Versie 17-09-2010
'Halfjaarrapportage Investeringsprogramma Flevoland - Almere (IFA) t, ^ Eerste helft 2010' \*^^
Versie 17-09-2010
Inhoudsopgave
Blz.
Samenvatting
3
1. Inleiding
6
2. Over de goedgekeurde projecten 2.1 Versterking van de economische structuur 2.2 Kwaliteitslag groen blauwe stad 2.3 Versterkingvoorzieningenstructuur 2.4 Versterking hoger onderwijs en middelbaar Beroepsonderwijs 2.5 Infrastructurele knelpunten
7 8 17 ..18 18 21
3. Over IFA-projectideeën
23
4. Conclusies en aanbevelingen
24
Versie 17-09-2010
Samenvatting In deze samenvatting volgt een kort overzicht van de programmalijnen, de bijbehorende projecten en de financiële stand van zaken. ' ' " " " - •-• •.
Programmalijn: versterking economische structuur. - Project Almere Kennisstad (AKS) De activiteiten van AKS dienen volgens het IFA-programma 2007-2010 bij te dragen aan het realiseren van de doelstelling van programmalijnen: - Versterking economische structuur - Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs (deelproject Turing Instituut Almere). Op dit moment werkt AKS aan enkele tientallen projecten. IFA-geld wordt daarbij gebruikt om projecten van derden te stimuleren. IFA-geld wordt als hefboom gebruikt voor anderen om ook middelen in een project te stoppen. Zij verwachten een grote muitipiier waarbij de vraag is of zij dit waar kunnen maken. Hiemaast draagt een deel van de initiatieven, direct dan wel indirect, bij aan de versterking van de voorzieningenstructuur, vooral in het onderwijs en de zorg. AKS draagt met haar activiteiten dus ook bij aan een 3° programmalijn. Van een aantal initiatieven is de verwachting dat deze op korte tennijn bij gaan dragen aan de versterking van het onderwijs. Zo worden in september ditjaar de City Learning Centres en FlevocreatlT geopend. .^sy - Project Internationalisering Economie(WTCAA) Dit project dient voigens het IFA-programma 2007-2010 bij te dragen aan het realiseren van de doelstelling van programmalijnen: - Versterking economische structuur I - Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs Het project is het best te typeren ais een ontwikkelproject, in de zin dat de opzet van een aantal diensten en netwerken wordt ondersteund, bedoelt om de economie te intemationaliseren. Het WTCAA houdt zich nu circa anderhalf jaar bezig met bovengenoemde activiteiten die elkaar, zo is het idee, zouden moeten versterken. Dit heeft al wel concrete resultaten opgeleverd, maar nog geen concrete effecten, in die zin dat er aantoonbaar meer intemationale bedrijvigheid is ontstaan. Wel hebben verschillende deelnemers aan activiteiten aangegeven interesse te hebben en zich te gaan richten op de intemationale markt. Daamaast loopt er een adviestraject met een viertal bedrijven om dit ook daadwerkelijk te gaan realiseren. Op termijn is er dus een bijdrage te verwachten aan de versterking van de economische structuur. Aan de versterking van het hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs wordt een bijdrage geleverd middels de activiteiten die worden ontplooid met de Intemational Business Academy. Het grootste deel van deze activiteiten is nog in ontwikkeling. - Project Almere Health City Dit project dient volgens het IFA-programma 2007-2010 bij te dragen aan het realiseren van de doelstelling van programmalijnen: - Versterking economische structuur - Versterking voorzieningenstmctuur. Het project is het best te typeren als een opbouw- en strategisch ontwikkelproject, in de zin dat de opbouwfase van een lectoraat en het Jan van Es Instituut wordt ondersteund, en dat wordt geprobeerd zorggerelateerde bedrijven en instellingen aan te trekken en een clustering van complementaire bedrijven te realiseren.
Versie 17-09-2010
Met de ontplooide activiteiten wordt vooral een bijdrage geleverd aan de verbetering van de voorzieningen in de zorg en het onderwijs. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan de programmalijn versterking onderwijs en de programmalijn versterking voorzieningenniveau. De bijdrage aan de economische programmalijn is tot op heden beperkt, vooral doordat het Medical Trade Park niet tot ontwikkeling is gekomen.
Programmalijn: groenblauw - Project groen-blauwe visieontwikkeling oostzijde Almere Om Zeewolde in staat te stellen een adequate rol te spelen bij deze visie- en planvormingsprocessen is vanuit IFA een financiële bijdrage aan de gemeente verleend. In de eerste helft van 2010 zijn er geen groen-blauwe IFA-projecten door de gemeente en provincie vastgesteld.
Programmalijn: Versterking voorzieningenstructuur De projecten Almere Health City en Intemational New Town Institute zijn gerelateerd aan de programmalijn versterking voorzieningenstructuur. Over deze projecten wordt bij de programmalijn versterking economische structuur respectievelijke versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs verslag gedaan. Daamaast zijn er projectideeën die de voorzieningenstmctuur versterken waar het gaat om de culturele sector (zie paragraaf 3 van dit halfjaarverslag). .-
Programmalijn: Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs ^ - Project International New Town Institute (INTI) Dit project dient volgens het IFA-programma 2007-2010 bij te dragen aan het realiseren van de doelstelling van programmalijn: - Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Het voorzieningenniveau is met de komst van het INTI gegroeid. Wat betreft de bijdrage aan de doelstelling van de programmalijn onderwijs kan worden geconcludeerd dat de activiteiten van het INTI zich niet zozeer richten op het hoger- en middelbaar beroepsonderwijs, maar op het universitaire onderwijs. Wel is het INTI in gesprek met een tweetal hogescholen in Almere, wat in de toekomst mogelijk leidt tot een samenwerkingsverband. Indirect levert het INTI mogelijk een bijdrage aan de programmalijn economie. De intemationale naamsbekendheid van FNTI is goed voor het imago van de stad. - Project Hogeschool Windesheim De vestiging van de hogeschool Windesheim draagt direct bij aan de versterking van het hoger beroepsonderwijs. Het aantal nieuwe opleidingen stijgt en het aantal studenten in Almere en Lelystad neemt hierdoor toe. Dit zal leiden tot een stijging van het opleidingsniveau in de provincie Flevoland. Als gevolg hiervan zal ook de werkgelegenheid, direct en indirect, toenemen. Hiermee draagt dit project ook bij aan de programmalijn versterking economische structuur (onderwijs is een van de speerpuntsectoren).
Programmalijn: infrastructurele knelpunten - Project Oostkavels Met de bouw van de busbaan wordt binnen Oostkavels een bijdrage geleverd aan het verminderen van de bereikbaarheidsproblemen van het stadshart. Het busverkeer heeft voorrang op auto's, waardoor het verkeer bij de gelijkvloerse kmising in het centmm vaak stilstaat. Met de komst van de busbaan wordt de doorstroming verbeterd, het centrum beter bereikbaar en zal de reistijd voor automobilisten afnemen.
Versie 17-09-2010
Financiële stand van zaken Project
IFA projectovk (prov.)
