekorten aan bepaalde arbeidskrachten (cf. knelpuntfuncties)
o
vraag naar personen met een technische of wetenschappelijke opleiding
o
groot belang voortgezette opleiding Deelname aan een formele of informele opleiding volgens beroepsstatuut in België en de EU in 2007 (procenten van het overeenstemmende totaal) 70 60 50 40 30 20 10 0
70 60 50 40 30 20 10 0 Leidinggevenden, specialisten, enz.
Bedienden en verkopers
Landbouwers en ambachtslieden
België
Bedieners van machines, assembleurs, enz.
EU27
Bron: EC.
13
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Totaal
Aanbevelingen
klimaatopwarming en internationale engagementen zijn realiteiten aanpassingen zijn noodzakelijk
overheid: beter actief sturen dan passief te ondergaan o
stimuleren van groene activiteiten en gedragspatronen
o
begeleiden van de afbouw van vervuilende activiteiten
o
voldoende gekwalificeerde arbeidskrachten
ondernemingen: o
voldoende gekwalificeerde arbeidskrachten
o
groene technologieën ontwikkelen/verwerven
twee types aanbevelingen:
begeleiding van de overgang naar een groenere economie onderwijs en opleiding
14
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Aanbevelingen: overgang naar een groenere economie begeleiden
overheden: o
werkgelegenheidsbeleid: arbeidsrecht aanpassen herstructureringen sociaal begeleiden
15
o
complementair aanbod van kwalificaties door migratie mogelijk maken
o
andere domeinen: eerlijke concurrentie, O&O, ondernemerschap aanmoedigen, enz.
o
waken over de kwaliteit van nieuwe groene banen
overheidsdiensten voor arbeidsbemiddeling: o
onderlinge samenwerking versterken (mobiliteit)
o
versterking afstemming van arbeidsaanbod op arbeidsvraag (bemiddeling, opleiding)
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen
Aanbevelingen: onderwijs en opleiding
"new skills for new jobs"
maar: o
weinig echt nieuwe vakgebieden
o
niet noodzakelijk hooggekwalificeerd of afwijkend van de bestaande vakgebieden
evaluatie te maken van de toekomstige - kwantitatieve en kwalitatieve behoeften: oprichting van een prospectief observatorium
basisopleiding: meer technici en ingenieurs nodig
voortgezette opleiding:
16
o
bijkomende investeringen nodig
o
eco-opleidingen ontwikkelen en valideren
Context - Vaststellingen - Aanbevelingen