AKS Exser: Valorisation Bridge: Intemationalisering: Almere Health City INTI: Oostkavels
Realisatie
Verschil
Gerealiseerde financiële multiplier
€ 4.750.000 e 2.000.000 € 2.000.000 €3.359.000 € 4.950.000 € 2.425.000 € 3.000.000
€3.963.199 e 1.066.450 € 138.000 € 1.286.902 €403.944 €1.627.876 € 1.174.917
€786.801 €933.550 € 1.862.000 € 2.072.098 € 4.546.056 €797.124 € 1.825.083
€ 136.672 € 1.288.979 €0 €452.133 €0 € 423.826 € 1.174.917
Subtotaal Windesheim Groen Blauw
€ 22.484.000 e 20.000.000
€ 9.661.288
€ 12.822.712 € 20.000.000
€ 3.476.527 €35.000.000
Totaal
€ 42.484.000
€ 9.661.288
€ 32.822.712
€ 38.476.527
•
het bedrag realisatie wijkt af van het bedrag zoals genoemd in het [FA Jaarverslag 2009. Reden hiervan is dat bij het maken van het IFA Jaarverslag dejaarrekening 2009 van de stichtingen nog niet door de accountant gecontroleerd was
Het verschil tussen de beschikte bedragen en de gerealiseerde uitgaven heeft verschillende oorzaken. De belangrijkste redenen hiervan zijn: Benodigde IF A-opstarttijd tussen provincie en gemeente; Benodigde tijd voor nieuw op te richten stichtingen; De tegenvallende economie (waardoor exteme investeerders niet / nauwelijks willen meedoen). Projectonderdelen waren onvoldoende rijp bij de ondertekening van de betreffende projectovereenkomst tussen gemeente en provincie voor directe uitvoering. Het tempo van uitvoering van projecten voor de eerste IFA-tranche (zoals door B&W en GS in 2008 vastgelegd in projectovereenkomsten) met de naderende einddatum van de eerste tranche van 31 december 2010 komt niet overeen met de door gemeente en provincie gemaakte afspraken. - . . ._
Versie 17-09-2010
'Halfjaarrapportage Investeringsprogramma Flevoland-Almere (IFA) eerste helft 2010' , _ , _, 1. Inleiding Het doel van deze halfjaarrapportage is om enerzijds Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van Flevoland en anderzijds het college van B&W en de Gemeenteraad van Almere te infonneren over de stand van zaken van het IFA wat betreft de eerste helft van 2010. Hierbij wordt naast inhoudelijke infonnatie over de voortgang van de projecten ook informatie gegeven over de financiële stand van zaken per IFA-project. Daarbij wordt, voor zover beschikbaar, gebmik gemaakt van de jaarverslagen 2009 en de door de stichtingen ingediende halfjaarrapportages eerste helft 2010. en de In de eerste helft van 2010 heeft bureau Twynstra Gudde in opdracht van de provincie de eerste IFAtranche geëvalueerd. Het college van GS heeft het college van B&W op 28 juni jl. per briefde zienswijze gemeld hoe men verder wil met het IFA. GS hebben deze zienswijze middels een persbericht (d.d. 8 juli 2010) openbaar gemaakt. Het college van B&W heeft per brief haar reactie kenbaar gemaakt. Na het zomerreces zullen GS en B&W nader met elkaar van gedachten wisselen over het vervolg van het IFA. Dit overleg zal ook in het teken staan van kennismaking omdat er zowel aan gemeentelijke als aan provinciale zijde een wisseling heeft plaatsgevonden van de verantwoordelijke bestuurder. Bij dit halfjaarverslag gelden de volgende aantekeningen: - Bij veel projecten zijn de gestelde realisatiedoelen nog niet bereikt. Er zijn stappen, gezet om eind 2011 de doelen te realiseren. . Met andere woorden daadwerkelijke realisatie van de projectdoelstellingen vergt tijd. De aard van het merendeel van de IFA-projecten brengt dat met zich mee. Zo zijn er bijvoorbeeld projecten in uitvoering waarin grote stappen zijn gezet voor een gebouw voor hoger onderwijs ofvoor een verhoogde busbaan. Ondanks dat deze projecten uiteindelijk hard afrekenbaar zijn in termen van realisatie, kost het tijd om de doelstelling van het project ook daadwerkelijk te realiseren. Bij andere projecten, bijvoorbeeld gericht op kennisverwerving en kennisdeling, zijn kleinere stappen gezet en zijn wellicht de uiteindelijke resultaten minder hard afrekenbaar. Voor deze projecten geldt dat het tijd kost om tot wasdom te komen. -Een deel van de projecten relatief kortgeleden goedgekeurd. Deze projecten zijn nu in het stadium van voorbereiding en uitvoering. Bovenstaande vertaalt zich in deze halQaarrapportage, evenals in eerdere rapportages, in het feit dat van veel projecten eerder een stand van zaken wordt gemeld dan verslag kan worden gedaan van de realisatie van de projectdoelstellingen. Ook blijft het lastig om projectresultaten te koppelen aan de (lange tennijn)doelstellingen van de 5 programmalijnen. In het evaluatierapport van Twynstra Gudde zijn hierover wel enkele uitspraken gedaan. -In het convenant is afgesproken een multipliereffect' te bewerkstelligen door andere partijen inhoudelijk en financieel te laten participeren. Over dit multipliereffect is op verzoek van Provinciale Staten van de provincie Flevoland separaat gerapporteerd. Uit deze rapportage blijkt een verwacht financieel multipliereffect van 5; het betreft € 169.953.832. Voor de berekening wordt verwezen naar bijlage 1. Dit houdt in dat tegenover elke euro IFAfinanciering 5 euro exteme financiering staat. Bovenstaande rapportage is verwerkt in deze halfjaarrapportage.
Onder multiplier verstaan wij de inhoudelijlie enfinanciëlebijdrage van derden maar ook fiet sneeuwbaleffect die een investering heeft op ecomische groei (individuele bedrijven of sector) of maatschappelijke effecten. In definanciëletabellen staan de werkelijke bijdragen van derden tot nu toe. De multiplier is het verwachte effect
Versie 17-09-2010
2. Over de goedgekeurde projecten De provincie Flevoland en de gemeente Almere hebben in 2006 een investeringsimpuls afgesproken metals doel: "Het realiseren van krachtige impulsen voor de ontwikkeling van een uniek stedelijk klimaat in Almere en het versterken van de economische positie van Almere binnen de Noordvleugel van de Randstad. Impulsen voor ideeën, ondernemingen en mensen, waardoor Almere duurzaam aantrekkelijk blijft en waarbij het gaat om investeringen in de sociale, culturele en economische infrastructuur. " Conform het convenant gelden voor de projecten die onder de werking van het investeringsprogramma worden gebracht de volgende programmalijnen ** 1. Versterking economische structuur 2. Kwaliteitslag groen blauwe stad 3. Versterking voorzieningenstructuur 4. Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs 5. Infrastructurele knelpunten De criteria waaraan projecten moeten voldoen om in aanmerking te komen voor subsidie zijn: 1. De projecten dienen een aantoonbare bijdrage te leveren aan de realisering van het sturend motto van het investeringsprogramma binnen één van de programmalijnen. 2. Het dient in principe te gaan over projecten van substantiële omvang, die niet betrekking hebben op reguliere taken en investeringen van beide partijen of aan bijdragen aan beheer en exploitatie van voorzieningen. 3. Met de realisering van de projecten dient bij voorkeur een multipliereffect te worden bewerkstelligd door andere partijen inhoudelijk en financieel te laten participeren. Tot op heden heeft het college van GS aan het college van B&W de volgende IFA-beschikkingen afgegeven: a) Project Intemational New Town Institute (INTI), € 2.425.000,-. Deze middelen worden door Almere (in tranches) doorbeschikt aan de Stichting INTI. b) Project Almere Kennisstad / Innovatiefonds, € 8.750.000,-. Deze middelen wordt door Almere (in tranches) doorbeschikt aan drie stichtingen: de stichting Almere Kennisstad (€ 4.750.000,-) (in totaal 2 beschikkingen) , de stichting Exser (€ 2.000.000,-) de stichting Valorisation Bridge, Turing Instituut (€ 2.000.000,-) c) Project Oostkavels, € 3.000.000,d) Project Intemationalisering Economie, € 3.359.000,-. Deze middelen worden door Almere (in tranches) doorbeschikt aan de Stichting World Trade Center Association Almere. e) Project Almere Health City, € 4.950.000,-. Een deel van deze middelen worden door Almere (in tranches) doorbeschikt aan vier projecten, te weten: de stichting Landelijk Kenniscentmm Geïntegreerde Eerstelijnszorg (€ 876.000,-) - de stichting Almere Health School (€ 100.000,-) - Stichting KinderCasla (€ 300.000) - De Almeerse Aanpak (€ 940.000) f) Naast deze vijf IFA-projecten heeft de provincie - in samenspraak met en instemming van de gemeente Almere - afspraken gemaakt met de gemeente Zeewolde om te participeren in te ontwikkelen studies over mogelijke groen/blauwe ontwikkelingen aan de oostzijde van Almere (de westzijde van Zeewolde). Hiervoor was voor dejaren 2007 en 2008 € 350.000,- per jaar aan IFA-
• Zie tabel 2 voor doelstellingen per programmalijn
Versie 17-09-2010
geld beschikbaar. Hieronder wordt per programmalijn verslag gedaan van de stand van zaken van de goedgekeurde projecten. Indien een project bijdraagt aan meerdere programmalijnen is dat aangegeven. Tevens . wordt een tussenstand gegeven van de financiële stand van zaken. 2.1 Programmalijn: versterking economische structuur. 2.1.1 Project Almere Kennisstad / Innovatiefonds Het project Almere Kennisstad / Innovatiefonds kent drie deelprojecten: - het deelproject Stichting Almere Kennisstad; - het deelproject Stichting Exser; - het deelproject Stichting Valorisation Bridge (t.b.v. het Turing Instituut). Het project is het best te typeren als een ontwikkel- en opbouwproject, in de zin dat de opzet van een aantal activiteiten wordt ondersteund bedoeld om innovatie met behulp van ICT aan te jagen, en dat de opbouwfase van Exser en het Turing Instituut Almere wordt ondersteund. De financiële bijdrage aan de drie deelp rojecten is als volgt over de jaren 2007 2008 2009 Stichting AKS e 1.050.000 e 1.325.000 e 1.187.500 Stichting Exser e 250.000 € 750.000 Stichting Valorisation € 500.000 Bridse € 1.050.000 € 1.575.000 € 2.437.500
verdeeld: 2010 e 1.187.500 e 1.000.000 € 750.000
€ 750.000
€ 2.937.500
e 750.000
2011
Deelproject Stichting Almere Kennisstad (AKS) Programmalijn en doel Het deelproject stichting Almere Kennisstad valt onder de IFA-programmalijn versterking economische structuur. Almere Kennisstad richt zich op de economische en sociale ontwikkeling van Almere door bedrijven en maatschappelijke organisaties in Almere behulpzaam te zijn bij het ontwikkelen en uitvoeren van projecten, waarbij ICT wordt ingezet ter verbetering van de bedrijfsvoering en/of dienstverlening, zodat de effectiviteit, efficiëntie en klanttevredenheid toeneemt. Op deze wijze draagt Almere Kennisstad bij aan de innovatiekracht van stad en regio en de versterking van de economische positie van Almere in de Noordvleugel van de Randstad, een van de doelstellingen van het IFA. De werkwijze van AKS laat zich het beste omschrijven als 'het aanslingeren' van project op bovengenoemd gebied. Realisatie eerste helft 2010 Samen met NHTV uit Breda is door AKS het bedrijf 'innovation Industries" in het Alnovum (opleiding media innovatie, incubator en investment fund ineen) in de benen gezet. Daamaast is het bedrijf SafeShopper opgezet.Een innovatieve nieuwe dienst voor mobiele voedingsinformatie gericht op mensen met dieetwensen. Activiteiten en (financiële) stand van zaken In de eerste helft van 2010 heeft de stichting diverse projecten ondersteund. Deze projecten zijn ondergebracht in een viertal clusters: onderwijs, onderzoek & ontwikkeling (1); ondememerschap, mobiliteit & veiligheid (2); bouwen & wonen (3) en welzijn & zorg (4). Een voorbeeld van een project uit het eerste cluster is De Sterrenschool. Met behulp van een denktank, de Argumentenfabriek, en de Almeerse Scholengemeenschap (ASG) is een concept ontwikkeld (vastgelegd in een boek) om met inzet van ICT kwalitatief veel beter onderwijs (5 sterren) te geven op hetzelfde kostenniveau. Voor de realisatie hiervan is het oog gevallen op een school in het
Versie 17-09-2010
nieuwe stadsdeel Almere Hout. In de eerste helft van 2010 is gewerkt aan nadere uitwerking van de ICT-component in de Sterrenschool. Een voorbeeld van een project uit het tweede cluster is het project Winkelalarmeringssysteem in Almere Haven. Het huidige systeem voldoet onvoldoende. Met behulp van onder meer een beeldverbinding tussen winkeliers wordt aan een meer eigentijds veiligheidssysteem gewerkt. Het is een pilot dat nu loopt, er doen vooralsnog 6 winkeliers aan mee. Een voorbeeld van een project in het derde cluster bouwt voort op het concept Digitale Wooncoach (tooi ontwikkeld t.b.v. zelfbouw); nieuwe toepassingsmogelijkheden hiervoor worden verkend momenteel.. Een voorbeeld van een project in het vierde cluster is Zorg TV. Dit is een experiment met circa tien klantaansluitingen en twee zorgcentrales. Het gaat om personen met een verstandelijke beperking (via zorgaanbieder Triade) en een psychiatrische aandoening (via zorgaanbieder Kwintes). Via beeldcommunicatie wordt deels voorzien in de begeleiding van deze personen in de thuissituatie en is het mogelijk om ondersteunende diensten af te nemen. Hierbij wordt gebmik gemaakt van onder meer de glasvezel structuur zoals die momenteel in Almere wordt aangelegd. In oktober 2009 heeft de gemeente een tweede IFA-beschikking van de provincie ontvangen, voor de jaren 2009 en 2010. Deze beschikking is doorde gemeente (met aanvullende voorwaarden) doorbeschikt aan de stichting Almere Kennisstad. De stichting AKS heeft onlangs een position paper opgesteld waarin de vraag centraal staat hoe zij vanaf 2011 verder kan zonder IFA middelen. Deze paper zal de gemeente, in combinatie met een momenteel door een extem buro uitgevoerde toekomstvisie, gebruiken om in de tweede helft van 2010 met een voorstel richting provincie te komen hoe eventueel verder met Almere Kennisstad. AKS heeft de gemeente verzocht een deel van de IFA-middelen van de tweede beschikking te mogen aanwenden tot medio 2011. Deze zelfde vraag heeft de gemeente vervolgens aan de provincie gesteld. B&W en G.S. overleggen over beantwoording van deze vraag. 'inancieel overzicht* AKS IFA projectovk (prov.) 2007 2008 2009 2010 Totaal
€ € € € €
1.050.000 1.325.000 1.187.500 1.187.500 4.750.000
Realisatie Stichting €587.820 €855.340 € 1.561.570 €958.469 €3.963.199
Verschil
€462.180 € 469.660 € 374.070€229.031 €786.801
Gerealiseerde financiële multiplier € 13.215 € 123.462 €0 € 136.672
Toelichling: de projectkosten van de stichting zijn door het later beschikken dan gepland in tijd opgeschoven. Ook zijn er meerdere projecten later opgestart.
Verwachte multiplier: De Stichting Almere Kennisstad (AKS) probeert kansrijke projecten 'aan te jagen'. Hiertoe wordt door de stichting IFA-geld aangewend. Vooral dankzij AKS heeft het ministerie van Economische Zaken (Pieken in de Delta Noordvleugel) aan de stichting Exser (zie subproject 3.2) en aan de stichting Valorisation Bridge (zie subproject 3.3) ieder (afgerond) € 2 miljoen beschikt (totaal 4 miljoen). Op dit moment werkt AKS aan enkele tientallen projecten. IFA-geld wordt daarbij gebruikt om projecten van derden te stimuleren. IFA-geld wordt als hefboom gebruik voor anderen om ook middelen in een project te stoppen. Op dit moment kan, los van de stichting Exser en de stichting Valorisation Bridge, nog niet hard worden gesteld hoeveel gegenereerde Euro's er tegenover elke IFAEuro staan.
Versie 17-09-2010
AKS heeft als verwachting dat een totale IFA-investering van ruim € 4,7 miljoen in de verschillende projecten uiteindelijk ruim € 26 miljoen aan geld zal genereren van derden (van overheden en bedrijfsleven). In de loop van 2010 en 2011 zal moeten blijken wat hiervan daadwerkelijk is . . . gerealiseerd. Zie voor nadere informatie: www.almerekennissstad.nl Deelproject stichting Exser Programmalijn en doel: Het deelproject stichting Exser valt onder de IFA-programmalijn versterking economische stmctuur. Het doel van de stichting Exser is het realiseren en in stand houden van hét nationaal centrum voor diensteninnovatie in Nederland, waarin dienstverlenende bedrijven, wetenschappers en de overheid samenwerken, managen en beleid ontwikkelenvan diensteninnovaties. Dit moet onder andere bijdragen aan de groei van het aantal banen bij dienstverlenende bedrijven. De belangrijkste kemactiviteit van Exser is programmaontwikkeling. De Exser-programma's richten zich op publiek-private samenwerking. Samen met dienstverleners heeft Exser een eerste concept van de nationale diensteninnovatieagenda opgesteld. Exser faciliteert programmaontwikkeling op de (maatschappelijke) thema's van deze agenda, verwerft de benodigde financiële middelen en geeft leiding tijdens de uitvoering ervan. Daamaast ontwikkelt Exser een speciaal programma voor grote businesspartners met ambities om de Nederlandse diensteninnovatieagenda te helpen bepalen en uit te voeren. Realisatie eerste helft 2010 |/ Exser heeft in de eerste helft van 2010 bijgedragen aan een dienstenadvies van het Innovatieplatform. Het Innovatieplatform heeft nu voor het eerst het grote belang aangegeven van diensten voor de ontwikkeling van de Nederlandse economie. Exser heeft meegewerkt aan drie publiek-private diensteninnovatieprogramma's en deze ter verdere subsidiëring bij overheden ingediend, te weten: Project Experiences & Performances (PEP). Dit innovatieproject is een voortzetting van een pilotproject dat adviesbureau Noventum heeft uitgevoerd bij Miele en beoogt nieuwe inzichten te verschaffen in prestatieverbetering van diensten door beter de klantervaringen te begrijpen en te vertalen naar activiteiten die de dienstverlening productiever maken. Hiervoor wordt een instmmentarium ontwikkeld dat vervolgens toegepast zal worden in verschillende dienstverlenende sectoren in de Noordvleugel. Dit project is ontwikkeld door Exser in samenwerking met kennisinstellingen (Vrije Universiteit Amsterdam, Technische Universiteit Delft, Hogeschool Utrecht), adviesbureaus (ICSB, Altuition, en de Hay Group) en dienstverlenende bedrijven (Boon Edam, Robeco). Samen met kennistransferpartners zoals AIM, Syntens, KvK's en brancheorganisaties verzorgen zij de kennistransfer, innovatieondersteuning en opleiding en training. Het project is ingediend bij Pieken in de Delta (PiD) Noordvleugel. Het Ministerie van EZ heeft het voorstel positief beoordeeld. Er ligt een ambtelijk positief pre-advies van Stad Amsterdam.De Provincie Noord Holland wil aanhaken bij voldoende additionele cofinanciering vanwege de bredere economische impact. De provincie Flevoland had, zeker gezien de hoeveelheid middelen die zij al in Exser heeft gestoken, ambtelijk nog te veel inhoudelijke vraagtekens bij het project om een positief subsidievoorstel te kunnen doen. De Provincie Utrecht koppelt haar subsidiestandpunt aan dat van de Provincie Flevoland.Exser zoekt nu samen met EZ en Provincie Noord Holland nog een laatste lokale financier. Live Video Zorg (LVZ). Dit project gaat over het realiseren van sociale innovaties en business innovaties in de zorg op afstand. Het accent ligt niet zozeer op de techniek, maar op de acceptatie ervan door zorgverlener en patiënt. En het gaat om het businessmodel en dan vooral het verdien- of betaalmodel rond deze telezorgdiensten. Er worden proeven gedaan in de gemeentes Nuenen en Eersel (regio Eindhoven). Daamaast wordt dit project gebmikt als proefcase om te kijken of resultaten van het eHealthNu platfonn werken. Dit eHaelthNu platform (www.ehealthnu.nl) is opgericht door Menzis, Achmea, Rabobank, KPN, Philips, TNO, ZIP en Min VWS om de barrières in de telezorg weg te nemen. Samen met het platform zal
10
Versie 17-09-2010
gekeken worden of deze barrières daadwerkelijk geslecht zijn of kunnen worden. Het project duurt 1 jaar en is gestart op 1 augustus 2010. De taak van Exser bestaat uit het overall projectmanagement, projectbureau (administratie), kennisdeling en mede organiseren van diverse bijeenkomsten. De twee andere partners Close the Gap en Woningbouwcorporatie Helpt Elkander zullen zorgverleners en patiënten selecteren, proeven en testen opzetten en vooral mensen stimuleren om mee te doen. Het project ontvangt subsidie van de Provincie Brabant.
...,-..
Document Service Valley (DSV). Het betreft hier een door Océ geïnitieerd masterplan om strategisch groei te bereiken op het gebied van documentgerichte diensten en oplossingen en een zogenaamde Document Service Valley vorm te geven. Exser gaat in dit project samenwerken met Océ om de resultaten van dit project buiten de zuidelijke regio te exploiteren. Exser's brede partnemetwerk wordt hierbij benut. Het programma lijkt positief te zijn ontvangen bij de subsidieverstrekkers (PID Zuidvleugel). Definitieve besluitvorming vindt op korte termijn plaats. Activiteiten en (financiële) stand van zaken Exser heeft concrete plannen uitgewerkt voor opleidingen en lectoraten op het gebied van diensten en ondememerschap, onder meer voor Windesheim Flevoland. Om de genoemde groei van nieuwe banen te stimuleren bij dienstverlenende bedrijven wil Exser onder andere samen met de Universiteit Twente een Venture Lab voor diensten in Almere vestigen. De financiering hiervan (grotendeels door overheden) vergt nog de nodige afstemming en committment. ••inancieel overzicht Exser: IFA projectovk (prov.) 2008 2009 2010 totaal
€ 250.000 € 750.000 € 1.000.000 € 2.000.000
Realisatie Stichting € 204.500 €561.950 € 300.000 € 1.066.450
Verschil
€45.500 e 188.050 e 700.000 € 933.550
Gerealiseerde financiële multiplier €203.820 €540.556 € 544.603 € 1.288.979
Verwachte multiplier: De Stichting Exser heeft naast € 2 miljoen aan IFA-middelen beschikkingen ontvangen voor nog eens € 2 miljoen via de PiD Noordvleugel regeling van het ministerie van Economische Zaken. Van die € 544.603,- in 2010 is e 486.603 PiD geld. Exser kent een meerjarenbegroting 2010-2012 die voorziet in verdere multipliereffecten in de vorm van bijdragen vanuit het bedrijfsleven: € 851.000,- in 2010; € 2.051.000,- in 2011 en € 2.419.000,- in 2021. De ambitie is om Exser vanaf 2012 gedurende meerdere jaren zelfstandig te kunnen laten bestaan op basis van lidmaatschapsgelden vanuit het bedrijfsleven en betaalde opdrachten voor programmaontwikkeling en programmamanagement. De ambitie is zelfs om Exser verder uit te bouwen door verdere groei in de richting van een expertisecentmm. Het ontwikkelen tot een vooraanstaand expertisecentrum is een kwestie vanjaren. De baten uit kennisontwikkeling bestaan uit uitvoeringsopdrachten, betaalde toegang tot jaarcongres en deelname fee voor business courses. De eerste opdracht van € 20.000,- is uitgevoerd. De eerste contracten voor€ 10.000,- per jaar door het bedrijfsleven zijn inmiddels getekend. Kanttekeningen bij voortgang Exser. Exser tekent aan dat de voorziene opbrengsten afhankelijk zijn van de economische ontwikkelingen en de impact van overheidsbezuinigingen op innovatieprogramma's..Exser heeft gecalculeerd per 2012
11
Versie 17-09-2010
financieel op eigen benen te staan. Gelet op de beperkte bijdragen uit de markt (tot dusver) aan de innovatieprogramma's is er bij de betrokken overheden twijfel of dit realistisch is. Exser heeft bij het Ministerie van EZ, i.e. het AgentschapNL een .verzoek-tot verlenging tot en met 31 december 2012 van de subsidieperiode Pieken in de Delta lopen. Dat verzoek zal ook aan de gemeente worden gericht zodra het Ministerie akkoord is gegaan, dat laatste is overigens nog de vraag. Het Agentschap wil, gezien de genoemde zorgen, op korte termijn een overleg met gemeente, provincie en Exser 'of en hoe' er verder gegaan moet worden met Exser. Naast de financiële situatie is ook de toegevoegde waarde van Exser bij de ontwikkeling van diensteninnovatieprogramma's nog onderwerp van nadere gespreksvoering. Zie ook: www.exser.nl Deelproject stichting Valorisation Bridge (Turing Institute) Programmalijn en doel Het deelproject stichting Valorisation Bridge valt onder de IFA-programmalijn versterking economische structuur. Hier ligt ook een relatie met de IFA-programmalijn versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Het werk van de stichting kent een maatschappelijk doel en een economisch doel. Het maatschappelijk doel bestaat eruit dat wetenschappelijke onderzoeksresultaten zodanig worden bewerkt dat individuele patiënten er via hun behandelaar van kunnen profiteren. Het economisch doel bestaat eruit dat wetenschappelijke activiteiten van de stichting worden omgezet in kennisinnovatieve economische bedrijvigheid. De bedoeling is dat de activiteiten van de stichting en het op te bouwen Turing instituut als generator zullen dienen voor de vestiging van nieuwe bedrijven in de medische en psychologische sector in de regio. Realisatie eerste helft 2010 In 2009 heeft de stichting in Almere huisvesting gevonden. De contacten met universiteiten (Tilburg en Amsterdam) en bedrijven zijn in de eerste helft van 2010 verder uitgebreid; Er is een overeenkomst gesloten met de Kinderkliniek die is gespecialiseerd in obesitas en er worden service en ontwikkeldiensten verleend aan het toepassingsbedrij f Pharmaps BV(medicatiebewakingssystemen in ziekenhuizen). Activiteiten en (financiële) stand van zaken Het door de stichting Valorisation Bridge op te zetten Turing Instituut wil - met de inzet van innovatieve kennissystemen op basis van artificiële intelligentie - onderzoeksresultaten verkrijgen, combineren en bewerken, zodanig dat het mogelijk wordt verklarende en voorspellende uitspraken te doen over individuen voor gepersonifieerde gezondheidszorg. Hiermee worden toepassingsbedrijven ondersteund en verder ontwikkeld, waarmee de keten van 'idee naar markt' wordt gedekt. Daamaast initieert de stichting de opzet van een nieuwe masters opleiding; dit in samenwerking met een universiteit voor regionale onderwijsontwikkeling. -inancieel overzicht Valorisation IFA projectovk Bridge: (prov.) 2009 2010 2011 Totaal
€ 500.000 € 750.000 € 750.000 e 2.000.000
Realisatie Stichting e 138.000 € 138.000
Verschil
€ 500.000 €612.000 €750.000 € 1.862.000
Gerealiseerde financiële multiplier €0 €0 €0 €0
Toelichting: door vertrasins in proiecten is er minder seld uitgegeven dan f>eplanj. proiecten ziin doonfeschown. Daarnaast had de stichting no? beschikking over zelden uit Pieken in de Delta die in 2009 zitn ontvangen.
12
Versie 17-09-2010 Verwachte multiplier: Het subproject Turing Institute Almere (via de rechtspersoon stichting Valorisation Bridge) is een initiatief van Emotional Brain BV, dat mogelijk-wordtgemaakt met een IFA-subsidie. van € .-. ...,.,... 1.897.207,- (i.p.v. 2 min.). IFA-geld is hierbij als co-financiering gebruikt. Uiteindelijk is de beschikking van de provincie richting Valorisation Bridge doorvertaald door de gemeente in twee beschikkingen van totaal € 1.897.207,-; hiermee is gelijk op getrokken met de twee beschikkingen met eenzelfde bedrag dat door het Ministerie van EZ werd afgegeven. De stichting heeft tot op heden ontvangen vanuit PiD in 2009: € 606.000,-Gezien de beginfase van het Turing Institute was er in 2009 en zal er in 2010 geen sprake zijn van multiplier-effecten. De stichting geeft aan dat het daarvoor te vroeg is. Vanaf 2011 worden multipliereffecten verwacht. De bedoeling is dat de activiteiten van het instituut een generator zullen zijn voor vestiging van nieuwe bedrijven in de medische en pychologische sector in de regio Almere / Flevoland. De financiële situatie van Stichting Valorisation Bridge is zodanig dat duurzame voortzetting van de stichting onzeker is. Zie ook www.turinginstitutealmere.nl 2.1.2 Project Internationalisering Economie(WTCAA) Dit IFA-project valt onder de IFA-programmalijn versterking economische structuur. Gezien de uitwerking van het programma door de stichting WTCAA is er ook een relatie met de IFAprogrammalijn versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. De doelstellingen van het project Intemationalisering sluiten aan bij de doelstellingen van deze programmalijnen. Doel van het project Intemationalisering Economie is de Stichting WTC Almere Association in de gelegenheid te stellen activiteiten te ondememen die kunnen bijdragen aan de groei van de economie in Flevoland / Almere. \ Dit project betreft de intemationalisering van de Almeerse en Flevolandse economie door: - de opzet van een Intemational Business Information Center; - de opzet van een Intemational Business Netwerk Program; - de opzet van het Expat Information Services Center; - de opzet van een Intemational Incubator Center en; - de oprichting van de Intemational Business Academy. De Stichting World Trade Center Almere Association voert het project uit (provincie Flevoland & gemeente Almere, 2009). 1 Het project is het best te typeren als een ontwikkelproject, in de zin dat de opzet van een aantal diensten en netwerken wordt ondersteund bedoeld om de economie te intemationaliseren.
Activiteiten die vallen onder het proiect economische internationalisering van de reeio
13
Versie 17-09-2010
Realisatie eerste helft 2010 - De Stichting WTC heeft in de eerste helft van 2010 35 bijeenkomsten en evenementen georganiseerd.'. In het kader van Meet the Worid-bijeenkomsten vonden bijvoorbeeld op 28 januari jl. de Country Special India plaats, op 18 maart jl. de Country Special Tunesië, op 25 mei jl. de bijeenkomst Zakendoen met Duitsland en op 27 mei jl. de bijeenkomst Zakendoen met Marokko. Verder organiseerde het Expat Infonnation Services Senter van het WTC bijeenkomsten op 5 maart, 17 april, 5 juni en 24 juni jl. Activiteiten en (financiële) stand van zaken Belangrijk middel tot intemationaliseringsbevordering en daarmee te realiseren extra werkgelegenheid en het werven van buitenlandse vestigingen is het bieden van informatie aan buitenlandse bedrijven, ondememers en kennis- en arbeidsmigranten die zich in de regio rond Almere gaan vestigen of overwegen zich daar te vestigen. Daamaast faciliteert het WTC ondememers die in het buitenland willen investeren of uit het buitenland willen importeren doormiddel van kennis overdracht, informatie, begeleiding of seminars met bedrijven uit het betreffende land. Zij koppelen stageplaatsen en stagiaires en verzorgen themabijeenkomsten voor CEO's van 100 plus bedrijven. Het is de stichting in de eerste helft van 2010 opnieuw niet gelukt om een beoogd EFROsubsidiebedrag (van ongeveer € 1 miljoen) te verkrijgen. Provincie en gemeente gingen twee jaar geleden (bij de toen verstrekte beschikking aan de stichting) uit van deze EFRO-bijdrage. Deze bijdrage wordt gezien als co-financiering. De gemeente gaat in gesprek met de stichting over eventuele gevolgen van het uitblijven van de financiering.
Er is vanuit de beoogde EFRO-subsidiegever aangegeven dat van de lopende activiteiten van het WTC alleen het Intemational Incubator Center (IIC) van het WTC mogelijk voor EFRO-subsidie in aanmerking kan komen. Doel van het IIC is starters met een innovatieve dienstverlening of een innovatief product versneld intemationaal zaken te laten doen. Om dit te realiseren worden starters fysiek bij elkaar geplaatst in het zogenoemde incubator center. Financieel overzicht InternationaIFA projectovk lisering: (prov.) 2008 2009 2010* 2011* 2012 2013 Totaal
Realisatie Stichting
€301.000 € 1.244.000 e 1.217.000 € 597.000
€ 205.990 € 664.593 €416.319
€ 3.359.000
€ 1.286.902
Verschil
Gerealiseerde financiële multiplier €256.287 €95.010 € 579.407 € 193.256 €800.681 €2.590 € 597.000
€ 2.072.098
€ 452.133
* De lioomc van het IFA beschikkinasbedras is alhankeliik van het binnenhalen van eiru-subsidie
Verwachte multiplier: Aan private middelen heeft het WTC (formeel: de stichting World Trade Center Almere Association) binnen gehaald c.q. verwacht de stichting binnen te halen: 2008: € 44.000 binnen gehaald 2009: € 6.961 binnen gehaald 2010: verwachting om binnen te halen € 151.065,2011: verwachting om binnen te halen € 123.400,2012: verwachting om binnen te halen € 143.400,2013: verwachting om binnen te halen € 163.000,-
14
Versie 17-09-2010
Van de Gemeente Amersfoort gaat de stichting, volgens getekend contract, € 300.000,- ontvangen (verspreid over 2010, 2011 en 2012). Met dat bedrag wordt € 100.000,- privaat geld(= multiplier) gegenereerd in 2013. .• .. ,;,—-.,. .-...v. „.»^/.. ^.—.^.. .. ..».^—^ ..-..,.,..,.. .••.:... ,^
...
De financieringsopzet van het programma van het WTC kenmerkt zich door een hogere uitgaven gedurende de opstartfase. Dit wordt met name veroorzaakt door het opzetten van de nieuwe projectorganisatie en het starten van de projecten. Vervolgens nemen de kosten af gedurende de beheersfase. Opzet van de financiering is dat het aandeel private bijdrage toeneemt naarmate de projecten langer lopen. Zie ook www.wtcaa.nl 2,1.3 Project Almere Health City
^
Programmalijn en doel Het project Almere Health City valt onder de IFA-programmalijnen versterking economische structuur en versterking voorzieningenstmctuur. Het programma Almere Health City kent drie hoofddoelstellingen: - het vergroten en verbeteren van de voorzieningen voor de Almeerse bevolking op het gebied van zorg en wellness; - het versterken van zorgonderwijsvoorzieningen; ^ - het verbeteren van de werkgelegenheid en de economische structuur. IFA middelen zijn gereserveerd voor drie deelprojecten: Medical Trade Park, Zorgvoorzieningen/Health Campus en Zorgonderwijs. Het project is het best te typeren als een opbouw- en strategisch ontwikkelproject, in de zin dat de opbouwfase van een lectoraat en het Jan van Es Instituut wordt ondersteund, en dat wordt geprobeerd zorggerelateerde bedrijven en instellingen aan te trekken en een clustering van complementaire bedrijven te realiseren. De bijdrage van het project aan de doelstellingen van de programmalijnen wordt in de projectovereenkomst redelijk expliciet door het vastleggen van drie hoofddoelstellingen, te weten: - het vergroten en verbeteren van de voorzieningen voor de Almeerse bevolking op het gebied van zorg, wellness en voorzieningen op onderwijsgebied. De doelstelling is om de huidige achterstanden die Almere heeft t.o.v. de rest van Nederland in 2011 sterk te hebben gereduceerd - het versterken van de onderwijsvoorzieningen. De inzet is op het gebied van zorgonderwijs vanaf 2011 1.000 studenten of cursisten te hebben - het verbeteren van de werkgelegenheid en de economische stmctuur. Met de ontplooide activiteiten wordt met name een bijdrage geleverd aan de verbetering van de voorzieningen in de zorg en het onderwijs, waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de programmalijn versterking onderwijs en de programmalijn versterking voorzieningenniveau. De bijdrage aan de economische programmalijn is tot op heden beperkt, met name doordat het Medical Trade Park niet tot ontwikkeling is gekomen. De provincie heeft al laten weten de subsidiebeschikking te willen aanpassen aan het uitblijven van de bovengenoemde resultaten. De gemeente is nog in gesprek over de daadwerkelijke aanpassing.
15
Versie 17-09-2010
Realisatie eerste helft 2010 Het Landelijk Kenniscentrum Geïntegreerde Eerstelijn (LKGE) heeft begin 2010 het Jan van Es Instituut opgericht. Dit instituut wil de wetenschappelijke basis voor beleid en organisatie van de eerste lijn versterken. Het instituut treedt op als landelijk platform voor kennisoverdracht. Het instituut wil een bmg slaan tussen wetenschap en praktijk van multidisciplinaire samenwerking in de eerste lijn. Inmiddels heeft het instituut zich gehuisvest in Almere. Het instituut werkt nu aan de voorbereiding van het scholingsaanbod, binnenhalen van onderzoeksopdrachten en samenwerkingsverbanden met diverse landelijke en intemationale organisaties. In afwachting van de toekenning van IFA middelen voor het project De Almeerse Aanpak is de Almeerse coalitie opgericht. De Almeerse aanpak is gericht op het versterken van samenwerking en innovatie in de Almeerse gezondheidszorg en het verbeteren van Almeerse infrastructuur rondom zorg en welzijn. Erwordt nu gewerkt aan het verstevigen en uitbreiden van de Coalitie en het doorontwikkelen van de Eigen Kracht Wijzer. Verder is met steun van IFA het project De Verzilvering gestart. Inmiddels is aan het project De Almeerse Aanpak een bedrag van € 940.000,- voor 2010 en 2011 toegekend. De activiteiten van het Lectoraat Klantenperspectief in Ondersteuning en Zorg lopen grotendeels volgens planning. De Web 2.0 omgeving en advisering van de WMO-Raad Almere liggen op schema en het onderzoek Gewest Gooi & Vechtstreek is in volle gang^ Activiteiten en (financiële) stand van zaken ln het kader van Almere Health City zijn acquisitieactiviteiten ondemomen. Zo was de gemeente Almere van 3 tot en met 6 mei 2010 deelnemer aan de Holland-delegatie naar de Bio Intemational Convention in Chicago. In 2009 was het mogelijk om met steun van IFA het BioBusiness Event in Almere te organiseren. Wegens succes heeft dit Event in juni 2010 wederom in Almere plaatsgevonden en was IFA steun niet nodig (multipliereffect). Een Amerikaanse bedrijf(zorggerelateerd / Life Sciences) heeft begin 2010 opnieuw aangegeven voorlopig geen keuze te maken voor vestiging in Almere Poort. Daarom was het nog niet nodig om de geoormerkte middelen (€ 874.911) voor land scaping hiervoor aan te wenden. Op dit moment valt niet te zeggen, wanneer er door het betreffende bedrijf definitieve keuzes worden gemaakt. De hoop is dat zij als nog begin 2011 een bouwaanvraag doet, waama de bouw in de loop van 2011 kan starten. Nadat de gemeente in de eerste helft van 2010 een beschikking (€ 300.000) heeft afgegeven aan de stichting KinderCasla is deze stichting gestart met de realisatie van het zogenoemde educatiecentmm 'KlokHUIS' in het Almeerse Cascadepark.
Ontwerp educatief centrum het KlokHUIS
16
Versie 17-09-2010
Ook De Kinderkliniek BV kan met de (beoogde) subsidie van € 250.000 de ICT-ondersteuning voor de innovatieve manier van zorgaanbod mede financieren, nu in de eerste helft van 2010 de laatste hand is gelegd aan een gemeentelijke beschikking. .. Op verzoek van de provinciale en gemeentelijke bestuurders wordt in de tweede helft van 2010 een Health City-brochure uitgegeven. Het Jan van Es Instituut wenst de mogelijkheid tot fmanciële ondersteuning vanuit IFA tot en met 2014. Hierover zijn door de betrokken bestuurders (provinciaal en gemeentelijk) afspraken gemaakt dat er eind 2011 geevaluaeerd wordt en dat een eventuele continuering mede afhankelijk is van de uitkomst daarvan. Deze afspraken zijn in de vorm van brief nogmaals bevestigd. Ook over deze kwestie gaan provincie en gemeente in de tweede helft van 2010 met elkaar het gesprek aan. Zie voor nadere informatie over het project Almere Health City: www.jvei.nl, www.casla.nl. wmocoalitie.almere.nl. www.healthschool.nl en www.dekinderkliniek.nl.
-inancieel overzicht Almere Health City 2008 2009 2010 Totaal
IFA projectovk (prov.) e 250.000 € 2.400.000 e 2.300.000 € 4.950.000
Realisatie stichting € 28.000 € 136.655 €239.289 € 403.944
Verschil
e 222.000 €2.263.345 €2.060.711 € 4.546.056
Gerealiseerde financiële multiplier
eo €0 €0 €0
Verwachte multiplier: « Vanuit het project Health City werken de gemeente Almere en de provincie Flevoland eraan dat het Amerikaanse Life Sciencesbedrijf zich in Almere vestigt. Als dat lukt (wat complex is), dan levert dat werkgelegenheid op van 450 tot 700 fte. Bovendien zal het betreffende bedrijf zelf € 75 miljoen investeren (kapitaallasten) en samenwerking aangaan met andere bedrijven en maatschappelijke organisaties in Almere en naaste omgeving. — • In de ontwikkeling van een KlokHUIS- in Almere Poort (te bouwen in de tweede helft van 2010) wordt € 300.000,- aan IFA-geld gestoken. De exploitatie en het beheer van dit project worden uitgevoerd door de stichting KinderCasla. De totale kosten van dit project bedragen ongeveer € 1.000.000,-. De gemeente Almere draagt zelf € 225.000,- bij. Vanuit het Energiefonds Poort (NUON) wordt € 250.000,- bijgedragen. De stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse Gemeenten heeft zich per brief bereid verklaard een zogenaamde plus-lening van € 100.000,- (onder zeer gunstige voorwaarden) aan dit project te willen bijdragen. Met een bank en met sponsoren zijn gesprekken gaande om het resterende bedrag te genereren. De Almeerse aanpak heeft een bedrag van € 940.000,- voor 2010 en 2011 aan IFA-geld gekregen. De gemeente zelf draagt € 747.480,- bij. De planning is dat derden € 1.173.100,- bij gaan dragen. 2.2. Programmalijn: groenblauw 2,2.1 Project groen-blauwe visieontwikkeling oostzijde Almere Programmalijn en doel Binnen de programmalijn groenblauw heeft visieontwikkeling plaatsgevonden aan de oostkant van Almere. Dit betreft vanuit de provincie het project OostvaardersWold en vanuit Almere de verkenning
17
Versie 17-09-2010
naar integrale verstedelijkingsmodellen. Het gaat hier voor een belangrijk deel om grondgebied van de gemeente Zeewolde. Om Zeewolde in staat te stellen een adequate rol te spelen bij deze vi&ie-i en planvormingsprocessen is vanuit IFA een financiële bijdrage aan de gemeente verleend. Activiteiten en (financiële) stand van zaken Zeewolde heeft in bestuurlijk en ambtelijk overleg over OostvaardersWold en Almere Oost op goede wijze kunnen participeren. Daamaast heeft de gemeente zelf een visie ontwikkeld die op constmctieve wijze ingaat op de planontwikkelingen voor OostvaardersWold en Almere Oost. In de eerste helft van 2010 zijn er geen groen-blauwe IFA-projecten door de gemeente en provincie vastgesteld. 2.3 Programmalijn: Versterking voorzieningenstructuur De projecten Almere Health City en Intemational New Town Institute zijn gerelateerd aan de programmalijn versterking voorzieningenstructuur. Over deze projecten wordt bij de programmalijn versterking economische structuur respectievelijke versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs verslag gedaan. Daamaast zijn er projectideeën die de voorzieningenstmctuur versterken waar het gaat om de culturele sector (zie paragraaf 3 van dit halfjaarverslag). 2. 4 Programmalijn: Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs ••'f
2.4.1 Project International New Town Institute (INTI) 'm... Programmalijn en doel Het INTI valt onder de IFA-programmalijn 'Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs'. Vanwege het gegeven dat het INTI sinds oktober 2008 zichtbaar aanwezig is met een kantoor in de Almeerse binnenstad kan worden gesteld dat hier ook een relatie ligt met de IFAprogrammalijn 'Versterking voorzieningenstmctuur'. Het Intemational New Town Institute is een zelfstandig wetenschappelijk instituut, waarin met verschillende partners wordt samengewerkt. Het werkterrein van INTI is intemationaal. INTI streeft in onderzoek, onderwijs en publieksactiviteiten naar een integrale benadering van het vraagstuk van de New Towns, waarin historische, sociologische en sociaal-culturele onderzoeken gekoppeld worden aan ontwerp, milieu en planningsstudies. INTI wil hierin vemieuwend zijn en experimenteel. - • Het project is het best te typeren als een opbouwproject, in de zin dat de opbouwfase van het INTI met IFA-gelden wordt ondersteund. Het INTI is opgericht. Het is een klein instituut, met een netwerk dat onderzoek uitvoert en onderwijs verzorgt. Er zijn vier mensen in vaste dienst. De overige 18 betrokkenen (wetenschappers, waaronder een aantal professoren) werken op projectbasis. Het INTI is het enige instituut wereldwijd dat zich primair bezig houdt met de studie naar nieuwe steden. Onderzoek op dit gebied vindt verder heel versnipperd plaats. Het FNTI voert diverse onderzoeksprojecten uit, onder meer op het gebied van planning, ruimtelijke ordening en sociale stmcturen. Veel onderzoek is vergelijkend van aard. Doel is lessen te trekken voor new towns, zoals Almere. Verschillende onderzoeken worden in opdracht van (en gefinancierd door) derden uitgevoerd. Hiemaast houdt het INTI zich bezig met het ontwikkelen en aanbieden van onderwijsprogramma's. Zo heeft het INTI onder meer een collegereeks ontwikkeld over new towns, welke is aangeboden op een tweetal universiteiten. De animo onder studenten was groot. Het INTI is in gesprek met Hogeschool Windesheim en de Christelijke Agrarische Hogeschool over een mogelijke samenwerking. Dit heeft tot op heden nog niet tot concrete afspraken geleid. Ook verzorgt het INTI (afstudeer)stages en begeleidt ze drie promovendi (van de Universiteit Amsterdam en de TU Delft). En dit najaar start het INTI een cursus over 'new town' Almere, voor inwoners van Almere en geïnteresseerden. De cursus zit al vol.
18
Versie 17-09-2010
Verder organiseert het INTI events, publiceert zij boeken en onderhoudt zij een website, onder meer ten behoeve van kennisdeling. Ook draagt zij momenteel bij aan de totstandkoming van een reizende tentoonstelling over Almere, welke benut kan worden voor.handeIsmkssies>-..«_...».. , - . -.... .. ,; .. INTI tracht door middel van onder meer werkbezoeken en congressen haar intemationale netwerk te versterken om deze versnipperde kennis bijeen te brengen. Medewerkers van het INTI merken aan het aantal uitnodigen dat ze krijgen dat de (intemationale) naamsbekendheid van het INTI snel groeit. Ook is het INTI momenteel bezig met het versterken van haar banden met het bedrijfsleven door het opzetten van de zogenaamde 'INTlmi-club'. Het is de bedoeling bedrijven die baad hebben bij het onderzoek van INTI (zoals architecten en baggeraars) aan het INTI te verbinden, en hiermee (via contributie) extra inkomsten te genereren. Binnenkort worden hier de eerste activiteiten toe ontplooid. Realisatie eerste helft 2010 Er zijn in eerste helft van 2010 zijn activiteiten ondemomen op het gebied van onderwijs, onderzoek, publieksactiviteiten en seminars / congressen. In de eerste helft van 2010 heeft de stichting diverse onderzoeken in gang gezet, gecontinueerd en afgerond. Er is een vierde promovendus aangetrokken. In mei 2010 is een excursie georganiseerd naar de nieuwe steden rondom Shanghai en een New Towns-Conference tijdens de World Expo. INTI nam met een inzending deel aan de Moscow Architecture Bienale. INTI initieerde de Nederlandse Ronde Tafel Nieuwe Steden, een inhoudelijk netwerk voor directeuren diensten stedelijke ontwikkeling. ' Wat betreft onderwijs heeft INTI in januari 2010 de 'Masterclass de Nieuwe Stad' afgerond voor ambtenaren van de Gemeente Almere. Er is een collegereeks "New Towns on the frontier of Geopolitics' gestart voor studenten UvA en TU Delft. Deze groep studenten maakte in april een excursie naar Nowa Huta, nabij Krakau hetgeen resulteert in de eerste uit een reeks 'alternative travelguides'. Ook zijn de publicaties 'New Towns for the 21st Century, Planned versus Unplanned', 'Vemieuwing van de Nieuwe Stad', The Organic City, Method or Metaphor' en 'One City, Nine Towns (Shanghai)' afgerond. INTI publiceert in 2010 in elk nummer van het tijdschrift Hollands Diep een artikel over een Europese New Town door auteur Joris van Gasteren. Activiteiten en (financiële) stand van zaken Er wordt op dit moment gewerkt aan de publieksactiviteit 'Voorbeeldig Flevoland, 25 jaar Flevoland' en het seminar 'New Towns and Politics' in november 2010. In de tweede helft van 2010 zijn de publicaties 'German New Towns of the 20* Century', 'Work in Progress', Travelguide Nowa Huta' en 'Berichten uit de nieuwe stad'. Ook staat in het najaar van 2010 een symposium over groeikemen gepland. Er worden twee symposia georganiseerd over het werken met simulatiemodellen, in samen werking met TU Delft. Financieel overzicht INTI: IFA projectovk (prov.) 2007 2008 2009 2010 IXotaal
€ 929.000 € 748.000 € 748.000 € 2.425.000
Realisatie Stichting € 181.000 €440.265 €575.701 €430.910 € 1,627.876
Verschil
€ 181.000€488.735 €172.299 €317.090 € 797.124
Gerealiseerde financiële multiplier € 16.806 € 84.470 €322.550 € 423,826
Verwachte multiplier: De Stichting Intemational New Town Institute tracht naast verkrijging van IFA-gelden ook andere (subsidie-)middelen te ontvangen.
19
Versie 17-09-2010
In 2008 heeft de stichting naast IFA-middelen van derden (mede-overheden en anderen) een bedrag verkregen van € 16.806,-. In 2009 heeft de stichting naast IFA-middelen van derden (mede-overheden en anderen) een bedrag verkregen van € 84.470,-. Voor dejaren 2010 en verder is het de bedoeling dat het INTI meer exteme gelden genereert.
2.4.2 Project Hogeschool Windesheim Programmalijn en doel Dit project valt onder de IFA-programmalijn versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Het doel is dat Almere / het Flevolandse meer uitgroeit tot een hoger onderwijsregio en een kennis-regio. Vestiging van Windesheim Flevoland draagt hiertoe bij. De hogeschool zal een volledig basispakket reguliere opleidingen gaan aanbieden, aangevuld met een aanbod van nicheopleidingen die de Hogeschool Windesheim Flevoland een eigen profiel geven). . Realisatie eerste helft 2010 ln september 2010 start Hogeschool Windesheim met de opleiding van studenten in Almere. In de loop der jaren, nadat de vestiging volwaardig met name ook in fysieke zin is gerealiseerd, zal het aantal opleidingen en het aantal studenten fors toenemen. Als gevolg daarvan zal ook de werkgelegenheid, direct en indirect, toenemen. Als indicatoren de komendejaren voor dit project kunnen onder meer worden genoemd: groei van het aantal nieuwe opleidingen; toename van het aantal studenten in Almere en Lelystad; een groei van het percentage Flevolandse jongeren dat in Flevoland studeert; toename van werkgelegenheid, voor zover die te koppelen is aan de toename van het aantal opleidingen en studenten; een stijging van het opleidingsniveau in het Flevolandse. Activiteiten en (financiële) stand van zaken ln april 2010 zijn de overeenkomsten voor realisatie van vestigingen van Hogeschool Windesheim in Almere en Lelystad getekend door het Rijk (VROM en OCW; toegezegd investeringsbedrag € 37 miljoen), de provincie Flevoland (toegezegd IFA-investeringsbedrag € 20 miljoen), de gemeente Almere (toegezegd investeringsbedrag € 12 miljoen) en de gemeente Lelystad (toegezegd investeringsbedrag € 3 miljoen). De benodigde middelen zijn inmiddels overgemaakt naar een fonds, dat door de gemeente Almere wordt beheerd. Door de verkregen rente worden onrendabele aanloopkosten bekostigd. --^^ ln september 2010 start Hogeschool Windesheim met opleidingen in Almere. Er worden vier opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam overgenomen (Small Business & Retail Management, Informatica, Techniek, Innoveren en Ondememen en de Pabo) met in totaal 962 studenten Verwachte multiplier: ln april 2010 zijn in de Stadsschouwburg te Almere overeenkomsten getekend voor vestiging van Hogeschool Windesheim in Flevoland (in Almere en Lelystad). In dit verband heeft de provincie Flevoland toegezegd € 20 miljoen aan IFA-middelen aan dit project te willen besteden. Naast de provincie hebben ook andere overheden middelen toegezegd. Het gaat hierbij om: - ministerie van OCW, € 20 miljoen - ministerie van VROM, € 17 miljoen - gemeente Almere, € 12 miljoen - gemeente Lelystad, € 3 miljoen
20
. . 1 v « V . - . V i - * - ... , ".. •*.>>•*«.«
Versie 17-09-2010
Het beoogde onderwijsgebouw De Landdrost ligt in de toekomst letterlijk tegen de toekomstige Verhoogde IFA-busbaan (Oostkavels) aan (zie paragraaf 2 in deze notitie). Het project Hoger Onderwijs en het project Oostkavels versterken elkaar ,.^..v.. - •.•....,....,.v^...^...»,
2.5 Programmalijn: infrastructurele knelpunten. 2.5.1 Project Oostkavels Programmalijn en doel Het project Oostkavels valt onder de IFA-programmalijn infrastructurele knelpunten. Hier ligt ook een relatie met de IFA-programmalijn versterking hoger en middelbaar beroepsonderwijs. In Almere Stad, tussen het stadhuis en het Flevoziekenhuis, ligt het zogenoemde gebied Oostkavels. Dit gebied wordt momenteel mimtelijk ingevuld. De verhoogde busbaan loopt onder meer langs het in aanbouw zijnde gebouw, De Landdrost, dat is bedoeld voor onderwijshuisvesting voor Windesheim Flevoland. Het project is te typeren als een aanlegproject, in de zin dat er sprake is van de aanleg van een verhoogde busbaan. Tegelijkertijd is het project bedoeld om een impuls te geven aan de ontwikkeling van het stadscentrum door de vestiging van (academisch en) hoger onderwijs mogelijk te maken in combinatie met andere stedelijke functies. 1.1
Bijdrage aan de doelstellingen programmalijnen Dit project dient volgens het IFA-programma 2007-2010 bij te dragen aan het realiseren van de doelstelling van programmalijn: - Infrastructurele knelpunten - Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Alleen in het jaarverslag 2007 wordt ook gesproken over een relatie met de programmalijn versterking economische structuur. Met de bouw van de busbaan wordt een bijdrage geleverd aan het verminderen van de bereikbaarheidsproblemen. Het busverkeer heeft voorrang op auto's, waardoor het verkeer bij de gelijkvloerse kruising in het centrum vaak stilstaat. Met de komst van de busbaan wordt de doorstroming verbeterd, het centmm beter bereikbaar en zal de reistijd voor automobilisten afnemen. Realisatie eerste helft 2010 Inmiddels is de damwand geplaatst, is het voorlopig ontwerp vastgesteld en is de aanbesteding afgerond. De werkzaamheden voor de bouw van de busbaanbrug starten in november ditjaar. Activiteiten en (financiële) stand van zaken ln de eerste helft van 2010 is gewerkt aan de aanleg van het tijdelijk tracé van de busbaan. In deze periode bevond de aanbesteding in de finale fase. De start van de bouw van de busbaanbrug vindt in het najaar van 2010 plaats. De planning is dat de werkzaamheden eind 2011 zijn afgerond. -inancieel overzicht Oostkavels: IFA projectovk (prov.) 2008 2009 2010 2011 Totaal
€1.350.000 €1.350.000 € 300.000 € 3.000.000
Realisatie gemeente € 9.485 €933.483 €231.949 €1.174.917
21
Verschil
Gerealiseerde financiële multiplier e 1.340.515 €9.485 €933.483€933.483 €1.118.051 €231.949 € 300.000 €0 € 1.825.083 €1.174.917
,w .(.«..*.,. 1
Versie 17-09-2010
Verwachte multiplier Voor het project Oostkavels is IFA geld toegekend^er hoogte van € 3 miljoen. Deze bijdrage vorm een belangrijk deel van de dekking van de totale investering van € 6 miljoen. Naast de € 3 miljoen IFAgeld van provinciale zijde investeert de gemeente Almere zelf ook € 3 miljoen in dit project. De IFA subsidie dient zo mogelijk als co-fmanciering voor een beoogde aanvraag van EFRO-subsidie (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) voor diverse bereikbaarheidsmaatregelen in het stadscentmm, waaronder de ontwikkeling en realisatie van een fiets-/voetgangersbrug. Als de EFROaanvraag wordt gehonoreerd, betekent dat een extra versterking van het multiplier-effect van het IFAproject Oostkavels. De toekomstige Verhoogde Busbaan ligt in de nabije toekomst letterlijk aan tegen het toekomstig onderwijsgebouw De Landdrost (zie IFA-project Hoger Onderwijs in paragraaf 7 van deze notitie). Het project Verhoogde Busbaan en het project Hoger Onderwijs versterken elkaar.
\
J
f'
22
Versie 17-09-2010
3. Over IFA-projectideeën Cultuurprojecten . • ... ...^>... v...........,...-. ^^ ,., ,,.. Binnen Almere bestaan al enkele jaren ideeën om (mede) met IFA-geld museale projecten te financieren. Dit zijn, zowel inhoudelijk als financieel en juridisch, vaak complexe processen. Tot op heden is het Almere niet gelukt om aan de provincie een besluitrijp IFA-voorstel voor te leggen. Wellicht dat in de tweede helft van 2010 successen zijn te behalen. Civielrechtelijke Jeugdinstelling (CJl) ln 2009 heeft Rentray toestemming gekregen van minister Rouvoet (Jeugd en Gezin) voor de realisatie van een civielrechtelijke jeugdinstelling (jeugdzorgplusinstelling) in Almere. In deze jeugdinstelling kunnen jongens en meisjes in de leeftijd van 10 tot 23 jaar die emstige gedragsproblemen hebben of in een risicovolle situatie zijn beland verblijven. Deze voorziening wordt gecombineerd met een afdeling JGGZ van Symfora, een afdeling LVG van Vitree, een school voor voortgezet speciaal onderwijs en de huidige jeugdzorgvoorziening Nieuw Veldzicht. Hierdoor ontstaat voor Nederland een unieke voorziening waar trajectzorg voor jongeren met emstige gedragsproblemen binnen een samenwerkingsverband kan worden gerealiseerd. Provincie (GS) en gemeente Almere (B&W) hebben in 2009 de intentie uitgesproken dat voor realisering van dit project IFA-middelen kunnen worden aangewend. Nu de tijdelijke voorziening voor civielrechtelijke jeugdigen voor de helft van de capaciteit is gerealiseerd in Nijkerk, kan het plan voor de definitieve voorziening verder worden opgepakt. Dit najaar worden de gesprekken met alle partijen afgerond. De eerste steen zal daadwerkelijk in 2011 worden gelegd
m
23
Versie 17-09-2010
4, Conclusies en aanbevelingen i
Een aantal projecten heeft aan het einde van de eerste periode gekozen om. de beschikbare • " middelen langer te benutten, d.w.z. ook in 2011 nog op basis van de eerste tranche te blij-ven functioneren. Deels gebeurt dit in afwachting van een eventuele beschikking uit de tweede tranche Voor het goed kunnen blijven functioneren, dan wel het adequaat kunnen afronden van deze projecten/initiatieven, is het wenselijk snel duidelijkheid te verschaffen over het perspectief dat de tweede tranche daarvoor te bieden heeft.
2
De medefinanciering (naast IFA-geld) door mede-overheden van IFA-projecten loopt nog steeds redelijk. Medefinanciering vanuit de (commerciële) markt loopt nog steeds moeizaam.
3
Het multiplierbegrip moet genuanceerd benaderd worden: er is een harde financiële benadering (gerealiseerd en verwacht) en een kwalitatieve benadering van de maatschappelijke effecten die niet altijd in geld zijn uit te drukken.
Er is verschil tussen de beschikte bedragen en de gerealiseerde uitgaven. In het algemeen kan worden geconcludeerd dat het tempo van uitvoering van projecten voor de eerste IFA-tranche (zoals door B&W en GS in 2008 vastgelegd in projectovereenkomsten) met de naderende einddatum van de eerste tranche van 31 december 2010 niet overeenkomt met de door gemeente en provincie gemaakte afspraken Dit komt onder meer door het tempo waannee de gemeente beschikkingen afgaf aan projecten en de opstart van de projecten zelf; de tegenvallende economie (waardoor exteme investeerders niet / nauwelijks willen meedoen), maar soms ook omdat projectonderdelen bij de ondertekening van de betreffende projectovereenkomst tussen gemeente en provincie onvoldoende rijp waren voor directe uitvoering.
»rï;?fniv«fr'ïï^^p*nïv •
De bouw van het KlokHUIS in Almere Poort is gestart.
24
Versie 17-09-2010
Bijlage I: Totaaloverzicht financiële multiplier Project
AKS Exser Turing WTC AHC INTI Windesheim Oostkavels
IFA projectovereen komst A 4.750.000 2.000.000 2.000.000 3.359.000 4.950.000 2.425.000 20.000.000 3.000.000 42.484.000
Verwachte flnanciële multiplier B 26.000.000 7.321.000 2.000.000 888.426 78.320.580 423.826 52.000.000 3.000.000 169.953.832
Verwachte flnanciële multiplier effect
Gerealiseerde fliiaciéle multiplier
((A+B)/A) 6.5 4.7 2.0 1.3 16,8 1,2 3.6 2.0 5,0
C 136.672 1.288.979 0 452.133 0 423.826 35.000.000 1.174.917 38.476.527
Gerealiseerde Toelichting verwachte multiplier fiuancfele multiplier effect ((A+C)/A) 1.0 1,6 1,0 1,1 1.0 1,2 2.8 1.4 1,9
Diversen projecten 2 min Pid. rest bijdrage derden PiD Diverse bijdrage derden exteme bijdrage Zorgstad Diverse bijdrage derden 37 min Rijk, 12 min Aimere, 3 min Lelystad Bijdrage Aimere
'%'
^p"
A
25
Versie 17-09-2010
Bijlage 2 Tabel programma lijnen IFA ln onderstaande tabel zijn de programmalijnen met bijbehorende doelstellingen, alsmede de projecten die hieraan een bijdrage moeten leveren weergegeven. Tabel 1. Doelstellingen en projecten per programmalijn Programmalijn 1: Versterking economische structuur Doel: "Het realiseren van een innovatieve en duurzame economische structuur van Zuidelijk Flevoland en Almere in het bijzonder. De economische structuur maakt integraal onderdeel uit van de Noordvleugel en weet zich tegelijkertijd te onderscheiden als koploper op het gebied van kennis-, zorg- en leisure-economie. Op deze wijze wordt tevens een significante bijdrage geleverd aan de verbetering van de woon-werk balans." \
Projecten: - Project Stichting Almere Kennisstad - Project Intemationalisering economie - Project Almere Health City
Programmalijn 2: Groen-blauw Doel: "Bijdragen aan een versnelling van de uitvoering van de nieuwe groen-blauwe stmctuur voor Almere en Zuidelijk Flevoland (waaronder OostvaardersWold en IJmeer/Markermeer) en kwaliteitsverbetering en betere benutting van de bestaande binnenstedelijke groen-blauwe structuur, en bijdragen aan de basiscondities die voor het functioneren van het gebied essentieel zijn." Projecten: Geen projecten, wel bijgedragen aan opstellen structuurvisie Zeewolde
Programmalijn 3: Versterking voorzieningenstructuur Doel: "Het sociale en culturele voorzieningenniveau in de gemeente Almere moet (ten minste) gelijk komen met het gemiddelde Nederlandse niveau, waarbij het zowel gaat om de lokale verzorging van de Almeerse bevolking als het profileren van Almere als complete en aantrekkelijke stad." Project: - Project Almere Health City
Programmalijn 4: Versterking hoger onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs Doel: "Almere moet uitgroeien tot een innovatieve kennisstad met een eigen gezicht, aantrekkelijk voor de modeme student en het bedrijfsleven." Projecten:
26
Versie 17-09-2010
-
Project oprichting Turing Instituut Almere (deelproject AKS) Project oprichting International Business Academy (onderdeel project 'Internationalisering economie) -"•<-•»'" «—^.^ ...-.- .. .-... Intemational New Town Institute Hogeschool Windesheim
Programmalijn 5: Infrastructurele knelpunten Doel: "Het oplossen van bestaande en in de nabije toekomst te verwachten bereikbaarheidsproblemen op lokaal en bovenlokaal (is regionaal) niveau voor auto, fiets en openbaar vervoer als gevolg van de stedelijke ontwikkeling en groei van Almere." Project: - Project Verhoogde busbaan (Oostkavels Stadscentmm Almere)
\
i
27
